Tuyển tập truyện ngắn

Giá Lạnh
Tác giả: Phạm Thành

Nhà ông Lực hoàn cảnh lắm. Ông có bốn người con thì cả bốn là liệt sĩ. Làng tôi có trách nhiệm, tối tối cử tốp thanh niên đến nhà ông ngủ cho có người có tiếng, để ông bớt cô đơn và còn để phòng bất ngờ ông ra đi. Nhưng, sau cái chết của vợ ông, tốp thanh niên có đứa sợ bỏ về, chỉ còn lại mình tôi. Không phải là tôi không sợ, mà tôi muốn biết ông có phải là người không biết lạnh hay không? Người làng tôi bảo ông là con của người tuyết hoặc của rái cá sinh ra nên không biết lạnh là gì. Nhưng tôi không tin. Thịt da ai cũng là người, làm gì có ai lại không biết đói, rét. Ở lâu lâu với ông, tôi còn biết một cách rõ ràng, chính ông mới là người sợ lạnh nhất làng. Cái lạnh đến với ông từ từ. Hồi anh Tư nhà ông có giấy báo tử về, ông vẫn còn khoẻ mạnh. Nhưng rồi, nhớ vợ, nhớ con ngàn trùng cách biệt, từng ngày, từng giờ cứ chầm chậm "gặm nhấm" cái béo tốt, khoẻ mạnh của ông. Năm nay, ông héo gầy đi một chút, sang năm chút nữa, sang năm sau chút nữa. Sau gần mười năm, cái thân thể to cao chắc nịch của ông, nay chỉ còn là một bộ gọng, như những ống giang to, nhỏ chắp vá hờ hửng vào với nhau. Dù vậy, những người cùng trà lưá với ông vẫn cứ khăng khăng, ông không bao giờ biết lạnh. Đúng là phải " mục sở thị", phải vào hoàn cảnh của người thì mới biết đúng về người. Để chống cái lạnh, đêm đêm ông Lực vẫn thường xuyên đốt lửa. Đêm đêm tôi vẫn nghe những tiếng rên khe khẽ, tiếng bộp, thịch, bộp, thịch của chân tay ông “đi” lần lần xuống bếp. Đêm đêm, ông vẫn sống cùng ngọn lửa. Một ông già lụ khụ, ngồi lặng thinh bên bếp lửa, trong nhà không một tiếng động, tôi nhắm nghiền mắt lại cũng thấy đôi bàn tay xương xẩu của ông hơ hơ trên ngọn lửa; thấy mặt ông đang cúi xuống ngọn lửa khi chúng bốc lên; thấy lửa đang len lỏi trên bộ râu ông làm cháy từng cái một, toả ra mùi khen khét, thơm thơm, và nghe từng lời của ông gửi về nơi vô định.

Và đêm đêm tôi vẫn thường nằm trùm kín chăn từ đầu đến chân để tiếng than thở vô vọng của ông bớt lọt vào tai tôi. Nhưng hễ tôi cứ cố nằm im là tiếng rì rầm của ông lại văng vẳng.

- Thằng Cả, thằng Hai, thằng Ba, thằng Tư ngủ chưa con. Hiện các con đang nằm ở đâu? Bố kể chuyện cho các con nghe nhé. Có năm bố cũng đang ngồi bó gối trong bếp như thế này, thì con rái cá, thằng Tư nuôi, đến cắn vào áo bố, lôi bố đi. Các con đang ngủ, không biết được đâu, lạnh lắm. Cái lạnh ngoài trời thấu vào bếp, tro giạ cũng đã lạnh ngăn ngắt. Con rái cá thì cứ kéo áo giục bố đi; còn con ngan mẹ đang ấp mấy quả trứng thì không chịu nổi lạnh, vươn dài cổ về phía bố kêu "khàm khạp", như muốn thông báo cho bố biết: lạnh lắm. Nhưng bố lúc đó không quan tâm đến mẹ ngan của thằng Ba đâu. Bố đang sung sướng vì trời rét. Bố đang lẩn vẩn trong đầu: lạnh đến mức ngan mẹ đang ấp ủ phôi thai đàn con phải kêu lên thì cái lạnh này đến cá cũng phải ngừng bơi lội. Bố thích quá, đứng dậy ngay, lum khum mở chốt cửa bếp. Vừa mới hé được cửa ra, gió và lạnh ập vào ngay. Lạnh lắm đấy, các con ạ! Con ngan, theo quán tính bảo vệ đàn con vội xù lông nằm lại trên ổ trứng, mỏ vẫn liên tục kêu "khàm khạp". Mẹ ngan này, bố biết, thằng Ba trù tính ra giêng bán đi để mua sách vở học tập. Nhưng gió thổi mạnh giừơng như làm bố quên đi cái kế họach đó của con, bước ra ngoài sân với niềm vui đang lớn dần. Bố chưa bao giờ tin cái lạnh có thể làm chết người. Bố ngước lên nhìn trời. Trời không một vì sao. Bố nhìn lên nóc nhà. Nóc nhà như một xác chết im lìm, mặc sức cho gió đông thổi vù vù hoành hành, đùa bỡn. Bố nghe rất rõ tiếg sầm sập của mái giạ lật từng mảng tung lên, quật xuống; tiếng những thân tre già với những thân cành xơ xác, cọ vào nhau rin rít như tiếng ma nỉ non khóc hờn, khóc giận. Người yếu bóng vía lo sợ những đêm rét, gió thổi mạnh từng cơn như vậy, ma mãnh rất hay xuất hiện. - Ông Lực cười lên ùng ục - Vào những ngày như vậy, chỉ có nhà mình là có mở cửa, có ánh lửa sáng lên trong đêm, còn các nhà khác bắt buộc phải đóng chặt cửa lại. Những người mẹ trẻ có chồng đi bộ đội, không còn tự tin ầu ơ ru con đầy hãnh diện mà thường ôm chặt con vào lòng như muốn giấu đi bọn ma mãnh đang đêm có thể lẻn vào. Các bà già nằm bó khoanh trên giường, lúc mê, lúc tỉnh, miệng thỉnh thoảng lại rên lên, thỉnh thoảng lại ú ớ, gào rú. Rét thế này, nhiều nhà năm nay thế nào cũng phải gieo lại mạ, trồng lại lạc, ngô. Có lẽ chỉ riêng nhà mình vui. Riêng nhà mình cảm ơn trời đất. Các con ngủ nhé. Mẹ con con ngủ nhé. Cái con rái cá lại đang kéo bố rồi. Nó kéo bố lại đống quần áo rách để bố chọn một vài mảnh giẻ lành quấn quanh đôi chân; kéo bố lại cái áo bện bằng rơm để bố mặc thêm vào người; kéo bố lại với cái giỏ để bố lấy buộc vào quanh bụng; kéo bố lại với con dao... Bố thoăn thoắt biến vào đêm tối, hoà cùng gió, lạnh đang gào rú.

Những đêm như vậy, bố kiếm được nhiều cá lắm. Có tháng được cả tạ cá, chẳng ít đâu. Một tạ cá là hai tạ thóc, là bốn tạ ngô, tám tạ khoai. Nhìn thúng cá đầy ự, bao giờ bố cũng mơ tháng ba, ngày tám các con có khoai, sắn để ăn. Nhà nghèo mà nhờ trời kiếm được gạo cho các con ăn thì có sung sướng nào bằng, làm sao bố có thể còn thấy lạnh được?

Những lần nhứ thế, mẹ vẫn thường mắng bố:

- Bố thằng cu rõ hay. Rét đến thối cây, thối cỏ, chết chim, chết cá mà cứ đâm đầu đi ra. May phúc mà còn về được.

Bố cười, ngồi lù lù bên bếp lửa như một đụn đất, trả lời mẹ:

- Thì tôi có chết đâu.

Mẹ thương bố và mắng yêu bố đấy, các con đừng bận tâm. Chứ mẹ biết bố năm nào chả thế. Nhà người ta có đủ gạo ăn, nhà mình khó khăn phải kiếm cá lần hồi mới có bát gạo bữa đói bữa không. Ấy thế mà các con đứa nào cũng lớn nhanh và khoẻ mạnh ra trò đấy. Lúc các con được hai ba tuổi, đứa nào cũng béo tròn như hòn đá lăn, ục ịch. Lên năm tuổi đã biết cho tay vào chậu bắt cá, tôm. Anh Cả các con có lần thò tay vào chậu bắt được con cá diếc đưa lên mồm nhai. Thấy bố đi đến, anh nở nụ cười, rộng hết cỡ miệng; những vảy cá diếc bám quanh miệng, má lóng lánh, lóng lánh.

ục, ục, ục. Các con ơi! Giờ các con đang nằm ở đâu? Thằng Cả nằm ở mặt trận phía Bắc, thằng Hai nằm ở mặt trận phía Nam, thằng Ba nằm ở mặt trận phía Đông, thằng Tư nằm ở mặt trận phía Tây, nghe nói mãi tận bên Lào. Xa nhau quá, các con nhỉ? Nơi các con nằm lạnh, nóng thế nào? Nếu được ở vùng lạnh thì bố yên tâm. Bố vẫn nhớ, mùa đông là mùa khoẻ mạnh của các con mà. Mùa đông, dù rét đến mấy các con cũng chỉ mặc đến ba lần áo vải mỏng là cùng. Và cứ hễ chơi đáo, chơi khăng là các con cởi ngay cả ra, chỉ còn mặc độc cái quần đùi. Làng cũng nói "Bố nào con nấy", không biết lạnh là gì. Lưng các con, đứa nào đứa nấy tròn lẳn như lưng cá trắm, bắp đùi ra bắp đùi, to, đen bóng. Đàn ông, đàn bà ở làng người nào cũng thích ngắm, cũng khen các con. Còn nếu các con nằm ở vùng gió nóng thì khổ thân các con lắm. Bố vẫn nhớ, mùa hè, cứ ánh sáng hé ra là các tế bào trong cơ thể mấy cha con ta đều rạo rực, mô hôi rỉ ra. Cả ba tháng hè, không có ngày nào là ngày không đổ mồ hôi của cha con mình. Mặt cha con ta lúc nào cũng đỏ gay. Áo quần mặc trên người lúc nào cũng ướt. Từ bố đến con không ai dám mặc quần dài, vì chỉ mặc một lúc là mồ hôi đã thấm ướt, và lẩn trong mồ hôi thoảng thoáng có mùi như là bùn đất, như là tanh nồng của cá tôm bay ra. Vì cái mùi ấy, người làng ít người đến trò chuyện lâu lâu với bố con nhà mình. Bố biết điều âý các con ạ. Các con nên giữ ý. Không nên đứng lâu trong đám đông. ôi, mùa hè, khổ thân các con tôi!

Các con ơi! Giờ này, các con đang ở đâu? Hãy biên thư về cho bố nào. Kể chuyện hành quân, chiến đấu nào. Kể chuyện vai đeo ba lô nặng cả tấn nào? Thằng Cả, anh tha lỗi cho bố nhá. Anh biên thư về dặn, nhà ta có ba con đi bộ đội rồi, thằng Tư bố xin với chính quyền cho nó được học lên cao. Nhưng bố đã không làm được. Cũng là vì nó giống bố, giống con. Nó cũng không chịu được nóng. Nó hay bỏ lớp để ra sông tắm. Nhà trường đã mấy bận mời bố đến nhắc nhở, phê bình. Nó biết vì nó mà bố phải liên luỵ nên nhất quyết không đi học nữa. Đã không đi học thì đi bộ đội. Phong trào của cả làng mình thế mà. Ai mà ngăn được. Thằng Cả cứ trách bố đi. Nhà mình tuyệt tự rồi mà. Bố cũng đau lắm, anh Cả ạ. Công sinh thành, nuôi dưỡng biết bao là khó nhọc của bố mẹ, các con biến thành công cốc hết cả rồi. Mẹ giận bố đấy. Khi thằng Tư lên đường nhập ngũ mẹ mắng bố là đồ vô tư lự đến khi mẹ chết đấy. Sao cả bốn đứa không có đứa nào nghĩ đến bố mẹ mà về một đứa? Có phải các con coi danh dự của các con hơn bố mẹ? Hay các con sợ bố mẹ mất danh dự?

Bao giờ cũng vậy, thì thầm tới đây, ông Lực trở nên cáu kỉnh.

- Bà hãy dậy đi. Bà tưởng tôi sung sướng lắm à! Tôi nói cho bà biết, thằng Hĩm Tâu chẳng tử tế gì đâu. Bà nghe hắn xúi mà chửi tôi. Bà nhớ chứ? Tôi tình cảm với bà mỗi đêm một lần, do ăn cá mà sáu năm sinh liền bốn thằng con trai. Tay Hĩm Tâu dọa tôi: "Nếu không hoạn cái của quý của thằng Lực đi thì chỉ nhoàng một cái nó sẽ sinh ra cho làng cả một bầy thanh niên". Hắn còn bảo: "Đàn bà như đất đai. Đàn ông như giống má. Đàn ông gieo giống gì thì trên đất đó sẽ mọc lên cây ấy. Tay Lực khoẻ như trâu, hắn sẽ có cả một bầy con trai cho mà xem.". Chính vì vậy mà tôi phải đi triệt sản. Cho nên, lúc các con ra đi cả, tôi mới bất lực, mới không sinh con cho bà được nữa. Tại cái triệt sản, chứ tại gì tôi. Tại cái chiến tranh làm mất con, chứ đâu phải là tôi vô phúc. Tôi đâu có ham cái giấy lịêt sĩ, cái đồng tiền trợ cấp của nhà nước. Tôi cũng như bà, tôi cần con. Tôi cần con mà.

Khi ông Lực gào lên "Tôi cần con. Tôi cần con" thì đêm cũng bắt đầu rạn nứt để về sáng. Thường lúc ấy tôi cũng dậy đi vệ sinh nhẹ. Ông Lực vẫn thường hay gọi tôi.

- Thằng Tư đi đái đấy hử?

Những ngày mới đến nhà ông, tôi thường đáp lại ông: "vâng". Nhưng về sau có lần tôi "vâng", có lần không. Tôi biết ông hỏi tôi để ông chứng minh ông đang thức, chứng minh nhà có chủ, chứ hai mắt ông vẫn nhắm nghiền, nước mắt vẫn đẫm trên hai má. Ông Lực khóc nhiều lắm. Lông mi của ông đã rụng theo nước mắt hết cả rồi. Mỗi lần ông muốn mở mắt ra, tôi phải dùng nước, dùng khăn cọ rửa, mắt ông mới mở ra được. Ông nói với tôi, ông chẳng muốn mở mắt ra mà gì :

- Mở mắt có thấy gì đâu anh? Tôi nhắm lại thì thấy rõ hết.

Tôi biết mắt ông vẫn còn sáng nhưng để muốn thấy lại tất cả nên ông suốt ngày ông nhắm mắt. Ngay cả lúc đi lại cũng vậy, nên cái gậy không lúc nào rời tay ông. Có lần tôi hỏi ông:

- Ông nhắm mắt cũng như mở, tại sao ông lại phải dùng gậy xua xua để tìm đường?

Ông xua tay, cười lên khùng khục. Đôi gò má gìa khô khan, tàn đen, giật giật từng cơn.

Thé mới đúng cảnh già, anh ạ.

Có bận ông thủ thỉ hỏi tôi:

- Tay Hĩm Tâu còn sống chứ?

- Vẫn.

Hắn vẫn còn sống hả.

Rồi ông thì thầm kể lể.

- Anh Cả này. Tay Hĩm Tâu, lão Cò ái cũng theo bố học nghề rồi đấy. ục, ục, ục. Các con biết không? Hắn cũng quấn giẻ quanh đùi và bắp chân, cũng mặc áo bằng rơm, cũng giỏ, cũng dao như bố. Nhưng theo bố mới bước qua khỏi lũy tre làng đã răng nọ cọ răng kia, lập cập như chó đói vừa từ dưới ao lạnh lết xác lên. Hắn run mới khiếp chứ. Giống như con cày sấy ấy. Lão Cò ái cũng thế. Cao to có kém gì bố đâu, các con! Có lẽ cao to thế nên hắn gan hơn Hĩm Tâu, theo bố đến được ao đầm, nhưng khi lội xuống bùn, mới bước được vài bước đã đứng như trời trồng, miệng luôn suýt xoa, kêu đau đái mà mở khuy quần không ra được. Rồi khi lập bập mở được khuy quần ra thì chim Cò ái đã teo lại như quả ớt, đầu lổ chim bịt cứng lại, cố lấy sức dặn, nước đái mới bật ra được. ục, ục, ục. Cuối cùng rồi cũng như Hĩm Tâu chửi thề - "Lạnh đến cái con cu cũng muốn chết. Có bắt được vàng ông cũng dí c. vào" – rồi vừa suýt xoa, vừa lẩy bấy mà bò về. ục, ục, ục. Thành ra, cả làng biết cách kiếm sống của bố con mình, nhưng cả làng chẳng ai chịu nổi rét để theo được cái nghề như bố. Từ đó mà người làng bảo bố là rái cá sinh ra. Không phải đâu các con ạ. Ông giáo Vương, có chữ nhất làng ấy, nói có lý lắm: "Đã là người thì có ai mà không biết đói và rét. Ai mà không biết đói và rét là hai kẻ thù của cuộc sống. Nhưng mỗi người, do hoàn cảnh, do trời sinh ra có cảm nhận về đói và rét khác nhau. Người béo tốt cảm nhận khác với người gày guộc; ngừơi có trái tim nóng khác với người có trái tim lạnh; người luôn sống vì người khác, khác với người chỉ biết sống cho riêng mình; người hiền hậu khác với người độc ác..." Bố cũng như bao người làng ta thôi. Đói thì đầu gối phải bò thôi. Theo hợp tác xã đi làm, cả năm được vài tạ thóc, các con lại ăn khoẻ, đầu gối không bò mà chết đói cả nhà, à con? Các con không biết, chứ bố là người sợ đói và rét nhất. Vì sợ nó quá nên bố chẳng còn biết lạnh là gì nữa. Có đêm bố cũng định "bỏ của chạy lấy người", nhưng nhớ đến các em, ngày mai chưa có củ khoai vào bụng, thế là bố quên lạnh đi đấy. Người ta ai cũng da bọc xương như nhau mà. ục, ục, ục.

Hắn chưa chết là phải lắm. Dễ gì mà chết được. Thằng đểu thường sống lâu để trả cho hết nợ đời mà. Các con này. Khi các con bỏ bố mà đi, hắn lại bảo: "Tay Lực tha hồ sung sướng. Người ta có một tiêu chuẩn liệt sĩ, hắn có những bốn". Mẹ con nghe thế tức nghẹn lên cổ, hộc máu mồm ra chết tươi. Còn bố thì thấy trong người xung lên một dòng điện mạnh . Cảm thấy cục lạnh từ lục phủ tan ra. Người bố nóng hầm hập. Bố lại lăn mình hết hồ này, ao kia, lại kiếm cá. Nhưng kiếm về cho ai ăn bây giờ. Nhà mình bây giờ không khó khăn như trước nữa. Hai anh trước chết, làng xây cho cái nhà to. Hai anh sau chết, làng nuôi không cả bố lẫn mẹ. Nhà bây giờ chẳng thiếu thứ gì: có cả tủ lạnh, ti vi, có máy đo huyết áp luôn đeo trên tay bố; có sổ tiết kiệm mấy chục triệu đồng... Lão Hĩm Tâu nói cũng đúng đấy, nhưng mà đểu. Đểu lắm.

Mày cứ đẻ lấy một đứa con trai, một đứa thôi, rồi cho nó ra trận, rồi không thấy nó trở về để mà biết mùi sung sướng của những người như tao. Á, cái mặt thằng đó còn bẩn hơn cái mặt con rái cá, cái răng nó cũng sắc hơn cái răng của rái cá. Nó nói chơi chơi mà cứ như kim châm vào tim, óc người. Đau quá! Đau quá! Hĩm Tâu ơi, đến con vật cũng đẫm tình mẫu tử nữa là người!

Có lần tôi đánh bạo nói với ông:

- Ông có khóc thì sự cũng đã rồi.

- Sự đã rồi?

- Vâng. Người đã chết làm sao sống lại.

Nghe tôi nói thế ông đưa hai tay khẳng khiu lên đấm đấm vào đầu. Cái mũi gầy khô của ông vặn vẹo. Mặt ông trông vênh váo, thảm hại. Ông lặng lẽ quay mặt đi. Tôi biết mình đã lỡ lời.

Đêm nay, tôi lại mơ giấc mơ này. Khi kết thúc giấc mơ tôi chợt nhìn thấy ông đang quỳ bên cạnh giường tôi nằm, hai tay chắp vào nhau, nhằm tôi mà vái. Rồi tôi lại thấy ông sờ vào người tôi. Bàn tay ông lạnh như đồng, như tuyết. Tôi nghe ông hỏi tôi:

- Đồng (có lúc ông gọi đúng tên tôi chứ không kêu là thằng Tư nữa), con có muốn làm con nuôi ông không?

- Không, không, không. (Chẳng biết sao lúc ấy tôi lại trả lời ông thế)

- Không hả.

Tôi nhìn lên thấy mặt ông như tối hẳn lại và ông từ từ ngã lăn xuống đất. Tôi phát hoảng, vội mở mắt ra. Bổng tôi nghe tiếng ục, ục, chút chít từ bếp vọng lên và lẩn trong mùi khen khét, thơm thơm từ râu cháy còn có mùi khét nồng, chua chua của áo quần lan toả. Tôi choàng dậy, lao xuống. Thấy ông Lực vẫn ngồi lặng lẽ, quần áo ông đang bị lửa gặm nhấm, khói đen từ áo cháy trên lưng ông bay lên. Thấy con rái cá già, lông ở lưng đã rụng từng mảng, đang ục, ục, chút chít, rối rít bên ông. Mặc, ông như không cảm thấy nóng, chỉ rung rung hai đầu gối cho nó cụm sâu hơn vào giữa ngực. Tôi biết, ông đang lạnh lắm. Người làng hãy đến mà xem, ông đang lạnh lắm. Lửa cháy trên người giường như không chống nổi cái lạnh âm thầm, bền bỉ tỏ ra từ tim ông. Tôi thấy mình nghẹt thở, hối hận. Ngoài trời, gío xuân lạnh vẫn thổi từng cơn, gào rú, đùa bỡn trên những mái nhà lợp giạ. Tiếng những thân tre già xác xơ vẫn cọ vào nhau rin rít như những tiếng khóc hờn, khóc giận của ma...Chợt, tôi rùng mình. Cái lạnh từ đâu đó xộc thẳng vào tim tôi. Tôi như nhận ra nơi cội nguồn của lạnh giá.

Gặp Lại
Tác giả: Lâm Bằng

Thắng ngạc nhiên, bàng hoàng. Anh không ngờ lại gặp Duyên trong hoàn cảnh này. Từ lúc nghe Chủ toạ giới thiệu Trần Thị Duyên, Tỉnh uỷ viên, Giám đốc Nhà máy đông lạnh xuất khẩu, lên báo cáo điển hình, hầu như Thắng chả còn nghe thấy những gì được phát ra từ chiếc micro đặt trên bục hội trường nữa. Trong đầu anh, cuốn phim tư liệu của những kỷ niệm ở tuyến lửa những năm đánh Mỹ lần lượt hiện ra. Những kỷ niệm mà từ đó, hình ảnh Duyên dần in sâu trong anh để rồi sau này là những cuộc kiếm tìm vô vọng theo cái địa chỉ chung chung ở vùng quê bên bờ sông Mã. Thắng cứ ngỡ rồi sẽ không bao giờ còn gặp lại Duyên nữa.

... Lần ấy, đơn vị thanh niên xung phong của Duyên có nhiệm vụ theo dõi, tháo bom nổ chậm và san lấp hố bom ở một cung đường huyết mạch ra chiến trường.

- Dừng lại! Dừng lại! - Cô gái hét to.

Chiếc xe commăngca lao đến sát barie:

- Đề nghị cho tôi đi, gấp lắm!

- Không được, có bom nổ chậm - Duyên, cô gái gác barie, nghiêm khắc dứt khoát.

Người lái xe mở cửa cabin nhảy xuống. Anh còn trẻ quá.

Cô gái có tên là Duyên phân công:

- Đồng chí Liên ở lại làm nhiệm vụ. Còn cả tổ mang dụng cụ theo tôi.

- Cho tôi đi với - Người lái xe đề nghị.

- Đồng chí còn phải làm nhiệm vụ.

- Không sao!

Nói rồi, anh cầm xẻng lao theo.

- Đồng chí lái xe! Cẩn thận, có máy bay! - Duyên hét to.

Tốp máy bay địch đã vòng trở lại.

- Tất cả nằm xuống, chú ý theo dõi!

Những loạt bom lại trút xuống, đất đá tung rào rào.

- Em lo cho anh ấy quá, chị Duyên - Cô gái nằm bên cạnh Duyên thốt lên.

- Biết làm sao được, anh ấy dũng cảm quá! Đếm đi, bốn quả rồi. Nhớ lấy hai quả phía bên kia nhé.

Lũ cướp trời cắn trộm một lúc rồi cút mất. Duyên chạy lên. Người lái xe nằm bên cạnh một hố bom cũ. Một mảnh bom đã tiện sát đùi trái của anh. Máu chảy nhiều quá. Sau khi băng bó tạm vết thương cho anh, Duyên cùng hai người nữa đưa anh tới trạm xá chiến trường.

Do mất nhiều máu quá, Thắng - người lái xe - mê man bất tỉnh. Đưa anh vào trạm rồi, Duyên ngồi ở ngoài chờ đợi.

- Thế nào rồi bác sĩ, anh ấy đã tỉnh chưa ạ? - Duyên sốt ruột hỏi khi thấy bác sỹ trưởng trạm đi ra.

- Thương binh mất nhiều máu quá, cần phải tiếp.

- Bác sĩ, đề nghị bác sĩ lấy ở tôi. Tôi xin sẵn sàng!

- Nhưng, trông cô xanh quá!

- Không sao. Bác sỹ đừng lo.

Nói thế, nhưng sau khi đi một lượt tất cả mọi người trong viện, bác sĩ vẫn phải quyết định lấy máu ở Duyên, bởi vì ngoài cô ra không còn ai có cùng nhóm máu với Thắng.

Sau khi cho máu, Duyên phải nằm lại. Trong thời gian Thắng điều trị ở đấy, Duyên vẫn thường xuyên đến thăm anh. Nhất là khi được biết anh lại là người đồng hương.

Rồi anh được chuyển đột ngột về tuyến sau. Duyên không kịp đến chia tay anh. Rời chiến trường, anh mang theo trong tâm trí hình ảnh Duyên và dòng địa chỉ chung chung "nhà em bên sông Mã".

... Sau khi nghe xong bản báo cáo điển hình của Duyên, hội nghị nghỉ giải lao. Thắng không ra ngoài, anh ngả người trên ghế, nâng cao tờ báo, vờ như đang đọc.

- Anh Thắng! Có phải anh Thắng...?

Duyên đến bên cạnh anh từ lúc nào.

- Duyên! à, bà Tỉnh uỷ viên, giám đốc...

- Kìa anh... Duyên đây, em đây! Khi bước lên bục báo cáo em mới thấy anh. Anh ngồi như chăm chú đọc báo, nhưng chắc chả có chữ nào trên tờ báo vào được đầu anh. Em biết...

- Anh vẫn chỉ là người thương binh cụt chân suốt ngày ngồi chẻ que tăm ở hợp tác xã. Còn em, em đã là...

- Kìa anh. Anh đừng nói nữa, anh tệ lắm.

Bởi có chung những kỷ niệm sâu sắc ở chiến trường, họ đã dễ dàng vượt qua những bỡ ngỡ ban đầu, để đưa nhau trở lại những tình cảm đã được nhen nhóm từ thuở cái sống cái chết nằm kề.

Hai người cùng ra ngoài sân. Lúc này, Thắng mới chợt nhận thấy đôi chân của Duyên bước đi có vẻ nặng nhọc, vất vả.

- Duyên cũng bị thương à, trong trường hợp nào?

- Hôm ấy, máy bay rải nhiều bom nổ chậm quá, toàn vào giữa cung đường. Chúng em không ai chịu ở lại, đòi xông lên hết. Em phá được đến quả thứ ba thì bị thương. Chỉ bị ở ống chân, nhưng phải tháo cả khớp gối. Khi anh vừa được chuyển đi khỏi viện được ít phút, thì cũng là lúc em được đưa đến đó. Trường hợp của em không nặng lắm, nhưng ở viện, em phải cấp cứu mấy lần. Bác sỹ bảo, sức đề kháng của em kém.

- Dẫu sao, anh cũng còn thuận lợi hơn em. Anh sung sướng vì trong anh luôn có một phần máu nóng ngày đó của em...

Hai má Duyên bỗng ửng đỏ. Chị cúi xuống bẽn lẽn, tay vân vê đuôi tóc vắt về phía trước ngực.

Tự nhiên Thắng thấy lúng túng, vụng về. Cái vụng về của những người đứng tuổi chưa một lần yêu.

Điều Không Thể Xảy Ra
Tác giả: Lưu Cẩm Vân

Đợt nắng nóng kéo dài đến hết tháng sáu. Bầu trời cứ trong vắt và xanh rừng rực, một bóng mây mỏng màu trắng cũng không thấy. Nắng cứ gay gắt như đổ lửa làm cho mặt đất khô ran, không có gió nhưng chỉ cần một chiếc xe máy chạy ngang cũng đủ cho bụi tung mù trời. Cây trong vườn ủ rũ, vừa tưới buổi sáng đến buổi chiều đã thấy lá héo rũ. Trà tưới cây một ngày hai lần, hôm nào bận bỏ sót một buổi thì vườn cây trong buồn thiu, thế nào cũng bị bố mắng.

Chuyện bị la mắng trong nhà cũng là chuyện thường ngày, chị Nhị thường đắp tai làm ngơ còn Trà thì không thể nào chịu nổi. Bố là một người đàn ông khó tính vì thế ông thường cáu gắt nếu có điều gì không vừa ý. Mẹ không thể làm ngơ như chị Nhị, cũng không có ý định làm vừa lòng bố như Trà nên mẹ thường cãi lại. Nhiều khi chỉ vì một chuyện cỏn con không đâu vào đâu hai đã cãi nhau, cứ mỗi người một câu cho đến khi bố tức giận ném bể một thứ gì đó mẹ mới thôi. Không khí trong nhà lúc đó mới lắng lại nhưng thật nặng nề.

Có lần Trà hỏi: "Ngày xưa mẹ yêu bố vì cái gì?". Mẹ trả lời: "Không biết". Trà thử hình dung và quả thật Trà cũng không tìm ra được điểm nào đáng yêu của một người đàn ông như bố. Trà vẫn giữ phận làm con để không phê phán bố mẹ nhưng cũng có khi Trà chợt nghĩ: "Nói lỡ dại mai sau yêu phải một người đàn ông như bố thì mình có sống với họ được lâu như mẹ sống với bố không nhỉ?". Trà hỏi chị Nhị, chị Nhị cười mỉm chi: "Tào lao". Trà không hiểu chị Nhị nói cái gì tào lao, Trà tào lao hay không thể có người đàn ông nào giống bố nữa.

Ngôi nhà của bố Trà hơi bé so với khoảng vườn rộng. Phía sau vườn có ba cây xoài lớn không biết được trồng từ hồi nào, nhưng khi Trà lớn lên đã thấy cành lá trỉu quả, đến mùa thu hoạch ba gian nhà chứa xoài là xoài. Bố kỹ tính chẳng bán xoài bằng gốc như người ta thường làm, bố thuê người hái và bán lại cho những người buôn sỉ. Dầu mất hay được mùa thì hiếm khi nào bố để lại hơn chục quả cho cả nhà ăn. Cuối mùa xoài chín rụng đầy vườn bố lại nhặt bằng hết rồi nấu lên làm bánh xoài, thứ bánh xoài vàng ươm thơm lựng là đặc sản mà khách du lịch rất thích nhưng hình như Trà chưa hề nếm thử.

Đó là công việc của bố, còn mẹ thì suốt ngày chăm sóc mấy con heo trong chuồng. Buổi nào mẹ mắc bận chưa kịp cho ăn thì chúng leo bỏ hai chân lê thành chuồng kêu ầm ĩ, bố lại có dịp để la hét mắng mỏ. Trà không chịu nổi không khí lúc nào cũng chực dậy lên trong nhà. Tan học Trà thường kiếm cớ gì đó để chậm về nhà, nhưng một hôm bố bảo:

- Đi học không phải là công việc, nếu choán quá nhiều thời gian thì nghỉ đi, lớn rồi phải làm gì đó.

Trà đi làm sau khi thi hỏng đại học, giấc mơ làm cô giáo đành phải gác lại. Hôm đưa mấy đứa bạn ra ga để vào thành phố học đại học lòng Trà bình thản lạ lùng. Trước đó Trà vẫn nghĩ sẽ tủi thân, sẽ buồn, có thể sẽ khóc nếu một mình ở lại trong khi bao nhiêu đứa bạn thân đều hồ hởi bỏ đi. Trà không khóc, cũng chẳng buồn. Đưa bạn đi rồi, Trà trở về an phận với cuộc sống mới. Trà làm việc ở một của hàng bán vật liệu xây dựng, công việc cũng nhẹ nhàng, mỗi ngày Trà đến cửa hàng quét dọn xong cầm sổ ghi chép số liệu. Vẫn là những con số nhưng không phải để ngắt từng cánh hoa rồi đếm 1, 2, 3… đi, không đi… như hồi nào có cái hẹn đều tiên với bạn trai.

Trà gặp anh ta ở ngay cửa hàng bán vật liệu xây dựng, trong khi đang bê lại mấy chồng gạchdo khách mua làm đổ. Anh ta nhìn Trà nói trống không.

- Con gái khiêng nặng không sợ hư tay à?

- Vậy thì anh bê giùm tôi số gạch còn lại đã.

- Tôi không bao giờ làm công việc nào điên khùng tương tự như vậy.

Trà nhìn đôi bàn tay anh ta vừa xoè ra, những ngón tay trắng muốt, thon dài được trau chuốt cẩn thận đẹp hơn tay con gái, cụ thể là đôi bàn tay của Trà. Cái áo sơmi màu đỏ của anh ta hắt lại ánh nắng chói chang ban trưa làm lóa mắt Trà. Cô nhìn anh ta không giấu được ác cảm trong giọng nóicủa mình.

- Anh đến có việc gì không?

- Không.

- Thế anh cần gì ở đây?

- Tôi về nhà tôi.

Làm việc ở đây mới hơn tháng, Trà không nghe nói là ông bà chủ có người con trai độc nhất đang làm thợ may ở thành phố. Anh ta có vẻ văn minh quá mức Trà nghĩ. Mái tóc hơi dài được cắt tỉa đúng mốt, lúc nào cũng chải mút bóng nhẩy, phải thừa nhận là anh ta khá đẹp trai. Đôi mắt đen dài, chiếc mũi thẳng và đôi môi đỏ hồng, anh ta giống mấy chàng ca sĩ trẻ mới nổi tiếng hay xuất hiện trên truyền hình. Trà kể chuyện cho nhỏ bạn hàng xóm nghe, nó cười không tin, nó còn bảo là vì Trà ghét mà nói thêm thắt cho vui. Thật tình Trà không ưa anh ta chút nào, ngay cả người bạn anh ta đưa về nhà trong mấy ngày nghỉ. Gã kia nhìn khá hơn anh ta một chút nhưng sợi dây chuyền vàng dày cộm với cái mặt ngọc to đùng nằm giữa khoảng ngực trần của gã làm cho Trà chướng mắt vô cùng. Công bằng mà nói hai người đó cũng không làm gì phiền đến Trà. Hằng ngày anh ta ở lì trên lầu nghe nhạc, thứ nhạc rền rĩ mà Trà vẫn ghét rồi hễ có gã bạn đến là họ biến ngay trên chiếc xe Bonus kềnh càng.

Bà chủ nói với Trà về người con trai của mình - "Thằng Hoàng của cô coi vậy chứ hiền lắm. Cô thấy con cũng ngoan, hay là con làm dâu cô đi". Trà nghe qua chỉ cười. Trà còn quá trẻ để nghĩ đến chuyện lấy chồng. Trà như mới rời ghế nhà trường ngày hôm qua, mỗi sáng ngủ dậy Trà chưa quên cảm giác vội vã vì sợ trễ học. Mở tủ lấy quần áo đi làm Trà không ngăn được mình thôi vuốt ve, săm soi cái áo dài trắng còn nguyên chiếc huy hiệu trường trên ngực áo. Có lúc Trà chợt nghĩ mình quá an phận so với hồi đi học, so với giấc mơ đã xây cùng lũ bạn ngày xưa. Vẫn có thể đổ lỗi cho hoàn cảnh nhưng Trà không tránh được cảm giác mình quá yếu đuối.

Nghỉ học may mắn xin được việc làm, đồng lương không nhiều so với công sức bỏ ra nhưng dẫu sao Trà cũng đã tự nuôi được mình. Ngày đầu tiên ngồi trước chén cơm thực sự của chính mình nước mắt của Trà cứ trào ra. Không ai có thể hình dung nổi chuyện trong nhà của Trà, mỗi người một nồi cơm riêng, bố và mẹ rồi bây giờ đến phiên tòa. Chị Nhị đã đi khỏi nhà, khỏi thành phố vì không chấp nhận được cuộc sống của bố mẹ. Chị như con chim tự do tung đôi cánh của mình bay vào trời xanh lồng lộng. Trà không có can đảm như chị, vả chăng có một ngôi nhà để trở về vẫn hơn, dù ở đó Trà không tìm được sự che chở nào.

Hoàng về thăm nhà thêm vài lần, gần đây nhất anh ta lại có một người bạn khác, Trà đoán vậy vì không thấy gã đi xe Bonus. Thỉnh thoảng Hoàng gợi chuyện với Trà, anh ta lúc nào cũng ăn nói nhỏ nhẹ, chắc anh ta không hề biết cãi nhau với ai bao giờ. Một lần Trà nghe bà chủ cằn nhằn vì Hoàng thường xuyên không ăn cơm nhà, anh ta ôm vai mẹ cười giả lả. Bà chủ lại nói với Trà: "Con về làm dâu nhà cô đi, có người giữ chân thằng Hoàng, cô chỉ có mỗi mình nó mà nó không chịu ở nhà".

Trà nói với bà chủ: "Cháu còn nhỏ mà cô, cháu chưa lập gia đình được đâu". Nói vậy nhưng Trà vẫn biết mình nghỉ khác, nhìn cảnh bố mẹ là Trà muốn lạnh sống lưng khi nghĩ về gia đình nhỏ của mình sau này mà người vợ y như mẹ bây giờ. Từ khi lớn lên Trà chưa biết thế nào là hạnh phúc gia đình, tình yêu của bố mẹ là thứ xa xí phẩm mà bố chưa hề ban phát cho con cái. Những bữa cơm gia đình đầm ấm chỉ có trong những bài tập đọc ở nhà của Trà, mạnh ai nấy ăn, bất cứ thứ gì mình thích, thứ gì chính mình làm ra được. Có hôm vì công việc nhiều đột xuất Trà về trễ, nhìn bếp núc lạnh tanh, cái lồng bàn chưa hề được dùng đến, Trà nản lòng đi ngủ với cái bụng rỗng không.

Chị Nhị viết thư về báo tin đã lấy chồng. Thu của chị viết đơn giản: "Chị chưa yêu nhưng người ấy rất yêu thương chị, anh ấy là một người tốt, chị chưa hình dung hết cuộc đời về sau này nhưng chắc chắn một điều là chồng chị sẽ không giống như bố mình". Bố mẹ không có phản ứng gì khi hay tin chị Nhị lấy chồng, bố chỉ nói: "Con Trà xem theo được đứa nào thì đi luôn đi".

Và Trà đi lấy chồng, không biết vì lời nói của bố, vì sự hờ hững của mẹ hay vì những lời dỗ dành của bà chủ. Hay tin Trà nhận lời lấy Hoàng làm chồng, nhỏ bạn hàng xóm nhìn Trà bằng đôi mắt thật lạ: "Mầy nghĩ kĩ chưa Trà? Mày biết gì về anh ta và gia đình họ chưa?". Trà nói không cảm xúc: "Bà chủ hiền lắm, anh ta cũng tốt".

Đám cưới của Trà được tổ chức rầm rộ, nhà trai đón dâu bằng năm chiếc xe du lịch kết hoa rực rỡ. Bố mẹ của Trà lần đầu tiên đứng bên nhau, cạnh con gái trên sân khấu của nhà hàng khi người dẫn chương trình giới thiệu song thân của cô dâu chú rễ. Trà vẫn tưởng mình không có cảm xúc gì nhưng khi nghe đọc mấy câu ca dao ngợi ca công ơn cha mẹ Trà lại thấy khoé mắt mình cay cay. Khi Hoàng cầm tay Trà nâng chai sâm banh rót đầy tầng tháp xây bằng những cái ly thủy tinh, lòng Trà chợtxôn xao một cảm giác khó tả. Dòng rượu vàng óng, sóng sánh như suối chảy tràn qua tâm trí Trà, lần đầu tiên Trà cảm thấy lo sợ, không biết rồi cuộc đời của mình từ nay về sau sẽ ra sao?

Một ngày sau đám cưới Hoàng bỏ vào Sài Gòn, nói là có hợp đồng may mới với Công ty nào đó. Trà không có phản ứng gì, tình vợ chồng đối với Trà cũng chưa kịp đủ để nhớ nhung mong đợi. Hoàng không về cũng không nhắn một lời thăm hỏi, mọi chuyện đối với Trà vẫn không có gì thay đổi, khác chăng là cuối tháng cô không còn nhận lương như hồi chưa làm dâu. Mẹ Hoàng cũng tốt, bà tỏ ra gần gũi săn sóc Trà, đôi lúc Trà so sánh và thấy tình thương của Trà nghiêng về mẹ chồng hơn mẹ mình.

Đến ngày giỗ của cha, Hoàng cũng không về. Trong lúc xúm xít trong bếp một người chị họ nói nhỏ vào tai Trà: "Cậu Hoàng có ngủ chung với cô không?". Mặt Trà nóng bừng vì mắc cỡ, Trà không soi gương nhưng vẫn biết là đôi má mình rất đỏ. Người chị họ lại nói nhỏ rí, hơi thở của chị làm tai Trà nhồn nhột: "Lâu nay cậu Hoàng không về nhà phải không? Sao thím bảy ác vậy, cô còn nhỏ mà hiền thế này...". Trà không hiểu chị muốn nói gì nhưng rồi cô điếng cả người, buông rơi con dao trên tay, giọng người chị họ thệt nhỏ mà nghe vang như sấm nổ: "Cô không biết cậu Hoàng là "pê – đê" sao?".

Trà nói với mẹ chồng: "Sao mẹ nỡ đối với con như vậy?". Mẹ của Hoàng im lặng, hai mẹ con nhìn nhau cùng khóc. Trà trở về nhà bố mẹ, cô để lại nhà chồng tất cả nữ trang làm sính lễ trong ngày cưới. Trà không trở lại nơi đó dù chỉ để làm việc. Chuyện của Trà vỡ ra làm xôn xao dư luận một thời gian rồi người ta cũng quên, kể cả bố mẹ của Trà. Như không có gì thay đổi chỉ có Trà trở nên lặng lẽ hơn xưa, Trà cảm thấy người già dặn dù cô vừa bước qua tuổi hai mươi. Nhỏ bạn hàng xóm lại động viên Trà: "Coi như mình gặp tai nạn, mình còn trẻ dư sức bắt đầu lại mà Trà". Bạn không nói thì Trà cũng biết mình phải bắt đầu lại, có điều phải có thời gian, "Dẫu sao thì mình vẫn còn trẻ" – Trà nghĩ về ánh sáng hồng ban mai rực rỡ ở phía đông, ở đó mặt trời mọc mỗi ngày.

Điều Chưa Nói Với Tình Yêu
Tác giả: Khuê Việt Trường

Tôi nói với Hải, người tài xế đang chở tôi băng qua khu rừng ngập tràn cây cỏ. Con đường sau một mùa mưa bão đã trở nên khó đi với không biết cơ man nào là ổ gà, ổ voi.

- Anh Hải, liệu có bác sĩ Bình tại trạm y tế xã không?

Hải không nhìn tôi, gương mặt vẫn nhìn thẳng về phía trước con đường, như anh sợ chỉ cần một cái chớp mắt là anh có thể lái chiếc xe lạc hướng.

- Chắc chắn mà, lúc nào bác sĩ Bình cũng đi cơ sở. Chẳng bù lại với các bác sĩ khác, chiều thứ bảy chưa hết giờ làm việc đã vội vàng phóng xe về thành phố. Tôi chẳng hiểu tại sao cô lại có thể 'trèo đèo lội suối' để đi tìm bác sĩ Bình thế? Mọi người gọi đó là "Bình hâm"!

- Tại sao gọi là Bình hâm?

- Đơn giản thôi, bởi bác sĩ Bình ra trường đậu cao mà lại chẳng chọn bệnh viện thành phố mà làm, cứ chăm chăm vào Trung tâm y tế huyện, ở nơi toàn là người dân tộc...

Tôi không hỏi thêm gì Hải nữa, nhưng tôi biết là Bình đã tạo nên một huyền thoại giữa cuộc sống đang dày đặc những ham muốn danh lợi này. Cuộc sống đã chứng minh rằng một cộng với một chưa chắc bằng hai và mỗi người đều biết rõ ràng là tại sao mình chọn con đường này mà lại không chọn con đường khác? Còn nếu cứ hình dung ra con đường băng qua rừng và chật hẹp, nhấp nhô biết bao nhiêu ổ gà, cả tiếng muỗi mòng bay vo ve này thì đủ biết cuộc sống của một bác sĩ như Bình chẳng phải là một cuộc sống lý tưởng với chiếc áo khoác trắng sang trọng, cặp kính cận trễ xuống mắt với bộ ống nghe đẹp đẽ trong căn phòng khám bệnh có trang bị máy lạnh. Đã bao nhiêu lần tôi khuyên ngăn Bình hãy trở về, nếu không thích thì hãy mở một phòng mạch tư, bên cạnh đó với tấm bằng dược sĩ của tôi chỉ việc mở thêm phòng bán thuốc. Chồng khám bệnh, vợ bán thuốc giống như bác sĩ H đang được những người bệnh của thành phố này tin tưởng, mỗi buổi sáng mọi người phải tới phòng khám trước nhà ông ghi tên, đợi tới phiên mình.

Ba năm trời dài dằng dặc Bình vẫn không chịu về thành phố, bởi thời hạn lên miền núi của một bác sĩ như anh cũng đã là quá đủ. Những lần anh phóng chiếc xe dính đầy bụi đỏ về tìm tôi vào chiều thứ bảy, tôi thấy anh ốm hơn một chút, anh đen hơn một chút. Có khi làm việc quá sức, chẳng có thì giờ rảnh anh lại "trình diện" trước mặt tôi một đầu tóc quá lứa, một chiếc cằm lởm chởm râu chưa kịp cạo. Gặp nhau, anh lại kéo tôi ra quán bún bò. Đó là quán bún bò vỉa hè với khoanh giò heo mầm ngon mà anh vẫn thích. Bình bỏ ớt thật nhiều vào tô, anh vẫn giảng giải về chuyện ăn uống của mình: "Ăn miếng ớt cay xè, mới tận hưởng vị ngon của tô bún bò". Tôi thì chịu cách ăn như thế, nhưng rồi tôi cũng cắn miếng ớt tê môi bởi đơn giản là mai sau, khi hai đứa về ở chung trong một mái nhà, tôi phải nấu cho anh những món ăn có nhiều ớt cay.

Cuối cùng thì chiếc xe cũng đi đến đích của nó, hay nói đúng hơn là đã đưa tôi tới đích mà tôi mong muốn. Trạm y tế xã chỉ là một ngôi nhà cấp 4 nhưng cũng đã xuống cấp. Từng mảng tường vôi vỡ ra vì lâu ngày bị mưa ngấm, còn cánh cửa sổ lại lắc la lắc lẻo dính vào vách, chỉ muốn rơi ra. Bệnh nhân của Bình cứ ngồi sắp lớp trước sân trạm xá, có người bồng cả con theo. Bình chẳng nhìn thấy tôi, ánh nắng hắt vào gương mặt anh đã bắt đầu lấm tấm mồ hôi. Anh đang khám bệnh cho một cậu bé người dân tộc.

Bình nhìn thấy tôi, anh đưa tay ra chào tôi như chào một người lính: "Em tìm bóng mát ngồi đợi anh một tí!". Một cô y tá trong đoàn kiếm cho tôi chiếc ghế, tôi kê chiếc ghế dưới bóng mát của một cây điều, nhìn anh làm việc. Dễ chừng tôi và Bình đã có trọn đủ mười năm quen nhau và yêu nhau. Thời gian đôi khi làm tan vỡ đi những mối tình, bởi thói quen sẽ làm xơ cứng đi những rung động. Nhưng với Bình, tôi cảm thấy dường như trong con người anh toát ra tính quả quyết của một người đàn ông. Nhưng nghĩ lui nghĩ tới thì có người phụ nữ nào lại không thích có bên cạnh mình một người đàn ông biết quyết định dùm mình những vấn đề mà mình còn đang lưỡng lự. Hôm anh ra trường, thay vì sa vào buổi tiệc nhậu với bạn bè cho đến khuya tại một nhà hàng 3, 4 sao gì đó có khung cửa kính nhìn xuống bến Bạch Đằng nhấp nháy ánh đèn, anh dặn tôi trước: "Ăn mặc đẹp vào, đúng 6 giờ anh tới đón". Sáu giờ anh đã dừng xe bóp còi kêu tin tin trước nhà. Rồi hai đứa ra ngay quảng trường nhà thờ Đức Bà ngồi ăn bò bía, uống nước mía. Sau đó thì anh chở tôi vòng đến hồ Con Rùa. Bàn tay chào kiểu lính của anh thật vui: "Giã từ sinh viên. Giã từ sinh viên". Đêm hôm đó, tôi và anh cứ thế mà đi, đôi khi xe lạc vào một con đường không tên nào đó. Hơi ấm trong thân người của anh truyền qua tôi sao mà kỳ diệu. Bình nói trong tiếng xe cộ ồn ào:

- Anh sẽ làm bác sĩ tình nguyện? Em có sợ không?

Tôi hỏi anh:

- Sợ gì?

- Sợ anh sẽ trở thành người dân tộc. Anh chẳng mở phòng khám bệnh tư nên chẳng xây cho em nhà lầu được.

- Anh là người dân tộc thì em làm cô dân tộc. Còn xây nhà lầu thì em chẳng lau chùi nổi đâu! Em lười lắm.

Thế là Bình tình nguyện thật. Một năm, tôi chịu đựng nổi. Hai năm, tôi chịu đựng nổi. Dường như chiếc điện thoại ở vùng sâu, vùng xa nơi anh ở cũng thường xuyên trục trặc cho nên có khi nhớ anh quá, tôi gọi điện thì chỉ nhận lại những tín hiệu như tiếng gió gào. Có khi ngày chủ nhật tôi ôm gối xem hết chương trình này đến chương trình khác trên tivi. Xem xong tôi lại lục lọi kho sách cũ ra mà đọc. Người ta đi chơi với người yêu trong ngày chủ nhật, còn người yêu tôi thì lại bận khám bệnh, phát thuốc cho người nghèo.

Ở Công ty dược phẩm tôi làm việc, mọi người rất ngạc nhiên khi chẳng thấy ai đưa đón tôi. Tôi đi làm một mình, tôi đi về một mình. Đến độ chị Thư làm chung tổ với tôi phải buột miệng hỏi:

- Đám dược sĩ ở công ty này nhiều đứa được lắm. Em không chấm được đứa nào sao Lệ?

Tôi cười với chị Thư:

- Có ai tán em đâu?

Chị Thư bĩu môi:

- Không dám đâu. Tên Phấn kìa, nhìn tướng cũng được, cha lại đang làm ở cơ quan bộ tại Hà Nội. Làm dâu nhà đó có tương lai lắm đó!

- Em cho hắn ta hai điểm.

Chị Thư gật gù:

- Cũng phải. Hôm nó rủ em đi ăn hải sản, em nói nếu nó tình nguyện lên miền núi thì em đi ăn, nó nói em chạm dây. Còn tên Thích cứ nhìn lén em hoài, dù sao nó cũng chịu khó hơn mấy đứa khác, chỉ tội gia cảnh hơi nghèo, muốn mở tiệm thuốc tư nhân làm ăn mà không mở được.

Con gái chưa chồng thì có biết bao nhiêu người theo đuổi! Đến khi tôi hỏi Bình: "Anh có sợ mất em không?". Mắt Bình nhìn thẳng vào mắt tôi: 'Sợ chứ! Nhưng anh biết em rất yêu anh". Ai nói Bình của tôi không biết galăng?

Rồi Bình đến đón tôi vào một buổi trưa giữa xuân. Sự xuất hiện của anh làm cho cả công ty lao xao vì anh rất nổi danh bởi có một lần anh đã từ chối nhận số thuốc quá hạn bên kho Sở chuyển lên. Anh đã bất kể trời mưa, quay về thành phố với lô thuốc còn nguyên kiện. Rồi chính anh nhận lại lô thuốc mới đem lên lại miền núi. Hôm sau cả công ty to to nhỏ nhỏ tôi tình cờ nghe được: "Té ra bà Lệ có người yêu là Bình hâm".

Tình yêu hoàn toàn không có bản sao, hạnh phúc cũng chẳng có bản sao. Tôi quen hít hà trái ớt cay vì Bình. Tôi vượt rừng tìm đến anh vì tôi yêu anh, thế thôi. Nhà tôi trong năm mới có những giò phong lan rừng đích thân anh đem về. Anh hẹn đám cưới hai đứa sẽ tổ chức bằng... rượu cần và dàn nhạc là cồng chiêng, mã la. Tôi đợi anh đôi lúc thấm mệt: có khi tôi thì thầm một mình: "Bình ơi, em mỏi lắm rồi!".

Chắc Bình cũng biết ròng rã mười năm yêu nhau tôi sắp quỵ té, nhưng trong thẳm sâu lòng mình anh chẳng hề nói ra được. Bởi chúng tôi có nhau rồi, bên cạnh chúng tôi còn có bao nhiêu người cần anh? Tôi dành anh ra khỏi tay họ liệu tôi có yên lòng? Chính vì vậy mà tôi lên đường, tôi phải tìm tới anh.

Dưới bóng mát của những cây điều, bữa cơm trưa dọn ra. Không xa bên kia là tiếng suối chảy róc rách như là một bản nhạc ru trưa.

Bữa cơm có măng rừng, có cá lóc nướng trui. Bình xẻ cho tôi từng miếng cá. Bữa cơm ngon miệng cũng xong. Bình nói:

- Qua Tết anh sẽ chuyển về bệnh viện thành phố. Nhưng anh muốn mình làm đám cưới tại đây.

Tôi nhìn anh chăm chú. Rồi tôi rút trong túi xách của mình ra tấm giấy chuyển nhiệm sở. Tôi xin lên đây cùng anh.

Mặc kệ mọi người quanh mình. Bình ôm chặt lấy tôi vào lòng. Anh hôn tôi: "Em là người vợ tuyệt vời nhất của anh!". Tôi nhìn thấy một giò phong lan nằm nép mình nơi hiên trạm xá. Có thể đó là giò phong lan anh dự định tặng tôi mùa xuân này.

Đám Cưới Cho Con
Tác giả: Hạ Huyền

Sau cái đám cưới có một không hai đó, độ hơn một năm thì bà mất. Người ta kể lúc hai chân bà đã lạnh bà vẫn tỉnh táo lắm. Bà nói rằng bà phải vào với các con của bà. Bà vào bế cháu cho chúng nó. Bà vào để mẹ gần con. Nơi chúng ở là khu rừng khộp lá đỏ tía mỗi mùa khô tới…

Trước ngày nhận tấm bằng "Bà mẹ Việt Nam anh hùng" bà lại thấy nó. Lần này về nó cười toe toét, rập chân cái rốp, tay đưa ngang vành mũ chào bà:

- Thưa mẹ, con về làm nhà mới cho mẹ.

Chao ôi, cái thằng... nó vẫn bé như ngày nào. Ngày nó xa bà vào bộ đội. Nó mặc bộ quần áo rộng thùng thình lúng ta lúng túng phân trần với bà:

- Đây là bộ quân phục số 3, cỡ nhỏ nhất rồi mẹ ạ. Mẹ xem con mặc oai không?

Bà nhìn nó bật cười.

- Này anh bộ đội cu Tý. Đứng im để mẹ xắn hộ gấu quần cho nào. Con phải gấp lên thế này này mới không bị xoắn dây thừng. Lấy đường chỉ gấu làm nếp xắn đầu tiên cho hai ống bằng nhau kẻo lại ống cao ống thấp... Bà vừa xắn gấu quần cho nó vừa giảng giải. Nó ngượng nghịu, đôi má đỏ như má con gái. Nhưng nó vẫn đứng im đề bà chăm sóc. Giá nó ở lại được với bà một chút nữa thề nào bà cũng bắt nó thay ra để bà vén lại cái gấu quần cho nó. Mấy lần thấy nó về bà để ý nó không phải xắn gấu quần lên nữa. Kể cả lần nó về hôm bà nhận được tấm giấy báo tử nó. Bộ quân phục của nó loang lổ máu. Bà hốt hoảng cuống quýt nắn chân nắn tay, sờ đâu sờ tóc nói:

- Sao người con đầy máu thế này.

Đứa nào đánh con, mách với mẹ đi. Nói đi con. Để mẹ xem đứa đấy là con cái nhà ai nào.

Nó gãi đầu phân trần với bà đó knông phải là máu. Những vệt đỏ bầm trên ngực là huân chương đấy. Nó được truy tặng Huân chương Chiến công. Nó còn nói bà không phải bênh nó nữa, đã có bạn bè đồng đội nó. Hồi đêm nó về thì chiều hôm sau bà thấy lũ lượt một đoàn người đến nhà bà. Toàn mấy ông làm việc ở uỷ ban xã. Có cả chị Hội trưởng Hội Phụ nữ. Bà giật mình. Và khóc khi thấy đoàn người ấy chưa vào tới cổng nhà bà. Chao ôi, cái thằng… máu me đầy người cứ giấu mẹ. Bà biết tính nó mà. Bị đòn nó không hề khóc một tiếng. Để khi bà bật khóc nó mới lồm cồm ngồi dậy oà khóc theo, một hai xin bà tha thứ cho nó. Lần này nó về nó nói nó làm nhà mới cho bà. Mấy cây đòn làm bằng những cây tre chưa ngâm đã mọt rồi. Nó canh cánh sợ cái mái lợp lá kè sẽ võng xuống, đổ ụp lúc nào không biết. Nó ân hận hôm lên đường chưa thay được mấy cây đòn tay ấy. Lần này về nó xây hẳn lại nhà, lợp ngói đàng hoàng cho bà. Đêm nó về báo tin như thế hôm sau bà nhận được giấy mời đến nhận ngôi nhà tình nghĩa. Đúng như nó nói: Căn nhà xây, lợp ngói đỏ roi rói...

Lần giỗ nó đầu tiên trong căn nhà mới bà mong nó vế ngay từ lúc đặt mâm cơm cúng lên bàn. Thắp xong nén hương bà gọi nó: "Con ơi vào ăn cơm với mẹ đi. Để hôm nay cho mẹ nói với con một chuyện. Bây giờ con nằm ở đâu báo mẹ biết để mẹ nhờ người mang con về cho gần mẹ gần con". Nó về. Nó không cười. Bộ mặt nó rầu rầu. Nó gãi đầu lúng túng xin bà:

Mẹ đừng khóc nữa. Nước mắt mẹ lẫn trong bát canh mẹ nấu cho con làm con ăn không được. Mặn lắm...

Bà trách bà đã làm hỏng mất canh hến, món canh nó vẫn thích từ ngày nhỏ. Bà hứa với nó bà sẽ không khóc thêm để khỏi làm hỏng đồ ăn bà dành cho nó. Bà hỏi nó bây giờ ở đâu. Cái giấy báo tử báo chung chung quá: "Hy sinh tại mặt trận phía Nam". Nó cười: "Mẹ hứa với con đấy nhé. Mẹ phải đừng khóc nữa cơ. Chỗ con ở bây giờ mẹ biết không, đẹp lắm. Mùa khô, khu rừng khộp đầy lá đỏ. Con xin mẹ cho con được ở lại với đồng đội của con. Mẹ đừng vất vả vì con mẹ nhé. Nơi đây cũng đất mình, quê hương mình mẹ ạ...".

Xong giỗ lần này bà nhất định phải lo vợ cho nó "Anh phải lấy vợ để tôi có cháu bế cháu bồng chứ. Chưa lo được vợ cho anh tôi chết không nhắm mắt

được. Tôi còn sống ngày nào trách nhiệm tôi còn ngày đó. Có thương mẹ hãy lấy vợ đi con. Yêu ai, phải lòng ai báo cho mẹ một tiếng để mẹ sắm cơi trầu sang thưa chuyện với nhà người ta". Nghe bà nói đôi má bầu bầu của nó còn đỏ hơn ngày bà dạy nó xắn gấu quần. "Anh đừng gãi đầu đánh trống lạng nhé. Anh bộ đội cu Tý ngoan lắm cơ. Biết nghe mẹ lắm. Tìm hiểu nhanh nhanh lên nhé rồi báo cho mẹ biết...".

Bà nóng ruột chứ nó về báo tin. Cái giàn trầu của bà những ngọn trầu đã lấp ló qua mái hiện nhà. Chao ôi, cái thằng đánh giặc được thưởng huân chương đấy nhưng chắc nói chuyện với con gái nhút nhát quá đây mà. Giá bên mẹ, mẹ chỉ cho. Nhà cái cô Nụ làng trên ấy. Xinh xinh là. Eo thắt, mặt trái xoan

đầy đặn. Dáng người tham công tiếc việc khéo chiều chồng nuôi con. Tôi mà đánh tiếng hỏi cho con trai chắc người ta chẳng chối đâu. Mãi gần giỗ năm tới nó mới về. Lần này không phải nó về một mình. Sau nó một cô gái bẽn lẽn cố tình giấu mặt vào lưng áo nó. Cũng bộ quân phục xanh. Mũ tai bèo. Nước da tai tái. Nó giới thiệu với bà: Đây là cô thanh niên xung phong, ở cạnh nó trong khu rừng khộp lá đỏ rực mỗi khi mùa khô tới. Chúng nó yêu thương nhau, muốn được nên vợ nên chồng. Bà rối rít giục cô con dâu tương lai mặc bộ quần áo thanh niên xung phong ra giếng để bà gội đầu. Bồ kết bà để dành sẵn. Lá chanh, lá bưởi ở ngoài vườn. Khổ, ở rừng lâu nên đuôi tóc chẻ hết ra thế này. Thằng con bà hôm nay vui hẳn lên. Nó lăng xăng dọn dẹp. Nó hát bài gì đó "Rừng Trường Sơn ào ào lá đổ". Bà vui lắm. Ừ các con thương nhau, lấy nhau rồi vợ chồng đầu gối tay ấp bảo nhau làm ăn nhớ phải sớm cho tôi một tý nhau để tôi bế cho đỡ hiu quạnh . Bao năm rồi lủi thủi một mình. Vắng vắng là…"

Đầu tiên họ hàng của bà được báo trước. Người xem trai bà châm mãi mới hút được điếu thuốc lào giật mình hỏi lại con gái:

- Chết, đã lâu bố không sang bên ấy. Con thấy bác thế nào, có khỏe không.

- Bác có sao đâu bố, vẫn bình thường mà. Bác bổ cau phơi trắng sân. Hình như bác nhờ người đi chợ đong cả gạo nếp nữa. Rồi đến bà hàng xóm. Mọi người hỏi thăm nhau nghi hoặc:

- Lạ thật. Nhà bà ấy có mỗi một anh. con trai đi bộ đội hy sinh trong chiến trường B rồi cơ mà. Cưới vợ cho ai nhỉ...?

Lộn rộn nhất cánh thanh niên làng. Chúng nhầm thào với nhau rằng nhà nước báo tử nhầm. Đơn vị anh cu Tý đánh giặc xong chuyển sang làm nông trưởng cà phê gì đó ở Tây Nguyên. Anh ấy yêu một cô gái đẹp ơi là đẹp, cán bộ to đấy nhé. Có người còn quả quyết đã tận mắt thấy anh cu Tý đưa người yêu về thăm quê. Béo khỏe. Bụng cáng xệ như mấy ông giám đốc. Ngồi xe con bóng nhoáng.

Đúng ngày định nhà bà dựng rạp thật. Cuối tháng mười, sau vụ gặt cái liềm được thảnh thơi treo lên một góc. Gió bấc đầu mùa vân vo cái lạnh. Sắc đỏ của tấm phông che rạp, của những bông hoa trang trí trước cổng cứ hừng như bếp lửa sưởi ấm cá mạt xóm nhô. Không nghe tiếng lợn eng éc. Không nghe tiếng nhạc xập xình giống mọi đám cưới khác trong. làng. Nhà bà rộn rịp người. Đám con nít lăng xăng chạy ra chạy vào, ngó xuôi ngó ngược tranh nhau đoán: Chú rể sẽ đưa cô đâu lên lối nào, bằng xe gì . Các bà ngồi bỏm bẻm nhai trầu. Cánh thanh niên thì ngạc nhiên đưa mắt phân vân. Rõ ràng hoa rất nhiều. Bàn nào cũng cắm hoa hồng trắng nhưng trên phông không thấy chữ lồng ghép tên chú rể với cô dâu đâu cả. Mối cặp bồ câu, đôi cánh giang rộng bay trên nền vải đỏ. Chỉ đến lúc ông trưởng họ tuyên bố giờ tốt đã đến, buổi hôn lễ chính thức bắt đầu mọi người mới đôt xô mắt về phía

bà. Chà, ghê thật. Có lẽ chú rể đưa cô dâu về từ hồi đêm nên không ai biết. Bà ấy kín tiếng thế là cùng. Giấu chúng nó trong buồng mãi tới tận lúc này. Hôm nay trông bà nhanh nhẹn, hoạt bát khác hắn ngày thường. Bà mời các ông, các bà "ăn thuốc, xơi trầu". Bà nhắc mấy đứa cháu đem thêm bánh kẹo ra bàn. Mấy dãy ghế trong rạp đã chật ních những người. Cả người được mời. Cả người không được mời. Ai cũng háo ha háo hức... Khi ông trưởng họ tuyên bố xong bà chắp tay xin phép bà con cho chàng rể ra chào họ ta. Mọi người ồ giục:

- Ra đi thôi. Xin mời chú rể cô dâu ra nào...

Đám trẻ đứng ngoại ấy nhau chen vào trong. Đứa nào cũng cố nghển cổ lên nhìn. Bà đi lại phía cửa buồng. Chiếc ri đô cửa buồng rủ kín mít. Không khí thật trang trọng. Mọi người hồi hộp chờ đợi . Bà đã từ từ đi ra. Không có ai theo sau bà. Chỉ mỗi một tấm ảnh. Bà đỡ nó trước ngực. Có tiếng kêu thảng thốt:

- Trời ơi, anh Tý...

Đúng người trong cái ảnh là anh cu Tý nhà bà. Chiếc mũ cối gắn ngôi sao nhỏ. Đôi mắt bầu bầu. Ánh mắt trong veo ấm áp nhìn thẳng về phía mọi người. Như đang chào. Như đang hỏi . Dải băng đen bắt chéo góc dưới tấm ảnh đã được bóc ra. Thay vào đó là một bông hồng đỏ. Mấy người đang đứng gần cửa buồng đứng dạt sang, rẽ một lối nhỏ cho bà. "Chào mọi người đi con". Họ hàng, làng xóm của con cả đấy. Con chào đi nào con trai của mẹ. Mọi người đến với con đấy. Con nói gì đi…"

Bà đứng giữa nhà, ôm tấm ảnh ghì trước ngực, nước mắt bà chảy ròng ròng. Trong nhà ngoài sân, tiếng lao xao ngừng bặt. Người cúi đầu. Người quay ra sau kín đáo thấm nước mắt. Đột nhiên mấy tiếng nấc phía các cô gái bật ra, kéo theo tiếng khóc vỡ oà. Không còn ai lòng dạ nào nghe tiếp được và đang giới thiệu về cô con dâu thanh niên xung phong. Cũng không ai nghe rõ lời cảm ơn, xin lỗi của bà bằng giọng nghèn nghẹn đứt quãng…

Sau cái đám cưới có một không hai đó, độ hơn một năm thì bà mất. Người ta kể lúc hai chân bà đã lạnh bà vẫn tỉnh táo lắm. Bà nói rằng bà phải vào với các con của bà. Bà vào bế cháu cho chúng nó. Bà vào để mẹ gần con. Nơi chúng ở là khu rừng khộp lá đỏ tía mỗi mùa khô tới.

Chỉ có thế rồi bà thanh thản ra đi.