21-05-2008, 01:55 PM
Guest
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
Äá Cuá»™i Äá»
Tác giả: Äá»— BÃch Thuý
Mẹ em xếp gạo, muối và o gùi, bảo: "mang lên cho thằng Dìn". Dìn là em trai tôi, năm nay mÆ°á»i sáu rồi nên cho nó Ä‘i thay má»™t vụ ong trên Phạ Lấu. Ở Tả Choóng nhà nà o cÅ©ng nuôi ong. Cứ đến vụ ong là cả bản vắng ngắt vắng ngÆ¡, còn toà n Ä‘Ã n bà vá»›i trẻ con, Ä‘Ã n ông lên rừng canh ong hết.
Trá»i tối hẳn tôi má»›i tá»›i chá»— Dìn. Ở rừng, mặt trá»i lặn là sÆ°Æ¡ng xuống, đè nặng trình trịch trên lán cây. Dìn dá»±ng lá»u dÆ°á»›i gốc cây sồi già ngoà i bìa rừng, ong xếp thà nh dãy ngoà i chá»— trống.
SÆ°Æ¡ng phủ xuống rất nhanh, chỉ má»™t lúc đã không nhìn thấy tổ ong đâu. SÆ°Æ¡ng tạt cả và o lá»u. Ngoà i mái lá»u che tạm bằng lá cá», xÆ°Æ¡ng rÆ¡i xuống thà nh ngá»t.
Dìn vừa chất lá»a to đốt cÆ¡m lam vừa kể: "Äêm qua có con gì và o ngủ cùng mà em không biết, sáng nay thấy còn má»™t túm lông dÃnh và o cổ". "Mà y ngủ có quay mặt và o lá»a không?". "Lúc đầu thì có, sau má»i quá lại quay ra ngoà i. NhÆ°ng là m sao cÆ¡? "Lúc ngủ phải quay mặt và o lá»a thì má»›i không lo ma dại bắt Ä‘i". "Tháºt thế à ?" - giá»ng Dìn đã bắt đầu run. "Chứ còn gì! ma dại muốn bắt ai cÅ©ng phải Ä‘o và o mồm ngÆ°á»i ấy má»›i xuống bụng lôi ruá»™t ra được. Thế mà lúc ngủ ai cÅ©ng mÆ¡ được ăn được uống, thế là há mồm ra. Há mồm thì ma có cá»a và o rồi. Nếu mà y quay mặt và o lá»a lỡ có há mồm ma dại cÅ©ng không dám Ä‘i qua lá»a để và o". Dìn run tháºt sá»± "Thế thì hôm qua ma dại đến tìm em rồi. Chắc tại em không mở mồm nên nó chÆ°a và o đấy thôi". Nhìn quanh quất ra ngoà i bóng đêm mịt mùng. Dìn hầu nhÆ° im lặng cho đến lúc Ä‘i ngủ. Biết tôi hay doạ mà không lần nà o nó nghÄ© ra.
Rừng đêm hoang vu. Äầu tháng, trăng chỉ nhú lên má» má» chốc lát rồi lặn mất. Lẫn trong tiếng gió là tiếng nÆ°á»›c trÆ°á»n êm ái trên đá cuá»™i. Má»—i bản có má»™t con suối riêng, suối nà o mang nÆ°á»›c vá» bản ấy. NgÆ°á»i già bảo ngà y xÆ°a, lúc con ngÆ°á»i sống chung vá»›i nhau má»™t nÆ¡i thì nguồn nÆ°á»›c không phải chia năm sẻ bảy ra thế. NhÆ°ng sau nà y anh em, con cháu đông quá phải chia ra, dắt dÃu nhau chuyển nhà , chuyển bản có khi xa nhau cả ngà y Ä‘Æ°á»ng. Xa lâu quá thì quen cÅ©ng thà nh lạ, cái gì cÅ©ng muốn già nh lấy cho mình, kể cả nguồn nÆ°á»›c. Thế là suối Phạ Lấu vá» Tả Choóng, suối Náºm Thà o vá» Náºm Thà o, suối Sán Thúng vá» Tả Chải... chỉ còn chung nhau má»—i cái đầu nguồn...
Äá Ä‘á» là m cho nÆ°á»›c nhÆ° có mà u Ä‘á». Lá rừng rụng xuống cÅ©ng ra mà u Ä‘á».
Má»™t đứa bé gái đầu tóc Æ°á»›c sÅ©ng, hai cánh mÅ©i Ä‘á» lá»± pháºp phồng, tay sách ống bÆ°Æ¡ng to tÆ°á»›ng lò dò Ä‘i tá»›i. "Nà y, lấy nÆ°á»›c là m gì sá»›m thế?". "Cháu lấy cho mẹ". "Mẹ cháu là ai?". "Bác không biết đâu". "Biết đấy. Ai ở Tả Choóng bác cÅ©ng biết mà ". "Mẹ cháu không ở Tả Choóng. Mẹ cháu ở trên đỉnh Tả Khâu". "Sao lại ở táºn trên ấy?".
Năm ấy má»›i mÆ°á»i chÃn tuổi, tôi cÅ©ng được đứng sau má»™t cái ô Ä‘á» vá»›i cô gái đẹp nhất há»™i, hát hay nhất há»™i. Cô gái ấy đã thà nh vợ tôi nếu nhÆ° sau đấy và i hôm, bà n tay hai đứa còn chÆ°a nguá»™i hÆ¡i ấm của nhau, tôi không gặp Lá» trên Ä‘Æ°á»ng dắt ngá»±a thồ máºt ong xuống huyện. Lá» rút dao khá»i bao, đặt lên cổ con ngá»±a của tôi, ngá»ng lÃu: "Má»™ tra mùa o nứa mà cú khô lái Ä‘Æ°a e gá ta là vợ đô. Äồ á rác" (Má»™t trăm mùa ong nữa mà y cÅ©ng không lấy được em gái tao là m vợ đâu. Äồ áo rách). MÆ°á»i năm trÆ°á»›c, lúc cả tôi và Lá» còn chÆ°a thuá»™c hết lối lên rừng, tôi đã xui LỠđút con ong vò vẽ và o mồm mà mút. Nhà Lá» già u nhất Tả choóng, bạc chôn đầy dÆ°á»›i mấy chục cái cá»™t nhà . Cáºy thế, Lá» coi khinh đám bạn cùng lứa, có cái gì cÅ©ng chÆ¡i má»™t mình. ChÆ¡i má»™t mình nên má»›i không biết ong vò vẽ mà đốt thì ngÆ°á»i lá»›n cÅ©ng lăn ra ốm mấy ngà y liá»n. Vừa đút con ong và o mồm. LỠđã trợn ngược mắt lên, lăn đùng ra, chỉ má»™t lúc đã đầy má»™t mồm lưỡi. Tôi chỉ khoái được má»™t lúc rồi sợ. Sợ quá, bá» trốn lên lá»u canh mÆ°Æ¡ng mấy ngà y liá»n. LỠđã ngá»ng cà ng ngá»ng thêm. Từ ấy, cứ anh em tôi ngang qua là Lá» xuỵt chó, thế là lại đánh nhau.
Váºy mà tôi còn muốn lấy em gái Lá» là m vợ mình. Là m thế thì không được rồi. Nhìn mặt nhau còn nhổ nÆ°á»›c bá»t thì là m sao gá»i anh em vá»›i thằng LỠđược. Năm sau Mây lấy chồng.
Nhà chồng Mây ở Tả Khâu. Ngà y Mây mặc váy áo đẹp leo dốc lên Tả Khâu, tôi cÅ©ng ngược dòng Phạ Lấu, đến nÆ¡i Mây vẫn ngồi cho nÆ°á»›c mắt chảy ròng ròng theo dòng nÆ°á»›c. NÆ°á»›c đã trôi Ä‘i rồi, cả nÆ°á»›c mắt của Mây cÅ©ng thế. NhÆ°ng hình bóng Mây vẫn còn, vết chân mây còn in trên vạt cá» tÃm, sợi chỉ mà u trên dây lÆ°ng Mây còn mắc ở bụi cây gai...
Äứa bé gái vén váy cúi xuống dòng nÆ°á»›c múc đầy má»™t ống bÆ°Æ¡ng, ngẩng lên nói thêm: "Trá»i lạnh quá, cháu rắc đầy hạt cá» mà không thấy má»c. Phải có nÆ°á»›c ở đầu nguồn Phạ Lấu nà y. Ở Tả Khâu cÅ©ng có nÆ°á»›c, những Êèm Mà bảo nÆ°á»›c Tả Khâu không nhÆ° nÆ°á»›c Phạ Lấu, Êèm Mà lại không phải ngÆ°á»i Tả Khâu..." Äứa bé lệch ngÆ°á»i mang ống bÆ°Æ¡ng nÆ°á»›c quay Ä‘i. Tôi định bảo nó để lại bác mang giúp, mà không sao nói được.
Ngà y xÆ°a, nhà thằng Lá» chẳng có ngÆ°á»i Ä‘i ong, nhÆ°ng mùa ong nà o, ống máºt cÅ©ng chất đầy góc nhà . Máºt đòi nợ, máºt ăn vạ, máºt mua rẻ. Bố Lá» cứ để tất cả đấy, đến khi cả phiên chợ không còn ai bán máºt ong nữa má»›i cho ngá»±a thồ xuống. Äã già u lại cà ng già u, bao nhiêu ngÆ°á»i nghèo lại nghèo Ä‘i. Bao nhiêu năm trá»i nÆ°á»›c dòng Phạ Lấu cạn khô. Muốn có nÆ°á»›c ăn ngÆ°á»i lá»›n trẻ con phải Ä‘i cả ngà y, ra táºn sông má»›i gùi vỠđược. Năm ấy bất chợt lÅ© vá». LÅ© nhÆ° bầy hổ đói tranh ăn, dâng cuồn cuá»™n, qua má»™t đêm đến sáng đã không thấy là ng bản đâu, chỉ loáng thoáng nhấp nhô những mái nhà rÅ© rượi dÆ°á»›i mÆ°a. Ông Lù bó Lá», ngồi nhìn trâu bò vừa bắt nợ vá» lóp ngóp bÆ¡i Ä‘i tứ phÃa không là m gì được, tức quá, mang con dao sáng loáng ra đầu hồi, đứng giữa trá»i mà chá»i. Ông chá»i trá»i, chá»i đất, chá»i rừng núi, suối sông. Ông cà ng chá»i trá»i cà ng mÆ°a lá»›n. Sau lÅ© ngÆ°á»i nghèo nhìn đồng thấp, đồng cao dà y má»™t lá»›p phù sa Ä‘á», dẫm lên má»m nhÆ° đống trấu ủ mà mừng. Mùa đến thế nà o cÅ©ng nuôi đủ cả nhà rồi. Hết mÆ°a, ngÆ°á»i ta mừng thì ông Lù ốm. á»m ba ngà y, bảy ngà y không dáºy được, cả tháng không dáºy được. Vợ con Ä‘i gá»i thầy mo vá». Thầy mo bảo phải chuyển chá»— ở, phải quay hÆ°á»›ng nhà . Váºy là cả nhà gồng gánh bá» Tả Choóng mà đi, không nói vá»›i ai má»™t lá»i.
Tôi gùi mấy ống máºt đầu mùa vá» bản. Trong gùi có cả viên đá cuá»™i Ä‘á» bầm nhÆ° máu. Äi được má»™t Ä‘oạn chợt thấy gùi trên vai nặng trÄ©u nhÆ° có ai Ä‘i sau vÃt xuống. Viên đá cuá»™i đã ngả sang mà u nâu, chẳng khác gì cuá»™i cuối dòng.
Sau lÆ°ng tôi, tÃt xa kia, ngá»a mặt lên vẫn thấy Tả Khâu còn sÆ°Æ¡ng mù phủ trắng vấn vÃt. Những con chim lá»›n, sải cánh dà i, lao vun vút vượt qua đỉnh núi.
Lần đầu tiên gặp nhau ở há»™i xuân, Mây bảo: "nghe tiếng sáo của SÃnh ai cÅ©ng muốn thà nh con chim bay tháºt cao, thà nh mÅ©i tên lao vá» phÃa mặt trá»i". Và tôi đã hứa chỉ thổi sáo cho mình Mây nghe, từ ngà y nà y qua ngà y khác. Ngà y Mây theo chồng ngược dốc Tả Khâu, tôi đã ném cây sáo và o bếp lá»a.
Tôi đi như chạy. Dưới kia, sau lớp giang ken dà y, nước nguồn Phạ Lấu vẫn lặng lẽ chảy vỠTả Choóng.
Tà i sản của Memory
21-05-2008, 01:57 PM
Guest
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
Dì Tôi
Tác giả: Nguyễn Hoà ng Hoà i Linh
Thêm má»™t ngá»n nến nữa được thắp lên trong ngà y con tròn hai mÆ°Æ¡i tuổi. Váºy là đã ba năm, ba năm kể từ ngà y con phải xa dì, ba năm con không còn được thổi nến cùng dì. Con vẫn nhá»› nhÆ° in ngà y ấy - ngà y mà dì bÆ°á»›c và o ngôi nhà nhá» bé của con và ba. Hồi ấy, con má»›i chỉ là má»™t cô bé hÆ¡n mÆ°á»i tuổi Æ°Æ¡ng bÆ°á»›ng, nghịch ngợm vì quen được nuông chiá»u. Mẹ mất từ ngà y con ba tuổi, nhà chỉ có hai ba con. Thế rồi cuối mùa hè năm lá»›p sáu, nhiá»u ngÆ°á»i nói vá»›i con: "Con sắp có mẹ". Tháºt là lạ nhÆ°ng rồi con cÅ©ng hiểu ra. Trong suy nghÄ© non ná»›t của con, ba sẽ không còn là của riêng con nữa, đêm đêm không còn được nằm ôm lấy ba nghe ba kể chuyện; con sẽ phải gá»i má»™t ngÆ°á»i phụ nữ xa lạ nà o đó là mẹ... Rồi con bá»—ng nghÄ© tá»›i câu chuyện Tấm Cám vá»›i đầy ná»—i lo sợ xen lẫn tủi thân và uất ức. Con chỉ mong Ä‘iá»u đó sẽ không bao giá» xảy ra.
NhÆ°ng rồi ngà y ấy cÅ©ng đến. Sá»± xuất hiện của dì cà ng là m tăng ná»—i lo sợ trong con. Con đứng nấp sau cá»a buồng len lén nhìn dì thắp nhang lạy mẹ. Rồi ba dẫn con ra chà o dì khiến bÆ°á»›c chân con cứ rÃu và o nhau. Ba nói: "Äây là dì Diệu. Từ hôm nay dì sẽ sống vá»›i ba con mình". Dì ôm con và o lòng, xoa đầu con, hôn lên má, lên trán con. Con đâu ngỠđó lại là ngà y tạo nên bÆ°á»›c ngoặt má»›i trong cuá»™c Ä‘á»i con.
Kể từ ngà y có dì vá», ba Ä‘i biá»n biệt, mấy tháng má»›i vá» thăm nhà má»™t lần rồi lại nhanh chóng thu xếp ra Ä‘i. Ngà y khai giảng năm ấy, ba không Ä‘Æ°a con đến trÆ°á»ng nhÆ° má»i năm. Con tủi thân chạy ra má»™ mẹ khóc suốt buổi chiá»u hôm trÆ°á»›c. Sáng sá»›m sau, dì gá»i con dáºy tháºt sá»›m, chuẩn bị quần áo, sách vở cho con. Vốn không thÃch dì, con hất tung tất cả rồi tá»± chạy má»™t mạch đến trÆ°á»ng. Con đâu biết rằng phÃa sau con là hai hà ng nÆ°á»›c mắt nghẹn ngà o của dì. Và tháºt bất ngá», khi con ngẩng mặt lên chà o cô giáo, con má»›i biết ngÆ°á»i đó lại chÃnh là dì. Mắt dì vẫn Æ°á»›t, hÆ°á»›ng vá» phÃa con nhÆ° chia sẻ, tìm sá»± đồng cảm. Vốn tÃnh Æ°Æ¡ng bÆ°á»›ng, con chẳng thèm quan tâm hay suy nghÄ© tá»›i ná»—i khổ mà dì phải chịu Ä‘á»±ng. Từ hôm đó lÅ© bạn nhìn con đầy vẻ ghen tỵ vì cô giáo là "mẹ" con mà lại. Con lấy đó là m lý do là m mình là m mẩy vá»›i dì. ở nhà , con chẳng hé răng nói má»™t câu, đến lá»›p thì cố tình lá»™ vẻ mặt tức giáºn để dì phải khổ sở. Dì vẫn ngà y ngà y lo lắng, chăm sóc cho con từ bữa ăn, giấc ngủ đến bá»™ quần áo, đôi dép con Ä‘i. Dì sống trong nhà nhÆ° má»™t cái bóng. Thi thoảng, ba má»›i ghé qua nhà đưa quà cho con, ôm hôn con rồi há»i thăm dì qua loa. Và i ngà y sau, ba lại Ä‘i. Thá»i gian cứ thấm thoắt trôi qua.
Ba năm sau, trong một lần ba vỠthăm nhà , con tình cỠnghe được câu chuyện ba nói với dì:
- Anh rất hiểu tâm trạng của em. Äừng vì thế mà quá buồn. Chẳng phải là chúng ta đã có con ThÆ° rồi sao. Em hãy yêu thÆ°Æ¡ng nó, chăm sóc nó bằng tất cả tình yêu của má»™t ngÆ°á»i mẹ. Anh tin là có ngà y con nó sẽ hiểu ra. Nó còn bé, em phải thông cảm cho nó.
Dì nói trong dòng nước mắt:
- Em rất yêu quý Thư và không trách gì con cả. Em chỉ cảm thấy có lỗi với anh, khi không thể cho anh thêm một đứa con, cho con Thư thêm một đứa em để bầu bạn.
Con Ä‘á» bừng mặt, đất dÆ°á»›i chân con nhÆ° lún sâu, cảnh váºt quay cuồng. Rồi con khóc lúc nà o không biết. Lần đầu tiên sau ba năm, con khóc không phải vì tủi thân, uất ức cho mình. Con khóc vì dì. Con thấy thÆ°Æ¡ng dì quá.
Những ngà y sau đó, con biết là dì rất bất ngá» vì sá»± thay đổi của con. Và chắc là sẽ chẳng bao giá» dì biết được lý do. Con thấy hối háºn quá. Dì biết không, khi thấy ba nói chuyện vá»›i dì, con vẫn nghÄ© là dì sẽ nói xấu con, mách tá»™i con vá»›i ba. Trong suy nghÄ© của con vẫn không có dì, không có những giá»t nÆ°á»›c mắt thầm lặng của dì. Con đâu ngá» rằng dì lại phải chịu biết bao Ä‘au khổ nhÆ° váºy. Con chợt nhá»› lại những đêm khuya khi tỉnh giấc, thấy dì nằm bên cạnh, gối Æ°á»›t đẫm mà tay thì ôm chặt lấy con. Con đã cố tình lấy chân đạp dì ra xa. GiỠđây khi biết được tất cả, con thấy mình đáng ghét biết chừng nà o. Váºy mà dì vẫn thì thầm bên tai con:
- Cái con bé nà y! Ngà y chạy nhảy đùa nhiá»u quá, đêm ngủ còn mÆ¡!
Rồi những lần dì bảo ban con bà i vở. Con cố tình tá» thái Ä‘á»™ vá»›i dì nhÆ°ng dì vẫn ân cần dạy dá»—. Äợt thi há»c sinh giá»i vừa rồi, nếu không có dì chắc con cÅ©ng khó Ä‘oạt giải. Váºy mà khi nghe tin ấy, con vẫn tá»± đắc vì nghÄ© mình giá»i giang mà đâu nghÄ© tá»›i công dì rèn giÅ©a từng câu từng chữ. Trong ngôi nhà nà y, dì chỉ có con để bầu bạn, váºy mà con đã quay lÆ°ng lại vá»›i ná»—i Ä‘au của dì. Có hối háºn cÅ©ng đã muá»™n, dì Æ¡i! Con sẽ bù đắp những mất mát để lại tìm thấy nụ cÆ°á»i trên khuôn mặt dì.
Bữa cÆ¡m liên hoan mừng con Ä‘oạt giải tháºt vui, dì nhỉ. Hai dì con mình tÃu tÃt là m những món ăn mà ba thÃch. Dì còn nói:
- Khi nà o ThÆ° Ä‘á»— đại há»c thì dì sẽ tá»± tay là m cho con nhiá»u món ăn ngon hÆ¡n nhiá»u. Bữa cÆ¡m nà y cÅ©ng má»™t phần mừng ba con được nháºn công tác gần nhà .
Äã lâu lắm rồi, con má»›i lại thấy dì vui nhÆ° váºy. Con chợt thấy mình hạnh phúc biết bao khi được dì yêu thÆ°Æ¡ng chăm sóc.
NhÆ°ng trá»› trêu thay, hạnh phúc chẳng ở lâu bên dì. Hai năm sau, dì biết mình bị bệnh - căn bệnh y há»c phải bó tay. Dì gầy Ä‘i rất nhanh, tóc bạc nhiá»u hÆ¡n. Dì phải nghỉ dạy ở trÆ°á»ng vì không còn đủ sức khoẻ. Con đã khóc rất nhiá»u. Tại sao những ngÆ°á»i tốt nhÆ° dì lại phải gánh nặng ná»—i khổ Ä‘au suốt cả cuá»™c Ä‘á»i nhÆ° váºy? Tại sao ông trá»i không cho con có thêm cÆ¡ há»™i gần gÅ©i, yêu thÆ°Æ¡ng dì nhiá»u hÆ¡n để chuá»™c lại những lá»—i lầm của con?
Những ngà y mắc bệnh, dì vẫn quan tâm chăm sóc con nhÆ° để quên Ä‘i ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n mà dì phải gánh chịu. Những cÆ¡n Ä‘au ngà y ngà y dà y vò, hà nh hạ dì. Giá nhÆ° có phép mà u, con sẽ Æ°á»›c, Æ°á»›c má»™t Ä‘iá»u thôi! Con mong dì mãi mãi bên con. Rồi cái ngà y u ám ấy... Mắt dì đã má» Ä‘i. Dì ôm con thì thà o những lá»i trăng trối:
- Thư ơi! Thế là từ nay dì không còn được ở bên con nữa rồi. Cố lên con nhé. Hãy cứ nghĩ dì đang ở cạnh con nhé!
Con ôm chặt lấy dì gà o lên:
- Dì ơi! Không! Dì không thể chết! Dì phải sống.
Rồi dì nói vá»›i con lá»i cuối - Ä‘iá»u Æ°á»›c của dì mong con thá»±c hiện. Äó là tiếng "mẹ" thiêng liêng cao quý. NÆ°á»›c mắt con trà o ra:
- Mẹ! Mẹ ơi!
NhÆ°ng dì đã buông tay con. Con biết và con tin là dì đã nghe thấy tiếng gá»i của con, dù chỉ má»™t lần.
Tà i sản của Memory
21-05-2008, 01:59 PM
Guest
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
Äêm Tháng Chạp
Tác giả: Thái Bá Tân
Hai ngÆ°á»i già ngồi nói chuyện vá»›i nhau, khe khẽ và thong thả nhÆ° những ngÆ°á»i già vẫn thÆ°á»ng nói chuyện vá»›i nhau.
Äêm tháng chạp trá»i tối và lạnh. Gió thổi nhẹ từng đợt ngắn là m cánh cá»a gá»— không cà i then chốc chốc lại Ä‘áºp và o khung cạch cạch... Có tiếng chuá»™t Ä‘uổi nhau chÃt chÃt đâu đó sau chiếc cối xay cÅ©, nhÆ°ng con mèo và ng từ lâu đã nằm khoanh tròn bên đống tro ấm ngay sát ngá»n lá»a, vẫn lÆ°á»i biếng không chịu dáºy Ä‘uổi bắt, mà chỉ khẽ ngẩng đầu, Ä‘Æ°a mắt nhìn má»™t cách tiếc rẻ rồi lại uể oải nằm xuống nhÆ° cÅ©. Trên bếp, nồi cám lợn sôi òng á»c, có lẽ đã dừ chÃn, nhÆ°ng thỉnh thoảng ngÆ°á»i nà y hoặc ngÆ°á»i kia lại lÆ¡ đãng cho và o bếp má»™t khúc củi gá»™c.
Những sợi khói mảnh bốc lên, ngoằn ngoèo, cháºm chạp. Chốc chốc má»™t và i tà n lá»a rÆ¡i lên áo há», để lại những chấm trắng nhẹ và xốp.
Bà là má»™t phụ nữ nông thôn bình thÆ°á»ng, trạc 70 tuổi, chiếc khăn Ä‘en cÅ© buá»™c trùm lên đầu, che má»™t phần lá»›n khuôn mặt thanh tú và thÆ° thản. Má»™t tay bà luôn cầm chiếc que cá»i dà dà xuống đất. Còn tay kia đặt lên đầu gối, hầu nhÆ° bất Ä‘á»™ng. Trông bà có vẻ lÆ¡ Ä‘á»…nh nhÆ° Ä‘ang suy nghÄ© má»™t chuyện gì xa xôi đâu đó, nhÆ°ng thá»±c ra bà đang rất chú ý lắng nghe ngÆ°á»i ngồi đối diện.
NgÆ°á»i ngồi đối diện là ông, ông má»›i từ Pháp vá». Ông là Việt kiá»u vá» thăm quê lần đầu sau hÆ¡n 10 năm xa cách. Hôm nay ông lên chuyến tà u nhanh 2 giá» chiá»u rồi má»™t mình Ä‘i bá»™ từ ga vá» nhà , tức là suốt gần 15 cây số. Tất nhiên cảnh váºt, là ng xóm, Ä‘Æ°á»ng xá bây giá» khác xÆ°a, hoà n toà n không thể nháºn ra, ấy thế mà tá»± ông vẫn tìm được Ä‘Æ°á»ng vá» là ng - có lẽ do nhá» má»™t sá»± cảm nháºn đặc biệt nà o đấy mà chỉ những ngÆ°á»i già nhÆ° ông má»›i có. ở là ng, ông chẳng còn ai thân thÃch ngoà i má»™t ngÆ°á»i cháu gá»i ông là cáºu. Chuyện trò, thăm há»i má»™t lúc vá»›i gia đình ông cháu và những ngÆ°á»i láng giá»ng nghe tin kéo đến, vừa ăn tối xong, ông đã sang đây thăm bà .Hai ngÆ°á»i ngồi đối diện nhau bên bếp lá»a sắp lụi. Há» nói chuyện nhá» nhẹ và thong thả. Câu chuyện thÆ°á»ng bị ngắt quãng bởi những lúc im lặng kéo dà i. Thoạt nhìn, có thể tưởng há» là hà ng xóm láng giá»ng hà ng ngà y vẫn gặp nhau, vừa ngồi sưởi vừa trao đổi vu vÆ¡ đôi câu cho đỡ buồn ngủ. ChÃnh há», cả ông lẫn bà , cÅ©ng phải thầm ngạc nhiên vì sá»± bình tÄ©nh của mình, Ãt ra là bá» ngoà i. Cả hai Ä‘á»u chỠđợi cuá»™c gặp nà y từ rất lâu, đến ná»—i tháºm chà đã mất hy vá»ng và đã gần nhÆ° thôi không chỠđợi nữa.
Má»™t cÆ¡n gió thổi mạnh và o cánh cá»a. Ngồi trong nhà có thể nghe rõ tiếng lá khô lạo xạo trên sân gạch.
- Con đâu? - ông chợt há»i, ngÆ°á»›c đôi mắt cáºn nặng hấp háy sau cặp kÃnh dà y nhìn bà , giá»ng không thay đổi. Chỉ những ngón ty run run lần ná»›i lá»ng chiếc cà vạt sẫm mà u trên cổ là nói lên ông Ä‘ang xúc Ä‘á»™ng và hồi há»™p.
Bà ngồi im không đáp, đỠđẫn nhìn một cục than đỠrực, nứt nẻ thà nh những ô vuông nhỠtrong bếp. Ông vẫn kiên nhẫn chỠđợi.
Một lúc sau sợ bà không nghe rõ, ông khẽ nhắc lại một lần nữa:
- Con của chúng mình đâu, bà ? Äứa con ngà y xÆ°a ấy?
Cái ngà y xÆ°a ấy, tức là cách đây hÆ¡n 50 năm, bà là má»™t cô gái xinh đẹp nổi tiếng khắp vùng. Còn ông là chà ng trai con nhà bên, cÅ©ng nổi tiếng không kém - vì khoẻ mạnh và vì táo tợn. Hai ngÆ°á»i cùng nhau lá»›n lên và yêu nhau, má»™t tình yêu tá»± nhiên, giản dị trong khuôn khổ nông thôn phong kiến và lạc háºu thá»i đó. Gia đình nhà ông và nhà bà đá»u nghèo, xÆ°a nay vẫn chÆ¡i thân vá»›i nhau, nên nói chung không phản đối cuá»™c tình duyên nà y. Những tưởng má»i chuyện đâu sẽ và o đấy, ai ngá» bất chợt tai hoạ đổ xuống đầu đôi bạn trẻ. Số là trong là ng có lão chánh tổng thấy bà xinh đẹp, liá»n nảy ra ý định lấy bà là m vợ ba. Ngà y ấy chánh tổng quyá»n to lắm, muốn là m gì vá»›i ai, ngÆ°á»i ấy phải chịu. Không hiểu từ đâu hắn moi ra má»™t món nợ hai trăm đồng bạc, bắt bố bà trả ngay, nếu không phải gả con gái cho hắn để trừ nợ. Má»™t thủ Ä‘oạn không lấy gì là m má»›i và tinh vi, nhÆ°ng bao giá» cÅ©ng mang lại kết quả mong muốn. Và thế là đám cÆ°á»›i được dá»± định giữa hai ngÆ°á»i không thà nh. Không còn cách nà o khác, bà đà nh phải lau nÆ°á»›c mắt nghe bố vá» là m lẽ, hay đúng hÆ¡n, là m ngÆ°á»i hầu trong nhà ông chánh. Còn gnÆ°á»i yêu của bà , không nói cÅ©ng biết, đã Ä‘au khổ và tức giáºn nhÆ° thế nà o.
Ông rủ bà cùng bá» trốn tháºt xa, nhÆ°ng bà không dám vì sợ liên luỵ đến gia đình. Ông đã cầm dao định đến nhà lão chánh tổng và đâm chết hắn, rồi, rồi sau muốn ra sao thì ra. May thay, bà biết và kịp ngăn lại. Cuối cùng, sau khi đã thoả thuáºn vá»›i lão chánh tổng, ông quyết định bá» nhà lên tỉnh kiếm tiá»n mang vá» chuá»™c lại ngÆ°á»i yêu. Hôm ông Ä‘i, cÅ©ng và o má»™t đêm mùa đông gió và rét thế nà y, bà đã theo ông tá»›i táºn ga xe lá»a, và ở đó, vừa khóc bà vừa nói vá»›i ông rằng bà đã có thai, rằng bà sẽ chỠông vá», chá» mãi... Ông ôm chặt bà và o lòng. Hai ngÆ°á»i cứ thế đứng lặng hồi lâu, rồi bất chợt ông buông bà ra và nhảy lên má»™t Ä‘oà n tà u lúc ấy bất ngá» Ä‘ang chạy qua, vá»›i niá»m tin hầu nhÆ° chắc chắn rằng chỉ Ãt tháng sau ông sẽ quay vá» vá»›i đủ số tiá»n cần thiết.
ác thay, số pháºn đã không chiá»u ông. Cuối cùng thì ông cÅ©ng trở lại được quê hÆ°Æ¡ng, có Ä‘iá»u không phải sau Ãt tháng nhÆ° ông muốn, mà sau 50 năm. Äứa con ông há»i bà lúc nãy là đứa con bà cho ông biết đêm ấy... Thấy bà ngồi im không nói gì, ông đổi Ä‘á» tà i, vá»›i hy vá»ng chốc nữa bắt chuyện, bà sẽ cho ông biết Ä‘iá»u ông quan tâm nhất.- Nói chung, bà sống thế nà o?
- Cảm Æ¡n ông, không đến ná»—i - Bà đáp, vẫn không ngÆ°á»›c lên. Rồi ngừng má»™t chốc, bà nói tiếp - CÅ©ng nhÆ° má»i ngÆ°á»i trong là ng thôi.
Vì má»›i vá» và hầu nhÆ° chÆ°a trò chuyện nhiá»u vá»›i ai nên ông không biết vá» Ä‘á»i riêng của bà , nếu không kể Ä‘iá»u duy nhất ông viết được - qua ngÆ°á»i cháu - là xÆ°a nay bà vẫn sống má»™t mình, lúc đầu vá»›i con trai, rồi con lá»›n Ä‘i bá»™ Ä‘á»™i, lấy vợ, sinh con đẻ cái đâu đó táºn Má»™c Châu, bây giá» thỉnh thoảng mấy năm má»™t lần vợ chồng má»›i vá» Nghệ An thăm bà . Äó có phải là con ông không? Hay con của lão chánh tổng, nếu hắn kịp để lại cho bà má»™t đứa con? Äiá»u ấy đã là m ông băn khoăn suốt buổi chiá»u hôm nay. Còn vỠông, cÅ©ng qua ngÆ°á»i cháu, đến hà ng xóm và cuối cùng đến bà , bà biết được rằng ông có vợ và hai con. Vợ ông ngÆ°á»i Pháp, cả gia đình Ä‘á»u ở bên ấy, ở ngay thủ đô Paris. Bà còn nghe ngÆ°á»i ta đồn là bây giỠông rất già u, có xe hÆ¡i và nhà lầu riêng, nay mai sẽ có cả má»™t chuyến ô tô chở quà của ông vá» chia Ä‘á»u khắp là ng. Nghe tất cả những Ä‘iá»u ấy, bà chỉ im không nói gì. Mà rồi trÆ°á»›c việc ông trở vá» Ä‘á»™t ngá»™t nhÆ° váºy, bà cÅ©ng chẳng biết tình cảm của bà ra sao nữa. Vui hay buồn? Hay dá»ng dÆ°ng?
Có lẽ dá»ng dÆ°ng thì đúng hÆ¡n. Tình cảm của bà nhÆ° bếp lò bà đang ngồi bên hôm nay, cÅ©ng từng má»™t thá»i bùng cháy, tháºt rạo rá»±c, tháºt mãnh liệt, nhÆ°ng bây giá» chỉ còn lại má»™t đám tro âm ỉ nóng để không lúc nà o còn cháy Ä‘á» trở lại.
- Tại sao bà không lấy chồng? - Ông há»i - Không lẽ suốt chừng ấy năm bà vẫn...?
- Không - Bà thản nhiên đáp - Tôi không lấy chồng, nhưng không phải vì chỠông.
Giá»ng bà vẫn Ä‘á»u Ä‘á»u không thay đổi, tuy váºy, nếu tháºt chú ý lắng nghe và lúc ấy nếu trong nhà có đèn sáng, ông có thể nháºn thấy qua giá»ng nói và nét mặt bà má»™t Ä‘iá»u gì đó. NhÆ°ng vì già , mắt lại kém và trong nhà má» tối nên ông đã không nháºn thấy Ä‘iá»u ấy.
Ông bá» nhà ra Ä‘i đúng được 9 tháng thì cách mạng nổ ra. Lão chánh tổng bá»—ng mắc bệnh rồi chết. Bà ôm con vá» nhà bố mẹ và bắt đầu hết ngà y nà y đến ngà y khác mong chỠông trở lại. Bây giá» thá»i thế đã thay đổi, không cần hai trăm đồng kia há» cÅ©ng có thể lấy nhau. Chỉ cần ông trở lại. Bà chá» và tin là ông sẽ trở lại, nhÆ°ng má»™t tháng, hai tháng rồi năm tháng trôi qua mà vẫn không thấy ông đâu. Bà nhá» hết ngÆ°á»i nà y, ngÆ°á»i ná» tìm giúp, nhÆ°ng má»i cố gắng của bà đá»u vô Ãch. Má»™t lần không nén được, bà đã bồng con ra ga, định lên tỉnh hay tháºm chà đi cả Hà Ná»™i để tìm chồng, nhÆ°ng ngÆ°á»i nhà biết, chạy theo bắt bà quay lại. Bà đã chá» nhÆ° thế rất lâu, vừa thÆ°Æ¡ng, vừa oán trách ông, hoà n toà n không biết rằng ông, sau khi đã hết cái thá»i hạn mấy tháng tá»± ông đặt ra kia mà vẫn không dà nh dụm được đồng nà o, cuối cùng thất vá»ng, ông trốn lên má»™t tà u buôn sang Pháp, định thá» số pháºn má»™t lần nữa bên đó.
- Còn ông, ông sống thế nà o? - Bà há»i, tức là ý bà muốn há»i suốt năm mÆ°Æ¡i năm qua ông đã sống thế nà o.
- CÅ©ng bình thÆ°á»ng nhÆ° ngÆ°á»i khác. NghÄ©a là khó khăn, rất khó khăn... Bà tha lá»—i cho tôi là suốt từ bấy đến nay tôi đã không kiếm đủ tiá»n để vá» chuá»™c bà ...
Quả đúng cuá»™c Ä‘á»i của ông không dá»… tháºt. ở Pháp, mẫu quốc, kiếm tiá»n cÅ©ng khó nhÆ° ở An Nam thuá»™c địa. Ông đã từng thất nghiệp hà ng năm, từng suýt chết đói, từng là m đủ nghá» và thá» tìm váºn may khắp nÆ¡i. Kể ra thỉnh thoảng số pháºn nghiêm khắc cÅ©ng khẽ mỉm cÆ°á»i vá»›i ông, nhÆ°ng ác thay, không bao giỠđến mức cho phép ông kiếm đủ tiá»n mua vé tà u biển trở lại quê hÆ°Æ¡ng. ở tuổi gần 50, hoà n toà n mất hết hy vá»ng, ông lấy vợ, lấy má»™t phụ nữ Pháp cÅ©ng nghèo và gặp nhiá»u bất hạnh nhÆ° ông...- Sao ông không cho bác gái và các cháu vá» thăm quê luôn thể?
- Tôi vá» lần nà y cùng má»™t Ä‘oà n Việt kiá»u yêu nÆ°á»›c. Há»™i chi phÃ. Vả lại... vả lại... ông ngáºp ngừng, khẽ mỉm cÆ°á»i nhÆ° ngÆ°á»i có lá»—i - Vá» má»™t lúc mấy ngÆ°á»i, tá»± lo, tôi không đủ tiá»n...
Bà định há»i "Sao nghe nói ông già u lắm?" nhÆ°ng nghÄ© thế nà o lại thôi. Hai ngÆ°á»i im lặng. Má»™t lúc sau, thấy bà có vẻ bắt chuyện hÆ¡n, ông quay lại câu há»i là m ông băn khoăn từ đầu. Ông nói:
- Tôi nghe nói bà có má»™t ngÆ°á»i con trai.
- Vâng
- Con của tôi?
- Không.
Ông húng hắng, những ngón tay run rẩy đưa lên nới chiếc cà vạt trên cổ.
- Tôi không hiểu... Nhưng... nhưng nó có phải là đứa con bà nói với tôi cái đêm hôm ấy không?
- Äúng thế - Bà đáp, vẫn không thay đổi giá»ng, không thay đổi cả nét mặt lẫn thế ngồi. Rồi bà nói tiếp, Ä‘oán là ông ngạc nhiên không hiểu: - Vâng, đúng là nhỠông má»›i có nó, nhÆ°ng thế chÆ°a đủ để thà nh con ông. Äể là m bố, phải cần nhiá»u hÆ¡n, nhiá»u hÆ¡n nhiá»u...
Bà im lặng, nhìn đăm đăm và o đóng than hồng trong bếp. Sau cái vá» bình tÄ©nh bá» ngoà i, từ lâu trong lòng, bà đang khóc, bà khóc cho cả chừng ấy năm Ä‘au khổ. Bà trách ông - trách lắm chứ! - Vì ông đã bắt bà phải chỠđợi lâu nhÆ° thế, bắt bà phải vất vả nhÆ° thế. CÅ©ng vì ông mà bà phải cô Ä‘Æ¡n suốt Ä‘á»i. Tất cả những Ä‘iá»u ấy quá sức má»™t ngÆ°á»i chịu Ä‘á»±ng, cả khi ngÆ°á»i ấy là phụ nữ. Và cÅ©ng quá sức chịu Ä‘á»±ng của bà cả cái Ä‘iá»u sau 50 năm bà mòn má»i chỠông, cuối cùng ông vá», má»™t vợ và hai con, ông há»i: "Không lẽ suốt chừng ấy năm bà vẫn chá» tôi à ?". Và tÃnh tá»± ái Æ°Æ¡ng bÆ°á»›ng của ngÆ°á»i phụ nữ bị bá» rÆ¡i đã bắt bà nói trái lòng mình.
Thá»±c ra bà vẫn biết ông không có lá»—i. Ông cÅ©ng chẳng hạnh phúc hÆ¡n bà , quả váºy, nhÆ°ng dù sao, dù sao...
... Bà chỠông suốt cả 9 năm kháng chiến. Ngà y nà o bà cÅ©ng chá», và ngà y nà o bà cÅ©ng tin là hôm nay có thể ông sẽ vá». NhÆ°ng ông đã không vá». Rồi hoà bình, rồi hoà bình được má»™t năm ông cÅ©ng không vá» nốt. Äến lúc nà y thì bà nghÄ© có lẽ ông đã chết, và bà thôi không chỠđợi nữa, tuy trong lòng bà vẫn nghÄ© có thể má»™t ngà y nà o đó bất chợt ông sẽ xuất hiện. Ông là ngÆ°á»i táo bạo, bÆ°á»›ng bỉnh mà . Vá»›i ông, Ä‘iá»u gì cÅ©ng có thể xảy ra. Từ bấy đến nay bà ở váºy nuôi con, vì quá Ä‘au buồn, quá mệt má»i để bÆ°á»›c thêm bÆ°á»›c nữa. Năm tháng tiếp nhau trôi qua, rồi dần dần trong là ng hầu nhÆ° chẳng còn ai nhá»› tá»›i câu chuyện tình yêu trắc trở giữa ông và bà ...
Ông há»i:
- Khi tá»›i Pháp, tức là cách đây... - Ông dừng lại để nhẩm tÃnh - Năm mÆ°Æ¡i mốt năm má»™t tháng tôi có gá»i cho bà má»™t bức thÆ°, bà nháºn được không?
- Không - Bà dáp.
- Và năm 54, sau chiến thắng Äiện Biên, má»™t thÆ° nữa? - Giá»ng ông nhá» nhẹ và tá»± nhiên nhÆ° má»™t ngÆ°á»i nà o đấy vừa ngáp vừa há»i bạn: "Tháng trÆ°á»›c mình gá»i thÆ° cho cáºu, cáºu không nháºn được à ?".
Bà lại lắc đầu, rồi lần đầu tiên bà nhìn thẳng và o mắt ông, há»i:
- Và sau đó thì thôi? Chỉ hai thư? Trong suốt năm mươi năm?
- Vâng - Ông đáp, vá» cúi xuống thổi lá»a để tránh cặp mắt của bà - Vì tôi hoà n toà n bất lá»±c trÆ°á»›c hoà n cảnh của mình. Vì tôi sợ là m ảnh hưởng đến hạnh phúc của bà , tất nhiên nếu bà có hạnh phúc... Bà ... bà hãy tha thứ cho tôi - Giá»ng ông run run - Tôi không còn là má»™t thằng Ä‘Ã n ông nữa, tôi đã không kiếm đủ tiá»n để vá» chuá»™c bà ... Vâng, suốt Ä‘á»i chừng ấy năm...
Hai giá»t nÆ°á»›c mắt lá»›n, mà u đục từ từ lăn trên má ông cho đến lúc gặp mắt kÃnh, toả ra hai bên. Ông cứ mặc nÆ°á»›c mắt tá»± do trà o ra mà không cảm thấy xấu hổ. Bà bá»—ng cảm thấy thÆ°Æ¡ng hại ông, thÆ°Æ¡ng hai cả chÃnh bà nữa. Äôi mắt cay cay, bà lái câu chuyện sang hÆ°á»›ng khác:
- Thế tuổi già của ông, ông định thế nà o?
Ông không đáp ngay, thong thả lấy chiếc khăn mùi xoa lụa từ trong túi ra, và cũng thong thả như thế, ông chấm chấm khăn lên hai mắt, lên mặt, rồi nói.
- CÅ©ng Ä‘Ã nh sao chịu váºy chứ biết là m gì hÆ¡n? Bà xem lúc trai trẻ, còn khoẻ, còn cần cho bà , cho là ng xóm thì tôi lại lang thang nÆ¡i quê ngÆ°á»i. Bây giá» thế nà y, không lẽ tôi còn dám dẫn bá»™ xÆ°Æ¡ng già vá» quê, để rồi mai mốt chiếm thêm má»™t thÆ°á»›c đất là m má»™, uống thêm má»™t Ãt nÆ°á»›c, ăn thêm má»™t Ãt cÆ¡m gạo, cái mà thiếu tôi ở đây vốn cÅ©ng chẳng lấy gì là m thừa...
Im lặng.
- Ông thấy quê hÆ°Æ¡ng bây giá» thế nà o? - Bà há»i.- ồ khác lắm, má»›i lắm. Tôi mừng lắm. - Ông đáp ngay - Chẳng còn tà gì giống trÆ°á»›c, trừ cây Ä‘a đầu bến. Cây Ä‘a chứ không phải dòng sông. Dòng sông bây giá» bị nắn thẳng, rá»™ng ra và xấu Ä‘i... ấy thế mà không há»i ai, tôi cÅ©ng tá»± tìm được vá» là ng đấy. Và nếu ngôi nhà cÅ© của bố mẹ tôi còn, có lẽ tôi cÅ©ng tìm ra được...Giá»ng ông có vẻ vui hÆ¡n, không phải không pha đôi chút tá»± hà o.
Lại im lặng.
Cứ thế, há» nói chuyện vá»›i nhau, nhá» nhẹ và rá»i rạc.
Tuy nhiên, đó chÆ°a phải những gì ông muốn nói, cÅ©ng không phải những gì bà quan tâm muốn biết. Cả hai Ä‘á»u hiểu rằng giữa há» Ä‘ang có chuyện khác lá»›n hÆ¡n, quan trá»ng hÆ¡n. NhÆ°ng không hiểu sao - lúc ngÆ°á»i nà y, lúc ngÆ°á»i kia, có lúc cả hai, há» nhÆ° sợ không muốn nói tá»›i Ä‘iá»u đó, dù biết trÆ°á»›c thế nà o cÅ©ng phải nói.
Ngoà i trá»i, hình nhÆ° mÆ°a lất phất rÆ¡i, gió vẫn thổi từng đợt ngắn, ẩm và buốt nhÆ° trÆ°á»›c. Nồi cám lợn đã được nhắc xuống đất sát con mèo Ä‘ang nằm khoanh tròn, hai mắt lim dim.ở nhà ngoà i, chiếc đồng hồ treo tÆ°á»ng cÅ© kỹ bà được chia từ hồi cải cách ruá»™ng đất, thong thả gõ mÆ°á»i hai tiếng.- MÆ°á»i má»™t giá» - Bà nói, sau má»™t lúc dà i hai ngÆ°á»i im lặng - Äồng hồ nhà tôi bao giá» cÅ©ng gõ thừa má»™t tiếng.
Ông đứng dáºy, húng hắng ho nhÆ° ngÆ°á»i có lá»—i. Bà vẫn ngồi yên, cÅ©ng không ngÆ°á»›c nhìn lên.
- Bà không bao giá» nói gì vá»›i con vá» tôi à ? - Cuối cùng ông há»i.
- Không.
- Bây giá» nó có nháºn tôi là bố không? - Ông lại há»i, cà ng rụt rè hÆ¡n trÆ°á»›c - à mà lúc nãy bà đã nói...Im lặng.
Trước mắt bà lại hiện lên cảnh bà ôm con định lên tỉnh tìm chồng, cảnh những năm tháng cô đơn lam lũ, những đêm dà i khóc thầm, úp mặt xuống gối.
- Tôi không biết, nhưng có lẽ là không... - Bà nói.
Ông đứng yên, ngÆ°á»i co lại, đầu hÆ¡i cúi xuống nhÆ° má»™t cáºu há»c trò không thuá»™c bà i đứng chá» cô giáo cho Ä‘iểm yếu.
Tôi muốn nhá» bà má»™t Ä‘iá»u... Tôi xin bà ... - Ông lắp bắp nói - Tôi không thể... Bà cho phép tôi được gặp con, dù chỉ má»™t lần, dù phải giấu tôi là ai... Tôi không thể vỠđến đây mà không gặp nó... Äược không... bà ? - Tay ông run run, hÆ¡i chìa ra phÃa trÆ°á»›c và khẽ chạm và o mái tóc buá»™c khăn của bà .
Cảm thấy khách đứng mà mình thì cứ ngồi mãi, không tiện, bà đứng dáºy.
- Cái đó tuỳ ông - Bà nói - Nếu ông muốn, tôi sẽ cho ông địa chỉ. Có thể con sẽ tha thứ cho ông cũng nên.
Thay cho lá»i cảm Æ¡n, ông đặt má»™t bà n tay gầy khô lên vai bà . Bà vẫn đứng yên, nhÆ°ng thá»±c ra bà cảm thấy nhÆ° lảo đảo, sắp ngã khi bà n tay khô gầy ấy của ông chạm và o ngÆ°á»i bà .
- NhÆ°ng cuối cùng, sau tất cả những gì đã xảy ra, bà có tha thứ cho tôi không? - Ông khẽ há»i, khẽ đến mức các từ dÃnh và o nhau không thà nh tiếng.
Bà không trả lá»i. Mà bà cÅ©ng chẳng biết trả lá»i thế nà o. Trong bà lúc nà y nhiá»u tình cảm lẫn lá»™n cùng dâng lên. Buồn và vui. Tình thÆ°Æ¡ng và oán giáºn. Äá»™ lượng và cố chấp... NhÆ°ng bao trùm lên tất cả là mệt má»i, má»™t sá»± mệt má»i vừa dịu ngá»t và cay đắng. Và dÆ°á»›i sức mạnh của sá»± mệt má»i ấy, không biết từ bao giá», bà n tay hai ngÆ°á»i đã nằm gá»n trong nhau.
Ông từ từ bÆ°á»›c ra phÃa cá»a.
Bên ngoà i, mưa và gió vẫn chưa dứt.
Bà đứng yên. Bà đang tưởng tượng thấy ngà y mai ông lại sẽ má»™t mình chống gáºy ra ga mua vé Ä‘i Má»™c Châu. Má»™t mình. Má»™t ngÆ°á»i già . MÆ°a gió...
Nà y ông - Bà khẽ gá»i rồi bÆ°á»›c vá»™i vá» nÆ¡i ông nghe tiếng bà đang đứng lại, chỠđợi. - Trá»i lạnh thế mà ông... Ông vẫn táo bạo nhÆ° xÆ°a. Ông Ä‘em theo cái nà y... - Rồi bà cởi chiếc khăn Ä‘en bạc mà u quà ng cho ông năm mÆ°Æ¡i năm vá» trÆ°á»›c, cÅ©ng và o má»™t đêm tháng chạp mÆ°a và gió nhÆ° đêm nay
Tà i sản của Memory
21-05-2008, 02:01 PM
Guest
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
Äôi mắt
Tác giả: Trần Hữu Lục
Buổi sáng, Sà i Gòn cuối năm mặt trá»i nhÆ° còn ngái ngủ. Cùng vá»›i cánh cò trắng từ đâu bay vá» sáng nay, tôi bần thần chỠđợi má»™t Ä‘iá»u gì đó. Nó mong manh nhÆ° sÆ°Æ¡ng sá»›m trên hà ng cây ven Ä‘Æ°á»ng theo vá» vá»›i cÆ¡n gió lạnh. NhÆ° mặt trá»i vẫn tháºp thò, nhÆ° Ä‘Æ°á»ng vá» mệt má»i, nhÆ° hà ng cây đìu hiu. Vừa gần gÅ©i tưởng có thể ôm giữ được mà cÅ©ng vừa cách xa vá»i vợi. Chắc là ná»—i ám ảnh mà đôi mắt ấy đã để lại? Từ đôi mắt biết nói cÆ°á»i. Từ đôi mắt có Ä‘uôi êm ả đã hẹn nói vá»›i tôi những lá»i nói của bình minh trên sông xanh, của đêm nguyệt hồ và của chiá»u thủy tạ? Äôi mắt thở dà i, đằm thắm những lúc ngÆ°á»›c nhìn. NhÆ°ng có má»™t ngăn cách âm thầm là m cho tôi bối rối, tưởng nhÆ° từ đáy sâu của mà u mắt đó là cổ má»™, Ä‘á»n Ä‘Ã i, lăng tẩm ngà n xÆ°a.
Sáng nay, đôi mắt ấy gợi nhá»› chút êm ả bình lặng của ngà y tháng cÅ©, những lần nằm dÆ°á»›i tà n cây ráºm rì, nhìn nắng trÆ°a sáng lòa trên đám đất khô, gợi nhá»› những khuya khoắt trên bến đá ngồi nghe tiếng sáo dìu dặt trên dòng sông, vuốt ve những tà u lá dừa sóng soà i dÆ°á»›i trăng, gợi nhá»› những ngà y há»™i hè đình đám, chiếc áo the thâm, guốc má»™c, chiếc chiếu hoa cạp Ä‘iá»u. Äôi mắt đầm đìa chuyện cÅ©, đầy ắp hÆ°Æ¡ng xÆ°a lẩn quẩn theo tôi Ä‘i hết con Ä‘Æ°á»ng hồi nà o không hay. Tôi đứng lại thở má»™t lát, vuốt mấy sợi tóc dÃnh trên trán, loay hoay vá»›i những ý nghÄ© thầm kÃn trong lòng. Bên kia Ä‘Æ°á»ng, dÆ°á»›i má»™t góc cây giáng hÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chÃt khăn xanh Ä‘ang bà y hà ng. Và i ngÆ°á»i Ä‘i Ä‘Æ°á»ng dừng lại nhìn. NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông vừa bà y ra các thứ vặt vãnh, rồi cất giá»ng ca má»™t câu vá»ng cổ. Giá»ng đã khà n, mệt má»i, thu hút tôi không thể không băng qua lá»™, đến vá»›i lão. Nhìn dáng Ä‘iệu của lão cùng các món hà ng bà y bán trên tấm vải dầu trải rá»™ng, tôi thấy tiêu Ä‘iá»u quá. Tất cả nhÆ° là má»™t chứng tÃch tiá»u tụy của má»™t thá»i gian. Tôi bất chợt nhá»› mang máng câu thÆ¡ cÅ© "những ngÆ°á»i muôn năm cÅ©, hồn ở đâu bây giá»?". Qua lá»›p bụi má»ng và ng nhạt trên các Ä‘Ä©a sứ, lÆ° đồng, lá» gạt tà n thuốc, bức hoà nh phi chạm cẩn, qua mà u Ä‘en cÅ© cà ng của những đồng tiá»n và trong cái dáng mệt má»i của lão, có má»™t chút gì của ngà y tháng cÅ© còn vÆ°á»›ng vất, lê lết trên đó. Nó thảm hại tưởng chừng nhÆ° từ những di váºt đó vẫn còn ấp ủ má»™t lá»›p bụi thá»i gian bạc mốc. Lão vá»›i tay vÆ¡ chiếc khăn cÅ© nhà u nát, phủi lau chùi những Ä‘Æ°á»ng viá»n bạc, những lá»›p bụi bám đầy. Mấy ngón tay len lá»i trong từng ngách, từng góc nhá», vá»™i vã má»™t lát rồi cháºm dần. Lão dừng lại, ngần ngại trên những hình tượng của bức hoà nh phi chạm cẩn, chá»— má»™t miếng cẩn bị lốc ra. Rõ rà ng là ngón tay lão hÆ¡i run khi dừng lại ở đó. Tôi nhÃch ngÆ°á»i vá» phÃa trÆ°á»›c, hÆ¡i khom ngÆ°á»i xuống Ä‘Æ°a tay rá» rẫm những Ä‘Æ°á»ng nét góc cạnh, cÅ©ng nét ngang, sổ thẳng được lồng trong tà ng cây, Ä‘Ã n chim, phiến đá, bầy nai, bụi trúc, cháºu lan, dòng suối... Những hình tượng có tÃnh cách thủy mạc sáng rỡ trên nÆ°á»›c cẩn bóng. Tôi cÅ©ng thẫn thá» má»™t lát trên chá»— trÅ©ng mà miếng cẩn bị lóc Ä‘i. Từ ngà y ba tôi "rinh" cái nhà rÆ°á»ng từ quê và o Thủ Thiêm, ba tôi mang theo bức hoà nh phi cÅ© và treo nó ở má»™t vị trà trang trá»ng nhất. Có lần ba tôi rất buồn vá» sá»± thiếu sót đáng tiếc của má»™t miếng cẩn trên đồ cổ. Bác Thiá»u đã từng chép miệng tiếc rẻ má»—i lúc ngắm bức hoà nh phi của ba tôi. Ngà y tháng má» khuất phút chốc lênh đênh theo dòng ý nghÄ©. Äể lấp chá»— trÅ©ng đó, ba tôi Ä‘em dán bằng má»™t miếng giấy kẽm sáng bóng. Ba tôi đứng ngắm má»™t lát rồi lắc đầu chán nản lấy vứt Ä‘i. Có má»™t lần, ba tôi gởi ngÆ°á»i quen ở miá»n biển mua được má»™t miếng xà cừ rồi tất tả chạy tìm ông thợ cẩn cho kỳ được. Hì hục cả buổi, ông thợ dÅ©a mà i, cắt xén cho vừa kÃch thÆ°á»›c. Ông thợ kêu khổ nói là đã bá» nghá» gần hai mÆ°Æ¡i năm, nể ba tôi nên cố là m cho được. Lúc gắn miếng xà cừ và o, ba tôi rất mừng rỡ, vá»™i sai ngÆ°á»i nhà là m thịt con gà trống thiến rồi xoắn xÃt lấy mỡ gà và ng rá»™m Ä‘em đánh bóng nÆ°á»›c cẩn. Các hình tượng nhÆ° được hồi sinh, xán lạn, bóng ngÆ°á»i cứ tưởng mấy con long lân qui phụng Ä‘ang nhảy múa, bay lượn dÆ°á»›i ánh mặt trá»i. NhÆ°ng chỉ được má»™t tuần sau thì miếng xà cừ rÆ¡i xuống ná»n gạch, ba tôi nhặt lên, mân mê tiếc rẻ. Trong bữa cÆ¡m chiá»u, ba tôi nói vá»›i má»i ngÆ°á»i là lúc nà y chẳng còn lòng dạ nà o để chÆ¡i đồ cổ nữa. Äằng sau chá»— trÅ©ng đó biết đâu là ná»—i ngáºm ngùi.
Tôi đặt bức hoà nh phi lại vị trà cÅ©. Có má»™t rà ng buá»™c mÆ¡ hồ nhÆ°ng trong thâm tâm, giữa bức hoà nh phi và tôi, nó gần gÅ©i thân máºt nhÆ° chÃnh nó là của ba tôi. NhÆ°ng Ä‘iá»u nà y không lấy chi là m chắc chắn cả. Tôi vẫn còn ái ngại nhÆ° Ä‘ang thấy nó lạc lõng, là m cho tôi phải nghÄ© tá»›i những hà ng mù u buồn phiá»n, những mái ngói cong thấp, nặng ná» mệt má»i... Tôi chá»›i vá»›i đứng lặng ngÆ°á»i. Tôi không muốn bá» Ä‘i lúc nà y. Mấy Ä‘Æ°á»ng nét thanh tân rất nghệ thuáºt, đã cuốn hút tôi lạ lùng.
Lão bán hà ng thấy cần phải giải thÃch vá»›i tôi nên lão Ä‘Æ°a ngón tay chỉ trên những hình tượng: "Mấy nét nà y thì Ä‘á»i nay có ai bắt chÆ°á»›c cÅ©ng khó mà theo kịp. Bốn tảng đá gác chồng lên nhau là chữ khẩu đó, bụi trúc là bá»™ hòa. Chỉ tiếc má»™t Ä‘iá»u là miếng cẩn ở chá»— nà y bị bóc Ä‘i". Lão chép miệng mấy cái, ra chiá»u tiếc rẻ vá» sá»± hao hụt đó. "Äể tôi lau má»™t ná»a, cáºu Ä‘oán xem bức hoà nh phi nà y được là m từ Ä‘á»i nà o?".
Tôi lắc đầu cÆ°á»i. Cùng lúc, tôi nghÄ© tá»›i ba tôi cùng những xoắn xÃt chăm sóc tỉ mỉ tá»›i mấy miếng mỡ gà và ng rá»™m. Tôi há»i mua, mặc cả má»™t hồi. Lúc cầm bức hoà nh phi trên tay, tôi cÆ°á»i chà o ngÆ°á»i bán hà ng rồi bÆ°á»›c Ä‘i. Chỉ có tôi biết được và o lúc đó lòng mình hiu hắt nhÆ° thế nà o.
Äiá»u mà tôi chÆ°a há» nghÄ© hay chÆ°a thể ngá» tá»›i được là ba tôi không niá»m nở mấy khi tôi Ä‘em bức hoà nh phi vá» nhà . Là m sao tôi quên được vẻ mặt bất chợt hốt hoảng Ä‘au Ä‘á»›n, xa vắng của ba tôi, đôi mắt có những Ä‘Æ°á»ng chỉ Ä‘á» nhÆ° bị phủ má»™t mà ng nÆ°á»›c tháºt má»ng, nụ cÆ°á»i ảm đạm. Ba tôi lúng túng tháºt sá»±, cá» chỉ có vẻ rá»i rạc, mệt má»i lúc ông cố lấy bức hoà nh phi Ä‘Æ°a lên nhìn ngắm. Và i Ä‘Æ°á»ng nhăn trên trán nhÆ° chùng lại, có lẽ má»™t thá»i vang bóng nà o đó lần hồi sống lại trong ký ức của ba tôi. Biết đâu không là những miếng mỡ gà và ng rá»™m, mấy con long, lân, qui, phụng nhảy múa rá»±c rỡ, và i cút rượu chiá»u hôm trên ghế trÆ°á»ng ká»·... Qua vẻ thẫn thỠđó, tôi thấy gần gÅ©i vá»›i ba tôi hÆ¡n ngà y thÆ°á»ng. Tôi ngáºp ngừng, giá»ng hÆ¡i rung nhẹ: "Ba thấy có giống vá»›i bức hoà nh cÅ© của nhà mình dạo trÆ°á»›c không?". "Giống lắm, mà con kiếm đâu ra thế?". Ba tôi nói lúc Ä‘Æ°a tay rá» lên chá»— thiếu hụt của miếng cẩn.
Má»™t miếng cẩn vô bổ, má»™t yêu thÃch cÅ© cà ng, má»™t thá»i đã qua nhÆ° Ä‘Æ°a tôi trở vá» vá»›i ngà y tháng cÅ©. Tôi náo nức vá»›i những chiá»u trên đồi, những sáng lên lăng... ba tôi đặt bức hoà nh phi trên bà n "Con treo lên coi thá». Ba báºn chút việc phải Ä‘i ngay".
Ba tôi bÆ°á»›c vá»™i ra cá»a. Tôi nhìn theo buồn bã. Có tháºt là ba không muốn đối diện vá»›i má»™t thá»i vang bóng? Hay ba thấy những liên hệ thâm trầm đó nay đã trở nên vô bổ khó chịu? Tôi bối rối vá»›i bức hoà nh phi nằm trÆ°á»›c mặt. Có tháºt ba chẳng còn ham thÃch lau chùi, tìm má»™t miếng xà cừ khác và ba không còn nhá»› những miếng mỡ gà và ng rá»™m? Căn nhà rÆ°á»ng, vÆ°á»n cây và những đồ cổ chạm trá»— lẩn quất đâu đó. Chen lẫn giữa những căn nhà há»™p, những ngôi nhà cao tầng... ở bên kia Thủ Thiêm, nÆ¡i mà sông rạch, hà ng dừa nÆ°á»›c và bến đá cÅ©ng hao hao giống nÆ¡i quê xa. NhÆ°ng ba tôi lại không quên được khi cả sá»± nghiệp phải bá» lại cùng vá»›i những rà ng buá»™c khăng khÃt đã trở thà nh nếp quen. Có lẽ má»™t phần vì thế mà ba tôi đã thẫn thá» khi tình cá» nhìn thấy lại bức hoà nh phi.
Tôi treo bức hoà nh phi lên tÆ°á»ng, má»™t chút ngáºm ngùi nhá»› tiếc. Tôi đứng im sững, cố tìm trong Ä‘Æ°á»ng nét thủy mạc qua nÆ°á»›c cẩn sáng bóng, những hình ảnh khăng khÃt má»™t Ä‘á»i. Chia lìa nà o lại không là m má»m lòng, nhá»› vá» nà o mà lại không hao hụt!
Tôi bất chợt nhá»› má»™t đôi mắt. Äôi mắt ấy sao mà diệu vợi, biá»n biệt đến thế? Äôi mắt rá»m rợp những chuyện cÅ©. Äôi mắt Ä‘Æ°a tôi vô hoà ng cung, đến vá»›i dãy tÆ°á»ng thà nh rong rêu loang lổ và con chim cu gáy trên Ä‘á»t cây mù u. Giữa trÆ°a trá»i Sà i Gòn là nh lạnh, tôi mÆ¡ hồ nghe vá»ng lại từ đâu đó tiếng chim trong thà nh quách cÅ©, tiếng hót ngá»t má»m buồn buồn. Tiếng hót vang vá»ng trong nhà , bá»nh bồng vất vưỡng trên các hình tượng thủy mạc của bức hoà nh phi vừa má»›i được treo lên. Tôi chợt rùng mình.
Tà i sản của Memory
21-05-2008, 02:03 PM
Guest
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
Äêm Thảo Nguyên
Tác giả: Lý Lan
Thảo nguyên không có cây.
Tại sao không có cây? Chà ng trai trẻ có đôi mắt trong veo xanh biếc, cao hÆ¡n tôi Ãt nhất ba tấc, khẽ nghiêng ngÆ°á»i và hÆ¡i cúi mái đầu và ng hoe xuống gần mặt tôi há»i vá»›i giá»ng từ tốn đầy khÃch lệ, nhÆ° thầy giáo Ä‘ang gợi ý và cổ vÅ© đứa há»c trò Ä‘á»™ng não.
Tại sao không có cây? Thảo nguyên mênh mông bạt ngà n chỉ có cá» và cá», không má»™t bóng cây nà o. Tuyệt nhiên không. Thổ dân sống trong những túp lá»u cá», những cái lá»u được vẽ nhÆ° tháºt trong bức tranh thảo nguyên chạy dà i suốt bức tÆ°á»ng viện bảo tà ng lịch sá» tá»± nhiên. Trong viện nà y ngÆ°á»i ta trÆ°ng bà y xÆ°Æ¡ng của má»™t số loà i bò sát khổng lồ, chim nhồi bông đủ loại, và tượng sáp thổ dân, những ngÆ°á»i sống giữa thảo nguyên có lẽ cả ngà n năm trÆ°á»›c khi ngÆ°á»i da trắng tá»›i.
"Tổ tiên chúng tôi đến đây hai trăm năm trước, hỠchỉ thấy thảo nguyên mênh mông, không một bóng cây...".
Chúng tôi tức là chà ng trai trẻ nà y và những ngÆ°á»i Mỹ trắng khác sống trên mảnh đất trù phú bên bá» tây sông Mississipi. Khi tôi dè dặt đẩy cánh cổng khổng lồ của viện bảo tà ng, cẩn tháºn thò đầu vô trÆ°á»›c nhìn xem có chá»— nà o là quầy bán vé tham quan hay bà n hÆ°á»›ng dẫn, đại loại nhÆ° váºy, thì chà ng trai nà y xuất hiện, rất lịch sá»± nhã nhặn xin được giúp tôi. Anh ta tá»± giá»›i thiệu:
"Tôi là Steve"
Tôi nói tôi là Tuyết, anh ta không thể phát âm được chữ Tuyết, nên tôi tá»± dịch tên mình sang tiếng Anh: Snow, và nói thêm là tháºt ra ở xứ tôi không há» có tuyết. Anh ta láºp lại:
"Chà o Snow. Thế cô đến từ đâu?"
"Việt Nam"
"A"
Vẫn lịch sá»± vui vẻ, nét mặt Steve không tá» ra là có biết má»™t nÆ°á»›c Việt Nam ở đâu đó trên thế giá»›i nà y. Tôi áng chừng anh ta hai mÆ°Æ¡i tuổi hay cỡ đó, má»™t sinh viên nhÆ° những sinh viên mà tôi ra vô gặp gỡ hoà i ở ký túc xá, phần lá»›n há» Ä‘á»u lịch sá»± và sẵn sà ng giúp đỡ nhÆ° thế. Steve Ä‘Æ°a tôi Ä‘i qua tất cả các phòng trÆ°ng bà y, giải thÃch rằng vùng đất nà y và o thá»i xÆ°a tháºt là xÆ°a vốn là đại dÆ°Æ¡ng, giá» còn đây những sò ốc cá tôm hoá thạch nằm trong tủ kiếng nhÆ° bảo váºt. Rồi có má»™t thá»i kỳ lâu lắm, băng hà ngá»± trị. Vùng đất nà y cÅ©ng từng là rừng ráºm. Rồi thảo nguyên. Thảo nguyên mênh mông trống trải không má»™t bóng cây.
"Cô có thấy thảo nguyên bao giỠchưa?"
"Có"
"ở đâu?""Củ Chi. Quê tôi đó mà ".
Thá»±c ra Củ Chi vốn không có thảo nguyên. Ngà y tôi còn nhỠđược mẹ cõng chạy tản cÆ°, tôi ngoái nhìn ngôi nhà mình ở giữa vÆ°á»n cây. Những năm sống ở đô thà nh tôi vẫn nhá»› rất rõ cây ổi tôi thÆ°á»ng trèo chÆ¡i, nó còn cao hÆ¡n cả mái nhà . Hoà bình, tôi trở vá» quê, đứng trên gò nhìn quanh quất lạ lùng: mênh mông đồng trống không má»™t bóng cây, gió thổi thông thống, tầm mắt hun hút táºn chân trá»i, và mặt đất chỉ má»c rặt má»™t loại cá» cao trổ bông mà u nâu Ä‘á» thà nh chùm nhÆ° Ä‘uôi chồn, ngÆ°á»i ta gá»i là cá» Mỹ.
"Cô biết tại sao thảo nguyên không có cây?"
Tôi nghĩ là tôi biết tại sao Củ Chi ngà y tôi vỠmặt đất không một bóng cây. Nhưng tôi nhìn chà ng trai đứng trước mặt, tự nhủ là anh ta còn quá trẻ. Anh ta biết gì vỠbom B52 hay chất độc mà u da cam?
"Tại sao?"
Tôi đóng vai má»™t đứa há»c trò ngÆ¡ ngác, há»i lại cái câu há»i bị há»i. Steve vui vẻ nói rằng thá»±c ra không ai biết cả. Không ai thá»±c sá»± biết là tại sao thảo nguyên không có cây. Các giáo sÆ° của Steve giả Ä‘oán rằng thổ dân đốt lá»a, gió thổi lá»a cháy lan, cây cao chết cháy, cá» má»c lại sau mùa đông. Có thể thổ dân đã chặt đốn cây, có thể má»™t biến cố tá»± nhiên nà o đó... Không ai biết chÃnh xác cái gì đã diá»…n ra nÆ¡i đây trong suốt thá»i gian dà i ngÆ°á»i da Ä‘á» sống ở đất nà y.
NhÆ°ng hai trăm năm ngÆ°á»i da trắng chinh phục thảo nguyên, có lịch sá» rất chi tiết: NgÆ°á»i đầu tiên đến đây tên gì, bằng phÆ°Æ¡ng tiện nà o, từ đâu đến, cÆ° ngụ ở đâu, chết ngà y nà o, má»™ phần còn ghi trên bảng hÆ°á»›ng dẫn du lịch của địa phÆ°Æ¡ng. Rồi ai xây ngôi nhà thỠđầu tiên, ai mở con Ä‘Æ°á»ng xuyên qua thị trấn, trÆ°á»ng đại há»c khánh thà nh ngà y giá» nà o, nhà máy sản xuất nông cụ thuá»™c hà ng lá»›n nhất thế giá»›i bắt đầu từ lò rèn của ngÆ°á»i thợ gốc nông dân ra sao, rồi xa lá»™ cao tốc, siêu thị K-Mart, Wal-Mart, rồi đồ ăn liá»n McDonald... Bằng giá»ng tá»± tin và thái Ä‘á»™ tá»± hà o, Steve nói lÆ°u loát vá» hai trăm năm mở cõi dá»±ng xây của những ngÆ°á»i tiên phong, trong đó có ông sÆ¡ bà sÆ¡ của anh.
Bá»—ng nhiên anh dừng lại há»i tôi:
"Cô có sao không?"
"Không sao. Tôi chỉ nhớ nhà ".
"Tôi hiểu. Campus toà n những ngôi nhà đá khổng lồ, chắc là cô phải nhớ thảo nguyên. Chúng tôi có một khu bảo tồn thiên nhiên, giữ lại một vùng thảo nguyên như hai trăm năm trước. Khi nà o rảnh tôi có thể đưa cô đến đó cho cô đỡ nhớ nhà ".
"Cám ơn Steve".
Chà ng trai tá» tế nhÆ° váºy, tôi còn biết nói gì hÆ¡n lá»i cám Æ¡n?
Chủ nháºt, Steve gá»i Ä‘iện thoại. Anh nói là nếu tiện cho tôi thì buổi trÆ°a anh sẽ đến đón tôi Ä‘i chÆ¡i thảo nguyên. Tôi hÆ¡i bối rối. Khi ở viện bảo tà ng Steve nói sẽ Ä‘Æ°a tôi Ä‘i thảo nguyên, tôi nghÄ© anh nói lịch sá»± váºy thôi. Những ngÆ°á»i Mỹ tôi quen biết ở đây Ä‘á»u là má»›i quen biết, những sinh viên trẻ và sẵn sà ng giúp đỡ. Judie chở tôi Ä‘i chợ Tà u ở má»™t thị trấn khác, cách má»™t giỠđồng hồ lái xe, khi tôi không tìm được những gia vị cần thiết ở siêu thị trong vùng. Clara cho tôi mượn máy sấy tóc khi thấy tôi xoã tóc dà i vừa gá»™i xong còn Æ°á»›t, thá»i tiết ở đây thay đổi nhanh, trá»i có thể lạnh Ä‘á»™t ngá»™t, sẽ là m tôi bệnh đấy. Và bây giá» là Steve, thấy tôi nhá»› nhà muốn Ä‘Æ°a tôi Ä‘i chÆ¡i thảo nguyên. Thì Ä‘i.
Vạt thảo nguyên bảo tồn tuy không mênh mông cÅ©ng gợi dáºy ná»—i hoang sÆ¡. CỠở đây trổ bông trắng và xám. Không có gió. Steve quà ng cánh tay to lá»›n qua vai tôi há»i tôi có lạnh không, má»™t cảm giác mâu thuẫn là m tôi rùng mình: vừa cảm thấy được che chở vừa sá» sợ. Steve ân cần nói:
"Nếu cô cảm thấy lạnh thì nên trở và o ngồi trong xe".
NhÆ°ng tôi không cưỡng được ý muốn Ä‘i dạo theo những lối mòn dẫn và o khu rừng Ä‘ang nhuốm mà u và ng hoe bên cạnh thảo nguyên xám, nó giống má»™t công viên được chăm chút hÆ¡n là má»™t khu rừng. Steve nói nó là công viên, phÃa bên kia có chá»— cắm trại. Anh dẫn tôi Ä‘i loanh quanh, giải thÃch vá» các loà i cây cá», hái mấy cái nấm Ä‘Æ°a tôi cầm. Ven lối mòn có má»™t loà i cá» lá li ti Ä‘ang trổ bông, những cái bông trắng tÃm li ti, đẹp lạ lùng, tôi ngồi xuống ngắm chúng đến ngẩn ngÆ¡, Steve cÅ©ng ngồi bên cạnh, ngắm toi. Những chá»— Ä‘Æ°á»ng dốc hay gáºp ghá»nh, Steve Ä‘Æ°a tay cho tôi nắm, có khi anh đỡ tôi, nhấc bá»—ng tôi qua má»™t cái hố nhá» và cạn.
Chiá»u xuống nhanh, trá»i lạnh Ä‘á»™t ngá»™t, lạnh đến ná»—i rằng tôi đánh bò cạp. Steve bảo tôi chạy cho ấm ngÆ°á»i lên, cả hai chạy vá» xe. Tôi ngồi co ro, Steve chồm qua ngÆ°á»i tôi kéo dây Ä‘ai an toà n thắt lại cho tôi. Tôi chÆ°a quen chuyện ở xứ nà y cứ lên xe ngồi là phải thắt Ä‘ai an toà n. Lúc đón tôi ở ký túc xá, Steve phải nhắc tôi thắt Ä‘ai kẻo bị phạt. Bây giá» tá»± tay anh thắt Ä‘ai cho tôi, lúc anh chồm qua ngÆ°á»i tôi kéo dây Ä‘ai, tôi nghe được cả tiếng trái tim anh Ä‘áºp mạnh, tim tôi cÅ©ng váºy, hai ngÆ°á»i vừa má»›i chạy bá»™ qua má»™t quãng Ä‘Æ°á»ng dà i mà .
Xe Steve chạy rất nhanh, con Ä‘Æ°á»ng dà i thẳng băng vắt qua những cánh đồng bắp đã thu hoạch, trống trÆ¡, đó đây chỉ còn rải rác những cuá»™n thân bắp khô được máy đánh thà nh từng khối to hình trụ. Thỉnh thoảng má»™t ngôi nhà nằm chÆ¡ vÆ¡ giữa đồng, nổi báºt những cái "bồ" bắp bằng kim loại mà u bạc cÅ©ng hình trụ tròn, to và cao gấp đôi gấp ba mái nhà . Những cái máy nông nghiệp ở đây giống nhÆ° cả má»™t nhà máy di Ä‘á»™ng, chạy ì ì trên đồng. Tôi không biết nó là máy cà y máy kéo hay máy gặt hái, chỉ thấy nó chạy ì ì ở xa xa thôi. Những ngôi nhà xa xa cÅ©ng luôn đóng cá»a, má»—i khi nhìn chúng, tôi lại tá»± há»i ngÆ°á»i ta sống nhÆ° thế nà o bên trong những cánh cá»a kia?
Tôi nói vá»›i Steve là ở quê tôi, tất cả những ngôi nhà ban ngà y Ä‘á»u mở cá»a, trừ khi nhà vắng chủ, nên khách qua Ä‘Æ°á»ng có thể nhìn thấy phần lá»›n sinh hoạt của nông dân, và có thể ghé và o mà không ngại sá»± Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»™t. Steve nhân câu chuyện há»i thêm đôi Ä‘iá»u vá» táºp quán con ngÆ°á»i và phong cảnh Việt Nam. Câu chuyện qua lại nói chung cởi mở vui vẻ. Tôi do đó không để ý Ä‘Æ°á»ng Ä‘i. Tháºt ra tôi chÆ°a thể nháºn ra hệ thống Ä‘Æ°á»ng xá phức tạp ở đây, vả lại cảnh trà đơn Ä‘iệu, lúc nà o cÅ©ng là con Ä‘Æ°á»ng vắt qua đồng trống. NhÆ°ng xe chạy má»™t hồi lâu tôi nháºn ra là chiếc xe không chạy vá» khu đại há»c, nó chạy cả giỠđồng hồ rồi mà vẫn còn lao trên con Ä‘Æ°á»ng băng qua đồng trống. Tôi há»i Steve:
"Anh đang đi đâu?"
Steve quay qua nhìn tôi mỉm cÆ°á»i:
"Cô muốn biết ngÆ°á»i ta sống nhÆ° thế nà o trong những ngôi nhà kia, phải không nà o?"
Anh cho xe chạy cháºm lại nhÆ° tìm má»™t vị trà thÃch hợp để dừng lại.
"Nhìn kìa"
Theo hÆ°á»›ng nhìn của Steve, tôi thấy má»™t ngôi nhà nằm giữa đồng trống, nhÆ° những ngôi nhà khác tôi đã thấy, nổi báºt trong bóng chiá»u mấy "bồ" bắp khổng lồ mà u trắng. NhÆ°ng trong mắt Steve có má»™t tình cảm thân thiết riêng tÆ°.
"Äó là nhà của ba má tôi".
"Anh định đưa tôi vỠnhà ba má anh sao?"
"Nếu cô không phản đối".
Tôi bối rối. Tôi không biết ở đây má»™t chà ng trai Ä‘Æ°a má»™t phụ nữ vá» nhà ba má mình và o lúc chiá»u hôm có khiến cho ngÆ°á»i ta nghÄ© đó là ngÆ°á»i yêu của anh ta không? Dù sao thì tôi tá»± thấy mình quá già để đóng vai đó.
"Tôi nghĩ cũng nên nói cho cô biết, ba tôi là một cựu chiến binh Việt Nam".
NghÄ©a là ba của Steve từng tham dá»± cuá»™c chiến ở Việt Nam. Äiá»u nà y tôi hÆ¡i bất ngá», mặc dù tôi cÅ©ng đã từng gặp má»™t số cá»±u binh Mỹ từng chiến đấu ở Việt Nam, có Ä‘á»c má»™t số sách há» viết hoặc viết vá» há». Tôi không hiểu vì sao Steve nghÄ© là anh nên nói cho tôi biết Ä‘iá»u đó.
"Ba của anh có bị... di chứng rối loạn sau chiến tranh không? Một số cựu binh tôi từng gặp hay nói vỠcái đó".
"Tôi nghÄ© là không. Ba tôi bình thÆ°á»ng nhÆ° má»™t nông dân Mỹ bình thÆ°á»ng. Ông là m nghÄ©a vụ đối vá»›i đất nÆ°á»›c, rồi trở vá» canh tác trên cánh đồng của ông, nuôi các con trưởng thà nh, là má»™t ngÆ°á»i chồng tốt và má»™t ngÆ°á»i cha tốt".
Steve còn đưa tay vỗ nhẹ lên tay tôi như để trấn an: "Ông ấy rất tốt".
Lúc nà y Steve đã cho chiếc xe ngừng hẳn, nhÆ° chá» quyết định của tôi. Nà o tôi có ngại gặp má»™t ngÆ°á»i từng là lÃnh Mỹ ở Việt Nam, nhÆ°ng nếu đẩy cho tôi quyết định và o nhà ông ta Ä‘á»™t ngá»™t nhÆ° vầy, không lÆ°á»ng được phản ứng của ông ta khi gặp má»™t ngÆ°á»i từ Việt Nam đến, thì tôi tháºt tình bối rối. Steve lại nắm bà n tay tôi vá»— vá»:
"Xin lỗi. Tôi đưa cô vỠký túc xá nhé?"
Tôi gáºt đầu, Steve cho xe chạy. Chà ng trai nà y biết cách đánh tan má»™t sá»± căng thẳng bằng những câu chuyện thú vị, má»™t câu đùa vui, má»™t nháºn xét hóm hỉnh. Tháºt tình, anh ta vô tÆ° là m sao. Tôi chá» anh dứt câu chuyện vá» những con nai băng qua Ä‘Æ°á»ng tìm bạn tình gây ách tắc giao thông.
"Ba anh có nói là ông ở chiến trÆ°á»ng nà o ở Việt Nam không?’"Không. Ba tôi không bao giá» nói vá» chiến tranh trong ngôi nhà mình. Năm tôi mÆ°á»i tám tuổi, ông nói vá»›i tôi vá» Việt Nam lần đầu tiên, thá»±c ra là vá» tình dục chứ không phải chiến tranh. Ba năm trÆ°á»›c, ông Ä‘Æ°a tôi, trên con Ä‘Æ°á»ng nà y, đến trÆ°á»ng đại há»c, và bảo rằng bây giá» ba sẽ nói chuyện vá»›i con nhÆ° vá»›i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông. Ba tôi kể lại khi mÆ°á»i tám tuổi, ông ná»™i đã lái xe Ä‘Æ°a ông Ä‘i nháºp ngÅ©. Ông Ä‘i Việt Nam khi hãy còn là má»™t cáºu bé và trở vá» là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông. Ông nói ngÆ°á»i ta không nhất thiết phải trải qua chiến tranh má»›i thà nh Ä‘Ã n ông, và hy vá»ng tôi có những kinh nghiệm khác. Tôi muốn biết kinh nghiệm của ông. Ông nói vá» những cô gái Ä‘iếm và những đứa trẻ bụi Ä‘á»i. Tôi xin lá»—i. Má»—i đất nÆ°á»›c có những thứ khác hÆ¡n, nhÆ°ng rất tiếc ba tôi chỉ biết vá» Việt Nam nhÆ° thế".Từ khi sang đây toi để ý không thấy mặt trá»i má»c hay mặt trá»i lặn, bầu trá»i mùa thu lúc nà o cÅ©ng đầy mây, ban đêm cÅ©ng không có trăng sao gì hết. Chỉ có những đốm đèn pha di Ä‘á»™ng trên Ä‘Æ°á»ng, và bên Ä‘Æ°á»ng là những cá»™t mốc phản quang. Chắc là xe Ä‘ang chạy băng qua những cánh đồng bắp ngà y xÆ°a là thảo nguyên của thổ dân. Steve lại kể tiếp câu chuyện vá» ba anh.
"Có má»™t lần ba tôi Ä‘Æ°a tôi khẩu súng, bảo tôi bắn chết con ngá»±a già mắc bệnh ung thÆ° của tôi. Bác sÄ© thú y bảo là nó không thể sống qua má»™t tháng nữa và đó sẽ là má»™t tháng Ä‘au Ä‘á»›n hà nh hạ. Tôi bắn chết con ngá»±a mà tôi đã cưỡi từ hồi còn là cáºu bé lên mÆ°á»i. Xong tôi há»i ba tôi ông đã từng giết ai chÆ°a? Ông nói ngay là chÆ°a, rồi ông nói, không kể hồi ở Việt Nam, thá»±c sá»± ba chÆ°a lần nà o đối mặt kẻ thù, hầu hết các cuá»™c tấn công xảy ra ban đêm, ba chỉ xả súng và o bóng tôi, không biết đạn của mình có giết ai không".
Ban đêm ở quê tôi đầy bóng tối vì không có đèn Ä‘iện, thấp thoáng những đốm sáng leo lét của ngá»n đèn dầu hay ngá»n nhang thắp trên bà n thá» thiên. Những đêm trăng ba tôi trải chiếu trÆ°á»›c sân nhà hóng mát. Äêm có mùi thÆ¡m của lá sả tÆ°Æ¡i đốt để hun khói xua muá»—i. Mẹ tôi kể chuyện con thằn lằn uống dầu đèn của vị sÆ° nôn nóng muốn thà nh chánh quả. Tôi há»i mẹ tại sao Pháºt lại khiển trách vị sÆ° đã giúp hoá nghiệp con thằn lằn, chẳng phải Pháºt dạy Ä‘á»i là bể khổ, chết là luân hồi sang kiếp khác sao? Mẹ nói sá»± sống không do mình tạo ra, mình đâu thể tá»± cho mình quyá»n huá»· diệt. Váºt trong trá»i đất có sá»± sống là có mạng số, mạng xoay vần cùng vÅ© trụ, chứ đâu ở trong tay má»™t ngÆ°á»i nà o mà tá»± cho mình quyá»n định Ä‘oạt số pháºn ngÆ°á»i khác.
Bà n tay của Steve lại chạm và o tay tôi.
"Snow, cô biết không? Từ khi ba tôi kể chuyện Việt Nam, tôi thỉnh thoảng nghÄ© là có thể ở Việt Nam tôi có má»™t ngÆ°á»i anh hay chị khác mẹ. Sao lại không? Có thể không chỉ là má»™t. Thá»i của ba tôi, ông ấy không dùng bao cao su".
Tôi rá»i mắt khá»i bóng đêm trên thảo nguyên quay lại nhìn Steve. Anh ta cÆ°á»i hồn nhiên, nói tiếp, cÅ©ng rất hồn nhiên.
"Khi cô nói cô đến từ Việt Nam, ý nghÄ© của tôi lúc đó là : cuối cùng tôi cÅ©ng gặp được ngÆ°á»i chị của mình, hay ngÆ°á»i bà con của anh chị mình".
Tôi báºt cÆ°á»i.
"Steve, anh sẽ là một nhà ngoại giao xuất sắc".
Steve cÅ©ng cÆ°á»i.
"Không đâu. Tôi sẽ trở vỠnông trại, là m một nông dân".
Äêm thảo nguyên thăm thẳm. Câu chuyện của Steve lại chuyển sang má»™t loà i chim Æ°ng thÆ°á»ng bay trên thảo nguyên. Anh bảo hôm nà o phải Ä‘Æ°a tôi Ä‘i lên gò gấu (Bear Mound) xem chim Æ°ng bay liệng. Anh hẹn sau mùa đông. NhÆ°ng giữa mùa đông, lúc tuyết Ä‘ang rÆ¡i, thì tôi đã vá» quê tôi rồi.
Tà i sản của Memory
Từ khóa được google tìm thấy
âàëåíòèíà , áåñïëàòíûé , áåðêîâà , äèñêè , àëüôà , ãîòèêà , ãîðÿùèé , chẻ que tăm , choà m ngoặp , diepkhuc.coằng , êíèæíûé , êîíêóðñû , êóëèíàðíûå , êðàñîòû , ìåáåëü , ïåñíÿ , ìåðñåäåñ , ïëèòêà , ïîãîäû , ïîòòåð , îòå÷åñòâà , ìóðàò , ïðîåêòû , khuỳm khuỵp là gì? , khuýp khuỳm khuỵp , ñàíòåõíèêà , ñîâìåñòèìîñòè , ñíîóáîðä , ñòóäåíòîâ , ñòðîèòåëüñòâå , ôåäåðàëüíàÿ , òåíäåð , òàìîæíÿ , õåíòàé , òåñòû , ôèçèêà , òîâàðû , òî÷êà , óðàëñèá , ðàáîòó