14-10-2008, 01:59 PM
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
Tắt đèn - Ngô Tất Tố
Tắt đèn
Tác giả: Ngô Tất Tố
ChÆ°Æ¡ng I
Bắt đầu từ gà gáy má»™t tiếng, trâu bò lục-tục kéo thợ cầy đến Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng phÃa trong Ä‘iếm tuần.
Má»i ngà y, giỠấy, những con-váºt nà y cÅ©ng nhÆ° những ngÆ°á»i cổ cầy, vai bừa kia, đã lần-lượt Ä‘i mò ra ruá»™ng là m việc cho chủ. Hôm nay, vì cổng là ng chÆ°a mở, chúng phải chia quãng đứng rải-rác ở hai vệ Ä‘Æ°á»ng, giống nhÆ° má»™t lÅ© phu vá» chỠđón những ông quan lá»›n.
DÆ°á»›i bóng tối của rặng tre um-tùm, tiếng trâu thở hì-hò, tiếng bò Ä‘áºp Ä‘uôi Ä‘en-đét, sen vá»›i tiếng ngÆ°á»i khạc khúng-khắng.
Cảnh-tượng Ä‘iếm tuần thình-lình hiện ra trong ánh lá»a láºp-lòe của chiếc mồi rÆ¡m bị thổi. Cạnh giẫy sà o, giáo ngả nghiêng dá»±ng ở giáp tÆ°á»ng, má»™t lÅ© tuần-phu lố-nhố ngồi trên lá»›p chiếu quằn-quèo. Có ngÆ°á»i phì-phò thổi mồi. Có ngÆ°á»i ve-ve mồi thuốc và chìa tay chỠđón Ä‘iếu đóm. Có ngÆ°á»i há miệng ngáp dà i. Có ngÆ°á»i Ä‘ang hai tay dụi mắt. CÅ©ng có ngÆ°á»i gối đầu trên cái miệng hiệu sừng trâu, ngảnh mặt và o vách mà ngáy.
Cái Ä‘iếu cà y và cái đóm lá»a bị năm, sáu ngÆ°á»i chuyá»n tay, chiếu Ä‘i, chiếu lại Ä‘á»™ và i ba vòng, ánh lá»a lại tắt, trong Ä‘iếm chỉ còn tiếng nói chuyện rầm-rầm.
Gà gáy giục. Trá»i sáng má»-má».
Trâu bò, con đứng, con nằm, thi nhau quai hai hà m răng nhai trầu xuông và nhả ra những cục nÆ°á»›c bá»t to bằng cái trứng.
Thợ cầy khắp lượt dùng bắp cầy, vai cầy là m ghế ngồi, cùng nhau bà n tán băng-cua vỠchuyện sưu thuế.
Những con chèo-bẻo chẽo-choẹt hót trên ngá»n tre, nhÆ° muốn há»a lại khúc ca réo-rắt - mà ngÆ°á»i quê vẫn gá»i là khúc 'váy cô, cô cởi' - của mấy con chà o-mà o Ä‘áºu trên cà nh xoan, Ä‘on-đả chà o vẻ tÆ°Æ¡i đẹp của cảnh trá»i buổi sáng.
Toang cổng vẫn đóng chặt. Tuần-phu lại lần lượt thổi mồi hút thuốc là o.
- Ông TrÆ°Æ¡ng Æ¡i, ông là m Æ¡n mở cổng cho tôi đánh trâu ra đồng ạ. Má»i ngà y bây giá» tôi đã cầy được ba sà o ruá»™ng rồi. Hôm nay, bây giá» còn nhong-nhóng ở đây... Phá»ng chừng từ giỠđến trÆ°a, cầy sao cho xong cái ruá»™ng mẫu hai? Thôi ông là m phúc, là m đức...
Sau tiếng năn-nỉ của anh chà ng cục-mịch, vai vác cầy, tay cầm thừng trâu, trÆ°Æ¡ng-tuần quẳng cái Ä‘iếu cầy xuống đất, thở nốt khói thuốc trong miệng, rồi giÆ°Æ¡ng đôi mắt say thuốc lá»-Ä‘á»:
- Nay chẳng xong thì mai! Ông Lý đã bảo thuế còn thiếu nhiá»u, không cho má»™t con trâu, con bò nà o ra đồng hết thảy...
- ThÆ°a ông, ông chủ tôi nóng tÃnh lắm kia! Ông ấy đã dặn buổi nay tôi phải cầy cho xong ruá»™ng ấy, nếu không xong, đến trÆ°a vỠăn cÆ¡m, ông ấy mắng nhÆ° tát nÆ°á»›c và nói nhÆ° móc cÆ¡m ra... Chá»› tôi có muốn vất-vả và o mình là m gì? Vả lại, ông Lý sai tuần đóng cổng, cốt để bắt trâu, bắt bò của ngÆ°á»i thiếu thuế kia chứ! Ông chủ tôi ná»™p thuế đủ từ hôm qua rồi, xin ông mở cổng cho tôi...!
Trương-tuần nhăn mặt:
- Tôi không phải tá»™c-biểu, không phải phần thu, biết Ä‘iếc gì đâu ông chủ anh ná»™p thuế rồi hay chÆ°a ná»™p. Bây giá» mở cổng cho anh, chốc nữa ông Lý ông ấy chá»i cha tôi lên, anh có-nghe há»™ tôi không?
Anh chà ng cục-mịch lủi-thủi đánh trâu gồng cầy lùi xuống, để nhÆ°á»ng khu đất trÆ°á»›c Ä‘iếm cho ngÆ°á»i khác vác bừa và đuổi trâu lên.
- NgÆ°á»i ta trâu của nhà , ông chẳng cho ra thì chá»›. Ãây tôi, trâu thuê... đồng hai má»™t buổi đáp, ông ạ. Xin ông lượng tình mà ngá» cổng cho tôi ra đồng kẻo trÆ°a quá mất rồi.
NgÆ°á»i ấy nói tuy thiết-tha, trÆ°Æ¡ng-tuần chỉ đáp lại bằng cái lắc đầu:
- Nếu trÆ°a quá thì bừa luôn đến chiá»u. Trâu thuê sợ gì!
- Thế được thì còn gì nói truyện gì nữa! Của má»™t đống tiá»n, ai để cho mình ốp nó đến chiá»u? Chỉ đến non trÆ°a, ông chủ có trâu cho thuê đã ra táºn ruá»™ng tháo vai trâu mà dắt trâu vá», muốn bừa thêm má»™t ná»a Ä‘Æ°á»ng nữa cÅ©ng không cho, ông ạ. Thôi! Mùa là m ăn, ông nghÄ© lại...!
- Tôi chẳng nghÄ© lại, nghÄ© Ä‘i gì cả! Bố tôi sống lại, bảo tôi mở cổng nà y bây giá», tôi cÅ©ng xin chịu đừng nói anh...
NgÆ°á»i ấy lại vác bừa, Ä‘Æ°a trâu trở lại chá»— cÅ© vá»›i cái sắc mặt thìu-thịu.
Mặt trá»i ngấp nghé mặt lÅ©y, muốn nhòm và o Ä‘iếm. Tuần-phiên lẻ-tẻ vác sà o, cắp chiếu, Ä‘eo hiệu Ä‘i vá». Trong Ä‘iếm chỉ còn trÆ°Æ¡ng-tuần duá»—i gối kiểu gá»ng bừa, ngồi trên chiếc chiếu Ä‘iểm những tro mồi, bã Ä‘iếu, đốc suất mấy tên Ä‘Ã n em ở lại canh ngà y.
Xa xa nẻo trong đình, má»™t hồi mõ cá tháºt dà i, tiếp luôn đến trống ngÅ©-liên nện đủ ba hồi chÃn tiếng.
NhÆ° có vẻ kinh ngạc vá» những thứ hiệu lệnh dữ dá»™i, mấy con trâu bò Ä‘anh nằm còng queo trên Ä‘Æ°á»ng, đồng thá»i lóp-ngóp đứng dáºy.
- Mẹ cha chúng nó! Hôm nay vẫn chÆ°a đóng thuế, chúng nó định để tá»™i vạ cho ai? Ãược! Cứ bÆ°á»›ng Ä‘i, ông mà bắt hết trâu bò bán ráo!...
Tiếng chá»i om-sòm nhÆ° giục mấy chục cặp mắt ngÆ¡-ngẩn của bá»n cầy Ä‘á»u phải nghiêng vá» phÃa đình. Ông lý nách cắp cuốn sổ, má»™t tay cầm cây gáºy song, má»™t tay xếch đôi ống quần móng lợn, vừa Ä‘i vừa ra phÃa Ä‘iếm tuần vừa thét mắng những ngÆ°á»i cháºm thuế.
Ãã năm hôm nay, nghÄ©a là sau khi bà i-bổ trình phủ đã giao vá» vá»›i má»™t chữ 'y', Lý-trưởng Ãông-xá ngà y nà o cÅ©ng vất-vả vá» thuế.
Ãầu tiên hắn còn cho mõ Ä‘i rao. Rồi đến tá»™c-biểu, phần thu Ä‘i há»i. Rồi đến đầy-tá»› của hắn Ä‘Æ°a đầy-tá»› chánh-tổng Ä‘i thúc từng ngÆ°á»i. Trong năm ngà y nay, ngà y nà o cÅ©ng váºy, mõ cá, trống thúc liên hồi, hiệu ốc, hiệu sừng thổi inh-á»i. Suốt từ sáng sá»›m cho tá»›i tối mịt, trong là ng lúc nà o cÅ©ng nhÆ° đám đánh cÆ°á»›p. Bây giỠđã gần đến ngà y đổ thuế, công việc cà ng gấp. Hôm qua hắn đã lên phủ, xin vá»›i ông phủ phái cho má»™t ngÆ°á»i cai lệ và hai ngÆ°á»i lÃnh cÆ¡ vá» là ng để trừng-trị những kẻ bÆ°á»›ng-bỉnh.
Nhá» có cái thần-thế ấy, hắn má»›i chá»i rỡ, thét mắng khắp là ng cho oai.
Thợ cầy và tuần-phu Ä‘á»u biết cái hách- dịch của ông Lý, ai nấy chỉ đáp lại những câu chá»i chùm chá»i lợp bằng sá»± nÃn im.
Trâu, bò nhiá»u con vẫy tai nhÆ° muốn chà o má»™t ngÆ°á»i chức-việc chăm-chỉ pháºn-sá»± trong khi ngÆ°á»i ấy qua trÆ°á»›c mặt chúng.
Bước lên sà n điếm, Lý-trưởng quăng tạch cuốn sổ xuống sà n, giơ tay chỉ và o mặt mấy tên đà n em:
- Hiệu không thổi, để là m sỠbố chúng bay à ?
Má»™t hồi còi tu-tu đồng thá»i nổi lên, hiệu sừng sen vá»›i hiệu ốc theo đúng hiệu ốc cố theo đúng mệnh của 'nhất lý chi trưởng'.
Ãáºp hai bà n chân và o nhau, rÅ© cho sạch bụi, rồi co chân lên ngồi và o chiếu, Lý-trưởng vá»› luôn lấy chiếu Ä‘iếu cầy và sai tuần-phủ lấy đóm, thổi lá»a.
Mấy anh thợ cà y của những Ä‘iá»n-chủ đã ná»™p đủ thuế, bạo-dạn tiến đến trÆ°á»›c mặt ông Lý:
- Thưa ông, trưa lắm rồi! Xin ông cho tuần mở cổng để chúng tôi đánh trâu đi cầy!...
- Thong thả! Hãy đứng đấy! Cầy đã nóng bằng thuế của nhà nước à ?
Vừa nói, Lý-trưởng vừa giặt mồi thuốc và o điếu, hút luôn một sạp ba điếu. Khói thuốc theo hai lỗ mũi tuôn ra như hai ngà voi. Lý-trưởng dõng-dạc:
- Trương-tuần, anh bảo nó mở cổng ra. Nhà nà o đủ thuế thì cho trâu bò ra đồng. Còn nhà nà o thiếu thì bắt trâu bò điệu cả vỠđình cho tôi, để tôi liệu cho chúng nó!
Sau má»™t tiếng dạ của TrÆ°Æ¡ng-tuần, mấy tên Ä‘Ã n em loay-hoay tháo nêm, rút then cổng. Rồi cùng đứng doãi chân chèo, cố lấy hết sức của lá»±c Ä‘iá»n, xuống gạch vì cối cổng đã mòn nhiá»u quá. Lý trưởng đứng lên mở sổ sÆ°á»›ng tên những ngÆ°á»i đủ thuế cho TrÆ°Æ¡ng-tuần nghe. Ước chừng mÆ°Æ¡i con trâu bò được Ä‘i vá»›i bá»n thợ cầy cùng ra ngoà i cổng. Còn Ä‘á»™ hai chục con nữa Ä‘á»u phải vâng lệnh ông Lý, theo gót TrÆ°Æ¡ng-tuần và tuần-phu lÅ©-lượt kéo và i sân đình, chá» khi phải chịu tá»™i thay cho chủ.
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
Tà i sản của quykiemtu
Chữ ký của quykiemtu Rượu gặp bạn hiá»n ngà n chén thiếu
Chuyện ngÆ°á»i không hợp ná»a câu thừa
14-10-2008, 01:59 PM
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
ChÆ°Æ¡ng II
Mõ cá trên cá»™t đình lạ há miệng nháºn những cây dùi giáºn dữ. Trống cái dÆ°á»›i xá đình lại lỳ mặt chịu những cái nện phÅ© phà ng. Vừa dứt hồi vang của những tiếng mõ, tiếng trống bị những lÅ©y tre ngăn cản phải láºt trở lại, Lý trưởng liệng dùi trống xuống sân đình và quát má»™t cách a dáng ra phết:
- Từ sáng đến giá» vẫn chÆ°a Ä‘em chiếu ra trải, thì cha nó ngồi và o đâu? À cái thằng Má»›i láo tháºt! Xong thuế rồi ông tống cổ...
Mẹ Má»›i ở phÃa sau đình lếch thếch ôm mấy chiếc chiếu đặt lên sà n đình:
- Bẩm ông hôm qua ông dặn bố nó nhà con sáng nay phải đi chợ sớm...
- Trải ra! Rồi Ä‘i gá»i các ông phần việc đến đây... Kệnh dệnh, kệnh dệnh! Bố ngÆ°á»i ta đấy mà hôm nà o cÅ©ng bắt ngÆ°á»i ta phải má»i... Chẳng qua việc là việc là ng, chứ việc riêng nhà ai!.. Ngà y mai mà không đủ thuế, thì ông khai hết ra cho, thá» xem thằng nà o ngồi tù?
Ãằng sau có tiếng léo xéo:
- Là m gì mà gắt gá»ng dữ thế ông Lý? Bà cháu báºn Ä‘i mang cÆ¡m thợ cầy, tôi phải nấu chÃn nồi cám cho con lợn sá» nó ăn. Vì nó má»›i đẻ, sợ bỠđói thì nó mất sữa, rồi con nó xấu. Bởi thế tôi má»›i cháºm ra má»™t chút, chứ có kệnh dệnh gì đâu?
Những câu phân trần tha thiết kéo dà i từ ngoà i Ä‘Æ°á»ng và o đến giá»t đình. Thủ quỹ nhanh nhảu bÆ°á»›c lên thá»m đình vá»›i cái tráp sÆ¡n Ä‘en bệ vệ nấp ở sÆ°á»n tay phải. Lý trưởng vá»™i và ng nói chữa:
- Tôi nói là nói ngÆ°á»i khác kia! Chứ ông... nhà neo, lắm việc, tôi có trách gì ông đâu... Kìa các ông ấy đã ra cả kìa!
Chưởng bạ ôm ống sổ và má»™t táºp sổ Ä‘i đầu má»™t bá»n Ä‘á»™ hÆ¡n mÆ°á»i ngÆ°á»i : ThÆ° ký lồng khăn xếp và o cánh tay, Phó lý quần áo thâm trên cổ. Chánh há»™i vắt áo the bên vai, năm sáu ông kỳ cá»±u và tá»™c biểu lệt xệt kéo đôi guốc gá»— đã mòn hết gót. Cả bá»n láºt Ä‘áºt tiến từ xóm giữa và o đình. Ai nấy trụt guốc cầm tay, nhảy lên sà n đình, đút guốc và o dÆ°á»›i gáºm chiếu rồi ngồi lên trên.
Con vợ thằng Má»›i cung kÃnh đệ len bên cạnh cá»™t đình má»™t cái Ä‘iếu Ä‘Ã n Ä‘á»±ng trong má»™t chiếc bát gá»— đánh Ä‘ai bằng lạt và cái mồi rÆ¡m dà i chừng má»™t sải. Hai đứa con nó kỳ kệch khiêng lên chá»— đó nồi nÆ°á»›c chè khô má»›i nấu, khói Ä‘Æ°Æ¡ng bốc lên nghi ngút và chồng bát Ä‘Ã n sÆ¡n bằng những cáu nÆ°á»›c chè.
Chánh há»™i vừa khÆ¡i mà o nói vá» chuyện thuế thì ngÆ°á»i nhà Lý trưởng lá»… má»… bÆ°ng má»™t bá»™ khay đèn thuốc phiện rÆ°á»›c Chánh tổng từ nẻo xóm dÆ°á»›i Ä‘i lên. Ông cai lệ và hai ông lÃnh cÆ¡ há»™ tống cụ Chánh và o trÆ°á»›c cá»a đình. trong đám đông má»—i ngÆ°á»i má»™t câu:
- Cụ đã ra!
- Lạy cụ.
- Xin má»i cụ lên trên.
Chánh tổng khoan thai bá» giầy, bÆ°á»›c qua má»™t giẫy chiếu dÆ°á»›i, để lại mặt chiếu hai hà ng dấu chân đầy cát bụi, rồi vắt vẻo ngồi lên chiếc chiếu trên cùng. Bá»™ khay đèn tá»± tay ngÆ°á»i nhà Lý trưởng sang tay cai lệ, lên nằm là m bạn vá»›i 'quan trong hà ng tổng'.
Ngay từ sáng sá»›m, cụ Chánh đã có Ä‘iểm tâm Ä‘á»™ và i chục Ä‘iếu ở nhà Lý trưởng, cho nên cụ rất tỉnh táo. Nghiêm nghị, cụ lên giá»ng kẻ cả:
- Các ông chức việc là ng nà y tháºt lÆ°á»i quá. Hôm nay mà thuế còn thiếu be thiếu bét, chÆ°a thu được má»™t ná»a bà i chỉ! Tôi hạn từ giỠđến tối phải thu cho đủ. Nếu không đủ, sáng mai tôi phải trình quan.
Lý trưởng đón:
- Vâng! Xin cụ thúc giục Ä‘i cho! Chứ mấy hôm nay các ông ấy cứ ỳ ra đó, chẳng ông nà o chịu ra miệng ra tiếng.. thì phá»ng ai nó ná»™p cho?
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u im lặng. Không phải sợ câu dá»a nạt của Chánh tổng Lý trưởng, há» còn mãi nhìn ra cổng đình.
Thằng Má»›i kÄ©u kịt trên vai chiếc đòn gánh treo hai chiếc quang. Giằng trÆ°á»›c là má»™t xanh vừa gan vừa phổi, vừa tiết để trên rá»— lòng. Ãằng sau thì má»™t thúng thịt lợn.
Lững thững ở ngoà i tiến và o, nó đặt quang gánh xuống sân đình, và má»i ông Lý ra xem.
- Bẩm ông, hôm nay thịt đắt, tất cả hết sáu đồng rưỡi.
Ông Chánh há»™i, ông thủ quỹ và nhiá»u ông khác cùng đổ xô ra. Ai nấy Ä‘á»u biểu môi chê đắt, Chánh tổng nằm trong giữa đình nói ra:
- Ãắt vá»›i rẽ chẳng qua cÅ©ng của mấy đứa phụ canh, các ông có mất gì đâu! Thôi để cho nó Ä‘em vá» là m Ä‘i, trÆ°a lắm rồi!
Thằng Mới mừng rỡ lại cất quang gánh lên vai. Lý trưởng dặn theo:
- Phải đánh mỗi mâm một bát tiết canh, mà y nhé!
Rồi má»i ngÆ°á»i cùng lên sà n đình, bắt đầu nhúng tay và o việc.
Lý trưởng quăng cuốn sổ Ä‘iá»n ra chiếu và bảo thÆ° ký:
- Ông Ä‘á»c cho các ông kia tÃnh, xem rằng chủ nà o bao nhiêu... rồi biên ghi và o mảnh giấy. TÃnh những chủ chÆ°a ná»™p đồng nà o ấy thôi.
Thủ quỹ mở tráp lấy ra cái bà n tÃnh, cái bút chì và má»™t tá» giấy tây, rồi Ä‘Æ°a bà n tÃnh cho ông Lý cá»±u:
- Ông tÃnh ta, tôi tÃnh tây, rồi cùng kháp lại, há»… hai đằng mà không sai nhau là đúng.
Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà rón rén bÆ°á»›c và o sà n đình vá»›i má»™t chuá»—i tiá»n chinh trong tay:
- Lạy cụ Chánh, lại các cụ ạ...
Bên bà n đèn, má»™t cáºu lÃnh cÆ¡ ngẩng cổ lên quát:
- Là m gì mà đến hôm nay mới đem nộp thuế? Lại còn vác những khải định ra đấy! Ai lấy cho?
Lý trưởng gạt đi:
- NgÆ°á»i nhà tôi đấy... các ông tÃnh giùm, xem của bà ấy có bao nhiêu ruá»™ng tất cả.
ThÆ° ký giở sổ Ä‘á»c:
- Nguyá»…n Thị Quà điá»n dÄ© hạ : nhất sở Ãồng Bắc xứ bảy sà o chÃn thÆ°á»›c, nhất sở Ãồng Cá xứ sáu sà o ba thÆ°á»›c hai thốn...
Lý cựu vừa gẫy con toán lách tách vừa nhẩm:
- Nhất ngÅ© nhÆ° ngÅ©, nhị ngÅ© nhất tháºp chi, tam ngÅ© nhất tháºp ngÅ©...
Thủ quỹ chăm chỉ để hai con mắt và o mảnh giấy tây dÆ°á»›i ngá»n bút chì. Má»™t hồi sau, ThÆ° ký Ä‘á»c hết, Lý cá»±u há»i:
- Có phải ba mẫu bốn sà o năm thước ba thốn hay không?
Thủ quỹ đáp:
- Không biết. Bây giá» tôi má»›i tÃnh. Cá»™ng bằng tÃnh tây vẫn cháºm hÆ¡n tÃnh ta. Ông biết thế.
Thị Quà nói theo:
- Vâng, ông thủ tÃnh kỹ cho. Ruá»™ng nhà cháu có đâu mà được ba mẫu!
Má»™t hồi nữa, thủ quỹ hì hục vá»›i cây bút chì, rồi ngẩng đầu lên mắng Thị QuÃ:
- Bà nói lạ! Bốn mẫu hai ruộng cả thảy, sao dám bảo không được ba mẫu!
Thị Quà thỠsống, thỠchết:
- Cháu có ăn gian thì trá»i không chứng! Tháºt quả ruá»™ng của nhà cháu chỉ có hai mẫu bẩy sà o...
Lý cá»±u, Thủ quỹ cùng sô lại dồn Thị QuÃ. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà ấy nhất định không chịu. Cái bà n tÃnh và cây bút chì phải là m việc thêm nhiá»u lần nữa.
Chánh tổng sốt ruột, giục Lý trưởng:
- Ai tÃnh cứ tÃnh, ai Ä‘i đốc cứ Ä‘i đốc. Chứ xúm nhau ở cả đây, thì đến tết cÅ©ng không thể thu xong thuế!
Lý trưởng lấy là m phải, liá»n sai mấy tên gia nhân Ä‘i Ä‘Æ°a các ông lệ, lÃnh cÆ¡ đầy tá»› Chánh tổng và o khắp những nhà đinh cùng và dặn:
- Ãứa nà o chÆ°a có sÆ°u hay chÆ°a có thuế thì cứ trối cổ nó lại và điệu ra đây, để tôi cho chúng má»™t mẻ.
Mõ lại thúc, trống lại giục, tù và lại inh á»i thổi lên.
Ãnh nắng bứt rứt chiếu đến ná»a sân đình. Mấy con trâu, bò vẫn nằm gò lÆ°ng dÆ°á»›i những gốc gạo, gốc Ä‘a, hÆ¡i thở trong cổ há»ng kéo ra hồng há»™c.
Tà i sản của quykiemtu
14-10-2008, 02:00 PM
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
ChÆ°Æ¡ng III
Nếp nhà tranh lủn củn nấp dÆ°á»›i rặng tre là ngà , lặng lẽ úp lấy khu đất dá» thà nh và kÃn đáo náu trong má»™t con xóm cuối là ng Ãông xá, đứng xa ngó lại, có thể lầm vá»›i nÆ¡i nhốt lợn hay chứa tro, đó là nhà của Nguyá»…n Văn Dáºu.
Vá»›i tầm cao vừa xế mặt thà nh, giẫy mái hiên cÆ°á»m cượp nhòm ra ven thà nh, luôn luôn phạt kẻ ra và o bằng những cái cá»™c bÆ°Æ¡u đầu choáng óc, nếu há» quên không cúi đầu.
Vá»›i lá»›p rêu xanh Ä‘iểm những lá tre và ng úa và những cá» gấu phất phÆ¡, cái sân đất rá»™ng bằng Ä‘Æ°á»ng bừa, lá»— chá»— vết chân chó sen vết chân ngÆ°á»i, vừa là m Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, vừa là m khu vá»±c 'hoãn xung', phòng bị những lúc mÆ°a rà o, đất ở chân thà nh khá»i lở và o thá»m và cá»a.
Bao nhiêu bá»™ pháºn cần có của má»™t gia đình, Ä‘á»u được thu cả và o trong nhà .
Nhà cất theo lối kiến trúc phổ thông của các cụ, toà n thể gồm có một chái và hai gian.
Gian đầu là buồng.
Bức mà nh rách mép lÆ°á»›t thÆ°á»›t rủ ngoà i cá»a buồng, cÅ©ng nhÆ° bức phên nan nứa sừng sững chắn ngang lòng nhà , Ä‘á»u hết sức giữ cho trong buồng có vẻ bà máºt. Trái lại, những khe hở ở cạnh cá»a và nhÆ°ng lá»— thủng ở chân phên lại cùng ra ý phô sòng, nhÆ° muốn khai rằng : ngoà i chiếc giÆ°á»ng tre gẫy giát, kê giáp bức bụa, trong nà y có má»™t chum mẻ, vại hà n, chen nhau đứng bên cạnh đống đất hang chuá»™t.
Ãối vá»›i buồng, ấy là bếp Ä‘un, cảnh tượng lại cà ng bá» bá»™n.
DÆ°á»›i từng máy chái thấp hẹp, những luồng ánh sáng xanh tÃa, thông thống kéo thẳng từ nóc đến ná»n, cố hun cho khô những chá»— đêm qua mÆ°a dá»™t.
Cạnh bó củi giong ẩm Æ°á»›t, Ä‘oà n vung sứt miệng há»nh hệch nằm ngá»a trong những cái rế tre, nhÆ° muốn cÆ°á»i vá»›i lÅ© mêu đất thÆ° nhà n, lông lốc lăn nghiêng lăn ngá»a.
Trên bãi tro trấu tanh bà nh, nguội lạnh, mấy hòn gạch vỡ chầu đầu và o nhau, nghiêng mình nằm theo thế chân vạc, đương chỠđến lúc đội nồi.
KỠđó đến bà n thá».
Chiếc ngưỡng tre uốn lÆ°ng gù gù đỡ lấy má»™t đố tre, dõng dạc đứng ra hình chữ 'môn' và há»™ vệ cho má»™t má»› nan tre là nh phà nh long bá»±t, giÆ°á»ng thá» giống nhÆ° cái chạn Ä‘á»±ng bát. lÆ¡ lá»ng gác giữa khoảng cá»™t của bếp và buồng.
TỠgiấy xanh lạnh lùng phủ ngoà i vách đất tỠrằng nhà mới có tang.
NhÆ°ng má»› mạng nhện chằng chịt quấn trên đám chân hÆ°á»ng lÆ¡ thÆ¡, lại là m chứng cho má»™t thá»i gian khá lâu, chủ nhân không há» cúng lá»…. Rồi ở giữa nhà , chiếc chiếu rách thủng xá»™c xệch phủ trên tấm phản long Ä‘inh.
Rồi ở dưới phản, mấy con chó con đòi ăn, ăng ẳng kêu không dứt tiếng.
Và ở ngoà i hiên, quang, gánh, liá»m, hái sen, vá»›i áo yếm, áo, váy, quần, lôi thôi rủ suốt mấy gian ruổi.
Trong tay bồng đứa con gái hai tuổi, chị Dáºu thÆ¡ thẩn ngồi trên chiếc chõng long nan. Cái nhanh nhảu của đôi mắt sắc ngá»t, cái sinh sắn của cặp môi Ä‘á» tÆ°Æ¡i, cái mịn mà ng của nÆ°á»›c da Ä‘en giòn và cái nuá»™t nà của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà hai mÆ°Æ¡i bốn tuổi, vẫn không đánh đổ những cái lo phiá»n buồn bã trong đáy tim. Nét mặt rầu rầu, chị im lặng nhìn sá»± ngoan ngoãn của hai đứa con nhá».
Cái Tý và thằng Dần, Ä‘Æ°Æ¡ng hỳ hục bá»›i đống rá»… khoai, tìm những củ máºp, củ già y, bá» và o trong rổ. Chúng nó mừng reo hý há»ng khi thấy má»™t củ nguyên là nh, và chúng nó cãi cá» lầu nhầu khi lục mãi chẳng được gì cả.
Mặt trá»i gần đến đỉnh đầu.
Ãnh nắng xuyên qua lÅ©y tre chiếu xuống trÆ°á»›c thá»m khoang cá»a.
Ãằng sau gà gáy te te.
Nóc bếp láng giá»ng ngá»n khói bốc lên nghi ngút.
Thằng Dần vá»›i bá»™ mặt thìu thịu, bỠđống rá»… khoai đứng dáºy lùng bùng:
- Nhặt mãi từ sáng đến giỠmới được ba mẫu khoai ranh! Con không phải tội mà bới nữa. U đi mua gạo mau lên! Hà ng xóm nấu cơm trưa rồi, nhà ta vẫn chưa ăn cơm sáng! Chúng con đói quá!
Ngó con má»™t cách Ä‘au Ä‘á»›n, chị Dáºu ngá»t ngà o:
- Con hãy cố nhặt thêm và i chục mẫu ná»a, rồi chị nó luá»™c cho ăn, chứ u là m gì có tiá»n đông gạo?
Thằng bé phụng phịu:
- Hôm qua và hôm kia u bán hai gánh khoai lang được năm hà o mà ... đã tiêu gì đâu!
Vừa nói nó vừa tung tăng chạy đến cạnh mẹ, toan lần dải yếm của mẹ. Cái Tý thỠthẻ khuyên em:
- Tiá»n bán khoai còn phải để dà nh đóng sÆ°u cho ông Lý chứ? Dá»… được Ä‘em mà mua gạo đấy hẳn? Em có đói thì hãy ăn tạm củ khoai sống váºy!
Câu nói nghÄ©a lý của con bé bảy tuổi, hình nhÆ° có má»™t sức mạnh thần bÃ, khiến cho chị Dáºu hai hà ng nÆ°á»›c mắt chạy quanh. Uể oải, chị bế cái Tỉu lên sÆ°á»n và lừ thừ Ä‘i ra ngoà i cổng, để ngóng xem chồng đã vá» chÆ°a.
Chồng chị, - anh Nguyá»…n Văn Dáºu - tuy má»›i hai mÆ°Æ¡i sáu tuổi, nhÆ°ng đã há»c nghá» là m ruá»™ng đến mÆ°á»i bảy năm.
Vá»›i cái sức khá»e mạnh, vá»›i cái tÃnh nhanh nhẩu, vá»›i cái đức chịu thÆ°Æ¡ng chịu khó trong nghá» cầy thuê cuốc mÆ°á»›n, những năm son rá»—i, vợ chồng nhà anh cÅ©ng vẫn kiếm được thừa ăn. Mấy năn nay phần vì thóc cao, gạo kém, phần thì con đẻ thêm ra, vợ báºn má»n luôn, sá»± tiêu dùng của anh má»›i không được rồi rà o nhÆ° trÆ°á»›c, vặt mÅ©i chỉ đủ đút miệng mà thôi.
Rồi tháng tám năm ngoái, mẹ anh bị bệnh qua Ä‘á»i. Lại tháng giêng năm nay, thằng em trai của anh cÅ©ng vì phải gió mà chết. Dầu anh hết sức tằn tiện, hai cái ma ấy cÅ©ng cứ lôi kéo Ä‘i mất của anh hai món là là ng hết đúng sáu đồng, và hai cổ quan tà i hết gần tám đồng. Nhà không có, anh phải quang co tần tảo cho có. Hai cái rá»›p ấy cÅ©ng đủ Ä‘Æ°a anh lên đến báºc nhì, báºc nhất trong hạng cùng Ä‘inh rồi. HÆ¡n nữa, tháng ba đến giá» thần bệnh sốt rét ở đâu kéo đến, nó bắt anh cứ phãi nghÄ© việc nằm nhà .
Thế là gần ba tháng trá»i, những sá»± đóng góp chi tiêu của má»™t gia đình năm miệng ăn, hết thảy trông và o hai bà n tay trắng của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà con má»n.
Sá»± đói rách của con và sá»± lầm than của vợ, đắp đổi tiến đến trÆ°á»›c mắt, đã là m cho anh gan ruá»™t nẫu nà . Thêm mấy bữa nay, Lý trưởng ngà y ngà y sai ngÆ°á»i giục thuế, anh cà ng luống cuống nhÆ° con kiến bò trong chảo nóng, không biết lo liệu thế nà o. Sá»›m ngà y, cÆ¡n sốt đã tan anh phải gắng gượng chống gáºy ra Ä‘i, cÅ©ng định vay mượn lấy má»™t và i đồng, trả cho xong 'món nợ nhà nÆ°á»›c'. NhÆ°ng Ä‘i thì Ä‘i, chÃnh anh cÅ©ng không tá»± biết mình sè Ä‘i đến nhà a, và chừng bao giá» thì vá».
Mong mãi không thấy bóng chồng, chị Dáºu lại bá»—ng cái Tỉu trở và o, ngồi phịch xuống chõng.
Cái Tý vẫn loay hoay với đống rễ khoai. Thằng Dần đương ráu ráu nhai mẫu khoai sống.
Bên nhà láng giá»ng có tiếng mâm bát lạch cạch. Mấy con nÃt tÃu tÃt gá»i nhau ăn cÆ¡m. Mùi canh rÆ°a và mùi cá khi theo ngá»n gió nồm Ä‘Æ°a sang ngà o ngạt.
Thằng bé háu đói nuốt vội miếng khoai trong miệng, vớ tấm áo nâu toạc vạt khoác luôn và o mình, đon đả chạy lại vỗ và o vai mẹ :
- Con sang chơi bên nhà ông Bác, u nhé!
Cái Tý chừng mắt:
- Bên ấy sắp sá»a ăn cÆ¡m ấy mà ...! Sang là m gì? Rồi bà Bác lại Ä‘uổi oai oái nhÆ° hôm nỠấy. Thôi, đói thì chịu váºy, chứ em cứ nhặt cố lấy mấy củ nữa, rồi chị đứng lên bắc nồi.
Thằng Dần quăng tá»t cái áo và o chõng, ngoảnh Ä‘Ãt quay lại, trên mặt đầy vẻ thất vá»ng:
- Khổ lắm, bao nhiêu củ ngon củ là nh, u đã lựa hết đem bán, ở đây chỉ còn những rễ và rễ, lấy đâu ra khoai mà nhặt?
Cái Tý lại dịu nét mặt :
- Chả bán thì lấy tiá»n đâu đóng sÆ°u?... Em hãy chịu khó nhặt Ä‘i vá»›i chị! Hãy còn vô khối củ mẫm ra đấy.
- Nhưng mà em còn đói và ng cả mắt, không nhặt được nữa...!
Nói xong, thằng Dần bÆ°á»›c đến bên cạnh rổ khoai, chá»n lấy má»™t củ lá»›n nhất, nó chùi và o bụng cho sạch cát bụi rồi cho và o mồm cắn...
Chị Dáºu tuy vẫn ngồi im không nói, nhÆ°ng ở khóe mắt, nÆ°á»›c mắt lại cứ chan chứa chảy ra. Chừng nhÆ° không muốn để cho các con thấy sá»± Ä‘au lòng của mình, chị vá» ngảnh mặt nhìn và o trong vách.
Tà i sản của quykiemtu
14-10-2008, 02:00 PM
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
ChÆ°Æ¡ng IV
Con chó cái nằm ở gáºm phản bá»—ng chốc vẫy Ä‘uôi rối rÃt, tá» ra dáng bá»™ vui mừng.
Anh Dáºu lữ thá» từ cổng tiến và o vá»›i cái vẻ mặt xanh ngắt và buồn rứt nhÆ° kẻ sắp bị tù tá»™i.
Cái Tý, thằng Dần cùng vỗ tay reo:
- A! Thầy đã vá»! A! Thầy đã vá»!...
Mặc kệ chúng nó, anh chà ng ốm yếu im lặng dá»±a gáºy lên tấm phên cá»a, nặng nhá»c chống tay cà o gối và bÆ°á»›c lên thá»m. rồi lảo đảo Ä‘i đến cạnh phản, anh ta lăn ká»nh lên trên chiếc chiếu rách.
Chị Dáºu ôm con và o ngồi bên phản, sá» tay và o trán chồng và sẽ sà ng há»i :
- Thế nà o? Thầy em có mệt lắm không? Sao cháºm vá» thế? Trán đã nóng lên đây mà !
Anh Dáºu nằm thừ không cá»±a, cÅ©ng không trả lá»i. Chị Dáºu lại gặng :
- Chắc thầy em mệt lắm thì phải? Từ sáng đến giá» Ä‘i những đâu? Há»i vay của ai?
Vắt tay lên trán, anh Dáºu thở má»™t tiếng dà i và cất cái giá»ng lá» dá» của ngÆ°á»i ốm :
- Tôi lên nhà lão Há»™i Ãch.
- Có được đồng nà o hay không?
- Chẳng được gì cả. Tôi cÅ©ng biết cái thằng già ấy nó bẩn nhÆ° chó, mình đả mắc nợ của nó, chẳng khi nà o nó lại cho mình vây thêm. NhÆ°ng vì bà quá cho nên phải nhắm mắt Ä‘i liá»u. Quả nhiên má»›i cất miệng há»i, nó đã mắng sấm xÆ¡i sá»›i, rồi lại dá»a rằng : 'Ba đồng cầm đất cầm nhà , lãi mÆ°á»i hai phân, đến tháng sáu nà y thì vừa hết hạn, tÃnh thà nh ra năm đồng má»™t hà o sáu xu. Nếu không trả được nó sẽ cắm cả nhà đất để là m chuồng xÃ'.
Chị Dáºu cau đôi lông mà y:
- Trá»i đất Æ¡i! Cắm cả nhà đất để là m chuồng xÃ! Ä‚n nói nhÆ° thế thì còn trá»i đất nà o nữa?... Thế sao thầy em không đến ông cáºu há»i tạm lấy má»™t đồng váºy?
- Có! Tôi có há»i! nhÆ°ng cÅ©ng chẳng ăn thua gì. Ông ấy nhiếc mãi vợ chồng sức dà i, vai rá»™ng mà có và i ba đồng bạc tiá»n sÆ°u cÅ©ng không chạy nổi...
Chị Dáºu giáºm chân xuống đất :
- Khốn nạn! Ấy ông cáºu đấy! Ông cáºu già u có nứt đổ lá vách, cả Ä‘á»i cháu má»›i há»i vay mấy đồng, còn nỡ nhiếc móc nhÆ° thế, trách chi ngÆ°á»i ngoà i!... Thế bây giá» thầy em đã định hay chÆ°a?
Anh Dáºu nÃn lặng má»™t hồi, rồi lại thở dà i tiếng nữa :
- Tôi đã nói vá»›i cụ Nghị Quế ở thôn Ãoà i... hay là bán quách...
ÃÆ°Æ¡ng nói giở câu, anh Dáºu ngáºp ngừng lại thôi, nhÆ° có váºt gì nghẹn ở cổ há»ng. Chị Dáºu cố gắng:
- Bán quách cái gì? Thầy em cứ nói, ở đây có ai mà sợ!
Anh Dáºu Ä‘Æ¡m dá»›m nÆ°á»›c mắt :
- Hay là bán quách cái Tý cho cụ ấy?
Chị Dáºu cÅ©ng nÆ°á»›c mắt chảy qua gò má dòng dòng. Chị cứ cúi gầm mặt xuống, không biết trả lá»i ra sao. Cái Tý nghe thấy ru,ng rá»i củ khoai trong tay, vá»™i và ng đứng lên năn nỉ :
- Con van thầy! Con van U! thầy u để con ở nhà chơi với em con. Con van thầy! Con van U! Thầy U đừng đem bán con.
Thằng Dần nhả vội miếng khoai trong miệng, và sụt sịt khóc:
- Em không, nà o! Em không, nà o! em không cho bán chị Tý nà o! Có bán thì bán cái Tỉu kia kìa!
Anh Dáºu cÅ©ng nhÆ° chị Dáºu, ai náy sè sẽ gạt thầm nÆ°á»›c mắt và cÅ©ng giả cách là m thinh.
Cái Tý vẫn bai bải van như tế sao, một hai xin thầy u đừng bán nó đi, tội nghiệp cho nó.
Chừng nhÆ° cầm lòng không Ä‘áºu vá»›i những lá»i ngây thÆ¡ và thê thảm của con bé ngoan ngoãn. Chị
Dáºu xoa suýt cái Tỉu và yên ủi cái Tý:
- Không! Thầy con nói đùa ấy thôi! Bán con thì lấy ai ẩm con bé nà y cho u đi là m?
Cái Tý vui vẻ ngồi và o cạnh đống rễ khoai, nó lại hý hoáy bới bới nhặt nhặt.
Má»™t bầu không khà tẻ ngắt bao phủ cả mấy gian nhà , ngÆ°á»i ta có thể nghe rõ tiếng dáºp ở hai trái
tim của hai vợ chồng anh trai cùng.
Ngoà i Ä‘Æ°á»ng có tiếng chó sủa xô xát. Rồi tiếng roi quất và o vách đèn đẹt. Rồi tiếng ngÆ°á»i há»i dữ dá»™i:
- ÃÄ© Dáºu có nhà đấy không?
Chị Dáºu láºt Ä‘áºt bá»—ng con bé con ra cổng Ä‘uổi chó. Anh Dáºu cÅ©ng ngồi nhá»m dáºy và ngó ra sân.
NgÆ°á»i nhà Lý trưởng nghênh ngang múa chiếc tay thÆ°á»›c vá»›i sợi dầy thừng, Ä‘Æ°a ông Cai lệ và cây
roi song hùng dÅ©ng bÆ°á»›c và o trong cổng. Hai ngÆ°á»i cùng ra oai giá»™ con chó cái và cùng nhẩy lên thá»m. Phủ đầu, ông Cai lệ chỉ cây roi và o mặt anh Dáºu và quát :
- SÆ°u đâu? Sao không Ä‘em ná»™p? NgÆ°á»i ta và o há»i vẫn còn ngồi ỳ ra đó!
Anh Dáºu lẩy bẩy đứng dáºy. Cái mặt xanh xao khi ấy đã đổi ra sắc tái mét. Run run, anh sẽ giÆ¡ tay gãi tai :
- Thưa ông, tôi chưa có.
Ông Cai lệ thị hùng bằng hai con mắt giương tròn:
- Cả năm chỉ có hai đồng bảy hà o tiá»n sÆ°u, bây giá» anh vẫn chÆ°a có bao giá» anh định má»›i có?
Vá»›i cái dáng Ä‘iệu có vẻ van lÆ¡n, anh Dáºu hổn hển thở và đáp :
- ThÆ°a ông, vì tôi Ä‘au yếu, nên chÆ°a lo kịp, xin ông thÆ° cho đến mai. Thuế còn năm bữa nữa má»›i đăng trÆ°á»ng kia mà !
- À! thuế còn năm hôm nữa má»›i đăng trÆ°á»ng, cho nên anh không ná»™p vá»™i, phải không?
Há»i váºy nhÆ°ng ông Cai lệ không để cho kẻ bị há»i được có thá»i gian phân trần. Nhanh nhÆ° cắt, ông chuyển phắt cây roi song sang tay trái và nắm chặt năm ngón tay phải, Ä‘Æ°a luôn và o ngá»±c anh Dáºu má»™t má»› quả thụi. Cái thụi chuyên môn của ngÆ°á»i công khác hẳn thứ thụi phổ thông của thÆ°á»ng dân. Anh Dáºu chỉ ức ức mấy tiếng, chứ không thể kêu lên được. Thuáºn tay, ông Cai lệ túm lấy cổ áo anh Dáºu và ngảnh lại bảo ông ngÆ°á»i nhà lý trưởng;
- Thừng đâu? Trói cổ nó lại. Có một suất sưu bây giỠchưa nộp lại còn chực giở lý sự?
Tức thì hai ngÆ°á»i xúm lại, má»—i ngÆ°á»i nắm má»™t cánh tay anh Dáºu bẻ quặt ra đằng sau lÆ°ng, rồi luồn thừng và o và riết tháºt chặt. Há» trói anh chà ng khốn nạn giống kiểu nhÆ° nhà quê trói chó để là m thịt váºy.
Thằng Dần òa khóc :
Cái Tý mếu máo nhếch nhác, chạy đến cạnh ông Cai lệ, chắp tay vái lấy vái để :
- Cháu lạy hai ông! Hai ông tha cho thầy cháu. Hai ông đừng trói thầy cháu!
Sẵn cây roi trong tay, ông Cai lệ quất luôn cho nó mấy cái và o Ä‘Ãt và quát :
- BÆ°á»›c ngay!
Con bé đau quá. Nó lăn đà nh đạch xuống đất và nó rẫy rụa như con gà phải nước nóng. Thằng Dần cà ng khóc dữ.
Ông Cai lệ Ä‘Æ°Æ¡ng cÆ¡n thịnh ná»™, lại thẳng tay giÆ¡ cay roi song, toan trừng phạt thằng bé nà y. Chị Dáºu lếch thếch ôm con bé con chạy và o :
- Thôi. Tôi xin ông Cai! Ông tha cho cháu... Chúng nó hãy còn bé bá»ng.
Lá»i nói tiết tha của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà có duyên vẫn có đôi chút hiệu lá»±c. Thằng bé ngây thÆ¡ đã được ông Cai ân xá.
Ngảnh lại thấy chồng bị trói chặt quá, mặt mÅ©i nhăn nhÆ° chuá»™t kẹp, chị Dáºu lạ dẽ dà ng kêu van ông Cai :
- Nhà tôi đương ốm... Xin ông là m phúc nới rộng nút thừng ra cho!
Lần nà y không có kết qủa, những lá»i nằn nì của chị chỉ được ông Cai đáp lại bằng má»™t giá»ng oai nghiêm :
- Không phải ná»›i! Trói thế cÅ©ng chÆ°a chết nà o! Mà có chết nữa, chồng chị cà ng khá»i đóng sÆ°u.
Anh Dần nói xen :
- NhÆ°ng tôi Ä‘au quá... xin ông hãy ná»›i lá»ng ra cho tôi má»™t tý. Nà o tôi có chạy mất đâu!
Ông Cai lệ nổi cÆ¡n lôi đình, tặng luôn anh Dáºu năm bảy cái tát và o mặt và hằm hè:
- Bướng với ông à . Mà y có tội thì ông mới trói. Lại còn bướng với ông à !
Chị Dáºu nhìn ông Cai lệ bằng đôi con mắt Ä‘á» ngầu:
- Thôi, tôi cÅ©ng lạy ông nữa! Chẳng qua nay mai đủ thuế thì thôi, là m gì ông phải hà nh hạ chồng tôi quá váºy? Có đánh thì ông cứ đánh tôi nà y. bao nhiêu tá»™i tôi xin chịu cả. Chồng tôi Ä‘au ốm chẳng là m nên tá»™i.
- À! Mà y thách ông phải không? Hừ! Thấy ông nể mặt mà y cà ng là m già ! Ãược! Ông thá» cho mà y biết tay! Nà y thách! Nà y thách! Nà y thách!!!
Má»—i tiếng ' nà y thách' từ miệng ông Cai đã Ä‘Æ°a ra, chị Dáºu lại được hai ba quả thụi và o ngá»±c.
Ãứng không vững, chị nà y ngã phịch xuống đất. Cái Tỉu nằm trong lòng mẹ khóc ngặt khóc nghẻo. Cái Tý, thằng Dần má»—i đứa nấp má»™t xó cá»™t nhìn trá»™m bố mẹ phải đòn. Cả hai đứa cùng nức nở khóc không ra tiếng.
NgÆ°á»i nhà Lý trưởng chỉ cái tay thÆ°á»›c và o mặt chị Dáºu :
- Không thấy ngÆ°á»i nà o lắm Ä‘á»u nhÆ° chị. Nếu nhà ai cÅ©ng bÆ°á»›ng nhÆ° nhà nà y, có lẽ thuế của nhà nÆ°á»›c đến bá». Thôi! Ãứng dáºy mà đi chạy sÆ°u cho chồng, đừng ngồi ăn vạ đây nữa!
Rồi hai ông hằm hằm túm lấy đầu thừng, sá»n sệt Ä‘iệu anh Dáºu xuống thá»m. Tá»›i cổng, anh chà ng khốn nạn quay lại dặn vợ :
- U nó để cái Tỉu ở nhà , sang ngay bên cụ Nghị Quế cho tôi...
Tà i sản của quykiemtu
14-10-2008, 02:01 PM
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
ChÆ°Æ¡ng V
BÆ°á»›c và o khá»i cổng thôn Ãoà i, đã thấy nhà ông Nghị Quế.
Nó là má»™t đám bung xung nhá»n nhÆ° ngá»n tháp, hùng dÅ©ng úp trên Ä‘oà n bịch vừa đồ sá»™, dÆ°á»ng nhÆ°
phô nhà mình thóc để hà ng bốn, năm mùa.
Nó là má»™t lÅ© đốn rÆ¡m, đốn rạ lá»›n bằng trái núi, chen nhau đứng bên cạnh ngá»n mÃt, ngá»n sung, dÆ°á»ng nhÆ° khoe ông chủ cầy cấy đến mấy trăm mẫu.
Nó là những tòa mái ngói muốn bảo tồn quốc túy bằng những 'đấu' vuông tròm trõm, những sôi tầu cong rÆ°á»›n và những con cá chép ' mảnh sứ' há miệng nằm giáp tÆ°á»ng hồi.
Nó là má»™t ngôi dÆ°Æ¡ng cÆ¡ rá»™ng chừng ba mẫu, quây quần trong bốn bức tÆ°á»ng gạch cắm mảng chai, cảnh tượng phức tạp, giống nhÆ° ngôi chợ đóng trong khu trại, há»p đủ các váºt sang, hèn, các kiểu cÅ©, má»›i.
Cái cÆ¡ nghiệp ấy tuy tá»± tổ tiên để lại, ông Nghị cÅ©ng có khai thác thêm nhiá»u.
Ông không đi buôn, không đi thầu, chỉ là m ông chủ ruộng kiếm ông chủ thả lãi.
Ãụng đến của ông nhẹ nhất cÅ©ng là mÆ°á»i phân. Và vay từ má»™t đồng trở lên, Ä‘á»u phải viết ruá»™ng
hay nhà , hoặc phải gá»i váºt gì khác là m đồ bảo đảm. Quá hạn thì mất. DÆ°Æ¡ng cÆ¡ ông ở cÅ©ng nhá» ruá»™ng nÆ°Æ¡ng ông cấy, hạc đồng, lá» sứ ông thá», phần nhiá»u là của những ngÆ°á»i vay nợ hết hạn không trả, bị ông chiếm lấy và bắt lấy.
Nhà ông Ä‘á»i Ä‘á»i phát phát vá» bên hà o. BÆ°á»›c Ä‘Æ°á»ng công danh của ông cÅ©ng bắt đầu từ chức Lý trưởng vượt qua những báºc Phó tổng, Chánh tổng rồi, cÆ¡m rượu, bò lợn và quan phủ, quan tỉnh hiệp sức vó nhau Ä‘Æ°a ông lên ghế nghị viên.
Không nhÆ° những kẻ mặt ngÆ°á»i dạ thú, mượn tiếng 'thay mặt dân' để hót Chánh phủ mà xin xá» việc nà y việc kia, ông ra nghị trÆ°á»ng, chỉ cốt mua cái 'vị thứ tân thá»i', lấy chá»— má»—i năm và i lần, ăn uống và ... ngồi nằm vá»›i bá»n tai mặt trong xứ.
Cái đức 'không thèm biết...chữ' của ông hÆ¡n hẳn các bạn đồng viện, tuy những ông ấy chỉ xuất thân bằng nghá» lái lợn hay cai phu. Và o viện ông cÅ©ng nhÆ° hầu hết các ông nghị khác, không bà n và không cần nghe ai bà n. NhÆ°ng, ông cÅ©ng chỉ ngáp vặt, chá»› không ngủ gáºt bao giá», vì sợ đôi giầy chà long để dÆ°á»›i chân ghế lỡ bị mất trá»™m trong khi ông phải co chân đặt lên mặt ghế cho hợp thói quen của ông.
Từ ngà y 'giữ chức ông Nghị', danh tiếng của ông đã bay khắp tỉnh Trung sơn. Thế nhưng suốt năm chà tối, ông không phải thết một ông khách sáo, trừ ra hai ngà y giỗ cha và giỗ mẹ.
Cố nhiên, ông phải là má»™t ngÆ°á»i cÆ¡ chỉ, so kè từ má»™t đồng xu trở Ä‘i. Váºy mà lắm khi ông lại rất hà o. Nhất là những dịp tết ta, tết tây, không dịp nà o ông quên không bắt chim ngói, gà mái theo những thúng gạo tám thÆ¡m và o cá»a mấy ông to lá»›n.
Vá»›i ông, vợ chồng ÃÄ© Dáºu không có há» hà ng thân thÃch gì cả. NhÆ°ng vì các hắn cầy thuê cấy mÆ°á»›n
cho ông đã nhiá»u, nên Ä‘á»u biết nhà , biết ngÆ°á»i.
Sau khi Cai lệ và ngÆ°á»i nhà Lý trưởng đã dẫn anh Dáºu ra đình, chị Dáºu theo lá»i chồng dặn, trao con bé con cho cái Tý, vá»› chiếc nón rách Ä‘eo và o cổ tay. Thằng dần khóc nhếch khóc nhác, rầm rÄ© kêu đói. Giả Ä‘iếc, chị cứ lủi thủi cắp nón ra Ä‘i.
Ãnh nắng tháng năm rát nhÆ° lá»a chà m và o mặt. HÆ¡i nÆ°á»›c dÆ°á»›i đồng bốc lên, nóng nhÆ° hÆ¡i trong chõ xôi. Những con cua chá»a và những con rắn nÆ°á»›c chịu không nổi sức nóng của nÆ°á»›c trong ruá»™ng, rủ nhau bò lên mặt Ä‘Æ°á»ng và núp và o các khóm cá».
Ãông xá vá»›i Ãoà i thôn vẫn là má»™t xã, cách nhau Ä‘á»™ ba cây xá»™ trong lúc nắng gắt, ngÆ°á»i ta coi Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng ấy nhÆ° con Ä‘Æ°á»ng thiên lý trong bãi cát già . NhÆ°ng, vá»›i chị Dáºu nó không mùi gì, vì Ä‘á»i chị đã quen hà ng ngà y rạn mặt vá»›i thần nắng.
Nhá» sức che chÆ¡ của chiếc nón rách, chị chỉ bÆ°á»›c rảo má»™t thôi thì tá»›i cổng nhà Nghị Quế. Mặt trá»i
đứng bóng. Trâu bò lÅ© lượt lôi thợ cầy ở ngoà i đồng vá». Tháºp thò ngoà i cổng, chị nâng vạt áo nâu mốc lau những giá»t mồ hôi nhá»… nhoại trên đôi lông mà y và mở to đôi mắt quáng nắng nhòm và o
trong cổng.
Trên cái sân gạch Bát trà ng mông mênh nhÆ° bãi đá bóng, không Ä‘iểm má»™t vết bóng râm. Ãà n chim bồ câu chổng mông mổ trên nong Ä‘á»—. Con gà mái ấp cục tác từ trên cá»a chuồng nhảy xuống, ưỡn Ä‘Ãt bón má»™t bãi phân cho cháºu lan. Mấy con lợn con theo mẹ nghá»…u nghện diá»…u chung quanh cháºu nÆ°á»›c vo gạo.
Không có ngÆ°á»i nà o qua lại. Ãánh bạo, chị Dáºu xăm xăm tiến và o sân. Má»™t Ä‘Ã n chó dữ nhÆ° Ä‘Ã n hùm ở đâu nhất tá» sồ ra. Chúng nó nhảy chồm lên táºn mặt ngÆ°á»i lạ.
Hoảng quá, chị Dáºu ngồi phịch xuống gạch, vừa vung cái nón khua Ä‘uổi những con ác thú, vừa kêu:
- Anh bếp có nhà không? Là m phúc đánh chó cho tôi với!
Trong nhà có tiếng thét ra the thé, nghe rõ là tiếng đà n bà :
- Là m gì mà nheo nhéo thế? Nhà ai không có chó? Là m sao Ä‘i không mang gáºy? Thằng bếp còn báºn việc khác, nó không phải hầu chúng bay!
Rồi lại im. Thì ra vợ chồng ông Nghị Ä‘Æ°Æ¡ng ăn cÆ¡m ở nhà khách. Nghe tiếng chị Dáºu léo xéo, bà Nghị bá»±c mình, quát đổng và i câu cho oai, chứ bà không thèm đứng dáºy. TÃnh bà xÆ°a nay vẫn thế, chẳng khi nà o lại chịu hạ mình mà đi mắng chó, Ä‘uổi chó cho kẻ vay nợ hay ngÆ°á»i là m thuê.
Ãà n chó cứ vây kÃn chung quanh chị Dáºu nhÆ° quân đèn cù. Hình nhÆ° chúng nó muốn cố là m hết pháºn sá»± vá»›i chủ : con nà o con ấy nhe răng lè lưỡi, chỉ chá»±c vồ và o hai chân chị chà ng đáng thÆ°Æ¡ng. Cái nón dùng là m khà giá»›i đã bị Ä‘Ã n váºt cắn rách tan tà nh. Chị Dáºu luống cuống không biết là m thế nà o. Bà quá, chị phải giÆ¡ hai nắm tay đánh nhau bá»™ vá»›i 'Ä‘á»™i lÃnh coi nhà ' của ông Nghị.
Má»™t mụ thợ cấy ở dÆ°á»›i nhà bếp láºt Ä‘áºt vác gáºy chạy lên. Mụ Ä‘uổi Ä‘Ã n chó tán loạn má»—i con chạy Ä‘i má»—i ngả.
Chị Dáºu lóp ngóp đứng dáºy và đi đến trÆ°á»›c nhà khách. Bà n tay phải bị chó cắn và o lúc nà o không biết, máu chảy đầm đìa. Ghé răng, chị xé má»™t miếng ở đầu dải yếm, buá»™c chặt lấy chá»— bị thÆ°Æ¡ng. Rồi rụt rè, chị lên bá»±c thá»m :
- Thưa lạy hai cụ ạ!
Bà Nghị gắt:
- Chó cắn và o tay phải không? Cho chết!
ÃÆ°Æ¡ng lúc ngÆ°á»i ta ăn uống, ai bảo cứ dẫn xác và o? Há»i gì?
Ông Nghị đặt bát xuống mâm, vừa nhai nhồm nhoà m vừa đón :
- Sáng ngà y chồng nó đã sang xin bán đứa con. Chắc nó đến để nói nốt chuyện ấy, chứ gì nữa.
- Bẩm cụ phải, con sang thưa cụ vỠviệc ấy.
Bà Nghị Ä‘Æ°a mắt ra hiệu cho ông Nghị rồi bảo chị Dáºu :
- Thong thả! Hãy ngồi đấy! Ãể cho ngÆ°á»i ta ăn xong cái đã. Ãừng quấy rầy!
Ông Nghị như đã hiểu ý của vợ, cứ việc chan chan gắp gắp, không nói không rằng.
Khép nép, chị Dáºu ngồi phệt xuống mặt thá»m gạch. Má»i ngà y tuy vẫn là m mÆ°á»›n cho ông Nghị ấy,
nhÆ°ng chi, chỉ thì thá»t ra và o trong mấy gian bếp, chÆ°a biết nhà trên thế nà o. Hôm nay bạ men tá»›i đây, ấy là lần đầu chị được trông thấy cảnh tượng nhà khách của ông dân biểu. Trong mắt chị nhà ấy lịch sá»± vô cùng. Nà o ở cạnh bức hoà ng phi khảm trai, mấy cô con gái tồng ngồng đùi, vú vừa nằm, vừa tủm tỉm cÆ°á»i tình.
Nà o ở giữa đôi câu sơn then thiếp và ng hai thằng bé con béo tròn và xoay trần, lễ mễ khiêng hộp sữa bò cao lớn gần bằng chúng nó.
Nà o ở bên chiếc Ä‘á»™c bình men Ä‘á», cái Ä‘iếu ống vất vểu vÆ°Æ¡n cà nh xe trúc dà i thÆ°á»n thượt nhÆ° cái cần câu.
Rồi ở trong cái tủ chè chạm dây nho, một rổ trứng gà đầy lùm, ngất nghểu chồng trên bộ khay chè
trắng bóng. Rồi ở trÆ°á»›c cái sáºp gụ lên nÆ°á»›c, bốn chiếc ghế gụ mặt đá cùng chầu và o má»™t chiếc bà n
mây sÆ¡n xanh. Và ở đầu cái giÆ°á»ng tây sÆ¡n quang dầu, quần lÄ©nh thâm và khăn quà ng nhiá»…u xanh cùng vắt má»™t chá»—. Biết bao của quà váºt lạ, chị Dáºu nhìn vẫn chÆ°a khắp. Trên bà n ăn có tiếng leng
keng.
Ông Nghị đâm chéo đôi đũa qua mặt mâm, bưng bát nước canh, trợn mắt húp một cái đánh 'soạt'. Rồi ông vừa nhai, vừa nuốt, vừa giục thằng nhỠlấy tăm. Bà Nghị cầm đĩa dò kho ăn dở, chút và o trong niêu, sai thằng bếp treo lên lao mà n và dặn :
- Bà đã đếm kỹ từng miếng rồi đấy. Còn mÆ°á»i bốn miếng tất cả. Há»… mất miếng nà o thì chết vá»›i bà !
Thằng bếp bÆ°ng mâm cÆ¡m ra. Thằng nhỠđệ cháºu nÆ°á»›c và o. Ông Nghị, bà Nghị má»—i ngÆ°á»i dúng ba
ngón tay và o cháºu, vuốt qua hai mép má»™t lượt, rồi cùng uống nÆ°á»›c, xỉa răng. Hai đứa đầy tá»› đứng hai
bên cầm quạt phẩy lại. Bà Nghị mở cái tráp tròn lấy trầu và cau nhai với một và i sợi thuốc. Ông Nghị
nhắc cái Ä‘iếu ống để trên trốc tủ, giặt thuốc, châm lá»a, vÃt cái xe chúc và o miệng. Bắt chân chữ 'NgÅ©' ông vểnh mặt hút sòng sá»c má»™t hÆ¡i :
- Con mẹ kia! Bán con bán cái thế nà o? Và o mà nói chuyện với bà ... !
Rón rén, chị Dáºu đứng nép và o cá»a và ngáºp ngừng:
- Thưa lạy hai cụ, nhà con túng quá, xin hai cụ cứu giúp con.
Bà Nghị nhả miếng bã trầu cầm tay, quai tháºt dà i cặp môi cắn chỉ :
- Chẳng cứu với vớt gì cả! Mà y có bán đứa con gái tao mua!
- Xin vâng!
- Sáng ngà y chồng mà y nói rằng con bé ấy đã lên bẩy tuổi, xin lấy ba đồng. Cụ ông tưởng nó nói tháºt, bằng lòng cho nó hai đồng. NhÆ°ng giá» nghe nói con mà y má»›i có sáu tuổi, thì tao triết Ä‘i má»™t ná»a, chỉ cho má»™t đồng thôi. Thuáºn bán thì vá» Ä‘Æ°a nhau sang đây!
Chị Dáºu ngÆ¡ ngác:
- ThÆ°a cụ, tháºt quả cháu đã lên bẩy, nó đẻ tháng dần năm Tý. Chúng con không dám nói dối thÆ°a cụ!
- Tao không thể tin cái miệng vợ chồng nhà mà y! NgÆ°á»i ta mách tao là nó lên sáu, thì tao hay nó lên sáu. Chứ tao biết đâu nó đẻ năm tý hay đẻ năm tỵ năm tỳ.. !
Chị Dáºu Ä‘á» mặt, không biết nói sao. Bà Nghị tiếp:
- Vì cái hai bên kia...
Ông Nghị cau mặt ngắt lá»i :
- Sao bà cứ gá»i con bằng lối xách mé nhÆ° váºy? Tôi đã dặn bà phải gá»i nó là mợ... Bây giỠở nhà các quan, con gái Ä‘á»u được kêu là mợ tất cả. Tôi hèn ra cÅ©ng là má»™t Nghị viên, có lúc ngồi vá»›i quan Sứ quan Thượng, danh giá không kém gì má»™t ông quan. Bà có gá»i con gái bà là mợ, cÅ©ng không quá lạm kia mà !
Bà Nghị cÆ°á»i ngặt, cÆ°á»i nghẹo :
- Thế thì ông lầm rồi! Con dâu kia... ngÆ°á»i ta má»›i gá»i là mợ; con gái thì ngÆ°á»i ta gá»i là cô. Chẳng cứ gì nhà các quan, tôi thấy những nhà ông ký, ông phán, những nhà buôn bán ở Hà Ná»™i Ä‘á»u nhÆ° thế cả.
- Miá»…n là đừng có gá»i chúng nó bằng cái kiểu tục tằn của những nhà bố cu, bố **... Mợ thì mợ, cô thì cô....
Bà Nghị ra bộ đắc ý :
- Vâng, thì cô!... Cô hai bên kia hiếm hoi mấy lần xem bói, thầy bói Ä‘á»u bảo cô ấy phải nuôi con nuôi thì má»›i đứng số. Bởi thế, tao muốn mua cho cô ấy má»™t đứa, để nó 'gánh vác đỡ Ä‘i'. Chứ nhà tao đây thiếu gì ngÆ°á»i hầu hạ? Vả lại, con bé má»›i lên sáu tuổi, đã là m được công trạng gì mà tao phải chuốc? Huống chi nó sang ở vá»›i cô ấy, cÆ¡m no áo là nh, lại không sung sÆ°á»›ng gấp trăm gấp nghìn ở nhà vá»›i vợ chồng mà y hay sao? Ãáng lẽ biếu không thì phải... Cho má»™t đồng cÅ©ng quá lắm rồi. Không phải nà i nẫn gì nữa!
Chị Dáºu ngồi Ä‘á» nhÆ° gá»—, không biết trả lá»i ra sao.
Tà i sản của quykiemtu