|
|
16-08-2008, 06:10 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 6
ÃctÆ¡ bị giải tá»›i má»™t pháo Ä‘Ã i lá»›n thá»i trung cổ, ở ngay cạnh bến tà u. Äá»i sống trong tù thế mà cÅ©ng chẳng đến ná»—i. Xà lim ẩm thấp và đen tối, nhÆ°ng ÃctÆ¡ đã từng lá»›n lên trong toà nhà ở phố Cung Ä‘iện, nên ngá»™t ngạt, hôi thối và chuá»™t bỠđối vá»›i anh cÅ©ng chẳng lấy gì là m lạ. Trong tù cho ăn rất Ãt và kém nhÆ°ng chẳng bao lâu GiêmxÆ¡ đã xin phép được gá»i má»i thứ cần dùng đến cho cáºu em. ÃctÆ¡ bị giam má»™t mình trong xà lim. Tuy canh gác chẳng nghiêm ngặt lắm nhÆ°ng anh vẫn không hiểu rõ mình bị bắt vì cá»› gì. Dù sao từ khi và o tù đến nay tâm hồn anh vẫn bình tÄ©nh. Trong tù không được Ä‘á»c sách nên anh luôn luôn cầu kinh và suy nghÄ© vỠđạo, kiên nhẫn chỠđợi má»i việc xảy ra.
Má»™t hôm, lÃnh gác mở cá»a xà lim và nói:
- Má»i ra!
ÃctÆ¡ há»i lai hai ba lần nhÆ°ng chỉ nghe má»™t câu trả lá»i: “Không có quyá»n nói chuyệnâ€. Anh Ä‘Ã nh chịu phép, Ä‘i theo ngÆ°á»i lÃnh Ä‘i và o mảnh sân, những hà nh lang và thang gác ngoắt ngoéo và hôi hám. Cuối cùng anh bị dẫn và o má»™t căn phòng lá»›n sáng sủa, trong đó có ba ngÆ°á»i mặc binh phục Ä‘ang ngồi tán chuyện uể oải sau má»™t chiếc bà n dà i chất đầy giấy. Thấy ÃctÆ¡ bÆ°á»›c và o há» liá»n ra vẻ quan trá»ng. NgÆ°á»i cao tuổi nhất trong bá»n há» là má»™t viên đại tá có tuổi nhÆ°ng rất bảnh bao, ria mép đã bạc. Y chỉ cho anh chiếc ghế phÃa bên kia bà n rôi bắt đầu thẩm vấn.
ÃctÆ¡ chắc há» sẽ doạ dẫm, rỉa rói chá»i mắng nên đã sẵn sà ng kiên nhẫn đối phó cho xứng vá»›i phẩm chất của mình. NhÆ°ng sá»± tháºt thì ngược lại, và anh cảm thấy dá»… chịu. Viên đại tá tá» ra rất Ä‘Æ°á»ng bệ, lạnh lùng má»™t cách quan liêu nhÆ°ng lại vô cùng lá»… phép.
Äầu tiên là những câu há»i thÆ°á»ng lệ: tên gì, bao nhiêu tuổi, quốc tịch gì, địa vị xã há»™i ra sao: há» ghi Ä‘á»u Ä‘á»u từng câu trả lá»i má»™t.
ÃctÆ¡ đã bắt đầu thấy chán ghét và sốt ruá»™t thì viên đại tá chợt há»i:
- Nà o, cáºu Bá»›ctÆ¡n, thế cáºu biết gì vỠ“NÆ°á»›c à trẻâ€?
- Theo chá»— tôi biết thì đó là má»™t Ä‘oà n thể chÃnh trị, xuất bản báo tại Mácxây, phát hà nh báo ở à để cổ Ä‘á»™ng nhân dân khởi nghÄ©a và đánh Ä‘uổi quân Ä‘á»™i Ão ra khá»i biên giá»›i.
- Cáºu có Ä‘á»c báo ấy chứ?
- Phải, tôi có quan tâm đến vấn đỠđó.
- Váºy khi Ä‘á»c báo cáºu có nghÄ© mình đã là m Ä‘iá»u bất hợp pháp không?
- Tất nhiên có,
- Mấy tá» báo thấy trong phòng cáºu lấy ở đâu ra?
- Tôi không thể nói với ông được.
- Cáºu Bá»›ctÆ¡n, đây không phải chá»— nói “tôi không thểâ€. Cáºu phải trả lá»i má»i câu há»i của tôi.
- Nếu chữ “tôi không thể†không vừa ý ông thì tôi nói là “tôi không muốn†váºy.
- Nếu cáºu cứ nói kiểu đó vá»›i tôi thì cáºu sẽ phải lấy là m hối tiếc.
Không thấy ÃctÆ¡ trả lá»i, y tiếp:
- Tôi có thể nói thêm rằng, theo tà i liệu trong tay chúng tôi thì quan hệ giữa cáºu vá»›i Ä‘oà n thể đó gần hÆ¡n nữa chứ không chỉ Ä‘á»c sách báo quốc cấm mà thôi đâu. Tốt hÆ¡n là cáºu cứ thẳng thắn thú nháºn cả Ä‘i. Äằng nà o chúng tôi cÅ©ng sẽ biết sá»± tháºt và cáºu sẽ thấy rằng dù chống chế và chối cãi để ẩn núp thì không có Ãch gì.
- Tôi chẳng muốn ẩn núp. Các ông muốn biết Ä‘iá»u gì?
- TrÆ°á»›c hết, cáºu hãy nói cho tôi biết: cáºu là ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoà i thì cáºu đã là m cách nà o mà dÃnh dáng và o chuyện nà y?
- Tôi nghÄ© nhiá»u vá» những vấn đỠấy và tôi đã Ä‘i đến những kết luáºn nhất định.
- Ai thuyết phục cáºu và o Ä‘oà n thể nà y?
- Chẳng ai thuyết phục cả. Äó là do ý muốn của cá nhân tôi.
- Äừng giở trò loanh quanh vá»›i tôi – Viên đại tá xẵng giá»ng. Chắc y đã bắt đầu mất kiên nhẫn – Không có ai tham gia há»™i kia mà không có ngÆ°á»i giá»›i thiệu. Anh nói vá»›i ai để xin và o tổ chức đó?
Im lặng.
- Anh có sẵn lòng trả lá»i không?
- Nếu ông há»i kiểu đó thì tôi sẽ không trả lá»i.
Giá»ng ÃctÆ¡ có vẻ bá»±c bá»™i. Má»™t cÆ¡n giáºn kì lạ xâm chiếm ÃctÆ¡. Lúc ấy anh đã biết có nhiá»u vụ bắt bá»› tại Livoócnô và PidÆ¡, mặc dầu chÆ°a hình dung được phạm vi của tai hoạ đã thá»±c sá»± lên tá»›i mức nà o. NhÆ°ng những tin đến tai ÃctÆ¡ cÅ©ng đủ là m anh bồn chồn lo lắng cho số pháºn của Giêma và các bạn khác.
Thái Ä‘á»™ lá»… phép giả dối của viên sÄ© quan, cách nói ngoắt ngoéo, lối há»i thâm Ä‘á»™c tẻ ngắt và những câu trả lá»i đánh trống lảng là m cho ÃctÆ¡ nôn nao bá»±c tức. Thêm và o đó, tiếng già y Ä‘inh lá»™p cá»™p của tên lÃnh gác ngoà i cá»a lại cà ng là m cho anh thêm khó chịu.
Bá»—ng viên đại tá há»i:
- Váºy lần cuối cùng anh gặp Giôvani Bôla và o lúc nà o? Ngay trÆ°á»›c khi anh dá»i PidÆ¡ phải không?
- Tôi không quen ai có tên nhÆ° váºy cả.
- Sao? Không quen Giôvani Bôla hả. Anh quen hắn lắm chứ! NgÆ°á»i thanh niên, cao lá»›n, râu cạo nhẵn, hắn là bạn há»c của anh mà .
- Tôi quen là m sao với tất cả sinh viên được.
- Ồ, nhưng nhất định là anh biết Bôla. Nhìn đây, chữ hắn viết đây. Thấy không? Hắn quen anh lắm.
Và viên đại tá há» hững Ä‘Æ°a cho ÃctÆ¡ má»™t tá» giấu trên Ä‘á» 2 chữ “Biên bảnâ€, dÆ°á»›i kà “Giôvani Bôlaâ€. ÃctÆ¡ Ä‘Æ°a mắt lÆ°á»›t nhanh từ trên xuống dÆ°á»›i – và bắt gặp tên mình. Anh ngÆ°á»›c mắt nhìn má»™t cách ngạc nhiên.
- Ông bắt tôi phải Ä‘á»c Æ°?
- Lẽ tất nhiên. Việc đó có dÃnh lÃu đến anh.
ÃctÆ¡ bắt đầu Ä‘á»c, các viên sÄ© quan thì im lặng theo dõi nét mặt của anh. Tà i liệu đó là những lá»i khai trả lá»i má»™t loạt câu há»i. Rõ rà ng, Bôla cÅ©ng đã bị bắt! Những lá»i đầu tiên rất thông thÆ°á»ng. Tiếp đó là má»™t lá»i khai ngắn vá» quan hệ giữa Bôla vá»›i Ä‘oà n thể, vá» việc phát hà nh sách báo cấm tại Livoócnô và các cuá»™c há»p sinh viên. Tiếp nữa, ÃctÆ¡ Ä‘á»c thấy: “Trong số những ngÆ°á»i theo chúng tôi có cả má»™t thanh niên ngÆ°á»i Anh tên là ÃctÆ¡ Bá»›ctÆ¡n, con má»™t chủ hãng tà u già u có ở Livoócnôâ€
Máu trà o lên mặt ÃctÆ¡. Thế là Bôla đã cung khai anh! ChÃnh gã Bôla đã nháºn trách nhiệm khởi xÆ°á»›ng trá»ng yếu ấy, chÃnh cái tay đã tổ chức Giêma… và đã yêu Giêma ấy! ÃctÆ¡ buông tá» giấy và đăm đăm nhìn xuống sà n nhà .
Viên đại tá lễ phép nói:
- Tôi mong tà i liệu nhỠấy có thể là m sáng trà nhớ anh ra.
ÃctÆ¡ lắc đầu. Anh lạnh lùng và cứng cá»i nhắc lại:
- Tôi không há» biết ngÆ°á»i nà y. Chắc đây chỉ là má»™t sá»± nhầm lẫn.
- Lầm lẫn Æ°? Láo! Anh Bá»›ctÆ¡n, anh nên hiểu rằng phong Ä‘á»™ hiệp sÄ© và tinh thần Äông Kisốt (1) là rất tốt theo nghÄ©a của nó nhÆ°ng nếu Ä‘i quá mức thì lại chẳng có Ãch lợi gì. Äó là má»™t sai lầm mà thanh niên các anh thÆ°á»ng mắc phải. Anh thá» nghÄ© lại xem: có nên vì chuyện cá»n con ấy mà là m liên luỵ tá»›i mình và phá hoại tÆ°Æ¡ng lai của mình không? Anh thÆ°Æ¡ng hại má»™t kẻ cung khai anh. Anh thấy chÆ°a? Khi đã khai thì nó có kiêng nể gì anh đâu!
Giá»ng viên đại tá nói nhÆ° châm chá»c. Má»™t dá»± Ä‘oán chợt loé ra trong óc ÃctÆ¡, là m anh giáºt mình.
ÃctÆ¡ thét:
- Äó là sá»± dối trá! Äó là má»™t sá»± bịa đặt! Trông mặt các ngÆ°á»i ta đủ biết! Các ngÆ°á»i hèn nhát… Các ngÆ°á»i định hãm hại má»™t trong những kẻ đã bị các ngÆ°á»i bắt hoặc là các ngÆ°á»i định Ä‘Æ°a ta và o tròng! Äồ bịa đặt, đồ ăn gian nói dối, đồ khốn nạn…
- Câm ngay! – Viên đại tá Ä‘iên cuồng báºt khá»i ghế hét lên. Cả bè lÅ© hắn cÅ©ng đứng phắt dáºy.
Viên đại tá nói vá»›i má»™t tên trong bá»n:
- Äại uý Tômaxi, gá»i lÃnh gác và o đây. Quẳng thằng nà y và o ngục tối, giam liá»n mấy ngà y. Tôi phải cho nó má»™t bà i há»c Ä‘Ãch đáng, phải dạy cho nó biết Ä‘iá»u má»›i được.
Ngục tối là má»™t chiếc hầm nhỠâm u, ẩm Æ°á»›t, bẩn thỉu, ở sâu dÆ°á»›i đất. Viên đại tá định dạy cho ÃctÆ¡ biết Ä‘iá»u, nhÆ°ng Ä‘iá»u đó lại là m cho ÃctÆ¡ tức giáºn đến cá»±c Ä‘á»™. Sinh trưởng trong má»™t gia đình già u có, ÃctÆ¡ quen tÃnh sạch sẽ trong má»i việc. Viên đại tá bị xúc phạm kia hoà n toà n có thể thoả mãn vá» cảm giác đầu tiên mà những bức tÆ°á»ng nhầy nhụa, lúc nhúc ròi bá», mặt đất đầy rác rưởi bẩn thỉu, mùi rêu mốc, mùi nÆ°á»›c cống rãnh và gá»— mục hôi thối Ä‘em đến cho ÃctÆ¡. Chúng đẩy ÃctÆ¡ và o hầm rồi đóng sáºp cá»a lại. ÃctÆ¡ giÆ¡ hai tay lò dò bÆ°á»›c vá» phÃa trÆ°á»›c, anh rùng mình vì ghê tởm khi ngón tay đụng phải bức tÆ°á»ng nhầy nhụa. Trong bóng tối, anh lần mò tìm chá»— đỡ bẩn nhất để ngồi.
Suốt ngà y ÃctÆ¡ ngồi trong ngục tối im lìm không má»™t tiếng Ä‘á»™ng; đêm trôi qua mà chẳng thấy biến chuyển gì. Cách biệt hẳn vá»›i thế giá»›i bên ngoai, ÃctÆ¡ dần dần mất ý niệm vá» thá»i gian. Và sáng hôm sau, khi tiếng chìa khoá tra và o ổ kêu lách cách, những con chuá»™t hốt hoảng chạy rúc và o chân, thì ÃctÆ¡ bà ng hoà ng nhá»m dáºy. Tim anh Ä‘áºp rá»™n rà ng, tai ù lên nhÆ° đã xa rá»i ánh sáng và tiếng Ä‘á»™ng hà ng mấy tháng ròng.
Cá»a mở, má»™t ánh đèn yếu á»›t le lói rá»i và o hầm cÅ©ng đủ là m cho ÃctÆ¡ chói mắt. Cai ngục Ä‘em và o má»™t mẩu bánh và má»™t bát nÆ°á»›c. ÃctÆ¡ tiến lên chắc mẩm thế nà o cÅ©ng được ra khá»i nÆ¡i nà y. NhÆ°ng anh chÆ°a kịp nói gì, thì ngÆ°á»i cai ngục đã giúi cho anh mẩu bánh mì vá»›i bát nÆ°á»›c rồi quay ngÆ°á»i lặng lẽ bÆ°á»›c ra và khoá chặt cá»a lại.
ÃctÆ¡ dáºm chân. Lần đầu tiên trong Ä‘á»i anh cảm thấy mình Ä‘iên tiết. Giá» phút cà ng trôi qua, ý niệm của anh vá» không gian và thá»i gian cà ng thêm má» mịt. Äối vá»›i anh, bóng tối là vô cùng vô táºn, cuá»™c sống nhÆ° ngừng hẳn lại.
Chiá»u thứ ba cai ngục lại và o lần nà y có thêm má»™t tên lÃnh. Äầu choáng váng, mắt hoa, ÃctÆ¡ nhìn lên, anh phải che lấy mắt để tránh là n ánh sáng không quen thuá»™c ấy. Anh cố tình xem mình đã ở trong nhà mồ nà y bao nhiêu tuần lá»…, nhÆ°ng cảm thấy má» mịt, không sao tÃnh được.
Cai ngục lạnh lùng khô khan noi:
- Má»i ra…
ÃctÆ¡ đứng dáºy bÆ°á»›c theo nhÆ° má»™t cái máy. Anh choáng váng má»™t cách kì lạ, chân nam đá chân chiêu nhÆ° ngÆ°á»i say rượu. Cai ngục định dìu ÃctÆ¡ leo lên cầu thang nhá» và dốc ngược để chui ra khá»i hầm. ÃctÆ¡ gạt tay y ra. NhÆ°ng, đến báºc cuối cùng thì ÃctÆ¡ bá»—ng thấy chóng mặt, lảo đảo. Nếu cai ngục không nắm vá»™i lấy vai anh thì anh đã ngã lá»™n xuống.
*
* *
Má»™t giá»ng vui vẻ cất lên:
- Không sao, khá»i ngay thôi. Anh nà o chui ra cÅ©ng Ä‘á»u thế cả.
Khi được té nÆ°á»›c và o mặt lần thứ hai, ÃctÆ¡ cÅ©ng vẫn phải cố vùng vẫy rất khó nhá»c má»›i thở được. Äêm tối hình nhÆ° đã bị rÅ© sạch khá»i mình anh, vỡ loảng xoảng ra từng mảnh má»™t.
ÃctÆ¡ tỉnh ngay. Anh gạt cai ngục ra, bÆ°á»›c vững và ng ra hà nh lang và cầu thang. Há» dừng lại giây lát trÆ°á»›c má»™t cánh cá»a. Khi cánh cá»a mở ra, ÃctÆ¡ bị dẫn và o căn phòng đèn Ä‘uốc sáng choang, nÆ¡i anh đã bị há»i cung lần đầu. NhÆ°ng ÃctÆ¡ chÆ°a nháºn ra ngay. Anh bỡ ngỡ nhìn chiếc bà n giấy tỠđầy ngá»™n và những viên sÄ© quan vẫn ngồi ở chá»— cÅ©.
Viên đại tá nói:
- A, cáºu Bá»›ctÆ¡n. Chắc lần nà y chúng ta nói chuyện vá»›i nhau dá»… hÆ¡n nhỉ! Sao, cáºu có thÃch ngục tối không? Chắc chẳng được sang trá»ng nhÆ° phòng khách của ông anh cáºu nhỉ?
Nhìn bá»™ mặt tÆ°Æ¡i cÆ°á»i của y, má»™t ý muốn Ä‘iên rồ xui giục ÃctÆ¡ nhảy xổ và o lão ria bạc chải chuốt ấy mà cắn và o cổ y.
Chắc viên đại tá thấy được Ä‘iá»u đó trên nét mặt ÃctÆ¡ nên y đổi giá»ng ngay:
- Anh Bớctơn, ngồi xuống và uống nước đi. Anh đang xúc động lắm, tôi biết.
ÃctÆ¡ đẩy cốc nÆ°á»›c mà ngÆ°á»i ta Ä‘Æ°a cho anh, tá»±a khuá»·u tay và o bà n, tay bóp trán, anh cố định thần. Viên đại tá chăm chú nhìn ÃctÆ¡. Cặp mắt từng trải của lão ta nhìn thấy tay anh run lẩy bẩy, môi run rẩy, mái tóc Æ°á»›t sÅ©ng và đôi mắt lá» Ä‘á». Tất cả những cái đó chứng tá» thể lá»±c anh đã suy nhược, não cân anh đã rối loạn rồi.
Sau mấy phút im lặng, viên đại tá lại ôn tồn:
- Anh Bá»›ctÆ¡n, bây giá» chúng ta trở lại vấn Ä‘á» hôm trÆ°á»›c. Lần ấy giữa chúng ta đã xảy ra má»™t và i chuyện không vui. NhÆ°ng bây giá» tôi phải nói ngay vá»›i anh trÆ°á»›c rằng nguyện vá»ng duy nhất của tôi là khoan hồng. Nếu anh tá» ra thoả đáng và biết Ä‘iá»u thì tôi cam Ä‘oan là sẽ không có gì quá khắc nghiệt vá»›i anh cả.
- Các ông muốn gì tôi?
ÃctÆ¡ nói vá»›i giá»ng cục cằn, uất ức khác hẳn ngà y thÆ°á»ng.
- Tôi chỉ muốn anh nói thẳng, nói tháºt những Ä‘iá»u anh biết vỠđảng ấy và những đảng viên của đảng ấy. TrÆ°á»›c hết, anh quen vá»›i Bôla từ bao giá»?
- Tôi chÆ°a bao giá» gặp ngÆ°á»i ấy trong Ä‘á»i. Tôi hoà n toà n không biết má»™t tà gì vá» anh ta.
- Tháºt chứ? Thôi được, ta trở lại vấn Ä‘á» nà y sau. Váºy anh có biết ngÆ°á»i thanh niên nà o là Cáclô Bini không?
- ChÆ°a bao giá» tôi nghe nói tá»›i ngÆ°á»i ấy.
- Thế thì lạ tháºt. Còn PhÆ¡ransetscô Neri, anh có biết không?
- Lần đầu tiên tôi nghe nói đến tên ấy.
- NhÆ°ng chẳng phải bức thÆ° chÃnh tay anh viết gá»i cho hắn là gì đây! Nhìn xem
ÃctÆ¡ ngó qua bức thÆ° rồi gạt qua má»™t bên.
- Bức thư ấy anh biết chứ?
- Không.
- Anh chối không nháºn là chữ của anh à ?
- Tôi chẳng chối gì cả. Tôi không nhớ bức thư ấy là gì.
- Váºy anh có nhá»› bức thÆ° nà y không?
Chúng Ä‘Æ°a bức thÆ° thứ hai, ÃctÆ¡ nháºn ra đấy là thÆ° mình viết cho má»™t ngÆ°á»i bạn há»c dạo mùa thu vừa rôi.
- Không.
- Và anh cÅ©ng không biết ngÆ°á»i nháºn thÆ° là ai nữa à ?
- Không biết.
- Trà nhớ anh kém lạ!
- Tôi mắc táºt ấy từ lâu rồi.
- Thế à ! NhÆ°ng có hôm tôi nghe má»™t giáo sÆ° đại há»c nói anh chẳng có kém gì đâu, trái lại, thông minh nữa là khác.
- Chắc tại các ông xét trà thông minh của ngÆ°á»i ta bằng con mắt máºt thám. Các giáo sÆ° đại há»c dùng chữ nói trên theo má»™t nghÄ©a khác.
Giá»ng bá»±c tức má»—i lúc má»™t tăng rõ rêt trong những câu trả lá»i của ÃctÆ¡. Äói, không khà ngá»™t ngạt và những đêm mất ngủ đã hút kiệt sức khá»e của anh. Anh Ä‘au rá»i rã từng khá»›p xÆ°Æ¡ng má»™t mà lá»i nói của viên đại tá thì không ngừng chà xát cân não anh, khiến hai hà m răng anh siểt chặt lại nhÆ° phấn cứng xiết và o bảng Ä‘en.
Viên đại tá ngả lưng và o ghế nghiêm nghị nói:
- Bá»›ctÆ¡n, anh lại quẫn rồi. Tôi cảnh cáo anh má»™t lần nữa là kiểu nói ấy không tốt là nh gì đâu. Anh đã nếm mùi ngục tối, chắc không muốn nếm lần thứ hai nữa.Tôi nói thẳng cho anh biết: nếu xá» nhÅ©n không ăn thua thì tôi phải xá» tệ. Anh nên nói rằng tôi có đủ chứng cá»› và chắc chắn rằng má»™t và i thanh niên trong số những ngÆ°á»i mà tôi Ä‘á»c tên đã bà máºt Ä‘Æ°a sách báo cấm qua hải cảng nà y. Anh có liên lạc vá»›i bá»n chúng. Váºy anh có tá»± khai hết ra không?
ÃctÆ¡ cà ng cúi gục đầu xuống. Má»™t ná»—i uất ức Ä‘iên cuồng, mù quáng cá»±a quáºy trong ngÆ°á»i anh nhÆ° má»™t sinh váºt. Và ÃctÆ¡ sợ mình mất bình tÄ©nh hÆ¡n là sợ những sá»± hăm doạ. Lần đầu tiên ÃctÆ¡ cảm thấy rõ rằng sá»± tháºn trá»ng theo lối quân tá» và sá»± nhịn nhục kiểu đạo Thiên chúa có thể phản lại anh, nên anh đâm ra ghê sợ cả bản thân mình.
Viên đại tá nói:
- Tôi đợi anh trả lá»i.
- Tôi chẳng có gì trả lá»i ông cả.
- Váºy anh nhất định không chịu trả lá»i chứ?
- Tôi chẳng nói gì hết.
- Nếu thế thì tôi lại phải buá»™c lòng ra lệnh nhốt anh và o hầm tối cho tá»›i khi nà o anh tỉnh ngá»™ má»›i thôi. Nếu anh cà ng không chịu biết Ä‘iá»u thì tôi sẽ hạ lệnh cùm anh lại.
ÃctÆ¡ ngẩng đầu, toà n thân run lên, và cháºm chạp nói:
- Các ông muốn là m gì thì là m nhÆ°ng đối xá» vá»›i má»™t kiá»u dân Anh nhÆ° váºy lại không có chứng cứ gì vá» tá»™i lá»—i của ngÆ°á»i ta thì liệu vị đại sứ Anh có để cho các ông yên không?
Sau cùng, ÃctÆ¡ bị dẫn vá» xà lim cÅ© và anh lăn ra giÆ°á»ng ngủ ngay má»™t mạch đến sáng hôm sau. Chúng không cùm mà cÅ©ng chẳng nhốt ÃctÆ¡ và o cái lá»— ngục tối đáng sợ ấy, nhÆ°ng qua má»—i lần thẩm vấn thì mối thù giữa anh và tên đại tá ngà y má»™t sâu thêm.
Mặc dù ÃctÆ¡ luôn cầu xin Chúa cho anh đủ sức tá»± chiến thắng sá»± giáºn dữ trong lòng, mặc dù ÃctÆ¡ suy nghÄ© thâu đêm vỠđức nhẫn nhục và tÃnh khiêm nhÆ°á»ng của Äức chúa Giêsu nhÆ°ng Ä‘á»u vô hiệu quả. Má»—i khi ngÆ°á»i ta dẫn ÃctÆ¡ và o căn phòng dà i và trống trải nÆ¡i cái bà n phủ dạ xanh vẫn đứng nguyên chá»— cÅ©, má»—i khi ÃctÆ¡ trông thấy bá»™ ria nhuá»™m của viên đại tá, thì tinh thần phi cÆ¡ đốc lại xâm chiếm lòng ÃctÆ¡, thúc đẩy anh thốt ra những câu trả lá»i hiểm hóc và khinh mạn. ÃctÆ¡ ngồi tù chÆ°a được má»™t tháng mà anh và viên đại tá căm thù nhau đến ná»—i cứ trông thấy nhau là nổi giáºn.
Cuá»™c chiến tranh nhá» nhÆ°ng luôn luôn gay gắt ấy đã ảnh hưởng sâu sắc đến thần kinh ÃctÆ¡. ÃctÆ¡ biết chúng theo dõi anh rất chặt. ÃctÆ¡ nhá»› lại những câu chuyện ghê gá»›m kể rằng ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng cho ngầm những kẻ bị bắt ăn cà độc dược (2) để nghe há» nói mê nên ÃctÆ¡ hầu nhÆ° không ăn ngủ gì cả. Äêm đến, há»… nghe tiếng chuá»™t chạy bên mình, ÃctÆ¡ lại toát mồ hôi vùng dáºy tưởng chừng có kẻ manh tâm nà o núp trong phòng để nghe ngóng xem anh có nói mê gì không.
Rõ rà ng bá»n sen đầm cố bắt ná»n ÃctÆ¡ để kết tá»™i Bôla. ÃctÆ¡ rất lo há»› hênh bị mắc lừa chúng đến ná»—i thần kinh quá căng thẳng, là m anh rất có thể lại thá»±c sá»± rÆ¡i và o nguy cÆ¡ đó. Tên của Bôla vang lên văng vẳng trong tai ÃctÆ¡ suốt ngà y đêm; ÃctÆ¡ Ä‘á»c ra tên Bôla ngay cả lúc cầu kinh. Äáng lẽ Ä‘á»c “Maria†thì anh lại thốt ra “Bôlaâ€. NhÆ°ng nguy hÆ¡n cả là đức tin tôn giáo cùng vá»›i thế giá»›i bên ngoà i má»—i ngà y má»™t xa rá»i anh. Anh cầu nguyện suy tưởng hà ng mấy tiếng đồng hồ liá»n để gắng hết sức bấu vÃu lấy chá»— dá»±a cuối cùng ấy. NhÆ°ng ý nghÄ© của anh lại cà ng luôn luôn trở vá» vá»›i Bôla và anh chỉ nhai Ä‘i nhai lại các câu kinh má»™t cách máy móc.
NgÆ°á»i cai ngục già là nguồn an ủi lá»›n nhất của ÃctÆ¡. Lúc đầu, ông lão ngÆ°á»i nhá» bé, hÆ¡i béo và hói trán ấy cố là m ra vẻ nghiêm khắc. NhÆ°ng tÃnh hiá»n là nh toả ra từ má»—i nét trên bá»™ mặt đầy đặn của cụ đã dần dần lấn át cả sá»± chăm lo vá» chức vụ. Chẳng bao lâu cụ đã chuyển giúp thÆ° từ phòng giam ná» sang phòng giam kia.
Má»™t buổi chiá»u giữa tháng năm, cai ngục bÆ°á»›c và o phòng vá»›i vẻ âm thầm, buồn bá»±c là m cho ÃctÆ¡ phải ngạc nhiên.
ÃctÆ¡ há»i:
- Cụ Enricô, cái gì thế? Hôm nay cụ là m sao thế?
- Chẳng sao cả.
Cụ Enricô cáu kỉnh trả lá»i rồi tá»›i bên giÆ°á»ng ÃctÆ¡ láºt đệm lên.
- Sao cụ lại lấy đệm của cháu đi? Chúng bắt cháu sang phòng khác à ?
- Không, há» sắp thả cáºu ra.
- Thả ra? Hôm nay à ? Thả tất cả chứ?... Cụ Enricô?
ÃctÆ¡ cảm Ä‘á»™ng nÃu lấy tay cụ, nhÆ°ng cụ giáºn dữ gạt tay ra.
- Cụ Enricô, cụ là m sao thế? Sao cụ không trả lá»i cháu? Cụ cho bÃết, chúng cháu có được thả ra cả không?
Cụ Enricô chỉ đáp lại một tiếng “sì†khinh bỉ.
ÃctÆ¡ cÆ°á»i, nắm lấy tay cụ.
- Cụ nghe cháu, cụ đừng trêu cháu. Cháu chẳng tức đâu, cụ cứ nói cho cháu biết, các anh em khác thế nà o?
Cụ Enricô Ä‘ang gấp áo cho ÃctÆ¡ bá»—ng đặt xuống bà n lẩm bẩm:
- Anh em nà o khác? Bôla ấy ư?
- Vâng, Bôla và các anh em khác nữa. Cụ Enricô, cụ là m sao thế?
- À, má»™t đồng chà đã phản anh ta thì là m sao anh ta được thả sá»›m thế được, tháºt đáng thÆ°Æ¡ng, hừ!
Và cụ Enricô bá»±c dá»c lại cầm chiếc áo lên.
ÃctÆ¡ trợn tròn mắt:
- Má»™t đồng chà là m phản anh ấy Æ°? á»’, tháºt kinh khủng!
Cụ Enricô quay ngoắt lại phÃa ÃctÆ¡:
- Thế, không phải anh phản bội à ?
- Cháu ư? Cụ Enricô, cụ tỉnh đấy chứ? Cháu mà phản bội ư?
- Hôm qua khi há»i cung, ngÆ°á»i ta nói vá»›i Bôla nhÆ° thế đấy. Nếu tháºt anh không phản bá»™i thì tôi rất hà i lòng. XÆ°a nay tôi vẫn cho anh là ngÆ°á»i thanh niên tốt. Thôi, chúng ta Ä‘i!
Cụ Enricô bÆ°á»›c ra hà nh lang, ÃctÆ¡ theo sau. Bá»—ng má»™t tia sáng loé lên trong óc anh:
- Chúng nó bảo Bôla là cháu khai anh ấy! Lẽ tất nhiên là nhÆ° thế, cụ Enricô Æ¡i! Vá»›i cháu thì chúng lại nói là Bôla khai cháu ra. NhÆ°ng Bôla chẳng đến ná»—i khá» dại mà tin lá»i chúng đâu.
Cụ Enricô dừng bÆ°á»›c bên cầu thang, nhìn ÃctÆ¡ bằng con mắt thá» thách:
- Tháºt không phải nhÆ° thế chứ?
ÃctÆ¡ nhún vai:
- Tất nhiên, đó chẳng qua chỉ là nói láo!
- Váºy à ! Thế thì lão vui lòng lắm, con ạ. Lão nhất định sẽ tin cho Bôla nhÆ°ng con nên biết chúng nói vá»›i Bôla... rằng là ... con khai Bôla vì con ghen. Hình nhÆ° hai đứa chúng mà y cùng yêu má»™t ngÆ°á»i con gái thì phải.
ÃctÆ¡ gấp gáp, khẽ nhắc lại:
- Chúng nó nói láo! Cùng yêu má»™t ngÆ°á»i con gái!... Ghen! Tại sao chúng nó biết? Tại sao chúng nó biết hở cụ?
- Con đợi lão má»™t chút! – Cụ Enricô dừng chân ở đầu hà nh lang dẫn tá»›i phòng thẩm vấn và thì thà o: – Lão tin con, nhÆ°ng hãy cho lão hay má»™t Ä‘iá»u nà y nữa. Lão biết con theo đạo Thiên chúa. Váºy lúc xÆ°ng tá»™i con có nói gì không?
- Chúng nó nói láo! – Lần nà y giá»ng ÃctÆ¡ nhÆ° rÃt lên thà nh má»™t tiếng nức nở.
Cụ Enricô nhún vai rồi lại tiến bước.
- DÄ© nhiên là con hiểu rõ hÆ¡n lão. NhÆ°ng chẳng phải má»™t mình con là ngÆ°á»i thanh niên dại dá»™t ăn phải bả của chúng nó đâu. GiỠđây ngÆ°á»i ta Ä‘ang đồn đại rất nhiá»u vá» má»™t tên cố đạo nà o đó ở PidÆ¡. Anh em bạn con Ä‘ang vạch mặt nó. Há» lại còn rải truyá»n Ä‘Æ¡n báo cho má»i ngÆ°á»i biết rằng đó là má»™t tên máºt thám.
Cụ mở cá»a phòng thẩm vấn. Thấy ÃctÆ¡ cứ đứng lặng, sững sá» nhìn vá» phÃa trÆ°á»›c, cụ khẽ đẩy anh bÆ°á»›c qua cá»a.
Viên đại tá nhoẻn miệng cÆ°á»i nhe cả hai hà m răng ra, nói:
- Chà o cáºu Bá»›ctÆ¡n. Tôi rất vui lòng chúc mừng cáºu. PhÆ¡lôrăngxÆ¡ đã ra lệnh thả cáºu ra. Má»i cáºu kà và o tá» giấy nà y.
ÃctÆ¡ tiến lại gần viên đại tá. Anh cất giá»ng trầm trầm, khô khan:
- Tôi muốn biết kẻ nà o đã khai tôi ra.
Viên đại tá nhÆ°á»›n mà y, nhăn nhở cÆ°á»i:
- Cáºu không Ä‘oán được à , thá» nghÄ© xem.
ÃctÆ¡ lắc đầu. Viên đại tá giÆ¡ hai tay tá» vẻ ngạc nhiên má»™t cách lá»… phép:
- Cáºu mà không Ä‘oán ra tháºt à ? ChÃnh cáºu đấy, cáºu Bá»›ctÆ¡n ạ! Còn ai mà biết được chuyện yêu Ä‘Æ°Æ¡ng của cáºu?
ÃctÆ¡ lặng lẽ quay mặt Ä‘i. Má»™t cây thánh giá bằng gá»— lá»›n treo trên tÆ°á»ng. ÃctÆ¡ từ từ ngÆ°á»›c nhìn mặt Giêsu. NhÆ°ng đôi mắt anh chẳng tá» vẻ khẩn cầu, mà chỉ má» má» ngạc nhiên tại sao Äấng nhân là nh và vô tÆ° nà y không có sấm sét để quáºt chết tên thầy cả đã tiết lá»™ cả bà máºt của phép giải tá»™i ấy Ä‘i.
Viên đại tá nhã nhặn nói:
- Xin cáºu kà nháºn giấy tá» cho, chúng tôi sẽ không giữ cáºu là m gì nữa. Chắc cáºu muốn vá» nhà cho nhanh, mà tôi thì cÅ©ng rất báºn. Cả ngà y phải đánh váºt vá»›i vụ thằng Bôla Ä‘iên rồ nà y. ChÃnh hắn đã là m cho lòng dạ khoan dung của ngÆ°á»i ngoan đạo nhÆ° cáºu phải qua má»™t cÆ¡n thá» thách tà n nhẫn. Chắc hắn sẽ bị kết án nặng... Thôi, chà o cáºu!
ÃctÆ¡ kà nháºn tá» giấy rồi bÆ°á»›c ra không nói ná»a lá»i. Anh lẳng lặng Ä‘i theo cụ Enricô ra tá»›i chiếc cổng to lá»›n và nặng nỠđó. Rồi cÅ©ng không cả má»™t lá»i từ biệt cụ, anh bÆ°á»›c xuống phÃa kênh Ä‘Ã o có ngÆ°á»i lái đò đã chá» sẵn. Khi ÃctÆ¡ Ä‘ang bÆ°á»›c lên báºc đá để ra phố thì má»™t thiếu nữ mặc bá»™ đồ vải, Ä‘á»™i mÅ© rÆ¡m, chìa tay lại đón anh:
- ÃctÆ¡! Ôi, sung sÆ°á»›ng quá, sung sÆ°á»›ng quá!
ÃctÆ¡ run bắn lên, rụt tay lại.
Mãi sau anh má»›i cất tiếng gá»i, giá»ng lạc hẳn Ä‘i:
- Dim! Dim!!
- Em đợi ở đây đã ná»a tiếng rồi. Nghe nói đến bốn giá» thì chúng thả anh ra. ÃctÆ¡, sao cứ nhìn em chằm chặp thế? Có Ä‘iá»u gì chăng? Là m sao thế? Kìa, anh hãy khoan Ä‘i chứ!
ÃctÆ¡ quay lÆ°ng, chầm cháºm bÆ°á»›c trên Ä‘Æ°á»ng phố. Thấy váºy, Giêma hốt hoảng chạy theo nắm lấy tay anh:
- ÃctÆ¡!
ÃctÆ¡ dừng bÆ°á»›c, ngÆ°á»›c đôi mắt kinh hoà ng nhìn Giêma.
Nà ng khoác tay anh và hai ngÆ°á»i sánh bÆ°á»›c cùng Ä‘i, không nói má»™t lá»i.
Giêma dịu dà ng bắt chuyện:
- ÃctÆ¡ thân mến, nghe Dim nhé. Việc gì mà cứ phải khổ tâm vá» chuyện hiểu lầm vá»› vẩn ấy? Dim biết anh Ä‘au lòng lắm, nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u hiểu cả...
ÃctÆ¡ vẫn giá»ng trầm trầm khô khan:
- Chuyện hiểu lầm nà o?
- Ấy, Dim nói bức thư của Bôla ấy mà .
Hai tiếng Bôla là m cho gÆ°Æ¡ng mặt ÃctÆ¡ quắt lại Ä‘au Ä‘á»›n.
Giêma nói tiếp:
- Chắc là anh chÆ°a được Ä‘á»c bức thÆ° ấy? NhÆ°ng có lẽ hỠđã nói vá»›i anh rồi. Nếu Bôla tưởng tượng ra những chuyện đó thì tháºt Ä‘iên rồ.
- Chuyện gì thế?
- Thế anh không biết tháºt à ? Bôla viết thÆ° nói rằng ÃctÆ¡ đã lá»™ ra chuyện tà u bè là m Bôla bị bắt. Tháºt là báºy! Äiá»u đó ai mà chẳng rõ. Chỉ có ngÆ°á»i nà o không biết ÃctÆ¡ thì má»›i tin. ChÃnh vì thế mà Dim đến đây. Dim muốn nói để anh biết rằng trong nhóm của Dim chẳng ai tin bức thÆ° ấy má»™t tà nà o cả.
- Giêma! NhÆ°ng việc đó... việc đó có tháºt đấy!
Giêma từ từ lùi xa ÃctÆ¡ và đứng lặng ngÆ°á»i; đôi mắt nà ng trợn tròn và tối sầm lại vì sợ hãi. Mặt nà ng trắng bệch nhÆ° chiếc khăn quà ng ở cổ. Má»™t là n không khà im lặng lạnh buốt bủa vây lấy há» nhÆ° má»™t bức tÆ°á»ng bÃt kÃn không cho há» nghe tiếng ồn à o và nhìn thấy cảnh nhá»™n nhịp trên Ä‘Æ°á»ng phố nữa.
Cuối cùng ÃctÆ¡ khẽ nói:
- Phải. Tà u bè... Tôi có nói vá» tà u bè và cả tên Bôla nữa... Ôi! Trá»i Æ¡i! Trá»i Æ¡i! Là m thế nà o bây giá»?
NhÆ°ng ÃctÆ¡ chợt tỉnh và hiểu rằng ngÆ°á»i Ä‘ang đứng chết lặng sững sá» nhìn anh là ngÆ°á»i nà o. DÄ© nhiên là Giêma Ä‘ang nghÄ© rằng...
ÃctÆ¡ bÆ°á»›c lại phÃa nà ng, kêu lên:
- Giêma! Giêma chưa hiểu tôi!
Nà ng lùi lại, hét:
- Äừng có chạm và o ngÆ°á»i tôi!
Vá»›i má»™t sức mạnh Ä‘á»™t ngá»™t, ÃctÆ¡ nắm lấy tay nà ng:
- Trá»i Æ¡i, Giêma hãy nghe tôi, vì chúa! Không phải tại tôi! Tôi...
- Buông ra! Buông tay tôi ra! Buông ra!
Nà ng giáºt tay ra khá»i tay ÃctÆ¡ rồi tát và o mặt anh. Má»™t mà n sÆ°Æ¡ng bao phủ lấy mắt ÃctÆ¡. Trong giây lát, anh chỉ còn nhìn thấy bá»™ mặt tái xám, Ä‘au buồn vô hạn của Giêma và thấy nà ng chùi tay phải và o váy áo. Rồi mà n sÆ°Æ¡ng tan Ä‘i… ÃctÆ¡ ngÆ°á»›c nhìn chung quanh và chỉ thấy có mình Ä‘ang đứng trÆ¡ ra đó.
Chú thÃch:
(1) Nhân váºt chÃnh trong tác phẩm nổi tiếng “Äông Kisốt†của nhà văn Tây Ban Nha Xécvăngtét (1547 – 1616)
(2) Cà độc dược: một thứ thuốc độc, nuốt và o thì thần kinh sẽ rối loạn, đồng tỠtrương to.
Last edited by quykiemtu; 07-01-2009 at 04:06 PM.
|
16-08-2008, 06:12 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 7
Trá»i đã tối từ lâu, khi Ãc-tÆ¡ bấm chuông gá»i cá»a tòa nhà ở Vi-a Bô-ra. Anh nhá»› mình đã lê chân khắp Ä‘Æ°á»ng phố nhÆ°ng chẳng biết đã Ä‘i đâu, tại sao lại Ä‘i và đi trong bao lâu nữa. Tên hầu nhá» của Giu-li ra mở cá»a ngáp dà i rồi nhăn răng ra cÆ°á»i hóm hỉnh, khi thấy vẻ mặt bÆ¡ phá» lặng ngắt của anh : ngá»™ nghÄ©nh nhỉ, cáºu chủ nhà ở tù ra trông chẳng khác gì má»™t gã hà nh khât say bi tỉ, sống vá»›i áo thế kia !
Ãc-tÆ¡ bÆ°á»›c lên cầu thang. Äến tầng thứ nhất anh gặp Gip-bÆ¡n Ä‘ang Ä‘i xuống, vẻ chê trách trang nghiêm và khinh khỉnh. Anh lẩm bẩm :" Chà o bác". Rồi định lÆ°á»›t tránh qua. NhÆ°ng ngÆ°á»i nhÆ° GÃp-bÆ¡n đâu có dá»… để ai chạm mặt mà đi luôn được. Hắn soi mói nhìn từ mái tóc bù xù đến bá»™ quần áo lếch thếch của anh và nói :
- ThÆ°a cáºu, các ông chủ không có nhà . Các ông đã Ä‘i dá»± dạ há»™i vá»›i bà chủ, chắc phải quãng ná»a đêm má»›i vá».
Ãc-tÆ¡ nhìn đồng hồ : má»›i chÃn giá». À, được! Còn giá»...đủ chán...
- ThÆ°a cáºu, bà chủ dặn tôi há»i cáºu có muốn dùng bữa tối không. Bà còn dặn nhắc lại cáºu là hãy chá» bà vá», bà có chuyện cần nói vá»›i cáºu tối nay.
- Cám Æ¡n, tôi không ăn. Bác cứ nói vá»›i bà ấy là tôi còn thức. Ãc-tÆ¡ Ä‘i lên phòng mình. Không có gì thay đổi. Từ ngà y anh bị bắt, chân dung Mông-ta-ne-li anh để trên bà n hôm ấy vẫn y nguyên, thánh giá vẫn dá»±ng trên bà n thá». Anh ngừng giây lát tại ngưỡng cá»a nghe ngóng : ngôi nhà hoà n toà n im ắng, hiển nhiên sẽ chẳng có ai đến quấy rầy anh. Anh nhẹ nhà ng bÆ°á»›c và o phòng, khóa trái cá»a lại.
Thôi, thế là xong. Sẽ chẳng có gì phải lo âu suy nghÄ© . Chỉ cần là m sao rÅ© sạch cái ý thức phiá»n nhiá»…u và vô dụng kia Ä‘i là xong. Dù sao việc nà y cÅ©ng có vẻ vô mục Ä‘Ãch và xuẩn ngốc tháºt !
Tá»± tá» : óc anh chÆ°a hình thà nh má»™t quyết định nà o, mà cÅ©ng chẳng cần phải suy nghÄ© nhiá»u, sá»± việc đã quá hiển nhiên và tất yếu rồi. Anh cÅ©ng chÆ°a xác quyết xem phải chá»n cách chết nà o, miá»…n là tất cả kết thúc nhanh chóng...cho xong rồi quên Ä‘i. Trong phòng chẳng có má»™t thứ vÅ© khÃ, đến má»™t lưỡi dao cÅ©ng không. NhÆ°ng không cần gì, má»™t tấm khăn hoặc má»™t tấm vải trải giÆ°á»ng xé nhá» cÅ©ng đủ.
Ngay trên cá»a sổ có môht chiếc Ä‘inh lá»›n. Äược đấy, nhÆ°ng phải tháºt vững chắc, nhỡ mình nặng quá. Anh leo lên ghế thá» lại : cÅ©ng chÆ°a được chắc chắn lắm. Anh lại bÆ°á»›c xuống lục ngăn kéo lấy búa ra đóng Ä‘inh lại. Sắp lôi vải trải giÆ°á»ng ra anh sá»±c nhá»› mình chÆ°a Ä‘á»c kinh. DÄ© nhiên, ngÆ°á»i Công giáo ai cÅ©ng phải cầu kinh trÆ°á»›c khi chết chứ ! Có cả những kinh dá»n linh hồn chịu chết mà !
Anh bÆ°á»›c đến bà n thá», quỳ trÆ°á»›c thánh giá :
- Lạy Chúa toà n năng và lòng là nh...
ANh Ä‘á»c to, thế rôi ngÆ°ng bặt. Tháºt ra, trần thế đã quá ê chá», còn gì để cầu khẩn cho được hoặc tránh được nữa. Vả lại, Giê-su là m sao biết được ná»—i niá»m nà y...Giê-su đã phải chịu Ä‘á»±ng thế đâu? CÅ©ng nhÆ° Bô-la, anh là kẻ bị phản bá»™i chứ có phải anh ta bị mắc lỡm mà đi phản bá»™i đồng chà mình đâu !
Ãc-tÆ¡ đứng dáºy, là m cây thánh giá theo thói quen từ bé. Äến gần bà n, anh thấy má»™t lá thÆ° của Mông-ta-ne-li viết bằng bút chì :
" Con thân yêu của Cha,
Cha rất buồn vì không được gặp con ngà y con được tha. Cha phải Ä‘i là m phúc cho má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang hấp hối. Chắc khuya lắm cha má»›i vá». Sáng mai con đến gặp cha sá»›m váºy. Gấp lắm.
LM "
Anh đặt thư xuống thở dà i : chắc Padre khổ tâm vì chuyện nà y lắm.
DÆ°á»›i Ä‘Æ°á»ng phố thiên hạ vẫn cÆ°á»i đùa rá»™n rã ! Chẳng có gì thay đổi từ giây phút anh thấy mình còn sống. Cuá»™c sống tủn mủn quanh anh không mảy may thay đổi, cho dù đã có linh hồn má»™t con ngÆ°á»i Ä‘ang sống bị đánh chết gục. Tất cả vẫn nhÆ° cÅ©. Những vòi nÆ°á»›c vẫn phun Ä‘á»u, bầy chim sẻ vẫn rÃu rÃt dÆ°á»›i mái hiên. Hôm qua đã váºy và ngà y mai sẽ vẫn thế. Vá» phần anh, anh đã chết...chết hẳn rồi.
Ãc-tÆ¡ ngồi xuống mép giÆ°á»ng, tay khoanh lên thà nh giÆ°á»ng rồi gục đầu lên tay. Còn chán thì giá». Äầu anh nhức nhÆ° búa bổ, nhức táºn cùng trung tâm não bá»™. Má»i cái sao mà mù mịt, xuẩn ngốc...sao mà vô nghÄ©a đến thế...
Chuông trÆ°á»›c cá»a reo lên Ä‘inh tai, Ãc-tÆ¡ vùng dáºy hoảng sợ đến nghẹt thở, nhói Ä‘au, anh Ä‘Æ°a hai tay sá» cổ há»ng HỠđã vá»...thế mà nãy giá» anh vẫn ngồi đó nghÄ© ngợi vá»› vẩn để thì giá» quý báu vụt qua...GiỠđây anh lại phải giáp mặt, nghe giá»ng nói Ä‘á»™c địa của há»...những hằn há»c, xỉa xói...anh chỉ cần má»™t lưỡi dao thôi mà ...
Ãc-tÆ¡ tuyệt vá»ng đảo mắt quanh phòng. GiỠđồ khâu của mẹ còn trên tủ nhá», trong ấy ắt phải có kéo, anh có thể rạch đứt mạch máu. Không, vải trải giÆ°á»ng và chiếc Ä‘inh an toà n hÆ¡n, giá anh có đủ thì giá»...
Anh giáºt tấm vải trải giÆ°á»ng cố xé lấy má»™t Ä‘oạn dà i. Äã có tiếng chân lên cầu thang. Không được, Ä‘oạn vải rá»™ng quá, khó thắt chặt được, phải là m nút thòng lá»ng cÆ¡ mà . Anh xé nhá» thêm. Tiếng bÆ°á»›c chân cà ng gần, anh cà ng thêm luýnh quýnh. Mạch máu giần giáºt hai bên thái dÆ°Æ¡ng, tai anh ù Ä‘i. Nhanh lên...nhanh nữa lên ! Chúa Æ¡i ! Năm phút nữa trôi thôi !
Tiếng gõ cá»a đã vang lên. Äoạn vải rá»i khá»i tay anh . Anh ngồi lặng ngÆ°á»i, nÃn thở lắng nghe. Nắm cá»a xoay xoay, rồi tiếng Giu-li réo : - Ãc-tÆ¡ !
- Ãc-tÆ¡, mở cá»a nà o ! Chúng tao đợi đây !
Anh vo vá»™i miếng vải trải giÆ°á»ng rách ném và o ngăn kéo, hấp tấp sá»a lại giÆ°á»ng.
- Ãc-tÆ¡ ! - Äó là tiếng Giêm-xÆ¡. Hắn sốt ruá»™t giáºt quả nắm - Chú ngủ à ?
Ãc-tÆ¡ thấy căn phòng đã ngăn nắp, má»›i mở khóa cá»a ra. Giu-li lồng lá»™n nhảy xổ và o buồng hét váng lên :
- Ãc-tÆ¡, tao tưởng mà y Ãt nhất cÅ©ng phải nghe lá»i tao, đợi chúng tao vỠđã chứ ! Mà y là m chúng tao phải đợi hà ng ná»a tiếng đồng hồ thế à ?
Giêm-xÆ¡ bÆ°á»›c theo Ä‘uôi váy sa tanh hồng của vợ, vá»™i nhẹ nhà ng chữa lá»i :
- Má»›i bốn phút thôi, mình ạ ! Ãc-tÆ¡, anh thấy lẽ ra chú phải nên...
Ãc-tÆ¡ ngắt lá»i :
- Anh chị muốn gì ?
Ãc-tÆ¡ đứng tỳ tay và o nắm cá»a. Và nhÆ° má»™t con thú dữ mắc bẫy, Ãc-tÆ¡ gÆ°á»m gÆ°á»m tráo nhìn Giêm-xÆ¡ rồi nhìn Giu-li. NhÆ°ng Giêm-xÆ¡ thì quá đần Ä‘á»™n mà Giu-li thì đã Ä‘iên tiết lên rồi nên chẳng ai nháºn thấy cái nhìn ấy của Ãc-tÆ¡. Giêm-xÆ¡ Ä‘Æ°a ghế cho vợ ngồi. Rồi ông cÅ©ng tá»± kiếm ghế ngồi, kéo lại cẩn tháºn đôi ống quần má»›i.
Ông ta giáo đầu :
- Anh và chị Giu-li thấy có trách nhiệm phải nói chuyện đứng đắn với chú...
- Tối nay tôi chưa nghe được. Tôi...tôi mệt. Tôi nhức đầu...Anh chị hãy đợi bữa khác.
Ãc-tÆ¡ nói vá»›i má»™t giá»ng là lạ, nghe là nhÃ, rá»i rạc và lá»™n xá»™n. Giêm-xÆ¡ ngạc nhiên đảo mắt nhìn bốn xung quanh.
Sá»±c nhá»› là Ãc-tÆ¡ má»›i chui ở hang đầy bệnh truyá»n nhiá»…m ra, Giêm-xÆ¡ lo lắng há»i :
- Chú là m sao thế ? Không ốm chứ ? Trông chú như sốt rét ấy.
Giu-li Ä‘anh đá ngắt lá»i :
- Chẳng sao cả! Cứ giở trò há» mãi. Chắc thấy ngÆ°á»i ta thì sÆ°á»›ng mặt đấy thôi...Ãc-tÆ¡ lại ngồi đây.
Ãc-tÆ¡ từ từ Ä‘i sang phÃa bên kia ngồi xuống mép giÆ°á»ng, rôi uể oải nói :
- Anh chị bảo gì ?
Giêm-xÆ¡ đằng hắng, vuốt bá»™ râu vốn đã mượt, và lên giá»ng Ä‘á»c má»™t bà i diá»…n văn đã chuẩn bị kỹ cà ng từ trÆ°á»›c :
- Anh thấy có trách nhiệm...có trá»ng trách phải nói chuyện nghiêm chỉnh vá»›i chú vá» hạnh kiểm kỳ quặc của chú và vá» việc chú đã liên lạc vá»›i những kẻ thà nh tÃch bất hảo. Anh chắc chú dại dá»™t quá chứ không phải hÆ° há»ng...
Ông ngừng lá»i.
- Sao nữa ạ !
Thấy vẻ thẫn thá», mệt má»i hiện ra trong má»—i cá» chỉ của Ãc-tÆ¡, Giêm-xÆ¡ tá»± nhiên phải dịu giá»ng hÆ¡n :
- Vì thế anh cÅ©ng không muốn quá nghiêm khắc vá»›i chú. Anh chắc rằng những bạn bè hÆ° há»ng đã lôi kéo chú, chứ anh thì anh biết là chú còn non trẻ, thiếu chÃn chắn và nông nổi, và có lẽ đó là những tÃnh mà chú đã phải chịu ảnh hưởng của mẹ chú trÆ°á»›c kia...Ãc-tÆ¡ từ từ ngÆ°á»›c mắt nhìn ảnh mẹ rồi lại nhìn xuống, nhÆ°ng vẫn nÃn lặng.
Giêm-xơ lại tiếp :
- NhÆ°ng chắc chú cÅ©ng hiểu rằng anh không thể chứa mãi trong nhà má»™t kẻ đã là m nhÆ¡ nhuốc thanh danh của má»™t gia đình nhÆ° gia đình ta được. Ãc-tÆ¡ lại nói gá»n lá»n :
- Sao nữa ạ ?
Giu-li gấp cái quạt đánh phạch, đặt ngang đầu gối rồi gân cổ hét :
- Ô hay ! Mà y không biết nói gì nữa hay sao mà cứ "sao nữa ạ" mãi thế ?
Ãc-tÆ¡ không nhúc nhÃch đủng đỉnh trả lá»i :
- Anh chị muốn gì thì cứ là m. Tôi thì thế nà o cũng được.
- Thế nà o cÅ©ng được à ?- Giêm-xÆ¡ sá»ng sốt vá» câu trả lá»i của Ac-tÆ¡, còn vợ hắn thì đứng dáºy cÆ°á»i gằn :
- Thế nà o cũng được phải không ?...Thôi, anh Giêm-xơ, chắc bây giỠanh đã hiểu là chúng ta đừng hòng nó biết ơn chúng ta nữa rồi. Tôi đã bảo mà , là m phúc đức mãi với những kẻ giang hồ công giáo ấy và với cái đứa mà chúng...
- Chớ, chớ ! Mình chớ nói cái đó..
- Chá»› chá»› cái gì nữa ? Chúng ta đã có quá đủ cái thứ tình cảm hỠấy rồi. Mà để thÆ°Æ¡ng yêu ai? Äể thÆ°Æ¡ng yêu má»™t đứa con hoang lá»™n sòng và o gia đình ta Æ° ? Cần phải bảo cho nó biết mẹ nó là ai rồi ! Tại sao chúng ta lại cứ phải hầu hạ thằng con riêng của lão cố đạo thiên chúa giáo ? Nà y, Ä‘á»c xem !
Giu-li rút má»™t mảnh giấy nhà u nát trong túi ra, quẳng qua bà n cho Ãc-tÆ¡. Mở ra, Ãc-tÆ¡ nháºn ra chữ của mẹ. Theo nhÆ° ngà y tháng Ä‘á» trong giấy thì mẹ Ãc-tÆ¡ đã viết giấy nà y trÆ°á»›c khi sinh Ãc-tÆ¡ bốn tháng. Äó là má»™t tá» giấy thú nháºn vá»›i chồng. Bên dÆ°á»›i có hai chữ ký.
Ãc-tÆ¡ Ä‘Æ°a mắt lần Ä‘á»c từng dòng, cuối cùng thấy tiếp sau nét chữ run run của mẹ chữ ký chắc nét, quen thuá»™c " Lô-ren-xô Mông-ta-ne-li". Anh dán mắt và o chữ ký ấy tá»›i mấy phút đồng hồ. Không nói má»™t lá»i, anh gáºp tá» giấy lại và đặt lên bà n.
Giêm-xÆ¡ đứng dáºy, cầm tay vợ :
- Thôi, Giu-li, thế là đủ, Ä‘i xuống Ä‘i. Khuya rồi. Anh cần nói chuyện công việc vá»›i Ãc-tÆ¡. Mình ở lại đây nghe chẳng là thú gì đâu.
Giu-li lÆ°á»m chồng rồi lÆ°á»m Ãc-tÆ¡. Ãc-tÆ¡ lặng lẽ ngồi nhìn xuống sà n,
Giu-li lầm bầm :
- Như thằng mất hồn ấy.
Sau khi Giu-li cuốn váy bÆ°á»›c ra khá»i phòng. Giêm-xÆ¡ đóng chặt cá»a lại rồi ngồi và o cạnh bà n.
Ãc-tÆ¡ vẫn ngá»—i yên nhÆ° pho tượng, không hé răng nói ná»a lá»i.
Giêm-xÆ¡ lại bắt đầu nói, giá»ng dịu dà ng hÆ¡n vì bây giá» không còn sợ Giu-li nghe lá»m nữa.
- Ãc-tÆ¡, chuyện vỡ lở ra tháºt đáng tiếc. Lẽ ra chú cÅ©ng không nên biết. NhÆ°ng thôi chuyện đã qua rồi ! Tôi rất vui lòng thấy chú tá» ra Ä‘iá»m tÄ©nh nhÆ° thế. Chị Giu-li hÆ¡i quá xúc Ä‘á»™ng. Äà n bà thÆ°á»ng hay thế...Dù sao tôi cÅ©ng không muốn xá» tệ vá»›i chú....
Hắn ngừng nói để thăm dò xem những lá»i lẽ ngá»t nhạt đã tác Ä‘á»™ng đến Ãc-tÆ¡ nhÆ° thế nà o, nhÆ°ng Ãc-tÆ¡ vẫn không nhúc nhÃch.
Một lát im lặng, Giêm-xơ tiếp :
- Chú ạ, tất nhiên câu chuyện ấy đáng buồn lắm, đừng nhắc tá»›i nữa thì hÆ¡n. Cha tôi cÅ©ng tháºt rá»™ng lượng. Khi mẹ chú đã thú nháºn tá»™i lá»—i của mình thì cha tôi không đòi ly dị mà chỉ đòi kẻ quyến rÅ© mẹ chú phải rá»i bá» ngay nÆ°á»›c Ã. NhÆ° chú đã biết, ngÆ°á»i ấy đã Ä‘i sang Trung quốc để truyá»n giáo. Khi ngÆ°á»i ấy vá», tôi phản đối việc để chú gặp ngÆ°á»i ấy. NhÆ°ng tá»›i phút lâm chung, cha tôi lại thuáºn để ngÆ°á»i ấy giúp chú há»c táºp vá»›i Ä‘iá»u kiện duy nhất là ngÆ°á»i ấy không được tìm cách gặp mẹ chú. CÅ©ng phải nháºn rằng cả hai ngÆ°á»i Ä‘á»u đã theo đúng Ä‘iá»u kiện ấy đến cùng. Tất cả những việc ấy tháºt Ä‘au lòng, nhÆ°ng...
Ãc-tÆ¡ ngẩng đầu, gÆ°Æ¡ng mặt anh không còn má»™t nét sống má»™t biểu lá»™ nà o mà chỉ còn nhÆ° má»™t chiếc mặt nạ bằng sáp.
Anh nói khẽ và không hiểu sao lại hơi lắp bắp :
- Theo a..anh thì ch..chắc là câu ch..chuyện ấy b..buồn cÆ°á»i lắm nhỉ !
- Buồn cÆ°á»i à ?
Giêm-xÆ¡ đẩy lùi chiếc ghế ra khá»i bà n. Hắn quên cả giáºn dữ, sá»ng sốt nhìn Ac-tÆ¡ chòng chá»c :
- Buồn cÆ°á»i Æ° ? Ãc-tÆ¡ ! Chú Ä‘iên rồi à !
Ãc-tÆ¡ bá»—ng ngá»a mặt lên trá»i cÆ°á»i sằng sặc.
Ông chủ hãng tà u bệ vệ đứng dáºy, kêu lên :
- Ãc-tÆ¡ ! Tôi rất lấy là m lạ vá» sá»± nhẹ dạ của chú.
Má»™t chuá»—i cÆ°á»i lại vang lên. Tiếng cÆ°á»i sặc sụa là m Giêm-xÆ¡ ngá» ngợ không biết đấy có phải chỉ vì nhẹ dạ hay là vì má»™t cá»› gì khác nhiá»u hÆ¡n thế.
Hắn khinh bỉ nhún vai, sốt ruột đi bách bộ trong phòng và lẩm bẩm :
- NhÆ° má»™t con Ä‘iên váºy. Ãc-tÆ¡, chú tháºt còn tồi hÆ¡n cả Giu-li. Äừng cÆ°á»i nữa ! Tôi hÆ¡i sức đâu mà ngồi đây suốt đêm được !
Nói nhÆ° thế mà ăn thua thì có lẽ Giêm-xÆ¡ đã má»i được tượng gá»— bÆ°á»›c xuống đất. Ãc-tÆ¡ chẳng nghe thấy những lá»i khuyên nhủ và dạy dá»— ấy. Anh chỉ cÆ°á»i, cÆ°á»i mãi không thôi.
Cuối cùng, Giêm-xơ dừng bước nói :
- Tháºt là điên rồ. Chắc chú xúc Ä‘á»™ng quá nên đã mất cả lý trà là nh mạnh. Thế thì tôi chẳng thể nói vá»›i chú nữa. Sáng mai ăn sáng xong chú đến chá»— tôi. Bây giá» chú Ä‘i ngủ thì hÆ¡n. Chà o chú !
Giêm-xÆ¡ Ä‘i ra, đóng sầm cá»a lại, vừa nện chân xuống cầu thang hăn vừa háºm há»±c :
- Bây giỠlại đến cảnh điên ở nhà dưới đây. Chắc lại có cả nước mắt.
Chuá»—i cÆ°á»i Ä‘iên dại bá»—ng ngừng bặt trên môi Ãc-tÆ¡. Anh giáºt lấy chiếc búa con trên bà n và nhảy xổ tá»›i cây thánh giá.
Sau nhát búa đầu tiên, anh tỉnh ngay. Nằm trÆ¡ trÆ°á»›c mặt anh là chiếc bệ trống không. Tay anh còn giữ chặt búa. Những mảnh thánh giá vỡ tan tà nh văng trên sà n. Ãc-tÆ¡ quẳng búa sang má»™t bên. Dá»… dà ng thế thôi Æ° ?- anh lầu bầu má»™t mình và quay Ä‘i - Sao ta lại ngốc đến thế !
Ãc-tÆ¡ thở hổn hển, ngồi thụp xuống ghế, hai tay bÆ°ng chặt lấy thái dÆ°Æ¡ng. Rồi anh đứng dáºy, bÆ°á»›c tá»›i bồn rá»a mặt, lấy má»™t bình nÆ°á»›c lạnh dá»™i lên đầu. Thấy đã bình tÄ©nh hÆ¡n, anh trở vá» chá»— cÅ©, ngồi trầm ngâm suy nghÄ©.
ChÃnh vì những con ngÆ°á»i giả dối và nô lệ ấy, chÃnh vì những thần thánh không hồn và câm nhÆ° hến ấy mà anh đã phải chịu má»i già y vò của nhục nhã, giáºn dữ và đau buồn, chÃnh tại chúng mà anh đã sá»a soạn dây chuẩn bị treo cổ tá»± tá» chỉ vì rằng có má»™t cố đạo đã ăn gian nói dối. Là m nhÆ° không phải tất cả bá»n há» Ä‘á»u đã ăn gian nói dối ấy ! NhÆ°ng thôi, thế là được rồi ! Từ nay anh sẽ khôn hÆ¡n. Chỉ cần rÅ© sạch ròi bá» khá»i mình và bắt đầu là m lại cuá»™c Ä‘á»i.
Có nhiá»u tà u buôn cáºp bến, trốn lên trên má»™t chiếc tà u ấy và đi biệt tăm, Ä‘i tá»›i bất cứ nÆ¡i nà o đó nhÆ° Canada, Úc, hoặc Nam Phi thì khó gì !
Äi đâu, Ä‘iá»u đó không quan trá»ng, chỉ cốt lánh xa chốn nà y. Còn nhÆ° sinh sống thế nà o thì cái đó tuỳ tình hình, nÆ¡i nà y không thÃch hợp thì lại Ä‘i nÆ¡i khác.
Anh móc vÃ. Chỉ còn ba mÆ°Æ¡i pa-ô-li. NhÆ°ng còn má»™t chiếc đồng hồ đáng giá nữa. Nó có thể giúp Ãch không Ãt. Và dù sao cÅ©ng chẳng có gì quản ngại, thế nà o anh cÅ©ng sống qua ngà y Ä‘oạn tháng được. NhÆ°ng còn lÅ© ngÆ°á»i đó, há» sẽ Ä‘i tìm anh, sẽ ra bến há»i dò. Không, phải đánh lạc hÆ°á»›ng má»›i được. Là m cho há» tưởng rằng anh đã chết. Và lúc đó anh sẽ được tá»± do, hoà n toà n tá»± do. Tưởng tượng tá»›i lúc nhà Bá»›c-tÆ¡n Ä‘i tìm xác anh, Ãc-tÆ¡ cÆ°á»i thầm. Tháºt là má»™t trò cÆ°á»i !
Anh lấy mảnh giấy nhỠvà viết ngay ý nghĩ của mình.
" Tôi đã tin ông nhÆ° đã tin Äức chúa Lá»i. NhÆ°ng Äức chúa Lá»i chỉ là má»™t tượng đất, Ä‘áºp má»™t búa là tan, còn ông thì ông đã lừa dối tôi suốt Ä‘á»i ".
Ãc-tÆ¡ gáºp mảnh giấy lại Ä‘á» tên Mông-ta-ne-li, và lấy má»™t mảnh giấy khác viết :
" Tìm xác tôi ở bến Äác-xen-na"
Rồi anh Ä‘á»™i mÅ©, bÆ°á»›c khá»i phòng. Qua nức ảnh mẹ, anh lÆ°á»›t nhìn, nhún vai cÆ°á»i khẩy. ChÃnh mẹ cÅ©ng lừa dối anh kia mà !
Anh bÆ°á»›c nhẹ nhà ng qua hà nh lang, đẩy chốt cá»a và ra đến cầu thang gác lá»›n và tối tăm lát bằng đá hoa mà cứ má»—i khi có tiếng sá»™t soạt lại âm vang lên. Thang gác há rá»™ng miệng dÆ°á»›i chân anh nhÆ° má»™t vá»±c thẳm Ä‘en sì. Ãc-tÆ¡ rón rén bÆ°á»›c qua sân để khá»i đánh thức ông già Gian Ba-tit-stÆ¡ Ä‘ang ngủ ở nhà dÆ°á»›i. Trong kho củi ở cuối vÆ°á»n có má»™t chiếc cá»a sổ chấn song nhá». Cá»a sổ trông ra kênh Ä‘Ã o và ở cách mặt đất chừng má»™t thÆ°á»›c hai. Ãc-tÆ¡ chợt nhá»› rằng chấn song cá»a sổ han gỉ đã gãy mất má»™t bên, chỉ cần lay nhẹ là có thể phá được má»™t lá»— vừa lá»t ngÆ°á»i chui.
NhÆ°ng chấn song lại chắc hÆ¡n là anh tưởng. Anh lay đến sÆ°á»›t da và rách cả tay áo. NhÆ°ng có há» chi. Anh nhìn ra phố, không má»™t bóng ngÆ°á»i. Kênh Ä‘Ã o Ä‘en ngòm và lặng ngắt trông nhÆ° má»™t cái hang khủng khiếp chạy ngoằn ngoèo giữa hai bức tÆ°á»ng trÆ¡n dá»±ng đứng.
Thế giá»›i trÆ°á»›c mắt mà anh chÆ°a bÆ°á»›c chân tá»›i có thể là 1 hố sâu mù mịt , nhÆ°ng trong thế giá»›i ấy chÆ°a chắc đã nhiá»u đê tiện và nhÆ¡ nhốc nhÆ° ở sau lÆ°ng anh . Ko thÆ°Æ¡ng tiếc gì nữa , ko nhìn lại là m gì nữa . Äó là 1 thế giá»›i nhá» nhen , ôn dịch , thối nát , đầy lừa lá»c đê hèn và lÆ°á»ng gạt bỉ ổi - đó là 1 vÅ©ng bùn lầy nÆ°á»›c Ä‘á»ng thối tha , nông cạn đến ná»—i 1 ngÆ°á»i cÅ©ng ko thể trẫm mình ở đó được .
ÃctÆ¡ men theo bá» kênh , rồi rẽ vá» phÃa quảng trÆ°á»ng nhá» cạnh cung Ä‘iện Mêđitri. ChÃnh nÆ¡i đấy Giêma đã chạy đến đón anh và há»›n hở chìa 2 tay cho anh . Những báºc đá Æ°á»›t nối dà i xuống táºn mặt nÆ°á»›c còn đó. Toà pháo Ä‘Ã i cau có nhìn xuống dòng nÆ°á»›c bẩn thỉu còn đây . Cho đến nay anh vẫn ko ngá» nó thấp lùn , ti tiện nhÆ° váºy .
Dá»c theo những Ä‘Æ°á»ng phố cháºt hẹp , ÃctÆ¡ Ä‘i tá»›i bến tà u Äácxenna. Anh ném mÅ© xuống nÆ°á»›c. Khi há» mò tìm xác ắt sẽ thấy chiếc mÅ©. Anh men theo bá» biển, và suy nghÄ© lung tung ko biết nên là m gì nữa .Bây giá» phải tót lên chiếc tầu nà o đó.NhÆ°ng ko dá»….Chỉ còn cách duy nhất là rẽ vá» phÃa con đê chắn sóng Mêđitri cao lá»›n và lâu Ä‘á»i kia.Ở táºn cuối chân đê có 1 quán rượu tồi tà n . May ra vá»› được 1 gã thuá»· thủ nà o mình có thể đút lót được.
NhÆ°ng cá»a bến tà u khoá mất rồi . Là m thế nà o qua được, mà lại thoát khá»i tay lÃnh Ä‘oan nữa ? Vá»›i số tiá»n Ãt á»i ko thể nghÄ© tá»›i chuyện hối lá»™ để tráo qua cá»a bến lúc ban đêm được , nhất là lại ko có há»™ chiếu . HÆ¡n nữa lÃnh Ä‘oan cÅ©ng có thể nháºn ra anh .
Khi ÃctÆ¡ đảo qua trÆ°á»›c mặt tượng Ä‘Ã i " Bốn ngÆ°á»i MôrÆ¡ " bằng đồng Ä‘en , phÃa bên kia Ä‘Æ°á»ng , từ 1 ngôi nhà cổ lá»— , 1 ngÆ°á»i mở cá»a lù lù bÆ°á»›c ra . NgÆ°á»i ấy Ä‘i vá» phÃa cầu.ÃctÆ¡ vá»™i lẩn và o bóng tối, nép mình và o bệ tượng Ä‘en ngòm , len lén nhìn ra.
Äó là 1 đêm xuân ấm áp , trá»i đầy sao.Sóng vá»— và o kè đá và xô tá»›i gần các báºc đá thà nh những xoáy nÆ°á»›c xinh xinh vá»›i má»™t tiếng rì rà o êm ái giống nhÆ° 1 tiếng cÆ°á»i. Äâu đây , 1 Ä‘oạn xÃch sắt từ từ Ä‘Æ°a võng , kêu kẽo kẹt. Má»™t chiếc cần trục lá»›n buồn rầu đứng sững trong đêm tối . DÆ°á»›i bầu trá»i đầy sao lấp lánh in bóng những là n mây nhÆ° những vòng hạt trân châu , là 4 ngÆ°á»i nô lệ bị gông cùm Ä‘ang váºt lá»™n và vÆ°Æ¡n lên phản đối số pháºn tà n nhẫn 1 cách kịch liệt nhÆ°ng tuyệt vá»ng.
NgÆ°á»i ấy bÆ°á»›c loạng choạng trên bá» biển , vừa Ä‘i vừa nghêu ngao 1 bà i hát Anh rẻ tiá»n . Chắc là 1 tay thuá»· thủ vừa nháºu nhẹt ở quán rượu vá». Chung quang chẳng có 1 ai . Khi ngÆ°á»i đó tá»›i gần , ÃctÆ¡ ra đứng ở giữa Ä‘Æ°á»ng. NgÆ°á»i thuá»· thủ ngừng hát , chá»i đổng 1 câu rồi đứng lại.
ÃctÆ¡ nói tiếng à :
- Tôi muốn nói chuyện với anh . Anh có hiểu ko ?
NgÆ°á»i kia lắc đầu :
- Äằng ấy nói y a y ô , đây chẳng hiểu gì hết.- Rồi hắn quay lại và nói ấm á»› tiếng Pháp , há»i bằng 1 giá»ng bá»±c tức : - Äằng ấy muốn gì ? Tại sao đằng ấy lại chắn lối tá»› Ä‘i ?
- Anh và o chỗ tối kia 1 lúc, Tôi cần nói chuyện với anh.
- Úi chao ! Và o chá»— tối à ! Äằng ấy có thủ dao găm ko đấy ?
0 Ko , ko ai thủ dao găm là m gì ! Anh ko thấy tôi Ä‘ang cần giúp đỡ đây Æ° ? Tôi sẽ biếu anh tiá»n.
- Sao ? Cái gì ? Ừ mà đằng ấy diện kẻng nhỉ!- NgÆ°á»i thuá»· thủ nói nhÆ° váºy bằng tiếng Anh , rồi bÆ°á»›c và o bóng tối , tá»±a lÆ°ng và o hà ng rà o chắn quanh tượng Ä‘Ã i.
- Nà o ! - Hắn lại nói bằng thứ tiếng Pháp chối tai ấy - Äằng ấy muốn gì ?
- Tôi muốn Ä‘i khá»i nÆ¡i nà y.
- À ra thế ! Chuồn hả ? Äằng ấy muốn tá»› chở láºu chứ gì ? Giở trò gì rồi hả ? Mổ bụng thằng nà o rồi ? Ông bạn ngoại quốc đếch nà o ở đây cÅ©ng váºy. Thế đằng ấy định tẩu Ä‘i đâu ? Chắc chả Ä‘i và o bốt cảnh sát nhỉ ?
Hắn cÆ°á»i há»ch hệch và nháy ÃctÆ¡ :
- Anh ở tà u nà o ?
- Tà u Cáclốtta. Từ LIvoócno Ä‘i Buênốt Airét . Chở da thú vá» bên nà y và chở dầu ăn sang bên kia. Tà u kia kìa ! - Và hắn trá» tay vá» phÃa đê chắn sóng - Tà u cà là khổ hết sức.
-Buênốt Airét à ! Váºy anh giấu tôi trên tà u anh nhé.
-Äằng ấy cho bao nhiêu ?
- Ko nhiá»u đâu. Chỉ còn vẻn vẹn mấy đồng paôlô thôi.
- Ko được.DÆ°á»›i 5 chịch là đây ko mà ng.Diện kẻng nhÆ° đằng ấy thế là đã há»i rồi.
-Anh nói diện kẻng nghÄ©a là là m sao ? Nếu anh thÃch bá»™ quà n áo của tôi , tôi có thể đổi cho anh.NhÆ°ng tiá»n thì tôi chỉ có thế , ko thể nà o biếu anh hÆ¡n được.
-Äằng ấy có cái đồng hồ kia.ÄÆ°a đây!
ÃctÆ¡ rút ra chiếc đồng hồ bá» túi và ng kiểu phụ nữ , chạm trổ và tráng men rất tinh vi , có 2 chữ tắt "G.B" ở nắp sau.Äấy là đồng hồ của mẹ anh , nhÆ°ng bâu giá» Ä‘iá»u đó cÅ©ng còn nghÄ©a lý gì nữa đâu !
NgÆ°á»i thuá»· thủ liếc nhìn , kêu lên :
-A!Xoáy được chứ gì ? ÄÆ°a xem nà o !
ÃctÆ¡ rụt tay lại :
-Không . Chưa bước xuống tà u thì chưa thể trao được.
- Té ra cÅ©ng lõi Ä‘á»i nhỉ ? NhÆ°ng đánh cuá»™c nà y : chắc đằng ấy lần đầu tiên phải ba Ä‘Ã o nhỉ ? Äúng ko ?
-Äó là chuyện của tôi.Kìa , lÃnh gác đã đến!
Hai ngÆ°á»i nồi núp sau tượng Ä‘Ã i, chá» cho lÃnh gác Ä‘i qua. Rồi ngÆ°á»i thuá»· thủ đứng dáºy, bảo ÃctÆ¡ Ä‘i theo vừa bÆ°á»›c vừa cÆ°á»i há»nh hệch má»™t mình.ÃctÆ¡ im lặng và theo sau.
NgÆ°á»i thuá»· thủ dẫn anh trở lại quảng trÆ°á»ng nhá» bé và méo mó cạnh cung Ä‘iện Mêđitri và dừng lại trong xó tối. Hắn nói ồ ồ , và tưởng chừng nhÆ° thế là khẽ lắm .
-Äằng ấy đợi đây kẻo lÃnh nó trông thấy.
-Anh định là m gì ?
-Äi tìm cho đằng ấy 1 bá»™ cánh khác.Tay áo vấy máu thế kia thì Ä‘Æ°a đằng ấy xuống tà u là m sao được.
ÃctÆ¡ nhìn tay ái bị chấn song xé rách , cánh tay bị sÆ°á»›t , máu thấm ra tay áo.Chắc vì thế ngÆ°á»i thuá»· thủ ná» cho anh là 1 kẻ giết ngÆ°á»i. CÅ©ng chẳng sao ! Hắn cho mình là ngÆ°Æ¡id thế nà o , Ä‘iá»u đó bây giá» cÅ©ng chẳng can hệ gì nữa!
Phút chốc ngÆ°á»i thuá»· thủ đã trở lại.Hắn tá» vẻ đắc ý , nách cắp 1 gói nhá».
Hắn thì thà o :
- Thay Ä‘i , nhanh lên.Äã đến giá» xuống tà u rồi mà lão Do Thái bán đồ cÅ© cứ bắt mặc cả mãi đến ná»a tiếng đồng hồ.
ÃctÆ¡ thay quần áo.Anh bất giác rùng mình ghê sợ khi chạm tay phải chiếc áo cÅ©. NhÆ°ng may sao , chiếc áo tuy thô cứng nhÆ°ng cÅ©ng còn khá sạch sẽ .Khi anh bÆ°á»›c ra chá»— sáng , ngÆ°á»i thuá»· thủ nhìn anh vá»›i bá»™ Ä‘iệu nghiêm trang của ngÆ°á»i say rượu và gáºt đầu Æ°ng ý.
Hắn nói :
-Äược đấy!Äi thôi ! Khe khẽ chứ nhé!
ÃctÆ¡ nhặt lấy chiếc áo vừa thay ra.Anh bÆ°á»›c theo ngÆ°á»i thuá»· thủ qua những kênh Ä‘Ã o ngoắt ngoéo , những ngá» hẻm khúc khuá»·u , Ä‘en tối giữa những xóm nhà lụp sụp thá»i Trung cổ , nÆ¡i mà những ngÆ°á»i Livóocnô gá»i là " Vênêtxia má»›i ".Giữa những căn nhà điêu tà n và những mảnh sân nhếch nhac, giữa 2 Ä‘Æ°á»ng hà o sâu hôi thối , đây đó 1 toà lâu Ä‘Ã i cÅ© kÄ© và âm thầm còn ngạo nghá»… vÆ°Æ¡n lên 1 cách cô Ä‘á»™c , hoà i công phà sức giữ lấy vẻ uy nghiem cổ kÃn xa xÆ°a . Mấy ngõ hẻm nà y là sà o huyệt của trá»™m cÆ°á»›p , giết ngÆ°á»i và buôn láºu; mấy ngõ hẻm khác là thế giá»›i của khốn khổ và bần cùng.
NgÆ°á»i thuá»· thủ dừng bÆ°á»›c cạnh chân cầu nhá».Hắn đảo mắt nhìn quanh rồ bÆ°á»›c xuống báºc đá, Ä‘i vá» phÃa bến thuyá»n cháºt hẹp.DÆ°á»›i cầu , dáºp dá»nh 1 chiếc thuyá»n nát , bẩn thỉu.Hắn sá»— sà ng ra lệnh cho ÃctÆ¡ nhảy xuống nằm táºn đáy thuyá»n , rồi tá»± cầm lấy mái chèo , bÆ¡i vá» phÃa cá»a bến.ÃctÆ¡ nằm im thin thÃt trên ván thuyá»n trÆ¡n Æ°á»›t. Giấu mình dÆ°á»›i má»› quần áo cÅ© ngÆ°á»i thuá»· thủ vừa quẳng lên ngÆ°á»i anh , ÃctÆ¡ lét nhìn những mái nhà và những Ä‘Æ°á»ng phố quen thuá»™c.
Thuyá»n bÆ¡i qua cầu tá»›ip hần kênh Ä‘Ã o nằm dÆ°á»›i 1 pháo Ä‘Ã i đồ sá»™. Những bức tÆ°á»ng thà nh , dÆ°á»›i rá»™ng trên thót lại thà nh những tháp canh cháºt hẹp và âm thầm , sừng sững nhô lên mặt nÆ°á»›c. Cách đây mấy tiếng đồng hồ, đối vá»›i anh , những bức tÆ°á»ng ấy kiên cố và đáng sợ biết bao ! NhÆ°ng giỠđây...Nằm dÆ°á»›i đáy thuyá»n anh cÆ°á»i lên khe khẽ.
NgÆ°á»i thuá»· thủ thì thà o :
- Im Ä‘i ! Che đầu lại cho kÃn. Nhà đoan ở ngay cạnh đây nà y.
ÃctÆ¡ kéo má»› quần áo cÅ© lên che kÃn đầu.Chiếc thuyá»n dừng lại trÆ°á»›c hà ng cá»™t có xÃch sắt giằng lại vá»›i nhau , chắn ngang mặt kênh nhá» hẹp giữa nhà đoan vá»›i pháo Ä‘Ã i. Má»™t gã viêc chức nhà đoan Ä‘ang ngái ngủ, cầm đèn bÆ°á»›c ra khá»i nhà , vừa ngáp vừa nói chõ xuống nÆ°á»›c:
- Cho xem hộ chiếu.
NgÆ°á»i thuá»· thủ Ä‘Æ°a giấy tá» lên cho y xem. ÃctÆ¡ cố gắng nÃn thở lắng nghe.
Gã viên chức nhà đoan cà u nhà u:
- Vá» tà u lúc ná»a đêm gà gáy nà y má»›i tháºt đúng giá» chứ nhỉ ! Lại Ä‘i bê tha trác táng vá» phải ko ? Cái gì trong thuyá»n kia?
- Quần áo cũ. Vừa đi mia rẻ vỠđấy mà .
Vừa nói ngÆ°á»i thuá»· thủ vừa giÆ¡ chiếc gilê của ÃctÆ¡ lên cho gã viên chức nhà đoan xem. Y hạ thấp đèn, cúi xuống căng mắt nhìn.
- Thôi được. Cho đi.
Y cất gióng gá»— lên và chiếc thuyá»n nhè nhẹ báºp bá»nh trôi qua mặt nÆ°á»›c Ä‘en ngòm và đang dâng lên. Di được 1 quãng ngắn ÃctÆ¡ ngồi dáºy, tung má»› quần áo cÅ© ra.
NgÆ°á»i thuá»· thủ thì thà o :
- Äây, tà u tá»› đây rồi.Cứ theo tá»›, nhÆ°ng cốt nhất phải ngáºm tăm ko được nói gì.
Hắn leo lên boong của con quái váºt khổng lồ Ä‘en sì ấy. Vừa leo hắn vừa khẽ mắng ÃctÆ¡ " kẻ trên cạn háºu Ä‘áºu ", mặc dù ÃctÆ¡ ko đáng trách nhÆ° váºy hÆ¡n ai hết, vì xÆ°a nay anh rất khéo léo và nhanh nhẹn. Hai ngÆ°á»i lò rò lách giữa những đống dây cáp và những máy móc tối thui rồi lần mãi đến 1 cá»a hầm tà u. NgÆ°á»i thuá»· thủ khẽ mở nắp hầm.
Hắn rỉ tai ÃctÆ¡ :
- Bò xuống ! Tá»› lại ngay bây giá».
Hầm tà u ẩm Æ°á»›t, vừa tối , lại vừa ngá»™t ngạt ko chịu được. ÃctÆ¡ thốt nhiên lùi lại, nghẹn há»ng vì mùi da tÆ°Æ¡i và dầu thối. NhÆ°ng nhá»› ngay tá»›i hầm ngục tối, anh nhún vai , bÆ°á»›c xuống báºc thang. Có lẽ cuá»™c sống đâu đâu cÅ©ng nhÆ° váºy : thối tha , ghê tởm , lúc nhúc giòi bá» , đầy bà hiểm nhÆ¡ nhuốc và ngoắt ngoéo tối tăm. NhÆ°ng cuá»™c sống là cuá»™c sống - và vẫn phải tìm lấy ở cuá»™c sống tất cả những gì còn là có thê có Ãch hÆ¡n cả.
Mấy phút sau , ngÆ°á»i thuá»· thủ trở lại , tay mang 1 váºt gì mà ÃctÆ¡ ko nhìn rõ vì trá»i tối.
- Nà o ! Bây giỠđằng ấy Ä‘Æ°a tiá»n và đồng hồ đây.Nhanh lên !
Lợi dụng hầm tối ÃctÆ¡ bá»›t lại mấy đồng tiá»n.
Anh nói :
- Có gì mang cho tôi ăn với. Tôi đói lắm rồi.
-Mang tá»›i rồi. Äây , cầm lấy.
NgÆ°á»i thuá»· thủ trao cho anh má»™t bình nÆ°á»›c , mấy miếng bánh quy rắn nhÆ° đá và 1 mẩu thịt lợn muối.
- Thế nà y nhé. Sáng mai lÃnh Ä‘oan sẽ lên khám tà u. Chui và o cái thùng rá»—ng nà y mà núp. Nằm im nhÆ° chuá»™t ấy , ra khÆ¡i hẵng hay. Khi nà o bò ra được, đây sẽ báo cho biết. Äể cho chúa tà u nó trông thấy thì đừng có trách. Thế thôi! ChÆ°a là m đổ bình nÆ°á»›c chứ ! Chà o đằng ấy nhé !
Nắp hầm đóng sáºp lại. ÃctÆ¡ tìm chá»— chắc chắn đặt bình nÆ°á»›c quý giá. Leo lên 1 chiếc thùng rá»—ng , anh mở thịt muối và bánh quy ra ăn. Rồi anh nằm cuá»™n tròn trên sà n bẩn; và , từ thuở nhỠđến giá», lần đầu tiên anh Ä‘i ngủ ko Ä‘á»c kinh. Chuá»™t chạy quanh mình anh trong đêm tối. NhÆ°ng dù tiếng chuá»™t rúc rÃch thâu đêm , dù con tà u ngả nghiêng trên mặt sóng, dù là mùi dầu lợm má»a , dù là ngà y mai những cÆ¡n say sóng Ä‘ang chỠđợi , anh vẫn say sÆ°a trong giấc ngủ ngon là nh. Tất cả những cái đó cà ng ko là m cho anh xao xuyến, cÅ©ng nhÆ° những thần tượng uy nghiêm mà hôm qua anh còn cúi lạy tôn thá», thì nay chúng đã bị vứt bá», bị Ä‘áºp vỡ tan tà nh và ko còn là m cho lòng anh rạo rá»±c nữa.
Last edited by quykiemtu; 07-01-2009 at 04:07 PM.
|
16-08-2008, 06:19 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
Phần thứ hai
ChÆ°Æ¡ng 1
Má»™t chiá»u tháng 7 năm 1846 ở PhôlÆ¡răngxÆ¡ , 1 số ngÆ°á»i quen biết cùng nhau nhóm há»p tại nhà giáo sÆ° PhabÆ¡ritxi để bà n bạc kế hoạch công tác chÃnh trị sắp tá»›i.
Má»™t và i ngÆ°á»i thuá»™c Äảng Mátdini nhất định đòi Ãt nhất fải thà nh láºp 1 nÆ°á»›c Cá»™ng hoà dân chủ và fải thống nhất nÆ°á»›c Ã. Còn những nguêòi khác thì thuá»™c phái quân chủ láºp hiến và phái tá»± do nhiá»u mà u sắc khác nhau . NhÆ°ng tất cả đèu giống nhau ở 1 Ä‘iểm là bất mãn vá»›i cÆ¡ quan kiển duyệt của Tôxcan . Vị giáo sÆ° nổi tiếng PhabÆ¡ritxi triệu táºp cuá»™c há»ng vá»›i hy vá»ng rằng , khi thảo luáºn vấn Ä‘á» nà y may ra sẽ ko nảy sinh cãi lá»™n giữa đại diện các phe phái.
Từ khi Giáo hoà ng Piô IX lên ngôi , tuyên bố đại xá cho tù chÃnh trị tại các lãnh địa của Giáo hoà ng tá»›i nay má»›i được 2 tuần lá»… , mà là n sóng tá»± do chủ nghÄ©a do sá»± kiến vang dá»™i ấy gây ra đã lan trà n khắp nÆ°á»›c Ã. Ở Tôxcan , lênhk đại xá của Giáo hoà ng đã tác Ä‘á»™ng đến cả chÃnh phủ. Giáo sÆ° PhabÆ¡ritxi và 1 số lãnh tụ các chÃnh đảng ở PhÆ¡lôrăngxÆ¡ cho rằng đó là cÆ¡ há»™i thuáºn lợi hÆ¡n cả đẻ đòi cải cách luáºt báo chÃ.
Khi nghe nói thế , nhà soạn kịch Lêga phát biểu :
- Lẽ dÄ© nhiên , chừng nà o chÆ°a sá»a đổi luáºt báo chà hiện hà nh thì chÆ°a thể xuất bản báo được. Phải hoãn số báo đầu tiên lại. NhÆ°ng có lẽ chúng ta cÅ©ng có cÆ¡ há»™i khiến cho 1 số các bà i châm biếm có thẻ lá»t lÆ°á»›i kiểm duyệt được. Chúng ta cà ng là m sá»›m được Ä‘iá»u đó bao nhiêi thì cà ng chóng sá»a đổi được luáºt báo chà bấy nhiêu.
Ngồi trong phòng Ä‘á»c sách của giáo sÆ° PhabÆ¡ritxi , nhà soạn kịch Lêga trình bà y quan Ä‘iểm láºp trÆ°á»ng của mình mà theo ý ông , những nhà văn tá»± do phải theo trong lúc nà y .
Má»™t ngÆ°á»i tham dá»± buổi há»p , nhà luáºt sÆ° tóc bạc, bắt đầu phát biểu vá»›i 1 giá»ng kéo lê thê :
- Hiển nhiên là chúng ta fải cÆ°á»›p ngay thá»i cÆ¡. Sau nà y ko thể có những Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi nhÆ° thế để tiến hà nh những cải cách ra trò được . NhÆ°ng chắc gì những bà i châm biếm đã là m nên chuyện. Nó chỉ có thể chá»c tức và là m cho chÃnh phủ hoảng sợ thôi chứ ko thể giúp ta tranh thủ được chÃnh phủ. Mà tranh thủ được chÃnh phủ má»›i chÃnh là điá»u chúng ta định đạt tá»›i. Nếu nhà đương cục có cảm tưởng chúng ta là những kẻ phiến Ä‘á»™ng nguy hiểm thì chúng ta ko thể nà o có được sá»± hiệp trợ của há».
- Váºy ông định thế nà o ?
- Phải đỠra yêu sách.
- Yêu sách Äại công tÆ°á»›c Æ° ?
- Phải , yêu sách mở rá»™ng quyá»n tá»± do báo chÃ.
Má»™t ngÆ°á»i nÆ°á»›c da sẫm , vẻ mặt sắc sảo , ngồi cạnh cá»a sổ , nhìn nhà luáºt sÆ° , cÆ°á»i khẩy và nói :
- Ông Ä‘i yêu sách chắc được nhiá»u kết quả lắm nhỉ ! Tôi tưởng rằng vụ Rentxi đã chữa cho ông thoát khá»i những ảo tưởng ấy rồi.
- ThÆ°a ngà i ! Vá» chuyện chúng ta ko ngăn cản được việc Renxti bị bắt giao cho Giáo hoà ng, tôi cÅ©ng rất lấy là m tiếc ko kém gì ngà i . Tôi ko muốn là m mếch lòng các quý vị có mặt ở đây , nhÆ°ng dù sao tôi vẫn nghÄ© rằng sở dÄ© chúng ta thất bại trong việc nà y , chủ yếu là do 1 số ngÆ°á»i trong chúng ta đã sốt ruá»™t và nóng nảy , mà nếu ở cÆ°Æ¡ng vị tôi , tôi đã ko vá»™i quyết định...
NgÆ°á»i da sẫm cắt ngang 1 cách sá»— sà ng :
-NghÄ©a là ông sẽ do dá»± nhÆ° dân Piêmôntê chứ gì ? Tôi ko hiểu ông thấy sốt ruá»™t và nóng nảy ở chá»— nà o. Cóp hải những yêu sách rụt rè mà chúng ta cứ ra hết cái nà y đến cái khác hay ko ? Có lẽ ở Tôxcan hoặc Piêmôntê ngÆ°á»i ta má»›i cho cái đó là nóng nảy , chứ ở Napôli thì ko ai nghÄ© nhÆ° thế cả.
NgÆ°á»i miến Piêmôntê cÅ©ng chẳng chịu lép :
- May thay, chỉ Napôli mới có thứ nóng nảy của Napôli mà thôi.
Giáo sÆ° PhabÆ¡ritxi xen lá»i :
- Thôi , thôi , xin các ông. Táºp quán của ngÆ°á»i Napôli và Piêmôntê Ä‘á»u có cái hay riêng. NhÆ°ng hiện nay chúng ta Ä‘ang ở Tôxcan mà táºp quán Tôxcan là nắm chắc công việc trÆ°á»›c mắt. Ông GÆ¡rátxini tán thà nh yêu sách , mà ông Gali thì fản đối. Váºy ý kiến bác sÄ© Ricácđô thế nà o ?
- Tôi thấy yêu sách cũng chẳng có gì hại cả và nếu ông Gơrátxini thảo ra yêu sách thì tôi rất vui lòng ký tên ngay. Tuy nhiên tôi cũng nghĩ rằng , nếu chỉ yêu sách ko thôi thì chẳng kết quả bao nhiêu. Tại sao chúng ta lại ko có thể vừa đỠra yêu sách lại vừa cho xuất bản cả các bà i châm biếm ngắn ?
Gơratxini nói :
- Dá»… hiểu thôi , là vì các bà i châm biếm ngắn ấy sẽ là m cho chÃnh phủ hẳn há»c chúng ta và ko chấp nháºn yêu sách của chúng ta.
NgÆ°á»i miá»n Napôli đứng báºt dáºy , tiến tá»›i cạnh bà n :
- Có các bà i báo ấy hay ko , chÃnh phủ cÅ©ng ko đếm xỉa tá»›i yêu sách đâu. ThÆ°a các vị , các vị đã Ä‘i lầm Ä‘Æ°á»ng rồi! Thoả hiệp vá»›i chÃnh phủ là vô Ãch. Chúng ta phải kêu gá»i nhân dân vùng dáºy.
- Việc ấy nói thì dá»… , nhÆ°ng là m thì khó. Ông định là m gì để kêu gá»i nhân dân ?
- Há»i ông Gali Ä‘iá»u ấy thì tháºt vá»› vẩn. Tất nhiên là trÆ°á»›c hết ông ấy sẽ đánh vỡ đầu viên kiểm duyệt ra!
Gali vững và ng đáp lại :
- Không phải thế đâu. Các ông cứ tưởng rằng ngÆ°á»i miá»n Nam chúng tôi thì chẳng có lý lẽ gì khác ngoà i dao găm hay sao ?
- Váºy ông bảo nên là m thế nà o ? ThÆ°a các vị , hãy im lặng 1 chút để nghe ong Gali trình bà y 1 kiến nghị.
Má»i ngÆ°á»i từ nãy tá»›i giá» túm 5 tụm 3 ở các góc phòng bây giá» quây lại quanh bà n để nghe Gali nói. NhÆ°ng ông ta giÆ¡ 2 tay tá» vẻ muốn thanh minh :
- Không , thÆ°a các vị, ko phải là kiến nghị mà chỉ là 1 ý kiến thôi. Tôi cho rằng sá»± hân hoan hiện nay vá» việc Giáo hoà ng má»›i tấn phong có chứa Ä‘á»±ng 1 nguy cÆ¡ thá»±c tế. Giáo hoà ng theo 1 Ä‘Æ°á»ng lối chÃnh trị má»›i , ban ra lệnh đại xá và do đó , là m cho nhiá»u ngÆ°á»i kết luáºn rằng má»i ngÆ°á»i dân nÆ°á»›c à chúng ta , ai ai cÅ©ng fải đổ xô và o lòng giáo hoà ng để được ngà i dẫn tá»›i " miá»n đất hứa ". Bản thân tôi cÅ©ng thán phục Giáo hoà ng ko kém ngÆ°á»i khác. Äại xá - đó là 1 nÆ°á»›c cá» cao!
Gơrátxini khinh bỉ tiếp luon :
- Äược tán tụng nhÆ° thế chắc Äức Thánh Cha cÅ©ng mát ruá»™t lắm....
Äến lượt Ricácđô ngắt lá»i :
- Thôi Ä‘i , ông GÆ¡rátxini ! Äể ông ấy nói hết đã! Lạ tháºt , sao ông vá»›i ông Gali lúc nà o cÅ©ng cứ cà o cắn nhau nhÆ° chó vá»›i mèo ấy!...Nà o , ông Gali , ông cứ nói tiếp Ä‘i.
Ông ngÆ°á»i Napôli lại nói :
- à kiến là tôi nhÆ° thế nà y. Tôi chắc rằng Äức Thánh Cha là m nhÆ° thế là xuất phát từ những ý định tốt đẹp. Còn nhÆ° Äức Thánh Cha có thể cải cách rá»™ng rãi đến mức nà o - đó lại là vấn Ä‘á» khác. Bây giá» thì má»i việc Ä‘á»u Ä‘ang thuáºn buồm xuôi gió cả. Vì thế , bá»n phản Ä‘á»™ng trên khắp nÆ°á»›c à sẽ ngồi yên chừng má»™t hai tháng, chá» cho cÆ¡n sốt hân hoan nguá»™i dần Ä‘i sau khi ân xá . NhÆ°ng chÆ°a chắc chúng đã chịu để mất quyá»n lá»±c mà ko có 1 phản ứng nà o. Theo tôi thì : đến giữa mùa đông , những bá»n Giêduýt , Grêgoariêng , XanphêđÃch và cả bè lÅ© chúng sẽ bà y ra má»i mÆ°u ma chÆ°á»›c quá»· má»›i , rồi tất cả những ngÆ°á»i ko chịu mua chuá»™c sẽ bị chúng Ä‘Æ°a và o tròng hết.
- Rất có thể là như thế.
- Tốt lắm ! Váºy thì chúng ta có nên cứ gá»i hết Ä‘Æ¡n yêu sách nà y đến Ä‘Æ¡n yêu sách khác , và đợi đến lúc Lambruxkini và phe lÅ© thuyết phục đại công tÆ°á»›c bắt chúng ta giao cho chÃnh quyá»n phái Giêduýt hoặc kéo kỵ binh Ão đến tuần tiá»…u trên các Ä‘Æ°á»ng phố và bắt chúng ta phải nằm yên , hay là chúng ta nên đánh phủ đầu , lợi dụng chúng Ä‘ang tạm thá»i thất thế mà tấn công trÆ°á»›c?
- Trước hết mong ông hãy nói rõ " tấn công trước " là thế nà o ?
- Tôi Ä‘á» nghị trÆ°á»›c hết chúng ta tuyên truyá»n và cổ Ä‘á»™ng có tổ chức để chống lại phái Giêduýt
- Thế nghĩa là tuyên chiến bằng các bà i văn châm biếm chứ gì !
-Phải , chúng ta sẽ vạch trần mÆ°u ma chÆ°á»›c quá»· của bá»n chúng , và kêu gá»i nhân dân Ä‘oà n kết đấu tranh chống phái Giêduýt.
- Nhưng ở đây có kẻ Giêduýt nà o đâu mà vạch trần ?
- Ko có à ? ThỠđợi chừng 3 tháng , rồi các ngà i sẽ thấy. Lúc ấy e rằng ko là m gì nổi bá»n chúng đâu.
-Phải . NhÆ°ng chắc ông cÅ©ng hiểu rằng , nếu muốn Ä‘á»™ng viên nhân dân chống phái Giêduýt thì chúng ta phải nói toạc móng heo ra. Váºy ông là m cách nà o để tránh kiểm duyệt ?
- Tôi chẳng cần tránh gì cả. Tôi thách thức cả sự kiểm duyệt nữa.
- Nghĩa là ông sẽ cho xuất bản những bà i châm biếm ngắn nặc danh ư ? Chuyện ấy nghe thì hay đấy , nhưng chúng tôi cũng đã từng in sách báo bà mất , chúng tôi biết rằng...
- Ko ! Tôi đỠnghị in các bà i châm biếm ngắn ấy 1 cách công khai, có đỠtên và đỠrõ địa chỉ của chúng ta hẳn hoi. Nếu hỠcó đủ can đảm thì hỠcứ việc truy tố.
Gơrátxini kêu lên :
- Tháºt là 1 chủ trÆ°Æ¡ng hết sức Ä‘iên rồ. Thế có nghÄ©a là cả gan lao đầu và o hà m sÆ° tá» .
Gali gắt ngay :
- Ồ , ông việc gì phải sợ. Chúng tôi cũng chẳng mong ông ngồi tù chuộc tội cho chúng tôi kia mà !
Ricácđô nói :
- Thôi đừng nói quá lá»i nữa, ông Gali ! Äâu phải vấn Ä‘á» sợ hay ko sợ. Chúng tôi cÅ©ng nhÆ° ông , sẵn sà ng ngồi tù nếu có lợi cho sá»± nghiệp của chúng ta. NhÆ°ng nếu vì những chuyện ko đâu mà dấn thân và o chá»— hiểm nghèo thì lại tháºt quá ngây thÆ¡. Tôi muốn bổ sung và o kiến nghị vừa rồi.
- Bổ sung gì ?
- Tôi tưởng có thể nghĩ cách đấu trang với phái Giêduýt mà khoit đụng chạm đến cơ quan kiểm duyệt.
- Tôi ko hiểu ông định là m thế nà o?
- Có thể tìm cách nguỵ trang những ý kiến mà chúng ta phát biểu , dùng cách nói quanh co để...
-....Äể viên kiểm duyệt ko hiểu được chăng ? NhÆ°ng ông tưởng rằng bất cứ ngÆ°á»i thợ thủ công hoặc 1 công nhân nghèo khổ và trình Ä‘á»™ há»c thức thấp nà o cÅ©ng Ä‘oán hiểu được đúng ý nghÄ©a của những bà i ông viết hay sao ? NhÆ° thế là ko sát thá»±c tế lắm đâu.
Giáo sÆ° PhabÆ¡ritxi quay sang 1 ngÆ°á»i vai rá»™ng , râu ráºm mà u nâu , ngồi cạnh ông , há»i :
- Ông Máctini , ý kiến ông thế nà o ?
- Cho tá»›i khi chÆ°a có nhiá»u sá»± việc thá»±c tế thì tôi chÆ°a muốn phát biểu vá»™i. Phải thà nghiệm Ä‘á»™ và i lần xem kết quả ra sao dã.
- Còn ông , ông Sáccôni ?
- Tôi muốn nghe xem ý kiến bà Bôla thế nà o , vì ý kiến của bà thÆ°á»ng rất có giá trị.
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u dồn mắt vá» phÃa 1 ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà duy nhất trong phòng. Bà ngồi trên ghế xô pha, tay chống cằm , im lặng nghe tranh luáºn. Cặp mắt vốn Ä‘en , sâu thẳm và nghiêm nghị của bà bây giá» Ä‘ang ánh lên 1 tia giá»…u cợt.
Bà nói :
- Tôi e rằng ý kiến của tôi khác hẳn ý kiến các ông/
Ricácđô xen lá»i :
- ThÆ°á»ng là thế đấy , nhÆ°ng khốn ná»—i , ý kiến của bà lại thÆ°á»ng là đúng.
- Tôi hoà n toà n đồng ý rằng chúng ta phải đấu tranh vá»›i phái Giêduýt bằng cách nà y hay cách khác. Thứ vÅ© khà nà y ko dùng được ta dùng thứ khác . NhÆ°ng , thách thức bá»n chúng thì chÆ°a đủ , mà lẩn tránh kiểm duyệt lại cÅ©ng rất khó khăn...Còn yêu sách thì chỉ là 1 trò trẻ con.
Vẻ mặt hết sức trịnh trá»ng , GÆ¡ratxini nói :
- Thưa bà , tôi mong rằng bà ko đỠnghị những thủ đoạn chém giết chứ ?
Nghe câu ấy , Máctini phải Ä‘Æ°a tay lên rứt bá»™ râu ráºm , còn Gali thì phá lên cÆ°á»i. Ngay cả ngÆ°á»i thiếu phụ nghiêm trang kia cÅ©ng phải tủm tỉm cÆ°á»i .
Bà nói :
- Các ông hãy tin rằng , nếu tôi là kẻ hung hãn đến nhÆ° thế , thì chắc hẳn tôi ko đến ná»—i ấu trÄ© mà đem ra nói công khai ở đây. Thứ vÅ© khà lợi hại nhất mà tôi biết là sá»± giá»…u cợt. Nếu chúng ta đả lÃch được phái Giêduýt 1 cách sâu cay , là m cho nhân dân chê cÆ°á»i bá»n chúng cùng vá»›i những tham vá»ng của bá»n chúng , thì chúng ta sẽ thằng mà ko fải đổ máu.
PhabÆ¡ritxi tiếp lá»i :
- Tôi thấy bà nói đúng. Nhưng tôi ko hiểu bà sẽ thực hiện bằng cách nà o.
Máctini há»i :
- Tại sao chúng ta lại ko thá»±c hiện được việc đó? Má»™t bà i báo châm biếm dá»… lá»t lÆ°á»›i kiểm duyệt hÆ¡n là 1 bà i báo nghiêm trang. Nếu có phải nói bóng gió xa xôi thì ngay trong những câu hái hÆ°á»›c có vẻ ngá»› ngẩn ấy , ngÆ°á»i Ä‘á»c thông thÆ°á»ng vẫn có thể tìm ra nghÄ©a kép 1 cách dá»… dà ng hÆ¡n là hiểu ná»™i dung 1 bà i luáºn văn khoa há»c hoặc kinh tế ?
- ThÆ°a bà , nhÆ° váºy ý kiến của bà là chúng ta phải xuất bản những sách châm biếm nhá» hoặc ra 1 tá» báo hà i hÆ°á»›c chứ gì ? Tôi dám chắc rằng rốt cục cÆ¡ quan kiểm duyệt cÅ©ng chẳng bá» qua đâu.
- à của tôi ko hẳn phải là má»™t loại nà o trong 2 loại ấy. Nếu chúng ta in và bán rẻ hoặc phát ko những tá» truyá»n Ä‘Æ¡n châm biếm bằng thÆ¡ hoặc bằng văn xuôi thì rất có lợi . Nếu chúng ta lại tìm được 1 hoạ sÄ© giá»i nà o hiểu được ý chúng ta thì chúng ta có thể còn in những tá» truyá»n Ä‘Æ¡n có minh hoạ nữa.
- Nếu ý đó được thá»±c hiện thì tháºt tuyệt diệu.NhÆ°ng đã chủ trÆ°Æ¡ng là m thì phải là m cho ra trò. Chúng ta cần có 1 nhà châm biếm hạng nhất.Váºy tìm đâu ra ?
Nhà soạn kịch Lêga nói thêm :
-Các vị thừa hiểu rằng số đông chúng ta Ä‘á»u là những nhà văn cừ khôi cả. Tôi hết sức tôn trá»ng cá» toạ ở đây. NhÆ°ng tôi e rằng chúng ta mà đóng vai khôi hà i thì chẳng khác gì con voi nhay Ä‘iệu tanrantenla cả thôi.
- Tôi ko há» nói rằng tất cả chúng ta Ä‘á»u phải Ä‘i là m 1 việc ko hợp vá»›i khả năng của mình. Tôi chỉ nói rằng chúng ta phải cố tìm cho được 1 nhà châm biếm tháºt sá»± có tà i , mà ở à chắc có. Và phải chuẩn bị đầy đủ quỹ Ä‘Ã i thá» cho ông ta. DÄ© nhiên , chúng ta phải hiểu ngÆ°á»i đó và phải chắc chắn rằng ngÆ°á»i đó theo đúng hÆ°á»›ng của chúng ta.
- NhÆ°ng tìm đâu ra ? Tôi có thể đếm đầu ngón tay tất cả những nhà trà o phúng Ãt nhiá»u có tà i , nhÆ°ng đó mà kiếm được ngÆ°á»i thÃch hợp. Giútxi chắc chẳng thuáºn đâu , ông ta cÅ©ng quá báºn việc rồi . Có 1 hoặc 2 nhà văn LômbácÄ‘ia có thể là m được , nhÆ°ng há» lại viết bằng phÆ°Æ¡ng ngữ Milan.
Gơrátxini nói :
- HÆ¡n nữa , chỉ dùng những biện pháp cao siêu hÆ¡n thì má»›i có tác dụng đối vá»›i dân Tôxcan. Nếu dùng hình thức bông đùa mà đỠcáºp tá»›i 1 vấn Ä‘á» nghiêm trang nhÆ° vấn Ä‘á» tá»± do chÃnh trị và tá»± do tôn giáo thì e rằng Ãt nhất ngÆ°á»i ta cÅ©ng cho là chúng ta thiếu " savoir faire " vá» chÃnh trị. PhÆ¡lôrăngxÆ¡ ko phải là 1 thà nh phố mở xưởng kiếm lá»i nhÆ° Luân Äôn , mà cÅ©ng ko phải là ổ xa hoa Ä‘Ã ng Ä‘iếm nhÆ° Pari . Nó là thà nh phố có lịch sá» vÄ© đại...
Bà Bôla mỉm cÆ°á»i , ngắt lá»i :
- Thì thà nh phố Aten cÅ©ng thế. NhÆ°ng thà nh phố nà y " đã trở thà nh quá lá»›n và trở thà nh quá lÆ°á»i nhác mất rồi , cần phải có 1 con ruồi trâu nó đốt cho thì má»›i thức tỉnh được há» "....
Bác sÄ© Ricácđô Ä‘áºp tay xuống bà n :
- Ruồi trâu ! Thế mà chúng ta quên khuấy Ä‘i mất ! Äó chÃnh là ngÆ°á»i chúng ta Ä‘ang cần!
- Là ai thế ?
- Ruồi trâu - Phêlitrê Rivarét. Các vị ko nhớ ư ? Ông ta thuộc nhóm Muratôri. Ba năm trước , nhóm ấy đã từng trà n từ tren núi xuống đây.
- Ông biết nhóm ấy ư ? Phải rồi , tôi còn nhớ là ông đã tiễn hỠđi Pari!
- Phải, tôi cùng Rivarét đến Livóocnô , rồi ở đó tôi tiá»…n ông ta Ä‘i Mácxây. Ông ta ko muốn ở lại Tôxcan . Ông ta nói rằng khá»i nghÄ©a thất bại rồi thì chỉ còn biết cÆ°á»i nữa mà thôi, vì váºy tốt nhất là đi Pari. Chắc ông ta cÅ©ng đồng ý vá»›i ông GÆ¡rátxini rằng Tôxcan ko fải là chá»— để cÆ°á»i. NhÆ°ng nếu chúng ta má»i Rivarét và nếu ông ta biết được hiện đã có Ä‘iá»u kiện hoạt Ä‘á»™ng ở à thì chắc ông ta sẽ trở vá». Äiá»u đó tôi có thể tin chắc.
- Ông vừa nói tên là gì nhỉ ?
- Ri-va-rét. Hình nhÆ° ngÆ°á»i BÆ¡-rê-din thì phải. Nói chung là đã từng sống ở BÆ¡-rê-din. Có lẽ tôi chÆ°a thấy ngÆ°á»i nà o sắc sảo nhÆ° thế. Lúc bấy giỠở Li-voóc-nô chúng tôi buồn lắm ! Cứ nghÄ© đến Lam-béc-ti-ni đã hy sinh, cÅ©ng đủ Ä‘au lòng rồi !...NhÆ°ng má»—i khi Ri-va-rét bÆ°á»›c và o phòng thì không ai nhin được cÆ°á»i ! DÆ°á»ng nhÆ° lúc nà o ông ta cÅ©ng có thể kể mãi được những câu chuyện dà dá»m ! Tôi nhá»› nhất là trên mặt ông ta có má»™t vết dao chém rất đáng sợ. Ông ta là ngÆ°á»i rất kỳ quặc... NhÆ°ng tôi tin rằng những câu chuyện khôi hà i của ông ta đã giúp rất nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘au thÆ°Æ¡ng lúc đó khá»i tuyệt vá»ng.
- Có phải ông ta đã viết những bà i tiểu luáºn chÃnh trị trong các báo Pháp ký tên là Le taon ( Le taon : ruồi trâu ) không ?
- Phải, phần lá»›n những bà i báo ngắn và những bà i tiểu luáºn châm biếm. Những kẻ buôn láºu vùng A-pe-nanh gá»i ông ta là Ruồi trâu vì miệng lưỡi ông ta cay Ä‘á»™c lắm. Và từ đó ông ta lấy cái tên ấy là m biệt hiệu.
Vẫn vá»›i giá»ng trang trá»ng và cháºm rãi, GÆ¡-rát-xi-ni tham gia bà n luáºn :
- Tôi cÅ©ng có biết qua ngÆ°á»i ấy. NhÆ°ng tôi không thể nói rằng má»i Ä‘iá»u tôi nghe thấy vá» Ri-va-rét Ä‘á»u là những lá»i khen ngợi cả. Tất nhiên Ri-va-rét có má»™t trà sắc sảo hấp dẫn bá» ngoà i nà o đó, nhÆ°ng tôi có cảm tưởng rằng ngÆ°á»i ta đã thổi phồng tà i cán của ông ta. Rất có thể ông ta không thiếu dÅ©ng cảm. NhÆ°ng thanh danh ông ta ở Pa-ri và Viên chÆ°a phải đã là tòan vẹn. Có lẽ ông ta có má»™t cuá»™c Ä‘á»i đầy phong ba chìm nổi nhÆ°ng ngÆ°á»i ta không hiểu thân thế ông ta ra sao cả. Nghe nói hình nhÆ° Ä‘á»™i thám hiểm Äuy-pÆ¡-rê đã thÆ°Æ¡ng hại và thâu nạp ông ta và o Ä‘á»™i ở đâu vùng xÃch đạo Nam Mỹ hoang vu. Lúc ấy ông ta tháºt là thân tà n ma dại. Theo chá»— tôi biết thì ông ta chÆ°a bao giá» giải thÃch được rõ rằng tại sao ông ta lÆ°u lạc đến bÆ°á»›c ấy. Còn vá» vụ A-pe-nanh, thì có lẽ không còn ai là ngÆ°á»i không biết rằng có đủ má»i hạng ngÆ°á»i phức tạp tham gia cuá»™c khởi nghÄ©a thất bại đó. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u biết, những kẻ bị xá» tỠở Bô-lô-nhÆ¡ Ä‘á»u là những kẻ bất lÆ°Æ¡ng. chÃnh cống cả. Còn những kẻ Ä‘ang bá» trốn thì phẩm chất của nhiá»u tên trong bá»n đó có lẽ cÅ©ng chẳng cần nói tá»›i là m gì. DÄ© nhiên, vẫn có và i ngÆ°á»i tháºt là có phẩm chất cao quý...
Ri-các-đô ngắt lá»i Grat-xi-ni, giá»ng đã có vẻ bá»±c dá»c :
- Và những ngÆ°á»i ấy lại rất thân vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i có mặt tại đây nữa ! Ông Grat-xi-ni ạ, phân biệt tỉ mỉ không vÆ¡ Ä‘Å©a cả nắm là những đức tÃnh rất đáng khen, nhÆ°ng ông không nên quên rằng những kẻ "kẻ bất lÆ°Æ¡ng chÃnh cống" ấy đã hy sinh vì những lý tưởng của mình, thế cÅ©ng đủ hÆ¡n những cái mà ông hoặc tôi chÆ°a là m được.
Ga-li chêm và o :
- Lần sau há»… có kẻ nà o Ä‘em những chuyện nhảm nhà ở Pa-ri kể lại vá»›i ông thì xin ông nói há»™ tôi rằng há» hiểu lầm rất nhiá»u vá» Ä‘á»™i thám hiểm Äuy-pÆ¡-rê. Tôi có quen ngÆ°á»i phụ tá của Äuy-pÆ¡-rê tên gá»i là Mác-ten. Ông ta kể cho tôi nghe tình đầu, bảo rằng Ä‘á»™i thám hiểm đã gặp Ri-va-rét lÆ°u lạc ở nÆ¡i nói trên, Ä‘iá»u đó đúng. Ri-va-rét đã chiến đấu cho nÆ°á»›c cá»™ng hòa Ãc-giăng-tin, bị bắt là m tù binh nhÆ°ng đã trốn thoát. Sau ông ta cải trang, bôn ba khắp nÆ¡i và tìm má»i cách trở vá» Buênôt Airét. Còn chuyện Ä‘á»™i thám hiểm thấy thÆ°Æ¡ng hại mà má»™ ông và o Ä‘á»™i chỉ là má»™t Ä‘iá»u hoà n toà n bịa đặt. Thá»±c ra lúc ấy ngÆ°á»i thông ngôn của Ä‘á»™i thám hiểm bị ốm phải trở vá» nÆ°á»›c; những ngÆ°á»i Pháp thì không hiểu được tiếng địa phÆ°Æ¡ng nên há» Ä‘á» nghị Ri-va-rét giúp là m thông ngôn. Ông ta theo Ä‘á»™i thám hiểm Ä‘i Ä‘iá»u tra các nhánh sông Amadôn suốt ba năm trá»i. Theo lá»i Mac-ten, nếu lúc ấy không có Ri-va-rét thì há» không sao hoà n thà nh được cuá»™c thám hiểm.
Pha-bÆ¡-ri-xi cÅ©ng pha lá»ng :
- Mặc dù ông ta là ngÆ°á»i thế nà o nhÆ°ng đến những nhà thám hiểm từng trải nhÆ° Mac-ten và Äuy-pÆ¡-rê cÅ©ng phải cảm phục thì con ngÆ°á»i ấy chắc hẳn phải có cái gì xuất sắc. Bà nghÄ© thế nà o thÆ°a bà ?
- Tôi không biết tà gì vỠông ta cả. Khi há» chạy trốn qua Tôs-can thì tôi cà ng Ä‘ang ở bên Anh. NhÆ°ng nếu những ngÆ°á»i bôn ba khắp nÆ¡i vá»›i Ri-va-rét suốt ba năm trá»i và cả những đồng chà đã tham gia khởi nghÄ©a cÅ©ng Ä‘á»u nháºn thấy ông ta tốt thì tôi thiết tưởng thế là đủ, cần gì phải đếm xỉa tá»›i những xó chợ đầu Ä‘Æ°á»ng.
Ri-cac-đô nói :
- VỠý kiến các đồng chà của ông ta thì chẳng phải bà n nữa. Từ Mu-ra-tô-ri đến Dăm-béc-ca-ri cho chà những dân miá»n núi thô lá»— nhất, ai ai cÅ©ng hết lòng kÃnh phục ông ta. Ngoà i ra ông ta còn là bạn thân của Ooc-xi-ni ( Ooc-xi-ni Phê-li-trê (1819-1858)- Má»™t nhà hoạt Ä‘á»™ng của phong trà o giải phóng dân tá»™c ở Ã, sau khi ám sát hụt vua Napôlêông III của Pháp thì bị xá» tá» tại Pari ). Mặt khác, cÅ©ng đúng là ở Pari ngÆ°á»i ta bà n tán nhảm nhà đủ Ä‘iá»u vỠông ta, những kẻ nà o thù hằn cá nhân thì sao viết được văn châm biếm vá» chÃnh trị.
Lê-ga nói :
- Tôi không nhá»› rõ lắm, nhÆ°ng hình nhÆ° khi những ngÆ°á»i lánh nạn chÃnh trị chạy qua đây đã có lần thấy ông ta. Có lẽ ông ta hÆ¡i gù, hÆ¡i kháºp khiá»…ng hoặc là có má»™t táºt gì đó.
Nhà giáo sÆ° liá»n rút ô kéo bà n viết lấy ra má»™t táºp giấy, láºt hết tá» nỠđến tá» kia rồi nói :
- Hình nhÆ° tôi có giữ má»™t tá» cáo thị truy nã của sở cảnh sát tả nháºn dạng ông ta. Chắc các ông còn nhá»› là khi há» chạy trốn lên núi thì đâu đâu cÅ©ng dán đầy cáo thị tả nháºn dạng há». Còn lão giáo chủ...tên thằng cha khốn nạn ấy là gì nhỉ ?...À, lão Spi-lô-na ! ( Spi-lô-na - Hồng y giáo chủ, má»™t trong những tay chân đắc lá»±c của giáo hoà ng Ä‘Ã n áp rất dã man những ngÆ°á»i tham gia các cuá»™c khởi nghÄ©a 1830-1840 ) ChÃnh lão đã treo giải thưởng lấy đầu nghÄ©a quân. Vá» việc nà y, ngÆ°á»i ta kể má»™t câu chuyện rất lý thú vá» Ri-va-rét. Chuyện kể rằng Ri-va-rét mặc má»™t bá»™ đồ lÃnh cÅ© Ä‘i lang thang khắp nÆ¡i, vá» nhÆ° là m má»™t kỵ binh bị thÆ°Æ¡ng Ä‘i tìm đồng Ä‘á»™i. Äang Ä‘i thì đụng ngay phải má»™t Ä‘á»™i lÃnh mà Spi-nô-la phái Ä‘i lùng bắt ông. Ông ta ngồi suốt ngà y vá»›i bá»n lÃnh trên má»™t chiếc xe, kể cho chúng nghe những chuyện khiếp vÃa, nà o là bá»n phiến loạn bắt ông là m tù binh, nà o là chúng Ä‘Æ°a ông lên sà o huyệt ở trên núi và tra tấn ông ghê gá»›m. Bá»n lÃnh có thị tả nhân dạng cho ông xem, thế mà ông cứ Ä‘iá»m nhiên kể cho chúng nghe đủ má»i thứ chuyện hoang Ä‘Æ°á»ng vá» tên quá»· sứ ruồi trâu mãi. Äến đêm, khi bá»n lÃnh Ä‘i ngủ cả rồi, Ri-va-rét đổ má»™t thùng nÆ°á»›c lá»›n và o túi thuốc đạn của chúng, nhét đầy lÆ°Æ¡ng thá»±c và đạn và o túi mình rồi tẩu thoát...À, tá» cáo thị ấy đây rồi ! Pha-bÆ¡-ri-xi ngừng chuyện - " Phê-li-trê Ri-va-rét, biệt hiệu Ruồi trâu. Tuổi gần ba mÆ°Æ¡i. Nguyên quán và gia đình : Không rõ, nhÆ°ng có thể là ở Nam Mỹ. Nghá» nghiệp : Là m báo. NgÆ°á»i thấp. Tóc Ä‘en, râu Ä‘en, da ngăm ngăm, mắt xanh. Trán cao và vuông. MÅ©i, mồm, cằm.." À còn nữa : " Äặc Ä‘iểm chân phải Ä‘i kháºp khiá»…ng, cánh tay trái khòng khoèo, bà n tay trái mất hai ngón. Có vết dao chém trên mặt. Nói lắp". Chá»— nà y có chú thÃch thêm : Bắn rất giá»i - khi bắt phải coi chừng".
- Kể cÅ©ng tháºt lạ lùng ! Nhân dạng tả kỹ nhÆ° thế mà là m sao ông ta vẫn bịp được cả má»™t Ä‘á»™i lÃnh ?
- DÄ© nhiên ông ta phải là ngÆ°á»i gan dạ phi thÆ°á»ng nên má»›i thoát được. Chỉ cần bá»n chúng tình nghi má»™t chút là chết ngay. Sở dÄ© ông ta thoát được má»i hiểm nghèo là vì ông ta là m ra vẻ ngá»i nghệch hết sức khéo...ThÆ°a các vị, váºy các vị nghÄ© sao ? Té ra nhiá»u ngÆ°á»i chúng ta biết rõ Ri-va-rét cả nhỉ ? Thế thì ta viết thÆ° má»i ông ta đến giúp chứ ?
Pha-bơ-ri-xi nói :
- Tôi nghĩ trước hết cũng vẫn nên cho ông ta biết kế hoạch của chúng ta và thăm dò xem ông ta có tán thà nh không.
- Còn phải xem Ä‘iá»u gì nữa, cứ nói đến vấn đỠđấu tranh chống phái Giê-dúyt là Ri-va-rét tán thà nh ngay. Tôi chÆ°a thấy ngÆ°á»i nà o chống phá giáo há»™i kịch liệt nhÆ° váºy. Vá» phÆ°Æ¡ng diện ấy ông ta tháºt hăng máu.
- Váºy ông Ri-cac-đô viết thÆ° nhé ?
- Äược, tôi sẽ viết. NhÆ°ng để tôi nhá»› xem bây giỠông ta ở đâu đã. Hình nhÆ° ở Thụy sÄ© thì phải. Tháºt là má»™t con ngÆ°á»i ham hoạt Ä‘á»™ng : suốt Ä‘á»i bôn ba đây đó. À, thế còn vấn Ä‘á» các bà i báo châm biếm...
Cuá»™c tranh luáºn kéo dà i và sôi nổi. Khi má»i ngÆ°á»i sắp sá»a giải tán, Mác-ti-ni tiến lại gần ngÆ°á»i thiếu phụ trầm mặc đó.
- Giê-ma, tôi đưa Giê-ma vỠnhé.
- Cám ơn Mac-ti-ni. Tôi cũng có việc muốn bà n với anh.
Mác-ti-ni khẽ há»i :
- Vấn đỠđịa chỉ lại có gì lôi thôi phải không ?
- Không có gì nghiêm trá»ng lắm. NhÆ°ng tôi thấy đã đến lúc cần thay đổi Ä‘i đôi chút. Tuần nà y bÆ°u Ä‘iện có giữ lại hai bức thÆ°. Cả hai Ä‘á»u không có gì cả, và có lẽ ngẫu nhiên há» giữ lại thôi. NhÆ°ng không thể mạo hiểm được. Nếu cảnh sát tình nghi má»™t trong những địa chỉ của chúng ta là láºp tức phải đổi ngay tất cả má»i địa chỉ khác.
- Sáng mai tôi sẽ đến chá»— Giê-ma. Bây giá» không nên bà n việc nữa. Trông Giê-ma có vẻ mệt má»i rồi.
- Tôi không mệt đâu.
- Thế chắc lại lo nghĩ gì rồi ?
- Ồ, không có gì đâu.
Last edited by quykiemtu; 07-01-2009 at 04:07 PM.
|
16-08-2008, 06:20 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 2
- Kê-ti, bà Bô-la có nhà không ?
- Dạ thÆ°a ông có, bà con Ä‘ang mặc áo, má»i ông và o phòng khách, bà con xuống bây giá».
Kê-ti đón khách vá»›i thái Ä‘á»™ thân tình niá»m nở đặt biệt của các cô gái vùng Äi-vô-sÆ¡. Mac-ti-ni là má»™t trong những ngÆ°á»i được Kê-ti đặc biệt quý mến. Mác-ti-ni nói tiếng Anh lẽ dÄ© nhiên là nhÆ° ngÆ°á»i ở nÆ°á»›c ngoà i nói tiếng Anh, nhÆ°ng nói rất giá»i - khác vá»›i má»i ngÆ°á»i khách, ông không bao giá» ngồi tá»›i má»™t giỠđêm, bà n chÃnh trị oang oang, chẳng kể gì đến sá»± mệt nhá»c của bà chủ. HÆ¡n thế nữa, trong khi bà Bô-la Ä‘Æ°Æ¡ng gặp lúc Ä‘au khổ nhất là con chết, chồng hấp hối thì Mac-ti-ni đã tá»›i Äi-vôn-sÆ¡ để giúp đỡ bà . Từ đó trở Ä‘i con ngÆ°á»i cao lá»›n, vụng vá» và Ãt nói đó đối vá»›i Kê-ti đã trở thà nh "ngÆ°á»i nhà " giống nhÆ° con Pát - con mèo Ä‘en lÆ°á»i biếng Ä‘ang nằm phục trên lòng ông ta. Còn con Pát thì cÅ©ng xem Mac-ti-ni nhÆ° má»™t thứ đồ đạc gì đó rất có Ãch trong nhà nà y. Ông khách nà y không bao giá» dẫm và o Ä‘uôi nó, không thở khói thuốc và o mắt nó và nói chung là má»™t giống váºt Ä‘i hai chân rất dá»… dãi. Ông cÆ° xỠđúng nhÆ° má»™t con ngÆ°á»i : ông cho phép nó tá»± do nằm rù rù trên lòng ông; khi ngồi và o bà n ăn, ông luôn nhá»› rằng mèo không chỉ thÃch ngồi nhìn ngÆ°á»i ta ăn cá. Tình bạn giữa mèo và ông đã có từ lâu. Khi Pát còn là mèo con, thì Mac-ti-ni đã chăm sóc nó, bá» nó và o giá» mang từ Anh sang à vì lúc đó bà chủ Ä‘ang ốm không thể chăm nom nó được. Và từ đó trở Ä‘i, Pát đã có nhiá»u dịp để thấy rằng con gấu ngÆ°á»i vụng vỠấy là má»™t ngÆ°á»i bạn chà tình của nó.
Giê-ma bước và o phòng vừa nói :
- Cả mèo lẫn ngÆ°á»i cùng ngồi ấm cúng gá»›m nhỉ ! Dá»… thÆ°á»ng định ngồi nhÆ° thế suốt buổi chiá»u đấy chắc ?
Mac-ti-ni nâng niu mèo ra khá»i lòng. Ông nói :
- Tôi đến sá»›m xin má»™t cốc nÆ°á»›c trà trÆ°á»›c khi lên Ä‘Æ°á»ng. Chá»— Grát-xi-ni hôm nay chắc đông ngÆ°á»i và ăn kém lắm. Những nhà kiểu cách nhÆ° thế thÆ°á»ng cho ăn uống chẳng ra là m sao.
Giê-ma báºt phì cÆ°á»i :
- Úi chà ! Miệng anh cÅ©ng ác chẳng kém gì Ga-li. Rõ khổ, bao nhiêu tá»™i vạ đổ lên đầu Grát-xi-ni chÆ°a đủ hay sao mà còn bắt ông ta chịu tá»™i thay cho bà vợ kém đảm Ä‘ang nữa ! Trà có ngay bây giá». Kê-ti đặc biệt là m cho anh má»™t Ãt bánh ga-tô Äi-vôn-so đấy.
- Cô Kê-ti hẳn là tốt rồi, phải không Pát nhỉ ? Vá»›i lại, cả Giê-ma cÅ©ng tốt nữa, Giê-ma ạ ! Giê-ma đã mặc chiếc áo đẹp mà tôi thÃch. Thế mà tôi cứ lo Giê-ma quên mất đấy !
- Chiá»u ná»±c thế nà y mặc nó hÆ¡i nóng, nhÆ°ng đã hứa vá»›i anh rồi thì phải mặc.
Chả sao đâu, đến Phê-dô-lê sẽ mát hÆ¡n nhiá»u. Giê-ma mặc thứ vải casÆ¡mia trắng ấy đẹp lắm. Tôi mang mấy bông hoa đến cho hợp vá»›i bá»™ quần áo đấy.
- ThÃch quá ! Những bông hồng tuyệt đẹp ! NhÆ°ng để cắm lá» thì tốt hÆ¡n. Tôi không thÃch cà i hoa và o áo đâu.
- Lại mê tÃn rồi !
- Không phải thế đâu. Tôi chỉ sợ mình vô duyên thế nà y mà cà i hoa và o thì chỉ là m cho hoa buồn uổng công suốt tối nay thôi.
- Tôi cÅ©ng lo tất cả chúng ta Ä‘á»u buồn uổng suốt cả tối nay, và e rằng những câu chuyện tối nay thế nà o cÅ©ng sẽ vô duyên không chịu nổi.
- Sao thế ?
- Má»™t phần là bởi há»… Grát-xi-ni mó tá»›i đâu là vô duyên tá»›i đấy, vô duyên nhÆ° bản thân hắn váºy.
- Chá»› nên ghét bá» ngÆ°á»i ta nhÆ° thế ! Äến thăm ngÆ°á»i ta lại nói xấu ngÆ°á»i ta nhÆ° thế mà không biết thẹn à !
- ThÆ°a bà chị, bà chị nói bao giá» cÅ©ng đúng. Váºy nói thế nà y nhé : vô duyên là vì Ä‘a số những ngÆ°á»i nói chuyện thú vị chiá»u nay lại không đến được.
- Tại sao ?
- NgÆ°á»i thì Ä‘i vắng, ngÆ°á»i thì ốm, ngÆ°á»i thì báºn gì đó tôi không rõ nữ. Chắc chỉ còn hai ba vị sứ thần, và i há»c giả Äức, mấy vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c Nga là đám ngÆ°á»i đủ mà u sắc ta thÆ°á»ng thấy. Ngoà i ra còn má»™t hai ngÆ°á»i trong giá»›i văn há»c và và i văn võ quan ngÆ°á»i Pháp. Theo chá»— tôi biết thì chẳng còn ai nữa ngoà i má»™t nhà văn châm biếm má»›i tá»›i. Có lẽ ông ta sẽ đóng vai trò chÃnh.
- Nhà văn châm biếm má»›i à ? Sao ? Ri-va-rét ấy Æ° ? NhÆ°ng hình nhÆ° Grat-xi-ni cÅ©ng muốn má»i ngÆ°á»i gặp vị danh nhân ấy ở nhà mình trÆ°á»›c tiên. Chắc Ri-va-rét chÆ°a ngá» tá»›i Grat-xi-ni đối vá»›i ông ta nhÆ° thế nà o. NhÆ°ng rồi cÅ©ng Ä‘oán ra vì ông ta cÅ©ng tinh lắm.
- Ông ấy đã đến đây rồi mà tôi không biết nhỉ !
- Má»›i đến hôm qua...Trà đây rồi. Không, chị đừng đứng dáºy, tôi sẽ tá»± lấu bình trà đến.
Mac-ti-ni cảm thấy không đâu dá»… chịu bằng trong phòng khách nhá» nà y. Giê-ma đối vá»›i anh rất thân máºt, chị hoà n toà n không biết rằng đối vá»›i anh, chị có má»™t sức hấp dẫn rất lá»›n, chị lại giản dị và chân thà nh trong tình đồng chà - tất cả những Ä‘iá»u đó chiếu sáng cuá»™c Ä‘á»i không lấy là m vui vẻ gì của Mac-ti-ni . Má»—i lần Mac-ti-ni thấy buồn tẻ khác thÆ°á»ng thì anh lại đến đây ngồi sau giá» là m việc , thÆ°á»ng thÆ°á»ng là để im lặng nhìn Giê-ma căm cụi khâu vá hoặc chuyện trò. Giê-ma không há»i gì Mac-ti-ni , mà cÅ©ng không biểu lá»™ má»™t cảm tình nà o qua lá»i nói cả. Tuy váºy, má»—i khi giã từ Giê-ma, Mac-ti-ni vẫn thấy mình hăng hái hÆ¡n, yên tâm hÆ¡n và cảm thấy, nhÆ° lá»i anh nói, "còn có thể sống qua má»™t hai tuần lá»… nữa". Giê-ma có tà i an ủi hiếm có, mặc dù chị không biết rằng mình có tà i ấy. Hai năm trÆ°á»›c đây, khi các bạn thân của Mac-ti-ni bị phản bá»™i ở Ca-la-bÆ¡-ri và bị bắn chết nhÆ° má»™t bầy chó sói, thì lúc ấy chỉ có lòng tin vững mạnh không gì lay chuyển nổi của Giê-ma má»›i cứu được Mac-ti-ni thoát khá»i tuyệt vá»ng.
Những ngà y chủ nháºt, thỉnh thoảng Mac-ti-ni lại đến nhà Giê-ma và o buổi sáng để "bà n việc", nghÄ©a là , để bà n công tác của Äảng Mat-di-ni mà cả hai Ä‘á»u là những Äảng viên đắc lá»±c và trung thà nh. Trong những giá» phút ấy, Giê-ma biến đổi hẳn, chị trở nên sắc bén, trầm tÄ©nh, láºp luáºn vững chắc, rất chÃnh xác và công bằng. Những ngÆ°á»i chỉ biết Giê-ma qua công tác chÃnh trị Ä‘á»u cho rằng chị là má»™t nhà cách mạng bà máºt dà y dặn kinh nghiệm, có ká»· luáºt, đáng tin cáºy, dÅ©ng cảm, là má»™t đảng viên đáng quý vá» má»i phÆ°Æ¡ng diện, nhÆ°ng có phần nà o Ãt hiểu biết vá» cuá»™c sống và thiếu cá tÃnh rõ rệt. Ga-li nói : " Chị ta là má»™t nhà cách mạng bà máºt bẩm sinh , đáng giá bằng hà ng chục những ngÆ°á»i nhÆ° chúng ta, nhÆ°ng ngoà i những Ä‘iá»u đó chị ta chẳng có gì khác cả ". Mac-ti-ni rất hiểu Giê-ma. NhÆ°ng đối vá»›i nhiá»u ngÆ°á»i khác thì con ngÆ°á»i của chị vẫn còn rất khó hiểu.
Vừa mở tủ, Giê-ma vừa ngoái nhìn Mác-ti-ni và há»i :
- Váºy nhà Xê-da ạ, có kẹo mạch nha và mứt há»™p cho anh đây. Tại sao những ngÆ°á»i cách mạng Ä‘á»u thÃch của ngá»t cả thế nhỉ
- NgÆ°á»i khác cÅ©ng thÃch đấy chứ, nhÆ°ng vì thể diện nên há» không dám đấy thôi...Còn nhà châm biếm má»›i Æ° ? Äó là má»™t kiểu ngÆ°á»i mà những ngÆ°á»i phụ nữ bình thÆ°á»ng rất dá»… Æ°a thÃch, nhÆ°ng chắc Giê-ma thì chẳng Æ°a đâu. Äó là má»™t con ngÆ°á»i chuyên sống vá» nghá» nói những câu châm chá»c, bôn tẩu khắp nÆ¡i vá»›i má»™t vẻ khổ Ä‘au và vá»›i má»™t cô vÅ© nữ ba lê xinh đẹp Ä‘i theo sau.
- Có vÅ© nữ tháºt không, hay vì không bằng lòng nên anh lại muốn bắt chÆ°á»›c những lá»i châm chá»c đấy ?
- Lạy trá»i phù há»™ ! VÅ© nữ có tháºt lắm chứ, và cÅ©ng tháºt xinh đẹp nữa chứ ! Những ngÆ°á»i nà o thÃch vẻ đẹp cay Ä‘á»™c thì chắc Æ°a cô ta lắm. NhÆ°ng sở thÃch của tôi thì lại khác. Theo lá»i Ri-cac-đô thì đâu cô ta là ngÆ°á»i tsi-gan Hungari thì phải. Ri-va-rét xin được cô ta ra khá»i gánh hát tỉnh nhỠở Ga-la-xi. Chà ng Ruồi trâu của chúng ta tháºt là trÆ¡ tráo, Ä‘i đâu cÅ©ng giá»›i thiệu ngÆ°á»i vÅ© nữ ấy nhÆ° má»™t bà cô váºy.
- Thì đã sao. ÄÆ°a được cô ấy ra khá»i cảnh sống tối tăm là má»™t cá» chỉ rất đẹp của ông ta.
- NhÆ°ng vá»›i chuyện ấy, xã há»™i ngÆ°á»i ta quan niệm khác, chứ có nhÆ° Giê-ma đâu. Chắc trên Ä‘á»i nà y Ãt ai cho rằng là m quen vá»›i cô ta là má»™t vinh dá»± lá»›n khi biết rõ đó là tình nhân của ông ta.
- Tại sao hỠbiết cô ta là tìn nhân hay không tình nhân ? Có phải ông ta nói thế không ?
- Còn nghi ngỠgì nữa, thoáng trông cô ta cũng đủ rõ. Nhưng tôi cứ cho rằng Ri-va-ret không dám cả gan đưa cô ta đến nhà Grat-xi-ni đâu.
- Mà cÅ©ng chÆ°a chắc hỠđã tiếp cô ấy. Bà Grat-xi-ni không phải là ngÆ°á»i phụ nữ dá»… chịu để cho những chuyện phá giá»›i nhÆ° thế trong nhà mình đâu. NhÆ°ng tôi muốn biết Ri-va-ret vá» tà i châm biếm hÆ¡n là đá»i tÆ° của ông ta. Pha-bÆ¡-ri-xi nói đã nháºn được thÆ° của Ri-va-ret và ông ta đã đồng ý tá»›i đây gây phong trà o chống phái Giê-duýt. Ngoà i ra tôi không được biết gi hÆ¡n. Tuần qua công việc bá» bá»™n quá....
- Tôi cÅ©ng chẳng biết gì hÆ¡n. Vá» vấn Ä‘á» tiá»n nong thì không đến ná»—i khó khăn nhÆ° trÆ°á»›c đây đã tưởng. Hình nhÆ° ông ta không túng thiếu gì và sẵn sà ng là m việc không lấy tiá»n.
- Thế có nghĩa là ông ta có tà i sản riêng chứ gì ?
- Chắc thế. Kể ra thì cÅ©ng lạ tháºt. Chắc Giê-ma còn nhá»› tối hôm đó khi há»p ở nhà giáo sÆ° Pha-bÆ¡-ri-xi có ngÆ°á»i kể chuyện là khi Ä‘á»™i thám hiểm Äuy-pÆ¡-rê má»i ông ta và o là m gì thì ông ta tang thÆ°Æ¡ng lắm. NhÆ°ng giá» lại nghe nói ông ta có cổ phần ở vùng má» BÆ¡-rê-din, ngoà i ra ông ta lại thà nh công rất lá»›n trong nghá» Ä‘oản văn ở Pa-ri, Viên và Luân đôn. Hình nhÆ° ông ta thông thạo tá»›i năm sáu thứ tiếng. Cho nên, mặc dù ở đây, ông ta vẫn có thể tiếp tục liên lạc được vá»›i báo chà nÆ°á»›c ngoà i nhÆ° thÆ°á»ng. Chá»i bá»›i bá»n Giê-duýt cÅ©ng chẳng mất hết thá»i giá» của ông ta.
- Äúng đấy...nhÆ°ng đến giá» Ä‘i rồi, Xê-da ạ. Tôi cà i mấy bông hồng đã nhé. Anh chá» tôi má»™t lát.
Giê-ma lên gác và phút chốc trở xuống, mấy bông hồng cà i trÆ°á»›c ngá»±c, đầu quấn má»™t chiếc khăn thêu Ä‘en dà i kiểu Tây Ban Nha. Mác-ti-ni nhìn chị vá»›i con mắt hoạ sÄ© và nói :- Giê-ma tháºt là má»™t bà chúa, Giê-ma ạ, bà chúa Siba vÄ© đại và sáng suốt .
Giê-ma cÆ°á»i , chối nguyây nguẩy :
- Sao lại nói năng tệ bạc thế, nhất là anh biết rằng tôi đã tốn bao nhiêu công phu má»›i là m được ra vẻ má»™t bà lịch thiệp đấy chứ. Là m cách mạng bà máºt mà giống nhÆ° bà chúa Siba thì hoạt Ä‘á»™ng sao được. Chỉ tổ cho máºt thám chú ý mà thôi !
- Giê-ma là m thế nà o cÅ©ng chẳng thể giống mấy mụ quen thói xã giao ăn không ngồi rồi được đâu. NhÆ°ng không can chi. Giê-ma rất đẹp nên máºt thám trông thấy cÅ©ng chẳng ngá» tá»›i chÃnh kiến của Giê-ma cho dù Giê-ma không biết bắt chÆ°á»›c bà Grat-xi-ni Ä‘i đâu cÅ©ng lấy quạt che miệng cÆ°á»i khúc khÃch Ä‘i nữa.
- Thôi, Xê-da, anh đừng là m tá»™i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáng thÆ°Æ¡ng ấy nữa. Äể miệng lưỡi ấy mà nếm kẹo mạch nha cho dịu bá»›t Ä‘á»™c ác Ä‘i...Xong chÆ°a ? Nà o, giá» ta Ä‘i thôi.
Mác-ti-ni Ä‘oán rất đúng. Buổi gặp mặt tối hôm ấy vừa đông lại vừa vô duyên. Mấy nhà văn tán hÆ°Æ¡u tán vượn má»™t cách rất khách sáo, xem chừng rất ngán ngẩm. Còn đám ngÆ°á»i du lich và vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c Nga đủ mà u sắc thì hết mò hết phòng ná» sang phòng kia gặp ai cÅ©ng há»i thăm các danh nhân để cố nói cho được những câu chuyện văn hoa.
Grat-xi-ni tiếp khách vá»›i má»™t thứ lá»… Ä‘á»™ cÅ©ng trÆ¡n bóng nhÆ° đôi già y của ông ta váºy. NhÆ°ng khi trông thấy Giê-ma thì bá»™ mặt lạnh lùng của ông ta sáng hẳn lên. Tháºt ra Grat-xi-ni không Æ°a gì Giê-ma và trong thâm tâm còn có phần e sợ nà ng nữa là khác. NhÆ°ng ông ta hiểu rằng nếu không có ngÆ°á»i thiếu phụ ấy thì phòng khách của ông sẽ mất sức hấp dẫn Ä‘i nhiá»u lắm. Grat-xi-ni là m ăn phát tà i, phất rất nhanh trong nghá» nên bây giỠđâm ra già u có và nổi danh. Ông định biến nhà riêng thà nh nÆ¡i trung tâm của giá»›i trà thức tá»± do. Nhiá»u lần ông cay đắng thừa nháºn rằng ngÆ°á»i vợ mà ông trót lấy thá»i trẻ chỉ là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà thấp bé diêm dúa và vô vị, ăn nói vô duyên mà sắc đẹp đã phai tà n, không thể là m chủ má»™t phòng khách văn há»c lá»›n nhÆ° thế. Khi được tin Giê-ma đến ông rất yên tâm tin rằng buổi gặp mặt sẽ thà nh công rá»±c rỡ. Những cá» chỉ khoan thai và thanh tú của ngÆ°á»i thiếu phụ ấy Ä‘em đến cho má»i ngÆ°á»i cảm giác nhẹ nhà ng thoải mái và chỉ riêng sá»± có mặt của nà ng cÅ©ng xua tan được bầu không khà dung tục mà theo ông tưởng tượng vẫn lẩn quất trong căn nhà nà y.
Bà Grat-xi-ni đón tiếp Giê-ma rất thân tình :
- Trông bà hôm nay xinh quá !
Bà vừa bô bô nói thầm với Giê-ma như thế vừa nhìn bộ áo bằng vải casơmia của chị với con mắt xoi mói ghen tị.
Bà Grat-xi-ni ghét cay ghét đắng Giê-ma chÃnh là ở những nét Mac-ti-ni lại yêu mến : từ tÃnh Ä‘iá»m đạm, thẳng thắn cho đến tâm trà là nh mạnh và cả nét mặt của chị nữa. NhÆ°ng khi bà Grat-xi-ni căm ghét má»™t phụ nữ thì thái Ä‘á»™ của bà ta lại tá» ra quá mức niá»m nở. Giê-ma thừa hiểu giá trị những lá»i khen sởi lởi ấy và không vì thế mà báºn tâm. Äối vá»›i chị, việc Ä‘i và o xã há»™i nhÆ° thế là má»™t nhiệm vụ nhá»c nhằn, không lấy gì là m thÃch thú, mà ngÆ°á»i cách mạnng bà máºt phải là m tròn má»™t cách có ý thức để tránh sá»± chú ý của máºt thám. Chị cho công tác đó mệt óc không kém gì công tác máºt mã và biết rằng muốn khá»i bị tình nghi thì Ä‘iá»u đó có giá trị thá»±c tế là phải là m cho mình nổi tiếng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà khéo ăn mặc. Vì thế chị đã phải nghiên cứu các báo quảng cáo mốt ăn mặc tỉ mỉ không khác gì việc nghiên cứu cách Ä‘á»c máºt mã cả.
Nghe tin Giê-ma tá»›i, mặt các danh sÄ© Ä‘ang tẻ ngán bá»—ng sáng sủa hẳn lên vì Giê-ma vốn rất nổi danh trong giá»›i nà y. Các nhà báo cấp tiến xô cả lại phÃa chị. NhÆ°ng Giê-ma là nhà hoạt Ä‘á»™ng bà máºt kinh nghiệm có thừa nên chị không chịu để cho mình bị há» Ä‘á»™c chiếm. Phe cấp tiến thì ngà y nà o mà chẳng gặp được há» ! Vì thế chị nhẹ nhà ng bảo há» nên Ä‘i là m nhiệm vụ trÆ°á»›c mắt của há», mỉm cÆ°á»i nhắc há» không nên uổng phà thá»i gian Ä‘i tuyên truyá»n giác ngá»™ cho chị mà nên Ä‘i nói chuyện vá»›i biết bao khách du lịch tá»›i thăm. Còn chị thì tìm đến nói chuyện vá»›i má»™t nghị sÄ© nÆ°á»›c Anh vì sá»± đồng tình của ông nà y là rất cần thiết cho đảng Cá»™ng hoà . Biết ông ta chuyên vá» vấn Ä‘á» tà i chÃnh , nên đầu tiên Giê-ma há»i ý kiến ông ta vá» má»™t vần Ä‘á» chuyên môn có liên quan đến tiá»n tệ nÆ°á»›c Ão, rồi sau đó khéo léo lái câu chuyện sang vấn Ä‘á» ngân sách của vùng Lôm-bac-Ä‘i và vùng VÆ¡-ni-dÆ¡. Nhà nghị sÄ© nÆ°á»›c Anh vốn chỠđợi má»™t câu chuyện xã giao thông thÆ°á»ng và tẻ ngắt nhìn Giê-ma má»™t cách lo ngại, dáng chừng sợ mắc phải cạm bẫy của má»™t nhà văn kiêu kỳ. NhÆ°ng sau khi bắt chuyện vá»›i ngÆ°á»i thiếu phụ ấy, ông ta thấy hứng thú chẳng kém gì ngắm chị nên Ä‘Ã nh chịu hà ng phục hoà n toà n và bà n bạc rất sâu vá» tình hình tà i chÃnh nÆ°á»›c Ã, chẳng khác gì ngÆ°á»i Ä‘ang tiếp chuyện ông chÃnh là Met-te-nich váºy và khi - Tôi cÅ©ng chẳng biết gì hÆ¡n. Vá» vấn Ä‘á» tiá»n nong thì không đến ná»—i khó khăn nhÆ° trÆ°á»›c đây đã tưởng. Hình nhÆ° ông ta không túng thiếu gì và sẵn sà ng là m việc không lấy tiá»n.
- Thế có nghĩa là ông ta có tà i sản riêng chứ gì ?
- Chắc thế. Kể ra thì cÅ©ng lạ tháºt. Chắc Giê-ma còn nhá»› tối hôm đó khi há»p ở nhà giáo sÆ° Pha-bÆ¡-ri-xi có ngÆ°á»i kể chuyện là khi Ä‘á»™i thám hiểm Äuy-pÆ¡-rê má»i ông ta và o là m gì thì ông ta tang thÆ°Æ¡ng lắm. NhÆ°ng giá» lại nghe nói ông ta có cổ phần ở vùng má» BÆ¡-rê-din, ngoà i ra ông ta lại thà nh công rất lá»›n trong nghá» Ä‘oản văn ở Pa-ri, Viên và Luân đôn. Hình nhÆ° ông ta thông thạo tá»›i năm sáu thứ tiếng. Cho nên, mặc dù ở đây, ông ta vẫn có thể tiếp tục liên lạc được vá»›i báo chà nÆ°á»›c ngoà i nhÆ° thÆ°á»ng. Chá»i bá»›i bá»n Giê-duýt cÅ©ng chẳng mất hết thá»i giá» của ông ta.
- Äúng đấy...nhÆ°ng đến giá» Ä‘i rồi, Xê-da ạ. Tôi cà i mấy bông hồng đã nhé. Anh chá» tôi má»™t lát.
Giê-ma lên gác và phút chốc trở xuống, mấy bông hồng cà i trÆ°á»›c ngá»±c, đầu quấn má»™t chiếc khăn thêu Ä‘en dà i kiểu Tây Ban Nha. Mác-ti-ni nhìn chị vá»›i con mắt hoạ sÄ© và nói :- Giê-ma tháºt là má»™t bà chúa, Giê-ma ạ, bà chúa Siba vÄ© đại và sáng suốt .
Giê-ma cÆ°á»i , chối nguyây nguẩy :
- Sao lại nói năng tệ bạc thế, nhất là anh biết rằng tôi đã tốn bao nhiêu công phu má»›i là m được ra vẻ má»™t bà lịch thiệp đấy chứ. Là m cách mạng bà máºt mà giống nhÆ° bà chúa Siba thì hoạt Ä‘á»™ng sao được. Chỉ tổ cho máºt thám chú ý mà thôi !
- Giê-ma là m thế nà o cÅ©ng chẳng thể giống mấy mụ quen thói xã giao ăn không ngồi rồi được đâu. NhÆ°ng không can chi. Giê-ma rất đẹp nên máºt thám trông thấy cÅ©ng chẳng ngá» tá»›i chÃnh kiến của Giê-ma cho dù Giê-ma không biết bắt chÆ°á»›c bà Grat-xi-ni Ä‘i đâu cÅ©ng lấy quạt che miệng cÆ°á»i khúc khÃch Ä‘i nữa.
- Thôi, Xê-da, anh đừng là m tá»™i ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáng thÆ°Æ¡ng ấy nữa. Äể miệng lưỡi ấy mà nếm kẹo mạch nha cho dịu bá»›t Ä‘á»™c ác Ä‘i...Xong chÆ°a ? Nà o, giá» ta Ä‘i thôi.
Mác-ti-ni Ä‘oán rất đúng. Buổi gặp mặt tối hôm ấy vừa đông lại vừa vô duyên. Mấy nhà văn tán hÆ°Æ¡u tán vượn má»™t cách rất khách sáo, xem chừng rất ngán ngẩm. Còn đám ngÆ°á»i du lich và vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c Nga đủ mà u sắc thì hết mò hết phòng ná» sang phòng kia gặp ai cÅ©ng há»i thăm các danh nhân để cố nói cho được những câu chuyện văn hoa.
Grat-xi-ni tiếp khách vá»›i má»™t thứ lá»… Ä‘á»™ cÅ©ng trÆ¡n bóng nhÆ° đôi già y của ông ta váºy. NhÆ°ng khi trông thấy Giê-ma thì bá»™ mặt lạnh lùng của ông ta sáng hẳn lên. Tháºt ra Grat-xi-ni không Æ°a gì Giê-ma và trong thâm tâm còn có phần e sợ nà ng nữa là khác. NhÆ°ng ông ta hiểu rằng nếu không có ngÆ°á»i thiếu phụ ấy thì phòng khách của ông sẽ mất sức hấp dẫn Ä‘i nhiá»u lắm. Grat-xi-ni là m ăn phát tà i, phất rất nhanh trong nghá» nên bây giỠđâm ra già u có và nổi danh. Ông định biến nhà riêng thà nh nÆ¡i trung tâm của giá»›i trà thức tá»± do. Nhiá»u lần ông cay đắng thừa nháºn rằng ngÆ°á»i vợ mà ông trót lấy thá»i trẻ chỉ là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà thấp bé diêm dúa và vô vị, ăn nói vô duyên mà sắc đẹp đã phai tà n, không thể là m chủ má»™t phòng khách văn há»c lá»›n nhÆ° thế. Khi được tin Giê-ma đến ông rất yên tâm tin rằng buổi gặp mặt sẽ thà nh công rá»±c rỡ. Những cá» chỉ khoan thai và thanh tú của ngÆ°á»i thiếu phụ ấy Ä‘em đến cho má»i ngÆ°á»i cảm giác nhẹ nhà ng thoải mái và chỉ riêng sá»± có mặt của nà ng cÅ©ng xua tan được bầu không khà dung tục mà theo ông tưởng tượng vẫn lẩn quất trong căn nhà nà y.
Bà Grat-xi-ni đón tiếp Giê-ma rất thân tình :
- Trông bà hôm nay xinh quá !
Bà vừa bô bô nói thầm với Giê-ma như thế vừa nhìn bộ áo bằng vải casơmia của chị với con mắt xoi mói ghen tị.
Bà Grat-xi-ni ghét cay ghét đắng Giê-ma chÃnh là ở những nét Mac-ti-ni lại yêu mến : từ tÃnh Ä‘iá»m đạm, thẳng thắn cho đến tâm trà là nh mạnh và cả nét mặt của chị nữa. NhÆ°ng khi bà Grat-xi-ni căm ghét má»™t phụ nữ thì thái Ä‘á»™ của bà ta lại tá» ra quá mức niá»m nở. Giê-ma thừa hiểu giá trị những lá»i khen sởi lởi ấy và không vì thế mà báºn tâm. Äối vá»›i chị, việc Ä‘i và o xã há»™i nhÆ° thế là má»™t nhiệm vụ nhá»c nhằn, không lấy gì là m thÃch thú, mà ngÆ°á»i cách mạnng bà máºt phải là m tròn má»™t cách có ý thức để tránh sá»± chú ý của máºt thám. Chị cho công tác đó mệt óc không kém gì công tác máºt mã và biết rằng muốn khá»i bị tình nghi thì Ä‘iá»u đó có giá trị thá»±c tế là phải là m cho mình nổi tiếng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà khéo ăn mặc. Vì thế chị đã phải nghiên cứu các báo quảng cáo mốt ăn mặc tỉ mỉ không khác gì việc nghiên cứu cách Ä‘á»c máºt mã cả.
Nghe tin Giê-ma tá»›i, mặt các danh sÄ© Ä‘ang tẻ ngán bá»—ng sáng sủa hẳn lên vì Giê-ma vốn rất nổi danh trong giá»›i nà y. Các nhà báo cấp tiến xô cả lại phÃa chị. NhÆ°ng Giê-ma là nhà hoạt Ä‘á»™ng bà máºt kinh nghiệm có thừa nên chị không chịu để cho mình bị há» Ä‘á»™c chiếm. Phe cấp tiến thì ngà y nà o mà chẳng gặp được há» ! Vì thế chị nhẹ nhà ng bảo há» nên Ä‘i là m nhiệm vụ trÆ°á»›c mắt của há», mỉm cÆ°á»i nhắc há» không nên uổng phà thá»i gian Ä‘i tuyên truyá»n giác ngá»™ cho chị mà nên Ä‘i nói chuyện vá»›i biết bao khách du lịch tá»›i thăm. Còn chị thì tìm đến nói chuyện vá»›i má»™t nghị sÄ© nÆ°á»›c Anh vì sá»± đồng tình của ông nà y là rất cần thiết cho đảng Cá»™ng hoà . Biết ông ta chuyên vá» vấn Ä‘á» tà i chÃnh , nên đầu tiên Giê-ma há»i ý kiến ông ta vá» má»™t vần Ä‘á» chuyên môn có liên quan đến tiá»n tệ nÆ°á»›c Ão, rồi sau đó khéo léo lái câu chuyện sang vấn Ä‘á» ngân sách của vùng Lôm-bac-Ä‘i và vùng VÆ¡-ni-dÆ¡.
Nhà nghị sÄ© ngÆ°á»i Anh vốn chỠđợi má»™t câu chuyện xã giao thông thÆ°á»ng và tẻ ngắt , nhìn Giê-ma má»™t cách lo ngại, dáng chừng sợ mắc phải cạm bẫy của má»™t nhà văn kiêu kỳ. NhÆ°ng sau khi bắt chuyện vá»›i ngÆ°á»i thiếu phụ ấy, ông ta thấy hứng thú chẳng kém gì ngắm chị nên Ä‘Ã nh chịu hà ng phục hoà n toà n và bà n bạc rất sâu vá» tình hình tà i chÃnh của nÆ°á»›c Ã, chẳng khác gì ngÆ°á»i Ä‘ang tiếp chuyện vá»›i ông là Mét-to-nich váºy
(Met-tô-nich (1773-1859 : tể tÆ°á»›ng " sắt và máu" nÆ°á»›c Ão, ngÆ°á»i đại diện tiêu biểu nhất của liên minh phong kiến phản Ä‘á»™ng châu Âu, ngÆ°á»i à rất căm thù vì hắn đã ra lệnh thi hà nh má»™t chÃnh sách khủng bố và đà n áp dã man những năm 1815-1848) Và khi Grat-xi-ni dẫn tá»›i chá»— Giê-ma má»™t ngÆ°á»i Pháp muốn tìm hiểu thà nh láºp Äảng nÆ°á»›c à trẻ thì viên nghị sÄ© Anh đứng dáºy, vá»›i má»™t cảm giác hầu nhÆ° tin tưởng rằng ngÆ°á»i à có đủ lý do để bất mãn hÆ¡n là ông tưởng trÆ°á»›c đây.
Khi buổi gặp mặt sắp kết thúc, Giê-ma nhẹ nhà ng rá»i phòng khách lẩn ra sân ngoà i. Chị muốn ngồi má»™t mình trong giây lát dÆ°á»›i rặng trà hoa và trúc Ä‘Ã o cao lá»›n.. Không khà ngá»™t ngạt và dòng ngÆ°á»i tấp náºp là m cho chị nhức đầu, choáng váng.
Ở cuối sân ngoà i là má»™t dãy thùng gá»— trồng cây dừa và cây lưỡi mèo cao. Chung quanh dãy thùng lại là môjt hà ng hoa bách hợp và những cây hoa khác. Tất cả những cái đó kết thà nh má»™t tấm bình phong dà y đặc. Sau tấm bình phong ấy là má»™t khoảng trống nhìn ra khung cảnh tuyệt vá»i của vùng thung lÅ©ng phủ đầy hoa cuối mùa rủ xuống lối Ä‘i hẹp giữa hai rặng cây.
Giê-ma len lá»i và o trong góc ấy để cho chẳng ai tìm được mình nữa. Chị muốn nghỉ ngÆ¡i yên tÄ©nh má»™t mình để đỡ nhức đầu. Äêm ấy rất ấm áp, tÄ©nh mịch và dịu đẹp nhÆ°ng Giê-ma vừa ở trong phòng tiếp khách ra nên chị cảm thấy trá»i có vẻ lạnh. Chị lấy khăn mang theo quấn lên đầu.
Chị Ä‘ang thiu thiu chợp mắt thì bá»—ng tiếng ngÆ°á»i nói và tiếng chân lại gần là m chị bừng tỉnh. Chị lui nữa và o bóng tối để khá»i bị ngÆ°á»i ta trông thấy và để già nh thêm mấy phút yên tÄ©nh quý giá trÆ°á»›c khi trở và o phòng khách vá»›i những câu chuyện là m căng thẳng cân não đã mệt má»i. NhÆ°ng khốn thay, những bÆ°á»›c chân đã dừng lại ngay cạnh tấm bình phong cây lá. Tiếng nói nhá» nhẻ thanh thanh Ä‘ang tuôn ra nhÆ° suối của bà Grat-xi-ni chợt im bặt. Tiếp đó là má»™t tiếng ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nghe êm ái và du dÆ°Æ¡ng; nhÆ°ng ngÆ°á»i đó có thói nói kéo dà i nên đôi chút khó nghe. Tại sao lại nói kéo dà i thế ? Phải chăng đó là vì kiểu cách hoặc là vì phải cố gắng thÆ°á»ng xuyên để che giấu má»™t táºt gì trong giá»ng nói ? NhÆ°ng dù sao ngÆ°á»i nghe vẫn có má»™t cảm giác rất khó chịu
Tiếng nói đó há»i :
- NgÆ°á»i Anh à ? NhÆ°ng tên bà ấy lại là tên Ã. Bà nói tên là Bô-la phải không ?
- Phải. Bà ta là vợ goá của ông Giôvani Bôla đã bất hạnh từ trần đấy mà . Ông còn nhá»› không, ông ta chết ở Anh cách đây khoảng bốn năm. Phải rồi, thế mà tôi cứ quên : ông sống nay đây mai đó thì là m sao nhá»› hết được tên những liệt sÄ© mà Tổ quốc bất hạnh của chúng tôi. Hà ng bao nhiêu ngÆ°á»i ấy chứ.
Bà Grat-ci-ni thở dà i. Há»… cứ nói chuyện vá»›i ngÆ°á»i nÆ°á»›c ngoà i là bà ấy giở cái giá»ng ấy ra. Bà đóng vai má»™t ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c Ä‘au buồn vì cảnh ngá»™ nÆ°á»›c Ã. Bà khéo phối hợp vai trò ấy trong những Ä‘iệu bá»™ nữ sinh và vá»›i vẻ mặt buồn sịu theo lối trẻ con của mình.
Tiếng ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nhắc lại :
- Chết ở Anh... Váºy ra ông ta là ngÆ°á»i lÆ°u vong à ? Tôi có nghe nói tên ấy. Có phải Bôla đã gia nháºp đảng nÆ°á»›c à trẻ ngay từ năm má»›i thà nh láºp không ?
- Phải, Bôla và má»™t trong những ngÆ°á»i thanh niên bất hạnh khác bị bắt năm 1833. Ông chắc còn nhá»› vụ án bi thảm ấy chứ ? Mấy tháng sau đó Bôla được thả, nhÆ°ng rồi qua hai ba năm lại có lệnh bắt nên ông ta phải bá» trốn sang Anh. Sau đó có tin đồn là ông ta kết hôn bên đó. Tháºt là má»™t câu chuyện lãng mạn hết sức, nhÆ°ng được cái là ông Bôla tá»™i nghiệp của chúng ta lại cÅ©ng là má»™t ngÆ°á»i thÃch lãng mạn.
- Bà nói là rồi sau đó ông ấy chết ở Anh ư ?
- Phải, chết vì lao. Ông ta chịu không nổi khà háºu nghiệt ngã ở Anh . Khi ông ta sắp tắt thở thì bà ta lại mất đứa con má»™t . Thằng bé chết vì bệnh Ä‘áºu. Câu chuyện kể cÅ©ng tháºt đáng buồn ông nhỉ. NhÆ°ng chúng tôi ai nấy Ä‘á»u quý Giê-ma lắm. Tá»™i nghiệp cho bà ấy ! Bà ta phải cái hÆ¡i cứng rắn nhÆ° má»i ngÆ°á»i dân nÆ°á»›c Anh váºy. Mà lại phải chịu bao Ä‘iá»u bất hạnh ! Thà nh thá» cứ rầu rÄ© và ...
Giê-ma đứng dáºy, rẽ cà nh thạch lá»±u. Không thể ngôi yên nghe ngÆ°á»i ta nói chuyện phiếm mà thóc mách tá»›i những ná»—i Ä‘au khổ trong Ä‘á»i tÆ° của mình, chị bÆ°á»›c ra chá»— sáng, mặt không giấu nổi vẻ bá»±c tức.
Bà Grát-xi-ni kêu lên má»™t tiếng giá»ng thản nhiên nhÆ° không có việc gì xảy ra :
- Ô kìa, bà ấy đây rồi ! Bà Giê-ma thân yêu ơi, thế mà tôi cứ lấy là m lạ chẳng biết bà biến đâu mất. Ông Phi-lê-trê Riva-ret muốn được là m quen với bà đấy.
Giê-ma nhìn Rivảet với con mắt hiếu kỳ và nghĩ bụng : " À, Ruồi trâu đây rồi "
Ri-va-ret lá»… phép nghiêng mình, nhÆ°ng chăm chú nhìn Giê-ma vá»›i đôi mắt mà Giê-ma cảm thấy sắc sảo, ngạo mạn và nhÆ° dò há»i Ä‘iá»u gì. Ri-va-ret liếc nhìn tấm bình phong cảnh lá xanh rá»n, nói :
- Vâng, chá»— tốt lắm. Tôi ra đây để hÃt thở không khà trong là nh.
- Äêm đẹp thế nà y mà ngồi trong phòng thì tháºt phụ lòng nhân từ của chúa ban cho ! - Bà chủ nhà vừa nói vừa ngÆ°á»›c mắt nhìn lên những ngôi sao. (Bà ta có đôi hà ng lông mi đẹp nên thÆ°á»ng thÃch khoe) - Kìa, ông thá» nhìn xem, nÆ°á»›c à thân yêu của tôi chẳng phải là má»™t thiên Ä‘Æ°á»ng hay sao ? Ước gì nÆ°á»›c tôi được tá»± do ! Äất nÆ°á»›c có những Ä‘oá hoa vá»›i những bầu trá»i đẹp nhÆ°á»ng nà y mà lại là má»™t đất nÆ°á»›c nô lệ !
Ruồi trâu kéo dà i giá»ng má»™t cách uể oải, khẽ nói :
- Và lại có những ngÆ°á»i phụ nữ yêu nÆ°á»›c nhÆ°á»ng nà y nữa !
Giêma giáºt mình nhìn Ri-va-ret : ăn nói sá»— sà ng nhÆ° váºy ai mà chẳng nháºn thấy ! NhÆ°ng quả là chị còn đánh giá quá thấp tÃnh Æ°a phỉnh nịnh của bà Grat-xi-ni. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáng thÆ°Æ¡ng ấy hạ là n mi xuống thở dà i :
- Chao ôi, phụ nữ chúng tôi tháºt là m được Ãt việc quá ông ạ ! NhÆ°ng biết đâu má»™t ngà y kia tôi lại chẳng có thể là m cho má»i ngÆ°á»i thấy rằng tôi có quyá»n là m má»™t ngÆ°á»i phụ nữ Ã...Tuy thế bây giá» tôi hãy trở lại nhiệm vụ của tôi đã . Ông đại sứ Pháp má»›i nhá» tôi giá»›i thiệu con gái nuôi của ông ta vá»›i các báºc danh tiếng ở đây. Ông và bà cÅ©ng nên gặp cô ta má»™t chút. Tháºt là má»™t cô gái yêu kiá»u...Bà Giêma thân yêu ạ, tôi dẫn ông Ri-va-ret đến đây để ông ta ngắm phong cảnh mÄ© lệ nÆ¡i nà y. Tôi giao ông ấy cho bà nhé. Tôi chắc bà sẽ hết sức giúp đỡ ông ta, giá»›i thiệu ông ta vá»›i má»i ngÆ°á»i...Kìa vị vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c đáng mến ngÆ°á»i Nga đã tá»›i kia rồi ! Ông và bà đã gặp ông ta chÆ°a ? Nghe nói ông ta là sủng thần của Sa hoà ng Ni-cô-lai đấy. Ông ta chỉ huy đồn binh ở má»™t thà nh phố Balan, tên là gì khó gá»i chết Ä‘i được ấy. Quelle nuit magnifique ! N est ce pas, mon prince ? (Äêm tuyệt quá, fải không ông hoà ng của tôi ?)
Bà ta nhún nhẩy tiến lại nói chuyện liến thoắng vá»›i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông cổ to nhÆ° cổ bò, cằm bạnh đầy má» Ä‘ay trên bá»™ quân phục. Rồi những lá»i than vãn rằng tổ quốc bất hạnh chốc chốc lại chen lấn trong những tiếng khen " charmant" (đáng yêu) và "mon prince" tắt dần ở đằng xa.
Giêma lặng lẽ đứng dÆ°á»›i cây thạch lá»±u. Chị cảm thấy khó chịu vì sá»± sá»— sà ng của Ruồi trâu và thấy thÆ°Æ¡ng hại ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ngu ngốc đáng thÆ°Æ¡ng ấy. Ruồi trâu nhìn theo bà Grat-xi-ni và vị vÆ°Æ¡ng tÆ°á»›c ngÆ°á»i Nga vá»›i má»™t con mắt là m Giêma rất bá»±c bá»™i; ngÆ°á»i ta đáng thÆ°Æ¡ng nhÆ° thế mà nhìn vá»›i con mắt nhạo báng nhÆ° váºy thì bụng dạ tháºt hẹp hòi .
Ruồi trâu quay lại phÃa chị, mỉm cÆ°á»i nói :
- Äấy bà xem, đó là lòng yêu nÆ°á»›c của ngÆ°á»i à và ngÆ°á»i Nga đấy. Khoác tay nhau Ä‘i hể hả lắm ! Giữa hai lòng yêu nÆ°á»›c ấy bà ưa lối nà o hÆ¡n ?
Giêma hÆ¡i cau mà y, nÃn lặng .
Ri-va-ret nói tiếp :
- Tất nhiên, tuỳ sở thÃch từng ngÆ°á»i . NhÆ°ng theo tôi thì tôi thÃch cái lối yêu nÆ°á»›c của ngÆ°á»i Nga hÆ¡n, vì nó thá»±c sá»± là m đến nÆ¡i đến chốn ! Nếu nÆ°á»›c Nga không dá»±a và o thuốc súng và đại bác mà dá»±a và o hoa và bầu trá»i thì "ông hoà ng của tôi" ngồi yên trong pháo Ä‘Ã i Balan được mấy nả !
Giêma lạnh nhạt nói :
- Ông có thể phát biểu quan điểm của mình nhưng tại sao lại nhân đó mà chế nhạo bà chủ nhà như thế !
- á»’ phải ! Ở à ngÆ°á»i ta rất mến khách, thế mà tôi không nhá»› ! NgÆ°á»i à tháºt là má»™t dân tá»™c mến khách tuyệt trần ! Tôi chắc ngÆ°á»i Ão cÅ©ng nháºn thấy thế...Má»i bà ngồi nhé !
Ruồi trâu kháºp khá»…nh bÆ°á»›c qua sân, mang ghế lại cho Giê-ma ngồi, rồi đứng trÆ°á»›c mặt chị, tì khủyu tay và o lan can. Ãnh sáng từ cá»a sổ chiếu ra rá»i thẳng và o mặt anh. Bây giá» Giêma má»›i ngắm nhìn Ruồi trâu được cẩn tháºn.
Giêma rất thất vá»ng. Chị tưởng rằng diện mạo của ngÆ°á»i ấy, nếu không dá»… Æ°a thì cÅ©ng phải có gì đáng ghi nhá»› và gân guốc. NhÆ°ng trái lại Ä‘iểm nổi báºt nhất trong con ngÆ°á»i ấy lại là khuynh hÆ°á»›ng diện sang và má»™t sá»± ngạo mạn che giấu nhÆ°ng rõ nét trong tháo Ä‘á»™ và cá» chỉ. Da ông ta ngăm ngăm và nhÆ° da ngÆ°á»i Muy-lat (ngÆ°á»i lai do bố da trắng và mẹ da Ä‘en sinh ra). Và mặc dù kháºp khá»…nh nhÆ°ng ông ta vẫn nhanh nhẹn nhÆ° má»™t con mèo.
Tòan bá»™ dáng Ä‘iệu của ông là m cho ngÆ°á»i ta rất dá»… liên tưởng đến má»™t con báo Ä‘en vùng châu Phi. Trán và má bên trái sâu hoắm má»™t vết sẹo dà i hình móc câu của nhát gÆ°Æ¡m chém là m cho bá»™ mặt méo mó Ä‘i má»™t cách đáng sợ. Giêma nháºn thấy, cứ má»—i khi ông ta nói lắp bắp thì Ä‘Æ°á»ng gân lạo giần giáºt khắp ná»a mặt bên trái . Nếu không có những khiếm khuyết ấy thì có lẽ ông ta cÅ©ng là má»™t con ngÆ°á»i đẹp đẽ đấy, nhÆ°ng bây giá» thì diện mạo của ông ta chẳng có gì là hấp dẫn cả.
Ruồi trâu lại cất tiếng, giá»ng êm ái, nhá» nhẹ và mÆ¡ hồ (Giêma cà ng thấy bá»±c bá»™i, nghÄ© thầm :" Tháºt giống nhÆ° má»™t con báo biết nói và đang nói giữa lúc nó hiá»n là nh nhất".)
- Tôi có nghe bà nói rất quan tâm đến báo chà cấp tiến và cũng có bà i viết cho các báo ấy nữa.
- Thỉnh thoảng tôi có viết. Phải cái tôi Ãt thì giá» rá»—i lắm.
- À, vâng ! Äiá»u đó tôi có biết : bà Grat-xi-ni nói rằng bà báºn nhiá»u việc quan trá»ng khác.
Giêma ngÆ°á»›c mắt nhìn. Chắc cái bà Grat-xi-ni ngá» nghệch ấy lại dại dá»™t ba hoa vá»›i con ngÆ°á»i không đáng tin cáºy nà y rồi, má»™t ngÆ°á»i mà hiện nay chị thấy bắt đầu thá»±c sá»± không Æ°a.
Chị trả lá»i bằng má»™t giá»ng khô khan :
- Vâng, báºn thì quả có báºn. NhÆ°ng bà Grat-xi-ni đã quá quan trá»ng hóa công việc tôi là m. Thá»±c ra những việc ấy phần lá»›n là những việc rất nhá» má»n.
- ThÆ°a bà , nếu tất cả chúng ta chỉ biết có than khóc nÆ°á»›c à thì thế giá»›i nà y sẽ tháºt nguy hiểm. Tôi thiết tưởng tiếp xúc nhiá»u vá»›i cái xã há»™i của ông bà chủ nhà nà y dá»… là m cho ngÆ°á»i ta trở thà nh phù phiếm, dù chỉ là phù phiếm để tá»± vệ. Phải, phải. Tôi biết ý của bà lắm. Äúng, đúng ! NhÆ°ng lối yêu nÆ°á»›c của há» là m cho tôi không nhịn cÆ°á»i được !...Bà muốn trở vá» phòng Æ° ? Vá» là m gì ?Ở đây dá»… chịu thế kia mà ?
- Không, tôi phải vá». À, chiếc khăn quà ng của tôi..Cảm Æ¡n ông.
Rivaret nhặt chiếc khăn, đứng thẳng dáºy, nhìn Giêma vá»›i cặp mắt vô tá»™i và xanh biếc nhÆ° những đóa hoa lÆ°u ly bên bá» suối.
Anh nói vá»›i giá»ng hối lá»—i :
- Tôi biết bà giáºn tôi vì tôi đã cÆ°á»i những con rối sặc sỡ đó. NhÆ°ng là m thế nà o mà không cÆ°á»i cho được ?
- Ông đã há»i thì tôi xin thÆ°a : Theo ý tôi, chế nhạo sá»± tà n táºt vá» tinh thần của ngÆ°á»i khác là thiếu Ä‘á»™ lượng, tháºm chà là hèn nhát, cÅ©ng nhÆ° chế nhạo má»™t ngÆ°á»i què quặt hoặc...Rivaret Ä‘á»™t nhiên nÃn thở , vẻ Ä‘au Ä‘á»›n hiện lên nét mặt. Anh lùi bÆ°á»›c, Ä‘Æ°a mắt nhìn cái chân kháºp khá»…nh và cánh tay tà n táºt của mình. NhÆ°ng anh trấn tÄ©nh ngay được và cÆ°á»i vang :
- ThÆ°a bà , so sánh nhÆ° thế thì không được sát lắm: những ngÆ°á»i què quặt chúng tôi chẳng há» khoe khoang sá»± tà n táºt của mình nhÆ° bà chủ nhà vẫn hay khoe khoang sá»± ngu ngốc cuả bà ấy ! Vả lại, chúng tôi cÅ©ng công nháºn rằng bị méo mó vá» váºt chất cÅ©ng khổ sở chẳng kém gì bị méo mó vá» tinh thần...Äây có báºc thang, bà hãy vịn và o tay tôi.
Giêma lặng lẽ bÆ°á»›c cạnh Rivaret, sá»± nhạy cảm Ä‘á»™t nhiên của anh đã là m Giêma lúng túng, ngượng ngiụ. Rivaret vừa mở rá»™ng cánh cá»a và o phòng khách lá»›n, Giêma liá»n hiểu ngay rằng má»™t sá»± gì không bình thÆ°á»ng đã xảy ra khi chị không có mặt ở đây. Các ông thì lá»™ vẻ vừa bá»±c tức vừa bối rối, còn các bà thì xúm lại bên cá»a ra và o, mặt Ä‘á» gay, tuy cố là m ra vẻ bình thản. Ông chủ chốc chốc lại sá»a lại cặp kÃnh cố giấu vẻ giáºn dữ, còn nhóm ngÆ°á»i du lịch lại tò mò nhìn vá» phÃa cuối phòng. Rõ rà ng là ở đó đã có việc gì xảy ra là m các nhà du lịch cảm thấy buồn cÆ°á»i, còn những ngÆ°á»i khác thì cảm thấy bị lăng nhục. Chỉ có má»—i bà Grat-xi-ni là hình nhÆ° không hay biết gì cả. Vừa phe phẩy chiếc quạt , bà vừa tán gẫu vá»›i má»™t viên bà thÆ° sứ quán Hà Lan. Ông nà y vừa nghe vừa tóet miệng cÆ°á»i.
Giêma dừng bÆ°á»›c giây lát ở ngưỡng cá»a. Chị liếc nhìn xem Ruồi trâu có nháºn thấy sá»± xôn xao trong phòng không. Thấy ông ta đảo mắt nhìn từ phÃa bà chủ nhà sang chiếc Ä‘i văng ở cuối phòng vá»›i má»™t vẻ đắc thắng ác Ä‘á»™c, Giêma Ä‘oán biết ngay : ông ta đã Ä‘Æ°a tình nhân của mình đến vá»›i danh nghÄ©a giả dối và chỉ đánh lừa được bà Grat-xi-ni mà thôi.
Cô gái tsi-gan ngồi ngả lÆ°ng và o chiếc Ä‘i văng. Chung quanh chị ta là má»™t đám thanh niên và sÄ© quan kị binh. Há» tiếp chuyện chị ta nhÆ°ng vẫn không giấu những nụ cÆ°á»i nhạo báng. Bá»™ cánh đắt tiá»n mà u và ng Ä‘á» sặc sỡ theo kiểu phÆ°Æ¡ng Äông và những đồ trang sức Ä‘eo đầy ngÆ°á»i nổi báºt lên trong cảnh xalông văn há»c nà y của PhÆ¡-lô răng - xÆ¡, chị ta giống nhÆ° má»™t con chim vùng nhiệt Ä‘á»›i lạc và o giữa Ä‘Ã n chim sẻ váºy. Chắc chị ta cÅ©ng cảm thấy mình không hợp vá»›i cảnh nà y nên luôn luôn cau mà y má»™t cách khinh bỉ và dữ dá»™i nhìn và o các bà đang khó chịu vì sá»± có mặt của chị. Thấy Ruồi trâu Ä‘ang cùng vá»›i Giêma bÆ°á»›c và o phòng, chị đứng báºt dáºy, chạy tá»›i và tuôn ra má»™t trà ng tiếng Pháp văn phạm sai bét :
- Rivaret, tôi tìm ông khắp nÆ¡i khắp chốn. Bá tÆ°á»›c Xan tÆ° cốp há»i tối mai ông có đến đằng biệt thá»± không ? Hình nhÆ° có khiêu vÅ© đấy.
- Rất tiếc rằng tôi không đi được. Hơn nữa, dù có đi được thì tôi lại không thể nhảy được...Bà Bôla, cho phép tôi giới thiệu với bà đây là Di-ta Rê-ni.
Cô gái tsigan ném má»™t cái nhìn hầu nhÆ° muốn khiêu khÃch Giêma và lạnh nhạt nghiêng mình. Mac-ti-ni nói rất đúng : cô ta đẹp tháºt, nhÆ°ng trong vẻ đẹp đó có má»™t cái gì đấy sống sượng , thô lá»— và muông thú. Cô ta có những cá» chỉ rất nhịp nhà ng tá»± nhiên, trông rất vui mắt, nhÆ°ng trán thì thấp hẹp, mÅ©i thì nhá» má»™t cách vô duyên và trông có vẻ dữ tợn. Sá»± ngượng ngiụ vừa qua của Giêma khi nói chuyện vá»›i ruồi trâu nay lại cà ng tăng khi chị đứng trÆ°á»›c mặt cô gái tsi gan nà y; vì thế khi ông chủ nhà đến má»i chị sang phòng bên kia nói chuyện vá»›i các nhà du lịch thì cảm thấy nhẹ nhõm lạ thÆ°á»ng.
Äến táºn khuya, Giê-ma và Mac-ti-ni trở vá» PhÆ¡-lô-răng-xÆ¡, Mác-ti-ni há»i :
- Sao chị thấy Ruồi trâu thế nà o ? Anh chà ng trâng tráo quá ! Ai ngỠanh ta lại đánh lừa bà Grat-xi-ni đáng thương như thế bao giỠ!
- Anh nói vỠcô vũ nữ ba lê ấy ư ?
- Còn gì nữa ! ! Váºy mà anh ta lại còn khoe rằng cô ấy sẽ là ngôi sao của mùa biểu diá»…n nà y đấy ! Còn bà Grat-xi-ni thì tháºt hết lòng đối vá»›i các báºc tà i danh.
- Là m nhÆ° váºy tháºt chẳng đẹp mà cÅ©ng chẳng tốt tà nà o cả. Ông ta đã Ä‘Æ°a chủ nhân và o thế bị há»›, và hÆ¡n nữa, lại là m tá»™i cả ngÆ°á»i con gái ấy. Tôi chắc cô ta cÅ©ng chẳng thoải mái gì.
- Hình như chị nói chuyện với ông ta thì phải. Cảm tưởng chị thế nà o ?
- Xê-da ạ, không có cảm tưởng gì khác ngoà i ná»—i vui mừng khi thoát khá»i nói chuyện vá»›i ông ta ! Lần đầu tiên trong Ä‘á»i tôi gặp má»™t ngÆ°á»i là m cho mình mệt óc má»™t cách đáng sợ nhÆ° thế. Má»›i nói chuyện chừng mÆ°Æ¡i phút mà đã nhức cả đầu. Ông ta thá»±c giống quá»· sứ không biết yên tÄ©nh là gì.
- Tôi chắc chị cÅ©ng không Æ°a ông ta được. NgÆ°á»i đâu mà giảo hoạt, trÆ¡n nhÆ° lÆ°Æ¡n váºy. Tôi không tin được con ngÆ°á»i ấy.
Last edited by quykiemtu; 07-01-2009 at 04:08 PM.
|
16-08-2008, 06:22 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 3
Ruồi trâu thuê má»™t ngôi nhà ở ngoà i cá»a La mã, cách nhà Di-ta không xa. Anh ta hẳn là má»™t ngÆ°á»i hà o hoa. Tháºt ra căn phòng của anh ta cÅ©ng không có gì là quá xa xỉ nhÆ°ng trong má»i chi tiết Ä‘á»u thấy nổi báºt lên má»™t khuynh hÆ°á»›ng thÃch lá»™ng lẫy, môt khiếu thẩm mỹ tế nhị là m cho Ga-li và Ri-cac-đô rất Ä‘á»—i ngạc nhiên. Há» tưởng con ngÆ°á»i đã sống lâu năm ở vùng Amadôn hoang dại ấy chắc sẽ có những sở thÃch Ä‘Æ¡n giản lắm vì thế khi nhìn thấy những chiếc cavat sạch bong và những già y dép đủ kiểu của Ruồi trâu, trên bà n viết lại luôn luôn cắm nhiá»u hoa tÆ°Æ¡i thì há» cà ng thêm ngÆ¡ ngác. Nói chung, sá»± tiếp xúc của há» vá»›i Ruồi trâu là rất tốt đẹp. Äối vá»›i ai, Ruồi trâu cÅ©ng Ä‘á»u tá» ra niá»m nở và thân máºt, nhất là đối vá»›i những đảng viên đảng bá»™ địa phÆ°Æ¡ng của đảng Mat-di-ni. Tuy váºy, hình nhÆ° Giêma lại bị gạt ra ngoà i quy luáºt đó; từ lần gặp đầu tiên Ruồi trâu đã có vẻ không Æ°a chị, cố tránh mặt chị và đã hai ba lần tá» thái Ä‘á»™ cục cằn đối vá»›i chị là m cho Mac-ti-ni hết sức phản đối. Ngay từ lúc đầu Ruồi trâu và Mac-ti-ni đã không Æ°a nhau vì tÃnh tình của há» khác hẳn nhau đến mức Ä‘á»™ không thông cảm được vá»›i nhau má»™t chút nà o. NhÆ°ng ở Mac-ti-ni thì chẳng bao lâu sá»± không Æ°a đó biến thà nh thù ghét ra mặt.
Một hôm, Mac-ti-ni cáu kỉnh nói với Giêma :
- Ông ta không Æ°a tôi thế nà o Ä‘iá»u đó tôi không quan tâm lắm. ChÃnh thôi cÅ©ng không thÃch ông ta, nên chẳng ai mếch lòng cả. NhÆ°ng thái Ä‘á»™ của ông ta đối vá»›i chị thì tôi tháºt không thể chịu được. Tôi đã định cùng ông ta tÃnh món nợ đó, buá»™c ông ta phải giải thÃch việc nà y nhÆ°ng lại sợ thà nh to chuyện, mang tiếng rằng tá»± mình má»i ngÆ°á»i ta rồi lại cãi cá» vá»›i ngÆ°á»i ta.
- Xê-da, kệ ông ta . Chẳng có gì quan trá»ng cả đâu. HÆ¡n nữa chÃnh tôi cÅ©ng có lá»—i không kém ông ta.
- Chị có lỗi gì ?
- Tôi có lá»—i ở chá»— là m ông ta không Æ°a tôi đến thế. Khi tôi gặp ông ta lần đầu tại nhà Grat-xi-ni tối hôm đó, tôi đã trót nặng lá»i vá»›i ông ta.
- Chị nặng lá»i à ! Tôi không tin.
- Chuyện đó xảy ra cÅ©ng là vô tình thôi và lúc đó tôi đã lấy là m hối háºn. Lúc đó tôi có nói rằng chế nhakp ngÆ°á»i tà n táºt là không tốt và ông ta tưởng tôi ám chỉ ông ta. Tháºt tôi không há» có ý nghÄ© cho ông ta là ngÆ°á»i tà n táºt, ông ta cÅ©ng chẳng đến ná»—i Ä‘ui què mẻ sứt.
- DÄ© nhiên là không đến ná»—i. Chỉ có vai bên ná» cao hÆ¡n vai bên kia, tay trái bị táºt nặng thôi chứ còn ông ta không gù mà cÅ©ng không què. Ông ta hÆ¡i kháºp khiá»…ng nhÆ°ng Ä‘iá»u đó cÅ©ng không có gì đáng nói.
- Tôi còn nhá»› lúc ấy ông ta run bắn ngÆ°á»i và tái mặt Ä‘i. Tất nhiên lúc ấy tôi nói má»™t câu rất há»›, nhÆ°ng cÅ©ng rất lạ là tại sao ông ta nhạy cảm đến thế. Có lẽ ông ta đã nhiá»u lần Ä‘au khổ vì những lá»i nhạo báng Ä‘á»™c địa nhÆ° váºy.
- NhÆ°ng rất có thể bản thân ông ta cÅ©ng đã từng chế nhạo ngÆ°á»i khác Ä‘á»™c ác nhÆ° váºy. Ông ta có những cá» chỉ lịch thiệp, nhÆ°ng bản chất thì lại tà n nhẫn thà nh thá» cà ng là m cho tôi hết sức khó chịu.
- Xê-da, anh nói nhÆ° thế không hay đâu. Tôi cÅ©ng không Æ°a Rivarét đâu nhÆ°ng thổi phồng khuyết Ä‘iểm của ông ta để là m gì. Äã Ä‘Ã nh ông ta có thói kênh kiệu là m cho ngÆ°á»i khác bá»±c mình. Äiá»u đó có thể là do được ngÆ°á»i ta tán tụng quá gây nên. Và thói châm chá»c ấy quả tháºt hết sức khó chịu. NhÆ°ng tôi vẫn không cho rằng ông ta không có ý định xấu đâu.
- Tôi chẳng biết ông ta có ý định gì nhÆ°ng má»™t con ngÆ°á»i cái gì cÅ©ng nhạo báng thì tâm địa cÅ©ng chẳng trong sạch gì. Má»™t lần trong cuá»™c há»p ở nhà Pha-bÆ¡-ri-xi tôi đã chối tai vá» những lá»i nhạo báng của ông ta đối vá»›i những sá»± cải cách vừa qua tại La mã. Cái gì ông ta cÅ©ng cố tìm cho ra những Ä‘á»™ng cÆ¡ xấu xa, đê tiện.
Giêma thở dà i :
- Tôi e rằng vá» Ä‘iểm nà y tôi lại đồng ý vá»›i Rivaret hÆ¡n là đồng ý vá»›i anh. Là những ngÆ°á»i tốt bụng, đầu óc các anh lúc nà o cÅ©ng chứa chan những hy vá»ng và chỠđón êm đẹp. Lúc nà o các anh cÅ©ng sẵn sà ng cho rằng nếu má»™t vị nà o trạc trung tuần lòng đầy thiện ý mà lên ngôi Giáo hoà ng thì má»i việc Ä‘á»u ổn cả, vị đó sẽ mở cá»a nhà tù ban phÆ°á»›c là nh cho má»i ngÆ°á»i chung quanh, và độ và i ba tháng sau là thá»i đại hoà ng kim của chúa Giê-su đến. Hình nhÆ° các anh không hiểu rằng dù Giáo hoà ng kia có muốn hết sức Ä‘i nữa, ông ta cÅ©ng không thể láºp nên chÃnh nghÄ©a trên trần gian nà y được. Vấn Ä‘á» là nguyên tắc sai chứ không phải là ở thái Ä‘á»™ của má»™t cá nhân nà y hay má»™t cá nhân khác.
- Cái gì là nguyên tắc sai ? Quyá»n lá»±c của giáo hoà ng đối vá»›i cuá»™c sống thế tục của các tÃn đồ là nguyên tắc sai à ?
- Äâu phải chỉ có thế ? Äó chỉ là má»™t phần trong sai lầm chung mà thôi. Chủ yếu là ở chá»— để cho má»™t ngÆ°á»i có quyá»n sinh sát đối vá»›i tÃnh mạng con ngÆ°á»i . Trên cÆ¡ sở sai lầm đó không thể xây dá»±ng được những quan hệ tốt đẹp giữa ngÆ°á»i vá»›i ngÆ°á»i.
Mac-ti-ni giÆ¡ hai tay lên. Anh vừa cÆ°á»i vừa nói :
- Thôi, xin chị tha cho, cái thuyết "đạo đức ngoại trừ" (má»™t thuyết tôn giáo chủ trÆ°Æ¡ng chỉ cần tin và o Phúc âm là đủ, không cần nói gì tá»›i đạo đức luân lý nữa) ấy tôi không sao kham nổi. Tôi chắc rằng các cụ nhà ta xÆ°a hẳn là những ngÆ°á»i theo chủ nghÄ©a bình đẳng xã há»™i ( má»™t thuyết của phái cấp tiến trong thá»i kỳ cách mạng tÆ° sản Anh ) ở Anh trong thế ká»· 17. HÆ¡n nữa tôi đến đây không phải để tranh luáºn, mà để Ä‘Æ°a chị xem bản thảo nà y.
Mac-ti-ni rút trong túi ra mấy tỠgiấy.
- Lại một bà i văn châm biếm mới nữa à ?
- Vâng, lại má»™t chuyện dại dá»™t nữa mà Rivaret má»›i Ä‘Æ°a ra phiên há»p ban chấp hà nh hôm qua. Tôi cảm thấy rằng chẳng bao lâu chúng ta sẽ Ä‘i tá»›i đến chá»— đánh nhau vá»›i hắn ta mất.
- Chuyện gì thế ? Xê-da, anh thà nh kiến vá»›i ngÆ°á»i ta rồi. Rivaret có thể là má»™t ngÆ°á»i khó gần nhÆ°ng ông ta không dại dá»™t gì đâu.
- Tôi cÅ©ng không há» phủ nháºn rằng bà i nà y viết khá, nhÆ°ng chị cứ Ä‘á»c qua thì đủ rõ.
Bà i văn đả kÃch sá»± hân hoan rầm rá»™ do vị Giáo hoà ng má»›i lên ngôi hiện còn tiếp diá»…n ở Ã. CÅ©ng nhÆ° má»i tác phẩm khác của Ruồi trâu, bà i nà y viết bằng giá»ng văn hằn thù cay Ä‘á»™c. NhÆ°ng mặc dù lối văn của Ruồi trâu là m cho Giêma khó chịu đến thế nà o chăng nữa, tá»± trong thâm tâm, chị vẫn không thể không nháºn rằng sá»± phê phán của Ruồi trâu là xác đáng.
Chị đặt bản thảo lên bà n và nói :
- Tôi rất đồng ý vá»›i anh rằng lá»i văn bà i báo cáo nà y cay Ä‘á»™c má»™t cách đáng ghét. NhÆ°ng, khốn thay, ná»™i dung lại Ä‘á»u là đúng sá»± tháºt cả.
- Giêma !
- Phải, đúng nhÆ° thế đấy. Anh có thể gá»i Rivaret má»™t con lÆ°Æ¡n máu lạnh hay là gì gì Ä‘i nữa tuỳ thÃch, nhÆ°ng sá»± tháºt vẫn ở phÃa ông ta. Cố chứng minh rằng bà i văn nà y không đánh trúng Ä‘Ãch là vô Ãch, nó đánh rất trúng Ä‘Ãch.
- Váºy chắc ý kiến của chị là nên in bà i ấy ?
- Äấy lại là vấn Ä‘á» khác. Tôi không cho rằng cứ Ä‘em in ngay nguyên văn nhÆ° thế. Äể thế thì nhất định nó sẽ là m mất lòng ngÆ°á»i đẩy má»i ngÆ°á»i xa rá»i chúng ta chứ chẳng Ä‘em lại lợi Ãch gì cả. NhÆ°ng nếu Rivaret sá»a lại má»™t chút, vứt bá» những lá»i đả kÃch cá nhân thì bà i báo sẽ là má»™t tác phẩm có giá trị tháºt sá»±. Còn vá» phần phê phán chÃnh trị thì bà i văn viết rất hay. Tôi không ngá» Rivaret viết giá»i đến thế. Ông ta nói đúng những Ä‘iá»u cần nói và nói những Ä‘iá»u chúng ta chÆ°a ai dám nói. Chẳng hạn, Rivaret và nÆ°á»›c à nhÆ° má»™t ngÆ°á»i say rượu khóc lóc van xin má»™t thằng ăn cắp, để cho hắn tha hồ nắn túi. Chá»— ấy tháºt là hay tuyệt.
- Giê-ma ! NhÆ°ng chÃnh chá»— ấy lại là chá»— dở nhất trong toà n bà i văn ! Tôi không sao chịu nổi thái Ä‘á»™ cắn cà n tất cả má»i ngÆ°á»i và tất cả má»i việc nhÆ° thế !
- Tôi cÅ©ng váºy. NhÆ°ng vấn Ä‘á» không phải ở đó. Lối văn của Rivaret rất khó chịu và bản thân ông ta củng rất khó gần. NhÆ°ng khi Rivaret bảo rằng chúng ta quá say sÆ°a vá»›i những đám rÆ°á»›c tôn giáo vá»›i những cá» chỉ trìu mến vá»›i những lá»i kêu gá»i vá» tình yêu và hoà giải để cho phái Giê duýt và phái Xan phê Ä‘Ãch tha hồ lợi dụng thì ông ta đã má»™t ngà n lần đúng. Tiếc rằng tôi không dá»± buổi há»p mặt ban chấp hà nh hôm qua. Thế cuối cùng các anh quyết định ra sao ?
- ChÃnh vì thế nên hôm nay tôi đến gặp chị, Ban chấp hà nh yêu cầu chị đến gặp Rivaret để thuyết phục ông ta sá»a lại lá»i văn cho nhẹ bá»›t.
- Tôi đến Æ° ? NhÆ°ng tôi gần nhÆ° hoà n toà n không quen biết gì ông ta. HÆ¡n nữa hiện nay ông ta lại Ä‘ang ghét tôi. Tại sao cứ phải tôi Ä‘i, ngÆ°á»i khác Ä‘i không được hay sao ?
- Chỉ vì hôm nay ai cÅ©ng báºn cả. HÆ¡n nữa, trong bá»n chúng ta chỉ có chị là ngÆ°á»i ăn nói có lý lẽ hÆ¡n cả : chị biết tránh những láºp luáºn không cần thiết và sẽ không mất thá»i giá» cãi vã vá»›i ông ta nhÆ° chúng tôi.
- Tất nhiên tôi chẳng cãi vã vá»›i ông ấy là m gì. Thôi được, nếu các anh muốn thì tôi sẽ Ä‘i. NhÆ°ng tôi nói trÆ°á»›c là Ãt hy vá»ng lắm đấy !
- Tôi tin rằng nếu chị cố gắng thì nhất định sẽ trị được ông ta. Và chị nên nói cho Rivaret biết rằng , đứng vá» quan Ä‘iểm văn há»c, ban chấp hà nh rất hoan nghênh bà i văn châm biếm của ông ấy. Chắc nói thế ông ta rất thÃch, mà điá»u đó cÅ©ng hoà n toà n đúng thôi.
Ruồi trâu ngồi cạnh bà n viết cắm đầy hoa và cá» phượng vÄ©, lÆ¡ đãng nhìn xuống sân. Trên lòng anh là má»™t bức thÆ° ngá». Má»™t con chó thuá»™c giống chó chăn cừu Scot-len xù lông nằm cuá»™n tròn trên thảm, cạnh chân anh. Khi Giêma gõ và o cánh cá»a còn bá» ngá» thì nó cất đầu lên sủa. Ruồi trâu vá»™i vã đứng dáºy, nghiêng mình chà o khách má»™t cách cứng nhắc và trang trá»ng. GÆ°Æ¡ng mặt bá»—ng nhiên sắt lại và phá»›t tỉnh nhÆ° không, anh hết sức lạnh lùng nói :
- Bà rất có nhã ý. Nếu bà cho biết trước là muốn nói chuyện gì với tôi thì tôi xin lại nhà ngay.
Ruồi trâu lại nghiêng mình và đẩy chiếc ghế lại. Thấy Ruồi trâu tỠý Ä‘uổi mình má»™t cách tế nhị nhÆ° thế Giêma liá»n Ä‘i ngay và o câu chuyện :
- Tôi đến đây theo sự uỷ thác của ban chấp hà nh. Trong ban chấp hà nh có những ý kiến khác nhau vỠbà i văn châm biếm của ông.
- Tôi cũng nghĩ thế.
Ruồi trâu mỉm cÆ°á»i ngồi xuống trÆ°á»›c mặt Giêma và đẩy lá» hoa cúc lá»›n trên bà n che cho ánh sáng khổ chiếu và o mặt
- Phải nói rằng đứng vá» quan Ä‘iểm văn há»c Ä‘a số uá»· viên trong ban chấp hà nh rất hoan nghênh bà i ấy, nhÆ°ng má»i ngưòi Ä‘á»u nháºn thấy nếu cứ để nguyên nhÆ° thế mà in thì không lợi. Giá»ng văn quá kịch liệt có thể là m mất lòng và đẩy xa những ngÆ°á»i mà lúc nà u sá»± giúp đỡ và ủng há»™ của hỠđối vá»›i đảng rất quan trá»ng.
Ruồi trâu rút má»™t bông cúc ra khá»i lá», ngắt dần từng cánh hoa trắng. Äôi mắt Giêma ngẫu nhiên dừng lại trên bà n tay phải nhá» nhắn của Ruồi trâu Ä‘ang bứt từng cánh hoa má»™t. Chị thấy rạo rá»±c. Hình nhÆ° ngà y xÆ°a chị đã nhìn thấy những cá» chỉ ấy ở đâu rồi.
Ruồi trâu lại nói, giá»ng khẽ khà ng và lạnh lùng :
- Äứng vá» mặt văn há»c thì bà i văn của tôi chẳng có giá trị gì. Chỉ những ngÆ°á»i không hiểu gì vá» văn há»c thì má»›i hoan nghênh nó vá» phÆ°Æ¡ng diện ấy. Còn nói là là m mất lòng ngÆ°á»i thì chÃnh là tôi muốn nhÆ° thế.
- Äiá»u đó tôi rất hiểu. NhÆ°ng vấn Ä‘á» là ở chá»— ông đả kÃch không trúng những kẻ mà chúng ta cần đả kÃch.
Ruồi trâu nhún vai nhấm nháp cánh hoa vừa bứt khá»i Ä‘Ã i .
- Theo tôi thì bà lầm rồi. Vấn Ä‘á» là thế nà y : Ban chấp hà nh của các ông các bà má»i tôi đến đây là m gì ? Tôi hiểu là để lá»™t mặt nạ và phản kÃch Giê duýt. Tôi hiện Ä‘ang dốc hết khả năng để chấp hà nh nhiệm vụ đó.
- Tôi có thể cam Ä‘oan vá»›i ông rằng không má»™t ai nghi ngá» vá» tà i năng và thiện ý của ông. NhÆ°ng ban chấp hà nh e rằng bà i văn sẽ là m mất lòng đảng Tá»± do và là m cho chúng ta mất sá»± ủng há»™ vá» tinh thần của công nhân viên chức trong thà nh phố nà y. Bà i văn của ông nhằm chống phá Xan phê Ä‘Ãch, nhÆ°ng nhiá»u bạn Ä‘á»c có thể sẽ cho rằng ông muốn đả kÃch cả giáo há»™i lẫn giáo hoà ng má»›i. Äiá»u đó vá» mặt sách lược thì ban chấp hà nh cho là không nên.
- Bây giá» tôi má»›i hÆ¡i hiểu. Khi tôi công kÃch các giáo sÄ© có quan hệ xấu vá»›i đảng thì ngÆ°á»i ta cho phép tôi tha hồ nói thẳng thừng. NhÆ°ng khi tôi vừa chạm và o các giáo sÄ© mà ban chấp hà nh vì nể thì hoá ra là "chân lý giống nhÆ° má»™t con chó, nó nhất định phải bị nhốt và o cÅ©i. NhÆ°ng nó có thể bị roi quất Ä‘uổi ra ngoà i nếu nhÆ° Äức thánh cha đứng bên cạnh lá»a và ..."(lá»i vai há» trong bi kịch của Shakespeare " Vua Lia" - King Lear mà n 1 cảnh 4). Phải, vai há» nói thế mà đúng. NhÆ°ng thà là m cái gì còn hÆ¡n là m vai há». Tất nhiên tôi phải phục tùng quyết định của ban chấp hà nh, nhÆ°ng tôi vẫn cho rằng ban chấp hà nh chỉ chú ý đến những tên lÃnh hầu mà bá» qua vao chủ yếu nhất trong đó là đức...đức...giám...giám ...mục Mông...Mông-ta-ne-li.
Giê-ma nhắc lại :
- Mông-ta-ne-li Æ° ? Tôi không hiểu ý ông thế nà o cả....Ông muốn nói tá»›i giám mục địa pháºn BÆ¡-ri-xi-ghê-la ấy Æ° ?
- Phải, vị tân giáo hoà ng vừa má»›i cỠông ta là m Hồng y giáo chủ. Äây là má»™t bức thÆ° nói vỠông ta. ThÆ° của má»™t anh bạn ở vùng bên kia biên giá»›i viết cho tôi. Bà có muốn nghe không ?
- Biên giới lãnh địa của giáo hoà ng ấy ư ?
- Phải. Anh ta viết như sau .
Ruồi trâu vá»›i lấy bức thÆ° mà anh cầm trong tay lúc Giêma bÆ°á»›c và o nhà và cất tiếng Ä‘á»c to, lÃu cả lưỡi :
- " Anh....anh sắp...sắp được hân hạnh Ä‘Æ°Æ¡ng ...Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i má»™t trong những kẻ thù Ä‘á»™c ác nhất của chúng ta là Hồng ...Hồng y giáo chủ Lô...Lô-ren-xô Mông-ta-ne-li , tức là giám mục địa pháºn Bá»-ri-xi-ghê-la. Hắn..."
Rivaret ngừng bặt và im lặng trong giây lát. Rồi anh lại Ä‘á»c tiếp, rất cháºm chạp và hết sức kéo dà i, nhÆ°ng không lÃu giá»ng nữa :
- " Hắn định tá»›i kinh lý Tô-scan trong tháng sau vá»›i má»™t sứ mệnh đặc biệt quan trá»ng là "hoà giải". TrÆ°á»›c tiên, hắn sẽ giảng đạo tại PhÆ¡-lô-răng-xÆ¡, ở đó Ä‘á»™ ba tuần rồi Ä‘i Xi-ê-na, Phi-dÆ¡, và cuối cùng qua Pi-stôi-a để trở vá» Rô-ma-nha. Bá» ngoà i hắn thuá»™c phái Tá»± do trong giáo há»™i, nhÆ°ng hắn ta là bạn thân của giáo hoà ng và Hồng y giáo chủ Phê-rét-ti. Trong thá»i giáo hoà ng GÆ¡-rê-goa hắn là kẻ thất sủng nên bị đổi đến má»™t vùng hẻo lánh nà o đó tại A-pe-nanh. Hiện nay Mông-ta-ne-li Ä‘á»™t nhiên thăng chức rất mau. Vá» thá»±c chất, tất nhiên hắn cÅ©ng bị phái Giê duýt giáºt dây nhÆ° má»i tên Xan phê Ä‘Ãch khác. Sứ mệnh mà hắn Ä‘ang chấp hà nh là do ý kiến của các cha cố Giê duýt xúi giục. Hắn là má»™t trong những tay truyá»n giáo xuất sắc nhất của Giáo há»™i và thủ Ä‘oạn cÅ©ng thâm Ä‘á»™c không kém gì Lam-bÆ¡-ru-tri-ni. Nhiệm vụ hiện nay của hắn là duy trì cà ng lâu cà ng tốt lòng hân hoan của má»i ngÆ°á»i đối vá»›i giáo hoà ng má»›i, dùng cách đó để đánh lạc hÆ°á»›ng dÆ° luáºn cho đến khi đại công tÆ°á»›c kà tên và o má»™t đạo dụ do bè lÅ© tay sai của pháo Giê duýt thảo ra. Tôi chÆ°a tìm được cách gì để dò biết ná»™i dung của đạo dụ đó". Rồi bức thÆ° viết tiếp : " Hiện nay tôi cÅ©ng chÆ°a rõ Mông-ta-ne-li có biết lý do vì sao hắn được phái đến Tô-scan không hay hắn chỉ là công cụ trong tay bá»n Giê duýt. Hắn có thể là má»™t tên vô cùng giảo hoạt hoặc là má»™t con lừa ngu xuẩn nhất. NhÆ°ng có má»™t Ä‘iá»u hết sức kỳ lạ là theo chá»— tôi biết thì Mông-ta-ne-li không ăn hối lá»™ và không có tình nhân. Tháºt là má»™t trÆ°á»ng hợp hiếm có ! "
Ruồi trâu đặt bức thư xuống mắt lim dim, ngồi nhìn Giêma đợi xem chị nói gì :
Sau má»™t lát im lặng, Giêma há»i :
- Ông tin chắc rằng ngÆ°á»i bạn viết thÆ° cho ông nói đúng sá»± tháºt chứ ?
- Nói vá» Ä‘á»i tÆ° trong sạch của ngà i Mông-ta-ne-li ấy Æ° ? Không, chÃnh anh ta cÅ©ng không tin chắc Ä‘iá»u đó. Bà còn nhá»› là anh ta đã viết má»™t cách dè dặt " Theo chá»— tôi biết " chứ ?
Giêma lạnh lùng ngắt lá»i :
- Không phải vấn Ä‘á» Ä‘á»i tÆ°. Äiá»u tôi muốn biết là vấn Ä‘á» sứ mệnh của Mông-ta-ne-li .
- Vấn đỠđó thì tôi có thể hoà n toà n tin cáºy anh ta. Anh ta là bạn cÅ© của tôi, má»™t trong những đồng chà năm 1843. Hiện nay công tác mà anh ta phụ trách có nhiá»u thuáºn lợi đặc biệt cho phép anh ta tìm hiểu những vấn đỠđó.
Giê-ma sực nghĩ " Chắc là một viên quan lại nà o ở Va-ti-căng đây", và chị nói :
- Ông có nhiá»u đầu mối liên lạc bà máºt nhÆ° thế Æ° ? Tôi cÅ©ng đã Ä‘oán chừng là nhÆ° váºy.
Ruồi trâu nói tiếp :
- Tất nhiên bức thÆ° đó chỉ có tÃnh chất riêng mà thôi. Chắc bà cÅ©ng hiểu rằng không nên cho má»™t ngÆ°á»i nà o biết ná»™i dung của nó ngoà i các ủy viên trong ban chấp hà nh của bÃ
- Äiá»u đó khá»i phải nói. NhÆ°ng chúng ta hãy trở lại vấn Ä‘á» bà i văn. Liệu tôi có thể nói vá»›i các đồng chà trong ban chấp hà nh rằng ông đã vui lòng sá»a đổi đôi chút, là m cho lá»i lẽ được dịu nhẹ hÆ¡n, hay là ...
- Thế bà không thấy rằng nếu sá»a thì không những sẽ có thể là m yếu sức châm biếm Ä‘i mà còn có thể là m mất cả cái đẹp của "tác phẩm văn há»c" hay sao ?
- Äấy là ông há»i ý kiến riêng tôi. Còn tôi đến đây nói chuyện vá»›i ông là nhân danh ban chấp hà nh.
- NhÆ° váºy có nên kết luáºn rằng cá...cá nhân bà không đồng ý vá»›i ý...ý kiến của ban chấp hà nh không ?
Ruồi trâu nhét bức thư và o túi, hơi cúi mình và nhìn Giê-ma với đôi mắt chăm chú, khẩn thiết là m cho nét mặt anh bỗng dưng đổi khác.
- Bà cho rằng...
- Nếu ông muốn biết ý kiến cá nhân tôi, thì tôi cÅ©ng xin vâng : tôi không đồng ý vá»›i số đông vá» cả hai Ä‘iểm. Tôi hoà n toà n không hoan nghênh bà i văn vá» quan Ä‘iểm văn há»c, nhÆ°ng tôi thấy bà i văn ấy chân thá»±c vá» trình bà y sá»± việc và khôn khéo vá» thể hiện sách lược.
- Thế nghĩa là ...
- Tôi hoà n toà n đồng ý rằng nÆ°á»›c à đang bị lóa mắt bởi những ánh sáng huyá»…n hoặc và tất cả những niá»m hân hoan vui sÆ°á»›ng hiện nay sẽ dẫn nó tá»›i má»™t vÅ©ng lầy ghê gá»›m. Tôi sẽ rất sung sÆ°á»›ng nếu Ä‘iá»u đó được nói ra má»™t cách công khai và mạnh dạn dù cho nhÆ° thế có là m mất lòng hoặc đẩy xa má»™t và i bạn hiện Ä‘ang ủng há»™ chúng ta Ä‘i nữa. NhÆ°ng là má»™t thà nh viên của Ä‘oà n thể tôi không thể kiên trì ý kiến cá nhân của mình trong khi số đông Ä‘ang có ý kiến đối láºp. Và , lẽ dÄ© nhiên, tôi cÅ©ng cho rằng nếu đã nói, thì phải nói cho ôn hòa và bình tÄ©nh chứ không nên nói nhÆ° giá»ng bà i văn nà y.
- Xin bà chỠmột phút cho tôi xem lại bản thảo.
Ruồi trâu cầm lấy bà i văn Ä‘á»c lÆ°á»›t từ đầu đến cuối, rồi cau mà y tá» vẻ không vừa ý :
- Phải, tháºt váºy, bà hoà n toà n đúng. Tháºt là má»™t bà i Ä‘oản văn kêu mà rẻ tiá»n, chứ không phải là má»™t bà i văn châm biếm chÃnh trị. NhÆ°ng là m thế nà o được ? Nếu không viết cho tao nhã thì công chúng sẽ không hiểu được. Nếu không viết cho cay Ä‘á»™c thì bà i văn sẽ tẻ ngán.
- Thế ông không thấy rằng nếu cay độc quá mức thì cũng là m cho bà i văn tẻ ngán hay sao ?
Ruồi trâu nhìn chị má»™t cách sắc bén và lanh lợi rồi phá lên cÆ°á»i :
- ThÆ°a bà , có lẽ bà thuá»™c vá» má»™t hạng ngÆ°á»i rất đáng sợ là lúc nà o nói cÅ©ng đúng. NhÆ°ng nếu tôi không đứng vững trÆ°á»›c sá»± quyến rÅ©, không nói cho thâm Ä‘á»™c thì có lẽ tôi cÅ©ng sẽ thà nh má»™t ngÆ°á»i buồn tẻ nhÆ° bà Grat-xi-ni mất. Trá»i ! Nếu số kiếp Ä‘Æ°a mình đến bÆ°á»›c ấy thì khổ biết bao nhiêu ! Không, xin bà chá»› cau mà y ! Tôi biết rằng bà không Æ°a tôi nên tôi xin trở lại vấn Ä‘á». Tình hình hiện nay nhÆ° sau : Nếu tôi vứt bá» má»i chá»— đả kÃch cá nhân mà giữ nguyên phần chủ yếu của bà i văn thì ban chấp hà nh sẽ tỠý tiếc rằng không thể chịu trách nhiệm in bà i văn được; nhÆ°ng nếu tôi hy sinh chân lý chÃnh trị và dốc toà n lá»±c công kÃch má»™t và i kẻ cá biệt của đảng, thì ban chấp hà nh sẽ tâng bốc bà i văn lên táºn mây xanh, còn tôi vá»›i bà thì sẽ lại thấy rằng bà i văn đó không đáng in. Vấn Ä‘á» tháºt hoà n toà n siêu hình. In mà không cần biết tá»›i giá trị hay là giữ nguyên giá trị mà không in, đằng nà o hÆ¡n ? ThÆ°a bà Bô-la ?
- Theo tôi thì vấn Ä‘á» không nhất thiết phải đặt nhÆ° váºy. Nếu ông bá» những Ä‘á»an nói vá» cá nhân thì ban chấp hà nh sẽ đồng ý in dù sẽ có nhiá»u ngÆ°á»i phản đối. Và tôi tưởng nhÆ° váºy sẽ rất có Ãch. NhÆ°ng ông phải là m dịu lá»i văn Ä‘i má»›i được. Nếu đã muốn cho ngÆ°á»i Ä‘á»c uống má»™t liá»u thuốc nặng nhÆ° thế thì ngay lúc đầu không nên dùng hình thức quyết liệt là m ngÆ°á»i ta sợ không dám uống.
Ruồi trâu nhún vai và thở dà i khuất phục :
- ThÆ°a bà , tôi xin phục tùng ý kiến của bà , nhÆ°ng phục tùng vá»›i má»™t Ä‘iá»u kiện. Hiện nay bà có thể tÆ°á»›c quyá»n cÆ°á»i của tôi, nhÆ°ng trong tÆ°Æ¡ng lai gần đây phải để cho tôi sá» dụng quyá»n đó. Khi nà o đức ngà i Hồng y giáo chủ trong sạch ấy ló mặt ra ở PhÆ¡-lo-răng-xÆ¡ thì cả bà lẫn ban chấp hà nh không được ngăn tôi, tôi muốn nói cay Ä‘á»™c bao nhiêu thì nói ! Äó là quyá»n của tôi !
Anh buông thõng vá»›i má»™t giá»ng hết sức lạnh lùng, chốc chốc lại rút những bông cúc ra khá»i bình, giÆ¡ lên cao để ngắm nhìn ánh sáng xuyên qua những cánh hoa trắng muốt. Thấy những bông hoa rung rinh xiêu vẹo, Giê-ma nghÄ© : - Sao ông ta run rẩy thế ? Chắc không phải là ông ta say rượu !"
Chị vừa đứng dáºy vừa nói :
- Vấn đỠấy ông nên bà n vá»›i các ủy viên khác trong ban chấp hà nh. Tôi không thể Ä‘oán trÆ°á»›c được ý kiến của há».
Ruồi trâu cÅ©ng đứng dáºy, tì tay lên bà n và áp những đóa hoa và o mặt :
- Còn bà , ý kiến của bà thế nà o ?
Giê-ma ngáºp ngừng. Vấn đỠấy là m cho chị Ä‘au khổ và gợi lên những ká»· niệm cay đắng xÆ°a kia.
Cuối cùng chị nói :
- Tháºt tôi cÅ©ng không rõ. Cách đây nhiá»u năm tôi có được biết phần nà o vỠông Mông-ta-ne-li. Lúc ấy ông ta là cố đạo và là giám đốc trÆ°á»ng dòng trong tỉnh mà tôi sống thủa nhá». Má»™t ngÆ°á»i rất gần Mông-ta-ne-li kể cho tôi nghe nhiá»u chuyện vỠông ta. Tôi chÆ°a há» nghe nói Ä‘iá»u gì xấu vỠông ta cả và tôi tin rằng Ãt nhất là lúc bấy giỠông ta thá»±c sá»± là má»™t nhân váºt rất đáng tôn kÃnh. NhÆ°ng đã lâu lắm rồi và từ đó đến nay ông ta có thể thay đổi. Quyá»n hà nh vô tá»™i vạ đã là m há»ng biết bao con ngÆ°á»i !
Ruồi trâu ngẩng đầu, nét mặt kiên quyết, nhìn thẳng và o mắt chị và nói :
- Dù sao Ä‘i nữa, nếu bản thân ông Mông-ta-ne-li không phải là má»™t kẻ khốn nạn thì ông ta cÅ©ng là má»™t công cụ trong tay bè lÅ© khốn nạn. NhÆ°ng đối vá»›i tôi và các bạn hữu của tôi ở bên kia biên giá»›i thì khốn nạn hay công cụ của kẻ khốn nạn cÅ©ng chỉ là má»™t. Tảng đá nằm trên Ä‘Æ°á»ng có thể có những ý định hết sức tốt đẹp nhÆ°ng thế nà o ngÆ°á»i ta cÅ©ng phải hất nó Ä‘i... ThÆ°a bà , xin bà cho phép...
Anh bấm chuông rồi kháºp khiá»…ng bÆ°á»›c ra mở cá»a cho Giê-ma.
- ThÆ°a bà , bà đã rất có nhã ý đến thăm tôi. Xin bà để cho ngÆ°á»i Ä‘i gá»i xe ngá»±a nhé?...Bà không cần Æ°? Váºy xin chà o bà ...Bi-an-ca, chị là m Æ¡n mở giùm cá»a ngoà i.
Giê-ma bÆ°á»›c ra Ä‘Æ°á»ng phố vá»›i bao nhiêu ý nghÄ© xao xuyến.
" Các bạn hữu của tôi ở bên kia biên giá»›i". Há» là những ngÆ°á»i nà o? Và ông ấy định hất tảng đá ra khá»i Ä‘Æ°á»ng bằng cách nà o ? Nếu có phải chỉ bằng châm biếm không thôi, thì tại sao mắt ông ta lại lóe lên má»™t cách dữ dá»™i nhÆ° váºy ?
Last edited by quykiemtu; 07-01-2009 at 04:09 PM.
|
|
|
| |