Ricardo Molteni là một người chồng trẻ hạnh phúc. Anh yêu vợ và được vợ yêu một cách nồng nàn. Tình yêu của họ đơn giản, trong sáng, hồn nhiên như hơi thở của họ. Tuy nhiên, một chuỗi những ngộ nhận, như một phần của Định Mệnh, với những trò đùa tinh vi và tai ác của nó, đã dần đẩy họ ngày càng xa nhau. Ricardo càng tìm cách để chinh phục lại tình yêu của chính vợ mình càng như vấp phải bức tường của những ngờ vực, định kiến của một người vợ càng nồng nàn trong tình yêu lại càng sắt đá và bướng bỉnh trong lòng căm hờn. Những tâm trạng mà Ricardo trải qua, từ thảng thốt, ngờ vực, đến hoang mang, tuyệt vọng, đã đi đến tận cùng của giới hạn, của những thống khổ của một kiếp con người. Sự xuất hiện của kẻ thứ ba trong cuộc tình, Battista với những lợi thế về tiền bạc,vật chất của hắn, chỉ là một nhân tố xúc tác để đẩy mau những diễn biến của màn kịch, cho trò chơi của Định Mệnh mau chóng đi đến hồi chung cuộc. Khi Ricardo phát hiện ra những sai lầm của mình thì mọi chuyện đã trở nên quá muộn, để từ đó càng tuyệt vọng trong mơ ước khắc khoải được yêu, được sống lại trong cái thế giới bình yên của hạnh phúc. Cái chết của Emilia chỉ như là một kết thúc buồn thảm nhưng tất yếu, có lẽ, đã hoá giải được tấn bi kịch muôn thưở của tình yêu và hơn nữa làm cho phép mầu tình yêu được nhóm lên trong tim ta ngọn lửa ấm áp…
Chủ đề của tác phẩm là những diễn biến tâm lý phức tạp của bốn nhân vật đầy cá tính đối đầu nhau trong bủa vây của tình yêu cũng như của công việc trong đời sống. Chuyển biến của những xúc cảm, hành vi của các nhân vật, tác động bởi một xã hội chuẩn mực vật chất, vai chính trở nên như một con rối trong tay người diễn trò. Giá trị của tác phẩm Alberto Moravia càng nâng cao hơn ở những phân tích tâm lý sâu sắc, đưa người đọc sống cùng với nhân vật, chia sẻ với nhân vật từng tâm trạng, từ hân hoan, vui sướng cho đến buồn thảm, tuyệt vọng, làm người đọc cảm thấy thấm thía cho thân phận nhỏ nhoi yếu ớt của con người trong oái oăm của trò trốn bắt của hạnh phúc, của bi kịch.
Về mặt văn học, với Bóng ma Giữa trưa, A. Moravia đã tạo nên một kiệt tác cổ điển lãng mạn đúng nghĩa, vừa tinh tế, vừa mạnh mẽ, vừa đam mê, vừa cuồng nhiệt trong tình yêu và ảo ảnh cuộc đời.
Alberto Moravia là một trong những nhà văn Ý có lượng tác phẩm đồ sộ nhất. Ông sinh năm 1907 ở Rome. Thời niên thiếu ông hay ốm đau, bệnh tật nên học hành dang dở, và chuyển sang viết văn từ rất sớm. Ông xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tay vào năm 1925, khi vừa mười tám tuổi. Văn tài của ông sớm bộc lộ, đưa ông trở thành đại diện ưu tú nhất của chủ nghĩa hiện thực phê phán trong trào lưu văn học Ý hiện đại. Những tác phẩm của ông tiêu biểu là "Những kẻ lãnh đạm", "Bệnh truyền nhiễm", "Aghostino", "Cô gái thành Rome", chứng tỏ tài năng lớn của A.Moravia trong hiểu biết thấu đáo về đời sống, phong tục, ngôn ngữ, tư duy, và nhất là tình yêu của người dân Ý nói chung và của người dân Rome nói riêng. Ông có một cái nhìn nhân hậu, đầy thông cảm với người nghèo, "con người nhỏ bé", luôn bị thua thiệt trong xã hội tư bản. Trong những năm đầu của chế độ phát xít, sách của ông bị cấm và bản thân nhà văn phải đi lánh nạn.
Biệt tài dẫn nhập người đọc vào trong thế giới của các nhân vật khiến Moravia trở nên một trong những nhà văn có sức hấp dẫn đặc biệt.
Người dịch mong muốn giới thiệu với độc giả một tác phẩm hay trong văn học hiện thực đương đaị, để bổ sung vào tủ sách Văn học nước ngoài, trong đó nền văn học Ý có một vị trí quan trọng nhất định. Mặt khác, chúng tôi cũng mong muốn chuỷên đến người đọc tấn thảm kịch của nhân vật chính mà không ít lần trong cuộc sống đời thường, chúng ta đã ngậm ngùi chứng kiến. Biết đâu có thể là một bài học cho những ai quá vô tư với hạnh phúc, để làm sao tránh khỏi phải gặp tình trạng đến khi hạnh phúc mất đi mới biết được giá trị đích thực của nó thì đã quá muộn màng.
Trong hai năm đầu của cuộc sống vợ chồng, mối quan hệ giữa tôi và vợ tôi, như hiện nay tôi có thể khẳng định, là hoàn hảo. Qua điều này, tôi muốn nói rằng trong hai năm ấy, một sự hoà hợp hoàn toàn và sâu đậm giữa những tình cảm đi liền với một trạng thái đê mê đã làm tôi quên bẵng mọi phán xét và chỉ xem tình yêu như một thăng hoa về người yêu dấu. Thực tình, đối với tôi, Emilia hoàn toàn không có một khuyết điểm nào. Đúng hơn, có lẽ tôi thấy những sai sót của nàng và nàng cũng thấy những sai sót của tôi, nhưng qua sự thăng hoa huyền bí của tình yêu, những khuyết điểm đó đối với cả hai chúng tôi không những là những điều có thể tha thứ mà còn được xem như là đáng yêu nữa kia, xét theo một khía cạnh nào đó. Dẫu sao đi nữa, chúng tôi không phán xét, chúng tôi yêu nhau. Câu chuyện này nhằm kể lại như thế nào mà trong lúc tôi vẫn tiếp tục yêu nàng và không phán xét nàng, thì ngược lại, Emilia đã phát hiện hay nghĩ rằng đã phát hiện những điều xấu xa nào đó nơi tôi, và đã phán xét tôi để rồi từ đó không còn yêu tôi nữa.
Người ta càng ít chú ý đến hạnh phúc thì nó lại càng lớn lao hơn. Tôi nói ra điều này nghe có vẻ kỳ quặc nhưng quả là có trong hai năm vừa qua, đôi khi thực tình tôi cảm thấy rất buồn chán. Rõ ràng là vào lúc đó, tôi không hiểu rằng tôi đang rất sung sướng . Có vẻ như là tôi chỉ làm những gì mà người khác làm – yêu vợ và được vợ yêu lại. Tình yêu đó của hai chúng tôi, đối với tôi, chỉ là một điều gì đó rất tầm thường, bình dị, hay đúng hơn, chẳng có gì là quí báu, nó giống như là không khí ta thở, khi nó có thừa ra, ta chẳng hề quan tâm đến, chỉ khi nào nó thiếu, ta mới cảm thấy nó quí như thế nào. Nếu vào lúc đó có ai bảo với tôi rằng tôi đang hạnh phúc, có lẽ tôi sẽ ngạc nhiên lắm và hoàn toàn có khả năng tôi sẽ trả lời rằng tôi không sung sướng chút nào vì, dẫu yêu vợ và được vợ yêu, tôi đang cảm thấy tương lai trước mặt rất bấp bênh. Quả có thế: chúng tôi xoay xở cĩmg chỉ đủ để sống qua ngày bằng đồng tiền tôi kiếm được một cách rất khó khăn, từ những bài phê bình phim viết cho một tờ báo hạng xoàng, hoặc những công việc viết lách báo bổ tương tự. Chúng tôi sống trong một căn phòng cho thuê, và thường khi chẳng dành dụm được đồng xu nào, ngay cả để chi tiêu cho những việc cần kíp nhất. Như thế làm sao tôi có thể cảm thấy hạnh phúc được? Thật tình, tôi chưa khi nào tôi có nhiều điều để ca cẩm như vào cái thời ấy, vào cái thời mà thật sự - mãi đến sau này tôi mới nhận ra được điều này – tôi được hoàn toàn sung sướng .
Gần hết hai năm đầu tiên ấy, tình hình của chúng tôi sau cùng đã khá lên; tôi quen được Battista, một nhà sản xuất phim và tôi đã viết cho hắn kịch bản phim đầu tiên của tôi, một công việc mà vào hồi đó, tôi xem chỉ như là một sinh kế tạm bợ, nếu đem so sánh với những tham vọng văn chương cao xa của tôi. Vậy mà, chính cái công việc ấy, trái lại, do tiền định, đã trở thành nghề nghiệp của tôi. Tuy nhiên cùng lúc mối quan hệ giữa tôi với Emilia bắt đầu trở nên xấu đi. Thực tế, câu chuyện của tôi bắt đầu từ ở sự suy sụp của mối quan hệ giữa tôi với vợ tôi – hai sự việc này xảy ra đồng thời với nhau và như sau này ta sẽ thấy, có liên quan trực tiếp với nhau.
Nhìn lại quá khứ, tôi thấy mình còn giữ được ký ức về một chuyện tình cờ vào thời đó tưởng như không đáng kể nhưng sau này tôi mới thấy nó có một tầm quan trọng đặc biệt, có thể nói là có tính quyết định đến cả đời tôi. Tôi hồi tưởng thấy mình đang đứng trên vỉa hè ở khu trung tâm thành phố. Emilia, Battista và tôi vừa dùng bữa tối trong nhà hàng. Battista mời chúng tôi về nhà hắn chơi cho hết buổi tối và chúng tôi đã nhận lời. Cả ba chúng tôi đang đứng trước chiếc xe của Battista, một chiếc xe màu đỏ, rất đắt tiền, nhưng nhỏ và hẹp, chỉ có hai chỗ ngồi. Battista ngồi vào tay lái, nhoài người qua mở cửa và nói: "Tôi rất tiếc, nhưng chỉ có đủ chỗ cho một người thôi. Molteni ạ, ông bạn phải tự xoay sở lấy thôi…trừ trường hợp ông thích ở lại đây chờ, tôi sẽ quay lại bốc ông sau". Emilia đứng bên tôi, nàng mặc chiếc áo dạ phục bằng lụa đen, chiếc áo duy nhất mà nàng có, cổ hở và tay trần. Chiếc áo khoác ngắn bằng lông thú vắt trên tay nàng. Trời tháng Mười vẫn còn ấm áp. Tôi nhìn nàng và, không hiểu vì một lý do nào đó, nhận thấy rằng vẻ đẹp của nàng, mọi khi rất trong sáng và bình thản, tối nay có vẻ một vẻ gì đó bứt rứt, dằn vặt. Hầu như nàng đang rất bối rối . Tôi vui vẻ nói: "Emilia, em đi với Battista đi, anh sẽ đi sau bằng ta xi". Emilia nhìn tôi và trả lời, giọng rất miễn cưỡng: "Tốt hơn, sao không để Battista đi trước đi, mình sẽ cùng đi taxi đến sau?" Lúc bấy giờ, Battista thò đầu ra khỏi cửa xe và la lớn, giọng đùa bỡn: "Bà thật quá lắm đấy, bà chỉ muốn bỏ mặc tôi đi một mình thôi!"
"Không phải thế đâu", Emilia đáp: "nhưng…", và tôi đột nhiên nhận thấy khuôn mặt của nàng, mọi khi vẫn bình thản và hài hoà, chợt tối sầm lại, có thể nói đang nhăn dúm lại vì một nỗi bối rối,đau đớn. Đúng vào lúc đó, tôi nói: "Ông nói phải đấy, Battista ạ. Nào Emilia, em cứ đi với ông ấy đi, phần anh, anh sẽ đi taxi sau". Lần này Emilia nhượng bộ, hay đúng hơn, vâng theo lời tôi nói và ngồi vào xe. Nhưng chính vào lúc ấy, tôi cảm nhận được một điều mà mãi về sau này tôi mới hiểu rõ được, ấy là khi đã yên vị bên cạnh Battista, trong lúc cửa xe vẫn còn đang mở, Emilia ngập ngừng liếc nhìn tôi cái nhìn nửa như van nài, nửa như ghê tởm. Tuy nhiên tôi chẳng hề quan tâm đến điều cảm nhận ấy, và với vẻ dứt khoát của kẻ đang đóng lại cánh cửa tủ sắt đựng của quý, tôi dập mạnh cánh cửa xe nặng nề. Chiếc xe phóng đi và trong lòng cảm thấy rất vui vẻ, tôi vừa huýt sáo vừa bước về phía trạm taxi ở gần bên cạnh.
Ngôi nhà của Battista rất gần nhà hàng ăn và nếu không có gì trở ngại, tôi có thể ngồi taxi đến đó, nếu không cùng lúc, ít ra cũng chỉ sau giây lát thôi. Nhưng trên đường đi, một tai nạn đã xảy ra ở một ngã tư, chiếc taxi đâm phải một chiếc xe khác và cả hai đều bị thiệt hại. Chiếc cản trước của xe taxi bị cong lại và trầy xướt trong khi lườn của chiếc xe kia bị móp méo. Hai tay lái xe lập tức lao ra chửi thề, tranh cãi…người đi đường xúm lại, một cảnh sát viên đến, cố gắng một cách khó nhọc, tách họ ra, và sau hết, ghi tên, địa chỉ… của cả hai bên. Trong suốt thời gian đó, Tôi ngồi chờ trên xe, bình chân như vại, hầu như với một cảm giác hạnh phúc nữa vì tôi vừa được ăn uống no say thịnh soạn, và vào cuối bữa ăn, Battista đã đề nghị tôi viết kịch bản cho một cuốn phim của hắn. Nhưng cuộc đụng xe và những đôi co sau đó đã kéo dài đến những mười hoặc mười lăm phút, và vì vậy, tôi đã đến nhà Battista hơi muộn. Bước vào phòng khách, tôi thấy Emilia ngồi trong một chiếc ghế bành, đôi chân bắt chéo lại. Battista đứng trong một góc, trước một quầy rượu có bánh xe đẩy. Hắn vui vẻ chào tôi. Emilia, trái lại, bằng một giọng nói buồn và trầm, nghe đến não lòng, hỏi tôi đã ở đâu suốt thời gian vừa qua. Tôi trả lời một cách lơ mơ rằng tôi đã gặp một tai nạn, và bỗng dưng trong lúc đang nói, tôi chợt cảm thấy như tôi đang cố tình lãng tránh, che giấu một điều gì đó, thực tình đó chỉ là giọng nói của một kẻ đang kể lại những gì mà hắn ta cho là chẳng có gì quan trọng. Tuy nhiên, Emilia vẫn kiên trì hỏi tiếp, vẫn bằng cái giọng lạ lùng ấy: "Tai nạn…Anh muốn nói tai nạn như thế nào?" Đến lúc đó, vừa ngạc nhiên và ngay cả có phần lo ngại, tôi thuật lại những gì xảy ra. Lần này, tôi đã nêu ra dường như quá nhiều chi tiết, như thể sợ rằng người ta không tin tôi. Tôi thật tình cảm thấy đã phạm phải một sai lầm nhỏ, trước hết là ban nãy, đã quá ít lời, còn bây giờ lại tỏ ra quá chi li, chính xác trong từng chi tiết. Tuy thế, Emilia không tiếp tục hỏi thêm và Battista, với những tràng cười dòn dã và những cử chỉ ân cần, dễ mến, đã đặt lên bàn ba chiếc ly và mời tôi uống. Tôi ngồi xuống và cứ thế vừa trò chuyện vừa bông đùa – nhất là Battista và bản thân tôi. Chúng tôi đã ngồi với nhau như thế đến hết khoảng hai tiếng đồng hồ. Battista cười nói thao thao, vui vẻ và tôi bị cuốn hút theo hắn đến nỗi hầu như tôi chẳng nhận thấy Emilia đang ở trong một tâm trạng hoàn toàn trái ngược. Trong mọi trường hợp, vốn tính nhút nhát, Emilia thường im lặng và kính đáo, nên hôm nay, vẻ lãnh đạm của nàng không làm tôi ngạc nhiên lắm. Tôi chỉ hơi lấy làm lạ về chuyện nàng không hề tham gia vào câu chuyện, ít ra cũng bằng ánh mắt hay nụ cười, như mọi khi. Đằng này, nàng không cười, không cả nhìn chúng tôi. Nàng chỉ làm mỗi một việc là hút thuốc và im lặng, như thể là nàng đang đơn độc một mình. Sau cùng, khi đêm đã khuya, Battista bàn với tôi một cách nghiêm túc về cuốn phim và tôi có phần cộng tác, nói cho tôi biết về cốt chuyện, về đạo diễn và về tay cùng viết chung kịch bản với tôi. Để kết thúc, hắn mời tôi ngày mai ghé qua văn phòng của hắn để ký hợp đồng. Sau lời mời ấy, nhân lúc câu chuyện lắng xuống, Emilia đứng lên, nói rằng nàng mệt và muốn về nhà. Chúng tôi chào Battista, bước ra khỏi phòng theo cầu thang xuống tầng trệt và ra đến phố. Chúng tôi đi dọc theo một con phố đến một trạm taxi, không nói với nhau một lời nào. chúng tôi lên taxi, chiếc xe phóng vụt đi. Tôi đang sung sướng đến phát điên lên về đề nghị không ngờ của Battitsta, và không dằn được ,tôi quay qua nói với Emilia: "Anh ký được kịch bản thật vừa đúng lúc. Anh không biết chúng ta sẽ xoay sở ra sao nếu không có cái hợp đồng này. Có lẽ chỉ còn cách ngày mai anh sẽ phải đi vay tiền thôi". Câu đáp của Emilia chỉ là để hỏi: "Thế họ trả được bao nhiêu cho một kịch bản như vậy?" .Tôi bảo cho nàng biết số tiền và còn nói thêm: "Như vậy, ít ra cho đến hết mùa đông này". Trong khi nói, tôi đưa tay nắm lấy bàn tay của Emilia. Nàng để yên khi tôi bóp nhẹ tay nàng và không nói thêm gì cho đến khi chúng tôi về đến nhà.
Sau buổi tối hôm ấy, mọi chuyện liên quan đến công việc của tôi tiến trỉên theo đường hướng tốt đẹp nhất. Sáng ngày hôm sau, tôi đi gặp Battista ký bản hợp đồng kịch bản phim và nhận khoản tiền ứng trước đầu tiên. Tôi nhớ rằng đó chỉ là một bộ phim tình cảm hài hước loại xoàng mà, vốn tính nghiêm túc, tôi không nghĩ rằng thích hợp với tôi, nhưng trên thực tế, càng viết tôi càng thấy mình có một thiên hướng không thể nào nghi ngờ được. Ngay trong ngày hôm đó, tôi gặp tay đạo diễn cùng gã nhà văn viết chung kịch bản với tôi.
Trong lúc tôi có thể xác định được thời điểm khởi nghiệp làm nhà văn viết kịch bản - ấy là buổi tối ở nhà Battista, thì ngược lại, tôi thật lòng khó xác định được vào thời gian nào mối quan hệ giữa vợ chồng chúng tôi bắt đầu trở nên xấu đi.
Tất nhiên tôi cũng có thể xem buổi tối hôm ấy cũng là khởi điểm của quá trình suy thoái này, nhưng ấy mới chính là khôn ra thì đã muộn rồi. Vả lại một phần cũng do từ thái độ của Emilia. Trong một khoản thời gian dài sau đó, nàng chẳng hề biểu lộ một thay đổi nào trong cách xử sự đối với tôi. Sự thay đổi chắc chắn chỉ xảy ra một tháng sau cái buổi tối ấy, nhưng tôi không thể nói vào lúc nào cán cân đã lệch đi trong tâm trí Emilia, hoặc cái gì đã xui khiến sự việc này xảy ra. Vào thời gian đó chúng tôi gặp Battista hàng ngày và tôi có thể kể ra với đầy đủ mọi tình tiết nhiều tình cảnh tương tự với cảnh tình đã xảy ra buổi tối đầu tiên ở nhà hắn ta, những cảnh tình mà vào hồi đó, trong mắt tôi chẳng có một chút gì nổi bật trong cuộc sống đời thường của tôi, nhưng về sau đã có những ý nghĩa đặc biệt. Duy có một điều mà tôi không thể không lưu ý: cứ mỗi lần Battista mời chúng tôi đi ăn, điều bây giờ thường xuyên xảy ra, Emilia luôn tỏ ra miễn cưỡng khi phải cùng đi với chúng tôi, một sự thóai thác không hẳn là dứt khoát, quyết liệt cho lắm, quả có thế, nhưng đặc biệt rất dai dẳng trong cách biểu hiện cũng như trong những biện minh của nàng. Nàng luôn viện dẫn những lý do chẳng liên quan gì đến Battista, cốt để khỏi với chúng tôi, và bao giờ cũng vậy, theo cùng một cách, tôi dễ dàng chứng minh cho nàng thấy rằng những cái cớ nàng đưa ra không thể đứng vững được. Tôi cố công tìm hiểu phải chăng nàng ghét Battista, hoặc là nàng có một lý do đặc biệt nào đó hay không. Lần nào cũng vậy, sau một thoáng bối rối, cuối cùng nàng đáp lại tôi rằng nàng chưa bao giờ ghét Battista, rằng nàng không hề có điều gì phải phàn nàn về hắn cả, rằng sở dĩ nàng không muốn đi cùng chúng tôi đơn giản là vì những buổi tối như vậy làm nàng mệt và cảm thấy buồn chán. Tôi không bằng lòng với những giải thích mơ hồ đó và nói bóng gió rằng hẳn đã có điều gì đó đã xảy ra giữa nàng với Battista, cho dù Battista không biết điều đó hoặc không cố tình làm điều đó. Nhưng tôi càng chứng minh cho nàng thấy là nàng không ưa thích Battista thì nàng càng khăng khăng bác bỏ; cuối cùng, vẻ bối rối của nàng biến mất, nhường chỗ cho một vẻ bướng bỉnh không lay chuyển. Lúc bấy giờ, yên tâm hoàn toàn về những cảm nghĩ của nàng đối với Battista, tôi tiếp tục vạch rõ cho nàng thấy những lý do biện minh hùng hồn cho sự có mặt cần thiết của chúng tôi trong những dịp như vậy. Nào là từ trước đến giờ, tôi khi nào đi ra ngoài cũng là cùng với nàng và Battista biết điều đó, nào là sự có mặt của nàng làm Battista vui lòng, căn cứ trên những lời van vỉ hắn mỗi khi mời chúng tôi: "Tất nhiên, ông nhớ đưa bà đi nhé", nào là sự vắng mặt của nàng là trái ngược với sự mong đợi của Battista và khó cho tôi bào chữa, hắn ta có thể nghĩ rằng nàng xấu tính, hoặc tệ hơn nữa, cố tình muốn xúc phạm hắn, kẻ mà chúng tôi đang dựa vào để sống, nào là, sau khi xét hết mọi điều, vì nàng không đưa ra được một lý do nào có hiệu lực biện minh cho sự vắng mặt của nàng, trong khi tôi có rất nhiều lý do xác đáng ủng hộ cho sự có mặt của nàng, tốt hơn, nàng nên kiên nhẫn chịu đựng những mệt nhọc hay buồn chán ấy. Emilia thường lắng nghe những lý luận này của tôi với một vẻ chú ý mơ màng và trầm tư như thể nàng không hề chú ý đến những biện luận của tôi mà chỉ để tâm quan sát nét mặt cùng những cử chỉ vung vẩy của tôi trong khi nói. Cuối cùng, nàng luôn luôn nhượng bộ và đứng dậy lẳng lặng đi thay quần áo. Vào phút cuối, khi nàng đã sẵn sàng đâu vào đấy để bước ra, thêm lần nữa và cũng là lần cuối, tôi hỏi xem thử có phải nàng không thích đi cùng chúng tôi, câu hỏi đặt ra không hẳn là vì tôi chưa nắm chắc câu trả lời của nàng, mà chỉ cốt để nàng thấy rõ là nàng được tự do quyết định. Nàng thường trả lời một cách dứt khoát rằng nàng không ghét chuyện đi cùng chúng tôi, và rồi thì chúng tôi lên đường.
Tất cả các điều này, mà sau này tôi có thể hồi tưởng lại một cách rõ ràng, là một chuỗi những sự kiện mà vào lúc chúng xảy ra, tôi chẳng hê thấy có một chút ý nghĩa nào. Vào lúc đó, tôi chỉ mơ hồ cảm thấy có một thay đổi theo hướng xấu đi trong cách xử sự của nàng đối với tôi, mặc dù vậy, tôi vẫn chẳng hề bận tâm thử tìm hiểu hoặc xác định điều đó, tương tự như trường hợp chỉ cần một chút thay đổi làm không khí ngột ngạt hơn cũng đủ cho chúng ta nhận biết được cơn giông đang kéo đến gần cho dẫu bầu trời vẫn còn quang đãng. Tôi bắt đầu nghĩ rằng nàng kém yêu tôi hơn trước và nhận thấy rằng nàng không còn bận tâm tìm cách sao cho luôn được gần bên tôi như dạo chúng tôi mới lấy nhau. Vào những ngày ấy, khi tôi nói: "Anh có việc phải đi ra ngoài chừng vài tiếng đồng hồ thôi, nhưng anh sẽ cố gắng về sớm", nàng sẽ không phản đối, nhưng với vẻ mặt buồn bã cam chịu, nàng tỏ cho rằng thấy là nàng không thích tôi đi như thế. Đến nỗi, nhiều khi tôi phải cáo lỗi, bỏ những cuộc hẹn để được ở nhà với nàng, hoặc nếu có thể, đưa nàng cùng đi với tôi. Sự quyến luyến của nàng đối với tôi thiết tha đến nỗi, một hôm, lúc nàng tiễn tôi ra ga đáp tàu đi lên miền bắc trong một chuyến đi ngắn hạn, khi chia tay, tôi thấy nàng quay mặt đi để giấu những ngấn lệ trong mắt. Lúc đó, tôi vờ như không lưu ý đến nỗi đau đớn của nàng, nhưng trong suốt cả chuyến đi, tôi cứ bị giày vò bởi những ân hận về giòng lệ thẹn thùng không nén được ấy của nàng. Và kể từ đó, tôi không bao giờ đi đâu xa mà không mang nàng đi theo cùng. Nhưng giờ đây, thay cho vẻ đau khổ buồn bã ấy, tất cả những gì nàng dành cho tôi khi tôi báo cho nàng biết rằng tôi sắp đi xa chỉ là một câu đáp lại thản nhiên, thậm chí mắt nàng không rời khỏi trang sách đang đọc: "Được thôi, em hiểu. Vậy, đến bữa tối, chúng ta lại gặp nhau, anh nhớ đừng về muộn quá đấy nhé!".
Đôi khi nàng tỏ ra thật sự mong muốn sự vắng mặt của tôi kéo dài hơn tôi dự định. Chẳng hạn, nếu tôi có bảo nàng: "Anh có việc phải đi đây, anh sẽ về lúc 5 giờ!", có thể nàng sẽ đáp: "Anh cứ đi đi, bao lâu tuỳ thích…Em cũng có những việc của em đây". Một hôm, tôi nhẹ nhàng lưu ý nàng rằng dường như nàng không muốn tôi có mặt ở nhà nữa, nàng không trả lời trực tiếp mà chỉ nói rằng bởi vì tôi bận rộn suốt ngày, tốt hơn, chúng tôi không nên gặp nhau nhiều, ngoại trừ vào các bữa ăn, và như thế, nàng có thể yên ổn làm những việc riêng của nàng. Điều này chỉ đúng phần nào thôi, công việc viết kịch bản của tôi chỉ đòi hỏi tôi vắng nhà vào buổi chiều, và cho đến bây giờ, tôi vẫn sắp đặt công việc để ngoài buổi làm việc bên ngoài ấy, tôi có thể ở nhà với nàng suốt ngày. Tuy nhiên, kể từ cái ngày nghe nàng nói thế, tôi bắt đầu vắng nhà cả vào buổi sáng.
Vào thời gian Emilia còn biểu lộ cho tôi thấy nỗi buồn của nàng về sự vắng mặt của tôi, tôi thường ra khỏi nhà mà cảm thấy trong lòng nhẹ nhõm, thậm chí thâm tâm còn cảm thấy rất hài lòng về nỗi bất bình của nàng, xem như đấy là một bằng chứng của tình yêu nàng dành cho tôi. Nhưng kể từ khi cảm biết được nàng chẳng hề thấy xúc động gì nữa, mà dường như còn mong muốn được ở nhà một mình, tôi bắt đầu sống qua những cảm giác đau đớn, tưởng như đất chuồi đi dưới chân tôi. Bây giờ tôi thường rời nhà, không những vào buổi chiều, đến nơi viết kịch bản, mà còn vào cả buổi sáng, không ngoài mục đích trắc nghiệm sự lãnh đạm của Emilia, điều hoàn toàn mới và, đối với tôi, thật là cay đắng. Vậy mà nàng chẳng hề tỏ ra một chút gì bất bình, cho dẫu với vẻ nhẹ nhàng nhất. Thật tình, nàng chấp nhận sự vắng mặt của tôi một cách lạnh lùng, nếu không muốn nói, theo như tôi nhận thấy, với một vẻ nhẹ nhõm được che dấu một cách vụng về. Thoạt tiên, tôi cố tự an ủi về sự lạnh nhạt này bằng cách lý luận rằng sau hai năm chung sống, thói quen, vâng, thói quen, cho dẫu là những thói quen trìu mến, đã len vào tình yêu với những tác động tai hại của nó, và sự bảo đảm chắc chắn của tình yêu đã làm mất đi nhiệt tình sôi nổi trong quan hệ vợ chồng của đôi lứa. Mặc dù vậy, tôi vẫn cảm thấy điều đó không đúng sự thật. Tôi cảm nhận hơn là tôi suy nghĩ, bởi vì ý nghĩ thường dễ sai lầm hơn, cho dù bên ngoài có vẻ chính xác hơn, so với những cảm tính mơ hồ rối rắm. Thật tình, tôi cảm thấy rằng Emilia hết còn đau buồn về nỗi tôi vắng nhà không hẳn do nàng xem đấy là điều không thể tránh được và không ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa chúng tôi, nhưng chỉ là do nàng yêu tôi ít hơn, hoặc, đúng ra, không còn yêu tôi chút nào. Tôi cũng cảm thấy một điều gì đó, chắc chắn như thế, đã xảy ra và làm thay đổi tình yêu của Emilia, trước kia dịu dàng và khăng khít biết bao.
Vào lúc mới gặp Battista, tôi đang ở trong một hoàn cảnh cực kỳ khó khăn và không biết làm sao thoát ra được. Khó khăn của tôi là ở chỗ vào thời ấy, tôi vừa mua một căn hộ, mặc dù tôi không có đủ tiền để trả và cũng không biết xoay đâu ra đủ tiền để trả. Trong hai năm đầu tiên của chúng tôi, Emilia và tôi, chúng tôi sống trong một căn phòng cho thuê, trong một nhà trọ, đồ đạc có sẵn. Có lẽ không một người phụ nữ nào ngoài Emilia, chịu đựng được sự thu xếp tạm bợ này, nhưng, trong trường hợp của Emilia, sự chấp nhận của nàng là một bằng chứng lớn nhất của tình yêu mà một người vợ có thể dành cho chồng mình. Emilia đúng là một người vợ nội trợ bẩm sinh, nhưng trong nỗi tha thiết của nàng về vấn đề nhà cửa, có một cái gì đó trên cả thiên hướng thông thường tự nhiên của mọi người đàn bà. Tôi muốn nói rằng có cái gì đó giống như một mối đam mê sâu đậm, mãnh liệt, một nỗi khát khao vượt lên trên cả bản thân nàng và dường như bắt nguồn từ những tổ tiên xa xưa của nàng. Emilia xuất thân từ một gia đình nghèo. Khi tôi bắt đầu quen biết nàng, Emilia chỉ là một cô thư ký đánh máy và tôi nghĩ rằng mối quan tâm tha thiết của nàng đối với nhà ở là một phương tiện vô thức biểu đạt những khát vọng không thành của nhiều thế hệ những người không được thừa hưởng di sản, những người thường xuyên không tạo dựng nổi cho riêng mình một nơi ăn chốn ở, cho dầu khiêm tốn thôi. Tôi không biết phải chăng nàng đã có ảo tưởng rằng, qua cuộc hôn nhân với tôi, giấc mơ nhà cửa của nàng sẽ trở thành hiện thực, nhưng tôi nhớ trong một lần hiếm hoi tôi trông thấy nàng khóc là khi tôi buộc phải thú thật với nàng, vừa ngay sau khi đính hôn, rằng tôi chưa đủ sức để mang lại cho nàng một ngôi nhà, và để bắt đầu, chúng tôi buộc phải bằng lòng với một căn phòng cho thuê có sẵn đồ đạc. Đối với tôi, những giọt lệ chóng khô ấy là một biểu hiện không những của một nỗi thất vọng cay đắng nhìn thấy giấc mơ lùi mãi vào tận tương lai xa vời vợi, mà còn là biểu hiện quyền lực của giấc mơ ấy, điều đối với nàng là lẽ sống hơn là một ước mơ.
Và như thế, trong hai năm đầu tiên ấy, chúng tôi sống trong một căn phòng trọ tầm thường, nhưng Emilia đã giữ gìn, chăm chút cho nó được trật tự, ngăn nắp, sáng ngời và sạch sẽ làm sao! Rõ ràng là nàng muốn tự đánh lừa mình bằng cách tin rằng nàng có một cái nhà riêng cho mình, và bằng cách nâng niu cái mớ soong chảo tồi tàn mượn của bà chủ trọ như thể muốn truyền vào chúng tấm lòng say mê công việc nội trợ của mình.
Khi nào cũng có hoa cắm trong chiếc lọ con trên bàn giấy của tôi, các giấy tờ của tôi luôn luôn được sắp đặt với một vẻ ngăn nắp đáng yêu như luôn mời gọi tôi ngồi vào bàn làm việc và đảm bảo cho tôi luôn được yên tĩnh, không bị quấy rầy, bộ đồ trà luôn sẵn sàng trên một chiếc bàn con có phủ khăn bàn với một hộp bánh quy dòn, không bao giờ có một chiếc áo lót hay một vật gì chướng mắt như thế vương vãi đâu đo không đúng chỗ,trên sàn nhà hoặc trên lưng ghế, chẳng hạn, như thường thấy ở những nơi ăn ở chật hẹp, tạm bợ tương tự. Thường sau khi cô gái giúp việc đã lau qua căn phòng, thế nào Emilia cũng lau lại một lần thứ hai, tỉ mỉ, kỹ lưỡng, đến nỗi tất cả những vật gì có thể sáng ngời và lóng lánh đều sáng ngời và lóng lánh lên, ngay cả cái nắm đấm bằng đồng nhỏ xiú trên khung cửa sổ hay cái vạch gỗ khó thấy nhất trên sàn nhà, đêm đến, nàng cương quyết sửa sọan lấy giường ngủ, không cần đến sự trợ giúp của cô hầu gái, đặt chiếc áo ngủ bằng vải mỏng của nàng một bên, bộ đồ ngủ của tôi ở bên kia, cẩn thận kéo các tấm trải giường xuống, sắp lại cho ngay chiếc gối đôi, sáng ra, nàng thường dậy trước tôi, xuống bếp của bà chủ trọ làm bữa ăn sáng, đặt lên khay, tự tay mang lên cho tôi, nàng làm tất cả các công việc ấy một cách lặng lẽ, không lôi kéo sự chú ý của ai, nhưng với một vẻ tập trung, chăm chú, một sự mê say, cuốn hút vào công việc, một đam mê sâu xa không thể hé lộ cho người ngoài thấy được. Tuy nhiên, bất chấp những cố gắng cảm động ấy của nàng, căn phòng trọ vẫn là căn phòng trọ, và cái ảo giác nàng tự tạo lấy cho mình cũng như cho tôi không bao giờ được trọn vẹn, và do đó, thỉnh thoảng, vào những lúc quá mệt hay chán nản, nàng thường than vãn một cách nhẹ nhàng, thật vậy, hoặc hầu như một cách thản nhiên, theo đúng tính cách của nàng, nhưng không bao giờ với vẻ chua chát lộ rõ, mà chỉ hỏi tôi rằng nếp sống qua ngày, hèn mọn này sẽ còn tiếp tục đến khi nào. Tôi biết rõ cái nỗi phiền muộn thật sự đằng sau lời than trách nhẹ nhàng ấy và tôi luôn bận tâm lo lắng với ý nghĩ sớm hay muộn, bằng cách này hay cách khác, tôi phải làm cho nàng mãn nguyện.
Cuối cùng, tôi quyết định mua một căn hộ, không phải vì tôi đã đủ sức để làm việc đó, quả thật tôi vẫn còn chưa có đủ tiền, nhưng bởi vì tôi hiểu Emilia đang đau khổ biết bao, và biết đâu, một ngày nào đó, sự đau khổ ấy sẽ vượt quá sức chịu đựng của nàng. Tôi đã để dành được một khoản tiền nhỏ trong hai năm ấy, cộng vào đó, tôi mới vay thêm được một ít, và như thế, tôi có thể đóng được đợt trả góp đầu tiên. Thế nhưng tôi không có được cái cảm giác mừng vui của một người chồng vừa chuẩn bị được cho vợ một mái ấm, trái lại, tôi cảm thấy lo lắng và đau khổ, bởi vì tôi hiểu không biết được tôi sẽ xoay sở ra sao khi vài tháng sau, đợt đóng tiền lần thứ hai lại đến. Vào lúc đó, quả thật tôi tuyệt vọng đến mức cảm thấy oán hận Emilia với nỗi đam mê không dứt được của nàng. Một cách nào đó, nàng đã buộc tôi phải bước cái bước liều lĩnh và nguy hiểm ấy.
Dầu sao đi nữa, niềm vui cùng cực của Emilia khi tôi báo cho nàng biết vấn đề đã giải quyết xong, và về sau này, những cảm xúc mới mẻ và lạ lùng của ànng khi chúng tôi lần đầu tiên bước vào căn hộ hãy còn trống trơn chưa có đồ đạc đã làm cho tôi phần nào quên đi những phiền muộn của mình. Trước đây tôi có nói rằng đối với Emilia, lòng mê say nhà cửa có nét đặc trưng của lòng đam mê, nay tôi phải nói thêm rằng, vào dịp này, mối nhiệt tình ấy dường như liên quan đến, hoặc hoà lẫn vào tình yêu nhục thể, cứ như thể là c cuối cùng tậu được một căn hộ cho nàng đã làm tôi trở nên không những đáng yêu hơn mà còn, xét về ý nghĩa thể chất, gần gũi và thân mật, say đắm hơn. Chúng tôi đi xem xét căn hộ, và để bắt đầu, Emilia cùng tôi rảo quanh các căn phòng lạnh lẽo, trống trơn. Tôi giải thích cho nàng về công dụng của từng phòng và chỉ cho nàng cách sắp xếp đồ đạc theo ý tôi. Cuối cùng, tôi bước đến bên một cái cửa sổ với ý định mở ra và chỉ cho nàng xem quang cảnh bên ngoài mà, có lẽ nàng rất thích, Emilia đến gần bên tôi, tựa sát toàn thân vào người tôi, thì thầm bảo tôi hãy hôn nàng. Đây là điều hoàn toàn mới mẻ đối với nàng, vốn xưa nay kín đáo và hầu như hay e thẹn trong những biểu hiện của tình yêu.
Kích thích bởi những điều lạ này, và cũng bởi giọng nói của nàng, tôi hôn nàng như nàng muốn, và trong suốt thời gian nụ hôn kéo dài – một trong những nụ hôn cuồng nhiệt nhất, say đắm nhất mà chúng tôi đã từng trao cho nhau – tôi cảm thấy càng lúc nàng càng dán chặt thân người vào tôi, như mời gọi tôi, và đọan, một cách cuồng nhiệt, nàng giật toang chiếc váy, mở khuy áo sơ mi, và cọ bụng nàng vào bụng tôi. Nụ hôn chấm dứt, bằng một giọng nói trầm nhẹ như hơi thở êm ái, ngọt ngào, nàng thì thào vào tai tôi – hay dường như như thế - bảo tôi hãy yêu nàng và cùng lúc, với tất cả sức nặng của thân người, nàng kéo tôi ngã xuống sàn nhà. Chúng tôi làm tình ngay trên sàn nhà, trên những phiến gạch lát bụi bặm, bên dưới chiếc cửa sổ tôi vừa định mở ra. Trong cơn ân ái cuồng nhiệt đến thế, tôi không những nhận ra được tình yêu nàng dành cho tôi, mà đặc biệt hơn nhiều, còn ý thức được sự tuôn tràn của lòng đam mê của nàng đối với nhà ở biểu hiện một cách tự nhiên và bất ngờ qua con đường tình yêu nhục thể.
Trong cuộc yêu đương ấy, diễn ra ngay trên sàn nhà nhơ nhớp, trong ánh sáng mờ nhạt của căn hộ trống rỗng, nàng đã tự hiến dâng, không phải cho chồng nàng mà cho kẻ đã ban cho nàng ngôi nhà. Và những căn phòng trần trụi, âm vang tiếng động ấy với mùi sơn và thạch cao mới đã khuấy động lên được điều gì đó trong tận thâm sâu của lòng nàng, mà không một lần mơn trớn âu yếm nào của tôi cho đến nay có đủ sức khơi dậy được.
Từ lần viếng thăm căn hộ trống ấy cho tới ngày chúng tôi dọn đến, hai tháng đã trôi qua. Trong khoảng thời gian ấy, mọi hợp đồng cần thiết đã được hoàn tất, tất cả đều đứng tên Emilia, bởi vì tôi biết rằng điều đó làm nàng vui thích. Trong khi đó, chúng tôi cùng nhau đi nhặt nhạnh số đồ đạc ít ỏi mà với khả năng rất eo hẹp, tôi có thể sắm được. Cùng lúc, khi cảm giác mãn nguyện đầu tiên đã qua đi, tôi cảm thấy, như đã nói ở trên, cực kỳ lo ngại cho tương lai, và có lúc thật sự tuyệt vọng. Thật tình mà nói, hiện nay tôi đang kiếm được tiền, đủ để chúng tôi sống một cách giản dị, và ngay cả chúng tôi cũng có để dành được ít xu, nhưng rõ ràng những khoản tiền tiết kiệm ít ỏi ấy không đủ để trả tiền đợt đến cho căn hộ. Sự tuyệt vọng của tôi lại càng sâu đậm hơn vì tôi không thể giãi bày cùng Emilia để khuây khoả bớt đi, tôi hoàn toàn không muốn làm hỏng niềm vui của nàng. Bây giờ, tôi hồi tưởng lại thời gian ấy như một giai đoạn đầy lo âu, và theo một cách nào đó, đã làm giảm bớt tình yêu của tôi đối với Emilia. Tôi thật không thể không nhận thấy rằng nàng chẳng hề bận tâm tìm hiểu làm sao tôi có thể kiếm ra được nhiều tiền như thế, mặc dù nàng biết rất rõ hoàn cảnh của chúng tôi. Điều này hơi có vẻ lạ lùng đối với tôi và đã lắm khi làm tôi hầu như cảm thấy tức giận. Dạo này, Emilia luôn bận tíu tít và hớn hở, không còn nghì đến điều gì khác ngoài việc đi rảo quanh các cửa tiệm, lùng kiếm đồ đạc để bày biện trong căn hộ, và hằng ngày, với cái giọng bình thản nhất, báo cho tôi biết một thứ gì đó nàng vừa mua được. Tôi tự hỏi không biết làm sao mà Emilia, vốn yêu tôi biết bao, lại không đoán ra được những lo âu độc địa đang dày vò tôi, nhưng tôi lại nghĩ rằng nàng cho rằng một khi tôi đã kiếm đủ tiền để mua căn hộ, tất nhiên tôi cũng xoay đủ tiền để mua những thứ cần thiết khác.
Vào giai đoạn ấy, tôi hoang mang bối rối đến mức ngay cả hình ảnh tôi tự tạo dựng lấy về mình cũng thay đổi theo. Cho đến lúc ấy, tôi vẫn tự cho mình là một kẻ trí thức, một nhà văn kịch trường – tôi muốn nói "nghệ thuật kịch trường" – mà tôi mê say và tự cảm thấy có một thiên hướng tự nhiên ràng buộc tôi vào. Cái hình ảnh "tinh thần" ấy – như tôi có thể gọi như thế - cũng có ảnh hưởng đến cái hình ảnh "thể chất". Tôi tự hìnhd dung là một chàng trai trẻ mà dáng mảnh khảnh, đôi mắt cận thị, vẻ bồn chồn, nét mặt xanh xao và trang phục chểnh mảng là những dự báo cho những vinh quang trong văn nghiệp mà số mệnh đã dành cho tôi.
Nhưng vào lúc đó, dưới sức ép của những lo âu dằn vặt luôn dày vò cắn xé tôi, hình ảnh đầy hứa hẹn và hào nhoáng ấy đã nhường chỗ cho một hình ảnh khác hẳn, hình ảnh của một kẻ cùng khốn đang vùng vẫy trong một cái bẫy đáng nguyền rủa, kẻ cùng khốn ấy, vì quá yêu vợ, đã tự vắt kiệt hết sức lực của mình và lâm vào cảnh phải vật lộn, có trời biết khi nào mới thôi với những công việc khổ sai hèn mọn của cái nghèo. Tôi cũng tự cảm thấy thay đổi cả về ngoại hình, tôi không còn là một thiên tài trẻ tuổi và chưa được ai biết đến của nghệ thuật kịch trường, tôi chỉ là một tay nhà báo chết đói, tay cộng tác viên của những tạp chí rẻ tiền và những nhật báo hạng hai, hoặc tệ hơn nữa, là một nhân viên gầy giơ xương của một hãng tư hay một cơ quan nhà nước . Gã đàn ông ấy giấu vợ những lo âu của hắn vì không muốn làm nàng phiền muộn, hắn chạy rông đầu đường, cuối phô tìm kiếm việc làm nhưng thường chỉ hoài công, hắn thường nửa đêm giật mình thức giấc vì chợt nhớ đến những món nợ phải trả. Thật tình, hắn chẳng nghĩ đến hoặc thấy cái gì khác ngoài tiền. Ấy là một hình ảnh đầy xúc động, nhưng thiếu phần vẻ vang và tư cách, hình ảnh của một nhân vật đau khổ ước lệ của văn học, mà tôi căm ghét, vì sợ rằng, một cách chậm rãi và vô tình, cùng với năm tháng trôi qau, cuối cùng tôi sẽ không tránh khỏi giống hệt nhân vật ấy, dù tôi không mong muốn tí nào. Nhưng vấn đề là thế này: tôi đã không lấy một người phụ nữ có thể hiểu và chia sẻ những tư tưởng, sở thích, cũng như những tham vọng của tôi, ngược lại, vì say mê sắc đẹp của nàng, tôi đã lấy một cô đánh máy ít học, mà tâm trí, theo tôi, đầy những thành kiến và tham vọng của tầng lớp xuất thân. Với người vợ thứ nhất, tôi có thể đương đầu với những nỗi long đong của một cuộc đời nghèo túng, trong một căn phòng cho thuê, trong hy vọng có ngày gặt hái được những thành công tất yếu trong nghệ thuật kịch trường, nhưng với người vợ thứ hai, tôi phải cung cấp cho nàng ngôi nhà mơ ước của nàng. Và để trả giá, tôi nghĩ một cách tuyệt vọng đến việc phải từ bỏ, có lẽ vĩnh viễn, những tham vọng văn chương quý giá của mình.
Một nhân tố khác vào lúc đó cũng đã góp phần làm tăng thêm cảm giác về nỗi thống khổ và sự bất lực của tôi trước những khó khăn của cuộc sống vật chất. Như một thanh sắt bị nung mãi trên lửa, cuối cùng, tôi tự cảm thấy mềm đi, oằn xuống, chất liệu tinh thần của tôi bị nung chảy, oằn xuống dưới sức nặng của những phiền muộn đang đè nặng lên. Tôi không thể nào tránh được cái cảm giác ghen tị với những kẻ không phải gánh chịu những phiền muộn như vậy, những kẻ giàu có và những kẻ được hưởng nhiều đặc ân. Lòng ganh tị này, như tôi nhận thấy, luôn đi kèm với một cảm giác chua chát không hẳn nhắm vào một cá nhân hay một trường hợp cụ thể nào nhưng, trái lại, bao quát hết, như một quan niệm sống. Thật ra, trong những ngày tháng khó khăn ấy, tôi dần dà cảm thấy rằng nỗi tức giận và sự chịu đựng cảnh nghèo hèn của tôi đã biến thành ý thức phản kháng chống lại sự bất công, không phải sự bất công giáng xuống riêng thân phận tôi, nhưng là sự bất công mà những kẻ như tôi phải gánh chịu. Tôi hoàn toàn ý thức được sự biến đổi thần lặng của lòng căm hờn chủ quan của tôi thành những tư tưởng và tâm trạng khách quan, thôi thúc trong nội tâm của tôi, chi phối mọi giao tiếp xã hội của tôi. Tôi cũng nhận thấy trong tôi dần phát sinh mối thiên cảm đối với những đảng phái chính trị tuyên bố chống lại cái xấu xa ô nhục trong xã hội mà tôi xem như phải chịu trách nhiệm về những phiền muộn đang vây bủa tôi, một xã hội – cứ xét theo trường hợp riêng của tôi thì rõ – vốn luôn cứ để mặc cho những đứa con ngoan nhất phải lụn bại dần đi, trong khi lại ưu đãi những đứa tệ hại nhất. Thường thường, và nhất là nơi những người chất phác, kém học hơn, quá trình đó diễn ra trong vô thức, trong chỗ thâm sâu tăm tối của ý thức, nơi mà, bằng một phương thuật huyền bí, lòng ích kỷ được biến thành lòng nhân ái, lòng căm thù biến thành tình yêu, sự sợ hãi biến thành lòng can đảm. Nhưng đối với tôi, vốn quen tự quan sát và nghiên cứu lấy chính mình, toàn bộ sự việc rất là rõ ràng và minh bạch, cứ như là tôi đang quan sát việc đó xảy ra ở một ai khác. Tôi cũng luôn biết rõ rằng mình đang bị đày đoạ bởi những vấn đề vật chất chủ quan và tôi đang biến những động cơ hoàn toàn cá nhân thành lẽ chung của xã hội. Tôi chưa bao giờ mong muốn gia nhập một đảng phái chính trị nào, giống như mọi người ở giai đoạn hậu chiến này, lý do là vì tôi không thể bắt chước nhiều người khác tham gia hoạt động chính trị vì những động cơ riêng tư , tôi chỉ muốn sự tham gia của tôi phải đặt trên cơ sở của niềm tin có tính trí tuệ, điều mà thật tình tôi không có. Do đó, tôi thật sự cáu giận khi cảm thấy những ý tưởng, những buổi chuyện trò, và toàn bộ cung cách ứng xử của tôi đều trôi nổi bềnh bồng trên giòng chảy của những quyền lợi của tôi, chậm chạp thay đổi màu sắc tuỳ theo những khó khăn của từng giai đoạn. Tôi tự nghĩ một cách giận dữ "Hoá ra, như vậy, ta cũng chẳng khác gì mọi người cả, phải chăng vì cái túi rỗng của ta mà ta bắt chước mọi người mơ ước tới sự cải tạo của cả loài người?"
Nhưng đấy chỉ là một cơn giận dữ bất lực, và một ngày nọ, vào lúc tôi đang cảm thấy tuyệt vọng và hoang mang hơn khi nào hết, tôi đã để cho một người bạn mấy lâu nay thường hay lân la bắt chuyện thuyết phục và trở thành đảng viên Đảng Cộng sản. Liền ngay sau đó, tôi đã xử sự không phải như một chàng trai trẻ mà thiên tài chưa được thừa nhận nhưng như một tay nhà báo chết đói hay một viên chức gầy giơ xương, một hình ảnh mà tôi sợ đến chết khiếp. Nhưng sự việc đã dĩ lỡ. Tôi đã vào đảng và không còn rút lui được nữa. Khi tôi báo cho Emilia biết bước đi mới mẻ này của tôi, phán xét của nàng thật là đặc trưng: "Như vậy, chỉ những người Cộng sản mới giao việc cho anh, những người khác, họ sẽ tẩy chay anh ngay". Tôi không có đủ can đảm để bảo cho nàng biết rằng chắc chắn tôi đã không là một đảng viên Cộng sản nếu tôi đã không mua căn hộ xa xỉ kia để làm nàng vui lòng. Câu chuyện coi như chấm dứt.
Sau cùng thì chúng tôi cũng dọn đến ở căn hộ mới, và đúng ngày hôm sau, bằng một tình cờ tiền định, tôi gặp Battista và, như tôi đã kể ở trên, ngay lập tức được hắn mời tham gia viết kịch bản cho một trong những cuốn phim của hắn. Tôi cảm thấy nhẹ nhõm và vui mừng, tôi nghĩ tôi sẽ viết bốn hoặc năm kịch gì bản, đủ để thanh toán tiền nợ căn hộ, rồi sau đó sẽ toàn tâm toàn ý quay lại với các bài báo, nhất là với các vở kịch yêu dấu của tôi. Cùng lúc, tình yêu của tôi dành cho Emilia đã trở lại, mạnh mẽ hơn bao giờ hết và đôi khi tôi đi đến chỗ tự trách mình với một nỗi niềm ân hận chua xót nhất vì đã nghĩ xấu về nàng và đã phán xét là nàng ích kỷ và vô tình. Cái khoảng khắc trời quang mây tạnh này chỉ có kéo dài một thời gian ngắn ngủi. Hầu như ngay sau đó bầu trời cuộc đời tôi đã bị kéo đầy mây ngay trở lại. Thoạt tiên đó chỉ là một cụm mây nhỏ, nhưng đã nhuốm một màu ảm đạm.
Cuộc gặp gỡ của tôi và Battista diễn ra vào ngày thứ hai đầu tiên của tháng Mười. Ngày hôm trước chúng tôi vừa dọn đến căn hộ nay đã có đủ đồ đạc. Căn hộ này, theo tôi, là nguyên nhân của không biết bao nhiêu là âu lo dằn vặt. Thật ra không lớn và cũng không lấy gì làm sang trọng. Nó chỉ có hai phòng, một phòng khách có chiều sâu nhưng không rộng và một phòng ngủ, xem ra cũng khá cân đối. Phòng tắm, bếp và phòng dành cho cô giúp việc đều thu nhỏ tới mức tối đa, như trong những ngôi nhà hiện đại. Ngoài ra, lại có một phòng bé xíu không có cửa sổ mà Emilia định biến thành phòng thay quần áo. Căn hộ nằm chót vót trên tầng cao nhất của một toà nhà vừa mới xây xong, phẳng phiu và trắng trẻo như thể tất cả đều làm bằng thạch cao, trong một con phố hẹp và thoai thoải dốc. Suốt dọc theo một bên là một dãy những toà nhà y hệt như toà nhà của chúng tôi, trong khi về phía bên kia, chạy dài một bờ tường bao bọc quanh khu vườn một toà biệt thự với những cành lá xum xuê phủ loà xoà bên trên. Ấy là một cảnh quang tuyệt đẹp mà tôi thường chỉ cho Emilia xem và chúng tôi có thể tự đánh lừa mình bằng cách nghĩ rằng khu vườn kia, với những lối đi dạo quanh co, với những vòi nước phun, những bãi cỏ rộng mênh mông, thấp thoáng ẩn hiện trước mặt chúng tôi, khu vườn ấy, thật ra chẳng hề ngăn cách chúng tôi bởi con phố và bức tường dài, và chúng tôi có thể bước xuống và thả bộ đi dạo trong đó mỗi khi chúng tôi muốn.
Chúng tôi dọn đến vào buổi xế chiều. Tôi bận rộn suốt ngày và tôi không nhớ chúng tôi đã ăn tối ở đâu và với ai, tôi chỉ nhớ là vào lúc nửa đêm, tôi đang đứng giữa phòng ngủ, trước tấm kính ghép ba mặt, tự ngắm mình trong gương và chậm rãi tháo chiếc cà vạt. Ngay lúc đó, trong tấm kính, tôi trông thấy Emilia lấy một chiếc gối trên cái giường đôi và bước về phía cái cửa lớn thông qua phòng khách. Ngạc nhiên tôi hỏi: "Em làm cái gì thế?" .Tôi nói mà không quay lại. Vẫn trong kính tôi thấy nàng dừng lại nơi cửa, và quay lại nói với một giọng rất lạ lùng: "Anh đừng bận tâm nhé, em sang ngủ trên chiếc đi văng ở phòng bên".
"Em định nói chỉ đêm nay thôi chứ?" tôi hỏi nàng ,bối rối và thật tình không hiểu điều gì đang xảy ra.
"Không, em ngủ luôn bên ấy"- nàng vội vã đáp: "Nói cho đúng, đấy là một trong những lý do em muốn có được một ngôi nhà mới. Anh thì cứ muốn mở tung hết các cửa, mà em lại không ngủ như thế được. Mọi buổi sáng, trời vừa mờ đất là em đã tỉnh giấc và không thể nào ngủ tiếp được nữa, và thế là suốt cả ngày, em cứ vật vờ ngái ngủ, váng vất cả đầu. Anh đứng bận tâm gì nhé, em nghĩ tốt hơn, chúng ta nên ngủ riêng ra thì hơn".
Tôi vẫn không thể hiểu được và thoạt tiên, tôi chưa cảm thấy một điều gì khác ngoài một cơn cáu giận mơ hồ trước cái sáng kiến hoàn toàn bất ngờ này. Bước vội đến bên nàng, tôi nói: "Không thể như thế được. Chúng ta chỉ có hai phòng, trong phòng này có giường, trong phòng kia chỉ có chiếc đi văng và ghế. Tại sao? …Vả lại vẫn biết có thể biến đi văng thành giường được nhưng làm sao em ngủ cho êm ái được…."
"Trước kia em không dám thú thật với anh điều đó". Nàng trả lời, mắt không nhìn vào tôi mà nhìn xuống đất.
"Trong suốt hai năm qua, em chưa một lần than vãn…anh những tưởng rằng em đã quen với điều đó".
Nàng ngửng đầu lên, dường như vui mừng vì tôi vừa nhắc cho nàng cái lý do cho lời bào chữa của nàng: "Em chẳng hề quen được…Mấy lâu nay, em chỉ ngủ gà, ngủ vịt, nhất là gần đây, có lẽ cũng do thần kinh của em dạo này căng thẳng quá. Nếu chúng mình có đi ngủ sớm, em cũng chẳng nhắm mắt được là bao…nhưng thường thường, chúng mình vẫn thức rằng khuya và…" Nàng bỏ lửng câu nói, và dợm bước về phía phòng khách. Tôi bước theo nàng và hấp tấp nói: "Em hãy đợi một tí. Nếu em muốn, mình có thể ngủ mà không cần mở cửa. Được thôi, chúng mình sẽ đóng cửa lại khi ngủ".
Trong khi tôi nói tôi hiểu rằng không hẳn tôi đưa ra lời đề nghị này là để biểu lộ một sự đồng ý triều mến, thật ra, tôi muốn thử lòng nàng. Tôi thấy nàng lắc đầu và trả lời với một nụ cười mơ hồ: "Không…không…Tại sao anh phải hy sinh như thế? Anh vẫn thường nói cửa đóng làm cho anh ngộp thở kia mà. Tốt hơn chúng t a cứ ngủ riêng đi!"
"Anh đoan chắc với em rằng đó chỉ là một hy sinh rất nhỏ nhoi…chẳng bao lâu anh sẽ quen đi".
Emilia tỏ vẻ do dự và bỗng dưng, với một vẻ dứt khoát bất ngờ, nàng nói: "Không, em không cần hy sinh nào, dù lớn hay nhỏ…Em sẽ ngủ bên phòng kia".
"Và em sẽ nói sao nếu anh bảo rằng anh không thích điều đó và rằng anh thich em ngủ với anh?"
Nàng lại ngập ngừng. Đoạn, với cái giọng hiền hậu như thường lệ, nàng nói: "Riccardo, anh thật là…Cách đây hai năm, khi mình lấy nhau, anh đã không muốn hy sinh như thế, bây giờ, bằng mọi giá anh lại muốn hy sinh. Sao thế? Rất nhiều đôi vợ chồng ngủ riêng mà vẫn rất yêu nhau. Vả lại, sáng ra, anh sẽ được tự do hơn khi thức dậy đi làm, anh sẽ không làm em thức giấc nữa".
"Nhưng em vừa nói em luôn tỉnh giấc lúc mới rạng đông…Anh đâu có đi làm vào lúc rạng đông?"
"Ôi, anh thật bướng bỉnh quá!" nàng bực bội kêu lên và lần này, không cần đoái hoài đến tôi nữa, nàng bước ra khỏi phòng.
Còn lại một mình, tôi ngồi xuống giường, bây giờ đã thiếu mất một chiếc gối, gợi lên ý tưởng về một cuộc phân ly, chia cách. Tôi ngồi yên rất lâu như thế trong nỗi hoang mang ngơ ngác, nhìn sững về phía cánh cửa, nơi Emilia vừa biến khỏi. Một câu hỏi hiện ra trong trí tôi, phải chăng Emilia không muốn ngủ cùng tôi nữa chỉ vì ánh sáng ban mai làm nàng khó chịu, hay đơn giản chỉ vì nàng không muốn tiếp tục ngủ cùng tôi? Tôi có ý tin vào lý dó thứ hai, tuy trong lòng vẫn ao ước giá mà tôi có thể tin vào lý do thứ nhất. Tuy nhiên, tôi cảm thấy rằng dù đã chấp nhận lời giải thích của nàng tôi vẫn còn giữ một mối nghi hoặc trong lòng tuy tôi không muốn thừa nhận điều này với mình. Câu hỏi sau cùng vẫn là: "Phải chăng Emilia không còn yêu tôi nữa?"
Trong lúc tôi ngồi trên giường, chìm đắm trong những giòng tư tưởng miên man như vậy, Emilia vẫn đi ra đi vào, lấy thêm hai tấm trải giường từ tủ quần áo, một cái chăn và một cái áo ngủ. Lúc bấy giờ mới bắt đầu tháng Mười, khí trời hãy còn dễ chịu và Emilia vẫn đi đi lại lại trong căn hộ với chiếc áo lót mỏng dính trong suốt. Tôi chưa hề miêu tả Emilia, nhưng để giải thích những cảm giác của tôi đêm nay, tôi sẽ làm cái việc ấy. Có lẽ về tác người, thật sự Emilia không cao lớn lắm, nhưng riêng tôi, do tình yêu của tôi đối với nàng, tôi thấy như là nàng cao lớn hơn, và nhất là có vẻ đường bệ hơn mọi người đàn bà mà tôi đã từng biết. Tôi không thể nói cái vẻ đường bệ ấy là vốn bẩm sinh hay là do chính cái nhìn say đắm của tôi gán cho nàng, tôi chỉ nhớ rằng đêm tân hôn, sau khi nàng đã tháo đôi giày cao gót ra, tôi tiến sát đến bên nàng ở giữa phòng, vòng tay ôm nàng và ngạc nhiên thấy trán nàng chỉ vừa chấm ngang ngực mình, và như vậy, tôi cao hơn nàng đến cả một cái đầu và đôi vai. Nhưng sau đó, khi nàng nằm bên tôi trên giường, lại thêm một ngạc nhiên nữa cho tôi, thân hình trần truồng của nàng đối với tôi bây giờ lại to lớn, thừa thãi, mạnh bạo, mặc dù tôi biết thật tình nàng không có dáng đẫy đà chút nào. Nàng có đôi vai, đôi cánh tay và chiếc cổ đẹp nhất mà tôi từng được trông thấy, đầy đặn, duyên dáng và cân đối, uyển chuyển. Nước da nàng hơi sẫm, mũi cao và nhọn, chiếc miệng đầy đặn, mơn mởn, tươi cười với hai hàm răng trắng muốt, hầu như luôn luôn ướt và sáng ngời vì dính nước bọt. Đôi mắt nàng rất lớn, màu nâu vàng, có nét nhục cảm và đôi khi, vào những lúc cuồng nhiệt nhất, trông như lắng lại và dại đi. Như tôi đã nói, nàng thật sự không có một thân hình đẹp lắm, hoặc nếu có, ấy cũng chỉ là do riêng tôi cảm thấy mà thôi, do những lý do tôi khó lòng cắt nghĩa được, có lẽ do ở cái hông thon mềm mại của nàng làm nổi bật lên đôi mông và bộ ngực, hoặc có thể do dáng đi thẳng tắp, quý phái của nàng, hoặc cũng có thể do ở vẻ đẹp trẻ trung, cường tráng của đôi chân tuyệt đẹp, thon dài và suông của nàng. Nàng có vẻ duyên dáng pha vẻ đường bệ dịu dàng, tự nhiên và thanh thóat mà thiên nhiên huyền bí đà ban riêng cho nàng.
Tối hôm ấy, trong lúc Emilia vẫn đi đi lại lại giữa phòng ngủ và phòng khách và tôi vẫn đưa mắt dõi theo nàng vì không biết nói gì thêm, tôi cảm thấy vừa khó chịu vừa bối rối, đôi mắt tôi lướt nhìn từ khuôn mặt trong sáng của nàng xuống đến thân hình nàng thấp thoáng dưới làn vải chiếc áo mỏng, màu sắc và những đường cong của tấm thân ấy khi ẩn khi hiện qua những nếp gấp của chiếc áo, và bỗng dưng mối hoài nghi không biết nàng có còn yêu tôi nữa hay không lại chợt bừng dậy từ trong tâm trí tôi một cách đột ngột, xuất phát từ cảm nhận rằng từ đây sẽ không còn sự tiếp xúc chung đụng nào nữa giữa hai thân xác chúng tôi. Đó là một cảm giác trước đây tôi chưa hề bao giờ biết đến và trong một lúc lâu, tôi vẫn còn lặng người đi và không thể tin được. Tình yêu trước hết chỉ là vấn đề cảm giác, nhưng theo một cách trừu tượng rằng khó diễn đạt, đó cũng là sự hoà hợp giữa hai thân xác, sự hoà hợp đó, quả thật, tôi đã được tận hưởng mà không ý thức được, chỉ xem là một điều đương nhiên và rất bình thường. Bây giờ đây, khi đã sáng mắt ra trước một sự kiện rõ ràng mà mãi cho đến bây giờ đây tôi vẫn chưa chịu thấy, tôi nhận thức được rằng sự hoà hợp ấy sẽ không tồn tại giữa hai chúng tôi nữa, hoặc đúng hơn, sẽ không tồn tại nữa. Và giống như một kẻ bỗng thấy mình bị treo lơ lửng bên trên một vực thẳm, tôi chợt cảm thấy một cơn buồn nôn đau đớn khi nghĩ rằng mối khăng khít, đầu gối tay ấp giữa hai chúng tôi bỗng dưng vô cớ biến thành ghẻ lạnh, chia lìa. Tôi choáng người, lặng đi, trong lúc đó, Emilia đã đi vào phòng tắm và tôi biết rằng nàng đang tắm, qua tiếng vòi nước chảy róc rách. Một cảm giác bất lực làm tôi đau nhói, đồng thời, một ham muốn mạnh mẽ trào dậy như muốn phủ trùm lên ngay tức khắc cái cảm giác bất lực ấy. Trước đây, tôi đã yêu Emilia một cách dễ dàng và ngu muội, và tình yêu của tôi biểu lộ một cách tự phát, với một thôi thúc vô thức, mãnh liệt, đầy cảm hứng, và cho đến bây giờ, dường như vẫn phát khởi mạnh mẽ từ ở tôi và chỉ từ ở tôi mà thôi. Giờ đây, lần đầu tiên, tôi hiểu ra rằng sự thôi thúc ấy còn phụ thuộc và được nuôi dưỡng bởi một thôi thúc tương tự nơi Emilia, và, thấy nàng thay đổi đến như thế, tôi e rằng tôi sẽ không còn có thể yêu nàng với sự thoải mái, thanh thản và tự nhiên như trước. Quả thật , tôi sợ rằng sự hoà hợp tuyệt vời ấy, mà mãi đến hôm nay tôi ý thức được, về phần tôi, có thể sẽ được xem như một hành động áp đặt, còn về phần nàng…tôi chưa biết thái độ của nàng sẽ như thế nào, nhưng tôi có cái trực giác rằng nếu về phần tôi có sự áp đặt, về phần nàng, có thể đó chỉ là một thái độ thụ động, không tham gia, nếu không còn là một điều gì nữa tệ hại hơn.
Vào lúc đó, Emilia bước qua cạnh tôi. Tôi nhoài người ra trước như muốn bổ nhào, túm lấy cánh tay nàng và nói: "Em hãy lại đây…Anh cần nói chuyện với em". Phản ứng tức thời của Emilia là duỗi ra nhưng ngay sau đó, nàng nhượng bộ và đến ngồi xuống giường, tuy vẫn còn cách xa tôi: "Nói chuyện với em? Anh muốn nói chuyện gì với em cơ?"
Bồng dưng, không hiểu vì sao, cổ tôi như nghẹn lại vì một nỗi lo ngại đột ngột. Hay có lẽ đó chỉ là sự ngượng ngập – cảm giác cho đến nay vốn chưa hề có trong mối quan hệ giữa chúng tôi, và cũng chính nó dường như đã khẳng định có sự thay đổi trong mối quan hệ này – "Phải" – tôi nói – "Anh muốn nói chuyện với em. Anh có cảm giác rằng có một thay đổi nào đó giữa hai chúng ta".
Nàng liếc nhìn tôi rất nhanh và trả lời một cách đĩnh đạc: "Em không hiểu điều anh nói…Anh muốn nói thay đổi như thế nào? Không có gì thay đổi cả".
"Anh không thay đổi nhưng em thì có đấy".
"Em chẳng hề thay đổi một tí tị nào. Em vẫn vậy".
"Trước kia em yêu anh nhiều hơn. Em thường buồn phiền khi anh phải bỏ mặc em một mình để đi lo công việc. Em không ngại ngủ chung với anh…trái lại là đàng khác".
"A, chỉ có vậy thôi ư?" - nàng kêu lên, nhưng giọng có vẻ thiếu phần tự tin. "Em biết anh sẽ nghĩ ra một điều gì đó đại để như vậy. Nhưng tại sao anh cứ tự dằn vặt như vậy? Em không muốn ngủ với anh, em không tài nào ngủ được, chỉ có thế thôi".
Bây giờ, kỳ lạ thay, tôi bỗng thấy cuộc tranh cãi và sự cau có giữa hai chúng tôi bỗng biến tan như khói, không để lại một dấu vết nào, nàng vẫn ngồi bên tôi, với một chiếc áo lót trong suốt, hé lộ cho tôi thấy màu sắc và hình thể những phần thân thể kín đáo và bí ẩn nhất của nàng. Tôi thấy ham muốn và lấy làm lạ sao nàng chẳng hay biết gì về điều đó. Lẽ ra nàng đã ngưng nói và ôm choàng lấy tôi, như trước đây bao giờ cũng vậy, khi chúng tôi chỉ cần thoáng đựa mắt nhìn nhau…Trái lại, cảm giác ham muốn nàng làm tôi hy vọng không những tôi sẽ được đẩy về phía nàng với một sức mạnh không cưỡng được, mà tôi còn sẽ làm bùng lên nơi nàng sự thôi thúc tương tự đẩy nàng về phía tôi. Tôi nói rất nhỏ: "Nếu không có gì thay đổi, em hãy chứng tỏ cho anh thấy".
"Nhưng em vẫn chứng tỏ với anh hàng ngày hàng giờ đấy thôi".
"Không, ngay bây giờ".
Vừa nói, tôi vừa nhoài người về phía trước, và với một cách hầu như thô bạo, tôi túm lấy tóc nàng, cố gắng dằn ngửa đầu nàng ra sau để hôn nàng. Nàng ngoan ngoãn để tôi kéo lại gần nhưng vào phút chót, khẽ xoay đầu rất nhẹ, nàng tránh được cái hôn của tôi, vì vậy môi tôi chỉ chạm nhẹ vào cổ nàng. Buông nàng ra, tôi hỏi: "Em không muốn anh hôn em?"
"Không phải thế" nàng thì thầm, tay đưa lên sửa lại mái tóc với vẻ uể oải, ngang bướng rất đặc trưng của nàng: "nếu chỉ là một cái hôn thôi, em rất vui lòng. Nhưng rồi anh sẽ làm tới…mà bây giờ thì đã khuya quá rồi".
Tôi cảm thấy bị tổn thương bởi câu nói thận trọng và dễ làm nản lòng ấy. Tôi nói: "Với mấy chuyện đó thì chẳng bao giờ gọi là quá khuya cả". Tôi nắm tay nàng, kéo lại, cố gắng hôn nàng một lần nữa. "Ôi chao!" nàng kêu lên - "Anh làm em đau quá!"
Tôi chỉ mới chạm nhẹ vào nàng, và tôi nhớ vào thời chúng tôi yêu nhau, tôi đã nhiều lần ôm siết lấy nàng mà chẳng hề thấy nàng thở ra một tiếng. Tôi nói: "Ngày xưa, chẳng hề thấy em kêu đau".
"Tay anh rắn cứ như sắt ấy" - nàng đáp - "Anh không hiểu đấy thôi. Chắc còn cả vết hằn trên người em đây này" .Nàng nói một cách uể oải, không cần làm dáng làm vẻ gì hết. Tôi vẫn chưa thôi: "Nào, em có chịu để anh hôn không, hay lại thôi?"
"Thì đây" nàng vừa nói vừa cúi người xuống, và với dáng vẻ như của một bà mẹ, nàng hôn đánh chụt lên trên trán tôi. "Thôi, để em đi ngủ thôi, khuya mất rồi".
Tôi không muốn chịu đựng thêm nữa, tôi quàng tay ôm chặt lấy nàng, ngay bên dưới vòng hông. "Emilia," tôi vừa nói vừa cố ghì chặt lấy nàng trong khi nàng vẫn cố thoát ra, "không phải anh chỉ muốn hôn mà thôi đâu".
Nàng đẩy tôi ra lập lại một lần nữa, nhưng bây giờ với giọng cộc lốc: "Thôi, để em yên…anh làm em đau!"
"Không đúng, không thể đúng như thế được", tôi rít lên giữa hai kẽ răng nghiến chặt, và chồm lên người nàng. Lần này, chỉ với hai hoặc ba động tác mạnh mẽ, nàng đã thoát ra được, vùng đứng dậy, và như thể vừa có một quyết định đột ngột, nàng nói, không một chút ngượng ngùng: "Nếu anh muốn làm tình, được thôi, nhưng nhớ đừng làm em đau, em không chịu được anh siết chặt em đến thế".
Tôi nghẹn thở, tôi không thể không nhận thấy giọng nàng bây giờ trở nên lạnh như băng, không một mảy may cảm xúc. Trong một lúc lâu, tôi ngồi bất động trên giường, tay nắm chặt lại, đầu cúi gục xuống. Giọng nàng lại vang lên: "Nào, nếu anh muốn, chúng ta bắt đầu đi nhé".
Không ngẩng đầu lên, tôi khẽ nói: "Ừ, anh muốn". Điều đó không đúng sự thật, bởi vì bây giờ tôi không còn ham muốn nàng nữa, nhưng tôi không muốn kéo dài cái trò gượng gạo này cho đến cái kết thúc cay đắng của nó. Tôi nghe nàng nói "được thôi", và nghe tiếng nàng bước vòng qua sau lưng tôi đến bên chiếc giường. Nàng chỉ có mỗi một việc là cởi bỏ chiếc áo lót, tôi nghĩ thế, và nhớ lại ngày xưa, tôi đã ngắm nhìn cái hành vi đơn giản ấy với đôi mắt mê say, giống hệt tên cướp trong truyện cổ tích, sau khi đọc câu thần chú, trông thấy cửa động từ từ mở ra để lộ cả một kho báu huy hoàng, lộng lẫy. Nhưng lần này, tôi không có bụng dạ nào để nhìn, vì biết chắc rằng đôi mắt tôi nay đã đổi khác, không còn thơ dại và trong trắng nữa, cho dù vẫn đầy ham muốn, đôi mắt ấy đã bị vẻ lãnh đạm của nàng làm trở nên độc ác và không xứng đáng với cả hai chúng tôi, Emilia và tôi. Tôi vẫn ngồi lặng yên, cúi gập người xuống, hai tay ôm lấy đầu. Sau đó, tôi nghe tiếng lò xo giường khẽ kêu cót két, nàng đã lên giường và nằm dài ra. Lại có tiếng sột soạt nhè nhẹ như thể là nàng đang đổi thế nằm, đoạn, nàng nói, vẫn với cái giọng mới mẻ kinh khủng ấy: "Nào, bắt đầu thôi…Anh còn chờ gì nữa?"
Tôi không quay lại, cũng không nhúc nhích, nhưng bỗng nhiên, tôi tự hỏi, ngày xưa, mối quan hệ của chúng tôi có như thế này hay không. Cũng thế thôi, tôi tự nhủ ngay tức thì, mọi việc đại loại cũng như thế mà thôi, bao giờ nàng cũng cởi áo quần ra và nằm dài ra giường, làm sao có thể khác hơn được? Vậy mà, bây giờ, mọi điều đã khác. Cho đến nay, chưa bao giờ nơi nàng có cái vẻ ngoan ngoãn, máy móc, lạnh lùng và dửng dưng ấy, tất cả chỉ là giả dối, qua giọng nói của nàng, qua tiếng lò xo cót két, tiếng sột soạt của vải giường. Ngày xưa, trái lại, mọi sự diễn ra trong đam mê, vồ vập, không đắn đo suy nghĩ, trong sự đồng loã say đắm. Đôi khi, trong lúc miên man suy nghĩ, ta có thể để một vật gì đó, một quyển sách, một cái bàn chải, một chiếc giày…ở một nơi nào đó và ngay sau đó, chợt sực tỉnh, ta hoài công tìm kiếm hằng giờ và cuối cùng tìm ra ở một nơi kỳ quặc, hầu như không thể tin được, nơi mà phải cố gắng lắm, ta mới với tới được. Trên nóc tủ, trong một xó xỉnh nào đó, trong ngăn keo..Đó là những gì thường xảy ra với tôi trong vấn đề làm tình. Mọi điều diễn ra theo tiến trình của chúng, trong một trạng thái vội vàng, cuồng nhiệt, mê hoặc, và tôi luôn luôn tỉnh người lại trong vòng tay của Emilia mà không thể hồi tưởng lại mọi việc đã xảy ra như thế nào, hoặc tôi đã làm gì trong khoảnh khắc kể từ khi chúng tôi còn ngồi đối diện với nhau bình thản, không ham muốn cho đến khi nhập vào nhau trong vòng tay ôm sau cùng. Sự cuốn hút đó nay đã hoàn toàn mất đi nơi nàng, và qua đó, đã mất luôn nơi tôi. Giờ đây, tôi có thể quan sát những cử động của nàng một cách lạnh lùng, cho dù trong lòng vẫn cảm thấy kích thích, tất nhiên cũng hoàn toàn giống như nàng có thể quan sát những cử động của tôi với một thái độ tương tự. Đột nhiên, trong tâm trí giận dữ, càng ngày càng sâu đậm, xuất phát từ một hình ảnh chính xác: tôi không phải đang đối mặt với một người vợ mà tôi yêu, và người vợ ấy cũng yêu tôi, mà tôi đang ngồi với một cô gái **, nóng nảy, vụng về, đang chuẩn bị đón nhận những vồ vập của tôi một cách thụ động, lòng mong muốn sao cho sự việc xảy ra chóng vánh, và không làm cho cô ta mệt quá. Hình ảnh ấy xuất hiện trước mắt tôi trong giây lát, như ma hiện, và rồi tôi cảm thấy nó di chuyển, có thể nói như thế, vòng ra sau lưng tôi, nhập vào Emilia đang nằm sau lưng tôi trên giường. Cùng lúc, tôi đứng lên và vẫn không quay lại, tôi nói: "Thôi, bây giờ anh không muốn nữa. Anh sẽ sang ngủ phòng bên, còn em cứ ngủ ở đây", và tôi nhẹ nhàng bước qua phòng khách.
Chiếc đi văng đã sẵn sàng với tấm trải đã được kéo xuống, chiếc áo ngủ của Emilia trải ra với đôi ống cánh tay được mở sẵn. Tôi cầm lấy chiếc áo, đôi giày vải nàng đã đặt sẵn trên sàn, chiếc áo khoác xếp trên chiếc ghế bành, và trở lại phòng ngủ, đặt tất cả trên một cái ghế. Emilia vẫ nằm trên giường trong tư thế đầu tiên khi ngã người ra và gọi tôi: "Nào, bắt đầu thôi…". Nàng vẫn còn trần truồng, một tay gối sau gáy, đầu quay về phía tôi, đôi mắt mở lớn nhưng thản nhiên và như thể không trông thấy gì hết, cánh tay kia vòng qua người, bàn tay che khuất chỗ kín của nàng. Nhưng giờ đây nàng không còn là một con điếm, nàng đã biến thành một ảo ảnh với một vẻ xa vắng không cùng, tưởng như nàng không phải cách tôi một vài bước chân nhưng ở tận nơi nào xa vời vợi, hư ảo và ngoài tầm những cảm giác của tôi.
