|
|
28-09-2008, 09:06 PM
|
|
Äại sắc lang bán cánh gà nÆ°á»›ngVu Thần Giáo
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: Singapore
Bà i gởi: 1,138
Thá»i gian online: 1 tuần 5 ngà y 4 giá»
Thanks: 5,969
Thanked 298 Times in 76 Posts
|
|
Tể Tướng Lưu Gù
Lá»i Dẫn Truyện
Äế đức cà n khôn đại
Hoà ng ân vũ lộ thâm (1)
(Äức lá»›n trùm trá»i đất
Æ n vua mÆ°a móc dầy)
Äó là đôi câu đối thÆ°á»ng gặp ở thá»i nhà Thanh, má»—i khi xuân vá», bất kể từ ngÆ°á»i là m quan hay dân thÆ°á»ng, Ä‘á»u lấy giấy Ä‘iá»u viết lên dán ở cá»a ngoà i. Không kể đến câu chữ của vế đối hay dở thế nà o, mà chÃnh là để nói vá» sá»± hÆ°ng thịnh của các vÆ°Æ¡ng triá»u nhà Thanh, Æ¡n vua rõ rà ng đã không sao tả xiết.
VÆ°Æ¡ng triá»u nhà Thanh thá»i ấy quả là hÆ°ng thịnh, Æ¡n vua sâu dầy đến váºy sao? Äúng là thá»i kỳ đầu, quả có hÆ°ng thịnh tháºt, dân chúng đã có câu "Khang, Ung,
Cà n, thịnh thế". Khang ở đây tức là thá»i Khang Hy, Ung là triá»u đình Ung ChÃnh, còn Cà n chÃnh là thá»i vua Cà n
Long. Chỉ nói riêng thá»i Cà n Long, nhà vua ở ngôi sáu mÆ°Æ¡i năm, trÆ°á»›c sau sáu lần xuống Giang Nam, ở phÃa bắc thì xây dá»±ng hà nh cung Thừa Äức, phÃa tây thì Ä‘i tuần ở NgÅ© Äà i SÆ¡n, mấy lần cất quân bình định ở biên ải phÃa tây nam tây bắc, nhiá»u lần trị bè phái gian thần, lại sai xét xá» nhiá»u vụ án khá rắc rối. Má»™t Ä‘á»i là m vua khuấy Ä‘á»™ng nhiá»u việc, gây được nhiá»u ngÆ°á»i là m theo nhÆ°ng cÅ©ng là ông vua đầy ham muốn, tin yêu gian thần khiến cho giang sÆ¡n gấm vóc có nÆ¡i cÅ©ng phải xầm tối, há»ng nát.
-------------------------------------
(1) Äức của hoà ng đế trùm cả trá»i đất.
Æ n của vua mÆ°a móc dầy.
Không nói đến các vị lÆ°Æ¡ng tà i thao lược, không nói đến các báºc tà i giá»i, hoặc ẩn sÄ©, cÅ©ng không nói đến chuyện đám son phấn ở sáu cung, chỉ nói đến Hòa Thân, má»™t ngÆ°á»i quyá»n trùm cả triá»u đình, ba chục năm khuynh loát và vá»›i con ngÆ°á»i thông minh tuyệt thế, tà i suốt cổ, kim là LÆ°u Dung, cÅ©ng vô khối chuyện không sao kể hết.
Hai ngÆ°á»i nà y là m quan cùng triá»u trong 10 năm. Thá»i gian nà y chÆ°a rõ rà ng, ân oán khó kể lại, nhÆ°ng tà i trà thắng hèn báºy, trung nghÄ©a thắng mù quáng vâng theo, cÆ°á»i ra cÆ°á»i, mắng ra mắng, gắng gá»i thắng ăn sẵn, a dua xảo trá, đủ các kiểu chuyện. Có lúc là chuyên vui cho muôn thuở, có lúc thì rỉ rả bình luáºn.
Lại nói mùa xuân niên hiệu Cà n Long thứ mÆ°á»i sáu, khắp nÆ¡i trong nÆ°á»›c vá» Ä‘i thi, tụ táºp đông đúc ở Bắc Kinh, dá»± cuá»™c thi ba năm má»™t lần, lần nà y tháºt tấp náºp, ai cÅ©ng mong Ä‘á»—, mà triá»u đình thì mở cá»a mong thu nháºn được nhiá»u ngÆ°á»i tà i đức trong thiên hạ.
Sau khi đã có tên Ä‘á» bảng thì và o thi trÆ°á»›c thá»m vua, được đức vua thân ra đầu bà i, từ đó chia thà nh tam giáp tiến sÄ© Ba ngôi đệ nhất giáp tiến sÄ©, đứng đầu là Trạng Nguyên, ngÆ°á»i Ä‘á»— thứ hai là bảng nhỡn, ngÆ°á»i Ä‘á»— thứ ba là thám hoa.
Ba ngÆ°á»i Ä‘á»— đệ nhị giáp gá»i là tiến sÄ© xuất thân, còn ba ngÆ°á»i Ä‘á»— tam giáp tiến sÄ© gá»i là đồng tiến sÄ© xuất thân. Äoạt được từ tam giáp trở lên là những ngÆ°á»i được vinh qui, coi là "cá vượt vÅ© môn", chá» ngà y bổ quan.
Äầu xuân năm ấy, cái lạnh mùa đông còn chÆ°a lui, mà kinh thà nh đã rá»™n hÆ¡i xuân. Các sÄ© tá» nô nức và o kinh đô, các hà ng quán nhà trá», Ä‘á»u bị đám ngÆ°á»i Ä‘i thi ở cháºt. Cà ng gần đến ngà y thi, phố xá treo đèn kết hoa không khà hân hoan, náo nhiệt, quên cả lạnh giá. Mấy năm gần đấy, mùa mà ng mÆ°a thuáºn gió hòa, trăm há» an cÆ° lạc nghiệp, vua hết lòng chăm lo việc nÆ°á»›c, các địa phÆ°Æ¡ng quan lại cần mẫn thanh liêm, văn trị vÅ© công so vá»›i các triá»u trÆ°á»›c không thua kém, thi nhân Ä‘ua nhau xÆ°á»›ng há»a; cầm, kỳ, thÆ°, há»a các mặt Ä‘á»u giá»i giang, ngÆ°á»i ngÆ°á»i thoải mái, phong Ä‘á»™ hiên ngang.
Vị vua lúc nà y cÅ©ng là má»™t loại văn nhân, cáºy tà i coi thÆ°á»ng má»i thứ, thÆ°á»ng cùng vá»›i các bầy tôi trÆ°á»›c mặt và các báºc há»c sÄ© trong ná»™i các, cÅ©ng là má»™t báºc tà i tình, liệu có ai dám trÆ°á»›c mặt vua khua môi múa mép, tranh tà i thi thố?
Cho nên, vua Cà n Long thuở ấy, Ä‘i đến đâu Ä‘á»u dồi dà o thi hứng, vẩy bút thà nh thÆ¡. Dá»±a và o sá» liệu đã in, Vua Cà n Long sinh thá»i là m hà ng vạn bà i thÆ¡, nhÆ°ng cÅ©ng bất hạnh thay dẫu lÆ°u truyá»n Ä‘á»i sau, má»™t và i bà i cÅ©ng không nổi, nhÆ°ng cÅ©ng có thể gá»i là má»™t ông vua tà i hoa.
Äó là bà n chÆ¡i, theo sách đã truyá»n.
ÄÆ°Æ¡ng lúc nhà nÆ°á»›c Ä‘ang nhiá»u Ä‘iá»m tốt, nhỠân đức từ vua Thái Tôn, đến triá»u nà y cà ng thịnh trị, năm nay mở khoa thi kén ngÆ°á»i tà i. Phà m những ngÆ°á»i tà i giá»i, đức Ä‘á»™, văn hay Ä‘á»u được kêu gá»i, hoặc do những ngÆ°á»i có danh vá»ng, hoặc do quan châu, quan phủ Ä‘á» cá», Ä‘á»u và o kinh đô ứng thi.
Chiếu thÆ° ban xuống, cả nÆ°á»›c hân hoan chà o đón, những ngÆ°á»i anh tuấn khắp nÆ¡i nô nức sắm sá»a lá»u chõng, quyết chà đua tà i, sao cho đầu xuân nà y phải có mặt ở kinh đô, các nÆ¡i trên Ä‘Æ°á»ng chá»— nà o cÅ©ng gặp ngÆ°á»i Ä‘i thi. Äến kinh thà nh lại tìm chá»— kết giao, các bầu Ä‘oà n kéo nhau tá»›i, thầy kèm theo tá»›, ngÆ°á»i hầu Ä‘i theo nhà sang, lÅ© lụt và o kinh thà nh. Giữa kinh thà nh nháºn nhau “cùng tuổi" "cùng khoáâ€, “cùng há»c†,â€cùng là ngâ€, tốp nà y tốp ná», tháºt náo nhiệt. Má»™t lần tá»›i kinh đô "là m cho đất trá»i rung chuyểnâ€.
Lúc ấy ở Kinh kỳ, dẫu nhiá»u lần đã chứng kiến cảnh thi cá», nhÆ°ng rầm rá»™ nhÆ° lần nà y thì quả là chÆ°a từng có. Riêng các dinh phủ, há»™i sở, cá»a hà ng mở thêm hà ng ba nghìn gian, dân chúng các nÆ¡i chủ Ä‘á»™ng treo biển đón khách, chiêu đãi những ngÆ°á»i và o kinh úng thi.
Quang cảnh trÆ°á»ng thi náo nhiệt, các hà ng quán chung quanh, hết ngÆ°á»i ra lại ngÆ°á»i và o, Ä‘Æ°á»ng phố ùn tắc, thuyá»n ná», xe kia... cÆ°á»i cÆ°á»i nói nói, đầy Ä‘Æ°á»ng chá»— nà o cÅ©ng xÆ°ng hô "niên huynh" “thế huynh", "hiá»n đệ"...
Khá»i nói đến nÆ¡i trÆ°á»ng thi, chỉ nói những phố quanh đấy, lúc nà o cÅ©ng đông nhÆ° há»™i; nà o chá»n bút, nà o mua giấy, chen vai, thÃch cánh, rồi nÆ¡i quán ăn, quán Ä‘iểm tâm, ồn à o ngÆ°á»i nối ngÆ°á»i, chuyện dà i chuyện ngắn, đủ vẻ.
NgÆ°á»i Ä‘á»i thÆ°á»ng nói “Cá gáy vượt vÅ© môn" (l), tấp náºp không đâu bằng trÆ°á»ng thi. “TrÆ°á»ng thi tiến sÄ©â€, (Cống Viện) hai chữ và ng được treo trên cổng lá»›n. Và o cổng ngoà i, cách đấy khoảng má»™t trăm hai mÆ°Æ¡i ba trượng là đến tầng cổng thứ hai. Cổng thứ hai là má»™t thứ cổng nghi lá»…, ngang phÃa trên cổng, ở trên cao có hai chữ lá»›n chÃnh tay đức vua viết: "Long Môn" (Cá»a Rồng) bằng và ng.
Lệ thÆ°á»ng đến dá»± kỳ thi há»™i, khi và o Ä‘á»u phải qua cá»a Long môn ngÆ° quán rồi má»›i được và o chÃnh trÆ°á»ng thi. Má»—i ngÆ°á»i và o đó chẳng khác gì chú cá vẫy vùng trong dòng nÆ°á»›c, phải qua cá»a "Long Môn" để dá»± cuá»™c nhảy vượt sóng, tá»· nhÆ° cá chép vượt cá»a rồng váºy. Cái đám cá mong hóa rồng nà y, cùng má»™t lứa Ä‘ua tà i, thì trong đám phồn hoa nà o bì cho kịp... Do đó mà há» thÆ°á»ng tìm thầy xem bói, bói Ä‘á»n chùa, bói dịch toán, thÆ°á»ng được bói vá» váºn số trong thi cá». Äược há»i han vá» ngà y sinh tháng đẻ, rủi may trong những ngà y tá»›i, các vị bói toán nhân đó mà bán giấy bán bút má»±c, bùa chú hÆ°Æ¡ng nhang đến những nÆ¡i cần lá»… bái. Các Ä‘oà n ngÆ°á»i Ä‘i thi lôi thôi, lốc nhốc, áo nhà u rách, bụi Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»ng bám đầy, không cả kịp sá»a sang, mà má»™t sá»›m tên Ä‘á» trên bảng, được và o "Ä‘iện thÃ", được dá»± lá»… "Tạ Æ¡nâ€, rồi được ban áo mÅ© cân Ä‘ai, thì quả gây nên náo nhiệt cả má»™t vùng, ai nấy Ä‘á»u biết. Chá»— đất nà y rất thuáºn lợi nên ai cÅ©ng cố chen chân...
------------------
(1) Cá gáy nhảy ba báºc ở cá»a sóng (VÅ© môn) thì hóa rồng, ngà y xÆ°a thÆ°á»ng lấy việc nà y để và vá»›i thi cá»
Lại nói kỳ thi lá»›n năm ấy, có má»™t ngÆ°á»i nháºp và o dòng ngÆ°á»i đông đúc ấy, dẫu chÆ°a Ä‘á»— đạt nhÆ°ng cả vùng Ä‘á»u biết tiếng, đạo đức văn chÆ°Æ¡ng Ä‘á»u trá»™i, được các quan địa phÆ°Æ¡ng cá» lên thi há»™i.
Không dè Ä‘Æ°á»ng Ä‘i vất vả, thân hình lại yếu, đến kinh đô thì ốm, ngoà i việc ở quán trá» lại phải lo cắt thuốc, những bá»™ áo má»›i ở nhà mang theo Ä‘á»u phải Ä‘em cầm bán.
NgÆ°á»i nà y tuy kinh luân tà i trà đầy mình, song nhiá»u năm khổ há»c, đến ná»—i lÆ°ng gù, vốn dÄ© sinh thà nh không đủ đầy, cÅ©ng chẳng có ai chỉ dẫn cho, và o kinh, thân thÃch lại chẳng có! Thấy kỳ thi há»™i sắp đến, mà bệnh tình lại không giảm, dù chẳng có gì trở ngại, nhÆ°ng thân thể hao gầy, trông tháºt thiểu não.
Hôm đó, ngà y thi há»™i đã tá»›i. Giá» Thìn, cá»a trÆ°á»ng mở toang, sÄ© tá» nô nức ùa nhau và o. Anh ta phải gắng gượng mang thân ốm, bÆ°á»›c từng bÆ°á»›c đến trÆ°á»ng thi. Do bị ốm, cái áo bông cÅ© mà u Ä‘en anh Ä‘ang mặc, do thân thể bị gầy, lại lăn lóc nhiá»u, nên chá»— rách bung ra khá to. Bất đắc dÄ© anh phải lấy chỉ khâu lại, lấy chiếc áo choà ng trùm lên, đầu Ä‘á»™i má»™t chiếc mÅ© the má»ng, trên vai Ä‘eo má»™t giải lụa Ä‘iá»u của ngÆ°á»i được chá»n Ä‘i thi.
CÅ©ng nói qua má»™t câu, Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i, phà m những ngÆ°á»i nà o chÆ°a Ä‘á»— được địa phÆ°Æ¡ng tiến cá» và o kinh đô thi há»™i, để phân biệt vá»›i ngÆ°á»i đã Ä‘á»— ở kỳ thi hÆ°Æ¡ng, thì khi và o trÆ°á»ng Ä‘eo trên vai má»™t giải lụa Ä‘á», có giải lụa ấy gá»i là “đã được chá»nâ€.
Do bị ốm, nên cá» chỉ cháºm chạp, đến được cá»a trÆ°á»ng thi thì giá» Thìn đã qua, mà quá giá» nà y, cá»a trÆ°á»ng thi khép lại. Nếu bị lỡ má»™t kỳ thi, lại phải đợi ba năm nữa. Anh ta cố tìm cÆ¡ may, lau mồ hôi trán, thở dà i má»™t tiếng, cất bÆ°á»›c trÆ°á»›c thá»m cổng, tìm cách lá»t và o.
Mắt thì thấy giá» thìn đã trôi qua, đám ngÆ°á»i Ä‘i thi ồn à o đã và o cả trÆ°á»ng thi, nhìn quanh không thấy ai tá»›i, cá»a không có má»™t ngÆ°á»i qua lại, anh ta ngóng mãi vẫn chẳng thấy ai, liá»n kéo chuông gá»i. NgÆ°á»i coi cá»a chÃnh là ná»™i cung thị vệ, hôm ấy được nhà vua sai đến canh phòng thi, trên dÆ°á»›i hai mÆ°Æ¡i tuổi, ngÆ°á»i không cao, nhung mà y thanh, mắt đẹp, răng trắng môi Ä‘á», tổ tiên trÆ°á»›c ở kinh đô, cÅ©ng là dòng ngÆ°á»i Mãn, nguyên tổ tiên vỠở Giang Nam đã lâu, anh ta lá»›n lên ở đó, du há»c, và o trÆ°á»ng, bị núi thiêng sông đẹp đất Giang Nam quyến rÅ©, miệng dẫu nói tiếng Kinh Kỳ nhÆ°ng giá»ng Mãn thì vẫn còn chÆ°a hết.
Hai ngÆ°á»i, má»™t ở bên trong, má»™t bên ngoà i cá»a, cả hai không hẹn mà gặp, Ä‘á»u đứng sững nhìn nhau. NgÆ°Æ¡i thị vệ đảo mắt nhìn má»™t lượt thấy má»™t anh vai Ä‘eo vải lụa “đã được chá»n" biết là ngÆ°á»i đến dá»± thi há»™i. Chẳng biết nghÄ© ngợi má»™t hồi ra sao, bá»—ng khịt mÅ©i, cÆ°á»i rồi thuáºn miệng Ä‘á»c:
NhÄ© xuyên đông y, đái hạ mão, hồ đồ xuân thu , (NgÆ°á»i mặc áo mùa đông, Ä‘á»™i mÅ© mùa hè, xuân thu (l) nà o biết)?
-----------------------
(1) Xuân thu vừa có nghÄ©a là mùa xuân, mùa thu, còn có nghÄ©a là sá» sách. Hòa Thân chÆ¡i chữ, cho rằng LÆ°u Dung không thuá»™c Ä‘iá»u lệ trong sá» sách lÆ°u tuyá»n (ND).
NgÆ°á»i đứng ngoà i cá»a nghe được, trong lòng dẫu Ä‘ang chẳng vui gì, bụng nghÄ©, ta và ngÆ°Æ¡i không quen biết, xa không thù, gần không oán, sao lại buông lá»i chẳng lấy gì là m lịch sá»±. Và nhÆ° ta dẫu là ngÆ°á»i chẳng có danh tiếng gì, cÅ©ng là ngừơi được các quan địa phÆ°Æ¡ng Ä‘á» cá». Tuy chẳng thông kim bác cổ, có lẽ nà o lại chẳng biết “xuân thÆ°â€. NgÆ°á»i đánh giá ngÆ°á»i thấp quá đấy!
Tuy trong bụng tức thế, nhÆ°ng thấy anh ta vẫn chÆ°a ló mặt, chỉ nghe tiếng nói đúng là ngÆ°á»i Giang Nam, ngÆ°Æ¡i đã khinh ngÆ°á»i, thì ta cÅ©ng chẳng cần phải trá»ng ngÆ°Æ¡i, liá»n quay đầu hÆ°á»›ng vá» ngÆ°á»i thị vệ, Ä‘á»c luôn:
NhÄ© cÆ° nam phÆ°Æ¡ng đáo bắc địa, há»—n trÆ°á»›ng đông tây . (l) (anh ở miá»n Nam lên đất Bắc, vung vẩy cái gì ) nói Ä‘oạn nhanh chân bÆ°á»›c và o trÆ°á»ng thi.
Hai vị đó là ai, bạn Ä‘á»c có biết không? Nói ra thì các bạn không tin, ngÆ°á»i mặc áo mùa đông, Ä‘á»™i mÅ© mùa hè, ung dung Ä‘Ä©nh đạc đó là ngÆ°á»i ở ChÆ° Thà nh, SÆ¡n Äông, há» LÆ°u tên là Dung, tên chữ là Sùng Chinh, tên hiệu là Thạch Am, còn ngÆ°á»i thị vệ là kẻ sau nà y uy quyá»n lÆ°á»›t cả triá»u đình chÃnh là đại gian thần Hòa Thân, tên chữ là Chà Trai, há» Nữu-cô-lá»™c ngÆ°á»i dân tá»™c Mãn nÆ¡i đất ChÃnh Hồng Kỳ.
Kỳ thi ấy, LÆ°u Dung đúng là "cá gáy vượt cá»a Rồng" bị Vua Cà n Long chỉ cho Ä‘á»— Äệ nhị giáp đệ nhị danh, còn Hòa Thân, kỳ thi đó xong cÅ©ng được và o hầu yếu ở vÆ°á»n Thượng Uyển. CÅ©ng từ chuyện và o thi, hai ngÆ°á»i đã "má»™t chá»iâ€, “má»™t mắng", sau nà y là m quan cùng triá»u tranh đấu sứt đầu, mẻ trán, thần kinh quá»· khóc váºy
-----------------------
(1) Äông tây còn nghÄ©a là cái gì?
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
28-09-2008, 09:08 PM
|
|
Äại sắc lang bán cánh gà nÆ°á»›ngVu Thần Giáo
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: Singapore
Bà i gởi: 1,138
Thá»i gian online: 1 tuần 5 ngà y 4 giá»
Thanks: 5,969
Thanked 298 Times in 76 Posts
|
|
HỒI THỨ NHẤT
VÆ°á»n thượng uyển theo vua dạo chÆ¡i
Hồ Thái Dịch, tiến sĩ hùng biện
Truyá»n thuyết vá» LÆ°u Dung và Hòa Thân, má»—i ngÆ°á»i má»™t kiểu, tuy chÆ°a đến ná»—i thâm thù, nhÆ°ng ngÆ°á»i nà y đối vá»›i ngÆ°á»i kia chẳng thú vị gì. Chẳng há» chÆ¡i vá»›i nhau, nhÆ°ng lại có mối rà ng buá»™c, để sau nà y, mÆ°á»i năm cùng là m quan trong triá»u, ngÆ°á»i nà y đấu lại ngÆ°á»i kia; lúc giữa ban ngà y, lúc trong âm thầm lặng lẽ; má»™t đằng ''giữ thần, giúp dân, yêu đất nÆ°á»›c'', má»™t đằng ''lòng tham, tay nhuốm bẩn, thâm hiểm đầy'', cÅ©ng là do ''má»—i ngÆ°á»i má»™t vẻ'' mà ra, cà ng ngà y cà ng rõ.
Kỳ thi tiến sÄ© vừa rồi, bởi LÆ°u Dung, tên có chữ Dung là bức thà nh đất(1) nên Äức Vua đánh xuống đứng thứ hai đệ nhị giáp tiến sÄ© xuất thân. Vua Cà n Long mở khoa thi xong, triá»u chÃnh vô sá»±, nhân lúc xuân vá» hoa nở, đãi yến các ông nghè má»›i Ä‘á»—, liá»n hạ chỉ đến mồng 10 tháng 4, mở tiệc đãi các tiến sÄ© tân khoa ở vÆ°á»n Thượng Uyển.
-------------------
(1) à nói khiêm tốn lại gần dân dã, nên vua Cà n Long đánh tụt hạng.
Äúng mồng 10 tháng tÆ°, khi lui chầu, Cà n Long đến vÆ°á»n Thượng Uyển. Trong vÆ°á»n, bá quan văn võ, các tiến sÄ© tân khoa Ä‘ang chầu chá»±c, thấy Vua đến, Ä‘á»u nhất tá» quỳ xuống, ba lần hô ''Vạn tuế''. Vua bÆ°á»›c ra khá»i hiệu rồng, nhìn má»™t lượt, chỉ thấy trÆ°á»›c kiệu má»™t đám Ä‘en ngòm những ngÆ°á»i là ngÆ°á»i, liá»n nghÄ© lại rằng: ''Ta má»›i hé ra ná»a lá»i, mà hỠđã kéo đến đông thế. Ta chỉ muốn ban ân sủng đến đám tiến sÄ© má»›i thôi, đám kia té nÆ°á»›c theo mÆ°a, chẳng qua má»™t lÅ© ''ăn theo, uống theo'' thôi! Cái đám nà y có đến già má»™t ná»a! NhÆ°ng chiếu vua đã ra, thu lại là m sao được, liá»n truyá»n rằng: ''Các tân khoa tiến sÄ© hãy theo Trẫm đến vÆ°á»n hoa, các ngÆ°á»i khác hãy dùng ở sân vÆ°á»n nghỉ ngÆ¡i''. Má»i ngÆ°á»i tạ ân, mấy vị tiến sÄ© má»›i theo vua tiến và o trong vÆ°á»n.
Thá»±c ra nhà vua là ngÆ°á»i rất thÃch chá»— ồn à o, náo nhiệt, sao hôm nay lại không thÃch tụ táºp đông ngÆ°á»i? Vốn là ngÆ°á»i rất thÃch thÆ¡ phú, từ khúc, văn chÆ°Æ¡ng, muốn trong đám bá» tôi má»›i toanh kia, hiện rõ tà i hoa. Bữa nay lại là buổi đầu tiên gặp mặt các tân tiến sÄ©, trÆ°á»›c hết muốn lấy ân sủng để rõ tà i đức, thứ hai là xem cái đức há»c của đám quan nghè trẻ nà y so vá»›i các báºc cá»±u thần, trá»i vá»±c là bao? Vá»›i lại cái đám bá» tôi cÅ© kla, vốn đã quen ăn chÆ¡i, cho dá»± chung là m gì, lúc nà o cÅ©ng lăm le, cÆ¡ há»™i là bám theo vua, há» mà ùa theo đông nhÆ° kiến, ban thưởng là m sao cho xuể, há» nà o có chú ý đến chuyện đã già yếu, có há»c hoặc không có há»c, có tà i hoặc không có tà i! Nghe vua bảo dừng lại, hỠđâu đã hết hà o hứng, nhÆ°ng không dám Ä‘i theo, chỉ Ä‘Æ°a mắt tìm xem chá»— nà o có thể ngồi nghỉ.
Lại nói mấy vị tân khoa tiến sÄ©, nghe nói đức vua muốn ban yến, mấy bữa nay vui mừng, ngủ không được, ăn không biết ngon. Bụng nghÄ©: Hoà ng thượng ban yến, hẳn là rôm rả, còn bây giá» trỠở quán tồi, ăn cÆ¡m xoà ng mãi, bao giá» má»›i thôi đây? Lần lần lữa lữa, lúc nà o cÅ©ng nhắc đến ngà y mồng 10 tháng 4! Bữa nay, trong vÆ°á»n hoa, lại nghe đức vua chỉ cho đám tiến sÄ© má»›i theo hầu, cao hứng thầm nghÄ©: Äúng là , ''Æ¡n trá»i vằng vặc, ân sủng cà ng thêm" váºy.
Mấy ông nghè nà y Ä‘á»u lần đầu má»›i đến kinh đô, đã bao giá» thấy vÆ°á»n vua đâu. Bữa nay Ä‘uợc thăm, quả là , hoa thÆ¡m cá» lạ khắp nÆ¡i, đình, gác, lầu, Ä‘Ã i tranh sáng, nÆ°á»›c hồ xanh trong, bá» liá»…u phÆ¡ phất; chim quý Ä‘ua hót hay, cung nữ ngÆ°á»i nà o cÅ©ng đẹp, khiến mấy ông tân khoa cứ ngây ngÆ°á»i, trố mắt. Thấy há» nhÆ° thế nhà vua bất giác mỉm cÆ°á»i, chÆ°a thá» tà i vá»™i, dể há» dạo chÆ¡i. Tháºt là :
"Mấy chú trÆ°á»›c nà o biết vÆ°á»n vua, nay hiện lù lù trÆ°á»›c mắt!''
Nhà vua vừa Ä‘i, vừa cÆ°á»i nói, còn đám tiến sÄ© tân khoa nÃn nhÆ° gà ăn thóc. Nghe vua nói cÆ°á»i, há» rất hân hoan. Vua chợt nhìn thấy LÆ°u Dung, lung gù, đầu nhá»,
liá»n nhân lấy Dung để đùa vui, liá»n há»i: "Khanh..., vị quan nà y là ....?" LÆ°u Dung xÆ°a nay, diện mạo chẳng được nhÆ° ai, nên không dám Ä‘i trÆ°á»›c, giá» thấy nhà vua há»i đến, liá»n vá»™i chạy lên trÆ°á»›c thÆ°a: Tâu hoà ng thượng, thần là Tân khoa nhị giáp tiến sÄ© LÆ°u Dung!
Cà n Long nghe, vui vẻ nói: Khanh là Lưu Dung?
“ChÃnh là vi thần đây ạ!" - LÆ°u Dung vá»™i trả lá»i.
- Hầy! Triá»u đình ta mở khoa thi lấy ngÆ°á»i giá»i, hÆ°á»›ng vá» chá»n nhân tà i, thế mà lại chá»n được má»™t vị "tầm thÆ°á»ng, vụng vá»" (1) liệu có là ngÆ°á»i vẩy bút, chữ đẹp nhÆ° cắt hiện ra không?
--------------------
(1) Chá»— nà y Cà n xong chÆ¡i chữ bởi chữ Dung (bức thà nh đất) đồng âm vá»›i Dung là tầm thÆ°á»ng, vụng vá».
Má»i ngÆ°á»i nghe Ä‘á»u cÆ°á»i ầm lên. LÆ°u Dung lòng dạ nhói Ä‘au, chẳng vui gì, nhÆ°ng đâu dám bá»™c lá»™, miệng chỉ tâu: “Äó là ân Ä‘iển của Hoà ng thượng!".
Vua nhân đó liá»n bảo: - LÆ°u Dung, thế thì hãy nhân đó là m đầu Ä‘á», vịnh má»™t bà i thÆ¡ xem nà o!
- Thần đâu dám
- Äùng nói đâu dám!
- Thần lĩnh chỉ!
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u phụ há»a: "Anh hãy là m Ä‘i, bất tất quá khiêm tốn!".
LÆ°u Dung vốn Ä‘ang chẳng cao hứng gì, lại nghe vua bảo là m thÆ¡, biết rằng vua lấy mình ra đùa thôi. Lại nghÄ©: mình nà o muốn khoe khoang, chẳng qua là há» hùa nhau trêu mình, thế thì không thể không là m. Liá»n cất tiếng ngâm:
LÆ°ng gù cõng Trá»i, Äất,
Bụng chứa đầy kinh luân,
Mắt nhìn rõ trung, ninh,
Má»™t bÆ°á»›c đến thá»m rồng.
Hết lòng vì Xã Tắc.
Nguyện Ä‘á»n đáp Æ¡n vua,
Xấu xà mà tà i lớn,
Hiá»n đức vốn dÆ° thừa!
Nghe LÆ°u Dung ngâm xong, các ông nghè thảy Ä‘á»u kinh ngạc, cúi đầu Ä‘Æ°a mắt nhìn vua. Nhà vua nghe rồi lòng rất Æ°ng, lại nghÄ©: "Ta chÆ°a nói ngÆ°á»i là lÆ°ng gù, ngÆ°á»i đã tá»± nói ra rồi. Lại cho ta là nhìn mặt lấy tà i. Thế thì ta gá»i ngÆ°á»i là "Thằng gùâ€, xem ngÆ°Æ¡i ăn nói ra sao?" NghÄ© thế, vua cÆ°á»i, liá»n bảo:
- Thơ hay đấy! Nhưng Lưng Gù thì giảng như thế nà o?
Lưu Dung đáp lại:
- Tâu "Lưng gù†là gù lưng ạ!
Cà n Long lại há»i:
- Thế gù lưng giảng ra sao?
- Xin Äúc vua tha tá»™i, thần không biết ạ!
Cà n Long nghe Ä‘oạn, cÆ°á»i lá»›n bảo: "Ãi khanh, đó chÃnh là Chà ng Gù. Chẳng lẻ khanh không xúng đáng vá»›i mấy chữ ấy Æ°?â€, nói rồi, vua cứ liên hồi bảo. "LÆ°u lÆ°ng gù? LÆ°u lÆ°ng gù !"
Má»i ngÆ°á»i nghe thấy Ä‘á»u cÆ°á»i vang.
LÆ°u Dung nghe hết, liá»n tiến lên má»™t bÆ°á»›c, khấu đầu ba cái, miệng thÆ°a luôn: Tạ Æ¡n Äức Vua, kẻ bầy tôi nhá» má»n nà y quả là đáng vá»›i ba chữ ấy!
Äám ngÆ°á»i theo dõi cá» chỉ của LÆ°u Dung hết sức ngạc nhiên. Cà n Long thấy thế nói luôn:
- Khanh tạ Æ¡n gì váºy?
- Lưu Dung nà y tạ ơn được phong là Chà ng Gù!
Vua nói:
- Phong là Chà ng Gù thì được cái việc gì?
- Äược chứ ạ. Má»—i năm thần sẽ được hưởng lá»™c đến hÆ¡n và i vạn lạng bạc.
Chuyện gì thế nà y? Số là đá»i nhà Thanh đã định rõ, khi Äức vua, tuyên phong bằng miệng cho ai thì cứ má»—i chữ, má»—i năm được hưởng lá»™c má»™t vạn lạng bạc. Vì thế mà LÆ°u Dung vá»™i lên tạ Æ¡n ngay. Khoảng niên hiệu Quang Tá»±, Tây Thái háºu sau nà y là ngÆ°á»i hưởng lá»™c cao nhất hà ng năm, nghe nói riêng tiá»n son phấn của Tây Thái háºu đã tá»›i mÆ°á»i sáu vạn lạng. Số tiá»n ấy, muốn rút cÅ©ng không nổi. Äó là vì nhà Thanh đã qui thà nh chế Ä‘á»™. Thái háºu đã được tuyên phong đến mÆ°á»i sáu chữ, đó là . "Từ Hi. Äoà n Hứa. Khang Hi. Chiêu Dá»±. Trang Thà nh. Thá» Cung. Khâm Hiến. Sùng Hiâ€. Má»—i chữ là má»™t vạn lạng, mÆ°á»i sáu chữ là mÆ°á»i sáu vạn lạng.
LÆ°u Dung đã hai chữ "Chà ng Gù†hẳn là má»—i năm phải được hai vạn lạng. Nhà vua thấy sá»± thể nhÆ° thế, liá»n nghÄ©. "Ta có tiá»n thì cÅ©ng đâu thưởng cho nhÆ° thế!â€
Liá»n cùng vá»›i LÆ°u tranh luáºn: "LÆ°u Dung, ta phong cho ngÆ°Æ¡i là chà ng Gù, là chuyện khác, là nói đùa thôi!".
Lưu Dung nói:
- Muôn tâu, Vua đâu có nói giỡn, Bệ hạ bảo câu nà y không tÃnh nếu câu nà y không được tÃnh, thì những lá»i sau của Äức vua ai còn tin !
Vua nói:
- TÃnh!
Hoà ng thượng đã nói "không tÃnh trÆ°á»›c rồi, sao là m ngược được!†“TÃnh" là tÃnh đấy! Äến nhà vua má»—i năm bổng lá»™c cÅ©ng chỉ được và i vạn lạng, thế là từ đó bụng dạ vua không yên. Vua nghÄ©, ta tưởng đùa gã, nà o ngá» gã lại tÃnh luôn thà nh tiá»n. Gã nà y cÅ©ng láu tháºt. Quả là không nên nhìn ngÆ°á»i qua vẻ bá» ngoà i!
Äám ngÆ°Æ¡i Ä‘i lên, rồi dùng từ má»™t tòa nhà nhá» nhìn thấy hồ Thái Dịch nÆ°á»›c trong xanh, nhà vua quay lại nhìn LÆ°u Dung, nghÄ© đến chuyện hai vạn lạng bạc, bụng nghÄ© thế nà o ta cÅ©ng tìm má»i cách xóa cái chuyện phong hai chữ Chà ng Gù má»›i được. Giả dụ, má»—i năm hai vạn, mÆ°á»i năm hai mÆ°Æ¡i vạn, hắn sống đến má»™t trăm , tám mÆ°Æ¡i tuổi, ta lấy tiá»n đâu mà trả. TrÆ°á»›c mặt các quan rồi, biết là m sao! NghÄ© váºy Vua liá»n quay đầu lại gá»i:
- LÆ°u Dung?
- Có thần !
- Vua bảo bầy tôi chết, bỠtôi không chết thì sao?
Lưu Dung nói :
- Dạ, là bất trung ạ!
- Cha bảo con chết, con không chết thì sao?
- Thế là bất hiếu ạ!
- Äúng nhÆ° váºy. Ta là vua, ngÆ°Æ¡i là bá» tôi, ta bảo ngÆ°Æ¡i chết, ngÆ°á»i chết chứ?
Má»i ngÆ°á»i nghe, sợ thay cho LÆ°u Dung, trong lòng nghÄ© Ä‘ang lúc nhà vua cao hứng, đáng lý nên nhân đấy là m cho vua vui thêm, đằng nà y lại chẳng chịu nghe ra, mượn lá»i vua, vá»›i cái lợi và o mình, khiến đức vua nổi bá»±c, nghÄ© ra mẹo má»›i. Là m thế nà o bây giá». Nếu nhÆ° vua cứ ban lá»i, thì anh chà ng ắt là phải chết.
LÆ°u Dung nghe vua nói, nghÄ© rằng: Há»ng rồi, xem ra hoà ng thượng nói đùa mà là m tháºt. Chà , là m sao bây giá»! Không là m theo lá»i hoà ng thượng Æ°! CÅ©ng chết. Là m thì chết tháºt Æ°! NhÆ°ng xem việc gì rồi cÅ©ng có sÆ¡ hở. Ta sẽ liệu cách.
Là m thế nà o đây? Bảo ngươi chết, ngươi không chết thế là kháng chỉ không tuân, tội đáng chết. Nếu ngươi tuân chỉ thì sống sao nổi? Thế là dà nh cho Lưu Dung chỉ là hai chữ thôi. Lưu Dung đưa mắt thưa "Thần, hầu chỉ!".
Vua há»i:
- Ngươi hầu chỉ, theo chỉ nà o? Ta bảo ngươi chết thì đi mà chết đi!
LÆ°u Dung há»i:
- Tâu, Bệ hạ bảo Dung chết, nhưng chưa nói chết như thế nà o, xin ban chủ ý.
vua nghÄ©: DÄ© nhiên là bảo ngÆ°á»i chết rồi, ban chủ ý thì ban, bèn bảo:
- Trước mặt là hồ Thái Dịch, sâu tới hơn một trượng, nhảy xuống mà chết. Ngươi nhảy đi!
- Thần lỉnh chỉ!
Nói đoạn, Lưu Dung săm săm tiến tới hồ.
Cà n Long tháºt ra trong lòng không muốn bắt LÆ°u Dung chết, chỉ muốn dá»a hắn má»™t chút, để xóa chuyện hai vạn lạng bạc.
LÆ°u Dung đâu biết được ý đồ của vua, cứ tiến lên, đúng đến chá»— không bÆ°á»›c thêm nổi nữa, đám tiến sÄ© thấy LÆ°u Dung hăm hở, ai nấy Ä‘á»u sợ thay cho LÆ°u Dung đến chá»›m bên bá» hồ, thì lại không nhảy, chỉ nghiêng mình xuống hồ ba lần rồi quay lại, đến trÆ°á»›c mặt Cà n Long nói:
- Thần xin được dâng lại chiếu chỉ!
Nhà vua chun mũi lại bảo:
- Nhà ngÆ°Æ¡i giao chiếu chỉ nà o váºy?
- Tâu, thần vừa định nhảy, dÆ°á»›i nÆ°á»›c có má»™t ngÆ°á»i ngăn lại, bảo cho há»i và i câu, há»i xong thì hãy nhảy!
Vua lấy là m lạ há»i:
- DÆ°á»›i nÆ°á»›c có ngÆ°á»i Æ°! Ai váºy?
Dạ, là Khuất Nguyên ạ?
- Khuất Nguyên nói vá»›i ngÆ°Æ¡i Ä‘iá»u gì? ông ấy nói vá»›i thần thế nà y: "Ta gặp hôn quân nên má»›i chết, ngÆ°Æ¡i gặp vua sáng suất nên quay lại!". Khuất Nguyên thấy vua mê tối, vô đạo, khiến ông phải nhảy xuống nÆ°á»›c mà chết, còn thần, LÆ°u Dung gặp được NgÆ°á»i là minh chủ, thì chết là m gì! Do thế Dung nà y quay lại. Chủ thần là đức Cà n Long, thần không chết, không chết đượcl
Hoà ng thượng nói:
- Váºy là ngÆ°Æ¡i đừng chết! Ta bảo ngÆ°Æ¡i chết, hóa ra ta là vua mê tối Æ°! Thôi được, ta cho ngÆ°Æ¡i được sống.
Vua nghÄ©: Hầy, xóa được chuyện phong hai chữ “Thằng gùâ€, đỡ tốn và i vạn lạng bạc, ta lại mang tiếng hôn quân Æ°l Nhất định phải nghÄ© cách khác để xà xóa hai vạn lạng nà y!
Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u thở phà o nhẹ nhõm.
Vì thế, đám tiến sÄ©, vừa má»›i thăm vÆ°á»n hà o hứng đôi chút, giá» không dám hà há»ng thêm, chỉ cung cúc theo vua, đến NgÅ© Long Äình, xem khu Tiểu Tây Thiên, rồi đến Lầu Vạn Pháºt. Vừa đến cá»a, thấy hai cháºu Mã lan, nhà vua chợt nghÄ© ra Ä‘iá»u gì, có thể nhằm chá»— yếu của LÆ°u Dung, lấy tay chỉ và o há»i:
- LÆ°u ái khanh, hai cháºu nà y là cây gì váºy?
LÆ°u Dung thuáºn miệng đáp luôn đó là Mã Lan. Hoà ng thượng lại vặn há»i thêm: Thế nà o gá»i là Mã Lan?
Äối vá»›i các quan, trả lá»i thô dụng là bị phạt bổng, nhân đó là xà xóa hai chữ phong "Chà ng Gùâ€, hai vạn lạng coi nhÆ° không có! LÆ°u Dung nhanh trÃ, lấy tay chỉ luôn má»™t cháºu Mã Lan nói:
- Tâu nhÆ° cháºu nà y là Vạn niên thanh, mùa nà o cÅ©ng đẹp cả!
- LÆ°u Khanh, sao lại gá»i là cháºu vạn niên Thanh?
Lưu Dung nói:
- Tâu, thần nghÄ© đó là Äại Thanh giang sÆ¡n nhất thống, do đó gá»i là "nhất thống" (má»™t cháºu) vạn niên Thanh (l).
------------------------------------
(1) chá»— nà y chÆ¡i chữ Äại Thanh nhất thống, ca ngợi nhà Thanh nhất thống (thâu tóm) cả thiên hạ, nhÆ°ng chữ nhất thống còn có ý nghÄ©a là má»™t cháºu.
Nhà vua nghe quả là thÃch thú, liá»n tá» lá»i vá»— vá», khen là khá.
Cà n Long có má»™t chiếc vuốt Ä‘eo ở đầu ngón tay cái, là má»™t đồ tiến cống của phÆ°Æ¡ng tây, vô giá. Vua liá»n nói:
- Chuyện nhất thống vạn niên thanh giá»i đấy! LÆ°u Dung Trẫm thưởng cho ngÆ°Æ¡i chiếc vuốt nà y?
Vua nói xong, liá»n rút trao cho LÆ°u Dung. Thá»±c ra, vua nà o có thá»±c tâm thÆ°Æ¡ng đâu, nếu vua trao cho LÆ°u Dung cầm lấy Ä‘eo và o, là mắc tá»™i khi quân. Ta là vua, ngÆ°Æ¡i là bá» tôi, dù là cái của ta rút ra trao, ngÆ°Æ¡i dám Ä‘eo Æ°! Tá»™i khi quân đấy. Dẫu không bị giết thì chuyện phong hai chữ "Chà ng gù†coi nhÆ° xà xóa. LÆ°u Dung biết thừa, chỉ nói: "Thần xin cảm tạ Æ¡n vua!".
- Chỉ tạ ơn thôi ư! Ngươi đeo và o đi!
Lưu Dung nói:
- Dạ thần đâu dám.
Vua nói:
- Không Ä‘eo, hay là ngÆ°Æ¡i chê! Nếu ngÆ°Æ¡i nói không thÃch, tức là kháng chỉ, không có hai vạn lạng bạc nữa đâu!
Lưu Dung chỉ nói:
- Äức Vạn Tuế thưởng cho thần, thần đâu dám không nháºn.
- Nháºn, sao ngÆ°Æ¡i không Ä‘eo.
- Tâu, nếu Ä‘eo và o thì mắc tá»™i khi quân, không Ä‘eo tức là kháng chỉ, không kÃnh vua!
Vua nghÄ©, hắn bảo ta nói ỡm Ỡđây, liá»n bảo:
- Thế bây giỠngươi định thế nà o?
- Bệ hạ tặng thần chiếc vuốt nà y, thần không dám Ä‘eo, thần xin được Ä‘Æ°a cho ngÆ°á»i hầu theo thần, xin được Ä‘em vá» quê tại huyện Gia Thà nh, phủ Thanh Châu, tỉnh Son Äông, dâng lên thá» tổ tiên thần.
- Äược!
Chuyện chiếc vuốt thế là qua. Chả còn cách gì. Vua tôi lại cùng dạo bÆ°á»›c, tiến tá»›i Ä‘iện Pháºt. Äám ngÆ°á»i Ä‘i theo chẳng ai nói năng gì. LÆ°u Dung thì mồ hôi dầm trán, bụng nghÄ©: Không biết vua còn thá» chuyện gì nữa đây. Và o đại Ä‘iện, chỉ thấy má»™t pho tượng lá»›n, má»™t vị A di Ä‘Ã bụng rất to. Vua hất đầu chỉ tay nói:
- LÆ°u ái khanh, pho tượng nà y là vị pháºt nà o?
LÆ°u Dung xuýt nữa thì buá»™c miệng thÆ°a là Pháºt A Di Äà bụng to, sợ vua lại vặn há»i. Pháºt là Pháºt, sao dám bảo là A di Ä‘Ã to bụng. Là m quan to mà ăn nói thô lá»—, ắt bị phạt giáng cấp. Hai chữ phong “Chà ng gù" coi nhÆ° xà xóa: hai vạn lạng bạc mất toi và chiếc vuốt quý cÅ©ng phải trả lại .
Biết váºy, LÆ°u Dung chạy lên thÆ°a: "Äức vua há»i đến, thần xin tâu đây là vị Pháºt Vui ạ!".
Câu trả lá»i tháºt đúng, vị Pháºt kia chẳng toét miệng Ä‘ang cÆ°á»i là gì? Vua tuy thấy LÆ°u Dung trả lá»i rất giá»i xong lại há»i thêm má»™t câu: "Sao ông ấy lại cÆ°á»i, cÆ°á»i trẫm Æ°?".
“Sao? Pháºt thấy Pháºt cÆ°á»i Æ°?†Vua nói Ä‘oạn liá»n Ä‘i đến bên, kéo LÆ°u Dung đối mặt vá»›i Pháºt, rồi nói: LÆ°u ái khanh, Pháºt thấy ngÆ°á»i cÅ©ng cÆ°á»i đấy!
Trả lá»i được câu nà y quả rắc rối, nếu nhÆ° LÆ°u Dung thuáºn miệng nói theo: Vâng Pháºt thấy, Pháºt cÆ°á»i, thì ông cÅ©ng giống nhÆ° vua Æ°! Lại tá»™i khi quân. Má»i thứ thu hồi tất, đẩy ra chém ở trÆ°á»›c cá»a Ngá» Môn, chuyện phong hai chữ "Chà ng gù†cÅ©ng xà xóa. NgÆ°á»i chết ngoẻo rồi, tiá»n cấp cho ai. LÆ°u Dung đảo mắt, vá»™i thÆ°a: Tâu, Pháºt cÆ°á»i thần không chịu sá»a đạo, còn Pháºt nhìn thấy bệ hạ mà cÆ°á»i tức là Pháºt thấy “Pháºt" mà vui, để nghênh giá. Pháºt thấy thần cÆ°á»i là muốn bảo rằng ngÆ°á»i bên là Hoà ng thượng, đứng bên để là m gì? Ngốc thế? Sao không biết lá»…? Thế là Pháºt cÆ°á»i thần không chịu sá»a đạo thần tá», ông ấy cÆ°á»i là nhạo thần đấy ạ!
Vua nghe nói thế rất vui, liá»n bảo: “LÆ°u ái Khanh, má»™t quãng Ä‘Æ°á»ng quả là bao khó khăn cho Khanh đấy nhỉ! Nếu nhÆ° NgÆ°Æ¡i tà i trà hÆ¡n ngÆ°á»i, ta phải xem việc ngÆ°á»i Ä‘á»— nhị giáp tiến sÄ© có uẩn khúc gì không?†Má»i ngÆ°á»i thấy vua vui vẻ, lòng cÅ©ng nhẹ nhõm.
Cuá»™c dạo chÆ¡i vÆ°á»n Thượng Uyển của LÆ°u Dung chấn Ä‘á»™ng cả kinh thà nh.
|
28-09-2008, 09:11 PM
|
|
Äại sắc lang bán cánh gà nÆ°á»›ngVu Thần Giáo
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: Singapore
Bà i gởi: 1,138
Thá»i gian online: 1 tuần 5 ngà y 4 giá»
Thanks: 5,969
Thanked 298 Times in 76 Posts
|
|
Hồi Thứ Hai
Äãi quần thần, Cà n Long bà y tiệc
Gà câu đối, thị vệ vinh thăng
Lại nói, Cà n Long thấy LÆ°u Dung đối đáp giá»i, rất Æ°ng ý, liá»n sá»›m truyá»n bà y tiệc đãi quần thần. Yến tiệc bà y ra, đám tiến sÄ© theo vua dạo chÆ¡i Ä‘em chuyện LÆ°u Dung kể vá»›i má»i ngÆ°á»i. Ai nghe thấy Ä‘á»u phục là thông tuệ, phục tà i. Trên tiệc rượu, Cà n Long ngồi trÆ°á»›c quần thần, lại khen tà i LÆ°u Dung má»™t lần nữa. Các quan Ä‘á»u hết lá»i xÆ°ng tụng, tranh nhau đến má»i rượu, trong đó hẳn cÅ©ng có ngÆ°á»i ganh ghét ngầm, không phục.
LÆ°u Dung đâu phải uống được rượu, nhÆ°ng vua ban tiệc, các quan Ä‘ua mừng khen tà i, Ä‘Ã nh phải uống mấy chén, xem ra cÅ©ng hÆ¡i chuếnh choáng. Cà n Long thấy các quan chÆ°a tháºt hà o hứng, bèn nói: nÆ¡i đây Ä‘á»u đủ mặt văn khôi nổi tiếng, lại có tân khoa tiến sÄ©, có lẽ để trẫm ra câu đối giúp thêm tá»u hứng. Thứ nhất đó là vua Ä‘ang thÃch thú vá» chuyện dạo chÆ¡i ban sá»›m ở vÆ°á»n hoa, thứ hai là muốn thá» tà i các quan. Các quan biết ý, liá»n Ä‘á»u đồng thanh xin vua xuất đối
Cà n Long trầm ngâm giây lát, thấy ngoà i Ä‘iện nÆ°á»›c hồ ánh ráng chiá»u, rất đẹp, liá»n ra má»™t vế đối:
Ráng chiá»u ánh nÆ°á»›c, ông chà i hát mãn giang hồng"(1)
Các quan cÅ©ng có ngÆ°á»i giá»i đối, nhÆ°ng Hoà ng thượng ra câu đối, chẳng lẽ đối ngay, liá»n vá» nhÆ° đăm đăm suy nghÄ©. LÆ°u Dung mượn hÆ¡i lượn liá»n đối:
Tuyết rắc ngang trá»i, trai xóm ca Phả Thiên Lạc (1)
----------------------------------
(1) Tên hai Ä‘iệu từ thá»i nhà Tống.
Cà n Long nghe xong, mỉm cÆ°á»i, nhìn và o các tân tiến sÄ©, bèn ra đối:
MÆ°á»i khoa tiến sÄ© chÆ¡i vÆ°á»n hoa,
Lưu Dung không cần suy nghĩ, đối ngay:
Vạn tuế thiên hoà ng ngồi thá»m ngá»±.
Cà n Long thấy LÆ°u Dung đối rất nhanh, câu nà o cÅ©ng đắt lòng thầm vui, bèn nói: LÆ°u Dung, trong ngà y trẫm có "Hải Ä‘Æ°á»ng non".
Lưu Dung đáp: "Thần có “Sơn dược quý"
- Trẫm nói là : Má»™t nhánh hải Ä‘Æ°á»ng non.
- Tâu, thần thÆ°a: Ná»a chi sÆ¡n dược quý.
Cà n Long sá»a lại:
- Trẫm nói: "má»™t cà nh mang là hải Ä‘Æ°á»ng non"
Lưu Dung nói:
- Tâu, thần thÆ°a: “ná»a nhánh rá»… liên sÆ¡n dược quý".
Bên dÆ°á»›i có má»™t ngÆ°á»i, dệch miệng cÆ°á»i nhìn thẳng mặt LÆ°u Dung, Ä‘á»c to lên má»™t vế đối.
“Anh VÅ© lắm lá»i Ä‘ua vá»›i gió"
LÆ°u Dung nghe biết anh chà ng nà y có ý bóng gió nhạo mình, liá»n cÅ©ng chẳng nể, hạ luôn:
Nhện kia dẫu giá»i há bằng tằm
lại có một ai đó, gióng lên một câu mới:
Chó gié vô tri sợ ngõ hẻm
Lưu Dung nà o chịu, đối luôn:
Äại bà ng cánh rá»™ng vút trá»i cao
Lại có ai đó xướng lên một câu mới:
Bình thấp, dám gò lưng, mở miệng
Lưu Dung đối luôn:
Khóa và ng, phô vẻ quý, sáng lòng
Lại có ngÆ°á»i thấy LÆ°u Dung linh lợi, liá»n Ä‘á»c:
Trong tuyết có mai, tuyết ánh cà nh mai, mai ánh tuyết.
Lưu Dung đối luôn:
Gió vá»n trúc biếc, trúc xoay gió biếc, gió xoay tre .
Lại có ai đó, Ä‘á»c:
Lá bồ, lá đà o, lá bồ đà o, lá ấy, gốc ấy ,
Lưu Dung nghĩ một chút, đối luôn:
Hoa mai, hoa quế, hoa quế mai, xuân thơm, thu thơm.
Má»i ngÆ°á»i tranh nhau ra câu đối. Cà n Long, mặt rồng há»›n hở. Äám các quan say sÆ°a quên cả uống rượu. Cà n Long nghe trong bà n tiệc có giá»ng thổ âm Tứ Xuyên. Cà n Long liá»n bảo: "LÆ°u ái khanh, Trẫm có câu nà y, ngÆ°Æ¡i hãy đối nhé":
Thiên lý vi trùng, trùng sơn trùng thuỷ, trùng khánh phủ (1).
Lưu Dung vội nói "Lĩnh chỉ" và đối ngay:
Nhất nhân thà nh đại, đại bang, đại quốc, đại minh quân.
--------------------
(1) Câu nà y ghép chữ nghĩa là : Chữ thiên ghép với chữ lý là chữ trùng: Trùng sơn, trùng núi, phủ Trùng khánh. Câu của Lưu Dung là chữ nhất ghép với nhân thà nh chữ đại : đại bang, đại quốc, đại minh quân.
Cà n Long không ngá» LÆ°u Dung lại tà i giá»i thế, lòng rất cao hứng, liá»n cÆ°á»i bảo: "LÆ°u ái khanh, trẫm nhìn đây cả má»™t triá»u đình lá»›n, quan văn, quan võ, xem ra ngÆ°Æ¡i là ngÆ°á»i khá nhất. Thôi hãy quên chuyện hôm trÆ°á»›c Ä‘i. Trẫm phải phong cho ngÆ°Æ¡i chữ gì khác vá»›i chữ "Chà ng gù†chứ nhỉ!
Nghe vua nói thế, các bà n tiệc cÆ°á»i vang, LÆ°u Dung cÅ©ng cÆ°á»i nói: Tạ Æ¡n Hoà ng thượng ban khen, thần đâu dám chối.
Cà n Long bữa nay tháºt cao hứng, vì nghe được nhÅ©ng câu đối giá»i, đắt giá. Không biết ông vua nà y còn bầy ra những trò gì nữa đây.
TÆ°Æ¡ng truyá»n, năm ná», và o ba mÆ°Æ¡i tết, vua Cà n Long. váºn áo thÆ°á»ng dân, Ä‘i ra Ä‘Æ°á»ng tuần thú. Chỉ có má»™t cá»a hà ng giầy là không thấy treo câu đối, liá»n đẩy cá»a bÆ°á»›c và o. Thấy chủ hà ng xem ra không vui, vua há»i sao váºy?
Chủ hà ng than thở nói: "Năm nay trong lòng không vui, chẳng bụng dạ nà o nghÄ© câu đối để dán". Vua Cà n Long nói: Thế thì ta viết cho má»™t đôi: Chủ quán vui vẻ lấy giấy má»±c, vua Cà n Long liá»n viết luôn cho hai câu nà y:
Chà y lá»›n, chà y to, đánh Ä‘uổi quỉ nghèo ra cá»a,
Dây dà i, dây ngắn, (1) dắt luôn của cải và o nhà .
------------------------------
(1) Ngà y xÆ°a tiá»n được xâu thà nh quan, thà nh chuá»—i.
Bức hoà nh phi thì Ä‘á»: “Hà i Ä‘iếm hÆ°ng long" nghÄ©a là cá»a hà ng giầy luôn thịnh vượng.
Câu chuyện Vua Cà n Long ở nhà hà ng giầy lan truyá»n Ä‘i ngay, ná»™i thà nh, ngoại thà nh khắp nÆ¡i bà n luáºn, ngÆ°á»i ngÆ°á»i lÅ© lượt kéo đến xem câu đối vua viết. Chủ hà ng nhiệt thà nh tiếp đãi vui vẻ, ngÆ°á»i bán, ngÆ°á»i mua giầy, ra và o tấp náºp.
Lại má»™t báºn, Cà n Long ra khá»i triá»u, cùng vá»›i tể tÆ°á»›ng cáo lão vá» là ng là TrÆ°Æ¡ng Ngá»c ThÆ° cùng uống rượu. Vua Cà n Long ra câu đối cho TrÆ°Æ¡ng Tể tÆ°á»›ng đối. Câu đối nhÆ° sau:
Diệu nhân nhi Nghê thị thiếu nữ (nghÄ©a là NgÆ°á»i đẹp kia là con gái há» Nghê).
Loại nà y là thứ câu đối chiết tá»±, chữ Diệu chữ Nghê viết tách ra Ä‘á»u có nghÄ©a là con gái cả. TrÆ°Æ¡ng Ngá»c ThÆ° nghÄ© mãi cÅ©ng không đối được. Lúc ấy, nhìn ngÆ°á»i thiếp Ä‘ang hát, má»›i đối luôn:
Äại ngôn giá Gia Cát nhất nhân (nghÄ©a là NgÆ°á»i lá»›n tiếng ấy là ngÆ°á»i nhà Gia Cát)
Vì chữ “đại" và chữ “gia", chiết tá»± Ä‘á»u có nghÄ©a "nhà †nhÆ° nhau. Vua Cà n Long nghe xong, liá»n thưởng ba chén rượu. TrÆ°Æ¡ng Ngá»c ThÆ° rót rượu thì rượu hết, ngÆ°á»i thiếp trẻ liá»n cÆ°á»i ra luôn má»™t vế câu đối má»›i:
Thủy lãnh tá»u, nhất Ä‘iểm, lưỡng Ä‘iểm, tam Ä‘iểm (Rượu nhá» giá»t, má»™t giá»t, hai giá»t, ba giá»t)
Vua Cà n Long nghÄ© câu nà y đến ná»a ngà y cÅ©ng không đối nổi, vừa hay dÆ°á»›i lầu có tiếng gá»i mua hoa, TrÆ°Æ¡ng Ngá»c ThÆ° liá»n đối luôn rằng:
Äinh hÆ°Æ¡ng hoa, bách đầu, thiên đầu, vạn đầu. (hoa Äinh hÆ°Æ¡ng, trăm nhánh, nghìn nhánh, vạn nhánh)
Câu trên có ba chữ gần vá»›i dấu chấm thủy, má»™t giá»t, hai giá»t, ba giá»t. Câu dÆ°á»›i có ba chữ cÅ©ng hợp vá»›i chữ Ä‘inh là trăm nhánh, nghìn nhánh, vạn nhánh, tháºt đối được cả chữ lẫn ý.
Lại má»™t lần, vua Cà n Long lên thuyá»n vi hà nh, gặp ngÆ°á»i chủ thuyá»n, nhân thuyá»n ghé và o đón khách, vua vịn lấy thuyá»n bÆ°á»›c lên. Thấy ông khách tÆ°á»›ng mạo rá» rỡ, liá»n dắt thuyá»n tá»›i, nói: "Nà y, ông kia, tôi ra má»™t câu đối, ông đối xem nà o!", Liá»n Ä‘á»c:
Cảng khẩu trÆ°á»›ng thuyá»n nhân; thuyá»n tiá»n nhi giảng khẩu. (Bến cảng nắm thuyá»n nhân trÆ°á»›c mà nói chuyện).
Vua Cà n Long đối ngay sao được. Khi xuống thuyá»n nhìn lên bá» ngÆ°á»›c mắt thấy phÃa trÆ°á»›c, thấy có má»™t nÆ¡i bán ngói, có mấy ông khách Ä‘ang ló đầu ra tranh cãi Ä‘iá»u gì. Vua liá»n đối cảnh sinh tình láºp tức Ä‘á»c cho chủ thuyá»n:
Oa đầu mãi ngõa vi ngõa giá dÄ© giao đầu (Äầu hang bán ngói, vì giá ngói mà chạm đầu)
Câu trên hai tiếng "Cảng khẩu†thÆ°á»ng lẫn vá»›i “Giảng khẩu†của âm địa phÆ°Æ¡ng. Câu dÆ°á»›i chữ "Oa đầu†cùng “Giao đầu†cÅ©ng là từ đồng âm, chủ thuyá»n nghe xong, choà ng tay ra khen: “đối hay quá, đối hay quá!".
Lần khác, vua Cà n Long đến An Phủ, Giang Tây, ông há»i má»™t ngÆ°á»i không quen: Äây là chá»— nà o. Äáp: "Tân thà nh", vua ngẫm nghÄ© má»™t lúc rồi Ä‘á»c.
Tân thà nh ká»· thá»i cá»±u
(Thà nh mới lúc nà o cũ)
NghÄ© mãi, nghÄ© mãi không đối nổi. Vua Ä‘i tiếp đến má»™t nÆ¡i khác. Cà n Long lại há»i: Äây là đâu? Äáp: "Phù Thạch", bấy giá» vua má»›i nghÄ© ra được vế đối:
Phù Thạch hà nháºt trầm
(Äá nổi bao giá» chìm)
Phù Thạch, Tân Thà nh Ä‘á»u là địa danh. Cá»±u (cÅ©) và Tân (má»›i) rất đối, Phù (nổi) và Trầm (chìm), rất đối "hà nháºt trầm" (bao giá» chìm) đối vá»›i ká»· thá»i cá»±u (lúc nà o cÅ©), trên dÆ°á»›i Ä‘á»u rất chỉnh, rất thú vị.
Thế má»›i biết Cà n Long là ngÆ°á»i dụng tâm và o thú là m câu đối.
Lại nói vá» trên bà n tiệc bữa ấy, LÆ°u Dung mượn hÆ¡i rượu, thấy vua cao hứng, cÅ©ng không kìm giữ nổi, bất kể biết thánh ý thế nà o. LÆ°u Dung nói: Tâu đức Vạn Tuế, thần nghÄ© được má»™t vế đối, xin NgÆ°á»i nghe cho!
Không lÆ°á»ng nổi LÆ°u Dung dám nói nhÆ° thế, văn võ bá quan trên bà n tiệc Ä‘á»u kinh hãi, bụng nghÄ©, LÆ°u Dung hởi LÆ°u Dung, ngÆ°Æ¡i cáºy thông minh, sao lại dám nghÄ© ra chuyện xốc nổi nà y? Nếu nhÆ° Hoà ng thượng đối được thì thôi, và nhÆ° không đối nổi, có phải mua khổ và o mình không?
Lúc ấy vua uống rượu Ä‘ang thú vị, viên tiểu thái giám cầm hồ rượu rót rượu, Cà n Long thấy nó không được rảnh, liá»n vẫy tay gá»i viên thị vệ đứng ở dÆ°á»›i lên hầu quạt, nghe LÆ°u Dung nói, liá»n bảo' "Ãi khanh cứ ra Ä‘i, đừng ngại".
LÆ°u Dung liá»n ra má»™t vế đối:
Tùng tỠvi kỳ, tùng tỠmỗi tùy kỳ tỠlạc
(Dưới bóng tùng đánh cỠvây quả tùng rụng theo quân cỠrụng)
Vua nghe câu đối ra tháºt có ý, nhÆ°ng chÆ°a nghÄ© ra vế đối, vừa là m ra vẻ trầm ngâm, vừa rót rượu Ä‘Æ°a lên miệng. Viên thị vệ thấy Hoà ng thượng có vẻ lúng túng, liá»n cuối mình xuống, nói khẽ: "Sao Hoà ng thượng không lấy ý dáng liá»…u bên hồ!â€. Cà n Long nghe gáºt đầu hÆ°á»›ng mắt nhìn ra hồ, chợt nghÄ© ra, liá»n Ä‘á»c:
Liá»…u biên thùy Ä‘iếu, liá»…u ty thÆ°á»ng bạn Ä‘iếu ty huyá»n
(Bên liá»…u buông câu, tÆ¡ liá»…u thÆ°á»ng quấn quÃt vá»›i dây câu)
Các quan nghe Ä‘á»u rầm trá»i tán tụng, Cà n Long quay lại nhìn viên thị vệ hầu quạt, thấy môi hồng, răng trắng, quả là má»™t thanh niên đẹp trai, liá»n gáºt đầu chú ý, nhấp má»™t ngụm rượu nữa, hÆ°á»›ng vá» LÆ°u Dung, vua nói: "LÆ°u ái khanh, còn câu đối nà o hay nữa không ?"
Thói thÆ°á»ng nếu thấy việc đã tốt rồi thì nên thôi, nhÆ°ng LÆ°u Dung có đâu chịu thế. CÅ©ng do trong tiệc vua uống đã nhiá»u, nên cái gan cÅ©ng to hÆ¡n gấp bá»™i, giá ngà y thÆ°á»ng thì gã cÅ©ng chịu nghỉ đấy, song bữa nay nhÆ° gió xuân đắc ý, sao má»—i chốc lại thu vá», được nghe vua truyá»n, lại cà ng phởn, bèn thÆ°a:
- Tâu, đức Vạn Tuế, thần LÆ°u Dung trên Ä‘Æ°á»ng tiến kinh Ä‘i thi, thấy miếu Khổng Minh, miếu ấy tu sá»a có phần đặc sắc, do đó ấn tượng khó quên, dá»c Ä‘Æ°á»ng chỉ nghÄ© đến miếu Khổng Minh, nghÄ© ra má»™t vế đối: đến nay vẫn chÆ°a đối được, không biết Hoà ng thượng có chịu nghe không?
Vua nghe cà ng háo hức liá»n bảo: nói nhanh, nói nhanh để trẫm và má»i ngÆ°á»i cùng nghe. Äám ngÆ°á»i nghe LÆ°u Dung nói, có kẻ không Æ°a, nghÄ© bụng: Cái thằng gù LÆ°u Dung kia, tháºt là ngÆ°á»i mua lấy cái chết, không biết được, việc đã tốt thì nên thôi, lại cứ muốn chÆ¡i rỡn trÆ°á»›c mặt vua, tháºt chẳng biết trá»i cao đất dầy là gì. Không biết ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói việc đã xảy ra má»™t lần mà không thể xảy ra hai lần Æ° ? NgÆ°á»i tá»± mình mua môi múa mép, không lo háºu quả ra sao, hãy cứ ngẫm xem lá»i ta nói thế nà o!
LÆ°u Dung thấy vua sẵn sà ng nghe, tinh thần phấn chấn liá»n ra má»™t vế đối:
“Thu nhị Xuyên, bà i bát tráºn, thất cầm lục túng, ngÅ© trượng nguyên trung, tứ tháºp cá»u thịnh tinh đăng, nhất tâm chỉ vá»ng thuần tam cốâ€
(Thu hai Xuyên, bầy tám tráºn, bảy lần bắt, sáu lần tha, năm lần ra nguyên trung, bốn mÆ°Æ¡i chÃn ngá»n đèn dâng sao, má»™t lòng chỉ nghÄ© Ä‘á»n đáp chuyện ba lần đến mái lá»u tranh).
Vua và các quan nghe Ä‘á»u thấy vế ra quá hay, thâu tóm hầu hết được nhÅ©ng sá»± tÃch má»™t Ä‘á»i Khổng Minh, lại khéo dùng các chữ số, từ má»™t đến mÆ°á»i, tháºt khó có thể ai nghÄ© ra được.
Má»™t tuần trà đã qua, má»i ngÆ°á»i vẫn còn xôn xao bà n tán, nhÆ°ng không má»™t ai đối nổi, tất cả Ä‘á»u đổ dồn nhìn và o đức vua, chỉ thấy Cà n Long, tay nâng chén rượu đầy, cúi đầu ngẫm nghÄ©. Thấy váºy, ngÆ°á»i nà o cÅ©ng mong nghÄ© ra vế đối, để giải bá»›t ná»—i lo của Hoà ng thượng. Trong đám ngÆ°á»i nà y cÅ©ng có ngÆ°á»i thông minh, chợt nghÄ© đối được Ä‘oạn nà y, chữ kia, song không dám khinh suất nói ra, sợ là m rối ý nghÄ© của nhà vua.
Quay nhìn LÆ°u Dung, thấy gã vẫn cứ tá»± rót rượu mà uống, má»i ngÆ°á»i nghÄ© bụng, sao lúc các quan không nghÄ© nổi, nếu ngÆ°á»i đã có sẵn vế đối, nói luôn ra Ä‘i, là m gì cứ chÆ¡i khăm nhau thế, nói ra có phải tốt cho ngÆ°Æ¡i không ?
Các quan nghÄ© mãi không ra, chỉ thấy viên thị vệ hầu quạt bên nhà vua, lại cúi gáºp mình xuống, khẽ nói vá»›i Cà n Long: "Tâu đức Vạn Tuế, cho phép nô tà i được nói".
Cà n Long quay nhìn, vẫn là viên thị vệ ná», không biết là anh ta đã nghÄ© ra cách đối hay định thÆ°a Ä‘iá»u gì liá»n gáºt đầu Æ°ng thuáºn.
Viên thị vệ che quạt, thÆ°a: "Hắn nói đến văn thần, Hoà ng thượng hãy lấy vÅ© tÆ°á»›ng mà đối. Hắn nói đến chuyện tam cố thảo lÆ° của Khổng Minh, sao bệ hạ không nghÄ© đến chuyện cứu con côi của Triệu Vânâ€.
Nghe được câu ấy, nhà vua nhÆ° bừng tỉnh, vua đặt chén rượu đầy xuống, cÆ°á»i má»™t tráºn ha hả, nói:
“LÆ°u ái khanh, khanh ra vế câu đối tháºt là giá»i, nà o biết vế đối của Trẫm liệu đối có xứng không đây!".
Các quan nghe ai nấy Ä‘á»u vui vẻ, cùng tâu: "Hoà ng thượng tháºt sáng suốt!â€
Vua Cà n Long mặt bừng khà sắc, Ä‘Æ°a mắt nhìn má»™t lượt đại sảnh, từ từ Ä‘á»c vế đối:
Bão cô tá», xuất trùng vi, nhất mã Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng, TrÆ°á»ng Bản kiá»u biên, số bách thiên viên thượng tÆ°á»›ng, Ä‘á»™c ngã do năng báo lưỡng toà n
(Ôm con côi, ra khá»i vòng vây, má»™t ngá»±a Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng bên cầu TrÆ°á»ng Bản, trÆ°á»›c trăm ngà n viên thượng tÆ°á»›ng, chỉ ta là giữ vẹn cả đôi).
Má»i ngÆ°á»i nghe xong, xÆ°ng tụng hết lá»i, Ä‘á»u nói: “Hoà ng thượng anh minh, vế đối tháºt tuyệt tác†.
Sá»± tÃch vá» Triệu Vân vốn chÆ°a ai nói kỹ, chỉ lấy tÃch “Cứu A Äầu giữa muôn vạn quân địch" rất oanh liệt, vế đối nà y mượn Ä‘á» tà i, khéo dùng những chữ "bách, thiên, Ä‘Æ¡n, lưỡng, Ä‘á»™c, cô, trùng", cÅ©ng là những từ số lượng mà vế ra đã đặt bẫy để đối lại, tháºt khó ai có thể là m được.
Vua Cà n Long cÅ©ng biết vế đối hay, nên cà ng đắc ý, thấy má»i ngÆ°á»i khen, lại rót thêm rượu.
LÆ°u Dung nghe xong, vá»™i quỳ lạy, khấu đầu, miệng nói: "Hoà ng thượng muôn tuổi, ngÆ°á»i tháºt là ngÆ°á»i trá»i, thá»±c là điá»u may mắn cho triá»u đại ta. Bệ hạ đối hay không những giải được suy nghÄ© nhá»c nhằn, lại khiến thần nhÆ° cây khô được mÆ°a xuân, sÆ°Æ¡ng thu váºy, đầu óc mở mang, kiến thức được bồi đắp".
Cà n Long nghe, mỉm cÆ°á»i không nói, chỉ nghÄ© đến viên thị vệ hầu quạt, liá»n quay đầu lại há»i: “NgÆ°Æ¡i là ngÆ°á»i thế nà o?".
Viên thị vệ bÆ°á»›c lên khấu đầu, thÆ°a: “Tâu đức vua, nô tà i là giám nghi thị vệ, nô tà i tên là Hòa Thân!â€.
Cà n Long nghe, thá» suy Ä‘oán vá» Hòa Thân, nghÄ© bụng: ngÆ°á»i nà y tuổi trẻ, đẹp trai, ta vừa má»›i thấy lần đầu, cÅ©ng thá» xem thế nà o đã, liá»n bảo:
- NgÆ°Æ¡i Ä‘ang là m Thặng DÆ° sai sứ, để khá»i dùng lầm ngÆ°á»i, ta Ä‘Æ°a ngÆ°Æ¡i là m sai sứ đặc biệt, được không.
Hòa Thân nghe được, vá»™i quỳ xuống, cất cao giá»ng:
- Xin tạ Æ¡n trá»i biển của Äức Vạn Tuế, vạn vạn tuế!
Cà n Long rất vui, nghĩ rằng chà ng trai nà y hẳn có tà i hình dung tuấn tú, lại bảo Hòa Thân rằng:
- Bình thân, ngÆ°á»i hãy theo luôn bên ta, chá» những việc ở trong cung trẫm cần sai bảo!
Chẳng cần nói đến chuyện Hòa Thân tạ Æ¡n cùng việc yến tiệc tan thế nà o, chỉ nói đến LÆ°u Dung thấy Cà n Long nâng chức cho ngÆ°á»i ấy, lại nghÄ© đến chuyện anh ta nhân lúc thẽ thá»t mà dâng lá»i, bụng dạ hẳn khác, lại nghÄ© biết đâu sau nà y anh ta lại là đối thủ của mình kéo theo bao ngÆ°á»i khác nữa, liá»n tỉnh đến má»™t ná»a rượu.
“Anh chà ng Hòa Thân kia, tự biết mình có cơ hội lên mây, xem ra, ta và Hòa Thân đã đến lúc xuất đầu lộ diện rồi".
|
28-09-2008, 09:14 PM
|
|
Äại sắc lang bán cánh gà nÆ°á»›ngVu Thần Giáo
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: Singapore
Bà i gởi: 1,138
Thá»i gian online: 1 tuần 5 ngà y 4 giá»
Thanks: 5,969
Thanked 298 Times in 76 Posts
|
|
Hồi Thứ Ba
Khéo Dụng Tâm Tư, kỠMặt Rồng
Bồi VÆ°Æ¡ng tả hữu, bÆ°á»›c lên trá»i
Hòa thân là ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o? Viên thị vệ Hòa Thân ấy, tên chữ là Trà Trai, há» Nữa Khô Lục (Niu-khu-lu) ngÆ°á»i ở ChÃnh Hồng Kỳ, Mãn Châu. Dẫu sinh ở kinh đô, song từ bé theo ông tổ dá»i sang ở Hà ng Châu, do gia thế nghèo, mấy Ä‘á»i không có ai là m quan to, láºp được công lá»›n, nhà dần sa sút. Năm 18 tuổi, truy xét công lao của vị cao tổ, Hòa Thân được táºp ấm là m Sinh viên thừa táºp, đệ tam đẳng, giữ chức khinh xa đô úy. Hòa Thân thông minh há»c rá»™ng, biết nhiá»u, lắm mÆ°u trÃ.
Năm hai mÆ°Æ¡i tuổi, cha Hòa Thân tìm khắp các nhà quen có danh vá»ng, công lao lá»›n, viết cho Phó Tổng Binh Cam Túc là Phúc An má»™t bức thÆ°, gá»i con trai là Hòa Thân dÆ°á»›i trÆ°á»›ng ông ta, cÅ©ng mong sau nà y tiến tá»›i, do thế Hòa Thân kiếm được má»™t chức tham quân trong cá»a của Phúc An. Lúc đó, 43 là ng ở đất Tô nổi loạn, thanh thế rất lá»›n, quan quân đánh dẹp nhiá»u lần không nổi, triá»u đình chấn Ä‘á»™ng, vua Cà n Long liá»n sai trá»ng thần là A Quế là m khâm sai Ä‘em quân đánh dẹp. A Quế đến ngay Cam Túc, đúng và o lúc Phúc An Ä‘i đánh bị đại bại, trúng thÆ°Æ¡ng, quân bị giết đến trên sáu ngà n, lÆ°Æ¡ng thế khà giá»›i mất rất nhiá»u, A Quế nổi giáºn, quyết Ä‘em ra trùng trị.
Ngay hôm ấy, A Quế hạ lệnh Ä‘em Phúc An và bá»™ hạ đến trÆ°á»›c dinh chuẩn bị há»i tá»™i gia hình. A Quế cho chỉnh đốn quân uy, ra oai thị chúng, để lấy lại lòng quân sÄ© và dân chúng, cÅ©ng là do đám quan quân ở Hải Lan, lên biên ải đã lâu, chÆ°a được xem xét để vá» gần, khổ sở lâu ngà y không phục, sợ quân Ä‘i dẹp giặc ngay bất lợi, A Quế má»›i chủ Ä‘á»™ng bầy ra việc nà y.
Công trÆ°á»ng lá»›n đã mở, ba ngÆ°á»i bị trói lôi và o, đó là Phúc An, ngÆ°á»i thứ hai là VÅ© tÆ°á»›ng TrÆ°Æ¡ng DÅ©ng, ngÆ°á»i thứ ba là tham quân Hòa Thân.
A Quế ngồi trên trÆ°á»›ng lá»›n, há»i:
- Lũ chúng bây đã biết tội hay chưa?
Ba ngÆ°á»i biết bữa nay là nh Ãt, dữ nhiá»u, không dám nói ná»a câu. A Quế thấy thế lại há»i:
- Phúc An, ngươi chịu ơn vua đã lâu, không nghỉ việc hết lòng đánh giặc, để thua hoà i, nuôi chà giặc thêm lớn, giỠnói sao đây?
Phúc An nghe há»i, cúi mặt trả lá»i: Tôi biết tá»™i khó tránh, xin đại nhân mở lượng hải hà , cho đối tá»™i láºp công, để báo Æ¡n Hoà ng thượng.
A Quế nghe, cÆ°á»i mỉm: Tất cÅ©ng nên thế, nhÆ°ng ngÆ°á»i còn nhÆ¡n nhÆ¡n, ta Ä‘ang xem nên xá» thế nà o!
A Quế trong triá»u đình ai chẳng biết là ngÆ°á»i xảo trá, lòng dạ Ä‘en tối, tham lam, tÃnh nết kỳ quái, vui giáºn thất thÆ°á»ng, huống hồ bây giá» quyá»n bÃnh nghiêng trá»i. Kỳ nà y Ä‘em binh Ä‘i, được lệnh trong triá»u, trong quân hay các vùng nổi loạn, kẻ nà o không phục, Ä‘á»u có quyá»n ra oai, do đó, A Quế cà ng là m tá»›i vá»›i đám Phúc An.
Việc đến thế, Phúc An là m gì chẳng sợ. Nghe A Quế nói, giá»ng có dịu Ä‘i, xem ra có vẻ phóng khoáng, liá»n quỳ xuống, dáºp đầu nói:
- Tướng quân mở lòng ân đức, tôi nghĩ, đại nhân vốn lòng từ bi, chắc không nở giết tôi.
Nà o ngỠnghe thế, A Quế mặt biến sắc, quát to:
- Nói láo. Từ bi là m gốc là quái gì? A Quế ta, dùng Ä‘ao thÆ°Æ¡ng là m gốc, hiểu chÆ°a. NgÆ°Æ¡i bảo ta không biết giết Æ°, ta cho ngÆ°á»i biết tay! Tả hữu đâu?
- Dạ.
- Lôi đi chém!
- Tuân lệnh!
Võ sÄ© láºp tức lôi ra khá»i trÆ°á»›ng chém đầu, sau đó giải TrÆ°Æ¡ng DÅ©ng và o. A Quế nhìn TrÆ°Æ¡ng, nói:
- Chủ ngÆ°Æ¡i là kẻ sợ chết, cầu ta tha mạng không xong. Còn nợ, ta chÆ°a rõ ra sao. NgÆ°á»i ta thÆ°á»ng nói, anh hùng không sợ chết, sợ chết chẳng anh hùng. Äúng không, ngÆ°á»i nghÄ© thế nà o. Muốn chết hay muốn sống?
TrÆ°Æ¡ng DÅ©ng nghÄ©: xem ra là nh Ãt dữ nhiá»u, cầu sống thì hắn bắt chết, chi bằng không thèm xin xá», may ra còn có cÆ¡ sống, do đó, thẳng mình, nói:
- Tôi nghÄ© tÆ°á»›ng quân muốn giết tôi, chẳng qua giết thêm được má»™t kẻ tầm thÆ°á»ng, là m gì mà chẳng giết được! Thế là ta cÅ©ng đã là m má»™t trang hảo hán được hai mÆ°Æ¡i năm rồi!
A Quế nghe cÆ°á»i ầm lên, nói:
- Nói rất hay, cÅ©ng đáng mặt là má»™t võ tÆ°á»›ng. Tấm lòng khà khái ấy, lão phu lẽ nà o không cho ngÆ°á»i vá» tây thiên!
Nói váºy, liá»n rút bảo Ä‘ao từ trÆ°á»›ng, sai võ sÄ© Ä‘em giết luôn.
Giết luôn hai ngÆ°á»i, A Quế mở ná»a mắt, không biết có nên chém tiếp, hay nên mở lượng hiếu sinh, liá»n há»i:
- Hãy còn một đứa nữa à ? Ngươi nghĩ sao? Bản soái, giết ngươi cũng đáng đấy!
- TÆ°á»›ng quân tha tá»™i cho tôi được nói lá»i thẳng, việc nà y, kẻ há»c trò tồi nà y chẳng có cách nà o dứt nổi.
“Chà ", câu đáp xem ra nghe được đây! A Quế láºp túc mở mắt nhìn, thấy má»™t ngÆ°á»i trên hai mÆ°Æ¡i tuổi, trắng trẻo thÆ° sinh, biết là quan văn. Nhìn khà sắc của A Quế nà y, ngÆ°á»i nói lấp lủng à ! A Quế không căn dặn thêm gì, chỉ nói.
- Ngươi là m gì?
NgÆ°á»i kia đáp:
- Tiểu nhân là Hòa Thân, là m tham sự dưới trướng Hải đại nhân.
A Quế nhìn chà ng tuổi trẻ, nét mặt không tá» ra sợ hãi, lòng đã và i phần vui lên, liá»n há»i:
NgÆ°á»i nói không có cách nà o là sao? Nếu nhÆ° ta lại há»i, rồi giết ngÆ°Æ¡i, thì sao?
- Äó là oai vÅ© của tÆ°á»›ng quân.
- Nếu như không giết.
- Như thế là tướng quân giữ được đức.
- á»’...
- Dùng uy hay mở đức, hai thứ đó chỉ chá»n má»™t. Quyá»n sinh sát trong tay tÆ°á»›ng quân, tôi là m sao định Ä‘oạt được!
Câu nói vừa thấu lý vừa mạnh mẽ. A Quế nghe, nghÄ© bụng: Thằng nà y, tuổi thì trẻ nhÆ°ng gan thì lá»›n. Kể cÅ©ng khó tìm, ta Ä‘i tiểu giặc chÃnh là phải dùng những ngÆ°á»i nhÆ° hắn đây! Liá»n vẫy tay bảo:
- Trá»i còn mở đúc hiếu sinh, lão phu há thÃch giết ngÆ°á»i. Hai ngÆ°á»i kia tá»™i đáng chết, thÆ° sinh nhÆ° ngÆ°Æ¡i là m gì được. Tha tá»™i!
Tả hữu nghe tÆ°á»›ng quân nói "tha tá»™iâ€, liá»n cởi trói cho Hòa Thân, cho uống rượu để hết sợ. A Quế tha cho anh ta, chỉ vì anh ta tà i trà hÆ¡n ngÆ°á»i, lại có ý thu dụng dÆ°á»›i trÆ°á»›ng.
Má»™t năm sau, A Quế dẹp loạn có công, Äức vua ban áo thêu kỳ lân, tiá»n và ng, phong hà ng công thần đệ nhất, vinh hoa tá»™t báºc.
Do đó, A Quế trấn tại Cam Túc, xa vua, muốn là m gì thì là m, thế lá»±c cà ng lá»›n, Hòa Thân mÆ°á»i phần gắng sức!
Hòa Thân thục ra trong lòng chẳng muốn qui phục A Quế, thứ nhất là việc quan ở ngoà i ải vô sá»±, thứ hai thấy A Quế kiêu căng, cáºy quyá»n là m tá»›i, sá»›m muá»™n thế nà o cÅ©ng mắc tá»™i. Khôn còn trẻ, hãy cứ nÆ°Æ¡ng náu lúc y còn Ä‘ang vượng. Trong những có ngÆ°á»i bạn bảo Hòa Thân:
- Äại tÆ°á»›ng quân tá»± mình xoay xá»a, e không phải kế lâu dà i! Là m sao tránh những Ä‘iá»u là m sai trái của ông ấy được!
NgÆ°á»i bạn ấy là m dÆ°á»›i trÆ°á»›ng A Quế đã lâu, hưởng thụ quen rồi. TrÆ°á»›c mắt cứ theo dấu chân của cây đại thụ, lá»i ấy chẳng qua là theo thá»i, nếu có chuyện gì thì sao! Hay mình thác bệnh xin A Quế cho thôi chức! Hòa Thân nghÄ© lúc nà y hợp nhất, liá»n thÆ°a vá»›i A Quế!
A quế biết, miá»…n cưỡng nói. "Ta đã có bản tâu lên hoà ng thượng, nói rõ công lao của anh. Ta lại viết thÆ° cho Bá»™ Lại cho ngÆ°Æ¡i vá» kinh là m sai sứ rồi!" Nói Ä‘oạn lấy má»™t ngà n lạng bạc Ä‘Æ°a cho là m lá»™ phÃ.
Lúc đi, Hòa Thân nói với A Quế:
- Vãn sinh không chết, Æ¡n của tÆ°á»›ng quân không bao giá» quên, chÆ°a có gì báo đáp, chỉ xin được nói má»™t câu. Ngà y nay tÆ°á»›ng quân là bá» tôi hạng nhất, nên nghÄ© đến chuyện khi yên ổn nghÄ© ngay đến hoạn nạnâ€. Câu nói của kẻ há»c trò tầm thÆ°á»ng nà y, mong tÆ°á»›ng quân Ä‘oái nghÄ©!
A Quế không há» biến đổi sắc mặt, chỉ mỉm cÆ°á»i. Hòa Thân ân cần lÆ°u luyến, rồi hÆ°á»›ng kinh thà nh mà đi.
It lâu sau, A Quế bị đồng liêu đố kỵ phải giáng 18 cấp, cuối cùng bị xỠchết.
***
Hòa Thân và o kinh thà nh là m sai sứ, đến Bá»™ Lại, nhân ở đó khuyết má»™t nhân viên, Hòa Thân được bổ Tam đẳng thị vệ, hầu hạ trong cung chÆ°a được ná»a năm, liá»n có được cÆ¡ há»™i thết tiệc ở vÆ°á»n vua, do đó, anh ta và Cà n Long ná»a bÆ°á»›c không rá»i.
Trong "Thanh sá»", có ghi chép má»™t số Ä‘oạn vá» Hòa Thân, từ lúc và o kinh đô cho đến lúc chết. Xin chép lại nhÆ° sau:
“Hòa Thân, tá»± Chà Trai, há» Nữa Khô Lá»™c (Niu-khu-lu), ngÆ°á»i ChÃnh Hồng Kỳ, tỉnh Mãn Châu. Thuở nhá» nhà nghèo, là thÆ° sinh. Cà n Long năm thứ 34, được táºp ấm là m đô úy hạng 3, rồi là m thị vệ hạng 3 (Tam đẳng), bổ là m sai sứ. Năm Cà n Long thứ 40, là m NgÆ° Tiá»n thị vệ ở Cung Cà n Thanh, kiêm Phó đô thống. Năm sau được trao chức thị lang bá»™ Há»™, sung Quân cÆ¡ đại thần, Ná»™i vụ phủ đại thần, rồi lại kiêm Thống lÄ©nh quân Ä‘á»™i, sung Sùng Văn Môn Duyệt vụ giám đốc, Tổng lý hà nh doanh sá»± vụ. Năm thứ Bốn MÆ°Æ¡i Lăm (Ä‘á»i Cà n Long), được phái xuống Vân Nam, là m Tham tÆ° sá»± cho Tổng đốc Vân Nam Lý Thị Nhiêu. Thị Nhiêu là quan coi việc tà i chÃnh, được nhà vua ủy nhiệm. Hòa Thân đến, Ä‘iá»u tra công việc, Ä‘Ã n hặc Thị Nhiêu, tâu các việc bê bối. Ở Vân nam vá» triá»u, việc các châu, phủ, huyện hÆ° trệ, cần được chấn chỉnh, phế bá» Nhiêu. Vua định dùng Hòa Thân là m Tổng Äốc, sau tÃnh lại lấy Phúc An Khang thay thế. Vâng mệnh vá» cung được bổ Thượng thÆ°, Thiết chÃnh đại thần, lại phụng mạng tâu bầy các việc chÃnh sá»±, tiá»n tà i, biên giá»›i ở Vân Nam Ä‘á»u hợp ý vua, được trao giữ chức Ngá»± tiá»n đại thần kiêm Äô Thống, cho con là Phong Thân được lấy công chúa Hòa Khảo, đợi năm sau sẽ tiến hà nh hôn lá»…. Rồi lại cho là m Thị vệ ná»™i đại thần sung Tổng tà i tứ khố toà n thÆ° quán kiêm Lý Phiên Viện Thượng ThÆ° sá»±, là quan lá»›n hà ng đầu triá»u Thanh.
Năm thứ Bốn MÆ°Æ¡i Bảy, nhân tuần phủ SÆ¡n Äông tham nhÅ©ng, vua sai Hòa Thân và LÆ°u Dung đến táºn nÆ¡i xem xét, thu lại hết tiá»n bạc của cải, hặc tá»™i tuần phủ Quốc Thái, được gia ân là m Trung ngoại đại thần, hà m Thái Tá» Thái Bảo, là m thầy dạy cho thái tỠở tòa Kinh Diá»…n. Năm thứ Bốn mÆ°Æ¡i tám ban thưởng tiá»n và ng sung là m Tổng tà i Quốc Sá» quán, kiêm Tổng Tà i Thanh tá»± kinh quán. Sau khi dẹp giặc ở Cam Túc vá», luáºn công trạng, ngoà i chức cÅ© là Lại bá»™ Thượng ThÆ°, Hiệp Biện Ä‘á»™ há»c sÄ©..., Quản lý Bá»™ há»™, còn kiêm chức Khinh xa đô uý , hà m nam tÆ°á»›c hạng nhất.
Năm thứ năm mÆ°Æ¡i mốt (Ä‘á»i Cà n Long), xảy ra việc ngá»± sá» tà o là TÃch Bảo cùng ngÆ°á»i quen của Hòa Thân là LÆ°u Toà n, xây nhà vượt qui Æ°á»›c, Vua cho là hỠđược Hòa Thân che chở, nhÆ°ng không nói rõ ra, đổ tá»™i cho gia nhân, lệnh cho há»™i đồng đại thần cùng Viện Äô sát xét há»i TÃch Bảo. Biết rõ nhÅ©ng chuyện riêng hủ bại ở nhà Hòa Thân, nhung không dám nói ra. Hòa Thân liá»n cho phá nhà của LÆ°u Toà n, ra tay trị Toà n. Tháng sau, vua chỉ trao chức Äại há»c sÄ© Viện Văn Hoa, lại xuống chiếu rằng: Thân là m Giám Äốc Sùng Văn Ä‘iện tám năm, là đại há»c sÄ©, giữ quyá»n chức, để cho quan ở huyện là TÃch Bảo lá»™ng hà nh, lá»—i ấy ở Giám Äốc. Sau đó liên tiếp xảy ra các vụ việc Tri phủ Quảng TÃn, Tổng Äốc Lưỡng Quảng Phú Lặc Hồn, Hòa Thân thảy Ä‘á»u dÃnh dáng đến Kinh thà nh thóc cao gạo kém, Hòa Thân xin cấm tÃch trữ, ai trữ trên năm mÆ°Æ¡i thạch Ä‘á»u bị phạt tá»™i. Äám con buôn cho rằng không nên. Äình thần há»p bà n việc, có ý khiển trách.
Năm thứ năm mÆ°Æ¡i ba, do dẹp giặc Lâm Giáp Văn ở Äà i Loan, tấn phong Trung Nhượng Bá hạng 3. Năm thứ năm mÆ°Æ¡i năm ban cho Ä‘ai và ng, áo bà o. Kịp đến tuần Cà n Long mừng thá» tám mÆ°Æ¡i, cho Thân là m Thượng ThÆ° lo việc khánh Ä‘iển.
Năm năm mÆ°Æ¡i sáu, do việc Thượng ThÆ° Bà nh Vô Thụy soạn bà i có lá»—i bị khiển trách, Hòa Thân hặc tá»™i Thụy dám soạn lá»i riêng vượt lá»i vua, liá»n xin đục bá»...
Năm năm mÆ°Æ¡i bảy, đánh giặc có công, được là m Hà n lâm viện Trưởng Viện há»c sÄ©. Năm thứ sáu mÆ°Æ¡i, sung Äiện thà điển khảo quan. Bởi dÃnh và o việc chấm thi, định lệ có uẩn khúc bị bãi chức năm Gia Khánh thứ hai, Ä‘iá»u sang giữ bá»™ Hình, vì hao hụt quân nhu, thôi không kiêm quản Há»™ Bá»™. Năm Äại Khánh thứ ba, có công bình giặc Tam Quế, thăng tÆ°á»›c Công.
Hòa Thân nắm quyá»n lâu, thao túng triá»u đình, Ä‘iá»u tay chân vá» triá»u, tạo bè cánh, tham lam, tÆ°á»›c Ä‘oạt, không chuyện gì không dám. Từ lúc là m bá»™ hạ cho A Quế, cho đến khi và o triá»u là m đại thần, công nhiá»u, tá»™i lắm, xét cho cùng cÅ©ng là mÆ°u hoạch cho mình cả...
Mãi cho đến năm Gia Khánh thứ tÆ°, Hòa Thân má»›i bị vua Gia Khánh cho tá»± chết, xét cả cuá»™c Ä‘á»i của Hòa Thân, là ngÆ°á»i giảo trá, ác Ä‘á»™c, nhÆ°ng lại khéo mồm, suốt thá»i Cà n Long trị vì, nắm quyá»n trên 30 năm, trong triá»u ngoại ná»™i không thiếu gì ngÆ°á»i căm ghét, nhÆ°ng y lại khéo chiá»u những ham thÃch của Cà n Long, không việc gì không được lòng vua, do đó cà ng được thể vung tay, là m Ä‘iá»u gian dối.
Từ ngà y Cà n Long được gã thị vệ phát hiện ở bà n tiệc Ä‘em vá», Ä‘em lòng yêu quý, vì Hòa Thân còn có tÆ°á»›ng mạo hao hao má»™t ngÆ°á»i - Phú Sát.
Phú Sát là má»™t háºu phi được Cà n Long rất yêu. Bà chết được 4 năm, Cà n Long cÅ©ng chÆ°a chá»n ai và o cung.
Hoà ng thái háºu (mẹ Cà n Long) mấy lần bảo Cà n Long kén háºu phi, Ä‘á»u bị Cà n Long thÆ°a: "Phi tần tuy nhiá»u, nhÆ°ng không ai được bằng Phú Sát", do đó bá» việc tuyển chá»n. Trong bữa đại yến má»›i lần đầu thấy Hòa Thân, khiến cho Cà n Long gan ruá»™t bần thần. Phú Sát không nhÅ©ng rất đẹp, mà kỳ, cầm, thÆ°, há»a (đánh cá», Ä‘Ã n, viết chữ, vẽ) Ä‘á»u giá»i. Vì thế vua Cà n Long luôn gần gÅ©i Phú Sát Suốt ngà y, Phú Sát ở bên vua, lại cà ng trao dồi cầm, kỳ, thÆ°, há»a, nghệ thuáºt ngà y cà ng hay, giá»i. Cho nên vua cùng Phú Sát suốt ngà y cầm ca không dứt, Ä‘Ã n hát, ngâm thÆ¡. Do đó vua rá»i nà ng sao nổi.
Thá»i gian chÆ¡i bá»i kéo dà i, Hoà ng Thái háºu phải nói nhá» vá»›i Cà n Long. "Nhà vua nên lấy xã tắc là m trá»ng, không nên suốt ngà y đắm và o thanh sắc, Ä‘Ã n ca...". Bà còn nặng lá»i nói thẳng vá»›i Phú Sát: "nhà ngÆ°á»i không vì nghiệp vua, chỉ muốn được vua yêu, suốt ngà y kéo vua và o ca ngâm không dứt, hết ca lại là m thÆ¡, ý ngÆ°Æ¡i muốn gì? Vua tuy yêu ngÆ°Æ¡i, nhÆ°ng còn gia pháp, quốc pháp, đừng là m nhÆ° váºy mãi!".
Cà n Long được mách lại, trong bụng không thÃch thú gì. Lại má»™t bữa, hoà ng thái háºu nhắc chuyện xÆ°a: Äúc Thánh Tổ thuở là m vua, là m việc không ngÆ¡i nghỉ, nên má»›i có giang sÆ¡n Äại Thanh ngà y nay, đến ná»—i Ä‘oản thá», còn nhà vua, đã là m nên việc gì chÆ°a? Cà n Long nghe liệu có hÆ°ng chà khà được không. Vua lâm triá»u, sá»› tấu nhiá»u, biên cÆ°Æ¡ng tây bắc không yên, loạn lạc nổi lên, binh tÆ°á»›ng mấy lần chÆ°a dẹp nổi. Vua vá» cung, lòng không vui, nói: Ta Ä‘Æ°á»ng trÆ°á»ng là hoà ng đế Äại Thanh, thế mà trong không vá»— vá» nổi thê thiếp, ngoà i không yên nổi đất nÆ°á»›c còn mặt mÅ©i nà o nhìn thấy tổ tông nữa.
Thấy vua buồn bục, Phú Sát biết, liá»n gượng bệnh mà đến, nói vá»›i Cà n Long: "Hoà ng thượng có Ä‘iá»u gì không vui? Thiếp xin có má»™t khúc ca, bệ hạ có muốn nghe không ? ".
Phú Sát, lấy hết tinh thần, hát khúc: "Tiá»…n Chiêu Quânâ€. Cà n Long nghe lòng Ä‘ang phiá»n muá»™n, khúc ca lại nhÆ° khêu gợi thêm, cứ thở ngắn than dà i... Phú Sát lòng thêm xúc Ä‘á»™ng, hát xong liá»n ngã ngất luôn. Mấy ngà y sau, Phú Sát lại cà ng gầy sút, khiến Cà n Long sót sa, không coi chầu sá»›m được.
Do đó, dù Cà n Long có định chăm lo việc nÆ°á»›c, nhÆ°ng lòng còn vÆ°Æ¡ng vấn vá» Phú Sát Ä‘au ốm, là m sao nguôi được. Hoà ng Thái Háºu hối háºn, cÅ©ng không thúc giục nhiá»u nữa. Sở dÄ© Thái háºu là m nhÆ° trên là vì trÆ°á»›c sau bà vẫn muốn tuyển cho con má»™t háºu phi, nhÆ°ng Cà n Long không quên nổi Phú Sát, nên ngầm oán thái háºu, mấy lần Ä‘Æ°a đẩy từ chối, thái háºu cÅ©ng Ä‘Ã nh thôi, chá» dịp khác.
Má»™t năm rồi hai năm trôi qua, chuyện Phú Sát, Vua Cà n Long cÅ©ng khuây khá»a dần, sau ba năm nà ng mất, vua má»›i chịu tuyển hoà ng háºu, và sinh được Gia Khánh hoà ng đế sau nà y.
Lại nói trong bữa đại tiệc, hoà ng đế Cà n Long thấy Hòa Thân, mặt mà y tuấn tú, nói giá»ng nÆ°á»›c Ngô, hà nh vi cá» chỉ xem ra tà i tình, phong Ä‘á»™, sao tránh khá»i cảm tình.
Sau bữa tiệc, vua cho vá»i Hòa Thân, cho là m thị vệ hầu hạ bên mình. Từ đó, vua luôn luôn có con mắt xanh vá»›i Thân, chẳng bao lâu cho là m đại tổng quản đúng là má»™t bÆ°á»›c lên mây váºy.
Lại nói, vua Cà n Long, từ bé đã có chà khác thÆ°á»ng, tÃnh tình phong Ä‘á»™, rất thÃch ăn chÆ¡i. Vá»› được Hòa Thân, nhÆ° gấm thêu hoa, huống chi y lại rất khéo chiá»u ngÆ°Æ¡i, nhất nhất Cà n Long nghÄ© ra việc gì Ä‘á»u biết nÆ°Æ¡ng theo ý. Huống hồ Hòa Thân tuy trẻ, nhÆ°ng hiểu biết rá»™ng, lá»›n lên ở Giang Nam, nên lại có chút tà i hoa. Cứ má»—i lần Cà n Long tỠý muốn Ä‘i chÆ¡i xa, Hòa Thân đón ý Ä‘á»u nói vá» phong cảnh Giang Nam, ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng bắc có ai khoe vá» nÆ¡i khác, Ä‘á»u bị Thân khua môi, múa mép phản bác kỳ thắng má»›i chịu thôi. Thế thì Cà n Long sao không thÃch, không yêu. Hòa Thân từ đó, luôn ở bên vua và rất được lòng.
Má»™t hôm Cà n Long bảo Hòa Thân: Ta muốn Ä‘i chÆ¡i Giang Nam má»™t chuyến, hiá»m vì nam bắc Ä‘Æ°á»ng xá xa xôi, sợ tốn sức quan lại và dân chúng, tiêu pha tấn kém, nên chÆ°a quyết. NgÆ°Æ¡i nghÄ© thế nà o?
Hòa Thân nói:
- Äức Thánh Tổ hoà ng đế nhà Thanh ta sáu lần đến thăm Giang Nam, dân chúng có ai phà n nà n đâu, trái lại rất ca tụng công đức. Các vị vua thánh ngà y trÆ°á»›c nhÆ° vua Nghiêu, vua Thuấn, theo Ä‘iển lệ cÅ©, năm năm má»™t lần tuần du. Huống chi, Ä‘á»i Nghiêu Thuấn, dân tình thuần phác, còn nhÆ° thá»i của Hoà ng thượng bây giá», sao lại không là m! Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang lúc hÆ°ng thịnh kho đụn và ng bạc Ä‘ang sẵn, nhiá»u năm vô sá»±, khắp nÆ¡i giầu có, nếu có tốn Ãt và ng bạc, liệu có là bao!
Bình sinh vua Cà n Long, rất muốn noi gÆ°Æ¡ng hai triá»u vua trÆ°á»›c là Khang Hy và Ung ChÃnh, rất thÃch há»c Nghiêu, Thuấn, nghe Hòa Thân nói, liá»n yên tâm nói:
- Thế thì ta khá»i lo lắng rồi!
Chẳng bao lâu, Cà n Long xuống chỉ chuẩn bị tuần thú phÆ°Æ¡ng nam. Hòa Thân vâng mệnh sai đóng thuyá»n rồng là m tháºt đẹp, tháºt khéo, tiêu tốn khá nhiá»u tiá»n, tiêu tiá»n nhÆ° nÆ°á»›c chảy, Hòa Thân cÅ©ng kiếm được và i vạn lạng. Cà n Long thưởng cho Thân là m thị lang vì tá» ra mẩn cán.
Thuyá»n rồng đóng xong, Hòa Thân sức cho tuần phủ tổng đốc các tỉnh, sá»›m tu sá»a hà nh cung, sá»a sang Ä‘Æ°á»ng thủy bá»™ thông suốt chuẩn bị đón vua.
Cà n Long được hoà ng thái háºu triệu và o, sau đó chá»n các phi tần, văn võ Ä‘i theo há»™ giá, trừ những ngÆ°á»i ở lại coi giữ kinh thà nh. Vua lên thuyá»n Ä‘i tuần, xe ngá»±a đầy Ä‘Æ°á»ng, thuyá»n bè cháºt sông, không sao đếm nổi. NÆ¡i nà o vua qua, địa phÆ°Æ¡ng hết lòng đón tiếp, Ä‘á»u giao cho Hòa
Thân kiểm tra. Hòa Thân bảo tốt thì vua nói tốt, Hòa Thân bảo chÆ°a tốt, Cà n Long cÅ©ng nói là chÆ°a tốt. Äôn đốc má»i mặt, Ä‘á»u má»™t tay Thân, mÆ°u mẹo lợi riêng, cÅ©ng trăm phÆ°Æ¡ng ngà n kế.
Hai cung bá» bá»™ lên thuyá»n, thuyá»n rồng xuôi vá» Giang Nam, trÆ°á»›c hết thăm chÆ¡i từ Trá»±c Lệ đến SÆ¡n Äông, rồi xuôi vá» Liêu Ninh. Do đất Giang Äông là đất Lục triá»u xÆ°a hÆ°ng thịnh, Cà n Long lÆ°u lại và i ngà y, lại ở DÆ°Æ¡ng Châu và i ngà y, Tô Châu cÅ©ng ở lại và i ngà y, đây vốn nhiá»u thắng cảnh, không đâu là không đến. Tô Châu, Hà ng Châu, Ä‘Æ°á»ng thủy rất tiện, từ Tô Châu, đến Hà ng Châu, quan đốc phủ tỉnh Chiết Giang biết Cà n Long tÃnh tình rất thÃch sông núi, nên xây hà nh cung ở Tây Hồ, lá»™ng lẫy khác thÆ°á»ng. Hòa Thân vốn lá»›n lên ở vùng Giang Chiết, đến đó lại cà ng được thể, mượn dịp tu sá»a má»™ tổ.
Hai cung đến đất nà y, thăm đủ các lầu, gác, quả đã thấy núi, hồ, đẹp đến tháºt khác thÆ°á»ng. Cà n Long hà o hứng, là m thÆ¡, khắc bia, có lúc say quá, Hòa Thân lại khéo nhắc để thăm thú nÆ¡i khác. Vua lại đến thăm sông Tiá»n ÄÆ°á»ng, thăm Tế VÅ© Lăng, rồi coi duyệt binh trên sông nÆ°á»›c.
Má»™t ngà y chợt được báo Hải Ninh Trần Các Lão sai con trai đến nghênh giá. Cà n Long chợt nhá»› khi rá»i cung Ä‘iện, thái háºu dặn kỹ hãy đến thăm Hải Ninh má»™t lần, vì thế từ Hà ng Châu, vua má»›i bảo đến Hải Ninh. Trần Các Lão nghe tin vua ngÆ° giá, liá»n cho sá»a vÆ°á»n An Lão, trang hoà ng cá»±c kỳ lá»™ng lẫy, trong ngoà i vuông phủ Ä‘á»u sá»a sang tháºt đẹp, rồi Ä‘em hết các con cháu trong há», chá» nghênh tiếp đức vua. Chẳng bao lâu, thấy thuyá»n rồng Ä‘ang tá»›i, liá»n sắp hà ng quỳ lại, vua cho miá»…n lá»….
Trần Các Lão đón hai cung lên bá», dẫn và o thăm nhà , thăm vÆ°á»n An Lão, má»i ngồi rồi sắp hà ng trẻ già , trai gái trÆ°á»›c sau cúi lạy. Hai cung cho phép vợ chồng Trần Các Lão ngồi ở hai bên, vợ chồng Trần Các Lão cung kÃnh tạ Æ¡n. Äám Ä‘Ã n ông, Ä‘Ã n bà vâng chỉ lui ra. Rồi hiến trà , dâng rượu, gia nhân báºn tÃu tÃt. Má»™t ná»a hầu giá và o vÆ°á»n, má»™t ná»a lÆ°u lại trong thuyá»n, vì vÆ°á»n không thể chứa hết ngÆ°á»i. Rồi vua cho vợ chồng Trần Các Lão hầu tiệc, cùng vá»›i văn võ bá quan cung nga thể nữ theo thứ báºc ngồi và o, có tá»›i má»™t và i trăm mâm, những thứ ăn ngon sÆ¡n hà o, hải vị ở phÆ°Æ¡ng nam, phÆ°Æ¡ng bắc bà y la liệt, lại có má»™t ban nữ nhạc hầu tiệc, má»™t lần khoản đãi, tốn không biết bao nhiêu tiá»n bạc. Thấy vẻ mặt vua Cà n Long có đôi nét giống Trần Các Lão, nên Trần Lão thái thái luôn Ä‘Æ°a mắt ngó nhìn mặt rồng, nhÆ° có chút gì nghi hoặc, ngoà i miệng thì không tin lá»i đồn, nhÆ°ng trong bụng không khá»i thắc mắc, tiệc tan, theo lá»i thái háºu, vua cùng vợ chồng Trần Các Lão thăm vÆ°á»n má»™t vòng, rồi bÆ°á»›c và o chÃnh sảnh. Vua Cà n Long ban lá»i cho vợ chồng Trần Các Lão rằng: Vùng nà y rất tiện, trẫm vâng lá»i thái háºu định ở lại và i ngà y, nhÆ°ng thấy hai vị già cả, sức yếu, lại luôn giữ lá»…, khiến ta nể không muốn ở lâu.
Trần Các Lão vội nói:
- Hai cung xa giá đến đây, không quản nhà cá»a của thần tồi xấu, xin được ở chÆ¡i và i ngà y, đó là gia Æ¡n đặc biệt cho thần váºy.
Thái háºu cÅ©ng bảo: Ở lâu ngÆ°á»i hầu hạ cÅ©ng nhiá»u, hai vợ chồng ông già cả, có thể lúc nà o lui ra cÅ©ng được, không phải luôn bên mình chúng ta chầu chá»±c.
Vợ chổng Trần Các Lão tạ ơn lui ra.
Tối đó? Cà n Long gá»i Hòa Thân đến bà n việc kÃn, nói lại việc trên bà n tiệc, dặn Hòa Thân rằng: Ta thấy chuyện tưởng nhÆ° có thể bá» qua, song lòng vẫn áy náy. NgÆ°Æ¡i không được lá»™ ra ngoà i, là m to chuyện để má»i ngÆ°á»i biết, mà hãy lẳng lặng tìm hiểu ra sao.
Hòa Thân phụng chỉ, không cho ai hay, má»™t mình Ä‘i Ä‘i lại lại trong vÆ°á»n hoa, giả cách chá» trăng, ngắm hoa.
Äến lúc đêm khuya, bốn bá» vắng tiếng ngÆ°á»i, Hòa Thân lặng lẽ đến gần vÆ°á»n hoa, không thu được tin tức gì, liá»n đến gần khu nhà , thấy ngôi nhà ở góc vÆ°á»n, cá»a phòng ánh ra má»™t ánh đèn le lói, bên trong có hai ngÆ°á»i chuyện trò to nhá», liá»n nhẹ nhà ng đến táºn bên cá»a, thấy bên trong, má»™t ngÆ°á»i nói:
- Cáºu còn trẻ, biết là m sao chuyện ấy được.
NgÆ°á»i nói trÆ°á»›c lại há»i:
- Bác là ngÆ°á»i cao tuổi hẳn biết được nhiá»u chuyện cÅ©, sao chẳng nói lại cùng tôi.
Hòa Thân áp tai và o có nghe xem ngÆ°á»i kia trả lá»i ra sao, nhÆ°ng không hiểu sao, bên trong im bặt, chỉ nghe thấy má»™t trà ng tiếng ho khù khụ, khiến Hòa Thân không còn cách nà o phải tiến lại gần hÆ¡n, nghe tiếng thầm thì.
Vừa má»›i bÆ°á»›c lên, dẫm luôn phải má»™t bồn hoa, nghe đánh cạch má»™t cái. Thế là Hòa Thân phải quay ngoắt, ẩn sau cá»a ngoà i vÆ°á»n hoa, nghe thấy tiếng trong nhà vá»ng ra:
- Cái gì ở ngoà i ấy thế nhỉ? Hay là có ngÆ°á»i nà o, nhanh ra xem Ä‘i!
Hai ngÆ°á»i đổ ra nhìn ngó, thấy má»™t cháºu hoa không, lăn xuống vÆ°á»n, má»™t ngÆ°á»i bảo:
- Äây là con mèo từ căn phòng nhảy xuống khiến cái cháºu láºt đấy. Chẳng phải ma quỉ gì đâu!
Há» nhìn trái, nhìn phải, thấy chẳng có gì khác thÆ°á»ng, liá»n quay và o phòng. Thế là câu chuyện bị gián Ä‘oạn. Hai ngÆ°á»i lại nói đến chuyện ma quỉ. Má»™t ngÆ°á»i nói:
- Mấy hôm nay, nhà nà y ắt có chuyện nà o đó, từ đâu bá»—ng dÆ°ng đến, hay là chuyện ai đó buông lá»i quấy quá nhân chuyện sá»a vÆ°á»n, sá»a nhà đón xa giá chăng?
NgÆ°á»i kia nói:
- Bữa trÆ°á»›c tháºt cÅ©ng lạ, nữ lão gia của chúng ta, từ ngoà i bÆ°á»›c và o ở góc cá»a tây, rõ rà ng là không thấy cổng vÆ°á»n đã hạ, nên đâm xầm phải, ngã báºt ngá»a ra, ngÆ°á»i nhà phải đến đỡ, không cả dám cho đại lão gia biết. Há»i cụ bà , cụ nói: Trong bụng chẳng nghÄ© là có cá»a, thì là m sao trông thấy được. ChÃnh lúc nhÆ° có ai xui ra thế mà ngã đấy. Thế có lạ không?
Mấy ngÆ°á»i trong nhà cứ bà n tán, Hòa Thân đứng ngoà i sân vẫn không Ä‘á»™ng tÄ©nh, rồi thoắt lén nhanh chân, đến ngay dÆ°á»›i cá»a sổ, xem há» nói những gì. Äến nÆ¡i, thấy há» nói lung tung nhÅ©ng chuyện khác, lòng thêm ngao ngán, song vẫn cố náu, gắng chỠđợi. Mấy ngÆ°á»i cà ng nói, chuyện cà ng rầu, nghe thế, Hòa Thân không đứng nổi nữa, bụng nghÄ©, cái khói đèn xông ra, ta đến bị trúng Ä‘á»™c mất, nhÆ°ng bá» Ä‘i, cÅ©ng chẳng cam lòng, cắn răng chịu Ä‘á»±ng, lại nghe ngÆ°á»i trong nhà nói:
- Má»i ngÆ°á»i cÅ©ng không nên cho thế là chuyện bất an, nhÆ° ngÆ°Æ¡i và ta phúc nhá», Æ¡n má»ng, nghèo hèn thế nà y, quỉ thần cÅ©ng chẳng thèm ngó đến đâu!
NgÆ°á»i kia bảo:
- Thế câu chuyện kia thì sao?
NgÆ°á»i kia nói:
- Bắt không nổi thì quỉ thần má»›i đâm ghét, nếu bắt Ä‘i rồi ắt là sẽ có mÆ°u kế định theo. NgÆ°á»i nhÆ° ta và ngÆ°Æ¡i, bắt thì được cái nổi gì?
NgÆ°á»i kia cÆ°á»i nói:
- Nếu nhÆ° thần vÆ°á»n bắt anh Ä‘i, anh được lên trá»i, liệu có sÆ°á»›ng rÆ¡n lên không?
Ta không ăn ở thất đức, bụng dạ không Ä‘en tối, không nhÆ° lÅ© chúng mà y, thịt ngÆ°á»i chết cÅ©ng ăn sống, nuốt tÆ°Æ¡i, thì ta tất được lên trá»i chứ!
Tiếng ai đó:
- Bác nói rằng bụng dạ không đen tối, thì có chuyện hay, sao bác không kể đi! ,
Lại nói thêm:
- Cái chuyện kia ấy!
- Chuyện trong phủ nà y có nói hoà i cũng không hết!
- Cái lão tổng quản trá»i đánh, muốn hại bác không xong, cÅ©ng chẳng là chuyện đáng kể Æ°! Vả lại chuyện cÅ© trong phủ, can gì đến chúng ta. Bác cứ nói mà chÆ¡i, tôi nghe mà chÆ¡i, nói rồi, cÅ©ng nhÆ° là chÆ°a nghe ấy mà !
- Thôi kể đi! Không kể chuyện còn biết là m quái gì nữa!
Hòa Thân nghe thấy thế, liá»n lấy lại tinh thần, trong bụng nghÄ©, chúng mà y nói gì thì nói nhanh lên, không tao biến luôn thà nh quỉ thần, bắt luôn chúng mà y Ä‘i đấy.
Cái lão gia, được gá»i là già KhÆ°Æ¡ng nói:
- Trong phủ nà y tao cÅ©ng được xếp và o hà ng thân thiết, nhÆ°ng chÆ°a tháºt được tin cẩn đâu. Chuyện trong phủ có ối chuyện lăng nhăng, nhÆ°ng chuyện nà y thì không thể quên được.
- Thôi, rong chuyện mãi, kể nhanh đi!
Cái ngÆ°á»i tên là Già KhÆ°Æ¡ng lại nói:
- Tao và đại lão gia hÆ¡n ba mÆ°Æ¡i năm trÆ°á»›c, lúc ở Bắc Kinh, thái thái sinh được má»™t cáºu con trai, Ä‘Æ°Æ¡ng kim thái háºu biết chuyện, sai ôm Ä‘i luôn. Äại lão gia đâu dám trái lệnh. Rồi má»™t đứa trẻ được Ä‘Æ°a đến thay thế, biến trai thà nh gái, lão thái thái cÅ©ng Ä‘Ã nh chịu, bảo đại lão gia, lão gia không thể nà o chống lại được, Ä‘Ã nh để cho ôm Ä‘i. Äến nay được trông thấy Äức vua, ta lại nghÄ© đến chuyện ấy, không biết vua có phải là đứa con trai đánh đổi ấy không!
Câu chuyện ấy lá»t và o tai Hòa Thân, tưởng nhÆ° sét đánh bên tai, phải lâu má»›i định thần lại được. Chợt nghe bên trong lại nói:
- Cái lão đại tổng quản ấy rất lỗ mãng, không biết bên ngoà i có ai nghe trộm không?
Hòa Thân không dám nghe tiếp, ba chân bốn cẳng chạy mất.
Giữa Ä‘Æ°á»ng gặp thị vệ Ä‘i tuần, tưởng Hòa Thân là giặc may nháºn ra Hòa đại nhân, liá»n tiến đến há»i han, Hòa Thân xua tay Ä‘uổi Ä‘i, vá»™i vã Ä‘i vá» phòng cả đêm trằn trá»c, không ngủ được, đến sáng, vá»™i sang thỉnh an đức vua.
Cà n Long vá»™i há»i:
- Äã có tin tức gì chÆ°a?
Hòa Thân nói:
Có được một tin, thần sợ là không chuẩn xác!
Cà n Long nói:
- Bất luáºn đúng hay không đúng, cứ nói Trẫm nghe.
Hòa Thân nói:
- Tin nà y, nô tà i không dám tâu!
Cà n Long há»i duyên cá»›, Hòa Thân đáp:
- Việc rất quan trá»ng, thẳng hoặc tâu sai thì tá»™i đáng tùng xẻo.
Vua Cà n Long nói:
- Ta tha tá»™i cho ngÆ°á»i, nói Ä‘i.
Hòa Thân rút cục vẫn không dám nói, Cà n Long bộ bảo:
- NgÆ°Æ¡i không nói, ta xá» ngÆ°á»i phải chết đấy!
Hòa Thân quỳ xuống nói:
- Thánh thượng xá cho tá»™i muôn lần đáng chết, nô tà i má»›i dám tâu. Xin thánh thượng tháºt bình tâm!
Cà n Long gáºt gáºt đầu. Hòa Thân Ä‘em chuyện nghe được ở trong vÆ°á»n kể lại má»™t lượt. Cà n Long nghe thấy cả kinh, chầm cháºm bảo:
- Những lá»i nói chÆ°a có căn cứ ấy, đã chắc gì đúng!
Hòa Thân nói:
- Nô tà i nghe không biết đúng sai thế nà o, xin Äức vua xá tá»™i!
Cà n Long nói:
- Biết rồi, không phải nói nữa!
Câu chuyện ẩn ức ấy, từng nghe được trong cung, Hòa Thân cÅ©ng không dám há»i, cÅ©ng không dám giảng giải, chỉ tá»± mình lÆ°u tâm xem xét Ä‘á»™ng tÄ©nh ra sao. Bữa nay nghe được chuyện ấy, không thể không bẩm lại cho Cà n Long. Lại thấy thái Ä‘á»™ của vua nhÆ° váºy, trong bụng thầm nghÄ©:
- Xem ra chuyện nà y Hoà ng thượng cÅ©ng đã lÆ°u ý, biết thế, ta chẳng nên nghe chuyện của mấy đứa giữ vÆ°á»n. Không biết Hoà ng thượng có ghét không, mình cÅ©ng phải để tâm đây!
Chẳng biết là m sao, vua lại bảo sau khi Ä‘i chÆ¡i Giang Nam vá», vua Cà n Long sẽ mặc trang phục ngÆ°á»i Hán.
Liệu có phải từ cái chuyện trao đổi với Hòa Thân không!
Hòa Thân trong lòng sợ hãi, nhÆ°ng nhìn lại vua, thấy không đả Ä‘á»™ng đến việc ở Trấn phủ, nên cÅ©ng tin đến tám, chÃn phần. Nếu nhÆ° ta nói không nên mặc trang phục Ä‘á»i Hán, sợ trái ý vua. Nếu nhÆ° nói mặc là rất hợp, thì vua lại cho rằng mình chÆ°a quên câu chuyện kia, nói bá» Ä‘i, nếu Äức vua ghét mình, thì chuá»™c khổ và o thân, nghÄ© hết cách, Hòa Thân vẫn chÆ°a yên lòng.
Hòa Thân trả lá»i:
- Tâu Äức Vạn Tuế, việc nà y nhìn đại thể mà nói, và nhÆ° Hoà ng thượng, xuất ngoại thăm thú, du ngoạn thì thay đổi quần áo chẳng có gì đáng ngại, còn ở trong hoà ng cung, e không tiện. Thứ nhất sợ đó không phải là ý nguyện của ngÆ°á»i trong cung Ä‘iện; thứ hai, nếu nhÆ° dá»… đổi thay trang phục, trong ngoà i cung Ä‘iện, triá»u đình Ä‘ua nhau là m theo thì tiá»n của cÅ©ng rất phà phạm, mà sau nà y khó có thể ra nổi chế định. Theo ý thần, việc nà y chÆ°a gấp gáp nếu nhÆ° ý Hoà ng thượng quyết nhÆ° váºy, thần đâu dám không là m theo, vả lại việc nhất thá»i há phải lo xa là m gì, không biết ý Ngà i nhÆ° thế nà o?
Cà n Long nghe Hòa Thân nói, thầm nghÄ©. Anh chà ng nà y quả là kẻ biết thÆ°a gá»i đây, ngÆ°á»i thế, không tin sao được, liá»n nói:
- NgÆ°á»i nói đúng, để ta nghÄ© thêm đã!
Chẳng bao lâu, thái háºu biết chuyện, truyá»n chỉ cho Cà n Long rằng: “Nếu con đổi mặc trang phục ngÆ°Æ¡i Hán là bất trung, bất hiếu, bất nhân, bất nghÄ©a? Ta không là m đâu,"
Cà n Long bấy giỠmới thôi không dám, và câu chuyện trang phục ngươi Hán mới cho qua luôn.
Từ đó, nhất nhất má»i chuyện, Cà n Long Ä‘á»u tin Hòa Thân, khiến Hòa Thân ngà y cà ng kiêu căng.
Lần chÆ¡i Giang Nam nà y, má»™t báºn Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng, Cà n Long hứng lên bảo: Chuyến Ä‘i nà y, giá có LÆ°u Dung thì rôm rả chừng nà o. Hòa Thân trong lòng không vui.
Sau khi vỠđến kinh thà nh, biết mình chẳng còn được nhÆ° lúc ở Giang Nam. Cứ nhá»› đến câu vua nhắc đến LÆ°u Dung, trong ruá»™t đầy ghen tức. Thế là giữa hai ngÆ°á»i không còn là chuyện đối đáp lá»i qua tiếng lại nữa mà ghét giáºn và o đến táºn xÆ°Æ¡ng cốt, bụng nghÄ© LÆ°u gù kia, ta phải ra tay vá»›i ngÆ°Æ¡i má»›i xong đây!
|
29-09-2008, 11:40 AM
|
|
Äại sắc lang bán cánh gà nÆ°á»›ngVu Thần Giáo
|
|
Tham gia: Apr 2008
Äến từ: Singapore
Bà i gởi: 1,138
Thá»i gian online: 1 tuần 5 ngà y 4 giá»
Thanks: 5,969
Thanked 298 Times in 76 Posts
|
|
Hồi Thứ Bốn
Nạn gấp cứu ngÆ°á»i, lá»™ thêm tà i đức
Giúp quan xét án, liêu việc như thần
Lại nói LÆ°u Dung sau bữa ăn yến ở vÆ°á»n Thượng Uyển được vua Cà n Long giao chức Trá»±c Nam thÆ° phòng, Ná»™i các há»c sÄ©. XÆ°a đến giá», vốn chẳng có việc gì phải báºn tâm. Nhân thấy Hòa Thân được Vua yêu, nay mai hai ngÆ°á»i lại cùng là m việc vá»›i nhau, Hòa Thân thì ngà y cà ng leo cao chót vót, lại thấy hắn là m nhiá»u việc tráºt khấc, chẳng coi ai ra gì. Rồi oán tÃch ngà y cà ng dầy.LÆ°u Dung nà y vốn là ngÆ°á»i chÃnh trá»±c, lại có chút hòa hoa, vẩy bút chữ nhÆ° rồng bay, nổi tiếng má»™t thá»i, thì là m sao mà chịu được Hòa Thân, và Hòa Thân thì coi LÆ°u Dung chẳng khác gì cái Ä‘inh trong mắt.
Äấu pháp há» ra sao, sau nà y sẽ nói.
TrÆ°á»›c hết hãy nói, LÆ°u Dung là ngÆ°á»i thế nà o.
Trong "Thanh sá»" có thấy chép:
“Dung, tên chữ là Sùng NhÆ°, Ä‘á»— tiến sÄ© năm Cà n Long thứ 16. Tá»± là m chút Biên Tu sau thăng Thị Giảng. Năm Cà n Long thứ 20, vì mắc tá»™i cách quan hạ ngục Dung. Sá»± việc là m rõ, được trao chúc Biên Tu, Äốc há»c ở An Huy, sau việc xét chuyện đồ cống nạp của huyện An Châu tốt, xấu đến đâu.
Dung dâng sá»› xin bắt các huyện lại các phủ huyện, lÆ°á»i nhác dong chÆ¡i phải sát hạch và o qui củ. Vua sức cho Tổng Äốc hai tỉnh Giang Tô, Giang Tây theo pháp nÆ°á»›c để buá»™c bá»n lại thuá»™c năng nổ há»c hà nh. Sau đó được là m Tri Phủ Äại Nguyên tỉnh SÆ¡n Tây, vì để liêu thuá»™c ở phủ là m báºy, phải sung quân hiệu lá»±c, khi mãn hạn được là m Hà nh tẩu Tu thÆ° xá», Sau được là m Tri Phủ Giang Ninh, ở Giang Tô, nổi được tên tuổi, được thăng Ãn Sát sá» Thiểm Tây rồi trả lại chức Nam Trá»±c thÆ° phòng, ná»™i các há»c sÄ©. Sau đó là m thị lang Hô Bá»™, rồi thị lang Bá»™ Lại, tuần phủ Hồ nam, rồi lai là m Tả Äô Ngá»± Sá», Nam Trá»±c thÆ° phòng, vua sai cùng Thượng ThÆ° Hòa Thân xét việc Tuần Phủ Son Äông là Quốc Thái tham nhÅ©ng, được thăng Thượng ThÆ° Bá»™ Công. Tiếp đó ông được là m Tổng Äốc Trá»±c Lệ, hà m Hiệp Biện đại há»c sÄ©. Năm Cà n Long thứ 54, do các thầy dạy Hoà ng Tứ xao nhãng chức trách, ông là ngÆ°á»i cai quản chung, bị giáng chức xuống là m Thị lang, Ná»™i các há»c sÄ©, rồi là m Lại Bá»™ Thượng ThÆ° lần thứ ba. Năm Gia Khánh thứ hai là m Nhân Các đại há»c sÄ©, được sai cùng Thượng ThÆ° Khánh Quế NhÆ° vá» SÆ¡n Äông xem xét hình án. Năm Gia Khánh thứ tÆ°, là m Thái Tá» thiếu bảo. Ông dâng sá»› hặc tá»™i Trần Tà o ChÃnh, đóng thuyá»n không kỹ lưỡng, dá»c Ä‘Æ°á»ng ăn trá»™m gạo nhà nÆ°á»›c rồi đục thuyá»n cho chìm, hoặc bá» chèo hÆ°, lái gẫy, còn thuyá»n cÅ©ng không dùng được, Dung xin vua bắt các hà nh tỉnh phải lo việc đóng thuyá»n chở lÆ°Æ¡ng phải chu đáo, tháºn trá»ng, Ä‘á»u được vua nghe, trao cho đình thần bà n bạc, thi hà nh. Năm Gia Khánh thứ chÃn, ông mất, thá» 85 tuổi, được tặng hà m Thái Tá» Thái Bảo, được thá» trong Ä‘á»n các bá» tôi tà i giá»i, hiá»n đức, có tà i văn chÆ°Æ¡ng. LÆ°u Dung cÅ©ng là ngÆ°á»i viết sách, danh tiếng má»™t thá»i..."
Trang "Thanh sá»", đã tóm lược cả sá»± nghiệp má»™t Ä‘á»i của LÆ°u Dung. Trong các sách vở còn lại, được nhân dân truyá»n tụng cÅ©ng nhiá»u, ngÆ°á»i viết sách nà y chá»n lá»±a để viết.
LÆ°u Dung là ngừơi Chu Thà nh, phủ thanh Châu, tỉnh Son Äông, tuy tổ tiên được hưởng Æ¡n vua, nhÆ°ng vốn thanh liêm, trong nhà sản nghiệp chẳng có là bao, anh em, con cháu lại đông, gia sản chia bôi, chỉ còn ba mẫu ruá»™ng. Ông ở vá»›i vợ là Lâm Äại Gia, và con ở gái là Kỹ Hà và hai gia nhân là Văn Thừa và Tưởng Kỳ. Bởi tà i há»c của LÆ°u Dung hÆ¡n ngÆ°á»i, nên lúc hà n vi, tiếng tăm đã vang dá»™i, cÅ©ng vì nghèo thanh bạch, láºn Ä‘áºn trên Ä‘Æ°á»ng cá» nghiệp chẳng lẽ chịu chết già ở là ng! CÅ©ng do tà i đức, nên các chức sắc ở quê má»›i khuyên nên lên kinh đô ứng thi, và cÅ©ng do tà i đức nên là ng xóm, quê hÆ°Æ¡ng má»›i lÆ°u truyá»n mãi vá» sau.
Lại nói, năm ấy, tỉnh SÆ¡n Äông mất mùa, trong vùng thóc cao gạo kém, đến nhà có máu mặt đôi chút cÅ©ng bữa rau, bữa cháo, bữa sáng không có bữa tối, còn các ngÆ°á»i khác thì ăn rá»… cây, hạt cá» qua ngà y.
Bữa đó, đêm khuya thanh vắng, ngÆ°á»i nhà đã ngủ yên. LÆ°u Dung còn đốt Ä‘uốc Ä‘á»c sách. Chợt nghe trong nhà có tiếng dế kêu. Rồi, nghe nhÆ° có tiếng chuá»™t xục tìm ăn, liá»n cố ý hắng giá»ng, thì thứ tiếng trong nhà im mất. Má»™t lúc sau, tiếng dế lại rÃch... rÃch, réc... réc... nổi lên. LÆ°u Dung lấy là m lạ, liá»n rón rén đến trÆ°á»›c cá»a buồng, thò đầu nhìn và o xem tháºt kỹ.
Cá»a lá»›n chÆ°a đóng, ánh trăng chiếu đầy phòng, má»™t ngÆ°á»i đầu Ä‘á»™i mÅ© tang Ä‘ang lục cục là m gì đó. Gã khua chiếc mÅ© gai và o khoảng không, rồi gã lại huÆ¡ huÆ¡ chiếc gáºy chống lão trÆ°á»›c vạt áo dà i, mở chiếc túi vải ra. LÆ°u Dung nháºn ngay ra đó chÃnh là Lý Bân, cÅ©ng là má»™t ngÆ°á»i Ä‘á»c sách. Mẹ gã vừa chết, gã cÅ©ng đâm ra ốm Ä‘au. NgÆ°á»i nà y cÅ©ng là ngÆ°á»i trung háºu, tùng trải. Là m cái chuyện vá»› vẩn nà y cÅ©ng là do cùng Ä‘Æ°á»ng. Những nhà khác, tuyệt không dám tá»›i, chỉ đến nhà LÆ°u Dung khua khoắng tà chút. Hẳn là gã biết mình bán chữ cÅ©ng có chút tiá»n, gã hẳn biết đồng tiá»n mình kiếm được rất Ä‘Ã ng hoà ng. Ôi, đây đúng là má»™t ngÆ°á»i bạn văn cùng lứa, ta phải cÆ° xá» tá» tế, sao lại chần chừ gì nữa.
“Không để cho anh ta bẽ mặt trước". Lưu Dung nghĩ. Chợt, bên ngoà i gió lớn nổi, trăng dõi lung linh, tiếng tre vặn mình cót két.
Lòng lâng lâng, LÆ°u Dung nghÄ© ra má»™t bà i thÆ¡, liá»n Ä‘á»c:
Gió lá»›n nổi chừ, trăng tối má»,
Nhà nghèo, quân tỠghé chơi ư!
Thi thư, bụng chứa trăm nghìn cuốn,
Tiá»n kẽm e chừng có nữa xu
Và o cá»a những kinh dà n chó dữ,
Vượt tÆ°á»ng, e chạm mấy bồn hoa.
Äêm khuya nà o kịp Ä‘Æ°a cùng tiển,
Mong giữ gan liá»n để trổ ra...
Lý Bân biết LÆ°u Dung đã trông thấy, lòng không vui, nên lặng lẽ tháo lui. Chiá»u ngà y thứ hai, đẩy cá»a, bảo vợ là Lâm Äại Gia rằng: Hôm nay tôi dùng bức thÆ° pháp bán được mấy thăng gạo, nhà bảo Văn Thừa mang sang cho Lý Bân.
Lâm Äại Gia Ä‘Æ°a mắt nhìn, LÆ°u Dung Ä‘oán được ý vợ, bảo:
- Trong nhà , lo rồi cÅ©ng xong, mai tôi sẽ tÃnh. Nhà Lý Bân khó khăn hÆ¡n nhà mình!
Văn Thừa mang túi gạo của LÆ°u Dung Ä‘i, khẽ hé cá»a nhà Lý Bân, đẩy cá»a và o, nhà lạnh tanh, bếp trÆ¡ má»™t lá»›p tro và ng, trÆ°á»›c bà i vị của bà mẹ, đặt và i bát canh rau, hình nhÆ° đã ôi, vì mấy ngà y bếp không nhóm lá»a.
Văn Thừa tiến và o cá»a. Lý Bân Ä‘ang nằm trên giÆ°á»ng vùng dáºy, lấy hết sức há»i: Ai đấy?
- Tôi!
Văn Thừa đáp nÃn thở để khá»i hÃt phải mùi khó chịu.
Lý Bân nhìn lại thì thấy gia nhân của LÆ°u Dung láºp tức ngÆ°á»i run lên, nghÄ© đến việc đêm qua muối mặt vừa là m. Hay là nÆ¡i nhà Dung biết đến sá»a cho má»™t tráºn. Gã chun đầu lại chá» tráºn mắng.
Văn Thừa đến bên giÆ°á»ng, nói rất chân thà nh:
- Ông Lý! ông LÆ°u nhà tôi bán chữ đổi được Ãt gạo, bảo tôi mang sang cho ông.
Lý Bân rãy lên, nói:
- Không, không, không, nhà tôi cũng sống qua được ngà y!
Văn Thừa cố nhịn để khá»i rÆ¡i nÆ°á»›c mắt:
- Nhà chúng tôi mang tá»›i chút Ãt lÆ°Æ¡ng thục thôi, ông nháºn cho.
Nói xong, quay ngoắt ngươi, đi mất.
Lý Bân mang cái thân đang ốm, cầm lấy túi gạo nằng nặng trên tay, đuổi theo nói:
- Anh Văn Thừa Æ¡i, tôi không dám nháºn đâu, tôi không dám.
Ông ta phải giương cặp mắt đang hoa, chân run lẩy bẩy, xiêu xiêu vẹo vẹo, mới lê được đến cổng ngoà i thì ngã lăn quay xuống.
Lấy hết sức lê và o nhà Lưu Dung, thấy trong bát đang ăn của hỠtoà n là rau dưa, một hột gạo cũng không thấy, Lý Bân thất thanh khóc lên rằng:
- Bác LÆ°u, tôi tháºt lòng xin lá»—i cả nhà , tôi không dám nháºn gạo bác cho đâu.
Nói xong, đặt túi gạo xuống đất.
Lưu Dung cầm lấy tay Lý Bân khuyên nhủ:
- Tôi sợ bác đói má»m ra mất rồi! Và o đây, húp má»™t bát canh rau cho ấm bụng.
Lý Bân húp canh, nước mắt ròng ròng, rơi cả và o bát. Ăn xong, Lưu Dung lại sai Văn Thừa giúp Lý Bân mang gạo vỠnhà .
Lại má»™t lần, LÆ°u Dung trên Ä‘Æ°á»ng đến Äông Quan, thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ngoà i bốn mÆ°Æ¡i, trong tay ôm hai đứa con ngồi khóc.
LÆ°u Dung đến gần há»i:
- Nà y chị, có Ä‘iá»u gì Ä‘au lòng phải không?
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà vừa khóc, vừa nói:
- Nhà tôi, Ä‘Ã n ông Ä‘á»u chết sá»›m, để lại hai đứa trẻ nhá». Con côi mẹ góa biết sống là m sao. Tôi đến hà ng muối của TrÆ°Æ¡ng Äại xin mua Ãt muối, ngay từ cá»a, muối vãi cÅ©ng đầy cả ra, nhÆ°ng vì tôi thiếu tiá»n mua muối chÆ°a trả lão TrÆ°Æ¡ng, nên lão nhất định không bán. Ông ta lại còn lấy luôn cả cây đèn rồng vốn được tổ tiên lÆ°u truyá»n của nhà tôi.
LÆ°u Dung má»›i nghe, tức đầy ruá»™t, muốn lá»™t da cái thằng buôn muối nà y. LÆ°u bèn lấy trong túi ra mấy lạng bạc Ä‘Æ°a cho ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà , nói:
- Chị cầm lấy mà mua gạo, củi, dầu, muối...
Nói Ä‘oạn, cắm đầu Ä‘uổi theo bá»n khiêng cây đèn.
Theo phố xá hÆ°á»›ng tây, LÆ°u Dung theo Ä‘uổi kịp má»™t số ngÆ°á»i, thấy má»™t lÅ© gia nhân mặt mà y hung tợn, ba chân bốn cÅ©ng Ä‘ang khiêng má»™t cây đèn lá»›n, thở phì phò.
Cái gã hỠTrương, bụng to tướng, giống như một con vịt bầu đang ì ạch đi theo.
LÆ°u Dung tiến lên vái TrÆ°Æ¡ng buôn muối há»i:
- Xin há»i "cây" đèn rồng nà y có bán không.
Gã buôn muối cau mà y nghÄ©: Bán cây đèn nà y thì bán cả cái chứ ai lại bán cân, vá»›i chỉ (l). Gã nhìn LÆ°u Dung từ đầu đến chân, nghÄ© bụng: hắn chẳng qua là má»™t thằng há»c trò đần, chẳng biết phép mua cây đèn, chỉ khiến là m trò cÆ°á»i cho ta, liá»n nói:
- Ná»a lạng bạc má»™t cân!
------------------
(1) Chữ Hán chỉ vừa có nghĩa là cái, vừa có nghĩa là đồng cân (một chỉ và ng). Ở đây Luu Dung đã mượn đồng âm khác nghĩa để chơi xỠgã buôn muối (ND).
LÆ°u Dung cÆ°á»i bảo:
- Chà , thế thì tháºt khéo, tôi mua, tôi mua... nhanh, nhanh lên, khiêng vá» nhà tôi Ä‘i.
Gã buôn muối tÃnh, nếu được ná»a lạng bạc má»™t cây, cây đèn nà y cÅ©ng đến và i trăm cân (Ä‘Æ¡n vị cân Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i - ND) thì ta cÅ©ng đã cả trăm lạng bạc, phải bán luôn Ä‘i! Nhung gã lại sợ LÆ°u Dung lÆ°Æ¡n lẹo, bèn bảo: Äã nói là không có thay đổi đấy nhé!
Lưu Dung nói:
- Äã nói là mua, không láºt lá»ng đâu!
Gã buôn muối sướng trong bụng, lắp bắp nói:
- Nhà ông ở đâu.
- Không xa đâu, ở phÃa phố bên đông kia kìa.
Gã buôn muối vẫy tay, lÅ© gia nhân hùng hùng hổ hổ khiêng tá»›i, hÆ°á»›ng vá» phÃa đông mà đi.
Äể cho lÅ© khiêng cứ việc chạy, LÆ°u Dung cứ Ä‘i cháºm lại, bá» xa đến má»™t quãng. Gã buôn muối bảo.
- Nà y ông kia, rảo chân lên một chút.
Lưu Dung nói:
- Tôi có mắt cá dÆ°á»›i chân, chạy không nổi, ông hãy bảo Ä‘i cháºm má»™t chút.
Gã buôn muối tham của, gá»i gia nhân dừng lại, bảo LÆ°u Dung:
- Thế nà y váºy, ông ngồi luôn lên cây đèn cho chúng nó khiêng Ä‘i.
- HỠkhiêng được ư!
Gã buôn muối tÃnh gì đám ngÆ°á»i kia khiêng được hay không khiêng được, cứ nói à o Ä‘i:
- Khiêng được, khiêng được! Khiêng như bay ấy chứ!
Äám gia nhân đứa trÆ°á»›c đứa sau khiêng, gã buôn muối hò hét bên cạnh, cứ sợ LÆ°u Dung ngồi trên không được êm. Bá»n ngÆ°á»i khiêng thở không ra hÆ¡i, gã buôn muối cứ thúc giục luôn miệng. Äi má»™t lèo được bốn, năm dặm, LÆ°u Dung biết bá»n nà y nuốt không trôi, vả lại cÅ©ng gần đến nhà ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ná», liá»n bảo há» dùng lại má»™t cá»a miếu bên Ä‘Æ°á»ng. LÆ°u Dung gá»i gã buôn muối lại bảo: đứng đợi ở cá»a, chạy và o trong miếu. Má»™t lúc sau, từ miếu Ä‘i ra, cầm theo má»™t chiếc cân nhá», chỉ và o cây đèn, LÆ°u Dung bảo gã buôn muối:
- Nà y, Ä‘áºp cây đèn ra, cân cho tôi cả ba cân!
Gã buôn muối nghe, nổi giáºn ầm ầm, quát to lên rằng:
- Nhà ngÆ°Æ¡i láo khoét, trên Ä‘á»i nà y ai lại Ä‘áºp cây đèn ra bán cân bao giá»?
Lưu Dung thủng thẳng bảo:
- Kìa, tôi và bác đã bà n mua một cân là bao nhiêu rồi kia mà ! Tại sao bác lại tự phản lại mình thế. Ai bảo bác không nghe kỹ?
Gã lái buôn, bải hoải, cãi:
- Ta nghe ngÆ°á»i bảo mua má»™t cái (chỉ), bao nhiêu cân kia mà !
LÆ°u Dung cÆ°á»i ha ha:
- Ãi dà , bác tháºt hay dỡn, tôi chỉ mua má»™t chỉ (đồng cân) cây đèn thì việc gì phải há»i bao nhiêu cân!
Gã lái buôn gân cổ cãi nhau với Lưu Dung, Dung cứ để hắn cải tịnh không nói gì. Lái buôn nói:
- Ta vá»›i ngÆ°Æ¡i đến ngay cá»a quan, ngay cả đến trÆ°á»›c thá»m vua, ta cÅ©ng không sợ!
Nghe cãi nhau phÃa ngoà i ầm Ä©, đám hòa thượng từ trong miếu bÆ°á»›c ra. LÆ°u Dung Ä‘em chuyện mua cây đèn kể hết đầu Ä‘uôi. Các hòa thượng nghe xong, Ä‘á»u cho là gã buôn muối sai, ngÆ°á»i ta có bà n vá» chuyện cân kẹo gì vá»›i anh đâu, má»™t bên muốn mua, má»™t bên muốn bán, anh còn lôi thôi gì? NghÄ© váºy liá»n bảo:
- Ông không bán thì khiêng đi, có ai bắt ông phải bán đâu chút
Lão buôn muối chết đứng chỉ còn cách khiêng Ä‘i tháºt . NhÆ°ng đám gia nhân má»m nhÆ° bún, mệt bở hÆ¡i tai rồi, chẳng chịu khiêng. Äám hòa thượng bèn bảo:
- Nếu như cây đèn nà y muốn bán, thì giá bao nhiêu
Gã buôn muối thở dà i nói:
- Cà y đèn nà y ngÆ°á»i ta gán nợ vá»›i giá hai lạng bạc.
Hòa Thượng liá»n quay sang LÆ°u Dung bảo:
- Nà y ông, ngÆ°á»i ta đã khổ sở khiêng đến đây, nếu nhÆ° ông muốn mua, trả cho há» hai lạng.
Lưu Dung nói:
- Mua thì mua, nhÆ°ng má»›i khiêng được có ná»a Ä‘Æ°á»ng thì biết là m sao đây? Tôi trả hai lạng khiêng tạm và o gá»i nhà ngÆ°á»i bạn của tôi gần đây váºy.
Gã buôn muối nghÄ©, khiêng vá» nhà thì cÅ©ng không nổi nữa, bèn bán cho thằng cha nà y, đút túi chắc hai lạng của nhà kia gán nợ, liá»n gáºt đầu bằng lòng bán.
Khiêng được và i bÆ°á»›c đã đến trÆ°á»›c cá»a nhà ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà ná». LÆ°u Dung nói:
- Dừng lại, đặt và o trong nà y.
Rồi lấy hai lạng bạc trả. Gã buôn muối nhìn ra, cây đèn lại Ä‘em đến nhà ngÆ°á»i thiếu tiá»n muối, liá»n Ä‘á» bừng mặt, không tin và o mắt mình.
Thế là phà công toi hì hục khiêng khiêng, vác vác...
Loại chuyện cứu ngÆ°á»i mắc nạn gấp của LÆ°u Dung nhÆ° thế nà y, ngÆ°á»i SÆ¡n Äông kể ran ran nhÆ°ng những chuyện nhiá»u mà u, nhiá»u vẻ của LÆ°u Dung, phải là những chuyện LÆ°u Dung xỠán.
Lại nói, đất Thanh Châu ở SÆ¡n Äông từ xÆ°a mầu mỡ, sản váºt phong phú, giao thông thủy bá»™, bốn mặt Ä‘á»u thông suốt, thà nh má»™t nÆ¡i sầm uất, mấy trăm năm rồi, dân Thanh Châu vẫn lÆ°u truyá»n bốn câu thÆ¡ nà y:
Muôn nhà nghèo rớt, một nhà giầu,
Phải trái triá»u đình, chuyện đẩu đâu!...
ThÃch nhất Thanh Châu nhiá»u thứ quý
Thanh Phong, Minh Nguyệt (1) đón ngÆ°á»i và o.
----------------
(1) Trăng trong gió mát.
TÆ°Æ¡ng truyá»n mấy câu thÆ¡ nà y có từ Ä‘á»i Vạn lịch nhà Minh, do má»™t viên quan tri phủ Thanh Châu viết ra.
Tri phủ há» Vạn, ngÆ°á»i huyện Vạn, đất Xuyên Äông. Ông Ä‘á»— tiến sÄ©, là m quan huyện trải mÆ°á»i năm, thì đến Thanh Châu nháºm chức, muốn xem xét hết các mặt tốt, xấu ở xứ nà y.
Ông nghe nói Thanh Châu là đất tốt, lòng rất mừng. Và i năm sau, má»›i hiểu hết, ông năng là m những việc tốt để trÆ°á»›c là báo đáp Æ¡n vua, dÆ°á»›i khá»i phụ lòng dân chúng. Nà o có biết, trÆ°á»›c đây, hà o phú khá nhiá»u, mấy năm gần đây nạn tham quan lại nhÅ©ng không dứt, chúng vÆ¡ vét khiến bao nhiêu nhà xÆ¡ xác, dân không còn cách nà o để sống, cảnh váºt đâu còn thịnh vượng nhÆ° xÆ°a... Chỉ riêng việc ,â€dÆ°a tiến" cÅ©ng là thứ chuyện sầu thảm khiến bao nhiêu nhà kiệt quệ, bao nhiêu ngÆ°á»i bá» mạng.
Nguyên do, đất Thanh Châu trồng được má»™t loại dÆ°a ngon, mầu trắng nhÆ° bạc, ăn đủ các mùi thÆ¡m, ngon, đượm, mát, gá»i là "DÆ°a máºt ong†là má»™t thứ đặc sản rất quý. ThÆ°á»ng nghe nói: “ngÆ°á»i sợ nổi danh, lợn sợ lá»›n", dÆ°a nổi tiếng, lan truyá»n đến tai vua, nên triá»u đình năm năm bắt Ä‘em ná»™p cống.
Việc nà y chỉ khiến đám hà o lý, quan lại vui vẻ, còn dân chúng trăm há» thì khốn khổ. Bá»n quan lại địa phÆ°Æ¡ng núp dÆ°á»›i chuyện cống phẩm triá»u đình, gặp mùa dÆ°a chÃn, câu kết vá»›i bá»n hà o phú, mượn chuyện Ä‘em dÆ°a cống vua mà xâu xé trăm há», kết quả chỉ quan béo, dân gầy. NgÆ°á»i trồng dÆ°a không nuôi nổi gia đình, không trồng ná»™p quan thì quan phủ bắt tá»™i, đến ná»—i Ä‘Ã nh bá» vÆ°á»n lược, quê hÆ°Æ¡ng mà đi kiếm ăn ở nÆ¡i khác. Tháºt là :
Dưa trắng như sương
DÆ°a ngá»t tá»±a Ä‘Æ°á»ng
Năm năm cay đắng
Chuốc lấy tai ương
Quan thái thú há» Vạn đến chÆ°a được bao lâu, Ä‘em cứu xét hai năm rõ mÆ°á»i câu chuyện tệ nạn nà y, bụng nghÄ©: Tiến dÆ°a ngon, vốn chỉ là con số có giá»›i hạn, là m tốt thì dân có lợi, đằng nà y lÅ© quan lại phá lá» luáºt rồi, mình thanh trừng, đổi lại, ắt là bị chúng câu kết chống lại. NghÄ© thế, liá»n tìm cách là m dần dà , được dân chúng ủng há»™, dẫu má»™t bá»n quan lại bên dÆ°á»›i, có ngăn trở, Vạn thái thú liá»n vẫn thi hà nh. Bá»n hà o phú, quan tham bị thÃt đến quyá»n lợi, tiá»n bạc, nên giáºn căm đến táºn xÆ°Æ¡ng tủy. Trong số há», lại có ngÆ°á»i thân thÃch, là m quan trong triá»u, có chút Ãt thế là liá»n báo cho ngÆ°á»i nhà chúng, Ä‘em má»™t số tá»™i trong cách trị dân của thái thú há» Vạn kê ra, thôi không cho trị nháºm ở Thanh Châu nữa. Vạn thái thú không biết là m thế nà o, chỉ Ä‘Ã nh treo mÅ© từ quan mà di. Khi rá»i Thanh Châu, thái thú há» Vạn chỉ có má»™t vai hà nh lý, và i hòm sách. Dân chúng nhỠđến sá»± thanh liêm của ông, Ä‘Æ°a già , dắt trẻ, Ä‘Æ°a nhau Ä‘i tiá»…n. Bốn câu thÆ¡ lÆ°u lại ở trên chÃnh là do Vạn Thái Thú, lúc chia tay vá»›i dân chúng, cảm xúc mà ngâm.
Khá»i nói đến lÅ© tham quan, hà o phú ác kia là m gì, lại nói đến thái thú há» Vạn sau khi rá»i Thanh Châu, lên kinh thà nh, dÆ°Æ¡ng danh lợi nổi chìm, bá»—ng chốc mÆ°á»i năm đã trôi qua. Vì tuổi đã cao, lòng buồn, chà nản liá»n cáo quan lui vá». Ngà y được vua ra Æ¡n cho được nhÆ° ý, liá»n cáo biệt ngÆ°á»i thân ở kinh thà nh, lên Ä‘Æ°á»ng vá» quê. Dẫu mang tiếng là quan ở kinh thà nh, mà bên mình không Ä‘em theo nổi gia quyến, khi vá» chỉ má»™t thầy, má»™t tá»› mà thôi. Trên Ä‘Æ°á»ng ngắm sông, ngắm núi, lòng rất chăm chú. Tháºt là :
Một lần, tri phủ Thanh Châu,
Tiá»n nghìn, bạc vạn dá»… đâu đã mà ng
Äá» huá» lÆ°ng túi, gió trăng
NgÆ°á»i xÆ°a ai dá»… sánh bằng vá»›i ta?
Bữa ấy, hai thầy trò đến trÆ°á»›c mặt phủ Hoà i Khánh, dừng ngá»±a lại há»i, chủ quán bên Ä‘Æ°á»ng bảo há»: PhÃa trÆ°á»›c không xa là ngá»n núi Bạch Yến, gần đây tụ táºp má»™t bá»n ngÆ°á»i cÆ°á»ng tráng, đứng đầu là má»™t vị đại hòa thượng Ä‘em theo má»™t số đồ đệ, sÆ° tăng, võ nghệ rất cao cÆ°á»ng. Cái xứ lục lâm, hảo hán ấy, bá»n lái buôn Ä‘i qua Ä‘á»u bị cÆ°á»›p bóc, nhất là bá»n quan tham, lại nhÅ©ng hà o phú khét tiếng vÆ¡ vét của dân, bá»n lái buôn quỉ quyệt, không sao thoát nổi, nhẹ thì cÅ©ng mất sạch của cải, còn nặng thì chết dÆ°á»›i Ä‘ao gÆ°Æ¡m. Giá» Ä‘ang quá trÆ°a sang chiá»u, chi bằng trá» lại, sá»›m mai hãy Ä‘i thì chắc là an toà n hÆ¡n.
Nà o biết Vạn đại nhân, lòng muốn sá»›m vá» nhà , lại cho là ngoà i hà nh lý, chẳng có tiá»n bạc gì, liá»n an tâm không nghe lá»i chủ quán, tiếp tục lên Ä‘Æ°á»ng.
Khi hai thầy trò Ä‘i qua núi Bạch Yến, mặt trá»i đã lặn vá» tây khuất sau đỉnh núi. Vừa má»›i lên đèo trá»i dần dần tối. Cà ng Ä‘i thì thấy lù lù Ä‘en thẫm má»™t rừng thông rất gần, bá»—ng nghe tiếng phèn la. Rồi, từ trong rừng thông, xông ra những ngÆ°á»i nhÆ° hổ nhÆ° beo, chẳng buông tha hai thầy trò, bắt bá» cÆ°Æ¡ng, xuống ngá»±a, bị trói nghiến hai tay, lôi tuá»™t và o trong rừng. Rừng tối om, chẳng nhìn cả thấy bóng ngÆ°á»i, Vạn đại nhân biết là nh Ãt, dữ nhiá»u, hối lại thì không kịp, Ä‘Ã nh phó mặc mệnh trá»i.
Trong cảnh tối om nhÆ° thế, chợt nghe tiếng ngÆ°á»i kêu to lên: "Thắp đèn" rồi thấy má»™t luồng gió từ những ngá»n đèn sừng dê phụt lên mà thà nh. DÆ°á»›i ánh đèn, trÆ°á»›c má»™t khoảng đất lá»›n, trên có má»™t phiến đá lá»›n, trÆ°á»›c mặt là má»™t vị hòa thượng to, đẹp ngồi uy nghi, hai bên có tá»›i mÆ°Æ¡i vị hảo hán, ngÆ°á»i là sÆ°, ngÆ°á»i là dân, đủ các hạng... Vị hòa thượng cầm đầu, qua ánh đèn, xem qua hình dáng Vạn đại nhân, rồi "hầyâ€, má»™t tiếng, má»™t ngÆ°á»i trạc tuổi trung niên lên tiếng há»i:
- Có phải ông hỠVạn phải không?
Vạn đại nhân, trả lá»i ngay.
- Vâng ạ!
Lại há»i:
- Năm ấy, tháng ấy... ông là m gì, ở đâu?
Trả lá»i :
- Năm ấy, tháng ấy. . . tôi tùng nháºm Thanh Châu tri phủ.
Chỉ thấy vị hòa thượng thủ lÄ©nh gáºt đầu, sai tả hữu Ä‘em giấy, bút lại, dÆ°á»›i ánh đèn viết luôn và o giấy, gáºp lại, thuáºn tay giao cho hai nhà sÆ°, lại dặn dò mấy câu. Hai nhà sÆ° liá»n tiến đến, không nói không rằng trÆ°á»›c hết cởi trói cho hai thầy trò, bảo:
- Äại nhân đừng sợ. Chúng tôi vâng lệnh trên, suốt đêm nay Ä‘Æ°a đại nhân vượt sông Hoà ng hà , hà nh lý và ngá»±a vẫn cả đây, xin má»i Ä‘i ngay.
Vạn đại nhân chÆ°a hiểu mỡ tóp ra sao, Ä‘Ã nh cùng theo sau hai vị hòa thượng, cưỡi ngá»±a lên Ä‘Æ°á»ng. Suốt đêm ngá»±a Ä‘i không nghỉ, được hai ngÆ°á»i há»™ tống, dá»c Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»u bình an vô sá»±. Qua Hoà ng Hà , trá»i dần dần sáng rõ. Äến bên Ä‘Æ°á»ng lá»›n, nhà sÆ° liá»n cáo biệt hai thầy trò, lại lấy ra má»™t phong thÆ° trao lại, theo lá»i trại chủ dặn. Vạn đại nhân mở phong thÆ° ra, ná»™i dung không có gì chỉ thấy bốn câu thÆ¡ vá» việc dÆ°a thÆ¡m mÆ°á»i năm trÆ°á»›c đây rá»i phủ Thanh Châu mình đã là m. Duy câu cuối cùng: Thanh phong, minh nguyệt tống nhân quy (Trăng sáng, gió mát tiá»…n ngÆ°á»i vá»), thay má»™t chữ là Thanh phong, Minh nguyệt tống quán qui (Thanh Phong, Minh nguyệt tiá»…n NgÆ°á»i vá»). ông Vạn liá»n há»i:
- Chẳng hay hai vị tu hà nh tên là gì?
Hai ngÆ°á»i nói vốn dùng tên pháp danh của nhà chùa xÆ°a, má»™t là "Thanh Phong", má»™t tên là "Minh Nguyệtâ€.
Vạn đại nhân chợt hiểu ra, vị SÆ¡n đại vÆ°Æ¡ng ở ngá»n Bạch Yến, đổi má»™t chữ trong 4 của bà i thÆ¡ chÃnh là : “Thanh Phong, Minh Nguyệt tiá»…n NgÆ°á»i vá»" đó sao! NghÄ© đến đấy, chỉ còn ngá»a mặt lên trá»i mà cảm tạ. Thanh Phong, Minh Nguyệt hai vị sÆ°, cáo biệt trở vá» bá» bắc.
Vạn đại nhân trở vá» quê, suốt Ä‘á»i không quên việc nà y cho rằng, nếu là m quan thanh liêm, thì nhất định thanh thản. ông Ä‘em việc đó nói lại cho đám há»c trò háºu sinh.
Câu chuyện nà y lÆ°u truyá»n ở Thanh Châu rất rá»™ng. Dân chúng đến giá» vẫn không quên Æ¡n ông quan há» Vạn ấy, mà cái đám quan đến nháºm chức ở Thanh Châu, không thể không ghen tức.
Cho nên, Thanh Châu bao Ä‘á»i đâu có yên bình. Quan chức đến rồi Ä‘i bao lần chuyển đổi.
Äến năm Cà n Long thứ 13, Thanh Châu xảy ra má»™t vụ án lá»›n và LÆ°u Dung má»›i từ đó, từ đất Thanh Châu mà nổi danh:
Pháp luáºt vốn từ nhân tình,
O ép bức bối dân là nh.
Hình án trước vì dân xét
Cong, ngay cho tháºt phân minh.
Năm Cà n Long thứ 13, mở khoa thi lấy ngÆ°á»i tà i, lấy được má»™t ngÆ°á»i Ä‘á»— tiến sÄ© là Cao Văn Tá. Ông nà y Ä‘á»— được Ãt lâu, vua sai vá» Thanh Châu là m Tri Phủ, thầy của ông, trÆ°á»›c khi ông lên Ä‘Æ°á»ng, trong tiệc rượu Ä‘Æ°a tiá»…n, há»i:
- Con lần nà y Ä‘i nháºm chức, chà lá»±c ra sao?
Cao Văn Tá trả lá»i:
- Äược thầy chỉ bảo, từ nay xá» lý việc gì, con chỉ theo mÆ°á»i chữ sau nà y: “trên không phụ Æ¡n vua, dÆ°á»›i không phụ lòng dân".
Ông thầy rất vui nói:
- Tốt! Tốt lắm! NhÆ°ng khi gặp nạn thì con tÃnh sao.
Cao Văn Tá nói:
- Con nghĩ kỹ rồi mới thi hà nh.
Ông thầy nói:
- Thế thì tốt, nhÆ°ng ta giá»›i thiệu cho con má»™t ngÆ°á»i, có việc gì nghi ngá» thì đến há»i anh ta. NgÆ°Æ¡i đó là LÆ°u Dung, cÅ©ng là há»c trò của ta. Con nên nhá»› kỹ tên ngÆ°á»i ấy!
Cao Văn Tá nói:
- Há»c trò nhá»› rồi ạ!
Từ biệt thầy, Cao Văn Tá chá»n ngà y lên Ä‘Æ°á»ng, đến Thanh Châu. Vừa xuống ngá»±a, Cao Văn Tá cÅ©ng chẳng được nghỉ ngÆ¡i, liá»n xem xét các hình án Ä‘á»ng lại. Xem xét đến hà ng ná»a tháng, phát hiện ra có đến và i vụ còn có nhiá»u uẩn khúc. NghÄ© bụng, những vụ án nà y giá nhÆ° xét đúng thì thôi, nếu nhÆ° Ä‘oán sai, thì do những ngÆ°á»i xét trÆ°á»›c đã không giữ đúng pháp luáºt. Ta lại biết rất Ãt vá» dân tình ở đây, cách là m ăn sinh sống cÅ©ng chÆ°a rõ lắm, giá nhÆ° có sai sót gì, thì tá»± là m hủy hoại mình mất hay sao! Nếu nhÆ° đã là m mà không xét được tá»™i, thì còn mặt mÅ©i nà o! Các quan phủ nÆ°á»›c đã đổi Ä‘i hết, đến má»™t mình, nếu là m sai chỉ tá»™i cho ngÆ°á»i chê cÆ°á»i. Là m thế nà o cho tốt đây?
Thấy Cao tri phủ Ä‘ang vấp khó khăn, ngÆ°á»i thuá»™c hạ biết được liá»n đến bên thÆ°a:
- Äại nhân nghe nói có việc gì khó khăn, xin cho biết!
Tri phủ nói:
- Äất nà y có ai dá»— đạt không?
NgÆ°á»i kia đáp:
- NgÆ°á»i bản địa Ä‘á»— đạt ở đây có LÆ°u Dung!
Tri phủ tá»± nhiên nhá»› ra, liá»n thốt ra:
- Thế thì hay rồi.
Äó là Cao Tri Phủ nghÄ© đến lá»i thầy há»c dặn.
Ngà y thứ hai Cao Tri Phủ thân đến nhà LÆ°u Dung má»i LÆ°u Dung, để gỡ cái khó Ä‘ang gặp.
Lưu Dung nói:
- Tiểu nhân sợ không có đủ tà i đức, đại nhân đã có ý nhÆ° váºy, sợ tiểu nhân má»™t mình không là m nổi.
Lưu Dung lại nói:
- Nhà tôi có hai ngÆ°á»i giúp việc, không việc gì không phải dá»±a và o để há» giúp má»™t tay. Tôi sẽ lên công Ä‘Æ°á»ng thẩm vấn, án do ngà i xét, liệu có được không?
Cao Tri Phủ chấp nháºn hết.
Ngà y thứ ba, LÆ°u Dung Ä‘em Văn Thừa, Tưởng Kỳ đến Châu phủ, mở công Ä‘Æ°á»ng xét án. Vụ án thứ nhất là TrÆ°á»ng Tiểu Thúy mÆ°u giết chồng. Phòng xỠán đã mở, LÆ°u Dung truyá»n cho ngÆ°á»i truyá»n lệnh bảo:
- Truyá»n TrÆ°Æ¡ng Tiểu Thúy và nguyên cáo và o!
NgÆ°á»i giúp việc hô to:
- Trương Tiểu Thúy!
Và sau đó nguyên cáo cÅ©ng được gá»i và o.
Chỉ nghe tiếng xiá»ng khóa loảng xoảng, má»™t ngÆ°á»i con gái bị lôi ra trÆ°á»›c công Ä‘Æ°á»ng, bên cạnh là má»™t lão già quỳ bên. Cô gái trẻ dáng vẻ xem ra tá» tế. Còn lão già mặt Ä‘en nhÆ° dầu, mồm dẩu, rõ ra má»™t kẻ chÃn phần mÆ°á»i là chẳng ra gì, mắt thì luôn luôn dòm sang cô gái. LÆ°u Dung nghÄ©. Thằng già nà y không hiểu sao là ng lại gá»i là NÅ©u Bá VÆ°Æ¡ng. Chỉ cái việc lão già đen lại chiếm lấy cô gái trẻ, cÅ©ng đáng chết rồi, trong lòng cÆ¡n tức nổi lên, vá»™i ká»m chế ngay lại.
Ông đưa mắt nhìn cô gái rồi bảo:
- Cô kia tên là gì?
Cô gái ngẩng đầu nhìn Lưu Dung rồi cúi đầu đáp:
- Trương Tiểu Thúy.
- Bao nhiêu tuổi.
Tiểu Thúy trả lá»i:
- Dạ, mÆ°á»i chÃn.
Trên công Ä‘Æ°á»ng lại há»i:
- NgÆ°á»i là m sao lại mÆ°u hại chồng mình?
Trương Tiểu Thúy nói:
- Lão đâu phải là chồng tôi. Lão là kẻ thù của nhà chúng tôi.
Nói xong khóc hu hu.
Lưu Dung nói:
- Không được khóc. Lão sao lại thà nh kẻ thù của nhà cô nói rõ đi, ta sẽ cứu xét.
Cô gái vẫn không nÃn nổi, ấm ức mãi rồi nói:
- Nhà chúng con có bốn miệng ăn, ngoà i bố mẹ ra, còn có má»™t anh trai, nháºn là m của Nữư Bá VÆ°Æ¡ng hai mẫu ba ruá»™ng, hằng năm ná»™p tô xong, lÆ°Æ¡ng thá»±c không nuôi nhau nổi 3 tháng. Do đó, không giao hết số thóc tô, má»—i năm nợ lại má»™t Ãt, năm nà y sang năm khác, nợ đến hà ng trăm gánh. Cách đây và i tháng, lão già cho ngÆ°á»i đến thúc tô, chẳng thèm há»i han, cứ dán mắt nhìn và o con. Chúng con chỉ ở trong má»™t gian phòng nhá», chẳng có nÆ¡i nà o cất giấu lÆ°Æ¡ng thá»±c. Sau đó, lão già nói: "Không có thóc thì cho hoãn nhÆ°ng đừng có quên đấy nhé!". Rồi lão chỉ luôn và o con, bảo cha con: "Cô bé nà y lá»›n tÆ°á»›ng rồi, đã gả cho ai chÆ°a ?". Cha con trả lá»i: "Cháu vẫn còn bé, là m gì có ai mai mối!†Lão chẳng nói gì, cÆ°á»i cÆ°á»i rồi Ä‘i! Qua được và i hôm, má»™t bà mối đến nhà chúng con, đặt hai chục lạng bạc lên bà n, bảo là Nữu Bá VÆ°Æ¡ng đặt lá»…, bảo cha mẹ con hãy gấp lo liệu, và i hôm nữa cho xe đến đón dâu... Cha con nghe thế nổi giáºn, nói: “mả mẹ chúng bây, con gái nhà ta là ngÆ°á»i tá» tế, sao lại là m vợ thằng già ấy!â€, liá»n lấy tay gạt số bạc trên bà n xuống, vung ra khắp đất, rồi nói thẳng và o mặt bà mối: Cút! Bà mối cong lÆ°ng nhặt hết số bạc, trừng mắt nhìn cha con rồi nói: "Nà y, Sau nà y đừng có mà hối háºn đấy nhé!" nói Ä‘oạn liá»n tong tả vá». Ba ngà y sau, trá»i vừa sáng, chợt thấy bên ngoà i có ngÆ°á»i gá»i cá»a, cha con ra mở, thấy toà n là sai nha trong huyện, há»i cha con: "Mà y là TrÆ°Æ¡ng Trà ng Phú phải không. " Cha con nói "Phải". Bá»n chúng chẳng nói chẳng rằng khóa tay cha con lại, dẫn Ä‘i. Mẹ con thấy thế, hô hoán kêu lên không được hà nh hạ ngÆ°á»i. Bá»n sai nha thấy mẹ con lá»›n tiếng liá»n đánh bà ngã xuống đất, không dáºy nổi. Con và anh con phải dìu bà và o nhà , thế là bà bị bệnh luôn. Ngà y thứ hai, con mụ mối lại đến, tiến và o cá»a nói: “Ta lại phải muối mặt đến bà n việc lo ngà y tiến hà nh lá»… cÆ°á»›i đây!â€. Anh con há»i: "Bà nói thế là nhÆ° thế nà o?" Mụ mối nói: nhà ngÆ°Æ¡i Ä‘ang váºn áo xám, cha ngÆ°Æ¡i bị sai nha trên huyện lôi Ä‘i, ngÆ°á»i thiếu tô phải giam trong thủy lao, ông ấy già liệu có chịu được không? Chỉ dăm ba hôm là chầu Diêm VÆ°Æ¡ng thôi! Ta chỉ muốn há»i cho rõ Ä‘iá»u nà y: Bây giỠđại nhân ta cần gấp, hay là pháºn là m con các ngÆ°á»i cần gấp? Nếu cô mà chịu, lại đẻ cho Nữu Bá VÆ°Æ¡ng má»™t thằng con trai, rồi lại thêm con gái, thì muốn gì chẳng được. Lão gia đã nói rồi, chỉ cần anh em nhà cô nháºn lá»i của ông ấy, thóc tô thiếu không đòi nữa. Hai mẫu ba ruá»™ng thuá»™c vá» nhà các ngÆ°á»i, lại được là ngÆ°á»i thân thÃch..." Anh trai con nghe không chịu nổi, nổi nóng định ra tay, con vá»™i và ng ngăn lại, bảo bà mối rằng: "nói không thì lấy đâu bằng chứng, nếu nhÆ° lão gia muốn thế, thì hãy viết ra giấy, thả cha tôi vá» nhà , tôi sẽ Æ°ng thuáºn". Bà mối cÆ°á»i bảo: "Thế là cô đã nói rõ rà ng rồi nhé!â€. Bà ta liá»n Ä‘i vá». Bà ta bảo khoảng xế chiá»u, mặt trá»i lặn thì cha con sẽ được vá». Khi cha con vá», chân nhợt ra vì ngâm trong nÆ°á»›c. Việc nhà , ông hoà n toà n không biết gì. Con nói vá»›i ông, ông dẫm chân nói rằng: "Là m thế sao được, sao con gái hÆ¡ há»› nhà mình lại phải lấy lẽ thứ tÆ°â€. Con nói: "Cha, việc đã rồi, đợi cho lão dê già mang giấy tỠđến đây, con sẽ Ä‘i, sẽ có cách đối phó vá»›i hắn, quyết là m cho nhà hắn bẽ mặt". Ngà y hôm sau lúc lên đèn, lão cho xe đến đón con. Bà mối theo xe đến, cầm giấy tá» là m bằng. Lão ấy đến gần, con sẽ rút dao ra, đâm cho lão má»™t nhát và o tim, rồi con sẽ tá»± đâm, sau lúc lão chết. Nà o ngá» lão nhanh tay nhanh mắt, gạt được dao, chỉ đứt má»™t miếng ở ngón tay. Lão chạy ra khá»i phòng, bắt con trói lại, giải lên huyện, tố cáo con mÆ°u hại chồng, rồi giải lên phủ. Con chết cÅ©ng không sao, chỉ mong quan lá»›n giúp đỡ cho gia đình con được yên ổn.
Nói đoạn cô gái lại khóc.
LÆ°u Dung nghe hết, dặn đám nha lại ở công Ä‘Æ°á»ng, cởi khóa cho nữ phạm nhân, và truyá»n cho gá»i cha cô lại há»i. Nghe xong, nhìn Nữư Bá VÆ°Æ¡ng má»™t lượt, há»i:
- Nhà ngươi tên là gì, bao nhiêu tuổi?
Nữa Bá Vương nói:
- Tiểu nhân là Chu Văn Bân, hiện 62 tuổi.
Lại há»i:
- Trong nhà có nhũng ai?
Nữu Bá Vương nói:
- Ba vợ nhưng chưa ai có con cả.
LÆ°u Dung cÆ°á»i nhạt bảo: Nếu nhà ngÆ°Æ¡i có con, thì ta e lại hÆ¡n cả tuổi TrÆ°Æ¡ng Tiểu Thúy đấy. Sao lão không biết xấu hổ, lại còn kiện cáo hả?
Lão già kia cãi lại rằng:
- Sao lại không tố cáo? Cô ta không mưu hại chồng ư?
LÆ°u Dung cả giáºn bảo:
- Nói láo, đó là ngÆ°Æ¡i ép buá»™c, sao gá»i là chồng được.
Nữa Bá Vương nói:
- Cô ta bằng lòng đổi lấy tiá»n của tôi sao gá»i là ép buá»™c?
LÆ°u Dung cÆ°á»i bảo:
- Ta há»i ngÆ°Æ¡i, ngÆ°Æ¡i mở miệng ra nói là chồng, khép miệng lại vẫn nháºn là chồng, thế giấy tá» hợp pháp đâu?
- Không có.
- Thế đã có chuyện hai bên thá»a thuáºn chÆ°a?
- ChÆ°a!
- Thế đã có văn tự bán mình chưa?
- ChÆ°a.
Lưu Dung nói:
- Cái gì cÅ©ng chÆ°a, thế mà xoen xoét nói là chồng ngÆ°á»i ta, rõ rà ng là quân cáºy của cáºy thế, hãm hại ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện, ngay đứng trÆ°á»›c công Ä‘Æ°á»ng của ta cÅ©ng coi thÆ°á»ng pháp luáºt, không cho ngÆ°Æ¡i biết lợi hại, ngÆ°Æ¡i còn chÆ°a chịu, được, phạt năm mÆ°Æ¡i trượng.
Nghe truyá»n, sai nhân xúm đến vút luôn: Äá»›p, Ä‘á»›p, Ä‘á»›p, năm mÆ°Æ¡i gáºy đánh cho nát thịt, máu chảy đầm đìa.
Nữu Bá Vương đau thấy ông bà ông vải, kêu lớn:
- Lão gia tha cho!
Äánh gáºy xong, lão nằm bò dÆ°á»›i đất, LÆ°u Dung nói:
- Chu Văn Bân, ngÆ°á»i còn tố cáo nữa hay thôi?
- Thôi ạ, thôi ạ!
Lưu Dung bảo.
- Tố cáo không nên thân. Nhà TrÆ°Æ¡ng Trà ng Phú chịu nhiá»u tổn thất ngÆ°Æ¡i phải bồi thÆ°á»ng!
Nữu Bá Vương nói:
- Con đã viết giấy, thiếu tô và đất không đòi nữa. Cô Và Cha cô ấy đã cầm. Sáng nay con lại cho ngÆ°á»i Ä‘Æ°a đến má»™t trăm lạng bạc, Ä‘Æ°a cho há» rồi ạ!
LÆ°u Dung sai thÆ° lại chép kỹ khẩu cung của hắn, bắt Nữư Bá VÆ°Æ¡ng ký nháºn rồi báo cho gia nhân nhà há» Chu chỠở ngoà i, mang hắn vá» luôn.
LÆ°u Dung lại há»i:
- Trương Trà ng Phú đã đến chưa?
Lúc đó, thấy dÆ°á»›i thá»m có má»™t ngÆ°á»i quỳ thÆ°a:
- Dạ, tiểu nhân đây ạ!
Lưu Dung nói:
- Äem con gái ông vá», giá» có định gả cho ai, phải bà n vá»›i cô ấy, không được tá»± ý hiểu không.
Lão Trương đáp: Không dám thế nữa ạ? Không dám thế nữa ạ!
Lưu Dung bảo:
- Thôi đi!
Hai cha con vâng lệnh, theo nha môn lui ra.
LÆ°u Dung thấy má»i ngÆ°á»i đã Ä‘i hết, liá»n quay sang Cao Tri Phủ nói:
- Vụ án nà y đã rõ rà ng, khá»i phiá»n ngà i nhá»c sức, tôi đã thay ngà i xét xong rồi.
Nói xong cả hai Ä‘á»u cÆ°á»i vang.
LÆ°u Dung xét xong vụ Nữu Bá VÆ°Æ¡ng, liá»n cầm đến má»™t táºp án khác, trên bìa chỉ thấy mấy chữ: "Äánh nhau chết ngÆ°á»i".
LÆ°u Dung xin Cao Từ Phủ truyá»n lệnh:
- Äem Mã NhÆ° Long lên công Ä‘Æ°á»ng.
DÆ°á»›i thá»m vang lên má»™t tiếng:
- Äem Mã NhÆ° Long và o!
Chỉ nghe thấy tiếng khóa xÃch loảng xoảng, má»™t gã cao lá»›n tiến ra, mình cao hÆ¡n bảy thÆ°á»›c, hai hà ng lông mà y ráºm, mắt beo, mÅ©i thẳng, miệng vuông, có dáng anh hùng khà khái, đến trÆ°á»›c công Ä‘Æ°á»ng quỳ xuống.
LÆ°u Dung há»i:
- Anh kia tên là gì? Bao nhiêu tuổi?
Mà NhÆ° Long khai rõ tên há», khai rằng hai mÆ°Æ¡i lăm tuổi.
Lưu Dung nói:
- Anh là ngÆ°á»i đã thi Ä‘á»— ngà nh võ phải không? Sao không biết luyện mình, nghÄ© chuyện báo Ä‘á»n Æ¡n nÆ°á»›c, lại Ä‘i đánh nhau, há chẳng là m xấu mặt tổ tiên Æ°?
Mã Như Long bẩm rằng:
- Tiểu nhân tuy có chút võ nghệ, không hỠdám nghĩ đến chuyện đánh nhau với ai.
LÆ°u Dung khẽ gáºt đầu bảo:
Nhà ngươi nói nghe cũng được, nhưng tại sao Vương Tiểu Lục lại được xác thực là ngươi đánh chết?
Mã Như Long vội bẩm:
- ThÆ°a đại nhân, tôi tháºt oan, VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục không phải do tôi chém chết!
Lưu Dung nói:
- Äầu Ä‘uôi câu chuyện ra sao? Cứ thá»±c khai ra!
Nguyên do Mã NhÆ° Long dẫu Ä‘á»— võ cá» nhân, nhÆ°ng không có tiá»n chạy chá»t, do đó không được bổ dụng. Không có nghá» gì nuôi thân, Mã thÆ°á»ng qua lại nÆ¡i chá»i gà cược bạc, thấy những con gà chá»i khi gặp địch thủ, chỉ tiến không chịu lùi, rất giống vá»›i tÃnh khà của mình, liá»n cÅ©ng nuôi má»™t con. Mã chỉ mong con gà của mình má»—i lần lâm tráºn đã đánh là thắng, không há» biết thua. Nguyên do Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i, chÆ¡i gà chá»i cÅ©ng là má»™t thứ cá» bạc, hai bên có gà đưa đến chá»i, bà n bạc cá cược tiá»n hoặc má»™t thứ váºt gì tháºt đáng giá, có ngÆ°á»i thua đến khuynh gia bại sản. Mã NhÆ° Long tất nhiên không tÃnh chuyện cá» bạc mà nuôi gà chá»i, chẳng qua chẳng kiếm sống nổi, thì thá» bÆ°á»›c và o nghá» xem sao. Chẳng dè con gà của Mã trở thà nh "thắng không biết mệt", khiến giá»›i chá»i gà ai cÅ©ng mong có trong tay, trong đó có má»™t gã mê cá» bạc chá»i gà là VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục. Äã mấy lần gã nà i nỉ Mã NhÆ° Long, xin mua được con gà chá»i ấy, dù bao nhiêu bạc cÅ©ng ừ.
Mã NhÆ° Long quý con gà nhÆ° châu ngá»c, đâu chịu lấy tiá»n bạc của hắn. VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục ngông cuồng, cố ý chiếm lấy con gà chá»i của Mã NhÆ° Long bằng được. Má»—i ngà y đến nhà Long má»™t lần. Má»™t hôm, Mã NhÆ° Long Ä‘i ra ngoà i chÆ¡i, VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục đến, chỉ thấy vợ Mã NhÆ° Long ở nhà , VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục, nhân cÆ¡ há»™i hiếm có nà y bèn nói:
- Bà chị nà y, anh Mã đã thá»a thuáºn ở chợ, bán gà trá»i, để tôi mang gà vá» nhà nhé!
Vợ Mã thấy VÆ°Æ¡ng hà ng ngà y tá»›i nhà , là bạn thân của chồng mình, liá»n chẳng ngá» vục gì, để gã Ä‘em con gà đi. Khi Mã NhÆ° Long vá» nhà , thấy gà chá»i đâu mất, vá»™i há»i vợ. Vợ Mã nói:
- Thế anh chẳng cho Vương Tiểu Lục đến nhà bắt gà rồi ư?
Mã NhÆ° Long liá»n dẫm chân kêu lên "Há»ng rồi!†liá»n chạy vá»™i Ä‘i.
Mã chạy thẳng đến nhà Vuông Tiểu Lục, thấy hắn Ä‘ang thái rau nấu cÆ¡m, hất đầu há»i:
- Gà của tớ đâu?
Vương Tiểu Lục giở thói lưu manh nói:
- Gà của cáºu ở nhà cáºu ấy! Vá» nhà mà há»i!
Mã NhÆ° Long cÆ°á»i bảo:
- Thôi đừng đùa nữa, đem giả tớ đây!
Vương Tiểu Lục trơ mặt nói:
- Tao nà o có thấy gà qué gì!
Mã thấy hắn cứ ỳ ra, liá»n cáu, bảo:
- Mà y muốn bắt hả? Äể tao và o xem!
Vương Tiểu Lục giương mắt thách:
- Mà y dám hả?
Mã NhÆ° Long thấy vẻ gian dối của VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục, nên bất kể giá»i đất, liá»n xông thẳng và o nhà . VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục không nói không rằng thoi và o ngá»±c Mã NhÆ° Long má»™t đấm, Mã vốn có võ, đánh đâu dá»…. Mã tránh ra, VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục đấm hụt, lao đầu vá» phÃa trÆ°á»›c. VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục biết sức mình không địch nổi Mã, cầm luôn dao thái rau bổ và o đầu Mã. Mã lấy tay gạt má»™t bên, khiến gã dùng sức bị mất Ä‘Ã ngã, con dao trong tay VÆ°á»›ng Tiểu Lục văng ra lại lao trúng và o huyệt thái dÆ°Æ¡ng của hắn, máu ở đầu phụt ra, quay mình chết luôn. Nhà VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục chẳng có ai mà tố cáo, Mã NhÆ° Long lên huyện đầu thú, quan huyện lấy chuyện “ấu đả sát thÆ°Æ¡ng†mà luáºn tá»™i, chuyển lên phủ Ä‘em công văn tá»›i bắt Ä‘i.
LÆ°u Dung nghe xong bãi xỠán, ba ban là m việc Ä‘á»u lui. LÆ°u Dung vá» phòng riêng nghỉ ngÆ¡i, chẳng ngá» Cao Tri Phủ đã chá» sẵn ở đó, thấy LÆ°u Dung liá»n bảo:
- Chà chà , đại nhân của ta, sao ngà i lại dám thả phạm nhân giết ngÆ°á»i nhỉ?
LÆ°u Dung không trả lá»i Cao, chỉ cởi áo, uống trà , rồi từ từ trả lá»i :
- Äại nhân bảo ngÆ°á»i tù giết ngÆ°á»i là ai váºy?
Cao Tri Phủ nói:
- Là Mã Như Long chứ ai!
Lưu Dung nói:
Mã NhÆ° Long sao gá»i là phạm nhân giết ngÆ°á»i được.
Cao Từ Phủ nói:
- Thế Vương Tiểu Lục chẳng bị anh ta giết hay sao.
Lưu Dung nói:
- Hạ quan theo việc nà y chÆ°a được bao lâu, có Ä‘iá»u gì mong huynh chỉ giáo. Lấy việc hôm nay mà nói luáºt đã qui định rõ rà ng, mÆ°u mô ép ngÆ°á»i lấy tà i váºt của ngÆ°á»i khác sao lại không gá»i là cÆ°á»ng đạo được!
Cao Tri Phủ nói.
- Tà i váºt chỉ là má»™t con gà . Má»™t con gà chá»i, nó đáng gì mà bà n.
Lưu Dung nói:
- Luáºt không há» qui định cụ thể tà i váºt là gì! Gá»i là má»™t thứ đồ chÆ¡i Æ°, thế đỉnh vạc của miếu đình nhà Châu , nhà ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng là đồ chÆ¡i đó thôi! Ai ai chẳng coi đó là của báu của quốc gia, giá trị ấy tiá»n không đổi được, cÅ©ng gá»i là của cải cả. Gà chá»i tuy là gà , cÅ©ng không phải bá» tiá»n ra là mua được cÅ©ng được quy là tà i váºt. MÆ°u Ä‘oạt tà i váºt, tháºm chà cÆ°á»›p Ä‘i giữa ban ngà y, kẻ ấy chÃnh là cÆ°á»ng đạo, ngÆ°á»i ta đến đòi lại còn quanh co, lại còn là m tá»›i, vung tay đánh ngÆ°á»i thế là hà nh hung.
Cao Tri Phủ nói:
- NhÆ° lão huynh viện lý lẽ, thì dẫu là kẻ ăn trá»™m gà nhà ngÆ°á»i ta, liệu có đáng tá»™i chết chÆ°a? Mã NhÆ° Long giết hắn, há không phạm pháp?
Lưu Dung nói:
- Mã NhÆ° Long đâu có giết hắn ! VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục dùng dao giết Mã NhÆ° Long. Mã NhÆ° Long phải tá»± vệ lấy tay gạt ra, dao trong tay kẻ giết ngÆ°á»i văng ra, trúng và o thái dÆ°Æ¡ng giết hắn. Tôi lấy khẩu cung của Mã NhÆ° Long mà xét Ä‘oán, trÆ°á»›c đã khám nghiệm tá» thi, đã phê rõ dao văng ra trúng thái dÆ°Æ¡ng mà chết", do thế mà cho là VÆ°Æ¡ng Tiểu Lục không phải do Mã NhÆ° Long giết. Huống hồ, Mã NhÆ° Long trần tay không, không Ä‘em theo vÅ© khÃ, là m sao mà bảo hắn giết ngÆ°á»i được!
Cao Tri Phủ nói:
- Vốn dĩ là thế, tôi xin chịu anh!
Sau vụ án ấy, hai ngÆ°á»i thà nh bạn thân, không có việc gì là không có nhau.
|
|
|
| |