|
|
02-09-2008, 02:53 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 10
Äứa con
Sợ hãi, mếu máo, đứa con đã dá»± lá»… an táng của mẹ; sợ hãi, buồn rầu, nó đã lắng nghe Tất Äạt chà o nó là con chà ng và đón má»i nó trong túp lá»u của Vệ Sá». Suốt trong nhiá»u ngà y, nó ngồi vá»›i má»™t gÆ°Æ¡ng mặt xanh xao trên ngá»n đồi nghÄ©a địa, nhìn ra xa, khép lòng lại, chiến đấu vá»›i định mệnh.
Tất Äạt biệt đãi nó và để nó yên, vì chà ng tôn trá»ng ná»—i buồn khổ của nó. Tất Äạt hiểu rằng con chà ng không biết chà ng. Nó không thể yêu chà ng nhÆ° má»™t ngÆ°á»i cha. Dần dà chà ng cÅ©ng thấy và nháºn ra rằng đứa trẻ con mÆ°á»i má»™t tuổi kia là má»™t đứa con cÆ°ng và đã lá»›n lên trong táºp tục của những nhà già u, rằng nó quen vá»›i cao lÆ°Æ¡ng mỹ vị, giÆ°á»ng êm nệm ấm, quen sai bảo tôi tá»›. Tất Äạt hiểu rằng đứa con cÆ°ng Ä‘ang buồn sầu ấy không thể bá»—ng chốc hà i lòng vá»›i má»™t nÆ¡i xa lạ nghèo khó. Chà ng không ép nó; chà ng giúp nó rất nhiá»u và luôn luôn dà nh cho nó những món ăn ngon nhất. Chà ng mong thu phục được nó từ từ bằng tÃnh kiên nhẫn, thân máºt của chà ng.
Chà ng đã tưởng mình già u có, hạnh phúc khi đứa con đến vá»›i chà ng, nhÆ°ng thá»i gian qua, và nó vẫn buồn rầu, xa lạ và khi nó tá» ra ngạo nghá»…, khiêu khÃch chà ng, khi nó không chịu là m việc, khi nó không tá» ra kÃnh ngÆ°á»i già cả và lại trá»™m trái cây của Vệ Sá», Tất Äạt bắt đầu nháºn thấy rằng đứa con của chà ng không Ä‘em lại hạnh phúc an vui gì, mà chỉ Ä‘em cho chà ng lo buồn. NhÆ°ng chà ng yêu nó và chá»n lá»±a lo buồn vá»›i tình yêu nó, hÆ¡n là hạnh phúc an vui mà không có nó.
Từ khi con Tất Äạt ở lại trong lá»u, đôi bạn bắt đầu phân công. Vệ Sá» là m tất cả những công việc trên đò ngang và Tất Äạt, để được gần con, là m việc trong chòi và ngoà i đồng.
Trong nhiá»u tháng Tất Äạt kiên tâm chỠđợi, hi vá»ng con chà ng sẽ hiểu chà ng, sẽ nháºn tình yêu của chà ng và đáp lại tình yêu ấy. Trong nhiá»u tháng Vệ Sá» quan sát Ä‘iá»u đó, chỠđợi và im lặng. Má»™t ngà y kia khi cáºu bé Tất Äạt là m khổ cha nó vá»›i sá»± khiêu khÃch và tÃnh khà khó chịu của nó đã đánh vỡ cả hai chén ăn cÆ¡m, Vệ Sá» gá»i riêng bạn và o buổi chiá»u để nói chuyện.
- Xin lá»—i anh, - Ông nói - tôi nói vá»›i anh vá»›i tÆ° cách má»™t ngÆ°á»i bạn thân. Tôi có thể thấy rằng anh Ä‘ang lo lắng bất hạnh. Con của anh, bạn Æ¡i, Ä‘ang quấy rầy anh và quấy rầy cả tôi nữa. Con chim non kia quen vá»›i má»™t Ä‘á»i sống khác, má»™t chiếc tổ khác. Nó không chạy trốn của cải và phố thị nhÆ° anh đã trốn; nó đã phải từ giã những thứ đó má»™t cách miá»…n cưỡng. Tôi đã há»i dòng sông nhÆ°ng con sông cÆ°á»i, nó cÆ°á»i tôi và cÆ°á»i anh, nó cÆ°á»i lên rÅ© rượi trÆ°á»›c sá»± Ä‘iên rồ của chúng ta. NÆ°á»›c sẽ tìm đến nÆ°á»›c, tuổi trẻ sẽ tìm đến tuổi trẻ. Con anh sẽ không sung sÆ°á»›ng ở nÆ¡i nà y. Anh hãy há»i dòng sông và lắng nghe nó nói Ä‘i.
Lo lắng, Tất Äạt nhìn và o khuôn mặt tá» tế trên đấy in nhiá»u nếp nhăn khả ái của Vệ Sá».
- Là m sao tôi xa nó được? - Chà ng khẽ nói - Bạn Æ¡i, cho tôi Ãt lâu đã. Tôi Ä‘ang chiến đấu để được nó. Tôi có đạt đến lòng nó. Tôi sẽ thắng bằng tình yêu và kiên nhẫn. Dòng sông sẽ nói vá»›i thằng bé má»™t ngà y kia. Nó cÅ©ng sẽ được kêu gá»i.
Nụ cÆ°á»i Vệ Sá» trở nên thân máºt hÆ¡n :
- á»’, dÄ© nhiên, - Ông nói - nó cÅ©ng được kêu gá»i, nó cÅ©ng thuá»™c và o dòng sông bất tuyệt. NhÆ°ng anh và tôi có biết nó sẽ được kêu gá»i theo cái gì không? Theo con Ä‘Æ°á»ng nà o, công việc gì, ná»—i buồn gì không? Ná»—i buồn của nó sẽ bao la. Lòng nó kiêu căng sắt đá. Có lẽ nó sẽ Ä‘au khổ nhiá»u, lầm lá»—i nhiá»u, tá»™i lá»—i nhiá»u và là m nhiá»u bất công. Bạn Æ¡i, nói cho tôi nghe, có phải bạn Ä‘ang giáo dục con bạn đấy hay không? Nó có vâng lá»i bạn hay không? Bạn có đánh, phạt nó không?
- Không, Vệ Sá», tôi không là m gì trong những chuyện ấy cả.
- Tôi biết. Bạn không cứng rắn vá»›i nó, bạn không phạt, không ra lệnh cho nó - bởi bạn biết rằng sá»± má»m dẻo mạnh hÆ¡n là nghiêm khắc, nÆ°á»›c mạnh hÆ¡n đá, tình yêu mạnh hÆ¡n bạo lá»±c. Tốt lắm, tôi khen bạn. NhÆ°ng không phải là má»™t lá»—i của bạn hay sao, vì đã không cứng rắn vá»›i nó, không phạt nó? Bạn lại không trói buá»™c thằng bé vá»›i tình thÆ°Æ¡ng của bạn đó sao? Bạn lại không là m cho thằng bé hổ thẹn trÆ°á»›c lòng tá» tế và kiên nhẫn của bạn, và là m cho nó cà ng thêm khó xỠđó sao? Bạn lại không bắt buá»™c đứa con nuông chiá»u ngạo nghá»… ấy sống trong má»™t chòi tranh vá»›i hai ông già ăn chuối chát, xem gạo cÅ©ng đã là cao lÆ°Æ¡ng, những ngÆ°á»i mà tÆ° tưởng không đồng vá»›i nó, mà trái tim đã vắng lạnh già cá»—i, Ä‘áºp khác nhịp vá»›i nó? Thá» há»i có phải thằng bé đã bị trói buá»™c và hà nh phạt bởi má»i thứ ấy không?
Tất Äạt bối rối nhìn xuống đất, chà ng há»i nhá» nhẹ :
- Anh nghĩ tôi phải là m gì bây gi�
Vệ SỠđáp :
- Trả nó vá» thà nh phố, vá» nhà của mẹ nó. Ở đó còn có gia nhân, giao nó cho há», và nếu há» không còn ở đấy, giao thằng bé cho má»™t ông thầy, không phải chỉ để giáo dục nó, mà để nó có thể gặp gỡ các đứa trẻ khác trong thế giá»›i của nó. Có bao giá» anh nghÄ© đến việc ấy chÆ°a?
Tất Äạt trả lá»i buồn bã :
- Anh có thể thấy rõ lòng tôi, tôi thÆ°á»ng nghÄ© đến Ä‘iá»u đó. NhÆ°ng vá»›i trái tim sắt đá của nó, nó sẽ sống ra sao trong cuá»™c Ä‘á»i? Nó lại chẳng xem nó cao hÆ¡n, chẳng đắm Ä‘uối trong lạc thú và thế lá»±c, mắc lại những lá»—i lầm của cha nó đã mắc hay sao? Và cứ thế chìm đắm trong Ä‘au khổ?
NgÆ°á»i lái đó mỉm cÆ°á»i. Ông nhẹ nắm tay Tất Äạt và nói :
- Hãy há»i dòng sông vá» Ä‘iá»u đó Ä‘i bạn ạ, lắng nghe dòng sông lên tiếng. Bạn có tháºt nghÄ© rằng bạn đã phạm những Ä‘iên rồ để tránh cho con bạn hay không? Bạn có thể bảo vệ cho con bạn khá»i khổ Ä‘au không? Và bằng cách nà o? Bằng giáo dục, bằng cầu nguyện, bằng khuyến khÃch? Bạn Æ¡i, bạn đã quên câu chuyện bổ Ãch vá» chà ng Tất Äạt, đứa con trai của ngÆ°á»i Bà La Môn, và má»™t lần bạn đã kể cho tôi nghe rồi sao? Ai đã bảo vệ Tất Äạt ngÆ°á»i Sa Môn, khá»i Ä‘au khổ, khá»i tá»™i lá»—i, khá»i sá»± trác táng và điên rồ? Lòng ngoan đạo của cha chà ng, sá»± cổ võ của thầy chà ng Æ°? Có ngÆ°á»i cha nà o, thầy nà o ngăn nó khá»i hÆ° há»ng vì Ä‘á»i, ngăn nó sống cuá»™c Ä‘á»i của nó, ngăn nó khá»i tá»™i lá»—i, ngăn nó khá»i tá»± uống chén Ä‘á»™c dược, ngăn nó tìm lấy con Ä‘Æ°á»ng riêng. Bạn nghÄ© có ngÆ°á»i sẽ tránh khá»i giẫm qua con Ä‘Æ°á»ng ấy sao? Và ngÆ°á»i ấy có lẽ là đứa con của bạn, vì bạn muốn thấy nó tránh được buồn Ä‘au và ảo tưởng? NhÆ°ng dầu bạn có chết mÆ°á»i lần vì nó, bạn cÅ©ng không thể thay đổi định mệnh nó mảy may.
ChÆ°a bao giá» Vệ Sá» nói nhiá»u nhÆ° váºy. Chà ng cám Æ¡n Vệ Sá» má»™t cách thân máºt, và xao xuyến Ä‘i vá» chòi, nhÆ°ng không thể nà o ngủ được. Không có gì Vệ Sá» nói mà chà ng đã không nghÄ© đến và tá»± biết. NhÆ°ng mạnh hÆ¡n sá»± hiểu biết đó là tình yêu của chà ng đối vá»›i đứa con, lòng táºn tuỵ của chà ng, ná»—i lo sợ phải mất nó. Äã bao giá» chà ng yêu ai má»™t cách mù quáng nhÆ° thế, khổ sở nhÆ° thế, tuyệt vá»ng nhÆ° thế và hạnh phúc nhÆ° thế chÆ°a?
Tất Äạt không thể là m theo ý kiến bạn chà ng, chà ng không thể chịu bỠđứa con. Chà ng cho phép nó Ä‘iá»u khiển mình, thiếu lá»… Ä‘á»™ vá»›i mình. Chà ng im lặng và chỠđợi. Hà ng ngà y, chà ng ná»— lá»±c trong tình bạn và lòng kiên nhẫn vá»›i đứa bé. Vệ Sá» cÅ©ng im lặng và chỠđợi, má»™t cách bằng hữu, thông cảm, nhẫn nại. Há» Ä‘á»u là những ngÆ°á»i vô địch vá» sá»± kiên tâm. Má»™t hôm khi khuôn mặt đứa con nhắc nhở chà ng nhá»› đến Kiá»u Lan, Tất Äạt bá»—ng nhá»› lại Ä‘iá»u mà má»™t lần nà ng đã bảo chà ng: “Chà ng không thể yêu Ä‘Æ°Æ¡ng†nà ng bảo thế và chà ng đồng ý. Chà ng đã tá»± và mình nhÆ° má»™t vì sao, và tha nhân nhÆ° những chiếc lá rụng, tuy nhiên chà ng cảm thấy trong lá»i nói có Ãt nhiá»u trách móc. Quả tháºt chà ng chÆ°a bao giá» hoà n toà n say đắm kẻ khác đến Ä‘iên dại. ChÆ°a bao giá» chà ng đủ khả năng là m việc đó, và đối vá»›i chà ng dÆ°á»ng nhÆ° đấy là cái khác biệt lá»›n lao nhất giữa chà ng và những ngÆ°á»i thÆ°á»ng tình. NhÆ°ng bây giá» từ khi có đứa con trai, Tất Äạt đã trở nên giống hệt má»i ngÆ°á»i, quá buồn khổ vì quá yêu thÆ°Æ¡ng. Chà ng cuồng dại trong tình yêu. Bây giá», má»™t cách muá»™n mà ng, chà ng thá»±c nghiệm lần đầu tiên trong Ä‘á»i cái Ä‘am mê mạnh nhất và lạ lùng nhất. Chà ng Ä‘au khổ mãnh liệt vì Ä‘am mê ấy, nhÆ°ng đồng thá»i nó cÅ©ng là m tâm hồn chà ng má»›i mẻ dồi dà o hÆ¡n. Chà ng cảm thấy tình yêu mù quáng đó quả tháºt là má»™t Ä‘am mê rất ngÆ°á»i, đó là Sinh Tá», má»™t suối nÆ°á»›c sâu đầy sóng gió. Cùng lúc chà ng cảm thấy nó không phải là vô giá trị, trái lại, nó cÅ©ng cần thiết, và nó ở ngay trong bản chất chà ng. Sá»± xúc cảm đó, sá»± Ä‘au Ä‘á»›n đó, những sá»± Ä‘iên rồ đó cÅ©ng phải được chứng nghiệm.
Trong lúc đó đứa con trai để mặc cho chà ng Ä‘iên dại, mặc cho chà ng cố gắng, mặc cho chà ng nhẫn nhục trÆ°á»›c tÃnh khà oái oăm của nó. Äối vá»›i nó, ngÆ°á»i cha nà y không có gì quyến rÅ©, và cÅ©ng không có gì là m cho nó sợ. NgÆ°á»i cha nà y là má»™t ngÆ°á»i tốt, má»™t ngÆ°á»i quân tá», có lẽ là má»™t ngÆ°á»i ngoan đạo, má»™t ngÆ°á»i thánh thiện - nhÆ°ng tất cả đó không phải là những đức tÃnh có thể chinh phục đứa bé. Cái ngÆ°á»i cha nà y - ngÆ°á»i luôn luôn giam nó trong túp lá»u tồi tà n - gai con mắt nó, và khi ông ấy trả lá»i sá»± thô lá»— của nó bằng má»™t nụ cÆ°á»i, đáp lại sá»± nhục mạ của nó bằng sá»± tá» tế... thì đấy là cái mÆ°u mẹo khả ố nhất của con cáo già . Nó muốn thà ông ấy cứ dá»a nạt nó Ä‘i, xá» tệ vá»›i nó Ä‘i.
Má»™t hôm cáºu bé nói ra những Ä‘iá»u nó nghÄ© và công khai chống lại cha nó. Tất Äạt bảo nó Ä‘i nhặt má»™t Ãt củi. NhÆ°ng thằng bé không rá»i khá»i túp lá»u. Nó đứng dáºy, đầy thách thức và giáºn dữ, giáºm chân bặm tay và mạnh mẽ tạt và o mặt cha nó tất cả lòng căm há»n khinh thị ôm ấp bấy lâu. Nó hét lên, mồm sủi bá»t mép :
- Ông tá»± kiếm lấy! Tôi không phải là đầy tá»› ông. Tôi biết ông không đánh tôi: ông không dám! NhÆ°ng tôi biết ông sẽ tiếp tục phạt tôi và là m cho tôi cảm thấy bé bá»ng trÆ°á»›c sá»± thánh thiện và độ lượng của ông. Ông muốn cho tôi trở thà nh nhÆ° ông, ngoan đạo, tá» tế, khôn ngoan nhÆ° ông. NhÆ°ng chỉ để mà khinh bỉ ông, tôi thà trở thà nh má»™t kẻ trá»™m, má»™t kẻ giết ngÆ°á»i và xuống địa ngục còn hÆ¡n là giống ông. Tôi muốn giết ông. Ông không phải là cha tôi, mặc dù ông có là ngÆ°á»i yêu của mẹ tôi mấy chục lần Ä‘i nữa!
Äầy tức giáºn và đau khổ, cáºu bé tìm lối thoát trong má»™t trà ng chá»i rủa man dại hắt và o mặt cha cáºu. Rồi nó bá» chạy và đến sẩm tối má»›i trở vá».
Sáng hôm sau cáºu bé biến mất. Má»™t cái rổ cá Ä‘á»±ng tiá»n cÅ©ng mất. Tất Äạt thấy chiếc thuyá»n không ở bên kia bá». Cáºu bé đã cao bay xa chạy.
Vô cùng buồn thảm từ khi nghe những lá»i Ä‘ay nghiến hôm qua của đứa con, Tất Äạt nói :
- Tôi phải đi theo nó. Một đứa trẻ không thể đi qua rừng một mình; nó sẽ gặp nguy hiểm. Chúng ta phải là m một chiếc bè, Vệ SỠạ, để sang sông.
Vệ SỠnói :
- Chúng ta sẽ là m má»™t chiếc bè để Ä‘i lấy lại thuyá»n mà cáºu bé vừa lấy. NhÆ°ng hãy để cho nó Ä‘Ã, bạn ạ. Nó không còn là má»™t đứa nhá» nữa đâu, nó biết cách tá»± giữ mình. Nó Ä‘ang tìm Ä‘Æ°á»ng vá» thà nh phố, và nó có lý. Äừng quên Ä‘iá»u đó. Nó Ä‘ang là m Ä‘iá»u mà bạn đã sÆ¡ ý không là m. Nó Ä‘ang tá»± giữ mình, Ä‘ang Ä‘i con Ä‘Æ°á»ng riêng của nó. á»’ Tất Äạt, tôi có thể thấy bạn Ä‘ang Ä‘au khổ, ná»—i Ä‘au khổ mà ngÆ°á»i khác sẽ cÆ°á»i, và chÃnh bạn cÅ©ng sẽ cÆ°á»i.
Tất Äạt không trả lá»i. Chà ng đã sẵn sà ng cái mác trong tay và bắt đầu là m má»™t chiếc bè tre, và Vệ Sá» giúp chà ng buá»™c những cây lại vá»›i nhau bằng dây cá». Äoạn há» chống qua bên kia bá». Tất Äạt há»i :
- Sao anh lại mang theo cái mác là m gì?
Vệ SỠđáp :
- Có thể cái chèo của chiếc thuyá»n đã mất.
NhÆ°ng Tất Äạt biết bạn Ä‘ang nghÄ© gì - có lẽ đứa bé đã liệng cái chèo Ä‘i, hay bẻ gãy, để trả thù và đỠphòng hai ngÆ°á»i Ä‘uổi theo nó. Và quả tháºt, không còn cái chèo trong thuyá»n nữa. Vệ Sá» chỉ xuống đáy thuyá»n và mỉm cÆ°á»i vá»›i bạn nhÆ° để nói: Anh không thấy đứa con của anh muốn gì sao? Anh không thấy rằng nó không muốn bị Ä‘uổi theo sao? NhÆ°ng ông ta không nói thà nh lá»i, và bắt đầu là m má»™t cái chèo má»›i. Tất Äạt rá»i bạn để Ä‘i tìm con. Vệ Sá» không ngăn cản.
Tất Äạt ở trong rừng rất lâu má»›i thấy rằng cuá»™c tìm kiếm tháºt vô Ãch. Chà ng nghÄ©, hoặc là nó đã bá» xa khu rừng và đã đến thà nh phố, hoặc nếu nó còn trên Ä‘Æ°á»ng nó sẽ lẩn trốn ngÆ°á»i theo dõi. Và khi chà ng suy nghÄ© xa hÆ¡n chà ng thấy không còn báºn tâm vỠđứa con trai nữa, và thâm tâm chà ng biết nó không gặp Ä‘iá»u gì nguy hại. Mặc dù váºy, chà ng vẫn tiếp tục Ä‘i, không nao núng, không phải để cứu thằng bé mà vì mong má»i thấy lại nó. Chà ng Ä‘i vá» phÃa đô thị.
Khi chà ng đến con Ä‘Æ°á»ng rá»™ng gần đô thà nh, chà ng đứng yên lặng trên lối và o khu vÆ°á»n xinh đẹp của Kiá»u Lan ngà y xÆ°a, nÆ¡i chà ng đã trông thấy nà ng lần đầu tiên ngồi trên chiếc kiệu. Quá khứ dâng lên trÆ°á»›c mắt chà ng. Chà ng thấy lại chÃnh chà ng đứng đấy, má»™t ngÆ°á»i Sa Môn tuổi trẻ, râu ria, áo quần tÆ¡i tả, tóc đầy bụi. Tất Äạt đứng rất lâu nhìn qua cổng mở và o khu vÆ°á»n. Chà ng trông thấy những nhà sÆ° Ä‘i dạo dÆ°á»›i những vòm cây đẹp. Chà ng đứng đấy rất lâu suy nghÄ©, trông thấy những bức tranh vẽ lại chuyện Ä‘á»i chà ng. Chà ng đứng đấy rất lâu nhìn những nhà sÆ°, và chỉ thấy con chà ng và Kiá»u Lan Ä‘i dạo dÆ°á»›i những hà ng cây cao. Chà ng thấy rõ rà ng Kiá»u Lan Ä‘i cùng chà ng và chà ng nháºn cái hôn đầu tiên của nà ng. Chà ng thấy chà ng đã ngạo mạn và khinh bỉ ra sao khi ngoái nhìn những ngà y Sa Môn của chà ng, hăm hở và kiêu hãnh ra sao khi bắt đầu cuá»™c sống thế tục. Chà ng thấy Vạn Mỹ, những gia nhân, những bữa tiệc, những tay cá» bạc, những nhạc công. Chà ng thấy con chim của Kiá»u Lan trong chiếc lồng, chà ng sống lại tất cả những Ä‘oạn Ä‘á»i, hô hấp khổ đế, trở lại già , mệt má»i, buồn nôn và mÆ¡ Æ°á»›c được chết Ä‘i, rồi lại nghe tiếng “Om†mà u nhiệm. Sau khi đứng rất lâu ở cổng vÆ°á»n, Tất Äạt má»›i nháºn ra rằng Æ°á»›c muốn thúc đẩy chà ng và o nÆ¡i đây tháºt là điên rồ, rằng chà ng không thể giúp đỡ con chà ng, rằng chà ng không nên ép uổng nó. Chà ng cảm thấy má»™t tình yêu sâu Ä‘áºm đối vá»›i đứa con lÆ°u vong, tình thÆ°Æ¡ng nhÆ° má»™t ung nhá»t, và cùng lúc cảm thấy ung nhá»t đó không là m mủ trong chà ng, mà sẽ là nh.
Vì ung nhá»t chÆ°a là nh ngay lúc đó, nên chà ng còn buồn bã. Thay vì mục Ä‘Ãch đã thúc đẩy chà ng đến đây tìm kiếm đứa con, chỉ còn sá»± trống rá»—ng trong lòng chà ng. Buồn rầu, chà ng ngồi xuống. Chà ng cảm thấy má»™t cái gì chết trong tim. Chà ng không còn thấy hạnh phúc, mục Ä‘Ãch nà o nữa. Chà ng ngồi đấy thê lÆ°Æ¡ng, chỠđợi. Chà ng đã há»c Ä‘iá»u nà y từ dòng sông: chỠđợi, kiên nhẫn, lắng nghe. Chà ng ngồi lắng nghe trong con Ä‘Æ°á»ng đầy bụi, lắng nghe tim chà ng Ä‘áºp mệt nhá»c buồn rầu và đợi chá» má»™t tiếng nói. Chà ng phủ phục ở đấy và nghe ngóng hà ng giá», không còn thấy hình ảnh gì nữa, rÆ¡i và o sá»± rá»—ng không và thả mình và o đấy mà không tìm thấy lối ra. Và khi chà ng cảm thấy vết thÆ°Æ¡ng nhức nhối, chà ng thì thầm tiếng “Omâ€, lắng mình trong tiếng ấy. Những tăng sÄ© trong vÆ°á»n thấy chà ng và khi chà ng đã ở đấy nhiá»u giá», bụi bám dà y mái tóc hoa râm, má»™t ngÆ°á»i Ä‘i đến bên chà ng và đặt hai quả chuối trÆ°á»›c mặt chà ng. Chà ng không trông thấy ông ta.
Má»™t bà n tay đặt lên vai kéo chà ng vá» thá»±c tại. Chà ng nháºn ra cái vá»— vai thân mến rụt rè ấy, và tỉnh dáºy. Chà ng đứng lên và chà o Vệ Sá», ngÆ°á»i đã Ä‘i theo chà ng. Khi nhìn thấy gÆ°Æ¡ng mặt tá» tế của Vệ Sá», nhìn những Ä‘Æ°á»ng nhăn trên mặt khi ông ta mỉm cÆ°á»i, nhìn và o đôi mắt sáng của ông, chà ng cÅ©ng mỉm cÆ°á»i. Chà ng trông thấy hai trái chuối bên cạnh. Chà ng nhặt lên, cho bạn má»™t quả và ăn má»™t. Rồi chà ng lặng lẽ Ä‘i theo Vệ Sá» qua khu rừng, trở vá» bến đò. Không ai nói đến những gì đã xảy ra, cÅ©ng không ai nhắc đến tên thằng bé hay sá»± Ä‘Ã o tẩu của nó và vết thÆ°Æ¡ng nó gây ra. Tất Äạt Ä‘i nằm trong chiếc lá»u, và khi Vệ SỠđến thăm Ä‘em cho chà ng cốc nÆ°á»›c dừa, ông thấy chà ng đã ngủ.
Xem tiếp chương 11
Last edited by quykiemtu; 19-11-2008 at 04:55 PM.
|
02-09-2008, 02:54 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 11
Om
Vết thÆ°Æ¡ng là m Ä‘au nhói tâm can chà ng khá lâu, Tất Äạt đón nhiá»u hà nh khách sang sông, có con cái Ä‘i theo, và chà ng không thể nhìn ai mà không sinh lòng ganh tị vá»›i há», không nghÄ© rằng: biết bao nhiêu ngÆ°á»i có được cái hạnh phúc lá»›n lao đó - tại sao ta lại không? Cả đến những ngÆ°á»i ác tâm, trá»™m cÆ°á»›p, cÅ©ng có con cái, thÆ°Æ¡ng yêu chúng và được chúng thÆ°Æ¡ng yêu, chỉ trừ ta. Chà ng lý luáºn má»™t cách vô lý và trẻ con nhÆ° thế, giống nhÆ° những ngÆ°á»i thÆ°á»ng tình nhÆ° thế.
Bây giá» chà ng nhìn Ä‘á»i má»™t cách khác trÆ°á»›c: không quá khôn ngoan, không quá kiêu hãnh và vì thế tò mò, thân máºt hÆ¡n. Khi chà ng Ä‘Æ°a qua sông những nhân váºt thÆ°á»ng ngà y, thÆ°Æ¡ng gia, lÃnh tráng và các bà , há» không còn có vẻ xa lạ đối vá»›i chà ng nhÆ° trÆ°á»›c. Chà ng hiểu há», và tuy chà ng không cùng chia xẻ những ý nghÄ© và quan niệm của há», chà ng cÅ©ng cảm thấy nhÆ° há» những Æ°á»›c muốn và rạo rá»±c của sá»± sống. Mặc dù chà ng đã đạt đến má»™t mức Ä‘á»™ cao vá» tá»± giác, và chịu Ä‘á»±ng ná»—i ung nhá»t cuối cùng của mình, bây giá» chà ng nháºn thấy những ngÆ°á»i thÆ°á»ng tình ấy Ä‘á»u là huynh đệ của chà ng. Những Ä‘iá»u phù phiếm, những Æ°á»›c muốn của há», những sá»± tầm thÆ°á»ng nÆ¡i há» không còn phi lý đối vá»›i chà ng, chúng đã trở nên dá»… hiểu, đáng thÆ°Æ¡ng và còn đáng phục là khác. Có tình yêu mù quáng của ngÆ°á»i mẹ đối vá»›i con, lòng kiêu hãnh Ä‘iên rồ mù quáng của ngÆ°á»i cha đối vá»›i đứa con má»™t, những ná»— lá»±c mù quáng của má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trẻ trong sá»± ăn diện để được ngợi ca nhan sắc, tất cả những dục vá»ng và thèm muốn Ä‘Æ¡n sÆ¡, Ä‘iên rồ nhÆ°ng mãnh liệt, say mê, đầy sức sống ấy không còn vụn vặt, nhá» nhen đối vá»›i chà ng nữa. Vì chúng, Tất Äạt thấy ngÆ°á»i ta sống và là m việc lá»›n, du ngoạn, chiến tranh, Ä‘au khổ và chịu Ä‘á»±ng má»™t cách bao la, và chÃnh vì thế chà ng yêu há». Chà ng thấy cuá»™c Ä‘á»i, sức sống, Äại ngã bất khả hủy diệt ở trong má»i dục vá»ng và yêu cầu đó. Những ngÆ°á»i đó xứng đáng được yêu thÆ°Æ¡ng kÃnh phục trong sá»± trung thà nh mù quáng của há», trong sức mạnh và lòng kiên tâm mù quáng. Trừ má»™t Ä‘iá»u nhá» ra, má»™t Ä‘iá»u rất nhá», thì há» không thiếu cái gì mà báºc hiá»n triết hay tÆ° tưởng gia có, và điá»u ấy là sá»± ý thức vá» sá»± Nhất thể của má»i cuá»™c Ä‘á»i. Nhiá»u lúc Tất Äạt đâm ra nghi ngá» cả kiến thức đó, ý tưởng đó, chẳng hiểu nó có quan trá»ng đến thế hay không, hay có lẽ nó lại cÅ©ng chỉ là điá»u tá»± phụ trẻ con của những nhà tÆ° tưởng, mà có lẽ chỉ là những đứa trẻ suy tÆ°. Những ngÆ°á»i trần tục ngang vá»›i những ngÆ°á»i tÆ° tưởng trong má»i phÆ°Æ¡ng diện và thÆ°á»ng lại còn hÆ¡n há», hệt nhÆ° những loà i váºt trong lúc cần thiết, có thể vượt hÆ¡n loà i ngÆ°á»i nhá» những Ä‘á»™ng tác của chúng kiên trì không xoay hÆ°á»›ng.
Trong tâm hồn Tất Äạt dần dần má»c lên và chÃn mùi sá»± hiểu biết vá» khôn ngoan thá»±c sá»± ra sao, và mục Ä‘Ãch sá»± tìm tòi dà i lâu của chà ng. Äó không phải là cái gì khác hÆ¡n má»™t sá»± chuẩn bị của linh hồn, má»™t khả năng, má»™t bà thuáºt suy tÆ° cảm nháºn và hô hấp những ý nghÄ© vá» nhất tÃnh trong má»i lúc của cuá»™c sống. à nghÄ© nà y từ từ trưởng thà nh trong tâm chà ng, và nó được phản chiếu trên nét mặt hồn nhiên già cá»—i của Vệ Sá», ý tưởng vá» sá»± hòa Ä‘iệu, tÃnh cách hoà n bị của thế giá»›i ở má»i lúc, và sá»± Nhất thể của vạn váºt.
NhÆ°ng vết thÆ°Æ¡ng vẫn Ä‘au nhói. Tất Äạt nhá»› đến đứa con trai, đầy cuồng vá»ng và chua chát, nuôi dưỡng lòng yêu thÆ°Æ¡ng và cảm giác âu yếm đối vá»›i nó, để mặc cho niá»m Ä‘au ray rứt, chà ng quằn quại trong tất cả cuồng nhiệt của tình yêu. Ngá»n lá»a trong lòng chà ng vẫn chÆ°a chịu tắt.
Má»™t ngà y, khi vết thÆ°Æ¡ng Ä‘ang Ä‘au nhói nÆ¡i chà ng, Tất Äạt chèo đò qua sông, tâm can tê tái vì ná»—i nhá»›. Chà ng lên bá» vá»›i mục Ä‘Ãch xuống phố tìm con. Sông vẫn chảy nhẹ nhà ng, thoải mái. Äấy là mùa khô ráo nhÆ°ng tiếng nÆ°á»›c reo lên má»™t cách kỳ dị. Con sông Ä‘ang cÆ°á»i lá»›n, rõ rà ng Ä‘ang cÆ°á»i lá»›n! Con sông Ä‘ang reo vui trong trẻo để cÆ°á»i ngÆ°á»i lái đò lẩm cẩm. Tất Äạt đứng lặng; chà ng nghiêng mình trên là n nÆ°á»›c để nghe rõ hÆ¡n. Chà ng thấy mặt mình phản chiếu trong là n nÆ°á»›c lặng lá» trôi, và có cái gì trong hình ảnh nhắc chà ng nhá»› đến má»™t cái gì đã quên và khi chà ng soi mình, chà ng nhá»› lại. Nét mặt chà ng giống hệt nét mặt ngÆ°á»i khác, ngÆ°á»i mà chà ng đã từng biết, yêu thÆ°Æ¡ng và sợ hãi nữa. Nét mặt giống hệt cha chà ng, ngÆ°á»i Bà La Môn. Chà ng nhá»› khi chà ng còn là má»™t thanh niên, nà o má»™t lần chà ng đã khiến cha buá»™c lòng phải để cho chà ng Ä‘i theo những ngÆ°á»i khổ hạnh, nà o chà ng đã bá» Ä‘i và không bao giá» quay trở lại. Cha chà ng há đã không chịu Ä‘á»±ng cùng má»™t ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n mà giỠđây chà ng Ä‘ang gánh chịu vì đứa con chà ng hay sao? Cha chà ng há lại không chết từ lâu trong cô quạnh mà không thấy lại con mình? Chà ng há không chỠđợi số pháºn tÆ°Æ¡ng tá»± hay sao? Äó phải chăng là má»™t hà i kịch, má»™t Ä‘iá»u quái gở, ngu si - sá»± tái diá»…n ấy, sá»± tiến hà nh của má»i việc trong má»™t vòng tròn định mệnh?
Con sông cÆ°á»i lá»›n. Phải, nhÆ° thế đấy. Má»i sá»± nếu không được chịu Ä‘á»±ng cho đến cùng để cuối cùng kết thúc, sẽ trở lại, và những buồn khổ tÆ°Æ¡ng tá»± lại phải tiếp diá»…n. Tất Äạt xuống thuyá»n và chèo lui vá» chòi, nghÄ© đến cha chà ng, trong khi dòng sông vẫn cÆ°á»i chà ng, và chà ng thì tranh chấp vá»›i chÃnh mình, đứng trên bá» tuyệt vá»ng mà không khá»i muốn cÆ°á»i lá»›n để chế nhạo mình và cả loà i ngÆ°á»i. Vết thÆ°Æ¡ng vẫn Ä‘au nhói; chà ng vẫn kháng cá»± lại định mệnh, vẫn chÆ°a đạt đến bình an và chiến thắng khổ Ä‘au. Tuy thế chà ng đầy hy vá»ng và khi trở vá» chòi, lòng chà ng trà n ngáºp má»™t Æ°á»›c muốn thú tháºt vá»›i Vệ Sá», tiết lá»™ má»i sá»±, kể hết má»i sá»± cho con ngÆ°á»i biết nghệ thuáºt nghe ấy.
Vệ Sá» ngồi trong chòi Ä‘an giá». Ông không là m việc trên thuyá»n nữa, mắt ông yếu dần cÅ©ng nhÆ° cánh tay và bà n tay, nhÆ°ng vẻ hồn nhiên trong sáng vẫn không đổi, vẫn chói ngá»i trên mặt ông ta.
Tất Äạt ngồi xuống cạnh ông già và bắt đầu kể dần dần. Chà ng kể cho ông nghe hết những gì trÆ°á»›c kia chà ng chÆ°a há» nói đến, nà o chà ng đã Ä‘i xuống phố, nà o vết thÆ°Æ¡ng lòng Ä‘au nhức, nà o ná»—i thèm khát của chà ng khi thấy những ngÆ°á»i cha hạnh phúc, nà o chà ng vẫn ý thức vá» sá»± Ä‘iên rồ của những cảm giác nhÆ° thế, của sá»± tranh chấp vô vá»ng vá»›i chÃnh mình. Chà ng nói má»i sá»±, chà ng có thể kể hết má»i sá»± cho Vệ Sá», cả đến những Ä‘iá»u Ä‘au xót nhất, chà ng có thể thổ lá»™ tất cả. Chà ng trình bà y vết thÆ°Æ¡ng, kể cho Vệ Sá» nghe vá» sá»± lẻn Ä‘i của chà ng hồi đó, khi chà ng chèo qua sông vá»›i mục Ä‘Ãch lang thang trong thà nh phố thế nà o, và thế nà o con sông đã cÆ°á»i nhạo chà ng. Khi chà ng tiếp tục kể và Vệ Sá» lắng nghe vá»›i má»™t nét mặt trầm tÄ©nh. Tất Äạt nháºn rõ hÆ¡n bao giá» hết, vẻ chú ý của Vệ Sá». Chà ng cảm thấy ná»—i lo âu hoảng hốt và những hy vá»ng thầm kÃn của chà ng tuôn trà n qua Vệ Sá» và trở vá». Bà y tá» vết thÆ°Æ¡ng của chà ng cho ngÆ°á»i nghe nà y chẳng khác nà o tắm vết thÆ°Æ¡ng ấy trong dòng sông, đến khi nó trở nên mát rượi và nháºp vá»›i dòng sông là m má»™t. Khi chà ng tiếp tục kể, Tất Äạt cà ng lúc cà ng cảm nháºn thêm rằng đấy không còn là Vệ Sá», không còn là má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang lắng nghe chà ng nói. Chà ng cảm thấy ngÆ°á»i nghe bất Ä‘á»™ng nà y Ä‘ang uống lấy những lá»i tá»± thú của chà ng nhÆ° má»™t thân cây ngấm nÆ°á»›c mÆ°a, chà ng cảm thấy con ngÆ°á»i bất Ä‘á»™ng kia chÃnh là dòng sông, là Thượng đế, là chÃnh sá»± VÄ©nh cữu. Khi Tất Äạt thôi nghÄ© đến chÃnh mình và vết thÆ°Æ¡ng, sá»± nháºn biết vỠđổi thay trong Vệ Sá» xâm chiếm lấy chà ng, và cà ng nháºn rõ Ä‘iá»u nà y, chà ng thấy nó cà ng Ãt xa lạ, cà ng nháºn chân được rằng má»i sá»± Ä‘á»u an bà i má»™t cách tất nhiên. Vệ SỠđã từ lâu vẫn nhÆ° váºy, chỉ có chà ng không nháºn ra đấy thôi; và kỳ thá»±c chÃnh chà ng cÅ©ng không khác gì ông ta cả. Chà ng cảm thấy chà ng Ä‘ang nhìn Vệ Sá» nhÆ° ngÆ°á»i ta nhìn Thượng đế và điá»u nà y không bá»n lâu. Trong thâm tâm, chà ng bắt đầu từ giã Vệ Sá», trong lúc đó chà ng vẫn tiếp tục nói. Khi chà ng chấm dứt, Vệ Sá» hÆ°á»›ng cái nhìn yếu á»›t của ông ta vá» phÃa chà ng. Ông không nói, nhÆ°ng gÆ°Æ¡ng mặt ông lặng lẽ chiếu ra tình thÆ°Æ¡ng và bình an, hiểu biết và trà tuệ. Ông cầm tay Tất Äạt, dẫn chà ng đến chá»— ngồi bên bá» sông, ngồi xuống cạnh chà ng và mỉm cÆ°á»i nhìn dòng sông.
- Bạn đã nghe nó cÆ°á»i, - Ông nói - nhÆ°ng bạn đã không nghe cho hết má»i sá»±. Bây giá» ta hãy lắng nghe, bạn sẽ nghe thêm nữa.
Và há» lắng nghe. Tiếng hát nhiá»u giá»ng của con sông nhẹ nhà ng âm hưởng. Tất Äạt nhìn và o dòng sông và thấy nhiá»u hình bóng trong dòng nÆ°á»›c trôi. Chà ng thấy cha chà ng, cô Ä‘Æ¡n, Ä‘ang khóc lóc vì chà ng; chà ng thấy chÃnh chà ng, cô Ä‘á»™c, và cÅ©ng quằn quại nhá»› nhung đứa con chà ng đã bá» Ä‘i; chà ng thấy con chà ng cÅ©ng Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, đứa con trai tiến lên dá»c con Ä‘Æ°á»ng bốc cháy vì những dục vá»ng của Ä‘á»i, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u chú tâm và o mục Ä‘Ãch của mình, bị ám ảnh bởi mục Ä‘Ãch ấy, và khổ Ä‘au. Tiếng con sông tháºt buồn thảm. Nó hát lên vá»›i vẻ khát vá»ng buồn rầu, chảy vá» phÃa mục Ä‘Ãch của nó.
- Bạn có nghe không? - Cái nhìn câm lặng của Vệ Sá» chợt há»i. Tất Äạt khẽ gáºt.
- Lắng nghe nữa đi! - Vệ SỠthì thầm.
Tất Äạt cố gắng nghe thêm. Hình ảnh cha chà ng, hình ảnh chÃnh chà ng, và hình ảnh con chà ng chạy loạn xạ và o nhau. Hình ảnh Kiá»u Lan cÅ©ng xuất hiện và trôi Ä‘i, và hình ảnh Thiện Hữu cùng bao ngÆ°á»i khác cÅ©ng hiện lên rồi Ä‘i qua. Há» Ä‘á»u trở thà nh má»™t phần của con sông kia. Äấy là mục Ä‘Ãch của tất cả những ngÆ°á»i kia khao khát, thèm thuồng, Ä‘au khổ; và tiếng con sông cÅ©ng đầy cả khát vá»ng, đầy buồn Ä‘au ray rứt, đầy những Æ°á»›c muốn không được thá»a lòng. Con sông tiếp tục chảy vá» mục Ä‘Ãch của nó. Tất Äạt thấy con sông hấp tấp vá»™i và ng, con sông bao gồm cả chÃnh chà ng và những ngÆ°á»i quyến thuá»™c cùng bao kẻ đã Ä‘i qua trong Ä‘á»i chà ng. Tất cả những là n sóng và nÆ°á»›c Ä‘á»u vá»™i vã, khổ Ä‘au, Ä‘i vá» mục Ä‘Ãch, chảy vá» nguồn thác, vá» biển, vỠđồng, vỠđại dÆ°Æ¡ng, và khi má»—i mục Ä‘Ãch đạt rồi nó lại được tiếp theo mục Ä‘Ãch khác. NÆ°á»›c trở thà nh hÆ¡i và bốc lên, trở thà nh mÆ°a rồi lại rÆ¡i xuống, thà nh suối, nguồn, sông, lạch, và lại đổi thay, lại tuôn chảy. NhÆ°ng tiếng của cuồng vá»ng đã đổi thay. Nó vẫn còn âm hưởng buồn sầu, tìm kiếm, nhÆ°ng có nhiá»u tiếng khác hòa theo nó, tiếng của hoan lạc, bi ai, tiếng dữ và là nh, tiếng cÆ°á»i và tiếng khóc, hà ng trăm tiếng, hà ng nghìn tiếng.
Tất Äạt lắng nghe. Bây giá» chà ng tháºt chú ý lắng nghe, hoà n toà n đăm chiêu, tâm hồn vắng lặng trống trải hoà n toà n, thu và o hết má»i sá»±. Chà ng đã cảm thấy chà ng hoà n toà n há»c được nghệ thuáºt lắng nghe. Chà ng đã thÆ°á»ng nghe tất cả những Ä‘iá»u nà y trÆ°á»›c kia, bao nhiêu âm thanh xô bồ nà y của con sông, nhÆ°ng hôm nay chà ng nghe chúng khác lạ. Chà ng không còn có thể phân biệt những thứ tiếng khác nhau nữa - tiếng vui mừng vá»›i tiếng khóc than, tiếng trẻ con vá»›i tiếng ngÆ°á»i lá»›n. Tất cả những thứ tiếng ấy Ä‘á»u thuá»™c và o nhau: tiếng kêu than của ngÆ°á»i khát vá»ng, tiếng cÆ°á»i của ngÆ°á»i khôn ngoan, tiếng kêu bất bình và tiếng rên la của ngÆ°á»i sắp chết. Chúng Ä‘á»u quyện lấy nhau, những tiếng ấy, tất cả những mục Ä‘Ãch, tất cả những khát vá»ng thảm sầu, khoái lạc, là nh và dữ, tất cả những thứ ấy kết thà nh thế nhân vÅ© trụ. Tất cả chúng Ä‘á»u là dòng biến chuyển, là khúc sinh ca. Khi Tất Äạt chú ý lắng nghe dòng sông, lắng nghe cung Ä‘Ã n muôn Ä‘iệu ấy, khi chà ng không nghe riêng rẽ ná»—i buồn thảm hay tiếng cÆ°á»i, khi chà ng không rà ng buá»™c hồn mình vá»›i tiếng nà o riêng biệt và để nó thâm nháºp và o Tiểu ngã của chà ng, mà trái lại, nghe tất cả những tiếng ấy, cái toà n diện, cái Nhất thể, thì lúc ấy cung Ä‘Ã n vÄ© đại có muôn ngà n âm thanh kia chỉ bao hà m có má»™t tiếng “Om†- tức là Toà n Thiện.
- Bạn có nghe không? - Vệ Sá» má»™t lần nữa Ä‘Æ°a mắt há»i chà ng.
Nụ cÆ°á»i của Vệ Sá» sáng ngá»i, phảng phất trên khắp những là n nhăn của khuôn mặt già nua, những tiếng “Om†bà ng bạc trên khắp những tiếng hát của dòng sông. Nụ cÆ°á»i của ông ta sáng lên khi nhìn bạn, và bây giá» nụ cÆ°á»i tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng xuất hiện trên gÆ°Æ¡ng mặt Tất Äạt. Vết thÆ°Æ¡ng Ä‘ang là nh, niá»m Ä‘au Ä‘ang tan biến; Tiểu ngã chà ng đã hòa và o Nhất thể.
Từ phút ấy Tất Äạt thôi còn chiến đấu vá»›i định mệnh. Mặt chà ng sáng ngá»i vẻ của hiểu biết, của má»™t ngÆ°á»i không còn va chạm vá»›i tranh chấp của những dục vá»ng; của ngÆ°á»i đã Ä‘i tìm thấy giải thoát, của ngÆ°á»i đã hòa đồng vá»›i dòng biến chuyển, vá»›i dòng Sống, đầy thông cảm và yêu thÆ°Æ¡ng, thể nháºp và o dòng Sống ấy, thuá»™c và o cái Nhất thể của má»i sá»± váºt.
Khi Vệ SỠđứng dáºy từ chá»— ngồi trên bá» sông, khi ông nhìn và o mặt Tất Äạt và trông thấy vẻ bình an của sá»± liá»…u ngá»™ chiếu ngá»i trong mắt bạn, ông nhẹ đặt tay lên vai chà ng đầy vẻ yêu thÆ°Æ¡ng nâng đỡ :
- Tôi đã chỠđợi giây phút nà y đây, bạn. Bây giá» nó đã đến, hãy để tôi Ä‘i. Tôi là Vệ Sá» ngÆ°á»i chèo đò, trong má»™t thá»i gian khá lâu. GiỠđây thế là xong. Tôi muốn từ biệt mái chòi, từ biệt dòng sông. Và Tất Äạt, xin từ biệt.
Tất Äạt cúi thấp mình trÆ°á»›c ngÆ°á»i ra Ä‘i.
- Tôi hiểu - Chà ng đáp khẽ - bây giá» ngÆ°á»i Ä‘i và o rừng đó chăng?
- Phải, tôi sẽ và o rừng. Tôi sẽ Ä‘i và o thể NhÆ° nhất của má»i sá»± váºt - Vệ Sá» nói, mắt sáng nhÆ° hà o quang.
Và ông lão ra Ä‘i. Tất Äạt ngắm nhìn bạn. Lòng hân hoan, kÃnh cẩn, chà ng nhìn ông ta, thấy từ những bÆ°á»›c Ä‘i tá»a ra đầy vẻ thanh tịnh bình an, gÆ°Æ¡ng mặt chói ngá»i, hình hà i đầy ánh sáng.
Xem tiếp chương 12
Last edited by quykiemtu; 19-11-2008 at 04:55 PM.
|
02-09-2008, 02:55 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
ChÆ°Æ¡ng 12
Thiện Hữu
Má»™t dạo Thiện Hữu cùng vá»›i và i Sa Môn khác đến nghỉ ngÆ¡i trong khu vÆ°á»n chÆ¡i mà Kiá»u Lan, ngÆ°á»i kỹ nữ đã dâng cúng đồ đệ của đức Pháºt. Chà ng nghe nói vá» má»™t ngÆ°á»i lái đò già bên sông, cách má»™t ngà y Ä‘Æ°á»ng, mà nhiá»u ngÆ°á»i cho là hiá»n nhân. Khi Thiện Hữu lên Ä‘Æ°á»ng khất thá»±c, chà ng chá»n con Ä‘Æ°á»ng ngang qua khúc sông ấy, hăm hở muốn thấy được ngÆ°á»i lái đò kia, vì tuy chà ng đã sống theo giá»›i luáºt và được những ngÆ°á»i sÆ° đệ kÃnh trá»ng nhá» tuổi tác và đức khiêm cung, chà ng vẫn còn Ä‘ang thao thức trong tâm hồn, và sá»± tìm tòi của chà ng vẫn không được thá»a mãn.
Chà ng đến bá» sông và nhá» ngÆ°á»i lái đò Ä‘Æ°a chà ng qua bên kia bá». Khi hỠđã đến bến chà ng nói vá»›i ngÆ°á»i lái đò :
- Ông tháºt tốt vá»›i những Sa Môn khất sÄ©. Ông đã Ä‘Æ°a rất nhiá»u chúng tôi sang sông. Thế ra ông cÅ©ng là má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang tìm con Ä‘Æ°á»ng chánh đạo sao?
Äôi mắt già nua của Tất Äạt thoáng hiện nụ cÆ°á»i khi chà ng đáp :
- NgÆ°á»i tá»± gá»i mình là má»™t kẻ tìm kiếm sao, hỡi thầy tỳ kheo, khi trông ngÆ°á»i cÅ©ng đã khá tuổi tác, và lại mặc áo tăng sÄ© của đức Cồ Äà m?
- Tôi già nua tháºt, - Thiện Hữu nói - nhÆ°ng tôi chÆ°a bao giá» thôi tìm kiếm. Tôi sẽ không bao giá» thôi tìm kiếm. Äấy nhÆ° là định mệnh của tôi. Tôi Ä‘oán hình nhÆ° ngÆ°á»i cÅ©ng đã tìm kiếm. NgÆ°á»i có thể nói cho tôi nghe chút đỉnh vá» Ä‘iá»u đó không. Hỡi ông bạn?
Tất Äạt đáp :
- Có cái gì xứng đáng cho tôi nói vá»›i ngà i đâu, trừ ra rằng ngà i tìm kiếm quá nhiá»u, và bởi ngà i tìm kiếm quá nhiá»u, ngà i không thể nà o gặp được.
- Sao lại nhÆ° thế? - Thiện Hữu há»i.
- Khi má»™t ngÆ°á»i tìm kiếm, thì thÆ°á»ng thÆ°á»ng anh ta chỉ thấy có Ä‘iá»u mà anh ta tìm kiếm; và anh ta không thể gặp được cái gì, không thể thu nháºn được gì, bởi anh ta chỉ nghÄ© vá» Ä‘iá»u anh ta Ä‘ang tìm, bởi anh ta có mục Ä‘Ãch, và bị ám ảnh vì mục Ä‘Ãch ấy. Tìm kiếm có nghÄ©a là mục Ä‘Ãch, nhÆ°ng “gặp†có nghÄ©a là tá»± do tá»± tại, sẵn sà ng đón nháºn, không có mục Ä‘Ãch cố định nà o. Hỡi ngÆ°á»i Sa Môn khả kÃnh, có lẽ ngà i quả là má»™t ngÆ°á»i tìm tòi, vì trong khi cố đạt mục Ä‘Ãch, ngà i đã không thấy bao nhiêu sá»± váºt trÆ°á»›c mắt ngà i.
- Tôi vẫn chưa hiểu thấu. Ngà i muốn nói gì?
Tất Äạt bảo :
- Có má»™t lần, vị Sa Môn đáng kÃnh Æ¡i, cách nhiá»u năm qua, ngà i đến sông nà y và trông thấy má»™t ngÆ°á»i ngủ ở đây. Ngồi bên cạnh kẻ kia trông chừng giấc ngủ cho nó, nhÆ°ng ngà i lại không nháºn ra kẻ Ä‘ang ngủ đó là ai.
Quá ngạc nhiên, và nhÆ° má»™t ngÆ°á»i mắc phải bùa chú, vị Sa Môn trừng trừng nhìn ngÆ°á»i lái đò :
- Anh có phải là Tất Äạt không? - Chà ng e dè há»i - Tôi lại không nháºn ra anh lần nà y nữa! Tôi rất sung sÆ°á»›ng được gặp lại anh, Tất Äạt. Rất sung sÆ°á»›ng. Anh đã thay đổi rất nhiá»u, bạn Æ¡i. Và bây giá» anh đã thà nh ngÆ°á»i lái đò sao?
Tất Äạt cÆ°á»i lá»›n thân máºt :
- Phải, tôi đã trở thà nh ngÆ°á»i lái đò! Nhiá»u ngÆ°á»i phải thay đổi khá nhiá»u và mặc đủ má»i chiếc áo. Tôi là má»™t trong những kẻ ấy, bạn. Rất hoan nghênh bạn, Thiện Hữu, xin má»i bạn ở lại hôm nay trong chòi tôi.
Thiện Hữu ở lại đêm ấy trong chòi và ngủ trên chiếc giÆ°á»ng của Vệ Sá» ngà y xÆ°a. Chà ng há»i ngÆ°á»i bạn thá»i niên thiếu kia rất nhiá»u câu há»i. Và Tất Äạt có biết bao nhiêu câu chuyện để kể cho Thiện Hữu nghe vá» Ä‘á»i chà ng.
Sáng hôm sau, khi đã đến lúc từ giã, Thiện Hữu ngáºp ngừng bảo bạn :
- TrÆ°á»›c khi tiếp tục lên Ä‘Æ°á»ng, Tất Äạt, tôi muốn há»i anh má»™t lá»i nữa. Anh có má»™t thuyết lý nà o không, má»™t niá»m tin hay hiểu biết mà anh chấp trì, giúp anh sống và hà nh Ä‘á»™ng phải lẽ?
Tất Äạt nói :
- Bạn cÅ©ng biết rồi, ngay khi còn là má»™t thiếu niên, khi chúng ta sống vá»›i những ngÆ°á»i khổ hạnh trong rừng già , tôi đã không mấy tin và o chủ thuyết và thầy dạy, và tôi đã ngoảnh mặt Ä‘i trÆ°á»›c những thứ ấy. Bây giá» tôi vẫn còn nhÆ° thế đó, mặc dù tôi đã qua bao nhiêu ngÆ°á»i dạy dá»—. Má»™t ngÆ°á»i kỹ nữ xinh đẹp đã là thầy tôi má»™t thá»i gian khá lâu, và má»™t thÆ°Æ¡ng gia già u, má»™t tay bạc sà nh sá»i. Và o má»™t dịp khác, má»™t ngÆ°á»i khất sÄ© của đức Pháºt là thầy tôi. NgÆ°á»i dừng bÆ°á»›c du khất để ngồi bên tôi khi tôi ngủ thiếp trong khu rừng. Tôi cÅ©ng há»c được má»™t Ãt từ ngÆ°á»i ấy và rất cám Æ¡n ngÆ°á»i. NhÆ°ng nhất là tôi đã há»c từ con sông nà y và từ ngÆ°á»i trÆ°á»›c tôi, Vệ Sá». Ông quả tháºt là má»™t ngÆ°á»i giản dị; ông không phải là má»™t nhà tÆ° tưởng, nhÆ°ng cÅ©ng trá»±c nháºn được lẽ vi diệu nhÆ° đức Cồ Äà m. Ông tháºt là má»™t vì thánh.
Thiện Hữu nói :
- Tất Äạt, tôi thấy dÆ°á»ng nhÆ° anh cÅ©ng còn thÃch đùa bỡn chút đỉnh. Tôi tin anh và biết anh đã không theo má»™t vị thầy nà o, nhÆ°ng đến cả chÃnh anh lại không có má»™t lý thuyết, má»™t tÆ° tưởng nà o hay sao? Anh lại không khám phá được cho chÃnh mình má»™t và i tri thức giúp anh sống hay sao? Tôi sẽ rất sung sÆ°á»›ng nếu được anh nói cho nghe vá» Ä‘iá»u ấy.
Tất Äạt nói :
- Vâng, tôi đã có những ý nghÄ© và hiểu biết thâu nhặt được thỉnh thoảng. Äôi khi, trong má»™t giá» hay má»™t ngà y, tôi đã trá»±c giác có tri thức, hệt nhÆ° ngÆ°á»i ta cảm thấy sá»± sống trong nhịp tim. Tôi đã có nhiá»u ý tưởng, nhÆ°ng tháºt khó nói cho bạn nghe vá» chúng. NhÆ°ng đây là má»™t ý tưởng đã là m tôi chú ý, Thiện Hữu. Sá»± khôn ngoan không thể truyá»n cho kẻ khác. Trà tuệ mà má»™t ngÆ°á»i hiá»n triết cố truyá»n lại luôn luôn nghe có vẻ Ä‘iên rồ.
- Anh đùa đấy chăng? - Thiện Hữu há»i.
- Không, tôi Ä‘ang nói vá»›i bạn Ä‘iá»u mà tôi đã tìm thấy. Kiến thức có thể truyá»n được nhÆ°ng trà tuệ thì không. NgÆ°á»i ta có thể tìm thấy nó, sống trong nó, được thêm sức mạnh vì nó, là m nên những phép lạ nhá» nó, nhÆ°ng ngÆ°á»i ta không thể truyá»n dạy nó được. Tôi đặt nghi vấn vá» Ä‘iá»u nà y từ hồi còn trẻ, và chÃnh nghi vấn đó đã là m cho tôi xa lánh má»i thầy há»c. Có má»™t ý tưởng tôi suy ra, Thiện Hữu, mà có lẽ bạn cÅ©ng lại cho là má»™t trò đùa hay má»™t sá»± Ä‘iên rồ nữa: ấy là trong má»i sá»± tháºt, Ä‘iá»u ngược lại cÅ©ng đúng không kém. Chẳng hạn, má»™t sá»± tháºt chỉ có thể diá»…n tả và gói trá»n trong danh từ nếu sá»± tháºt chỉ có má»™t mặt. Má»i Ä‘iá»u, nếu được suy tưởng và diá»…n tả thà nh danh từ thì Ä‘á»u là phiến diện, chỉ là ná»a phần sá»± tháºt, nó thiếu hẳn tÃnh cách toà n vẹn, tròn đầy, nhất thể. Khi đức Pháºt dạy vá» thế giá»›i, Ngà i phải phân chia thà nh Khổ đế và Niết Bà n, thà nh Vá»ng và Chân, thà nh khổ Ä‘au và giải thoát. NgÆ°á»i ta không thể là m khác hÆ¡n, không có phÆ°Æ¡ng pháp nà o khác cho những ngÆ°á»i giảng dạy. NhÆ°ng thế giá»›i tá»± nó, ở trong ta và xung quanh ta, thì lại không bao giá» phiến diện. Không bao giá» má»™t ngÆ°á»i hay má»™t sá»± việc lại thuần khổ hay thuần lạc, không bao giá» má»™t ngÆ°á»i lại thuần là thánh thiện hay thuần tá»™i lá»—i; chỉ dÆ°á»ng nhÆ° thế bởi vì chúng ta bị mắc phải má»™t ảo tưởng rằng thá»i gian là má»™t cái gì có thá»±c. Thá»i gian không thá»±c có, Thiện Hữu. Tôi đã luôn luôn trá»±c nháºn Ä‘iá»u nà y. Và nếu thá»i gian không thá»±c có, thì đừng tưởng tượng ngăn chia cõi Ä‘á»i nà y vá»›i cõi vô cùng, ngăn chia thiện và ác, hạnh phúc và đau khổ, tất cả cÅ©ng chỉ là má»™t ảo tưởng...
- Sao lại nhÆ° thế? - Thiện Hữu há»i, hoang mang.
- Nà y nhé, bạn! Tôi là má»™t kẻ phạm tá»™i và bạn là má»™t kẻ phạm tá»™i, nhÆ°ng má»™t ngà y kia ngÆ°á»i tá»™i lá»—i cÅ©ng sẽ là Äại ngã trở lại, sẽ đạt Niết Bà n, sẽ trở thà nh má»™t đức Pháºt. NhÆ°ng ý niệm “má»™t ngà y kia†ấy là má»™t ảo tưởng: đấy chỉ là má»™t sá»± so sánh. Kẻ tá»™i nhân không phải Ä‘ang tiến hoá, mặc dù tÆ° tưởng ta không quan niệm khác hÆ¡n. Không, đức Pháºt, tiá»m năng đã sẵn có trong ngÆ°á»i tá»™i lá»—i, tÆ°Æ¡ng lai đã ở trong hiện tại. Äức Pháºt tiá»m tà ng ấy phải được trá»±c nháºn trong ngÆ°á»i kia, trong bạn, trong tất cả má»i ngÆ°á»i. Thiện Hữu, thế giá»›i không phải bất toà n hay Ä‘ang từ từ tiến trên Ä‘Æ°á»ng dà i để đạt đến Toà n Thiện. Không, nó hoà n hảo trong má»i giây phút, má»i tá»™i lá»—i mang theo vá»›i nó sá»± ân xá, má»i trẻ con đã là những ông già tiá»m tà ng, má»i nầm non đã mang sẵn chết chóc, và trong má»i ngÆ°á»i hấp hối, đã có sá»± sống VÄ©nh cá»u. Má»™t ngÆ°á»i không thể nà o thấy được ngÆ°á»i khác đã Ä‘i bao xa, đức Pháºt hiện hữu trong kẻ trá»™m cÆ°á»›p và tay bạc bịp; kẻ trá»™m cÆ°á»›p hiện diện trong ngÆ°á»i Bà La Môn. Trong lúc quán tưởng sâu xa, ta có thể bất chấp thá»i gian tÃnh, thấy đồng thá»i tất cả quá khứ, hiện tại, vị lai, và khi thấy má»i sá»± Ä‘á»u tốt, Ä‘á»u hoà n hảo, má»i sá»± Ä‘á»u là Äại ngã, linh hồn. Bởi thế đối vá»›i tôi dÆ°á»ng nhÆ° má»i sá»± váºt hiện hữu Ä‘á»u tốt cả - chết cÅ©ng nhÆ° sống, tá»™i lá»—i cÅ©ng nhÆ° thánh thiện, khôn ngoan cÅ©ng nhÆ° Ä‘iên rồ. Má»i sá»± Ä‘á»u cần thiết, má»i sá»± chỉ cần sá»± biểu đồng tình của tôi, cái gáºt đầu của tôi, niá»m yêu thÆ°Æ¡ng và thông cảm của tôi: lúc đó tất cả Ä‘á»u tốt đẹp đối vá»›i tôi và không gì có thể là m hại tôi nữa. Tôi đã há»c qua thể xác và linh hồn tôi rằng tôi cần phải phạm tá»™i, cần phải đắm mê dục lạc, cần phải lao tâm nhá»c trà kiếm tiá»n của, trải qua những cÆ¡n buồn nôn và xuống táºn cùng hố thẳm tuyệt vá»ng, để mà há»c đừng chống chá»i lại chúng, để mà há»c yêu thÆ°Æ¡ng cuá»™c Ä‘á»i, và không còn so sánh nó vá»›i má»™t thứ thế giá»›i tưởng tượng viá»…n vông do mình ao Æ°á»›c, không còn so sánh nó vá»›i má»™t ảo tưởng nà o vá» Toà n Thiện, mà trái lại để cuá»™c Ä‘á»i nguyên trạng là nó, yêu thÆ°Æ¡ng và vui thÃch được dá»± phần vá»›i nó. Những Ä‘iá»u nà y, Thiện Hữu Æ¡i, là và i ý tưởng trong đầu tôi.
Tất Äạt cúi xuống nâng má»™t hòn đá khá»i mặt đất, cầm trên tay.
- Äây, - chà ng nâng niu viên đá - đây là má»™t viên đá, và trong má»™t thá»i gian nà o đó có lẽ nó sẽ là đất, và từ đất trở thà nh cây, loà i váºt hay ngÆ°á»i. TrÆ°á»›c đây có thể tôi đã nói: viên đá nà y chỉ là đá, nó không có giá trị, nó thuá»™c vá» thế giá»›i váºt chất trÆ¡ lì, nhÆ°ng có lẽ trong vòng biến hóa viên đá cÅ©ng có thể trở thà nh ngÆ°á»i và linh hồn, váºt thì nó cÅ©ng quan trá»ng. Äấy là điá»u mà đáng lẽ tôi đã nghÄ©. NhÆ°ng bây giá» thì tôi lại nghÄ©: hòn đá nà y là đá, nó cÅ©ng là loà i váºt, Chúa và Pháºt. Tôi không yêu kÃnh nó vì nó là má»™t váºt và sẽ trở thà nh má»™t váºt gì khác, nhÆ°ng vì nó từ lâu đã, và mãi mãi sẽ là má»i sá»±. Tôi yêu nó chỉ vì nó là má»™t hòn đá. Tôi thấy giá trị và ý nghÄ©a trong má»i Ä‘Æ°á»ng vân tinh vi của nó và trong má»i lá»— hổng, trong mà u và ng, mà u xám, trong vẻ cứng và âm thanh của nó khi tôi gõ lên trong sá»± khô ráo hay ẩm Æ°á»›t của bá» mặt. Có những hòn đá sá» giống dầu hay xà phòng, trông giống nhÆ° lá hay cát, và má»—i viên đá Ä‘á»u khác biệt và tôn thá» Toà n Thiện má»™t cách riêng; má»—i viên đá Ä‘á»u là Äại ngã. Äồng thá»i nó lại cÅ©ng rất là đá, trÆ¡n nhÆ° dầu hay xà phòng và chÃnh Ä‘iá»u đó là m tôi thÃch thú và thấy nó thần diệu, đáng tôn thá». NhÆ°ng thôi tôi không nói thêm nữa. Danh từ không diá»…n tả được tÆ° tưởng bao nhiêu. Những ý tưởng luôn luôn trở nên hÆ¡i khác Ä‘i ngay khi chúng được diá»…n tả, chúng trở nên méo mó, đôi khi Ä‘iên rồ. Tuy váºy, Ä‘iá»u nà y cÅ©ng là m cho tôi thấy thú vị và có lẽ đúng, rằng cái gì có giá trị, là chân lý đối vá»›i má»™t ngÆ°á»i, thì đối vá»›i ngÆ°á»i khác nó dÆ°á»ng nhÆ° vô nghÄ©a.
Thiện Hữu đã lắng nghe trong im lặng.
- Tại sao anh kể cho tôi nghe vá» hòn đá? - Chà ng há»i sau má»™t lúc ngáºp ngừng.
- Tôi không cốt là m thế. NhÆ°ng có lẽ Ä‘iá»u ấy chứng tá» rằng tôi yêu hòn đá, con sông và tất cả má»i sá»± mà ta thấy đây và từ đó ta có thể há»c. Tôi có thể yêu thÆ°Æ¡ng má»™t hòn đá, Thiện Hữu ạ, và má»™t thân cây hay má»™t mảnh vá» cây. Äấy là sá»± váºt, và ngÆ°á»i ta có thể yêu mến sá»± váºt. NhÆ°ng ngÆ°á»i ta không thể yêu mến danh từ. Vì thế, những lá»i giảng dạy đối vá»›i tôi tháºt vô dụng. Chúng không cứng, cÅ©ng không má»m, không vị - chúng không có gì ngoà i ra danh từ. Có lẽ chÃnh chúng đã ngăn cản bạn đạt đến bình an, có lẽ quá nhiá»u danh từ, vì cả đến sá»± giải thoát và đức hạnh, khổ Ä‘au và lạc, cÅ©ng chỉ là những danh từ, hỡi Thiện Hữu. Niết Bà n không phải là má»™t sá»± váºt, chỉ có danh từ Niết Bà n mà thôi.
Thiện Hữu :
- Niết Bà n không chỉ là má»™t danh từ, Tất Äạt. Äó là má»™t ý tưởng.
Tất Äạt tiếp :
- Nó có thể là má»™t ý tưởng, nhÆ°ng tôi phải thú tháºt vá»›i bạn rằng tôi không phân biệt mấy giữa ý tưởng và danh từ. Thà nh tháºt mà nói, tôi cÅ©ng không gán cho ý tưởng nhiá»u quan trá»ng nữa. Tôi quan tâm đến sá»± váºt nhiá»u hÆ¡n. Chẳng hạn, có má»™t ngÆ°á»i ở trên khúc sông nà y đã là tiên phong của tôi và thầy tôi. Ông ta là má»™t ngÆ°á»i thánh thiện trong bao nhiêu năm đã chỉ tin và o dòng sông, và không tin gì khác. Ông ta để ý rằng tiếng con sông Ä‘ang nói vá»›i ông ta. Ông ta há»c từ nó, nó dạy dá»—, giáo dục ông ta. Con sông đối vá»›i ông ta nhÆ° má»™t Thượng đế, mà trong nhiá»u năm ông không biết rằng má»—i là n gió, má»—i má»™t đám mây, má»—i thân chim, má»—i con bá» cÅ©ng Ä‘á»u thần tiên không kém, hiểu biết và có thể dạy cho ta hệt nhÆ° dòng sông mà ông tôn sùng. NhÆ°ng khi ngÆ°á»i thánh thiện ấy bá» Ä‘i và o rừng, ông ta biết hết má»i sá»±, ông biết hÆ¡n cả bạn và tôi, mà không cần thầy hay sách vở, chỉ vì ông ta tin tưởng ở dòng sông.
Thiện Hữu nói :
- NhÆ°ng cái mà anh gá»i là “sá»± váºt†ấy, nó có phải là má»™t cái gì có tháºt hay không, má»™t cái gì thá»±c hữu ná»™i tại! Nó lại không chỉ là ảo ảnh của phù trần, hình bóng, hiện tượng mà thôi hay sao? Hòn đá của anh, cây cối của anh, - chúng có thá»±c hay không?
- Äiá»u đó cÅ©ng không là m tôi báºn tâm mảy may - Tất Äạt nói - Nếu chúng là ảo tưởng thì tôi cÅ©ng là ảo tưởng, và nhÆ° thế chúng luôn luôn đồng má»™t tÃnh chất vá»›i tôi. ChÃnh Ä‘iá»u nà y là m cho chúng đáng kÃnh đáng yêu biết mấy. ChÃnh vì thế mà tôi có thể yêu chúng. Và đây là lý thuyết sẽ là m cho bạn cÆ°á»i nữa, Thiện Hữu. Ấy là , vá»›i tôi, dÆ°á»ng nhÆ° thÆ°Æ¡ng yêu là điá»u quan trá»ng nhất trên Ä‘á»i. Những tÆ° tưởng gia vÄ© đại có thể đặt nặng vấn Ä‘á» tìm hiểu vÅ© trụ nhân sinh, giảng giải và khinh bỉ nó. NhÆ°ng tôi nghÄ© chỉ có má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng là yêu thÆ°Æ¡ng thế giá»›i, không phải khinh bỉ nó, không thù ghét nhau mà phải nhìn thế giá»›i và nhìn chÃnh chúng ta cùng má»i sá»± váºt vá»›i lòng yêu thÆ°Æ¡ng và kÃnh trá»ng.
- Tôi hiểu Ä‘iá»u đó, - Thiện Hữu bảo - NhÆ°ng đây chÃnh là cái mà đấng Giác Ngá»™ gá»i là vá»ng tưởng. Ngà i dạy lẽ Ä‘á»™ lượng, nhẫn nhục, từ bi... nhÆ°ng không dạy yêu thÆ°Æ¡ng. Ngà i giá»›i răn chúng ta không được trói buá»™c mình và o những tình yêu thế tục.
- Tôi hiểu, - Tất Äạt nói, nụ cÆ°á»i chà ng sáng ngá»i hà o quang - tôi hiểu, Thiện Hữu, và đây chúng ta lại Ä‘ang rối ren vì nghÄ©a danh từ, lá»t và o trong sá»± tranh chấp của những tiếng, lá»i, vì tôi không phủ nháºn rằng danh từ của tôi vá» yêu thÆ°Æ¡ng tháºt là trái ngược vá»›i những lá»i chỉ dạy của đức Cồ Äà m. ChÃnh vì thế mà tôi khinh thÆ°á»ng danh từ thế đó, Thiện Hữu, vì tôi biết mâu thuẫn kia chỉ là má»™t ảo tưởng. Tôi biết ý tôi không mâu thuẫn vá»›i đức Pháºt. Tháºt váºy, là m sao Ngà i có thể không biết đến Tình Yêu; Ngà i, ngÆ°á»i đã trá»±c nháºn má»i sá»± phù phiếm giả tạo của nhân sinh, nhÆ°ng mặc dù váºy, Ngà i vẫn yêu nhân loại đến Ä‘á»™ đã táºn tuỵ má»™t Ä‘á»i chỉ để giúp đỡ và giáo dục con ngÆ°á»i? Vá»›i báºc thầy cao cả nà y, cÅ©ng thế, tôi xem sá»± váºt quan trá»ng hÆ¡n danh từ, hà nh Ä‘á»™ng và đá»i sống của Ngà i đối vá»›i tôi quan trá»ng hÆ¡n lá»i của Ngà i, cá» Ä‘á»™ng của bà n tay Ngà i đối vá»›i tôi quan trá»ng hÆ¡n quan niệm của Ngà i. Không phải vì lá»i nói hay tÆ° tưởng của Ngà i mà tôi xem Ngà i là má»™t vÄ© nhân, mà chÃnh là hà nh vi và nếp sống của Ngà i.
Hai ngÆ°á»i im lặng má»™t lúc lâu. Khi Thiện Hữu sá»a soạn từ giã, chà ng nói :
- Cám Æ¡n anh đã nói cho tôi nghe những ý tưởng của anh, Tất Äạt. Má»™t và i ý tưởng tháºt là quái lạ. Tôi không thể nắm vững được chúng ngay. Tuy nhiên, cảm Æ¡n anh và chúc anh hưởng nhiá»u ngà y bình an.
NhÆ°ng trong thâm tâm, chà ng lại nghÄ©: Tất Äạt tháºt là má»™t ngÆ°á»i lạ lùng, diá»…n tả những tÆ° tưởng kỳ dị, có vẻ Ä‘iên rồ. Tháºt là khác vá»›i những lá»i của Thế Tôn biết bao! Lá»i Thế Tôn thì bao giá» cÅ©ng sáng sủa, trá»±c tiếp, hiểu được ngay; không có gì là kỳ dị, quái gở hay đáng cÆ°á»i. NhÆ°ng tay chân Tất Äạt, mắt chà ng, vừng trán chà ng, hÆ¡i thở, nụ cÆ°á»i chà ng, cái chà o của chà ng, dáng Ä‘iệu của chà ng có ảnh hưởng nÆ¡i ta khác vá»›i những tÆ° tưởng của chà ng. Từ ngà y Thế Tôn nháºp Niết Bà n, chÆ°a bao giá» ta gặp được má»™t ngÆ°á»i, trừ Tất Äạt, mà vá» ngÆ°á»i ấy ta nghÄ©: đây chÃnh thá»±c là má»™t ngÆ°á»i thánh thiện! à nghÄ© anh ta có thể quái dị, lá»i lẽ anh ta có vẻ Ä‘iên rồ, nhÆ°ng cái nhìn, bà n tay anh, da thịt anh, tất cả tá»a ngá»i sá»± trong sáng, thanh bình, hiá»n hòa, thánh thiện mà ta chÆ°a há» thấy ở nÆ¡i nà o bất cứ má»™t ngÆ°á»i nà o từ khi vị thầy Giác Ngá»™ của ta khuất bóng.
Khi Thiện Hữu Ä‘ang có những tÆ° tưởng ngổn ngang đối chá»i ấy, chà ng lại cúi chà o Tất Äạt đầy trìu mến đối vá»›i chà ng. Thiện Hữu cúi thấp trÆ°á»›c con ngÆ°á»i Ä‘ang ngồi trầm tÄ©nh.
- Tất Äạt, - Thiện Hữu bảo - bây giá» chúng ta đã là những ông già . Có thể chúng ta sẽ không bao giá» gặp lại nhau trên Ä‘á»i nà y nữa. Tôi có thể thấy được, hỡi bạn thân yêu, rằng anh đã tìm thấy bình an. Tôi nháºn rằng tôi đã không tìm thấy nó. Nói cho tôi nghe thêm má»™t lần nữa, hỡi ngÆ°á»i bạn kÃnh yêu, hãy nói cho tôi nghe má»™t Ä‘iá»u mà tôi có thể hiểu được! Cho tôi má»™t Ä‘iá»u gì để giúp tôi trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, hỡi Tất Äạt! ÄÆ°á»ng tôi Ä‘i thÆ°á»ng gian nan và tăm tối.
Tất Äạt lặng yên nhìn Thiện Hữu vá»›i nụ cÆ°á»i trầm tÄ©nh thanh bình của chà ng. Thiện Hữu nhìn chăm chăm và o mặt chà ng, lo ngại, khát khao. Cái nhìn của Thiện Hữu in dấu niá»m Ä‘au khổ, sá»± tìm kiếm không ngừng, và luôn luôn thất bại. Tất Äạt thấy rõ Ä‘iá»u ấy và mỉm cÆ°á»i :
- Cúi gần tôi! - Chà ng thì thầm bên tai Thiện Hữu - Nà o, đến gần hơn nữa, sát lại gần, hãy hôn lên trán tôi đi, Thiện Hữu!
Mặc dù ngạc nhiên, chà ng do má»™t tình thÆ°Æ¡ng lá»›n thúc đẩy, phải vâng lá»i Tất Äạt. Chà ng cúi sát gần Tất Äạt và ká» môi và o vừng trán. Má»™t cái gì thần diệu xảy đến vá»›i chà ng. Khi chà ng Ä‘ang còn vÆ°Æ¡ng vấn vì những ná»—i kỳ dị của Tất Äạt, khi chà ng nhá»c công khổ trà má»™t cách vô hiệu để Ä‘uổi xa ý niệm thá»i gian, để tưởng tượng Niết Bà n và Khổ đế là má»™t, khi cả đến má»™t ý niệm khinh bỉ đối vá»›i lá»i lẽ của bạn Ä‘ang mâu thuẫn vá»›i má»™t niá»m yêu thÆ°Æ¡ng kÃnh phục vô bá», thì Ä‘iá»u kỳ diệu ấy xảy đến vá»›i chà ng. Thay và o đấy, chà ng thấy những nét mặt khác, nhiá»u nét mặt, cả má»™t loạt, má»™t dòng liên tiếp những nét mặt, trăm ngà n nét mặt, chợt hiện rồi chợt biến, nhÆ°ng đồng thá»i cÅ©ng dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘á»u ở đấy, thay đổi không ngừng và má»›i lạ luôn luôn, tuy thế tất cả Ä‘á»u là Tất Äạt. Chà ng thấy mặt mà y má»™t con cá, má»™t con cá Ä‘ang hấp hối vá»›i đôi mắt nhắm nghiá»n. Chà ng thấy nét mặt hà i nhi má»›i sinh, Ä‘á» há»n và nhăn nheo, chợt khóc. Chà ng thấy nét mặt má»™t kẻ sát nhân, thấy anh ta thá»c dao và o thân thể má»™t ngÆ°á»i, đồng thá»i chà ng thấy kẻ tá»™i nhân kia quì gối, bị trói và chiếc đầu bị chặt đứt do má»™t ngÆ°á»i Ä‘ao phủ. Chà ng thấy những thân thể trần truồng của Ä‘Ã n ông và đà n bà trong dáng Ä‘iệu và trong cÆ¡n cuồng nhiệt của yêu Ä‘Æ°Æ¡ng. Chà ng thấy những thi thể duá»—i dà i, cứng Ä‘á», lạnh giá, trống trải. Chà ng thấy những đầu thú váºt, beo, cá sấu, voi, bò, chim chóc. Chà ng thấy thần Sáng tạo và thần Huá»· diệt. Chà ng thấy tất cả những hình dáng, nét mặt kia trong muôn ngà n tÆ°Æ¡ng quan vá»›i nhau, tất cả Ä‘á»u há»— trợ nhau, yêu, ghét, hủy diệt nhau và trở lại sÆ¡ sinh. Má»—i dáng hình Ä‘á»u Ä‘i đến cái chết, Ä‘á»u là những biểu hiện say đắm, khổ Ä‘au của luáºt vô thÆ°á»ng. Tuy thế, không có má»™t hình hà i nà o là chết hẳn, chúng chỉ biến hóa, luôn luôn tái sinh, luôn luôn có má»™t bá»™ mặt má»›i: chỉ có thá»i gian đứng giữa nét mặt nà y vá»›i nét mặt khác. Và tất cả những hình hà i và dáng mặt nà y nghỉ ngÆ¡i, tuôn chảy, sinh hóa trôi qua và hòa lẫn và o nhau, và trên tất cả những hình hà i đó, luôn luôn có má»™t cái gì mong manh, hÆ° ảo, tuy nhiên vẫn hiện hữu, phủ lên nhÆ° má»™t là n băng giá má»ng, nhÆ° má»™t là n da trong suốt, má»™t lá»›p vá», má»™t dáng hình hay mặt nạ bằng nÆ°á»›c - và chiếc mặt nạ kia là nét mặt tÆ°Æ¡i cÆ°á»i của Tất Äạt, mà chà ng Ä‘ang đặt môi hôn. Và Thiện Hữu thấy rằng nụ cÆ°á»i phá»›t trên bao nhiêu hình hà i ẩn nấp kia, nụ cÆ°á»i của sá»± Nhất thể phảng phất trên bao hình hà i tuôn chảy, nụ cÆ°á»i của sá»± Äồng thá»i ở trong muôn ngà n cái Sinh và Tá» - trong sinh có tá» và ngược lại - nụ cÆ°á»i của Tất Äạt, chÃnh thá»±c là nụ cÆ°á»i trầm tÄ©nh, sâu xa, khôn dò, nụ cÆ°á»i có vẻ ban ân vừa có vẻ chế diá»…u, nụ cÆ°á»i Trà tuệ, nụ cÆ°á»i muôn mặt của Thế Tôn, đức Pháºt, mà chà ng đã bao lần nhìn thấy, lòng trà n đầy uy phục. Thiện Hữu biết rõ nụ cÆ°á»i kia chÃnh là nụ cÆ°á»i của đấng Toà n Giác.
Không còn biết nữa thá»i gian có hiện hữu hay không, cảnh trÆ°á»›c mắt đã hiện ra trong má»™t giây hay tròn thế ká»·, không còn biết nữa đấy là Tất Äạt hay đức Thế Tôn, má»™t Tiểu ngã hay cái gì khác, Thiện Hữu nhÆ° vừa nháºn mÅ©i tên thần diệu đâm sâu và o trong chà ng Ä‘em lại cho chà ng niá»m hân hoan. Vô cùng mừng rỡ, Thiện Hữu vẫn đứng má»™t lúc, nghiêng mình trên nét mặt bình an của Tất Äạt mà chà ng vừa hôn lên, nét mặt đã là sân khấu cho tất cả những hình hà i hiện tại, vị lai. Vẻ mặt chà ng không đổi sau khi là n gÆ°Æ¡ng của muôn ngà n hình sắc đã biến mất. Tất Äạt mỉm cÆ°á»i bình an, hiá»n từ, nụ cÆ°á»i có vẻ đầy ân huệ, cÅ©ng có vẻ đầy châm biếm, hệt nhÆ° đấng Giác Ngá»™ đã cÆ°á»i.
Thiện Hữu cúi thấp. Những giá»t nÆ°á»›c mắt khôn ngăn rỉ xuống gÆ°Æ¡ng mặt già nua. Chà ng thấy trà n ngáºp má»™t cảm giác yêu thÆ°Æ¡ng lá»›n rá»™ng, trà n ngáºp niá»m kÃnh cẩn. Chà ng phủ phục quì trÆ°á»›c con ngÆ°á»i Ä‘ang ngồi bất Ä‘á»™ng, mà nụ cÆ°á»i nhắc chà ng nhá»› đến má»i sá»± chà ng đã từng yêu thÆ°Æ¡ng trong cuá»™c sống, má»i giá trị và thánh thiện trong Ä‘á»i chà ng.
HẾT
Last edited by quykiemtu; 19-11-2008 at 04:55 PM.
|
|
|
| |