6 tháng sau ngày qua đời của Henry Samuel Magdoff, cựu viên chức chính quyền liên bang, một nhà báo, nhà văn nổi tiếng ở Mỹ, Cục Điều tra liên bang (FBI) bất ngờ tuyên bố rằng Magdoff là một điệp viên nội gián làm việc cho tình báo Liên Xô và cũng là nhân vật cuối cùng của một đường dây điệp báo có tên gọi Perlo.
Trước đó, từ năm 1953 đến 1969, FBI lần lượt điều tra và bắt giữ 6 điệp viên nội gián hoạt động trong đường dây điệp báo này, nhưng cho dù có cố gắng điều tra đến mấy, FBI vẫn không tìm thấy điệp viên thứ 7 và cũng là điệp viên cuối cùng. Vụ án về đường dây điệp báo Perlo tưởng đã chìm vào quên lãng, nhất là khi Chiến tranh lạnh kết thúc vào đầu thập niên 90...
Henry Samuel MagdofF sinh ngày 21/8/1913 tại quận Bronx, thành phố New York trong một gia đình người Nga gốc Do Thái di cư đến Mỹ vào đầu thế kỷ XX. Vì có cha là một nhà hoạt động dân chủ xã hội nên Magdoff đã sớm tiếp thu tư tưởng xã hội trong các tác phẩm của Karl Marx mà ông bắt đầu đọc say mê từ năm 16 tuổi.
Năm 1931, khi đang học tại Đại học New York, Magdoff gia nhập Lữ đoàn Abraham Lincoln, một tổ chức do Quốc tế Cộng sản thành lập, tham gia cuộc nội chiến tại Tây Ban Nha. Cuối năm 1932, sau khi quay về lại Mỹ từ Tây Ban Nha, Magdoff tiếp tục học thêm ngành kinh tế tại Đại học New York. Năm 1935, Magdoff được nhận vào làm việc tại Cục Quản lý lao động của Bộ Lao động và đến năm 1939 chuyển sang làm việc trong Ban cố vấn về các chính sách kinh tế mới của Tổng thống Franklin Roosevelt. Trong suốt Thế chiến II, ông làm việc tại Ủy ban Sản xuất quốc phòng của Bộ Chiến tranh. Khi chiến tranh chấm dứt, ông rời Bộ Chiến tranh để sang làm việc tại Bộ Thương mại và đến năm 1954 được bổ nhiệm vào chức vụ cố vấn của Ủy ban Thương mại Mỹ.
Năm 1954, khi các chiến dịch bài Cộng sản diễn ra gay gắt tại Mỹ, vì lý do an ninh, Magdoff thôi làm việc cho các cơ quan chính phủ và chuyển sang làm báo và viết sách. Tác phẩm nổi tiếng của ông là cuốn “The Age of Imperialism” (Thời của chủ nghĩa đế quốc) được dịch ra đến 15 thứ tiếng và bán được gần 1 triệu ấn bản trên khắp thế giới. Đến năm 2002, ở tuổi 89, ông cho xuất bản tác phẩm cuối cùng của mình có tên gọi “Imperialism without Colonies” (Chủ nghĩa đế quốc không có thuộc địa).
Không chỉ viết sách, Magdoff còn hoạt động báo chí. Năm 1958, ông là chủ bút của tạp chí Monthly Review, một trong những tờ báo có khuynh hướng xã hội nhất tại Mỹ và cả trên thế giới. Cho đến trước khi qua đời, ông vẫn là chủ bút danh dự của tạp chí này. Tuy nhiên, ông vẫn không biết là từ đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, FBI đã bí mật theo dõi mọi hành tung của ông.
Magdoff qua đời vào đúng ngày đầu năm mới 2006 ở tuổi 93. Trong vòng bí mật, FBI tiến hành thương lượng và cả gây áp lực với Fred và John, 2 con trai của Magdoff, để được tiếp cận không hạn chế với toàn bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến cuộc đời của Magdoff được lưu giữ cẩn thận trong căn nhà của ông tại thành phố Philadelphia. Sau một thời gian phân tích, giám định, điều tra, FBI đã xác định Magdoff chính là điệp viên thứ 7 và là điệp viên cuối cùng của đường dây điệp báo Perlo mà FBI đã tốn nhiều công sức để phá vỡ từ năm 1953 đến năm 1969.
Theo hồ sơ điều tra của FBI được công bố vào tháng 6/2006, Magdoff chính thức hoạt động nội gián cho tình báo Liên Xô vào năm 1940 khi đang làm việc tại Ban cố vấn về kinh tế của Tổng thống Roosevelt. Chính Victor Perlo, một điệp viên nội gián làm việc cho tình báo Liên Xô từ năm 1935, người đứng đầu đường dây điệp báo Perlo, đã tuyển dụng Magdoff. Điệp viên Liên Xô làm cầu nối chuyển giao thông tin, tài liệu, mệnh lệnh giữa đường dây điệp báo Perlo với tình báo Liên Xô là Trung tá Abdulovich Akhmerov.
Điểm đặc biệt là tất cả các điệp viên nội gián hoạt động trong đường dây điệp báo Perlo đều là viên chức hay quan chức liên bang làm việc tại các cơ quan quan trọng của Chính phủ Mỹ như Bộ Chiến tranh, Bộ Thương mại, Bộ Tài chính. Từ năm 1935 đến 1953, đường dây điệp báo Perlo đã chuyển giao cho tình báo Liên Xô nhiều thông tin, tài liệu quan trọng liên quan đến tiềm lực quốc phòng của Mỹ trong chiến tranh thế giới cả ở hai mặt trận châu Âu và châu Á, các kế hoạch cung ứng nguyên vật liệu phục vụ cho các chương trình chế tạo vũ khí, tài liệu về chính sách thương mại và kiểm soát thương mại của Chính phủ Mỹ, kế hoạch sản xuất vũ khí, kế hoạch chế tạo máy bay ném bom tầm xa B-29 và B-32, kế hoạch viện trợ cho các quốc gia đồng minh sau chiến tranh, tài liệu về các phương án bao vây và tấn công Liên Xô bằng vũ lực của Mỹ, hoạt động nghiên cứu chế tạo vũ khí hạt nhân của Mỹ trong chương trình Venona...
Năm 1953, đường dây điệp báo Perlo bị lộ khi Elisabeth Bentley, một điệp viên nội gián hoạt động trong đường dây điệp báo này bất ngờ bị FBI bắt giữ. Để thoát án tử hình, Bentley đã cung khai đường dây điệp báo Perlo. Lập tức FBI tổ chức một cuộc điều tra quy mô. Từ năm 1953 đến năm 1969, FBI lần lượt bắt giữ Victor Perlo, Edward Fitzgerald, Harold Glasser, Charles Kramer, Allen Rosenberg, Donald Wheeler về tội làm điệp viên nội gián, tuy nhiên cho dù có điều tra, truy lùng thế nào, FBI vẫn không tài nào phát hiện dấu vết của điệp viên nội gián thứ 7. Đây là kết quả của việc đường dây điệp báo Perlo áp dụng một nguyên tắc là những thành viên trong đường dây chỉ biết có một mình Victor Perlo, người đã tuyển dụng họ mà không hề biết hoạt động cùng với mình có những ai. Việc phá vỡ đường dây điệp báo Perlo vì vậy không được trọn vẹn.
Suốt một thời gian dài sau đó, tuy nghi vấn Magdoff có thể là điệp viên cuối cùng của đường dây điệp báo Perlo nhưng FBI không tìm thấy bất cứ chứng cớ nào làm cơ sở để bắt giữ ông. Chỉ sau khi Magdoff qua đời vào năm 2006 và FBI được phép lục tung, thẩm tra các hồ sơ liên quan đến cuộc đời của Magdoff thì FBI mới xác định điệp viên thứ 7 của đường dây điệp báo Perlo mà họ cất công truy tìm suốt nhiều chục năm không ai khác là Magdoff. Vụ án về đường dây điệp báo Perlo chắc hẳn sẽ được FBI khép lại sau 53 năm
Hoàng Phú (theo CiCentre Archives)
Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:
