Zeus và Hera
ZEUS, Zoose hay Zyoose, (Thần thoại La Mã gá»i là Jupiter), là vị thần tối cao trên đỉnh Olympe. Zeus là cha của các ngÆ°á»i hùng Perseus và Hercule, và là ngÆ°á»i cuối cùng trong cuá»™c tranh già nh quyá»n lá»±c trên đỉnh Olympe.
Zeus là con trai của thần Titan Cronus và nữ thần Rhea. Khi vừa được sinh ra, Zeus bị cha mình dá»± định sẽ ăn thịt nhÆ° những ngÆ°á»i con khác trÆ°á»›c đó nhÆ°: Poseiden, Hades, Hestia, Demeter và Hera. NhÆ°ng Rhea đã dấu đứa con má»›i sinh của mình trong hang núi trên đỉnh Dicte, đảo Crete. (Cho tá»›i ngà y nay, những ngÆ°á»i tại hang núi “Hang của Zeus†sá» dụng đèn flash để tạo bóng của các hình ná»™m trong hang Ä‘á»™ng, tạo ra hình ảnh của đứa bé Zues trong thần thoại).
Khi lá»›n lên, Zeus là m cho Cronus má»a ra các anh chị của mình. Các vị thần đó vá» phe của Zeus trong cuá»™c chiến già nh quyá»n cai quản vÅ© trụ long trá»i lở đất dà i mÆ°á»i hai năm vá»›i các thần Titan và vua của há» là Cronus. Äánh bại cha mình và các vị thần Titan khác, Zeus giam há» dÆ°á»›i vá»±c thẳm Tartare.
Sau đó, Zeus cùng những ngÆ°á»i anh em của mình phân chia quyá»n lá»±c. Poseidon cai quản biển cả, Hades cai trị âm phủ, và Zeus là m chúa tể bầu trá»i. Zeus được xem nhÆ° là vị thần có quyá»n lá»±c tối cao nhất trên trái đất và đỉnh Olympe.
o O o
Nữ thần HERA (Thần thoại La Mã gá»i là Juno) là nữ thần của hôn nhân, nà ng là vị thần bảo trợ cho cuá»™c sống gia đình, cho sá»± thánh thiện và bá»n vững của nó. Hera là vợ của thần Zeus và cÅ©ng nhÆ° chồng nà ng có toà n quyá»n thống trị của má»™t vị Nữ hoà ng trên đỉnh Olympe.
Khi Hera được nhả ra từ miệng của Cronus, Rhea đã Ä‘em nà ng đến chá»— của thần Okeanos ở nÆ¡i táºn cùng Trái Äất giao cho Nữ thần Tethys nuôi dưỡng. Hera sống má»™t yên bình má»™t thá»I gian dà i xa Olympus, cho đến khi Zeus vÄ© đại tình cá» nhìn thấy nà ng trong má»™t chuyến du hà nh. Vị thần sấm sét vÄ© đại vừa nhìn thấy nà ng đã Ä‘em lòng yêu quý vá quyếr định bắt cóc nà ng vá» là m vợ. Các vị thần đã là m cho há» má»™t đám cÆ°á»›i tháºt linh đình. Nữ thần Cầu Vồng Irys cùng các Nữ thần Duyên Dáng mặc cho Hera bá»™ váy áo đẹp nhất, là m cho nà ng đẹp lá»™ng lẫy và rạng rỡ hẳn lên giữa các thần linh trên núi Olympus.
Hera không Æ°a anh hùng Heracles vì chà ng là con trai của chồng mình vá»›i má»™t ngÆ°á»i phụ nữ trần gian. Khi chà ng còn nhá», Hera đã cho rắn đến nôi tấn công chà ng. Sau đó Hera đã khuấy đảo rừng Amazon để hãm hại chà ng khi chà ng Ä‘ang Ä‘i săn.
Trong khi đó Hera lại há»— trợ ngÆ°á»i anh hùng Jason, vốn không thể nà o Ä‘oạt được Con cừu và ng nếu không có sá»± há»— trợ của nà ng.
Trong thần thoại Hy lạp, Hera là vị nữ thần cai trị cung Ä‘iện Olympus vì nà ng chÃnh là vợ của Zeus. NhÆ°ng việc thá» cúng Hera lại xuất hiện trÆ°á»›c việc thá» cúng Zeus khá lâu. Äể hiểu rõ hÆ¡n, ta lùi lại cái thá»i mà những thế lá»±c sáng tạo mà ta gá»i là “thần†được quan niệm là ngÆ°á»i phụ nữ. Vị nữ thần mang nhiá»u hình dạng khác nhau, trong đó có loà i chim.
Hera được thá» cúng khắp đất nÆ°á»›c Hy Lạp, những Ä‘á»n thá» cổ xÆ°a và quan trá»ng nhất được hiến dâng cho nà ng. Việc Hera chinh phục thần Zeus và miêu tả nà ng nhÆ° là ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đanh đá ghen tuông chÃnh là những phản ánh thần thoại vá» má»™t trong những thay đổi sâu sắc nhất trong tÆ° duy loà i ngÆ°á»i.
Căn cứ trên những tranh vẽ hang Ä‘á»™ng và các di váºt khảo cổ thì hà ng chục ngà n năm trÆ°á»›c đây loà i ngÆ°á»i rất quan tâm đến cÆ¡ thể ngÆ°á»i phụ nữ, hoặc là lúc Ä‘ang mang thai hoặc là lúc sinh nở. Việc sinh con chÃnh là khả năng kỳ diệu nhất của loà i ngÆ°á»i khiến cho thế gian được mang lại sá»± sống má»›i tÆ°Æ¡i trẻ. Ở trình Ä‘á»™ tiến hóa cho phép tổ tiên chúng ta nghÄ© đến việc thá» cúng khả năng sinh nở nà y, có thể kết luáºn rằng há» cho rằng việc nà y gắn vá»›i hình ảnh ngÆ°á»i phụ nữ.
Hà ng ngà n năm sau (tức khoảng từ 5 đến 9 ngà n năm trÆ°á»›c đây), các háºu duệ châu Âu của những ngÆ°á»i kể trên sống trong những ngôi là ng lá»›n, có kiến trúc đặc trÆ°ng và những Ä‘á»n thá» tôn giáo. Các di váºt khảo cổ cho thấy há» thá» cúng má»™t thế lá»±c (hoặc má»™t nhóm thế lá»±c) mang nhiá»u hình dáng khác nhau-má»™t con chim, má»™t con rắn, cÅ©ng có thể là chÃnh quả địa cầu. Và thế lá»±c vÄ© đại nà y chÃnh là phụ nữ. Bởi vì chỉ có ngÆ°á»i phụ nữ má»›i có khả năng sinh sản-Ä‘em lại cuá»™c sống má»›i.
NgÆ°á»i ta nói rằng khi con ngÆ°á»i khám phá ra vai trò của Ä‘Ã n ông trong việc sinh sản thì há» má»›i bắt đầu thá» cúng các nam thần. Dù váºy cÅ©ng không có gì nghi ngá» rằng các vị nam thần đã được thá» cúng từ trÆ°á»›c đó. Và cÅ©ng rõ rà ng rằng sau khi hiểu rõ hÆ¡n vá» việc sinh sản thì những ngÆ°á»i Châu Âu hiá»n hòa - quan niệm của Crete trong “Minoans†- tiếp tục thá» cúng NgÆ°á»i Mẹ VÄ© Äại.
Và có rất nhiá»u ngÆ°á»i châu Âu hiá»n hòa. Những ngôi là ng lá»›n nhất trong ká»· nguyên ấy không cần láºp hà ng rà o phòng chắn. Ná»n văn minh “Châu Âu cổ†không há» lo ngại những vụ ẩu đả vá»›i xóm giá»ng. NhÆ°ng sau đó sá»± việc đã thay đổi và má»™t khoảng thá»i gian dà i bạo lá»±c bùng phát. Quân xâm lược trà n và o Châu Âu từ những vùng đất rá»™ng lá»›n ở Châu Ã. Há» Ä‘em theo dòng ngôn ngữ Indo-Châu Âu mà ngà y nay bao gồm tiếng Pháp, Ã, Tây Ban Nha và tiếng Anh. Há» cÅ©ng Ä‘em theo má»™t vị thần linh, vị nam thần tối cao mà thần thoại Hy Lạp gá»i là Zeus.
NgÆ°á»i ta biết rất Ãt vá» những ngÆ°á»i Indo-châu Âu nà y, nhÆ°ng những ngôi là ng bình yên của châu Âu cổ không phải là điá»u há» mong muốn. Ở má»™t và i nÆ¡i ná»n văn minh má»›i của há» dần chiếm thế tối thượng. Ở và i nÆ¡i khác nó thà nh thứ văn hóa kết hợp. Những ngÆ°á»i sống ở miá»n núi đã phản kháng lại, dù nhiá»u ngÆ°á»i đã bị đánh báºt khá»i thà nh lÅ©y của mình, há» tiếp tục di chuyển và đánh báºt những ngÆ°á»i khác theo hiệu ứng domino. Cuá»™c xâm lăng Dorian của Hy Lạp cổ có thể được xem là kết quả của phản ứng dây chuyá»n nà y.
Tráºt tá»± cÅ© có vẻ nhÆ° tồn tại lâu nhất tại Crete nÆ¡i được bảo vệ bởi biển Aegean khá»i những cuá»™c xâm lăng trên bá»™, ná»n văn minh Minoan đã tồn tại suốt gần ba ngà n năm. NhÆ°ng Ä‘á»™t ngá»™t sau đó, từ triển vá»ng của sá»± tồn tại loà i ngÆ°á»i, giá»›i tÃnh của những quyá»n năng tối cao chuyển từ nữ sang nam. Và rất nhiá»u câu chuyện hình thà nh nên cÆ¡ sở cho thần thoại Hy Lạp đã chỉ được kể sau sá»± thay đổi nà y.
Các cuá»™c tình vụng trá»™m của Zeus có thể bắt nguồn từ những buổi lá»… trong đó vị thần má»›i “kết hôn†vá»›i các hiện thân khác nhau của Nữ Thần VÄ© Äại. Việc có nhiá»u Ä‘iểm nghi vấn vá» vị thần nà y và những ngÆ°á»i thá» cúng có thể thấy qua sá»± ra Ä‘á»i kỳ lạ của nữ thần Athena từ đầu của thần Zeus- dÆ°á»ng nhÆ° muốn nói rằng vị thần linh nà y có thể là m bất cứ Ä‘iá»u gì mà Nữ thần vÄ© đại có thể là m được.
Nữ thần Hera tiếp tục được thá» cúng ở nhiá»u hình thức, tùy và o các thá»i Ä‘iểm lịch sá». Việc thá» cúng vị nữ thần nà y đôi khi bị bãi bá» phần lá»›n là vì những táºp tục tôn giáo bị suy thoái dÆ°á»›i những ảnh hưởng má»›i. NhÆ°ng chúng ta có thể thấy những bằng chứng trong thần thoại vá» tráºt tá»± cÅ© của vị thần nà y, trong đó Athena bản thân cÅ©ng là má»™t nữ thần.
DÆ°á»›i ảnh hưởng của ngÆ°á»i Indo-Châu Âu, Athena trở thà nh thần Chiến tranh. Thần hay giả dạng thà nh loà i cú - má»™t loà i chim biểu tượng cho thần linh.