Luật Đời & Cha Con - Nguyễn Bắc Sơn

[ngudoc]

Chương 16

Lê Cường chào bà nội rồi lên phòng mình. Đi qua phòng ông nội. ơ… Rõ ràng là chỉ có bà ở nhà, sao trong phòng tắm lại có tiếng nước chảy xoè xoè? Rón rén mở cửa phòng, tò mò đi về phía buồng tắm. Cánh cửa mở nửa chừng. Một người con gái khoả thân hoàn toàn đứng dưới vòi hoa sen đang tận hưởng cái mát mẻ, mơn man của nước giữa trưa hè nắng nóng ngột ngạt. Cường ngây ra nhìn. Nước miếng ứa đầy miệng. Ai thế nhỉ? Sao lại tự nhiên đến thế nhỉ? Rõ ràng không phải người nhà mình. Không phải con cháu họ hàng rồi. Tắm truồng thế này mà không đóng cửa thì hẳn không phải là người thành phố rồi. Hắn nuốt nước miếng. Bụng dưới tự nhiên căng cứng. Ngay từ khi tấm thân chắc lẳn kia bày ra trước mắt, hắn đã muốn giải phóng năng lượng đầy ứ. Tay đưa xuống thắt lưng, chợt dừng lại. Trước lúc đứa miếng ăn vào mồm, cũng phải biết đấy là miếng gì chứ. Không biết tên tuổi, con cái nhà ai mà đám đè nghiến nó ra à? "Á, à!" - Sực nhớ ra điều gì - "Được rồi, ngon rồi…". Hắn mở ba lô ra…

Cô gái thoả thích sau khi tắm, thong thả mặc quần áo. Vừa bước ra cửa buồng tắm, bỗng sững người. Một người đàn ông đúng ngay trước mặt. Không biết người này đứng đây từ bao giờ? Cuống quít, sợ hãi, theo bản năng hai tay cô thu lên, bắt chéo qua ngực như che dậy, tuy đã mặc quần áo.

- Anh là ai? Sao lại đứng đây?

- Không bao giờ khách lại hỏi chủ nhà như thế.

Giọng hắn cố ý chậm rãi thong thả. Yên chí con cá riết đã nằm trong nơm mình rồi. Chả việc gì phải vội vàng. Cứ nhẩn nha vờn con mồi trước khi cấu xé mới sướng.

- Gớm cô tắm kỹ thế… Định vào kỳ cọ giúp… nhưng mà… nhìn cô tắm, có khi lại thích hơn.

- Nhìn trộm đàn bà tắm là nghĩa làm sao? Anh không biết xấu hổ à?

Cường cười dâm:

- Tôi nhìn trộm bao giờ thế nhỉ? Cô mở toang cửa cho tôi nhìn đấy chứ? Cô chả xấu hổ thì tôi xấu hổ cái nỗi gì hả cô bé?

Nó đi suốt ngày nên chưa bao giờ cô gặp. Vả lại, Dự chỉ dọn dẹp lau cửa nhà, lúc vắng khách, bà Phụng trông hàng hộ ở dưới nhà. Thỉnh thoảng cô vẫn tranh thủ tắm táp sau khi dọn xong. Ai ngờ hôm nay… ức quá nhưng không biết làm thế nào. Không thể giở bài chửi ở làng mình ra được. Chắc đây là cháu bà chủ nhà mình nhờ vả. Cũng tại mình vô ý quá. Đành cắn răng chịu lép.

- Anh xê ra cho tôi xuống nhà.

Cố lấy giọng thân mật, Cường dỗ đành:

- Đi đâu mà vội. Nói chuyện với tôi một tí đã. Cô vẫn dọn dẹp cho nhà tôi chứ gì? Tên cô là gì nhỉ?

- Anh không cần biết tên tôi - Dự gắt.

Cường cười chớt nhả:

- Cần chứ, chả nhẽ biết tất cả đường cong, mọi ngóc ngách trên người cô mà không biết tên cô thì sao trên.

- Anh đừng có mà ăn nói lung tung, tôi gọi bà lên bây giờ?

Hắn cười lạt, gật gật đầu, ra điều không sợ:

- Này, hay cô gọi bà tôi lên, cùng cô xem cái này, hay lắm.

Nói xong, hắn cầm một vật gì đó, chỉ cỡ bằng chiếc bánh chưng chợ quê. Bấm vào đâu đó, rồi đưa ngang mặt cô. Tò mò, cô nhìn vào đấy. Dự vội nhắm nghiền mắt lại, hình ảnh cô đang trần truồng tắm. Rõ mồn một.

- Thế nào, có cần gọi bà tôi không?

Hắn nắm tay cô. Cô giật vội ra:

- Anh đểu lắm!

Hắn nhăn nhở:

- Sao lại đểu nhỉ, một tấm thân nõn nường thế này, - Tay hắn vuốt mông cô - Cửa mở toang cho tôi xem. Dại gì mà nhắm mắt lại? Bây giờ, nếu cô chiều tôi thì tôi sẽ xoá đi, không thì, lúc nào nhớ đến cô, tôi lại mở ra xem. Cắm vào ti vi, cho hình to lên xem càng khoái. In thành ảnh, bán cho bạn bè xem cũng tốt. Mà gửi về quê cô, cho gia đình cô, chồng cô xem càng hay nữa! Cô có con rồi, đúng không? Thôi, cho anh đi… giữ làm gì. Anh biết hết rồi còn gì?

Dự bật khóc:

- Đồ đểu! Anh hại tôi. Anh giết tôi đi còn hơn. Chồng tôi mà biết, nó giết tôi mất.

- Anh làm gì mà bảo hại em? Lợi cho em thì có. Chiều anh xong, anh sẽ trả thù lao hẳn hoi, bằng mấy cái lãi bán gạo một ngày của em ấy chứ! Mà em cũng thích chứ phải mình anh thích đâu… Thế nhé.

Cô đứng chôn chân ở đó. Như kẻ mất hồn. Hắn nhanh chân bước ra, chốt cửa lại. Vừa quay lại, hắn đã đổi ý, lại mở ra, chạy lại, kéo cô lên phòng mình ở tầng trên. Vừa lột quần áo cô, hắn vừa dỗ dành:

- Đừng khóc nữa. Em mà làm anh cụt hứng, không yêu được thì một buổi sáng nào đó, dân làng em thức dậy sẽ được xem những tấm ảnh của em ban nãy phóng to, dán ở đình làng, trường học đấy.

Dự cắn môi đến chảy máu để khỏi bật ra tiếng khóc. Hắn bế cô lên giường. Cô mếu máo:

- Anh phải xoá những ảnh kia đi đã… Anh phải… đi bao cao su!

- Em cũng chắc lép gớm nhỉ. Thế em nắm đằng chuôi thì anh nắm đằng lưỡi à? Xong việc thì mới nói đến chuyện xoá nó đi được. Còn bao cao su ư? - Nhớ đến vụ Kiều Linh, hắn vui vẻ - Anh đồng ý, sẽ kém thú vị đi đấy. Đợi anh đi lấy nhé. À, em tuổi gì nhỉ? Nói đi điều này quan trọng đấy…

Dự sợ nên phải nói thật. Hắn đi lấy, nhưng rất nhanh, hắn còn làm một động tác nữa. Lúc quay lại, hắn giơ ra trước mặt cô một bao cao su mầu hồng, có những nét vẽ mầu đen, đúng là hình đầu lợn với hai mắt, hai tai ve vẩy, cái mõm dài. Hắn có một mớ bao cao su, hình mười hai con giáp. Con này ứng với tuổi Dự.

- Đây nhé! Em yên tâm chưa nào. Anh bảo này, tự tay em đi cho anh thì hay hơn, không lại sợ anh lừa, cứ thế cho vào. Có đúng đây là con lợn không? - Hắn dùng đầu ngón tay chỏ, gạt đi gạt lại cái tai, cái mồm lợn giải thích - Những chỗ này đều có bi, quanh cổ lợn, cũng có những viên bi. Nó sẽ làm cho em sướng mê người lên đấy. Nào đi vào cho anh.

Mặt đỏ gay cô gái khốn khổ lóng ngóng lồng bao cao su vào cho hắn. Hắn cười thích thú:

- Thế cô phải hay hơn không nào. Tươi tỉnh lên cho anh thêm cảm hứng.

Được một lát hắn bảo:

- Nghỉ một tí em nhé!

Hắn rời khỏi người cô. Cô vẫn nhắm nghiền mắt chịu đựng, nên không biết hắn làm gì. Rồi hắn trở lại, tiếp tục hành cô. Lát sau hắn lại: "Nghỉ một tí em nhé".

Rồi lại trở lại tiếp tục. Mỗi lần như thế, hắn lại dùng một tư thế khác mà hắn học được trong sách Tố nữ kinh và buộc cô phải làm theo yêu cầu của mình. Cô tức vì thằng điều hành mình đủ kiểu kỳ quái mà không làm gì được nó.

- Sao lâu thế?

Thản nhiên; hắn tỉnh khô:

- Người em đẹp thế này, chơi cả ngây không chán!

Đại và ông Hoè ngán ngẩm quay ra. Ông Hoè lắc đầu chịu thằng cháu mất dạy. Cứ để cho bố nó tống đi học nước ngoài may ra còn được việc gì.

***

Đang ngồi họp thì Trần Kiên nhận được điện thoại của Thanh Diệu gọi vào máy di động.

- Anh đang làm gì đấy?

- Tôi đang bận họp. - Có việc gì thế, cứ nói đi. Anh em đang phát biểu.

- Chả có việc gì đâu ạ.

Đây là lần đầu Thanh Diệu gọi như thế. Chắc hẳn phải có chuyện gì không đừng được. Anh kết thúc cuộc họp ngay sau đó. Rồi gọi lại.

- Có việc gì thế em?

Khi không phải giữ ý với mọi người xung quanh, Kiên mới xưng hô với chị như thế được.

Im lặng.

- Đừng giấu anh nữa. Hôm trước gặp, anh đã nhận ra ngay em có điều gì không vui. Nói với anh, em sẽ nhẹ người đi đấy. Chắc không phải là công việc rồi, phải không?

- Thôi để lúc khác anh ạ.

- Sao lại cứ lúc khác mãi thế? Lúc nào cơ chứ?

- Em hẹn sau vậy.

Chị không thể kể cho anh nghe về chuyện gia đình mình, ngoài bố. Mà với bố, cũng chỉ kể có mức độ. Làm sao nói hết được. Bạn gái, từ ngày đa mang công tác chính quyền cũng không còn thời gian đi lại với ai. Thế là chỉ còn biết ngấm ngầm chịu đựng một mình. Dĩ nhiên, gọi cho Kiên không phải để kể những chuyện ấy. Chỉ cần ngồi với anh một lúc, cũng vơi đi được phần nào. Nhưng hai người lại chưa ngồi riêng với nhau bao giờ. Gặp người quen thì sao? Không nhẽ chào nhau rồi "Xin lỗi mình trao đổi công tác". Nghĩ thì thế, nhưng có một tiếng nói khác giục chị phải gọi anh, phải được ngồi cùng anh, không nói gì cũng được. Miễn là có anh ngồi bên là được rồi. Nỗi khổ nhất của người phụ nữ là cô đơn, trống trải. Công việc hằng ngày phải giải quyết, họp tiếp họp. Những lúc ấy, không nói làm gì. Sợ nhất là lúc hết giờ làm việc, lúc tan họp. Ngày nào còn sốt ruột vì những người nói dài, còn ngong ngóng về với chồng con. Buổi sáng đi làm còn mang theo dư âm bài hát trong đêm, vợ hát, chồng đàn: "… Lời ta trao hẹn nắm tay người, bạn ra di hãy nhớ lấy lời. Đừng ai yêu chàng trai xinh ấy. Vì đó chính là người tôi yêu rồi". Chả hiểu chồng chị đọc ở đâu đó rằng, vợ chồng ôm hôn nhau trước khi chia tay đi làm, sẽ làm cho năng suất làm việc cao hơn, bởi tinh thần phấn chấn hơn. Nhưng đâu chỉ có thế. Nhiều lần, Sán còn tránh thủ từ A-Z. Mà quả thật sáu đó cảm giác ân ái còn lâng lâng trong chị suốt cả buổi làm việc. Chị em trong phòng thì vừa thấy chị hiện ra ở cửa đã nhận xét: "Có gì mà tươi hơn hớn thế kia?"

Bây giờ…

Người ta bảo hạnh phúc là sáng muốn đến nơi làm việc chiều muốn về nhà, thì chị chỉ còn một nửa. Về nhà là một cực hình, đi làm là một giải thoát.

Nếu không có đứa con?

Càng ngày chị càng hay nghĩ đến Kiên. Vì công việc đã đành. Mà còn vì một cái gì khác, không gọi tên ra được. Chỉ biết, hễ cứ nghĩ về anh là lập tức thấy bình an trở lại. Không biết đã bao lần chị định gọi đến cho anh, rồi lại thôi. Lần này, lấy hết can đảm, chị bấm máy. Chị định mời anh ngồi một chỗ nào đó, đối diện với anh qua một chiếc bàn nước nho nhỏ, trên ấy là hai cốc nước Dimah đâu đá. Cũng chả cần nói gì. Chỉ để cảm nhận anh đang ở bên cạnh. Thế là đủ. Có thế thôi mà không dám nói ra. Mỗi lần đi làm chị cảm thấy, không phải đến cơ quan mà là đến với anh, mặc dù không hề gặp anh.

Cả khuôn viên rộng lớn này, hai đơn nguyên nhà, một là cơ quan Quận uỷ, một là cơ quan Uỷ ban, nhưng vẫn là một, mà anh là linh hồn tất cả, là linh hồn của chị.

Chị vẫn nhớ câu nói bất chợt của anh độ nào: "Sao lấy chồng sớm thế?" Rồi anh cũng lấy vợ. Mỗi người một cuộc sống, một gia đình. Nhưng mỗi khi nghĩ về anh, chị lại thấy lòng ấm áp.

Rất lạ. Không hiểu sao hôm nay, chị có cảm giác sắp có người gọi điện thoại cho mình. Bất giác chị dở túi xách lấy ra. Vừa cầm nó trên tay thì máy đổ nhạc.

Bản nhạc hình như vui hơn mọi lần. Không nhẽ lại là anh? Anh thật!

- Em chuẩn bị đi công tác với anh ngay bây giờ.

Thanh Diệu biết chẳng bao giờ có chuyện này. Chị hiểu ngay là anh "lệnh" chị gặp đây!

- Chi tiết cụ thể

- Em đi xe máy đến quán cà phê vườn Bằng Lăng. Đi cẩn thận, thong thả thôi. 30 phút nữa có mặt là vừa. Anh đợi.

Kiên ngồi đợi ở bàn xa nhất, khuất nhất, để không ai qua lại, có thể quan sát mọi người vào ra, mà không ai quan sát được mình. Thanh Diệu đang nhìn quanh thì Kiên bước ra khỏi đám thiết mộc lan làm thành bức rào xanh. Ngượng ngùng. Lo nữa. Nhưng không át được niềm vui sướng cứ muốn bật khỏi lồng ngực.

Anh nhìn chị đi vào. Những bước đi dài, dứt khoát. Mỗi cái đặt gót là một lần thể hiện sự khẳng định, tự tin như chứng tỏ sự có mặt của mình. Váy ngắn mầu sôcôla bó gọn dưới gối, để lộ cặp chân dài thẳng đi tất mỏng mầu da chân. Giầy cao gót màu da bò, áo sơ mi không cổ mầu nâu non, ống tay lửng, bó khít tấm thân thon thả gọn gàng. Chiếc xắc nhỏ mầu gan gà. Chưa bao giờ anh được thoả thích ngắm chị kỹ càng, đang từng bước chững chạc tiến lại với mình thế này. Dáng đi mới đẹp làm sao. Vừa quý phái, lừa chính khách, vừa nữ tính.

Chị thì tự hỏi, thế này là thế nào nhỉ? Chỉ có trai gái yêu nhau mới hẹn hò thế này, ở những nơi thế này. Không thể được! Sao không thể được? Làm việc gần một người đàn ông thế nào mà không yêu thì thật vô lý.

Không thể tự đối lòng mình được. Miễn là không phá vỡ hạnh phúc của anh là được rồi. Thế hoá ra chồng mình, anh ta nói đúng à? Mình không sợ việc phải phản bội chồng. Chung tình với người không yêu là phản bội lại chính mình. Nhưng, thế là hắn nói đúng chứ gì? Thế mà còn đám tát hắn à? Oan ức gì cho cam nhỉ! Nhưng mà lúc ấy mình chưa có tâm trạng này, chưa hẹn hò anh bao giờ.

Chị đã đứng trước mặt anh. Hai người cứ đứng nhìn nhau. Đúng là chưa bao giờ được thoả thích nhìn nhau thế này. Chị nhắm mắt lại, để tâm hồn được nhìn anh, cõi lòng được nhìn anh, như người thợ ảnh sập cửa ống kính thu tất cả hình ảnh anh, nhập nó vào bộ nhớ của mình, giữ nó ở đấy, làm của riêng mãi mãi.

Anh ngắm chị, nhìn sâu vào đôi mắt lá dăm đẹp mê hồn của chị… Phải thừa nhận đẹp hơn mắt Thảo Tần. Một sự cảm thông, chia sẻ thế này chưa bao giờ mình dành cho ai. Từ đôi mắt nhắm của chị ứa ra hai dòng nước mắt. Anh mơ hồ đoán rằng, hẳn đây là bi kịch gia đình. Qua các mối quan hệ, anh cũng có biết chồng chị. Rõ là không tương xứng với chị, về vị trí xã hội, đã đành, mà nhất là về hình thức. Còn nội dung con người thế nào thì không biết. Anh biết, mình không chỉ là cấp trên, mà còn là chỗ dựa tinh thần của chị. Chị đến, là để tìm chỗ dựa ấy để chia sẻ, giãi bầy. Nhưng chị không nói, có lẽ là mãi mãi không nói. Chị chỉ đến với anh thế này thôi, nên cứ đứng như trời trồng thế kia.

Anh không thể dối lòng rằng mình rất thích chị, yêu chị nữa kia, nếu không có những ràng buộc cả về hai phía thì tình cảm ấy đã bộc lộ ra rồi. Một người phụ nữa đẹp thế này, tin cậy chia sẻ với mình, đến một nơi thế này với mình, nghĩa là có thể trao cho mình tất cả…

Vào thời điểm này, những người uống cà phê sáng muộn nhất cũng đã về. Uống trưa thì chưa phải lúc. Càng không phải buổi tối cho những cặp tình nhân.

Chính vì thế mà họ tự do vô cùng. Anh phải cố nén mình. Anh biết, chỉ cần đặt tay lên vai chị, là lập tức tấm thân thon thả này sẽ nép vào mình. Chỉ cần đỡ chị ngồi xuống, anh cũng sẽ không kìm được lòng mình để ôm nết lấy chị. Ở đây, lúc này, họ có thể làm được tất cả những gì họ muốn, để đền đáp tình nhau, để thoả lòng mình.

- Em ngồi xuống đi!

Chị bừng tỉnh. Câu nói của anh như đánh thức chị. Hơi quay lại nhìn ghế, đưa hai tay vuốt xuôi váy, ngồi xuống. Khuỷu tay tì lên bàn, chống cằm đau đáu nhìn anh. Anh cũng đắm đuối, cảm thương nhìn thẳng vào mắt chị. Không no, không chán.

- Bây giờ, em đã nói với anh được chưa?

Thay cho câu trả lời, chị khẽ lắc đầu. Không phải một mà là hai cái lắc liền. Mắt vẫn đau đáu nhìn anh. Anh hiểu. Thế là chị sẽ không kể gì đâu.

- Em uống nước đi! Trà dâu em vẫn thích đấy!

Anh biết thế là không lay chuyển được chị đâu.

Con người trông yếu mềm thế kia, mà lại là một người phụ nữ cứng cỏi, không khoan nhượng. Kiên đành lái câu chuyện sang hướng khác. Nếu không? Chính anh cũng không biết có giữ mình được không, khi thấy chị đang rơm rớm nước mắt.

- Những chuyện không tiện nói với anh, em cố giữ tính nguyên tắc khi giải quyết. Còn trong công việc, nếu cần tham khảo ý kiến anh, cho yên tâm, cho khách quan, em cứ gọi. Bất kể việc gì, khó khăn đến đâu, cần anh, anh sẽ có mặt, với cả hai tư cách. Trước hết là người bạn trai tin cậy nhất mà em có thể trông cậy sau đó là người chịu trách nhiệm cao nhất ở Quận mình.

Nói được như thế, anh đã vượt qua được sự dao động của chính mình. Anh thấy đã tự chủ được hơn, nên nắm lấy tay chị, ấp vào giữa hai bàn tay mình, nhè nhẹ ve vuốt, như muốn xoa dịu nỗi buồn đau trong đôi mắt kia. Chị khẽ rùng mình. Một luồng điện râm ran chạy khắp cơ thể.

Chị nhào vào anh, muốn ra sao thì ra. Đời người, được một phút sống với người mình yêu, người xứng đáng cho mình yêu, người ta lại cũng yêu mình thế này… Thế là thoả rồi. Có gì quý giá hơn điều ấy! Có gì cần cho cuộc đời hơn điều ấy. Với chị bây giờ, đấy là chiếc phao cứu sinh, khi chiếc thuyền nan hôn nhân nhỏ bé đã bục vỡ, không thể bịt lại, không thể tát nước ra, không thể chèo chống. Nó đang chìm dần…

Nhưng chị không dám. Chị biết anh cũng đang phải kìm nén. Đã có lúc anh phải quay đi, không dám nhìn chị. Nếu không, anh cũng sẽ nhào vào chị. Đôi mắt đàn ông kia nói rất rõ điều ấy Vì thế, khi anh đưa tay ra, nắm lấy tay chị ve vuốt, chị hiểu thế là giữa hai người, sẽ chỉ có thế, sẽ chỉ đến thế. Không ai dám vượt qua ranh giới mỏng manh vô hình này. Chị đành bằng lòng với cử chỉ âu yếm này.

Chị đã định nổi loạn. Phải hít đầy lồng ngực, thở ra từ từ mới nén được nỗi khao khát, được anh che chở, yêu thương.

Anh xem đồng hồ, chỉ là để chị hiểu rằng, ta phải về thôi. Nếu ngồi lâu nữa, không biết chuyện gì sẽ đến giữa chứng mình. Hai người cùng đứng dậy. Lại nhìn sâu vào trong mắt nhau lần nữa trước khi chia tay.

Chính vào lúc ấy "… Chỉ hôn nhau một lần duy nhất này thôi anh nhé. Em dành nụ hôn thiêng liêng này cho anh, coi như đã trao tất cả cho anh rồi đấy, anh yêu ạ. Chứ không cho, không bao giờ cho chồng em nữa đâu, kể từ cái tát ấy".

Nhưng, ý nghĩ ấy, không làm sao bứt ra khỏi miệng chị được.

" Mà là đàn ông, sao anh cũng không dám hả anh yêu?"

[ngudoc]

Chương 17

Phó văn phòng Quận uỷ Lâm Du Đoàn Hùng có thói quen đọc báo mỗi sáng, như việc phải ăn uống hằng ngày. Mà anh ăn sáng ở nhà, chứ không ra quán. Vợ anh lo bữa sáng cho chồng con chu đáo, ngon lành hơn hẳn bát phở, bát bún ngoài phố nên không có chuyện phải sấp ngửa đến cơ quan cho đúng giờ, rồi lại đủng đỉnh, lững thững kéo nhau đi ăn. Ngay cả thói quen đọc báo, anh cũng làm ngoài giờ. Anh đến sớm, qua phòng thường trực lấy báo, lên phòng, đọc ngấu nghiến cho xong tất cả số báo cơ quan đặt và cá nhân mình mua thêm là vừa vặn đến giờ làm việc.

Sáng nay vừa mở tờ Thời luận ra, lượt qua các tít lớn trên trang nhất, anh giật thót mình: "Những sai phạm về sử dụng đất ở Quận Lâm Du". Bài 1: "Thay đổi quy hoạch và mực đích sử dụng đất ở khu Văn hoá, Thể thao tổng hợp"… Bài báo đứa ra những số liệu cụ thể về diện tích tổng thể khu vực đã được Thành phố phê duyệt. Những hạng mục công trình gì đã được duyệt thiết kế. Những hạng mục nào đang thì công, những hạng mục nào không khả thì, rồi đặt câu hỏi: Dự án đầu voi đuôi chuột này ai phải chịu trách nhiệm?

Hùng điện ngay cho thủ trưởng thì Kiên trả lời đã đến gần cơ quan rồi, hơi tắc đường một tí, "cậu cứ đọc kỹ đi, và nghĩ đi nhớ"

Anh đón bí thư ngay ở cửa phòng mình, đưa cho thủ trưởng anh tờ báo đã được đánh dấu mầu xanh lá mạ những chỗ cần thiết.

- Họ sẽ có một loạt bài đấy anh ạ, ít nhất là ba bài, nhiều thì không biết là bao nhiêu.

- Cậu điện mời đồng chí phó chủ tịch khối kinh tế sang đây.

Anh vừa nói xong thì điện thoại bàn reo. Bên kia đầu dây, trưởng ban Tuyên giáo Thành uỷ Trương Vĩnh Lợi yêu cầu anh nắm lại toàn bộ tình hình, đầu giờ chiều lên báo cáo trực tiếp với phó bí thư trực. Ông hỏi xem Hùng, có quen ai bên báo ấy không? Không trực tiếp thì gián tiếp cũng được.

Thanh Diệu gõ nhè nhẹ vào cánh cửa phòng làm việc bí thư Quận uỷ. Biết chắc ai gõ cửa, Kiên vội đứng dậy bước nhanh ra mở, chứ không nói đóng ra "mời vào" như nói với khách khác. Chị vừa bước vào phòng, Kiên đã đưa tay ra. Tay chị vừa nằm trong tay mình, Kiên đã kéo lại…

Anh hơi đổ người ra phía trước, tay trái quàng ra sau lưng kéo chị lại phía mình, má anh chỉ kịp chạm nhẹ vào má chị trong một thoáng, hai cơ thể chỉ áp nhẹ vào nhau một thoáng. Việc đó diễn ra trong khoảnh khắc. Cử chỉ ấy, nhiều hơn cái bắt tay thân mật, nhưng cũng chưa thành một cái ôm hôn. Nếu việc này diễn ra ở quán Bằng Lăng hôm nào, nhất định sẽ không chỉ như thế. Nó lại diễn ra ở đây, vào lúc có chuyện này, chỉ mang ý nghĩa một sự cảm thông, gần gũi. Thanh Diệu cũng hiểu như thế, nên vẻ lo lắng vẫn còn nguyên trên gương mặt thanh tú của chị. Dù có tự tin thế nào cũng không thể không lo lắng. Kiên cũng vậy… Chuyện này đã đưa ra Thường vụ bàn bạc quyết định, cũng đã xin ý kiến chỉ đạo của Thành uỷ, Uỷ ban. Mà trên thành phố thì cơ quan nào, ngành nào chả mở nước rút chạy đất.

Cả các cơ quan Trung ương cũng thế, nếu không là danh nghĩa cơ quan, thì rất nhiều cá nhân cũng có phần trong tờ trình của các cơ quan khác của thành phố hay thuộc thành phố rồi.

Báo họ cứ nêu, làm gì được họ. Họ không nói hết những điều phải nói, mà chỉ nói những gì cần cho việc kết luận anh sai là đủ rồi. Đợi đến lúc mình nói lại được ở đâu đó thì đã mất uy tín trước dư luận. Còn đợi họ cải chính? Còn lâu nhớ. Mà luật chỉ quy định cải chính cái nói sai, chứ đâu có quy định phải cải chính nói thiếu, nói không đầy đủ. Chưa kể, trên đất nước này, chưa một cơ quan ngôn luận nào chính thức dùng từ cải chính, thường là chỉ "nói lại cho rõ" thôi. Anh có muốn cãi lại phải có bài của mình. Phải nhờ báo khác nói hộ. Mệt chưa?

… "Câu hỏi tất nhiên phải đặt ra là: Có đúng là khi Uỷ ban Nhân dân Lâm Du lập dự án xây dựng khu Văn hoá Thể thao cho Quận mình đã cố tình vẽ ra những công trình công cộng thật to, thật bề thế, cốt để không thực hiện được, nhằm mục đích, tù đó xin chuyển đổi mực đích sử dụng, để chia đất cho nhau làm nhà ở hay không? Chính vì thế, ở đầu bài, chúng tôi mới đặt ba từ đất thừa ra trong ngoặc kép".

Chữ nghĩa dài dòng lắm, Thanh Diệu đọc lượt qua, chỉ đọc kỹ những đoạn, những câu ấy thôi. Cái chết nhất là họ nói đúng. Mà theo chị biết thì, thành phố cũng làm thế chứ đâu phải chỉ Quận mình. Quận đối ngoại với thành phố, đến lượt thành phố lại đối ngoại với Trung ương, các Ban, Bộ, Ngành mà bản thân các Ban, Bộ, Ngành cũng xin thành phố cấp đất xây dựng nhà ở đấy chứ. Tiếng là đất đầu thừa đuôi thẹo từ các khu vực đã quy hoạch tổng thể, nhưng mỗi mảnh đều đủ chia cho vài chục hộ. Có nhiều quan chức thành phố đã hai lần được cơ quan phân nhà rồi. Một số lô đất được dùng để đối ngoại trong đó có một trường hợp để "đối ngoại" với cấp trên, đó là ông Trần Hồng. Nhiều vị có tới hai, thậm chí ba lô đất. Tất nhiên nói là chia thì không hẳn là chia rồi, vì cũng phải bỏ một số tiền ra làm cái việc gọi là đền bù. Nhưng số tiền đền bù chỉ có ý nghĩa tượng trưng. Mặc dù chỉ có ý nghĩa tượng trưng, nhưng rất nhiều cán bộ công chức "thường thường bậc trung" cũng không đào đâu ra đủ tiền, đành bán lại cho các vị khác có máu mặt. Vậy là có vị mua lại được hai lô liền kề, cộng với lô của mình ở góc đường nữa thành ba lô. Bây giờ, những lô đã trả tiền sòng phẳng ấy, vẫn đứng tên chủ cũ, vẫn chưa xây dựng, hoặc mới xây thô.

Thủ trưởng cơ quan chủ quản báo Thời luận Đào Trọng Toàn hứa với Trưởng ban Tuyên giáo Thành uỷ và phó chủ tịch Uỷ ban Nhân dân Lâm Du sẽ chỉ đạo cơ quan ngôn luận của mình ngừng đưa vụ này. Nhưng khi ông ta làm việc với Phạm Năng Triển, tổng biên tập thì ông này tỏ ra rất nguyên tắc.

- Xin anh cho biết, vì lý do gì chúng ta phải ngừng vụ này lại?

- Thì các anh bên Tuyên giáo Thành uỷ và đồng chí phó chủ tịch Uỷ ban Nhân dân Quận đã đích thân sang đây có lời với mình. Mình đóng trên địa bàn này, vuốt mặt cũng phải nể mũi một tí chứ?

Thủ trưởng thì nhỏ nhẹ, tình cảm, cố lái câu chuyện sang chuyện ứng xử trong mối quan hệ. Tổng biên tập thì cứ thẳng mực tàu mà bật dây mực, muốn vào đâu thì vào. Anh hỏi thủ trưởng:

- Hay anh ngại tài liệu chúng tôi đưa ra không đủ tin cậy?

- Cũng chả phải thêm! Tôi tin đồng chí chứ?

- Báo cáo anh, tờ báo chúng ta, sở dĩ có uy tín đối với bạn đọc và báo giới, bởi vì chúng ta vừa đi đúng ý Đảng, vừa hợp lòng dân. Nhân dân đứng ngoài những đường dây "chạy đất" Họ nhìn những toà nhà sang trọng mọc lên ở khu A mà họ gọi là phố Đông Quan, khu B là phố Tham quan, khu C là phố Vịt - nói trẹo của chữ VIP đấy v.v… Họ kể vanh vách, nhà năm tầng xanh cô ban ở góc hai mặt đường kia là của ông Vương Bách Thụ, phó chủ tịch thành phố. Nhà ông giám đốc sở nọ sắp nghỉ hưu cũng ở góc có hai mặt đường, là đường nội bộ, nhỏ hơn, chưa có tên, nhưng cũng đủ cho tất cả các loại xe tải, xe con ra vào thoải mái, chỉ trừ có xe siêu trường, siêu trọng là chịu thôi. Nhà đầu đường kia cũng thế. Nghĩa là tất cả những góc có hai mặt đường đều là của các quan chức có cỡ. Quan to thì mặt đường to, quan nhỏ thì mặt đường nhỏ, lùi dần vào trong là các quan chức nhỏ hơn nữa. Còn nhà ba tầng này là của sếp sở nhà đất. Xây cho vợ bé không chính thức ở.

Đang thao thao nói, Triển chợt thấy Toàn đưa cánh tay lên ra ý phanh lại:

- Đồng chí kể những chuyện ấy với tôi làm gì nhỉ? Nếu cần phụ đạo nghiệp vụ báo chí, thì tôi sẽ bố trí vào một ngày khác. Còn bây giờ, đồng chí cho biết, có tiếp tục đăng loạt bài về vụ này không? Ngắn gọn thế thôi.

- Báo cáo anh, toàn bộ bài vở đã ra can. Chỉ còn đưa sang bên nhà in. Bạn đọc đã được thông báo trước rồi. Chỉ có hai thì không thể gọi loạt bài, chùm bài được. Hết bài trước, đã giới thiệu tên bài số cuối tuần rồi.

Có vẻ Toàn không muốn nghe nữa. Ông xem đồng hồ:

- Tôi có hẹn bây giờ. Một lần nữa, đồng chí trả lời xem có đăng tiếp bài thứ ba không?

Anh tìm kế hoãn binh.

- Báo cáo anh, anh cho tôi khất hai tiếng nữa, để tôi về bàn với anh em trong cấp uỷ và ban biên tập.

Toàn xem đồng hồ một lần nữa, rồi đứng dậy:

- Tôi đợi.

Ông rất khó chịu, chẳng còn trên dưới gì nữa. Trên bảo mà dưới không nghe, thế còn ra thể thống gì?

Triển về đến toà soạn đã thấy Trưởng ban tuyên giáo Thành uỷ và phó chủ tịch quận Lâm Du ngồi chờ.

Anh biết hai người đến về việc gì. Không để khách nói trước sau cái bắt tay, anh nói ngay:

- Rất may là vừa rồi Quận không chia cho tôi một suất đất. Không thì thật khó xử.

Khách đành ngồi nghe, không thực hiện được màn giáo đầu như dự định, vì chủ nhà đã đi thẳng vào cái lõi của sự việc rồi.

- Phải nói ngay với các đồng chí là, không phải vì tôi không được một suất đất của các đồng chí mà tôi đưa vấn đề này ra đâu. Không phải vì chuyện ấy mà báo tôi đánh vụ này đâu. Chúng tôi không phải mất một chút công sức nào tìm hiểu, thu thập tài liệu, chứ đừng nói là điều tra. Khi mớ tư liệu đến tay, chúng tôi đã cân nhắc. Dùng thì có thể bị hiểu lầm là trả đũa, là thù vặt. Mà không dùng thì, một là mình là cơ quan ngôn luận mà không nói lên sự thật, không bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ thì ai làm việc ấy? Hai là, chắc chắn không phải chỉ báo chúng tôi được cung cấp tài liệu, mà còn một vài tờ báo khác. Người ta nói thế nào? Đề phòng Thời luận không dùng, nên chúng tôi sẽ cung cấp cho một vài tờ báo khác. Đem đến đây trước, chẳng qua là, chúng tôi tín nhiệm tờ báo của đồng chí…

Hai người khách nhìn nhau, không biết nên nói thế nào. Người ta lật ngửa bài rồi, công khai rồi, chả vòng vo rào trước đón sau gì cả. Chủ nhà lại tiếp:

- Không tin các đồng chí cứ chờ xem. Mà không phải chỉ chuyện sử dụng đất sai mục đích đâu. Tôi biết rõ đấy!

Chả nhẽ lại không nói gì? Trưởng ban Tuyên giáo:

- Đất đai đang là một vấn đề rất phức tạp. Chỉ mong các đồng chí khách quan cho, và nói có mức độ thì tốt.

Phó chủ tịch Quận:

- Vấn đề đất đai ở Quận chúng tôi đã được thường vụ Quận uỷ nhất trí về chủ trương và kế hoạch. Trong khi triển khai, nếu có gì sai sót thì đó là trách nhiệm của Uỷ ban mà cụ thể là tôi, người giúp việc đồng chí chủ tịch về mảng này. Chỉ xin các đồng chí thẩm tra kỹ tài liệu trước khi sử dụng.

- Các đồng chí yên tâm, chúng tôi chịu trách nhiệm về những bài đăng tải trên báo mình. Toàn tài liệu gốc, dấu đỏ cả mà.

Sáng hôm sau tờ Thời luận đăng trên trang nhất: "Vì sao nút cổ chai Linh Vân bị đút nút?"

Báo Tin chiều đăng phóng sự: "Dự án thoát nước Lâm Du, tất cả đều thoát, trừ nước!"

Báo Thanh Hoa buổi sáng: "Những khuất tất trong danh sách những người được chia đất ở quận Lâm Du". (Số sau: "Bộ mặt kiến trúc Thanh Hoa sẽ thế nào khi chia đất cán bộ tự xây nhà?)

Mặc dù là ngày nghỉ, Đào Trọng Toàn vẫn cho gọi Triển đến cơ quan làm việc.

Vừa thấy anh bước vào, ông ta không chào, chỉ ghế.

- Mời đồng chí ngồi. - Và ngay lập túc chất vấn - Hôm qua đồng chí báo cáo sẽ ngừng không đăng vụ nào? Sao báo ra hôm nay vẫn có bài là nghĩa làm sao?

- Báo cáo anh tôi làm đúng theo chỉ thị của anh!

- Làm đúng? Làm đúng? Thế cái gì đây? - Ông giận dữ đập cả bàn tay lên tờ báo đặt trên bàn.

Triển rất bình tĩnh. Với thái độ ấy, anh thấy phải thay đổi cách xưng hô:

- Báo cáo đồng chí, đây là một vấn đề hoàn toàn khác!

Thủ trưởng không nén được giận, hỏi như quát:

- Khác là khác thế nào?

Đối phương càng nóng, ta càng lạnh. Triển thong thả, cố tình thong thả là khác:

- Đồng chí nói vấn đề đất. Đây là vấn đề giải phóng mặt bằng.

- Thế giải phóng mặt bằng ở đâu? Ở trên trời chắc, hay tựu trung vẫn là vấn đề đất của Quận này. Các anh định hè nhau vào đánh đòn hội chợ người ta chắc? Cùng một ngày cả mấy tờ đều xúm vào đánh hết chuyện này đến chuyện khác. Anh tuồn tài liệu cho thằng khác nó dùng chứ gì. Định ném đá giấu tay chứ gì?

Khi Toàn đổi cách xưng hô từ "đồng chí sang "anh", thì Triển ngược lại, chuyển từ "anh" sang "đồng chí". Tổng biên tập nghe đến đây, cũng sôi máu lên lắm rồi. Nhưng thấy đối phương càng nóng, càng bộc lộ sự thiếu hiểu biết. Ở đời, có thể, có lúc hàm hồ một chút cũng không sao. Nhưng hàm hồ đến mức này, với cấp dưới mà cấp dưới là một nhà báo, một tổng biên tập thì… Anh giải thích:

- Báo cáo đồng chí, tôi không phải là Bộ trưởng Bộ Văn hoá - Thông tin, cũng không phải là trưởng ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương. Do đó tôi không thể ra lệnh hay hô hào, hoặc bật đèn xanh cho các báo đánh cơ quan này người này hay người khác, cơ quan khác. Cốt lõi của vấn đề là nội dung các bài viết có chính xác không? Mục đích là xây dựng hay phá hoại…

- Anh lại định bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí cho tôi đấy à?

- Không dám! Tôi nói nốt câu này rồi xin được về làm việc. Tôi làm việc dưới quyền đồng chí, là quân của đồng chí mà còn thấy bị xúc phạm khi đồng chí dùng từ "đánh đòn hội chợ" thì không biết hai tờ báo kia và giới báo chí sẽ phản ứng thế nào?

- Anh định doạ tôi chắc?

- Không lẽ đồng chí lại không dám chịu trách nhiệm về điều mình nói?

- Tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm về tất cả những điều mình nói, trừ nhưng điều người ta gán cho tôi.

Đến đây, Triển có vẻ thiếu bình tĩnh:

- Kể cả việc đồng chí bảo các báo đánh đòn hội chợ?

- Một sự bịa đặt không hơn không kém!

Không biết Triển mất bình tĩnh hoàn toàn, hay anh đã lấy lại được bình tĩnh để không bộc lộ mình quá sớm. Anh đứng dậy:

- Tôi là cán bộ dưới quyền đồng chí, nhưng khác tất cả những cán bộ khác dưới quyền đồng chí trong cơ quan này. Tôi là nhà báo!

Nhìn thẳng vào mặt Toàn, Triển nói xong câu ấy đứng dậy, không bắt tay, không chào. Anh nói một câu, mà không một người cấp dưới nào nói với cấp trên:

- Tôi đề nghị kết thúc buổi làm việc tại đây.

***

Kiên đọc xong mấy bài báo. Có thể họ thiếu cái thông cảm, thiếu cái thể tất nhân tình, thiếu cái nhìn toàn diện. Nhưng đứng về phía công luận, phía công chúng, như một sự phản biện, như một đối trọng, thì họ đúng. Và nhất là, họ có quyền làm thế. Trách nhiệm công dân, trách nhiệm của các cơ quan ngôn luận, họ phải làm thế. Anh không sợ những vấn đề họ nói ra. Họ nói sai thì đã đi một nhẽ. Sợ nhất là họ nói đúng, có vấn đề anh trả lời được. Đối thoại được. Chuyện đất thì không lo, vì Thành uỷ đã cho phép về chủ trương, mà Thành uỷ cũng làm như thế. Chuyện dự án thoát nước thì quả là nước không thoát được thật, còn những gì đã thoát, đã thất thoát thì phải kiểm tra xem đã. Riêng chuyện tăng ni phật tử biểu tình ngồi ở đền Linh Vân mà chưa giải quyết được thì quá dở, lỗi rành rành ra rồi.

Hôm trước, anh có hỏi Thanh Diệu về phương án giải toả để giải phóng mặt bằng, nhưng bên ấy cũng chưa có giải pháp gì. Có lẽ vì thế mà chưa có báo cáo sang. Nghĩ thế, anh quyết định tự mình đi tìm hiểu xem sao.

Anh bảo Đoàn Hùng liên hệ với bên Uỷ ban, xin một người thông thạo về quy hoạch đưa mình đi hiện trường. Trong nửa tiếng đồng hồ - anh nêu một loạt câu rồi nói:

- Các đồng chí đợi ở đây mười lăm phút nữa ta đi - Quay sang Hùng - Cậu xuống phòng bảo vệ, kiếm cho tôi đôi dép lê, bộ quần áo tàng tàng một tí nhé, mũ gì cũng được. Cả cậu nữa, bỏ giầy, cũng kiếm bộ như tôi ấy! Rõ chưa?

Cậu ta nhanh chóng biến khỏi cánh cửa.

Sau khi xem phần đất còn lại của khu Văn hoá Thể thao, quan sát khu vực chưa giải phóng được mặt bằng, Bí thư Quận uỷ bảo lái xe chở ra đoạn rẽ thả mình xuống rồi hai anh em xuống xe lưng thững đi bộ vào ngôi đền. Tay phải Hùng xách một cái túi, rõ ra là dân tỉnh lẻ lên thành phố.

- A di đà Phật! Ngôi đền đẹp quá! Phải được mấy trăm tuổi rồi các cụ nhỉ? Trông cổ kinh lắm.

- Cũng mới chỉ hơn hai trăm năm thôi. Nhưng thiêng lắm bác ạ. Làng tôi, giờ lên phố, lên phường khang trang thế nào là nhờ ngài phù hộ đấy.

- Ngôi đền cổ kính thế này, sao con đường to tướng kia lại đâm thẳng vào đây là nghĩa làm sao hả các cụ?

- Ờ thì phục vụ quy hoạch, quy thiếc của thành phố mà!

- Thế thì phải dời đền ờ nơi khác ạ?

- Dời thì cũng được thôi, các ngài chả quở trách gì con cháu đâu. Ngày xưa, ngôi đình làng to tướng bên kia còn ở ngoài bãi, bị mấy trận lũ lụt mới phải chạy vào trong đê đấy. Có sao đâu?

- Thế sao cháu nghe nói là cụ từ và các phật tử ở đâu không đồng ý di chuyển?

- Ai bảo bác thế? Tôi thì tôi… Bác định vu oan cho nhà đền đấy à?

- Cháu xin lỗi, thế nghĩa là nhà đền và bà con sẵn sàng di dời ngôi đền?

- Chứ sao?

- Thế sao các cụ lại tập trung ở đấy đông thế? Cháu lại nghe nói - nếu không phải cụ bỏ quá cho - nhà đền không chịu nhận tiền đền bù.

- Phải vậy?

- Cụ giảng giải cho cháu. Cháu trẻ người non dạ nên không hiểu cao kiến của các cụ.

- Đúng, chúng tôi không nhận. - Bác bảo chúng tôi nhận làm gì?

- Cháu tưởng là để di dời, lắp lại và xây mới phần nền móng…

- Này, đừng có tưởng chúng tôi ít học mà bịp nhớ. Tôi nói cho nhà bác nghe đây này: Chúng tôi yêu cầu có một địa điểm mới, gần ngôi đền này, vẫn là trên nền đất làng cũ chúng tôi. Thế nhớ! Đất phải cao, phải đẹp, phải rộng rãi hơn thế này. Các vị cứ việc xây đền một ngôi y hệt ngôi này. Thế nhớ! Chúng tôi sẽ thuê thợ chụp ảnh, "thợ vêđô" về quay. Rồi mới được tháo dỡ.

- Thế nhớ. Tượng và đồ thờ cúng trong đền phải làm lễ rước đi đặt nhờ bên đình làng cũng được. Xong đâu đấy lại phải làm lễ rước về đền mới. Thế nhớ! Việc xây cất do các vị làm, nếu không, đang xây mà thiếu tiền thì chúng tôi ngồi cười à? Hay lúc ấy lại ngửa tay xin các vị cho thêm. Thế nhớ. Việc xây cất phải có người nhà đền và dân làng chúng tôi giám sát hằng ngày. Chúng tôi sẽ thuê người tài giỏi của thành phố về giám sát hẳn hoi. Để làm gì á? Để không bỏ túi được một xu của Nhà nước. Để khỏi mang tiếng nhà đền và dân làng chúng tôi! Thế nhớ!

Người đối thoại với Kiên quay lại hỏi:

- Hết chưa hả các ông, các bà?

- Phải đấy.

- Thế tôi hỏi khí không phải, bác là ai mà hỏi kỹ thế? Cứ như là mật thám hay bọn nhà báo ấy?

Ra thế! Dân không tin chính quyền, không tin các bố xây dựng nhà ta nên họ phải chắc lép, phải nắm đằng chuôi. Đi nhiều nơi, anh từng nghe bà con kháo: Cái cống này cái đoạn đường này, nếu đưa tiền cho chúng tôi làm, các anh giám sát thì công thì chỉ hết nửa tiền, hoặc làm được hai cái… Mà có oan đâu cơ chứ. Có thằng cha nào, hay cậu đấy - anh quay sang cậu văn phòng - nói rằng quân xây dựng, thật ra là quân phá hoại. Tất nhiên khái quát thế thì hơi ác khẩu. Nhưng cậu nghe rồi đấy, theo đánh giá đâu như của Hội xây dựng thì thất thoát trong ngành xây dựng lên đến 40%? Sợ thật đấy!

Thôi cái chuyện ấy xong rồi, xếp lại. Bây giờ em đố thủ trưởng, em sẽ nói với anh điều gì? Nếu anh đoán đúng thì em mời anh đi tắm… bùn. Còn nếu anh chịu thì anh chiêu đãi em cũng một bữa tắm bùn thôi.

- Mày đánh giở trò láu cá với tao hẳn, nhỡ tao nói đúng, mày lại trẹo họng nói sang điều khác thì sao?

- Không bao giờ! Trước hết là điều em nói ra, phải phù hợp với hoàn cảnh, phù hợp với câu chuyện hôm nay chứ. Một điều vớ vẩn, chẳng ăn nhập gì thì nói làm gì. Thứ hai…

- Thôi được rồi, mày nói đi!

- Quả thật, hôm nay anh diễn xuất sắc đấy. Hệt như một thằng phá hoại, vào hùa với dân chúng chống lại chủ trương chính sách của chính quyền.

- Thì phải tỏ ra đồng cảm với người ta, thì người ta mới chia sẻ chứ. Mình phải đặt mình vào vị trí người ta, chứ đừng có áp đặt theo ý của mình. Ai người ta nghe được?

- Vâng, em chưa nói hết. Quả thật, thiên hạ, ai cũng diễn - Trừ ai, anh có biết không - Trừ diễn viên! Đấy là một trong nhiều cái trớ trêu cuộc đời này anh ạ. Đúng không?

- Tao chịu. Công nhận mày có những nhận xét hay thật. Thảo nào vợ mày mê mày là phải.

- Cũng thường thôi anh ạ. Ở trong còn lắm điều hay kia.

***

Đất nước công nghiệp hoá, hiện đại hoá đến mức, dịch vụ giải trí cũng thành một ngành công nghiệp.

Chăm sóc sức khoẻ cũng thành một ngành công nghiệp và đều hái ra tiền. Mấy năm trước ai biết cái chuyện tắm bùn rắc rối nhiêu khê thế này. Xưa tắm giếng, tắm ao, tắm hồ, tắm suối, tắm sông. Giờ đi tắm biển là mốt sang rồi. Nhưng chỉ các thành phố biển mới được tắm hằng ngày. Còn dân cư các vùng nội địa, năm đi một lần là ghê lắm. Chỉ có nhà giầu, hay tiện công tác mới đi nhiều. Đi xa, cần nhiều tiền, nhiều thời gian. Nhưng bây giờ, tắm biển không còn là sang nữa rồi. Ngay thành phố này cũng có nhiều điểm tắm hiện đại: tắm nước khoáng, tắm nước biển và tắm bùn. Nói tắm bùn không phải chỉ có tắm bùn.

Lần đầu tiên Kiên đi tắm bùn. Phải tắm xà phòng thơm trước đã, rồi vào xông hơi. Nóng rừng rực, bằng mấy lần ngày xưa mẹ ta chùm chăn cho ta phải kêu thét lên trước nồi nước lá xông giải cảm. Sau đó mới nhảy xuống bể nước nóng 34 độ C, bể 38 độ C, trong ấy có những vòi phun ngầm cực mạnh xoa bóp cho ta. Nếu đủ dũng cảm thì "hai ba nào", cả hai thầy trò từ bể 38 độ C nhảy ùm xuống bể 50 độ C. Nhảy cho chìm nghỉm đầu, rồi phải lên ngay lập tức.

Cảm giác thật kỳ lạ. Chưa bao giờ Trần Kiên có cảm giác ấy. Người đang nóng phừng phừng, nóng tưởng như bỏng da chín thịt. Tất cả các lỗ chân lông đều mở ra hết cỡ, thì, thình lình, cả cơ thể chìm nghỉm trong nước lạnh 5 độ C. Cả người mình như thành một cây đá. Cả lục phủ ngũ tạng mình như chứa đầy kem. Tất cả chỉ diễn ra trong khoảng hai ba giây đồng hồ. Phải ngoi lên ngay lập tức, để các lỗ chân lông chưa kịp co lại, mạch máu chưa kịp phản ứng co thắt. Và ngay lập túc nhảy trở lại bể nước 38 độ C. Ôi chà chà! Không thể tả được hai cảm giác trái ngược nhau đến thế, diễn ra liền nhau thế. Hai anh em lên ghế ngồi, thả chân xuống nước lá thuốc, cho vòi nước sục mát sa chân.

- Thôi ta sang bể bùn đi anh! - Hùng dẫn Kiên đi - Anh có biết bùn này lấy từ đâu không? Anh có biết ở ta, tắm bùn khoáng chữa bệnh bắt đầu từ đâu không?

- Làm sao mà tớ biết được những chuyện đó.

- Không kể ích lợi của lối tắm hiện đại này. Chỉ riêng việc bất kỳ ai vào đây tắm (ở ta, phụ nữ chưa tham gia) đều phải tồng ngồng như lúc lọt lòng mẹ, đã làm cho mọi quan hệ, mọi chức tước, mọi vị trí xã hội đều gác lại ngoài kia. Hai anh em, cấp trên và cấp dưới, nhưng cùng một hướng nhìn, cùng một góc nhìn, nói nửa câu đã hiểu nhau, chưa nói đã hiểu nhau, như một cặp bài trùng, giờ là hai tay đàn ông, nói chuyện công việc chuyện đời, chuyện trên trời, dưới biển. Chả có gì cách bức. Cứ như tất cả gan ruột đều phơi trần cả ra. Vì thế, chỉ có những ai thân thiết, không có gì phải dấu giếm nhau mới đi với nhau thế này… như những người bạn nối khố. Như những đứa trẻ ngày nào còn trần truồng, mình mẩy đầu tóc bê bết bùn, ào xuống hôi cá khi hàng xóm tát ao.

Hùng hỏi Trần Kiên:

- Anh đi Nha Trang rồi chứ? Thế anh nhảy dù ở đấy chưa? Tắm biển ở đấy thì không lạ. Nhưng chắc chưa tắm bùn khoáng. Tắm bùn khoáng bắt đầu từ đây. Thế nên mới có câu này: Chưa đi chưa biết Nha Trang / Đi rồi mới thấy nó sang hơn mình / Hết tắm biển lại tắm sình / Có bể nho nhỏ cho mình ngâm chim.

Kiên cười khoái trá:

- Cậu kiếm đâu ra mấy câu ấy, hay sáng tác ra đấy hả?

- Thế không đúng sao? Cái bể này to, cho nhiều người tắm cùng. Nha Trang có cả những bể tắm bùn nhỏ, bố trí kín đáo, dành cho hai người. Dĩ nhiên là những đôi uyên ương, trẻ có, già có. Chứ hai thằng đực rựa như anh và em thì hoá ra đồng tính luyến ái à? Mà vé đắt hơn tắm nhiều người lắm đấy nhớ.

- Ái dà! Cái cậu này thế mà lắm chuyện vui nhỉ!

***

Mỗi lần nhắc máy lên, nghe tiếng. nũng nịu ướt rượt của Hồng Nguyệt, Sán lại thấy người rạo rực, bụng dưới lập tức cứng lại. Cái giọng điệu ấy đã thành phản xạ có điều kiện. Cô ta đã thành món ăn sinh lý quen thuộc, mặc dầu, thời gian giữa hai lần gặp, anh ta cũng vẫn có những cuộc gặp với những đối tượng khác đồng dạng với Nguyệt, hoặc đến nhà nghỉ để "làm việc". Bởi lẽ nhiều đơn vị, tổ chức, công ty đều phát hiện ra thế mạnh của việc dùng các nhân viên đối ngoại là phụ nữ.

Lần nào cũng thế, vừa nghe thấy tiếng: "Chào anh, em Hồng Nguyệt đây, anh có khoẻ không?" anh ta đã tỉnh hẳn người - "Anh rất khỏe, em cho anh một liều giảm khoẻ nhé". Thế là lập tức, ở một nơi nào đấy trong cơ thể anh ta động dậy Dù là sau đó họ không gặp nhau, dù lúc đó chỉ là trao đổi công việc thì thế nào Sán cũng phải dành một lúc cho tiết mục làm tình qua điện thoại thì mới yên được. Nhưng lần này, anh ta vừa mới nói thế, Nguyệt đã bảo:

- Dù là bọn cave có trẻ, có xinh hơn em thì cave vẫn chỉ là cave. Không hơn không kém. Em biết là mỗi lần sếp em gặp anh, đều có tiệc chiêu đãi anh cave, lần trước chả thế là gì? Thế nên ông ta mới đuổi em về, chứ làm gì có hợp đồng nào? Nhưng chả sao. Đàn ông ai chả thích của lạ. Nhưng mà anh vẫn thích em hơn, đúng không nào?

- Quá đúng! Thèm em lắm rồi đây!

- Thôi nhé, thèm thì cố mà nhịn. Tối nay, 6 giờ, anh cứ để xe ở cơ quan, sẽ có xe đến đón anh ở cách cơ quan anh trăm mét, chỗ quán cà phè Trung Nguyên ấy. Không, em không được đi, đi để lại bị đuổi khéo về ấy à. Em chỉ làm nhiệm vụ chắp nối lần đầu thôi. Biết nhau rồi anh cứ làm việc thẳng với sếp em.

***

Sau màn chào hỏi, người lơ lớ đi ngay vào việc:

- Ông cho biết việc giải ngân số vốn chúng tôi đầu tư đến đâu rồi?

Vũ Sán kể một hồi, đã tặng trưởng phòng Tổ chức một máy điều hoà nhiệt độ hai cục. Trong tay anh ta đã có ngày sinh của tất cả cán bộ chủ chốt của cơ quan, của cán bộ trong phòng. Đã đến tận nhà, chúc mừng sinh nhật của gần chục vị, làm cho vị nào vị ấy bất ngờ, xúc động không nói nên lời.

- Thế còn với các mối quan hệ ngoài cơ quan ông? Rồi các cơ quan cấp trên, ở thành phố và trên thành phố? Thế còn việc đi học nghiên cứu sinh? Thế còn…

Sán trả lời tất cả các câu hỏi của người lơ lớ, nhưng anh ta hoàn toàn bất ngờ khi người kia hỏi:

- Quan hệ của ông với bà nhà thế nào?

Sán đần mặt ra. Không thể hiểu được vì sao ông ta lại quan tâm đến cả chuyện này. Hiển nhiên không phải là cái gì khác ngoài công việc làm ăn. Cái gì, dù xa xôi mấy cũng chỉ để phục vụ cho việc làm ăn. Mà chuyện vợ chồng anh ta bây giờ thì… Biết trả lời hắn ra sao, cái thằng thổ tả này. Hình như ông ta không đợi câu trả lời. Hay là câu trả lời đã có trong túi, nên ông ta chỉ nêu vấn đề, để anh ta phải quan tâm mà điều chỉnh cho phù hợp. Chả thế mà ông ta nói thế này: Quan hệ gia đình còn là chuyện đối ngoại, làm sao để trong ấm ngoài êm. Không biết trong nhà, vợ chồng ông mặn hay nhạt, ấm hay lạnh, nhưng bên ngoài dút khoát phải êm. Không được để cho dư luận dị nghị bất cứ điều gì…

Phải công nhận thằng cha này sâu sắc. Cứ nghĩ nó lơ lớ thế, ngô ngọng khi chọn từ để nói chuyện, tưởng hắn không biết gì. Chẳng qua là nó không thật thạo tiếng mình nên diễn đạt khó khăn thôi, chứ trong cái đầu đinh kia là cả một kho hiểu biết, và tinh toán thì… mình phải bái phục…"

- Hai là, công tác của bà nhà đang gặp khó khăn. Không biết ông chia sẻ được gì?

Sán cũng có biết mấy tờ báo đang đánh vợ mình.

Nhưng tình cảm và cả suy nghĩ của anh ta, đều không có biểu hiện gì cụ thể rằng anh ta chia sẻ như thằng cha này hỏi. Xem ra ông ta vẫn đang chờ câu trả lời của mình. Cứ nhìn mắt ông ta thì biết. Anh ta đành thú thật là mình không biết làm thế nào. Người đầu định nặn ra một nụ cười xã giao:

- Thế là ông chưa coi tôi như những người bạn tốt. Bạn tốt không ai bỏ nhau trong hoạn nạn. Bạn tốt phải chia sẻ với nhau. Đề nghị ông, từ nay gặp bất cứ điều gì khó khăn đều nói cho chúng tôi biết. Về khó khăn bà nhà đang gặp phải hiện nay, chúng tôi sẽ có cách hỗ trợ. Cuối cùng, ông cho biết kết quả của việc giới ngân trên? Cụ thể và trước tiên là bao giờ chúng tôi có giấy phép đầu tư?

Sán đề xuất một cuộc gặp gỡ giữa đối tác với mấy quan chức quan trọng của các cơ quan hữu quan tại… - trong óc anh ta, khách sạn Bàn tay vàng là rất tuyệt rồi nên anh ta nêu tên địa điểm ấy. Người lơ lớ lắc đầu:

- Ông có hai cái sai: Nếu tôi không hỏi thì ông cũng không chủ động đề xuất. Đã nói rồi, gặp khó khăn, cản trở gì, phải cho biết ngay! Thứ hai là ông chọn địa điểm quá tầm thường, không có tính hấp dẫn.

- Tôi đề xuất một địa điểm khác, ở ngoài biên giới Việt Nam. Ông lựa lời ướm thử xem các vị ấy có vui lòng dành cho chúng tôi một khoảng thời gian tối thiểu là bốn đến năm ngày không? Ít nhất là bốn ngày. Đi vào thứ sáu hoặc chiều thứ năm, về vào thứ hai, như thế chỉ mất hai ngày làm việc thôi. Địa điểm cụ thể à? Ông cứ nói là, đảm bảo chưa vị nào đặt chân đến, một nơi đã từng tổ chức thì hoa hậu thế giới. Được chưa?

Nhìn vào mắt Sán, người nói lơ lớ đoán được anh ta đang nghĩ gì liền nói ngay:

- Dĩ nhiên ông là khách víp của chúng tôi rồi.

"Đúng là nó đi guốc vào bụng mình". Sán nghĩ thầm.

- Nào, mời ông dùng món đi, để ta còn vào tiếp công đoạn ba. Phải thừa nhận là Việt Nam có nhiều con gái đẹp, hơn hẳn bên chúng tôi.

Bữa hôm nay đều là những món ăn nhẹ nhưng cực kỳ nặng với chức năng bổ dương: Súp vây cá mập, nầm dê, cà dê, ngầu pín dê, cà gà, còn rượu là rượu ngâm tay gấu pha mật gấu.

***

Chuyện hôm qua giúp Kiên trút được gánh nặng.

Điều quan trọng nhất là đã tìm ra được nguyên nhân.

Nhưng nên thế nào đây, khi bên mình thật ra chỉ lãnh đạo, chỉ đạo chứ không bắt tay vào những việc cụ thể. Cơ chế phối hợp là chuyện phải giải quyết. Nếu cứ tách bạch ra thì rõ ràng là hai bộ máy, hai chức năng, hai nhiệm vụ. Hai bộ máy hoạt động thì phải độc lập rồi. Bên mình không thể làm thay bên chính quyền. Sẽ bị phê bình là bao biện, dẫm lên chân người khác. Mà bên ấy thì đang lúng túng quá. Đồng chí chủ tịch, không biết đi nước ngoài đã về chưa? Đã nắm được tình hình chưa? Nhất là diễn biến mấy hôm nay. Đã vào cuộc được chưa? hay là "Sau khi cân nhắc, tao giao cho mày". Như cái thằng lém Đoàn Hùng đã đọc. Anh gọi cậu ta lên.

- Cậu làm cho tôi mấy việc này: Một là hỏi xem đồng chí chủ tịch đã về chưa. Hai là, nếu chưa về thì đề nghị đồng chí phó chủ tịch phụ trách khối kinh tế chuẩn bị giúp báo cáo vấn đề nút cổ chai Linh Vân: Yêu cầu số liệu hết sức cụ thể, chính xác. Gửi sang bên này ngay. Ba là, bên ấy chủ động bố trí càng sớm càng tốt một cuộc họp với các thành phần, đối tượng liên quan trực tiếp đến vụ giải toả nút cổ chai. Nói rõ là tôi sẽ tham dự cuộc họp ấy nhưng chỉ là để nắm tình hình thôi. Hôm qua tôi với cậu nghe cả rồi đấy. Cậu nói bên ấy chuyển sang cả danh sách những người được chia đất nhớ. Bốn là,… à mà thôi không cần đâu. Nói tóm lại chuẩn bị tất cả những việc mà báo chí đã nêu. Kể cả tổng thể lẫn cụ thể. Càng cụ thể, chi tiết, càng tốt.

Thanh Diệu vào phòng họp vừa lúc Kiên từ khối Quận uỷ bên kia đi tới. Anh gọi di động cho chị, hẹn đến trước nửa giờ để còn tranh thủ nói chuyện. Một cuộc hẹn hò đấy. Nhưng là cuộc hẹn về công việc, liên quan trực tiếp đến an nguy của cả hai người.

Anh nhìn chị âu yếm:

- Hình như em vẫn chưa rứt ra được khỏi chuyện gia đình phải không? Đấy là chuyện tế nhị, và không thể một sớm một chiều giải quyết xong được đâu. Phải kiên nhẫn, phải thuyết phục, phải chờ đợi, và có khi còn phải chịu đựng nữa đấy em ạ.

Đang nói, anh chợt ngừng lại. Hình như chị không chú ý lắm đến điều anh nói. Chị nhìn anh đăm đăm.

Anh cũng không biết nói thế nào, ngoài nét lo lắng bồn chồn công việc, không khó nhận ra nét buồn đau trong đôi mắt đẹp kia.

- Đùng lo lắng quá. Thế nào cũng gỡ ra. Miễn là chúng ta không có khuyết điểm. Ý anh nói là không xơ múi, không tu túi gì. Còn sai thì sửa, thì nhận trách nhiệm, thì chịu kỷ luật. Người ta có thể phê phán chúng ta sai lầm, nhưng không thể khinh bỉ chúng ta vì chúng ta hèn hạ, dùng chức quyền để cầu lợi.

Chả biết có phải máu tuyên huấn của bố vợ truyền sang không mà Trần Kiên cũng hay thuyết lý giảng đạo thế? Hay, đấy là suy nghĩ thật của anh trước những vụ việc liên tiếp gần đây. Thanh Diệu không hưởng ứng suy nghĩ ấy, chị đang bận tâm đến một việc khác:

- Anh chủ trì cuộc họp này đấy nhớ.

Kiên ngạc nhiên:

- Ở kìa, họp bên Uỷ ban, Uỷ ban mời, sao anh lại chủ trì?

- Nhưng mà trong cuộc họp nào anh là lãnh đạo cao nhất.

- Không được đâu em. Nó không đúng nguyên tắc.

Thanh Diệu nhìn anh cầu khẩn:

- Vẫn biết vậy. Nhưng làm sao em tự chủ được khi có anh ngồi đấy? - Dừng lại một chút, chị ngập ngừng hạ giọng như nói một việc riêng tư với người yêu - Anh không chiều em được à?

Anh nhìn chị thương cảm. Ngoái đầu rất nhanh lại phía sau, anh nắm tay chị, nói một điều đã cất giữ trong lòng từ lâu:

- Bây giờ, vào lúc vô cùng khó khăn trong công việc anh mới nói với em điều hệ trọng này: Anh thuộc về em… Chỉ có điều, ta không thể, thậm chí không bao giờ có những biểu hiện thông thường của tình cảm ấy mà thôi. Còn ở đây, lúc này, cuộc họp nào trước mọi người, anh phải giữ đúng nguyên tắc làm việc em ạ!

Chị đặt tay lên bàn tay anh đang nắm tay mình, bóp nhẹ. Giá không có cuộc họp. Giá không có mấy bài báo chết tiệt. Giá ở quán cà phê Bằng Lăng thì nhất định chị đám liều… Chị cảm thấy hạnh phúc. Nhưng chị biết trời cho chị thế này là nhiều lắm rồi. Chị cảm thấy vững tâm, tự tin trở lại.

- Anh cũng biết em yêu anh chứ?

Anh gật đầu bóp mạnh tay chị, đặt nốt tay kia lên tay chị. Bốn bàn tay nắm chặt lấy nhau. Đấy là một cam kết, là lời thề, đã thuộc về nhau mãi mãi - chị hít một hơi thở sâu, không còn đâu nét đau buồn, nét lo lắng, giờ là khuôn mặt đẹp, rạng rỡ, tươi cười:

- Tôi chấp hành ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bí thư!

***

Không biết có phải Bí thư cũng họp hay không mà mọi người đến rất đúng giờ. Thanh Diệu giới thiệu và mời bí thư Quận uỷ chủ trì cuộc họp.

Trần Kiên nói:

- Thế đồng chí chủ tịch đâu? Tôi được thông tin đồng chí ấy về rồi cơ mà.

- Báo cáo anh, đồng chí chủ tịch mới về tối qua. Vì còn mệt và cũng chưa nắm được tình hình diễn biến gần đây, nên đồng chí ấy báo cáo không tham gia.

- Thế thì đồng chí thay đồng chí chủ tịch chủ trì đi!

"Ừ thì mệt, ừ thì không nắm được, nên không chủ trì, nhưng cũng phải dự mà nghe thì mới nắm được chứ. Nước sôi lửa bỏng thế này". Anh nghĩ thế thôi, Thanh Diệu đã: "Xin phép đồng chí bí thư, chúng ta bắt đầu".

Trưởng ban giải phóng mặt bằng Quận không biết việc bí thư Quận uỷ đã vi hành vào đền Linh Vân nên cứ cao giọng đổ riệt cho nhà đền không chịu di dời. Trần Kiên giơ tay xin phát biểu:

- Xin lỗi đã ngắt ngang ý kiến đồng chí. Hình như không phải là họ không chịu di dời.

Báo cáo đồng chí, đồng chí cứ quá bộ ra mà xem. Tăng ni phật tử cứ biểu tình ngồi cả ngày ngoài ấy! Báo chí đã chụp ảnh, viết bài…

- Thế ta đưa ra mức đền bù thế nào?

- Mức cao nhất ạ!

- Mà họ cũng không nhận?

- Dứt khoát không nhận ạ!

- Ở vào địa vị tôi, tôi cũng… cóc nhận…

Cả phòng họp bất ngờ với câu văng cóc nhái từ cửa miệng Bí thư, ngay giữa cuộc họp, lại càng bất ngờ trước ý kiến ông:

- Sao các đồng chí lại ứng xử với nhà đền như với một hộ dân nhỉ. đây là một công trình văn hoá, dù giá trị kiến trúc, giá trị lịch sử, giá trị văn hoá không vào cấp quốc gia thì từ mấy trăm năm nay nó đã gắn liền với đời sống tâm linh, với đức tin của dân làng. Anh mà đối đầu với đức tin ấy, là anh vỡ đầu, vỡ mặt đấy. Người ta sẵn sàng đổi mạng với anh đấy. Ngày xưa các cụ đã nói rồi. "Hôn nhân, điền thổ, vạn cổ chi thù" là gì? Tôi biết nhà đền dứt khoát không nhận đền bù, mà chỉ nhận đền thôi, đền một ngôi đền mới, to bằng cũ, giống hệt ngôi cũ, bằng vật liệu cũ, (cái nào hỏng thì thay thế). Các anh cứ làm cho tôi, dân làng tôi giám sát. Nhà đền nói thế đấy Sao ta không làm được?

- Thế thì sẽ tạo ra một tiền lệ rất nguy hiểm ạ!

- Nguy hiểm chết người à? Có chết người, có tốn thêm một tỉ mà giữ được lòng tin của dân thì cũng cứ phải làm. Đồng chí làm dự toán phá dỡ, xin lỗi tháo đỡ, di chuyển, xây lắp ở địa điểm mới, thoả thuận với phường, với nhà đền về địa điểm sẽ chuyển đến v.v… Đề nghị đồng chí phó chủ tịch Uỷ ban kết luận theo phương án ấy.

Trưởng ban giải phóng mặt bằng không dám phản đối ý kiến của bí thư, nhưng anh ta có vẻ không tâm phục khẩu phục cái đoạn ý kiến nhà đền thế này thế nọ.

Sau khi phó chủ tịch kết luận anh ta xin phát biểu, cũng nói rõ là sẽ chấp hành chỉ đạo của Quận uy, Uỷ ban, nhưng… do dự một lát anh lễ phép hỏi:

- Nhưng căn cứ vào đâu mà ta nói rằng nhà đền Linh Vân thuận theo phương án ấy ạ?

Hùng giơ tay, không đợi người chủ trì đồng ý đã nói luôn:

- Đích thân anh Kiên vào đền gặp nhà đền và bà con tăng ni phật tử hôm trước rồi. Tất nhiên về mặt hành chính còn phải làm văn bản cam kết vòi nhà đền đã.

[ngudoc]

Chương 18

Lê Cường đi du học nước ngoài được hơn tuần thì ở nhà họp bàn chuyện của Đại. Bà Phụng nhất định không bằng lòng, dĩ nhiên chỉ vì con dâu là Kiều Linh. Ông Hoè hỏi vợ:

- Bà chê nó ở điểm nào?

- Ở cái điểm, chưa chi đã lên giường với đàn ông rồi.

Thảo Tần nói với mẹ:

- Bây giờ không như bố mẹ ngày trước đâu. Chả có mấy ai đợi đến đêm tân hôn đâu. Người ta còn sống thử một thời gian xem có hợp nhau không rồi mới sống thật cơ mẹ ạ.

- Tôi không cần con dâu mỹ miều. Mỹ miều mà chài con, chài cả bố thì là loại người gì?

- Tôi đã nói chuyện, đã thử nó rồi. Nó hoàn toàn không biết Đại là bố thằng Cường. Nếu không phải như thế thì không đời nào tôi chấp nhận - Mẹ ạ, hơn ai hết, anh Đại phải biết rõ là mình có bị lừa không. Mà cả ông và cả anh ấy đều khẳng định cô ấy hoàn toàn không biết. Nếu biết cô ấy chắc chắn không dám về nhà ta sớm thế đâu mẹ ạ. Và điều quan tròng nhất là anh Đại tìm thấy ở cô ấy cả hai: công việc đối với một thư ký kiêm văn phòng và một người phụ nữ đáng yêu.

- Nhưng mà… vẫn không được - Bà khăng khăng.

- Điều quan trọng nhất là anh Đại chấp nhận, không băn khoăn gì.

Bà Phụng vẫn kiên quyết:

- Đàn bà con gái chết hết rồi hay sao mà phải lấy nó.

- Thế mới là duyên số mà mẹ! - Thảo Tần giải thích.

Từ nãy đến giờ Đại vẫn ngồi im, đến nước này, đành phải lên tiếng:

- Cô ấy không có tội tình gì trong cả hai câu chuyện. Nếu mẹ thương con thì mẹ cũng nên thương cô ấy mới phải. Mẹ không bằng lòng thì con cũng đành thất lễ với mẹ. Cô ấy đáng yêu, đáng thương chứ không đáng ghét đâu mẹ ạ.

Bà Phụng không đi dự đám cưới con. Nhưng đó là một ngày vui thật sự của Đại, của công ty anh và nhất là của Kiều Linh. Cô vốn đã đẹp, xinh, nổi bật trong đám con gái công ty, trong bộ váy cưới trắng tinh càng lộng lẫy, duyên dáng. Không một ai trong Công ty biết chuyện cũ của cô, chỉ biết cô là một nhân viên có năng lực, vừa xinh đẹp, vừa ngoan. Cô đến trước mặt bố chồng:

- Ngàn lần con đội ơn sự hiểu biết, lòng độ lượng bao dung của bố. Nhờ thế con mới có được hạnh phúc hôm nay.

Nói xong, cô kéo chồng cùng quỳ xuống trước mặt ông.

Từ phòng cưới họ về thẳng nhà mình, một ngôi biệt thự sang trọng ven nội Thành phố. Đại bảo thuê người giúp việc thì vợ gàn:

- Anh đừng làm em hư đi. Chỉ cần một tuần một lần lau nhà cửa, cầu thang là được rồi. Có loại dịch vụ theo giờ như thế đấy. Buổi tối về, em nấu cơm cho anh ăn chả hơn à. Bữa trưa ở công ty anh biết tài nấu nướng của em rồi đấy. Nhưng ở công ty, không có điều kiện bày vẽ như ở nhà. Em thích vợ chồng xì xụp nấu ăn hơn là đi ăn hiệu, vừa đắt vừa không ngon bằng.

***

Sau hơn ngày rưỡi du hí, cả đoàn sáu người đều nghiệm ra kết luận của người Trung Quốc là quá đúng: "Đến Hải Nam mới biết sức mình yếu quá". Vừa bước chân vào khách sạn năm sao, sáu vị đã được sáu nàng tiên cá theo chân chăm sóc suốt 24/24 giờ trong nửa thời gian lưu tại thiên đường ăn chơi này. Nửa thời gian còn lại là một cô khác do khách tự chọn. Cho đến lúc ra sân bay họ mới lưu luyến chia tay. Một tuần sau, giấy phép đầu tư đến tay Sán. Sán điện cho Hồng Nguyệt.

Lần đầu tiên, anh ta nói hoàn toàn bằng giọng hành chính, không có đoạn làm tình qua điện thoại như mọi lần. Hồng Nguyệt cũng lấy làm lạ:

- Anh không được khoẻ hay sao? Thế, ngọc thể bất an thì… ngọc kia có bất động không?

Mọi khi mà nghe đến đấy thì lập tức anh ta đã "căng buồm lên cho thuyền ta ra khơi" rồi. Nhưng hậu quả của chuyến đi vừa rồi làm anh ta bất động thật.

Anh ta trả lời cho xong:

- Bất động thật, hẹn với sếp em, tối nay anh gặp, có chuyện quan trọng.

Không ngờ Nguyệt, đã quen với lối trò chuyện chim chuột ấy liền tung ra một đòn trúng huyệt:

- Tại chuyến đi hoang dâm vô độ vừa rồi chứ gì? Bây giờ có các vàng cũng chịu. Đúng không nào? Được rồi có gì em sẽ gọi lại.

Khách sạn Bàn tay vàng.

Sán có dáng vẻ của kẻ tâng công khi đưa tờ giấy phép đầu tư ra. Người lơ lớ không tỏ vẻ mừng rỡ, thái độ bình thản như không. Đây là chuyện tất yếu, bình thường, chả có gì quan trọng. Cái gì phải đến tất sẽ đến.

Ông ta đọc một lúc khá lâu, tuồng như đánh vần từng chữ tiếng Việt một. Sán chở một lời khen ngợi, hay ít nhất cũng là một lời cảm ơn. Nhưng không. Ông ta đưa lại cho Sán. Theo phản xạ, anh ta đưa tay cầm mà không hiểu vì sao mình lại làm như thế. Và điều không thể hiểu được là, vì sao ông ta lại đưa trả mình cái mà ông ta đang mỏi mắt chờ.

Bốn mắt nhìn nhau, dò hỏi.

Cuối cùng, chính Sán lại là người phải lên tiếng trước:

- Ông không cần nó hay sao?

- Cần chứ… Đầu tư vào đấy có ít đâu…

Ông ta nói câu ấy với giọng của người đi buôn.

- Thế sao trả lại?

- Phải làm lại!

Sán không tin vào tai mình:

- Làm lại?

- Đúng, phải làm lại. Ông nói các ông ấy lấy cho tôi một ngày khác, số quyết định khác. Cụ thể là ngày này… số này… công trình này lớn lắm mà, phải rất cẩn trọng!

Ông ta đưa ra một mảnh giấy, nói như đóng đinh:

- Làm được đấy mà!… Tất nhiên cũng tốn kém thêm. Cái này là lỗi của tôi. Tôi không dặn ông trước. Ông nhớ kỹ, để giấy phép xây dựng không rời vào tình trạng này. Nguyên tắc là, tính ra ngày âm lịch phải chẵn, số quyết định cũng phải là số chẵn…

Người lơ lớ cúi cái đầu đinh xuống cốc trà nóng, nhấc nắp cốc húp một ngụm, hai tay khẽ khàng đạt cốc trà xuống, hỏi anh ta một câu rõ ràng là hình thức, vì ông ta đã biết câu trả lời rồi:

- Hôm nay, ông có dùng món hàng tươi sống không?

Sán lắc đầu. Ông ta cười lớn:

- Tại mấy hôm ấy quá độ đấy mà. Tôi sẽ có thuốc cho ông phục hồi. Hôm nay chỉ dùng cháo Đài Loan và trà La Hán Đài Loan thôi nhớ.

***

Đúng như bố vợ lưu ý Kiên. Hoá ra cái chuyện lôi thôi nhất bây giờ vẫn là chuyện đất đai.

Đoàn HùNG vừa mở tờ Thời luận ra, hàng tít đậm ở chân trang nhất đã đập vào mắt: "Ăn tiền rồi mà đâu vẫn đấy".

Thủ trưởng vừa đến, anh đã báo cáo:

- Cứ như ý tứ của đơn tố cáo thì đó là một cán bộ của Văn phòng Kiến trúc sư Trưởng thành phố. Số tiền hối lộ ban đầu là năm ngàn đô la. Theo người tố cáo thì anh ta đề nghị, nếu lùi đường chỉ giới thiết kế vỉa hè lại thì chiều sâu lòng nhà anh ta sẽ còn 2m. Còn chỉ giới đã công bố thì lòng nhà anh ta chỉ còn 1,5m. Người kia đã nhận tiền, với lời hứa "sẽ cố gắng xem xét" - Ngừng một chút, anh nói thêm, giọng lo lắng - Em ngờ chồng chị Thanh Diệu làm vụ này. Anh ấy mới được đề bạt trưởng phòng.

Kiên cũng lo lắng:

- Trên cơ sở nào mà cậu đoán thế?

- Theo em biết, thì anh ấy nắm bản đồ quy hoạch chi tiết từng quận, kể cả quy hoạch quận mình. Nhất là những con đường sẽ mở. - Chỗ này béo bở lắm đấy Thủ trưởng ạ. Mua bán đất mà không biết quy hoạch chi tiết thì toi ngay. Mà nắm được thì lợi vô cùng.

Trần Kiên lo lắng, gọi điện cho Thanh Diệu.

- Liệu có dính dáng gì đến chồng em không?

- Làm sao mà em biết được? Phải đợi cảnh sát vào cuộc thì mọi chuyện mới rõ ràng.

Hôm trước dự cuộc họp do Thanh Diệu chủ trì, Kiên nẩy ra một ý tưởng thuộc về cơ chế, về phương thức lãnh đạo, về phương pháp phối hợp công tác. Diễn biến tình hình thì nhanh, từng ngày, từng giờ. Các vấn đề đều rất phức tạp. Tính chất thì rất nghiêm trọng mà yêu cầu giải quyết lại phải kịp thời. Thời đại thông tin toàn cầu không cho phép các cơ quan quản lý muốn để bao giờ giải quyết cũng được. Nếu đợi bên chính quyền đề xuất rồi bên mình mới họp bàn, xem xét, rồi đưa ra chủ trương hướng giải quyết thì không thể đáp ứng được đòi hỏi của tình hình. Hôm ấy, nếu mình chỉ làm người ngồi dự để nắm tình hình rồi về họp thường vụ ra nghị quyết thì không biết bao giờ mới ra được văn bản. Nhanh cũng phải ba ngày. Thanh Diệu lúc ấy thực sự không có khả năng quyết định. Mình đề nghị cô ấy quyết định theo phương án mình nêu là tôn trọng nguyên tắc làm việc, để khỏi mang tiếng là bao biện. Thế nếu có những cuộc họp gọi là liên tịch thì… Không đúng, thế thì gọi là gì nhỉ? Hay gọi là giao ban công tác giữa Quận uỷ và Uỷ ban… không biết có được không?

Kiên suy đi tính lại, cân nhắc xem xét mọi khía cạnh của vấn đề, thấy không có gì trái với nguyên tắc Đảng lãnh tạo, Nhà nước quản lý. Tất nhiên trong cuộc họp giao ban ấy, mình phải là người chủ trì, người kết luận. Thậm chí vạch ra kế hoạch đại thể, phân công cụ thể ngay cũng vẫn được chứ sao.

Anh gọi điện cho bố vợ, hẹn về xin ý kiến.

Ông bố vợ nghe anh-bạn-con-rể trình bày, phân tích thì tỏ ra hào hứng vô cùng. Ông vốn quý anh từ khi anh còn ở nhà máy. Ông cũng là người hay suy nghĩ, phân tích vấn đề. Lại cũng đã có những phát hiện, đề xuất với cấp trên, giờ nghe Kiên nói, ông OK liền!

- Được được quá chứ sao. Đây là cơ chế phối hợp thôi mà, còn ai vẫn làm chức trách, phận sự của người ấy đấy chứ.

- Nhưng, bố thử đóng vai phản biện, lật lại vấn đề xem sao. Bố nhất trí nhanh quá làm con chưa yên tâm lắm.

- Ờ anh này. Có phải cứ ngâm lâu là chứng tỏ suy nghĩ kỹ đâu. Cứ "để xem xét" là chứng tỏ thận trọng đâu Cứ đồng ý ngay là không nghĩ kỳ đâu. Bố đồng ý ngay là vì không hiểu sao, một việc rõ như ban ngày như thế, mà từ trước đến nay không ai nghĩ ra. Hoặc nghĩ đến mà không dám làm. Bố cho là, từ thực tiễn giải quyết công việc nóng bỏng ở địa bàn, mà con nảy ra cách làm này…

Đúng thế đấy bố ạ. Con hoàn toàn không có ý thức đổi mới phương thức lãnh đạo gì cả. Hôm ấy, con chỉ định sang dự thôi. Ngay chuyện ai chủ trì, cũng phải tranh luận. Đồng chí phó chủ tịch thì bảo con chủ trì, vì là lãnh đạo cao nhất. Con thì bảo họp bên Quận uỷ thì đúng là như vậy. Chứ họp bên Uỷ ban thì phải là Uỷ ban chủ trì mới đúng. Nhưng đến khi vấn đề đã chín, đồng chí ấy lại không dám kết luận. Nếu để lằng nhằng, rồi theo trình tự thông thường thì sẽ mất thì giờ lắm. Mà con thì không thể lấy quyền bí thư ra để kết luận. Thế thì có khác gì mình chủ trì? Con mới đề nghị đồng chí phó chủ tịch kết luận theo phương án mà con đề xuất.

Vậy là nguyên tắc vẫn được đảm bảo, mà công việc lại được giải quyết dứt điểm nhanh chóng.

Đột nhiên, ông bố nêu vấn đề:

- Thế chế độ trách nhiệm?

Cũng như lúc nãy, ông-bạn-bố-vợ nhất trí ngay với mình, lúc này Trần Kiên cũng ngay lập tức trả lời, chắc cũng đúng với suy nghĩ của bố vợ.

- Con hiểu vì sao bố hỏi đến chế độ trách nhiệm. Lâu nay bên Đảng chịu trách nhiệm trước tổ chức Đảng cấp trên chứ không phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Còn bên chính quyền thì phải chịu trách nhiệm trước cả Đảng và pháp luật. Con thì con nghĩ, và con sẽ hành động như con nghĩ. Con cũng chịu trách nhiệm trước cả tổ chức Đảng cấp trên và trước cả pháp luật, với tư cách là người lãnh đạo cao nhất của Quận. Ví dụ, nếu phương án xây đền Linh Vân trả dân mà sai thì chính con là người chịu trách nhiệm cao nhất, vì bên chính quyền đã làm theo chỉ đạo của con.

Ông-bạn-bố-vợ chìa tay ra:

- Đấy là một thái độ dũng cảm, mà chỉ những người cộng sản chân chính mới có. Vạn nhất, nếu điều xấu ấy xẩy ra, mà con làm đúng như điều mình nói, thì dù có bị kỷ luật, con vẫn cứ được, mà cái được sẽ rất lớn. Ấy là mang lại niềm tin của mọi người vào những người cộng sản. Con sẽ làm được một điều có sức thuyết phục là cải chính trong thực tế câu người ta vẫn cứ giễu chúng ta, mà giễu cũng không oan là "mất mùa là tại thiên tai. Được mùa là tại thiên tài Đảng ta".

Một lần nữa ông-bạn-bố-vợ lại chìa tay ra bắt tay anh-bạn-con-rể. Ông nói với con rể mà như nói với một người đồng chí, chí cốt, tin cậy, trông chở:

- Lớp người như bố cũ quá rồi, lạc hậu quá rồi, không bắt kịp nhịp đi của thời đại. Con hãy tiếp tục con đường đã chọn. Cá nhân bố, thành phố này, đất nước này đặt hy vọng vào những người như con. Bố chắc trong Đảng có rất nhiều người như con, chỉ có điều, họ chưa có điều kiện bộc lộ mà thôi. Không có gì khiến bố phải tâng bốc, nịnh nọt con đâu. Đúng không nào?

Đến lượt anh-bạn-con-rể chìa tay ra:

- Con cảm ơn bố vô cùng.

***

Được bố vợ động viên, Kiên vững lòng hơn rất nhiều.

Hôm nay, anh mời Thường vụ họp đột xuất, lúc 19 giờ. Anh còn đang giải thích vì sao có cuộc họp này, thì điện thoại di động rung lên bần bật. Người gọi là phó tổng biên tập Thời luận. Tổng biên tập của anh trên đường về nhà đã bị tạt a xít, mới cách đây chừng 40 phút.

- Tình trạng sức khoẻ đồng chí ấy ra sao?

- Má trái và cổ bị bỏng nặng, may là cả hai mắt không việc gì. Đang nằm trong khoa bỏng bệnh viện thành phố.

Kiên thông báo cho mọi người, đề nghị Trưởng Công an Quận báo cáo ngay với Giám đốc Công an thành phố và triển khai những động tác nghiệp vụ cần thiết.

- Các đồng chí biết cả rồi. Vừa rồi mấy tờ báo tập trung nêu một số việc nghi vấn, hoặc làm chưa tốt ở quận ta. Vì sao đồng chí phó tổng biên tập lại gọi cho tôi? Chắc hẳn trong suy nghĩ, thấy sự việc có mối liên hệ nào đó với quận ta đây. Tôi nghĩ đó là chuyện bình thường. Bởi trong toàn thành phố, các vụ việc khác cũng bị nêu cơ mà. Về nhận thức, tôi cho rằng dư luận báo chí, chính là phản ảnh dư luận xã hội, dư luận quần chúng, chứ đừng có nghĩ đấy là chuyện của mấy anh nhà báo rách việc. Mặt tích cực của vấn đề là ở chỗ, nó làm cho chúng ta phải vắt chân lên cổ mà chạy mới kịp.

Cứ giữ nguyên cách làm trước nay là không đáp ứng đòi hỏi của xã hội, nhất là đòi hỏi của thời đại thông tin này. Đó chính là lý do dẫn đến cuộc họp này. Mặt tiêu cực. Có lẽ ở một khía cạnh khác. Tất nhiên chúng ta không làm bất cứ điều gì cản trở báo chí lên tiếng phê phán, hoặc đặt những câu hỏi nghi ngờ đối với đội ngũ chúng ta. Vậy thì ai? Thế lực nào làm việc này? Vụ tạt a xít đồng chí tổng biên tập Thời luận buộc chúng ta phải suy nghĩ theo hướng ấy. Bởi đây không phải là chuyện trả thù cá nhân hay ghen tuông, chắc chắn có liên quan đến mấy bài báo này đã đăng.

Trần Kiên trình bày việc cải tiến cơ chế lãnh đạo của Quận. Quận uỷ vẫn lãnh đạo, chỉ đạo, Uỷ ban vẫn quản lý, điều hành. Nhưng việc phối hợp công tác giữa hai bên cần thiết điều chỉnh cho nhanh hơn, kịp thời hơn, hiệu quả hơn. Ta sẽ tiến hành giao ban công tác định kỳ giữa Quận uỷ và Uỷ ban nhân dân Quận tháng một lần. Nếu có những vụ việc đột suất, nóng bỏng như mấy việc gần đây, thì sẽ giao ban đột xuất. Tý nữa, sau khi trao đổi, bàn bạc, chúng ta sẽ biểu quyết. Chúng ta sẽ báo cáo lên Thành uỷ, và không chờ trả lời, ngay sáng mai, chúng ta sẽ tiến hành cuộc họp giao ban đột xuất đầu tiên, nhằm giải quyết một loạt vấn đề nóng bỏng xảy ra trên địa bàn quận ta. Chúng ta không sợ bị phê bình là tiền trảm hậu tấu. Bởi đây chỉ là một cải tiến nhỏ về phương pháp công tác thôi, không liên quan gì đến chức năng nhiệm vụ, đến nguyên tắc tổ chức v.v…

Thường vụ biểu quyết với 100% số phiếu tán thành.

Đoàn Hùng giơ tay xin có một ý kiến nhỏ thuộc về thủ tục.

- Để triệu tập cuộc họp ngay sáng mai, đề nghị bên Uỷ ban mời các cán bộ chủ chốt liên quan đến các vụ việc cụ thể.

Ông chủ tịch Uỷ ban Nhân dân Quận hỏi:

- Thế giấy mời?

Hùng trả lời ngay, giọng cố tỏ ra nhã nhặn, lễ phép.

- Báo cáo đồng chí chủ tịch. Đã gọi là đột xuất mà còn có giấy mời thì phải lùi cuộc họp sang ngày kia, ngày kìa mất. Ai chả có điện thoại di động. Không nhẽ nó chỉ phục vụ cho các cuộc… - Suýt nữa thì anh buột mồm - hẹn hò thôi à? Nhưng anh đã kịp phanh lại, nói tiếp nhắn tìm nhau thôi à?

Không ai hiểu, vì sao lúc đó Kiên lại khẽ lắc đầu một cái.

***

Đào Trọng Toàn hỏi ý kiến tư vấn pháp luật thì được biết, tuy tổng biên tập tờ báo dưới quyền mình thật, nhưng không thể miễn nhiệm như miễn nhiệm các cán bộ dưới quyền khác được. Vì là cơ quan ngôn luận nên nó còn bị ràng buộc bởi luật Báo chí. Mà luật Báo chí thì quy định: việc bổ nhiệm, miễn nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí (kể cả báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử) đều phải được sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan Quản lý Nhà nước về báo chí, là Bộ Văn hoá Thông tin. Ấy là chưa nói đến chuyện phải được sự đồng ý bằng văn bản của bên Đảng, là Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương. Điều này không ghi trong luật Báo chí. Nhưng Đảng lãnh đạo toàn diện, nên hệ thống thông tin đại chúng dứt khoát phải do Đảng trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo.

"Thế thì bí nhỉ? Chẳng nhẽ lại chịu thằng cha cứng cổ này. Nó bảo chấp hành ý kiến mình, nhưng lại chơi một vố khác, nặng truỳ không kém, thậm chí còn nặng hơn. Chắc nó tuồn tài liệu cho tờ kia, mượn tay tờ kia đánh tiếp".

Điều ông ta nghĩ không sai. Nhưng vụ này thì có khác. Giới báo chí chơi với nhau không theo Luật Báo chí, mà theo luật đời, có mầu sắc riêng. Nó như một thứ luật riêng, bất thành văn, dựa trên tình cảm bạn bè, nghề nghiệp, vì mục đích chung là diệt cái ác, cái xấu, lên án cái sai, phê phán cái dở, khinh ghét cái hèn hạ, đê tiện, biểu dương cái mới, cái đẹp, cái tốt v.v… Thế nên, họ có thể rủ nhau, hò nhau đánh cho kỳ thân bại danh liệt một kẻ nào đó, mặt người bụng lợn. Tối kỵ cái kiểu đánh lẫn nhau. Ai đánh đồng nghiệp, sẽ bị các đồng nghiệp khác coi thường, tẩy chay không thèm chơi. Họ có thể nhờ đồng nghiệp, đánh hộ một vụ nào đó, mà vì mối quan hệ, thấy mình làm không tiện. Bởi lẽ, không thể bỏ qua cho một kẻ xấu mà mình biết rõ mặt. Còn yêu cầu công bằng, dân chủ của xã hội nữa chứ? Vụ vừa rồi thì không phải là báo Thời luận tránh mặt mà là vì báo bạn cũng được cung cấp tài liệu.

Biết không thể hạ bệ được Phạm Năng Triển, Toàn vận động chuyển anh ta ra khỏi vị trí ấy. Nếu cần thì đá hất lên cũng được. Nhưng bài toán này đòi hỏi phải giải đồng thời hai phép tính: Chuyển đi đâu? và ai sẽ thay thế? Ông này mới đi vận động được một nơi thì xáy ra vụ tạt a xít. Chắc là cảnh sát điều tra xét hỏi, qua lời khai của Tổng biên tập mới lần đến ông ta. Dĩ nhiên ông ta khai, không dính dáng đến chuyện khủng bố dã man này. Nhưng họ lại cứ xoáy vào câu hỏi, vì lý do gì mà ông yêu cầu Thời luận không đăng tiếp vụ đất quận Lâm Du. Mới đầu, ông ta còn loanh quanh, rằng các anh chị ở Thành phố và Quận sang, đã có nhời nên tôi nể nang. Một trong hai tay điều tra viên, cái tay còn trẻ hỏi một câu, tưởng như không phạm tệ gì mà ngẫm ra thật đau:

- Thế ra ông làm việc là để giải quyết các mối quan hệ, sau đó mới đến công việc à?

Ông ta thấy nó nói đúng, nhưng vì thấy cái đều bình thường mà ai cũng làm ấy, xét cho cùng lại quá nhục nên cố vớt vát:

- Các đồng chí thông cảm, có lẽ ai cũng vậy, cái khó nhiều khi không phải là công việc mà là việc xử lý các mối quan hệ.

Vẫn tay điều tra viên trẻ:

- Thế nghĩa là, nhân dân không bao giờ được đặt trong mối quan hệ mà các ông phải để tâm tới chứ gì?

Biết là nó nói đúng, nhưng ông ta vẫn tức. Một thằng trẻ ranh mà dám lên lớp mình thế nào Những câu ấy trong bài giảng của các thầy ở trường Đảng đã đi một nhẽ. Đằng này…

- Đồng chí cứ nói quá lên thế.

Đột nhiên, anh đều tra viên trẻ ngồi thẳng người lên, nhìn thẳng vào người trước mặt dằn giọng:

- Còn hơn thế kia, ông ạ. Cái việc đồng chí trưởng ban Tuyên giáo Thành uỷ và phó chủ tịch Quận có lời với ông, chỉ là cái cớ thôi. Còn một mối quan hệ khác, mà vì nó, ông mới ép đồng chí tổng biên tập không được đăng tiếp bài sau.

Ông này tái mặt, ấp úng:

- Chả có mối quan hệ nào. Tôi… tôi chả có mối quan hệ nào, mà vì nó tôi phải can thiệp với tờ Thời luận.

Anh điều tra viên trẻ nghiêm mặt, đanh giọng:

- Có thật thế không? Thế quan hệ của ông với ông chủ tịch Quận là gì? - Giọng anh ta dài ra, đầy vẻ khinh miệt - Đây là ông em vợ muốn đỡ cho ông anh rể một tay đây… Làm sai thì phải chịu trách nhiệm, thì sửa, không ai đúng cả trăm việc. Làm quan mà chỉ nghĩ đến việc vơ vét bảo vệ lẫn nhau thì dân chúng tôi trông mong vào ai?

Lúc ra ngoài, người nhiều tuổi hỏi người trẻ tuổi:

- Sao mà biết quan hệ ấy mà lên lớp lão ta ghê thế?

- Cũng tình cờ thôi, nhà em đối diện với lão chủ tịch, vẫn thấy lão này đến chơi. Kể ra cũng không liên quan đến vụ tạt a xít, nhưng anh Triển khai thế thì mình phải điểu tra để loại trừ bớt một hướng. Chứ trông cái mặt đần thối ra ấy, có cho ăn kẹo cũng không dám thuê người tạt a xít.

Thế thì đó là ai?

Trời tối. Đêm đường Thanh Hoa vốn chỗ tỏ chỗ mờ, kẻ hành động đi xe máy hoà lẫn trong dòng người nghìn nghịt không để lại dấu vết gì.

***

Hàng chục tờ báo lên tiếng đòi các cơ quan bảo vệ pháp luật phải tìm cho ra kẻ chủ mưu và kẻ tiến hành vụ khủng bố đồng nghiệp của họ. Tổng biên tập Thời luận được tôn vinh như một người anh hùng chống tiêu cực. Ảnh anh nằm trên giường bệnh với nửa mặt bên trái bị a xít phá huỷ gây xúc động hàng chực triệu người.

Thủ trưởng cơ quan chủ quản thành đối tượng tập trung nghi vấn. Băng ghi âm cuộc nói chuyện giữa Tổng biên tập và ông ta được gỡ ra. Điều này ông ta không ngờ.

Ông ta nhớ, lúc ấy mình đã chối phắt rồi. Hình như lúc ấy hắn có nói rằng hắn ta là nhà báo, là tổng biên tập chứ không phải như các cán bộ khác dưới quyền. Nghĩa là hắn ta có phương tiện nghiệp vụ để lật tẩy kẻ tráo trở.

Vậy mà ông ta không để ý.

Người ta lên án sự tráo trở của Toàn. Người ta phân tích mổ xẻ việc ông ta gọi chuyện "các báo cùng đánh" một vụ là "đòn hội chợ", là "đánh hôi". Có báo viết: Không ai nghĩ rằng, những lời lẽ chợ búa, hàng tôm, hàng cá ấy lại có thể phát ra từ miệng người đứng đầu một tổ chức xã hội nghề nghiệp như thế. Có báo còn khái quát lên, cho rằng, thái độ, nhận thức coi báo chí chỉ là công cụ của cơ quan chủ quản, không phải chỉ là của ông thủ trưởng này, mà còn có ở đâu đó, không ít. Rằng một số thủ trưởng cơ quan chủ quản hoá ra không chỉ thích được trưng ảnh mình trên báo mình, mà còn dùng quyền thủ trưởng cơ quan chủ quản để giải quyết các mối quan hệ. "To thế đấy, oai thế đấy" "Tôi chủ báo, anh chủ báo, nó…" Câu này vốn là tên một truyện ngắn (trước năm 1945) của nhà văn Nguyễn Công Hoan để giễu những ông chủ báo (chủ bút, hồi ấy chưa có từ tổng biên tập như bây giờ), coi việc đứng đầu một cơ quan báo chí là cái mốt. Bây giờ được một báo mang ra, dùng cho các vị thủ trưởng cơ quan chủ quản, dù to nhỏ, lớn bé đều rất khoái xin ra báo để có công cụ trong tay v.v… và v v…

***

Mở đầu cuộc họp giao ban, bí thư Quận uỷ giải thích tên gọi của cuộc họp, tính chất, thành phần.

- Nếu là họp giao ban định kỳ thì thành phần sẽ cố định. Ngoài thành phần cố định, sẽ mời thêm các thành phần khác có liên quan, tuỳ theo nội dung chương trình. Hôm nay, lần đầu tiên ta tổ chức họp giao ban công tác giữa Quận uỷ và Uỷ ban Nhân dân Quận, lại là đột xuất nên thành phần mời gồm cả các cán bộ có liên quan. Cách làm sẽ là, bí thư chủ trì, đồng chí chủ tịch, phó bí thư Quận uỷ điều hành kiểm điểm từng việc, rồi Bí thư sẽ kết luận luôn, dứt điểm từng việc một.

Ông chủ tịch vốn là vụ trưởng một cơ quan ngang bộ được điều về, chứ không phải từ cấp phó đôn lên, hay từ thành phố đưa về. Chưa quen với việc quản lý hành chính một địa bàn với đủ thứ việc, về đủ mọi lĩnh vực lại là người có tuổi, trông không còn nhanh nhảu, hoạt bát lắm. Vốn tính cẩn thận, mà lại chậm chạp trong cả cử chỉ lẫn nói năng, ông bắt đầu bằng việc thưa gửi rất bài bản. Trần Kiên ngồi bên, cố kiềm chế cho tâm trạng sốt ruột không lộ ra. Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân Quận tóm tắt sự việc: Về việc đất thừa ra từ khu Văn hoá, Thể thao đã có quyết định của Thành phố cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng. Cái khó là chúng ta có phân cho đúng đối tượng không thôi.

Trần Kiên tiếp:

- Còn việc báo chí nêu thì, cả thành phố này đều như thế. Ai chả có nhà rồi. Chỉ có đủ hay chưa đủ tiêu chuẩn thôi. Nói thật là tôi thấy rất yên tâm vì chính đồng chí Bí thư Thành uỷ cũng làm một suất ở đây.

Việc giải phóng mặt bằng ở nút cổ chai Linh Vân, chủ tịch Uỷ ban báo cáo có hai việc. Việc giải quyết ngôi đền Linh Vân, đích thân đồng chí bí thư Quận uỷ đã đi thực địa, đã trực tiếp gặp gỡ trao đổi nên đã gỡ rối xong. Giờ đang tháo dỡ đền cũ. Việc tháo dỡ rồi lắp lại phần khung gỗ phải kén thợ mộc từ Nam Định lên. Nhưng nảy ra một vấn đề là mấy chiếc cột quân và một chiếc cột cái bị mọt không thể dùng lại được nữa. Phải thay. Nếu đợi vào Nghệ An mua gỗ lim hoặc đặt mua bên Lào thì không thể bảo đảm tiến độ thì công. Đề nghị hội nghị và lãnh đạo cho ý kiến giải quyết.

Phòng họp im lặng, chờ…

Nào xem bí thư tài cán ra sao trước con tính này.

Ý nghĩ ấy không phải chỉ của riêng chủ tịch.

Thanh Diệu lo lắng, kín đáo nhìn Trần Kiên. Anh phát biểu thế này:

- Việc tháo dỡ ngôi đền để giải phóng mặt bằng phục vụ mở đường vẫn cứ làm khẩn trương cho kịp tiến độ. Dựng lán che mưa nắng cho cột kèo, xà… tháo ra. Làm việc với nhà đền, đặt các cụ trước một sự lựa chọn: nếu đợi gỗ thì tượng Thánh và đồ thờ phải ở trọ, đợi ít ra cũng nửa năm nữa gỗ mới về. Tính toán, đục đẽo nữa cũng phải vài tuần mới xong. Còn, nếu làm cột xi măng cốt sắt sơn giả gỗ như đền Bến Dược trong thành phố Hồ Chí Minh thì… xong ngay. Nhà đến chọn cách nào, ta làm cách ấy. Chắc chắn họ sẽ có một sự lựa chọn phù hợp. Còn ta, ta không sợ tốn thêm một số kinh phí nữa. Đối với ta, việc giải phóng mặt bằng để thì công nốt phần đường còn lại quan trọng hơn. Tôi đề xuất như thế có được không, xin các đồng chí cho ý kiến ngay, để ta sang chuyện thứ hai.

Không ai có ý kiến gì. Thiên hạ có vẻ tâm phục khẩu phục lắm. Chủ tịch Uỷ ban:

- Báo cáo đồng chí Bí thư, báo cáo hội nghị… còn chuyện bài báo tố cáo… tôi nghĩ không liên quan đến chúng ta, bởi vì người bị tố cáo không phải là cán bộ của chúng ta…

Trần Kiên:

- Tôi đồng ý với đồng chí chủ tịch Uỷ ban. Vì thế, chỉ nên đề cập đến vấn đề nhân sự. Tôi xin bổ sung thêm, nó cũng liên quan đến việc giải phóng mặt bằng. Hôm trước, tôi có nhắc đồng chí trưởng Công an Quận, làm việc với Công an Thành phố xem thực hư đơn tố cáo ấy thế nào, vì người bị tố cáo là thân nhân của một đồng chí chúng ta ngồi đây. Mời đồng chí trưởng Công an Quận báo cáo.

- Báo cáo hội nghị. Theo Công an Thành phố cho biết thì, người tố cáo cam đoan bằng văn bản, đã biếu người bị tố cáo một hộp bia lon và 5000 USD. Còn người bị tố cáo thì cũng cam kết bằng văn bản, chỉ nhận có hộp bia lon Halida, nếu sai xin chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đồng chí nào còn kêu cầu công an và đại diện cơ quan ngay lúc ấy về nhà mình xem. Chứ không phải có chuyện khám nhà như tin đồn. Bởi muốn khám nhà phải có lệnh khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam bị can. Hoá ra hộp bia vẫn nằm dưới gầm giường thật. Công an đã mang hộp bia ấy về. Đã mở ra kiểm tra trước sự chứng kiến của cả người tố cáo. Thì đúng là có 5000 USD đựng trong một chiếc phong bì. Anh Vũ Sán, chồng đồng chí Phó Chủ tịch đây lập luận: "Anh ta không nói tiền nong gì, chỉ biếu hộp bia. Một hộp bia lon mà là hối lộ à? Còn anh ta nhét phong bì vào trong ấy, đến cả herôin vào trong ấy thì từ bấy đến giờ, hơn tháng rồi, nó vẫn nằm đấy. May mà nhà tôi, không ai uống, không mở ra, cũng không cho lại ai, không bán đi, chứ không thì oan gia. Chả còn kêu ai: Nếu tôi biết số tiền ấy, nhận số tiền ấy thì nó đã chả còn ở đấy". Người kia thì cãi: "Nhỡ ông ấy lấy rồi, thấy tôi tố cáo mới bỏ lại vào đấy thì sao?" Nhưng trước khi mở ra, Công an đã hồi anh ta: "Có đúng đây là hộp bia anh đem biếu ông Vũ Sán không?" "Đúng!" - "Anh xem dấu vết anh dán có đúng không? Phong bì đựng tiền là phong bì gì, có đặc điểm gì…?" Anh ta tả ra hết.. Thế nên không thể cãi được. Anh này đã phải làm đơn xin rút lời tố cáo, xin lỗi báo, xin lỗi bạn đọc và người bị hại. Nhưng Công an vẫn truy tố anh ta về tội vu cáo công dân.

Mọi người thở phào.

Từ lúc Trưởng Công an Quận báo cáo, Thanh Diệu ngồi cứng người. Bộ quần áo như bằng mo cau, không sao cựa quận được. Chị cảm thấy thế, chứ áo quần vẫn áo quần ấy vẫn ôm gọn lấy tấm thân thon thả cân đối của chị. Đến lúc ấy, Thanh Diệu mới chùng người ra, toàn thân mỏi rã rời, như vừa mới được cởi trói.

Trần Kiên chăm chú nghe. Chỉ mới đến đoạn Vũ Sán nhận có một hộp bia thôi, không tin đến kiểm tra, anh đã nhận ra cái lắt léo trong tình tiết đầy kịch tính này rồi. Thì đã chả có người, mua bao bì, giấy cũ mà vớ được cả mấy trăm đô là là gì. Chủ nhân cứ tưởng chỉ có thiếp chúc tết, mà tiền đô thì mỏng tang, thế là vút vào thùng giấy loại… vậy là kẻ muốn dùng tiền nắn lại quy hoạch không thành. Sau này cả thành phố mới trông thấy một ngôi nhà mỏng nhất nước là vì thế… Báo chí có chụp, có phản ứng. Nhưng về mặt pháp lý thì không làm gì được người ta. Không có văn bản quy phạm pháp luật nào cấm xây ngôi nhà mỏng như thế…

Đấy là chuyện sau này. Còn bây giờ, ta trở lại với cuộc họp giao ban ở quận Lâm Du. Không khí cuộc họp nhẹ hẳn đi, khi Trưởng Công an báo cáo xong. Trước lúc vào họp, ngay cả lúc gặp ở ngoài hành lang, nhiều người đã cố tránh gặp Thanh Diệu, tránh nhìn, để khỏi phải chào. Mọi khi chào xong là hỏi chuyện ríu rít đấy.

Thì thói đời vẫn vậy. Đến lúc này, mọi người mới lại nhìn chị. Trần Kiên có vẻ vui hơn, anh nói với giọng hào hứng:

- Còn bài: "Dự án thoát nước Lâm Du, tất cả đều thoát, trừ nước", không biết các đồng chí thế nào, chứ tôi khi đọc hàng tít ấy thấy hết sức ấn tượng. Rất hóm, nhưng cũng ác. Tất nhiên là có phần ngoa ngôn rồi. Nhưng rõ ràng là mỗi trận mưa lớn, quận ta, nơi trũng nhất Thành phố vẫn là cái túi hứng nước. Ta sẽ đề nghị Uỷ ban Nhân dân Thành phố lập một đoàn thanh tra liên ngành gồm tài chính, xây dựng, công chính, nhất thiết phải có kiểm toán. Dự án này Thành phố là chủ đầu tư chứ không phải Quận ta, ta chỉ mang tiếng một tí thôi. Chả sao!

[ngudoc]

Chương 19

Trần Kiên về nhà trong trạng thái phấn chấn lanh ghé vào phòng con gái. Nó đang làm tập làm văn, bài về nhà.
- Con chào bố, có chuyện gì mà bố bố vẻ có vui thế?
- Lúc nào mà bố chả vui. Nếu không vui thì cũng chả buồn. Chả có thì giờ mà buồn. Lúc nào cũng có việc phải làm, phải nghĩ. Ngay cả khi thất bại bố cũng không buồn, vì bố hiểu được nguyên nhân của thất bại ấy! Bố nói thế có đúng không con gái?
Nó đang suy nghĩ, chưa biết trả lời ra sao. Những điều bố nó nói, nó chưa được trải nghiệm nên chưa biết thế nào. Vậy mà bố nó lại bảo:
- Không hoàn toàn đúng đâu con ạ. Ngoài công việc con người ta còn có một đời sống khác, đời sống tình cảm. Nếu chỉ nói về công việc thì đúng. Còn nói về tình cảm thì phức tạp hơn nhiều. Có những người, thành công về công việc; về sự nghiệp, nhưng lại thất bại trong đời sống riêng tư, đời sống tình cảm. Giả dụ như bố chiều nay công việc giải quyết xong, thậm chí có thể nói là hài lòng, là tốt. Nhưng nếu về nhà mà không có con đang ngồi chăm chỉ làm bài thế này, không có mẹ đợi bố về cùng ăn, không có những lần cả nhà ta cùng đi xem nghệ thuật, cùng đi về thăm ông bà nội, ông bà ngoại, hay đi chơi đâu đó như lần ta đi Ba Vì vừa rồi thì… Có ông bố rất thành đạt, nhưng ngày nghỉ phải đi hàng trăm cây số thăm con cai nghiện, hoặc cải tạo. Liệu có buồn không con? Hoặc một gia đình chỉ có bố không có mẹ, hay chỉ có mẹ không có bố. Liệu có buồn không con?
Là may mắn, hay là tất nhiên? Nói thế nào cũng được Bố không rơi vào những bất hạnh đó. Vì bố có con, có mẹ, có ông bà nội, ông bà ngoại, bên một sự nghiệp mà bố yêu thích, hứng thú - Anh kéo con gái vào lòng, ấp nó vào ngực mình - Chỉ có một chút chưa bằng lòng với mẹ. Đố con biết là gì?
Con bé, sững người nhìn bố. Nó không hiểu.
- Mẹ có điều gì làm bố không hài lòng à?
- Rất-không-hài lòng!
Ngôn từ thì khẳng định như thế, nhưng giọng điệu thì lại chả có vẻ gì là quan trọng, là không hài lòng. Đã thế, bố nó còn đặt ngón tay trỏ lên môi:
- Tuyệt đối không được để lộ ra đấy nhớ. Nếu không là lôi thôi to đấy. Thôi con học đi.
Kiên vừa tắm rửa, thay quần áo xong thì vợ anh về. Mặt Thảo Tần khó đăm đăm, nặng nề, u ám. Anh đón chiếc cặp trong tay vợ, lo lắng hỏi:
- Có chuyện gì thế em?
Thảo Tần không nói không rằng, đi thay quần áo.
Kiên pha một cốc nước mơ, mở tủ lạnh lấy mấy viên đá bỏ vào. Vừa lúc vợ anh từ khu phụ bước ra, bộ mặt chả nhẹ nhõm đi được tí nào.
- Em uống nước đi!
Chị uống một ngụm, anh cũng uống một ngụm.
Rồi lại đưa cốc lên miệng vợ, vợ uống xong, lại đến chồng. Trần Kiên đặt cốc lên bàn, hai tay nắm lấy tay vợ:
- Chuyện gì thế em?
Anh nhớ chuyện hôm em dự giờ chị Phương, giáo viên sinh vật chứ? Anh nhớ chị ấy nói gì chứ? Anh nhớ em đưa ra điều kiện gì chứ… Chị ấy không chịu xin lỗi em. Đã thế còn nói với một chị thế này: "Tao không việc gì phải xin lỗi nó. Xem nó có từ chức thật không? Vớ được tý chức quyền, đời nào đám nhả ra".
- Thế ý kiến chi bộ thế nào?
- Chi bộ trường em ấy à? Vừa họp xong chiều nay. Chị ấy trả lời: "Tôi chả phải xin lỗi ai cả. Điều tôi nói là sự thật. Không thế là gì?"
- Thế ý kiến mọi người?
- Có ý kiến đề nghị cả hai bên cùng bớt căng thẳng đi nó là chuyện sinh hoạt, chẳng có gì mà phải quan trọng hoá lên, mà làm to chuyện ra. Đa số ý kiến phê phán chị ấy. Anh hiệu trưởng cho rằng, lâu nay chị này đã bị cả phụ huynh và học sinh kêu ca nhiều, vì dạy gì mà chỉ đọc sách giáo khoa cho học sinh ghi thôi. Đấy là nguyên nhân học sinh chán học môn này. Nếu làm một cuộc điều tra xã hội học, thì chắc chắn giờ sinh vật của chị ấy phải bị học sinh không thích nhất. Rằng, một thái độ tiếp thu ý kiến của lãnh đạo như thế là không thể chấp nhận được. Đã không biết lỗi, lại còn xúc phạm người phê bình. Anh hiệu phó thì cho rằng, cần sòng phẳng với nhau. Chúng ta giáo dục học trò thế nào được khi chúng ta không giáo dục nổi nhau? Không tự giáo đực được mình? Các đảng viên có trình độ chuyên môn khá trở lên đều tán thành việc đánh giá của em, đều phê phán mấy bà đảng viên có tuổi, dạy yếu. Một chị là giáo viên văn nói rằng, các giáo viên ngoài Đảng rất quan tâm tới việc chi bộ xử lý thái độ hỗn hào ấy của chị ta. Một anh còn nhắc lại chuyện nhập nhèm về tài chính của chị ấy trong vụ thu tiền tổ chức học sinh đi tham quan rừng Cúc Phương, bị học sinh phát hiện, nhưng anh hiệu trưởng cũ bao che, cho rằng phải đứng về phía thầy, bảo vệ thầy thì thầy mới dạy được.
- Thế sao không mang ra hội đồng sư phạm?
- Thì phải làm từ trong chi bộ làm ra chứ? Trong chi bộ mà còn như thế thì ra hội đồng sẽ như thế nào? Một anh giáo viên địa cho rằng, thái độ như thế cần phải nhận một hình thức kỷ luật. Anh có biết chị ấy trả lời thế nào không? -" Tôi không xin lỗi, các đồng chí cứ việc kỷ luật, lập tức tôi xin về hưu ngay!"
Anh hiệu trưởng không kiên nhẫn được nữa trả lời luôn: "Chị làm đơn đi, tôi ký ngay. Nhưng trước khi cho nghỉ, phải chịu kỷ luật Đảng đã". Sau đó bàn đến hình thức kỷ luật. Mấy chị nhiều tuổi (toàn các chị dạy yếu hoặc giáo viên cấp 2 học lên, hoặc học hàm thụ) đề nghị khiển trách. Khiển trách đâu phải là hình thức kỷ luật? Phải cảnh cáo. Đa số đảng viên đề nghị mức kỷ luật cảnh cáo. Đến lúc sắp biểu quyết thì bí thư chi bộ, một anh giáo viên dạy sử, người chủ trì cuộc họp phát biểu cuối cùng: "Xin các đồng chí cân nhắc kỳ cho…" Bây giờ, em đố anh biết, bí thư chi bộ trường em phát biểu gì nào?
Chưa bao giờ Kiên thấy vẻ mặt vợ như lúc ấy.
Căng thẳng. Giận dữ. Khinh khi. Chị nói trong cơn giận kìm nén:
- Anh đừng cho là em coi thường chức bí thư Quận uỷ của anh, khi em buộc lòng phải nói thế này. Nếu anh không biết Bí thư chi bộ em nói gì, thì anh không nên làm bí thư Quận uỷ nữa. Bởi ý kiến của đồng chí này là một suy nghĩ rất phổ biến, rất bình thường, có thế thấy ở tất cả các nơi. Nó phản ánh tư tưởng vụ thành tích rất đáng sợ. Mà phải nói, nghe xong, em sợ thực sự. Có cái gì đó hơi ghê ghê…
Kiên không kiên nhẫn được nữa. Anh có vẻ bực:
- Em kể ngay đi xem bí thư chi bộ của em nói gì nào, sao cứ vòng vo, phân tích mãi thế?
Anh ấy báo: "Xin các đồng chí cân nhắc kỹ cho. Nếu có một đảng viên bị cảnh cáo là chi bộ ta không đạt tiêu chuẩn chi bộ trong sạch vững mạnh đâu đấy".
Kể đến đấy, Thảo Tần không chịu nổi nữa. Chị gục vào vai chồng khóc tức tưởi, như một đứa trẻ bị đánh đòn oan. Chị vừa khóc vừa nói, tiếng được, tiếng mất, tiếng lẫn vào nước mắt, tiếng nghẹn trong cổ họng, đến nỗi phải bật ra mấy tiếng ho. Kiên đưa cốc nước vào miệng vợ.
Em không khóc vì chuyện khó xử của em đâu. Em rất lạ vì chị ấy sĩ diện đến thế. Em sống theo nguyên tắc của em, danh dự của em, để làm việc, chứ không phải để khoe mẽ. Nhưng em thất vọng anh ạ. Có một cái gì như là đổ vỡ như sụp đổ trong em…
Kiên ôm chặt vợ vào lòng. Anh hiểu tâm trạng của vợ lúc này. Một chuyện cụ thể thế này, quả thật phản ánh một tình hình phổ biến, một vấn đề không nhỏ. Thế mà anh vẫn chấp nhận những con số, những chỉ tiêu thi đua, đánh giá… Sau một lúc ôm vợ vào lòng, như muốn nhập mình vào tâm trạng của vợ để cùng chia sẻ, cùng day dút, lo lắng, băn khoăn, anh lại thả lỏng hai cánh tay trần săn chắc. Chính anh lúc này cũng có cái gì hoang mang, lo lắng khi nhớ ra rằng, cả ông bố vợ mình, cả những báo cáo chính thức đều nói rằng, các vụ sai phạm, tham ô, tham nhũng lớn bé đều không phải do các tổ chức Đảng phát hiện ra, mà đều do người ngoài Đảng, do quần chúng nhân dân phát hiện, tố cáo. Tất cả các đơn vị có những vụ sai phạm lớn bị báo chí phanh phui thì các đảng bộ, chi bộ ở đấy đều vẫn được công nhận là đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh…
Thuỳ Dương làm xong bài, nó sang phòng bố mẹ. Chợt dừng lại khi thấy mẹ khóc trong vòng tay bố. Nó nhớ đến chuyện hai bố con nói với nhau lúc bố mới về.
Không biết chuyện gì mà bố mẹ có vẻ căng thẳng xúc động thế kia? Nó không biết rằng, hôm nay bố nó định - mở chiến dịch - tiếp tục vận động… mẹ nó đẻ nữa chứ có gì đâu. Kiên đỡ vợ ngồi thẳng dậy.
- Hãy gác chuyện ấy lại đã. Muộn rồi, không thổi cơm nữa, em thay quần áo đi, ta đi ăn ngoài một bữa, thay đổi không khí. Quả thật, anh cũng thấy ngột ngạt, choáng váng. Bởi em không kể thì anh cũng biết là, cuối cùng không ai dám để mất cái danh hiệu không thực chất ấy đâu.
Thảo Tần ngồi dậy, mệt mỏi như sau một trận ốm.
- Em kể nốt chuyện nữa, để anh cho cả vào mớ suy nghĩ hôm nay. Chính sau cái hôm em bị chị Phương cãi khi rút kinh nghiệm giờ dạy ấy, em có hỏi một cô giáo mới ra trường được mấy năm mà đã có bằng thạc sĩ rồi, lại còn định làm tiếp bằng tiến sĩ văn học nữa: "Sao em không vào Đảng?" Cô ấy trả lời ráo hoảnh: "Em không muốn làm cán bộ lãnh đạo" "Đâu phải vào Đảng để làm cán bộ lãnh đạo". "Nếu thế thì vào Đảng làm gì? Tổ chức chỉ đề bạt đảng viên. Mà em thì chỉ muốn làm chuyên môn thôi. Đấy chị xem, các anh chị dạy văn có tên tuổi nhất của Thành phố ta đều không vào Đảng. Mà nói thật, thà làm một người ngoài Đảng mà chuyên môn giỏi, được học trò mến mộ, còn hơn Đảng viên mà như chị Phương thì chỉ tổ làm ô danh Đảng".
***
Chủ đầu tư bao giờ chả quan tâm đến hiệu quả đầu tư. Vì thế ngay sau khi sự việc xẩy ra, Sán bị triệu đến.
Người lơ lớ trách Sán:
- Chỉ một tí nữa là ông làm hỏng đại sự.
- Làm sao ông biết chuyện của tôi?
- Ông cho phép tôi không phải trả lời câu hỏi đó.
- Tôi có mạo hiểm đâu - Sán cãi.
Thật ra cũng chỉ là may. Thằng cha kia không phải là cao thủ, cũng không đặt bẫy. Nó đặt bẫy thì sập rồi.
Người kia, gọi là dặn dò cũng được, gọi là răn đe cũng đúng:
- Ông nên chấm dứt những chuyện cò con. Trước kia thì thế cũng được. Ai cũng thế mà mình không thế, thì cũng chả tồn tại được. Có chừng mực và không bị tố cáo thì chả việc gì. Nhưng khốn nỗi lại muốn những quả lớn. Người Việt Nam các ông đã chả nói: Tham thì thâm là gì. Bây giờ, nhắc lại cũng không thừa, chúng tôi đầu tư cho ông mà cũng là cho chúng tôi. Hai bên cùng có lời. Vì thế, phải nghĩ về lâu dài. Ông phải đóng vai người cán bộ có chí tiến thủ này, mẫn cán này, trong sạch này, lại quan tâm đến mọi người này thì việc ngồi vào ghế Phó kiến trúc sư trưởng mới thuận lợi. Chuyện đã thế, ông càng phải giữ gìn. Chúng tôi rất quan tâm đến ông - ngừng một lát - Có việc quan tâm, chính ông cũng không biết đâu…
Ông ta xoay xoay tờ giấy phép trong tay có vẻ hài lòng:
- Cái ngày này, số giấy phép này là may mắn đấy. Ông lưu ý cái giấy phép xây dựng sắp tới. Ông nên quan tâm đến việc mở rộng các mối quan hệ, coi đây là một hướng đầu tư lâu dài. Có được một người bạn, cấp càng cao, càng có lợi. Chúng tôi, khi đã chắc chân, sẽ tham gia vào các cuộc đấu thầu quốc tế những công trình xây dựng lớn về thể thao, thuỷ điện, đường giao thông, v.v… trên đất nước ông. Ông biết rồi, trong các cuộc đấu thầu, thông tin có giá trị quyết định sự thành bại. Khi có được một thông tin quý giá từ một người bạn trong cơ quan gọi thầu thì, cầm chắc thắng lợi trong tay rồi…
Người lơ lớ lấy từ trong túi xách ra một gói ni lông dán kín, cười cười:
- Đây là mấy thứ thuốc dành cho ông. Nó sẽ giúp ông khôi phục sinh khí. Chớ có dùng viên Viagra đấy! Cái thứ đó chỉ có tác dụng nhất thời cho từng cuộc chơi thôi. Thuốc này bổ âm, bổ ti, bổ tì, bổ vị, ích sinh, tráng dương. Đàn ông chúng ta mà trên bảo dưới không nghe thì cuộc sống thật là vô vị.
Sán hỏi người đầu định xem có muốn đầu tư vào việc xây dựng một chiếc cầu bê tông dự ứng lực lớn, đang ở bước xây dựng dự án không. Ông ta bảo, phải xem xét cẩn thận. Không thể nói như các ông là - thả gà ra mà đuổi. Còn với những người kinh doanh như chúng tôi thì… đến con chim mà mỗi lần mở khuy quần ra tè, tay còn phải giữ khư khư, sợ nó bay mất nữa là…
Hai người cùng ngoác miệng hết cỡ cười, vì lối so sánh rất đàn ông của hai người đàn ông đã trở nên chí cốt.
- Thế hôm nay có…
Nói nửa câu là hiểu rồi, Sán lắc đầu:
- Chưa tái sản xuất kịp!
Người lơ lớ:
- Ông dùng thuốc của tôi, sẽ không chỉ tái sản xuất mà còn tái sản xuất mở rộng kia, chỉ một tháng là công hiệu ngay! Hôm nay chỉ xông hơi, mát sa thôi nhớ!
***
Theo hẹn của bí thư quận uỷ, hết giờ làm việc Đoàn Hùng lên phòng anh.
- Qua mấy cuộc họp vừa rồi, em thấy ý định cải tiến của anh em mình thế nào? Nói thoải mái nhé!
- Với anh thì em chả phải giữ ý. Em thấy như thế là tập trung được trí tuệ của tập thể, sức mạnh của tập thể. Vì bớt được nhưng thủ tục hành chính giữa hai cơ quan nên sự việc giải quyết nhanh gọn, kịp thời. Nhưng em sợ bên Uỷ ban cho là Quận uỷ bao biện.
- Thì bên ấy vẫn cứ có văn bản sang xin chủ trương. Đằng này có gì vướng mắc đưa ra ngay, cùng bàn bạc, quyết ngay tại chỗ. Không phải trả lời bằng văn bản. Mà đã là chủ trương thì phải chung chung rồi. Đằng này không còn là chủ trương mà tất cả cùng bàn bạc, tìm cách giải quyết cụ thể rồi còn gì.
- Thế trách nhiệm?
- Em ghê đấy. Anh hỏi ý kiến bố vợ anh, Ông cụ hoàn toàn nhất trí. Nhưng ông cụ cũng hỏi anh về chế độ trách nhiệm như em vừa hỏi. Anh đã có phương án rồi Cộng đồng trách nhiệm. Bí thư quyết định cuối cùng thì bí thư phải chịu trách nhiệm cao nhất. Người triển khai thực hiện cũng phải chịu trách nhiệm, nhưng mức độ thấp hơn, v.v… Anh còn đang nghĩ tới một phương án nữa. Theo xu hướng này thì em bảo, liệu bí thư kiêm luôn chủ tịch có được không?
- Sao không được? Thì cũng như nhà máy, công ty ta ấy thôi. Giám đốc kiêm luôn bí thư. Quyết luôn, chịu trách nhiệm luôn - Được ăn cả, ngã về không. Vinh quang thì hưởng, cay đắng thì chịu. Mình làm mình chịu, chẳng thể đổ lỗi cho ai, kêu cũng chẳng ai thương. Em nhớ, ngày xưa, Bác Hồ đã giao cho đại tướng Võ Nguyên Giáp chức tư lệnh, kiêm cả chức chính uỷ chiến dịch Điện Biên phủ, cho nên ông Giáp mới được một mình quyết định lùi ngày nổ súng lại, rồi mới thuyết phục cố vấn quân sự Trung Quốc, sau đó là Bộ chỉ huy chiến dịch. Chứ nếu một ông khác làm chính uỷ mà lại không đồng ý thì, cũng chưa biết diễn biến ra sao.
- Sức đọc của cậu cũng ghê đấy cậu viết thành đề án xem sao. "Bước đầu cải tiến phương thức lãnh đạo của đấng uỷ quận Lâm Du". Nghe được không?
Hùng giao hẹn:
- Được thôi, nhưng đây là công việc ngoài chức trách đấy. Coi như làm ngoài giờ đấy thủ trưởng ạ!
- Đồng ý thôi. Cậu làm dự trù kinh phí đi.
- Anh điện về nhà, báo chị sẽ về muộn đi. Hôm nay em mời anh đi tắm và mát sa thân mật.
- Á à? Có đi có lại đấy à?
- Nói thế cũng được. Em thích sòng phẳng. Luật chơi nó thế mà. Chẳng nên nợ nần ai cái gì. Nhất tội nhì nợ, các cụ đã dạy như thế. Nợ lắm thì phải trả nhiều. Đời mình không trả được thì phải rây đến đời con. Nhục! Anh cho cậu lái xe về đi, ta đi xe máy thôi.
Hai anh em ào xuống bể tắm. Thật dễ chịu khi được ngâm mình trong nước. Chả vướng bận gì công việc chả vướng bận gì trên người. Được chuyện trò với một người gần gũi, để chia sẻ, để cộng hưởng, nhân lên trong một hoàn cảnh thế này cũng thích thật.
- Em lấy tiền đâu ra để mời anh? Lương em… anh biết.
- Anh biết rồi, trên đất nước này, không một ai sống được bằng lương. Thế mà vẫn sống, vẫn ăn chơi nhảy múa. Nó vẫn tồn tại, tức là ta thừa nhận nó như một thực tế hợp pháp. Còn làm thế nào sống được là chuyện của mỗi người. Chính em cũng muốn hỏi anh câu anh vừa hỏi em đấy. Còn em ấy à? Em giác ngộ ra đều này sớm, nên vợ em, có bằng đại học hẳn hoi, nhưng mở cửa hàng, đi thuê thôi, cũng sống được. Em không phải đưa cho vợ đồng nào. Chỉ phải "nộp đủ thuế môn bài thôi". Anh biết là gì rồi. Lương em cộng với kinh tế phong bì ăn theo anh, cứ coi là đủ tiêu. Nhiều no ít đủ. Người ta ngày ba bữa thì mình cũng đỏ lửa ba lần. Người ta đi xe hơi, uống bia ôm, thì mình đi xe ôm, uống bia hơi. Em bằng lòng với những gì đang có Mỗi người một số phận. Ai dám chắc số phận mình hơn số phần người khác. Phải đợi đến phút 89, 90, lúc đã mặc complê sáu tấm mới thật rõ. Lúc ấy cuộc đời sẽ đánh giá chúng ta. Thậm chí, nhiều năm sau mới đánh giá công bằng chúng ta được.
Bây giờ đến lượt anh: Anh sống bằng gì? Lương anh gần gấp đôi lương em, nhưng thu nhập của chị, chắc không thể bằng cửa hàng nhà em rồi.
- Thì anh cũng như em, cũng phải dựa vào phong bì thôi. Anh thì anh cho rằng, chỉ khi nào lương công chức đủ nuôi được vợ và hai đứa con thì hãy nói đến chuyện đi họp không có phong bì. Nhưng thật ra phong bì không bằng quà biếu. Quà biếu nhiều chứ, phong bì được bao nhiêu. Anh vẫn nhận, nhưng chỉ nhận kiểu tạ ơn kiểu hậu tạ, khi họ được việc, họ cảm ơn mình đã giúp đỡ họ. Không bao giờ nhận, nếu phải trả giá. Em biết thế nào là mua danh ba vạn, bán danh ba đồng rồi.
- Thế cho nên không bao giờ anh bị rơi vào tình trạng há miệng mắc quai. Kẻ nào nghĩ rằng mình đi đêm mà không bao giờ gặp ma là kẻ ngu. Không biết sau này, anh có ngu như thế không, chứ từ trước đến nay thì chưa, vẫn còn tỉnh lắm. Các nước, người ta quy định quà biếu đến mức nào thì được nhận, mức nào thì phải nộp vào công quỹ là có lý của nó đấy.
- Thế nhưng, nếu anh kiêm luôn cả chức chủ tịch thì số quà biếu sẽ tăng vọt lên đấy. Còn nếu anh làm phó chủ tịch, chủ tịch Uỷ ban Nhân dân Thành phố thì tết nhất, các chủ dự án, liên doanh, công ty, doanh nghiệp… sẽ phải xếp hàng trước cửa nhà anh đấy. Cơ sở sản xuất kinh doanh nào muốn mời anh đến cắt băng khánh thành khai trương đều phải có phong bì vài ngàn đô. Họ tính vào chi phí quảng cáo, mà bên nhận lại chả phải ký tá gì. Bởi thế nào cũng phải đưa lên tivi. Quan chức càng to thì số tiền càng lớn. Vì sẽ phải đưa vào chương trình thời sự của đài quốc gia. Nhóm cán bộ giúp việc anh sẽ giải quyết trọn gói việc này. Luật chơi nó thế mà. Các bố nhà ta, làm gì chả biết những việc kiểu ấy.
- Có lẽ thế thật. Anh có mấy người bạn giám đốc công ty, à, kể cả công ty của anh em mình trước ấy, tết nhất đều phải lễ tết cấp trên. Toàn "vé" trăm đô hoặc ngân phiếu thôi, nhất là phó chủ tịch khối kinh tế, tài chính thì ăn đủ, trưởng ban tổ chức các cấp thì ăn đủ…
- Nói thế tức là anh cũng thấy phần nào mức độ nhiễm bẩn của nền hành chinh nước ta đấy. Tổ chức Minh bạch Quốc tế đưa ra mấy trăm tiêu chí để xếp loại, thì chỉ số tham nhũng ở ta đứng thứ 102/145 nước. Các khoản chi ngoài pháp luật trong xuất nhập khẩu của ta đứng thứ 100, trong khi đó Thái Lan là 72, Trung Quốc là 54, còn thu thuế xuất nhập khẩu của ta thì đứng thứ 97, dịch vụ công là 91. Em nghe Đài Truyền hình giới thiệu cuốn sách của một nhà báo tên tuổi có cái tên rất ấn tượng là Chạy. Theo cuốn sách đó, bây giờ ở ta, chả có cái gì là không phải chạy: Chạy chức, chạy quyền, chạy bằng, chạy tuổi, chạy cô ta, chạy án, chạy tội… Đến huân chương cũng phải chạy. Sắp đến kỳ đại hội lại càng chạy tợn. Luật chơi nó thế mà. Thế giả dụ, với chức vụ của mình, họ chạy đến anh, anh có nhận không?
- Không nhận cũng không được em ạ. Chỉ có điều như anh nói vừa rồi. Nếu nó biếu nhiều, để lợi dụng, để mình cho nó làm sai trái v.v… thì dứt khoát không nhận.
- Nhưng nó đã ở trong nhà mình rồi?
- Thì gọi đến, hay mang đến tận nơi, trả ngay, để khỏi há miệng mắc quai mà, để khỏi gặp ma có ngày…
- Sức đâu mà đi trả mãi được. Vả lại, ai xác định được bao nhiêu là nhiều, ngoài mình ra? Nếu theo qui định của pháp luật hiện hành thì thiên hạ chết hết, vì quy định mức hối lộ thấp quá. Thực tế quà biếu đã vượt xa hàng chục, hàng trăm, hàng ngàn lần. Còn anh bảo chỉ nhận những khi họ cảm ơn, hậu tạ, sau khi công việc đã hoàn tất, mà mình không làm điều gì sai trái, em thấy cũng không thể nào rõ ràng, rành mạch như thế được. Anh nói thế, hoá ra chỉ có mấy tay hải quan, thuế quan, quản lý thị trường cố tình cho hàng lậu qua cửa khẩu để nhận mãi lộ như ở cửa khẩu Tân Thanh mới là có tội thôi ư? Thế còn cả chục khách sạn mọc lên ở những địa điểm đẹp nhất bên hồ Kim Ngưu, để bấy giờ, chu vi hồ hơn chục cây số, đã bê tông hoá gần hết, chỉ còn hai đoạn tổng cộng chưa đến hai cây số cho những người dân (dù có sống thêm một kiếp nữa cũng không bao giờ được bước chân vào các khách sạn ấy) đi dạo chơi. Theo anh, thế là họ không làm gì sai trái ư? Trong những trường hợp này, hoặc những trường hợp liên doanh nước ngoài, các công ty trong nước thuê đất năm mươi năm, họ biếu để cảm ơn, hậu tạ là chấp nhận được chứ gì? Vì không phải là mặc cả, ra đều kiện trước, lại không tiền tạ, mà hậu tạ thì không bị kết tội là tham nhũng chứ gì?
- Ừ có thế thật. Luật pháp ta chưa bao được những dịch đắc ấy.
- Thế anh có biết các bố nhà ta thu được bao nhiêu trong mỗi vụ ký giấy phép đầu tư, giấy phép cấp đất, giấy phép xây dựng… không? Câu hỏi ấy là vô lý vì chỉ có họ biết với nhau mà thôi. Nhưng em suy từ một vụ cụ thể mà em biết đích xác thì kinh khủng lắm. Em có một người bà con bên vợ làm thủ tục chứng nhận quyền sở hữu nhà ở phố Hàng Đường, giá hơn nghìn cây vàng. Phải cúng cho đường dây mà trên cùng là ông phó chủ tịch Uỷ ban, 5% của hơn nghìn cây vàng ấy đấy anh ạ. Thế thì mỗi công trình cả triệu đô la quanh hồ Kim Ngưu sẽ được bao nhiêu? Luật chơi nó thế mà. Không chơi đúng luật, không xong đâu! Luật bất thành văn thôi, nhưng có sức nặng không thể xê dịch nổi.
- Thế theo em, có cách gì chống được tham nhũng không?
- Như anh nói nãy đấy. Nhưng dù có tăng lương bao nhiêu cũng vẫn cứ còn tham nhũng. Lòng tham của con người là vô đáy mà.
- Thế, nếu chính phủ có hẳn một ban chống tham nhũng?
- Cũng không chống được!
- Sao lại không chống được?
- Thế nếu quan chức Chính phủ cũng tham nhũng thì sao? Mà nói cho cùng thì, thiên hạ đều tham nhũng cả chứ chả phải một bộ phận công chức đâu. Tất tần tật! Chỉ có nhiều hay ít thôi. Chỉ có vô liêm sỉ và còn liêm sỉ thôi. Còn liêm sỉ thì chỉ nhận phong bì, quà biếu gọi là như anh. Vô liêm sỉ thì nhận cả con cá đúc bằng vàng, thì dám làm sai, dám cho người khác làm sai.
- Không chừa ai à?
- Không chừa ai hết. Tất tần tật. Đã là công chức đương nhiệm thì, dưới hình thức này hay hình thức khác đều không thoát khỏi. Thì anh đã thừa nhận với em là, ở nước ta, không một ai sống được bằng lương rồi còn gì Không quà biếu, không phong bì thì chỉ tồn tại được mươi ngày thôi. Đúng không? Thì anh cũng vậy mà em cũng thế chứ còn gì? Và còn điểu này nữa. Bây giờ chả có ai tự phê bình đâu, cũng chả ai phê bình ai được đâu. Sống và làm việc theo pháp luật thôi. Nói chuyện với nhau, trị nhau bằng pháp luật thôi. Ở Trung Quốc, người ta đã kết án tử hình cả uỷ viên Bộ Chinh trị, bí thư Thành uỷ Bắc Kinh Trần Hy Đồng kia mà. Đến cả phó chủ tịch Quốc hội Thành Khắc Kiệt cũng bị thì hành án tử hình bằng một mũi tiêm thuốc độc kia mà. Em nghĩ mình cũng chả khác họ bao nhiêu. Có chăng là chỉ kém họ ở mức độ, quy mô thôi.
Bây giờ em kể anh nghe chuyện có thật 100% nhé. Bệnh viện huyện quê em, có tay Khải, bác sĩ chữa vô sinh giỏi. Ca nào cũng chữa được mới tài. Chỉ có một nhược điểm nhỏ là… con sản phụ hắn chữa đều giống hắn như đúc khuôn. Thì đại thể, câu chuyện diễn ra tại nhà hắn ta thế này:
- Em vào trong kia tắm táp cẩn thận đi đã. Có nước nóng đấy, xà phòng lux đấy, sữa tắm đấy cứ tự nhiên như ở nhà nhé.
Ở nhà thì tắm ao, tắm giếng, chứ có đâu cái gì cũng sáng choang thế này. Thiếu phụ tắm xong, Khải bảo:
- Cởi hết ra, nằm xuống đây. Khổ quá, chữa vô sinh thì còn xấu hổ cái nỗi gì cơ chứ?
- Kết quả xét nghiệm em biết rồi. Chồng em không bao giờ có con được đâu? Phải mua tinh trùng bơm vào thôi. Cái của này đắt kinh khủng. Ở nhà, em lấy đực một lứa lợn hết bao nhiêu thì biết rồi. Người bán tinh trùng phải là người khoẻ mạnh, to con như anh đây này lại phải xét nghiệm xem có con HIV nào không? Có bệnh truyền nhiễm gì không? Lại phải xét nghiệm tinh rùng xem có khoẻ không, có vấn đề gì không? Lại phải bảo quản tinh trùng trong môi trường đông lạnh đặc biệt, đợi đến ngày em rụng trứng như hôm nay mới tiến hành được. Tốn kém lắm! Nhiêu khê lắm! Hôm nay anh chỉ khám thôi nhé. Về tính kỹ đi, tháng sau đúng ngày rụng trứng đến đây khám lại. Nếu đủ điều kiện mới thụ tinh. Mà không phải một lần là được ngay đâu. Vì tống bơm tiêm vào thì không sướng, mà không sướng thì không chửa được. Còn nếu em bằng lòng thì… ngay bây giờ, anh cho không của chính anh. Chả tốn kém gì. Đảm bảo mọi tiêu chuẩn. Đảm bảo sướng mê tơi, mà chửa là cái chắc. Giống của anh tốt cực kỳ đấy!
Đến lúc này… các chị nhà ta đành nhắm mắt lại:
- Vâng thì anh giúp em vậy!
- Cậu kể chuyện này ra làm gì thế?
- Thì anh cứ chịu khó nghe đã. Nó sẽ dẫn đến chỗ cần đến. Sau mấy ca thành công vang dội, tiếng đồn nổi như cồn. Các đấng phu quân đều biết rõ bố đứa bé là ai. Thôi cá vào ao ta thì ta được. Đành tự an ủi thế vậy.
Nhưng đến vụ này thì xẩy ra sự cố. Tay chồng vác gậy xông vào bệnh viện hỏi tội Khải. Chỉ còn cách co giò chạy khắp bệnh viện, chạy cả ra phố huyện, trốn vào nhà vệ sinh một nhà hàng mới thoát. Thấy ê mặt quá, vị bác sĩ đầy lòng… tự trọng quyết đi anh… kỷ luật chính mình. "Chỉ vì mày mà tao mang tiếng khắp huyện". Đã nói là làm, mà là làm ngay. Anh ta đưa tay xuống bóp d… Nhưng đố ai làm được việc ấy? Đau quá sẽ phải thôi ngay. Người ta có thể tự treo cổ, tự nhảy xuống giếng… chứ không thể tự bóp d… để trừng phạt mình.
Kiên không bằng lòng:
- Thế thì liên quan gì đến chuyện chống tham nhũng?
- Liên quan quá đi chứ anh. Nếu có một cơ quan chống tham nhũng, thì cơ quan ấy đứt khoát phải độc lập phải đứng ngoài hệ thống thiết chế của cơ thể nây.
- Thế mới khách quan được, mới hiệu quả được. Còn tự tay bóp mình, thì dù bóp d… hay bóp cổ đều sẽ phải thả ra thôi. Chỉ có thằng khác bóp, mình mới chết được. Đúng không anh?
Kiên ngẫm nghĩ một tí, rồi cũng phải gật gù thừa nhận:
- Ừ nghe cũng có lý đấy. Mà mày kiếm đâu ra chuyện vui thế?
- Phải có chuyện vui để bớt đi chuyện buồn anh ạ! Chuyện vui thì có thể có, có thể không. Có thể bịa ra. Nhưng chuyện buồn thì thường là thật, chỉ trừ các em ca ve bịa ra để làm khổ nhục kế thôi. Còn người bình thường không ai bịa ra chuyện buồn để kể với người khác! Mà không phải ai cũng kể được chuyện vui đâu. Cũng phải có chút năng khiếu. Chưa kể đã toét miệng ra cười trước, thì còn kể gì.
Em có nhận xét này, anh xem có đúng không. Mình cứ coi thực dụng là xấu, còn nâng lên thành chủ nghĩa thực dụng để phê phán. Nhưng em thấy các luận án, các học vị, học hàm của bao nhiêu bố nhà ta chả thấy dùng được việc gì. Em chỉ mong nó thực dụng được cho thiên hạ nhờ.
- Hùng này… - Kiên dừng lại, không phải anh do dự mà là thận trọng lựa lời trước điều sắp nói ra - Bây giờ, anh em mình mạnh mồm phân tích, phê phán như vậy. Thế đến lượt mình, liệu anh em mình có tránh không bước vào vết chân họ không?
Hùng cũng có vẻ suy nghĩ. Anh nói thong thả như vừa nghĩ vừa nói:
- Nếu anh trên, em dưới cùng nhất trí thì có thể làm được. Thử làm những công chức sạch xem thế nào nhớ.
- Thế mới to mồm được. Em thích to mồm lắm.
- Nhưng theo cậu, ta bắt đầu từ đâu?
Hùng nói ra cái điều mà anh đã nghiền ngẫm từ lâu:
- Phải xây dựng một cuộc chơi mới anh ạ. Ngày xưa thời chống Pháp, Bác Hồ có một quyển sách mỏng ký tên là X.Y.Z, nhan đề: Sửa đổi lể lối làm việc. Phải bắt đầu từ đấy. Lâm Du thử xây dựng một nền hành chính sạch xem sao.
Hai người đàn ông, tồng ngồng như hai đứa trẻ vừa lọt lòng mẹ, nhưng lại bắt tay nhau thật chặt, về một ý tưởng vượt lên trên cái tầm thường của đời thường. Không biết họ có làm được không?
- Thôi, đi mát sa anh nhé. Em dặn đây này, ở đây, có các vàng các cô mát sa cũng không dám động đến "cái ấy" của anh đâu. Anh đừng sợ. À, mà anh ghi tiền bo vào phiếu cho các cô ấy chỉ hai, ba chục thôi đấy. Chớ có phá giá mà chết những thằng ít tiền như em.
***
Kiên không ngờ rằng, chính cái điều anh yên tâm, anh không hề chuẩn bị lại là chuyện rắc rối. Khi Ban kiểm tra Thành uỷ mời lên làm việc, anh định mời cả các đồng chí liên quan trực tiếp bên Uỷ ban Nhân dân Quận sang. Nhưng trưởng ban Kiểm tra không đồng ý:
- Chúng tôi chỉ có quyền kiểm tra bên Đảng thôi.
- Thì các đồng chí ấy báo cáo với tư cách là thường vụ là quận uỷ viên phụ trách công tác này bên chính quyền, có được không ạ?
Trưởng ban vặn lại:
- Thế nếu Thanh tra Nhà nước về, thì liệu người ta có triệu tập đồng chí đến với tư cách là người lãnh đạo cao nhất quận nào không?
Trưởng ban Kiểm tra cũng đã nghe nói về Trần Kiên, nào vi hành vào đền Linh Vân, nào cải tiến phương thức lãnh đạo của quận uỷ, nào tác phong sâu sát thực tế, nào rất có sức thuyết phục người nghe v.v…
Ông ta tò mò đã đành. Ông ta còn muốn thực mực sở thị, xem con người nào thế nào, có thật như lời đồn không. Cho nên ông ta quay, ông ta dồn đuổi. Đúng lúc ấy điện thoại Kiên đổ chuông. Anh lấy ra, cũng chỉ định tắt đi mà chuyển sang chế độ rung thì đã bị nhắc:
- Yêu cầu đồng chí không dùng điện thoại di động khi làm việc với tôi. Đồng chí cho biết, vì sao đất khu Văn hoá Thể thao lại trở thành khu dân cư cho cán bộ?
Ông ta thừa biết thành phố đã cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng, nhưng vẫn cứ hỏi. Hỏi cả những điều hiển nhiên, rõ như ban ngày, chỉ để tỏ rõ quyền lực của mình, là được hỏi, là buộc người ta phải trả lời, cả những điều đã biết. Một cách chọc tức. Thế thôi!
Trần Kiên trả lời là đã được thành phố đồng ý, thì ông này vặn:
- Có văn bản gì chứng minh không?
- Có chứ ạ.
- Nó đâu?
Trần Kiên hết sức nhẫn nhịn, chịu đựng. Anh gọi về bảo Đoàn Hùng nói bên Uỷ ban chuyển toàn bộ hồ sơ vụ đất tới cho mình.
- Thế Quận uỷ cũng chủ trương lấy đất từ khu ấy ra làm nhà ở à? Đồng chí có thấy rằng việc để cho các cá nhân tự xây nhà theo sở thích của mình sẽ tạo nên tình trạng xô bồ, vô tổ chức, thậm chí lố lăng trong kiến trúc và quy hoạch, chưa kể sẽ rất lãng phí quy đất của thành phố không?
- Báo cáo, thật tình tôi cũng không nghĩ được thế, đến khi báo chí nói mới vỡ ra.
- Thế nghĩa là đồng chí nhận rằng chủ trương ấy là sai lầm.
- Vâng, sai lầm. Chỉ có đều, thành phố cũng đã làm, đang làm như thế, nên thành phố mới cho phép Quận chúng tôi làm.
- Đồng chí đừng kéo người khác vào đây. Đồng chí đã thừa nhận mình sai rồi cơ mà. Mà đồng chí nói thành phố là Uỷ ban Nhân dân thành phố chứ gì?
- Vâng, đúng thế ạ!
- Uỷ ban Nhân dân thành phố là Uỷ ban Nhân dân thành phố, chứ không phải Thành uỷ đâu nhé.
Đến đây thì Kiên không nín nhịn được. Anh cãi:
- Báo cáo đồng chí, bên Uỷ ban làm vậy, nhất thiết phải được Thường vụ thông qua chứ ạ. Cũng như quận chúng tôi, cũng phải họp Thường vụ thông qua rồi tôi mới kỳ đồng ý về chủ trương, chuyển sang Uỷ ban Nhân dân Quận.
- Thế đồng chí cũng dự cuộc họp của Thường vụ Thành uỷ ấy à?
Câu hỏi xỏ xiên khiến Kiên mất bình tĩnh, giọng anh bắt đầu căng cứng.
- Tất nhiên tôi không có tư cách dự vì tôi chỉ là Thành uỷ viên. Nhưng về nguyên tắc làm việc thì tôi nghĩ, cấp nào cũng vậy, vẫn phải theo nguyên tắc Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý.
Trưởng ban thấy đối tượng cương lên thì ông ta lại chùng xuống và lảng sang chuyện khác:
- Nghe nói đồng chí đang có đề án cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng ở Quận này?
Kiên định nói nghiêm túc việc làm của mình, nhưng không hiểu sao, anh lại đổi giọng:
- Cải tiến gì đâu ạ. Chuyện tầm phào ấy mà!
Không ngờ, trưởng ban lại vin vào đấy bắt bẻ:
- Ấy chết, chuyện lãnh đạo của Đảng, như đồng chí vừa nói, là vấn đề nguyên tắc, sao lại coi là chuyện tầm phào được nhỉ.
- Tôi nói tôi tầm phào, tôi làm chuyện tầm phào, người ta nói tầm phào về tôi. Thế cái chuyện tầm phào này có nằm trong nội dung câu chuyện, mà vì thế đồng chí mời tôi lên không?
- A vui chuyện thì tôi hỏi thế thôi. Ta trở lại chuyện đất cát vậy?
Kiên lạnh nhạt nói mát:
- Tôi chả thấy có gì là vui cả, đồng chí trưởng ban ạ.
Hiển nhiên, không có ai cảm thấy vui vẻ khi phải làm việc với tất cả các loại tra rồi. Kiểm tra cũng thế, thanh tra cũng vậy. Điều tra càng kinh, thẩm tra cũng khiếp Thôi thì phận sự người ta, người ta làm, cũng là làm công ăn lương của Nhà nước thôi. Nhưng điều khác biệt giữa các tra này với các công chức khác là ở chỗ, nếu thích, họ có quyền dùng quyền lực của mình làm công cụ giải trí trên sự bực tức, khó chịu của đối tượng.
Dĩ nhiên, không phải ai cũng sử dụng quyền lực ấy. Tất nhiên, chỉ với những người không có tội tình gì mà phải vướng vào vòng lao lý mới thấy bực tức, khó chịu.
Kiên tự tin vào việc mình làm, nên anh chả ngán làm việc với Ban Kiểm tra. Chỉ có điều, con người hết sức mẫn cảm về chính trị và ngôn ngữ này rất dễ kích động khi bị khiêu khích. Mà người hỏi thì lại coi khiêu khích là một phương pháp làm cho đối tượng dễ dàng bộc lộ chân tướng của mình. Khi đã ở trong bộ máy quyền lực, mấy người không thích quyền lực? Các quan kiểm tra lại có đặc quyền riêng, nên càng thích thể hiện quyền lực. Người càng kém hiểu biết càng thích dùng quyền lực. Người hay đố kỵ, khi gặp người mình đố kỳ càng thích dùng quyền lực. Các nhà tổ chức Thành uỷ quả có tài khi đặt người này vào ghế Trưởng ban Kiểm tra. Hay khi ngồi vào ghế trưởng bàn Kiểm tra, con người này mới phát triển tiềm lực của mình thành năng lực vượt trội thì không biết.
- Vâng, chắc với đồng chí thì không vui rồi, còn với tôi Đảng phân công, nên dù không thích cũng cứ phải làm. Đề nghị đồng chí có thái độ hợp tác, giúp chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ. Xin hỏi, danh sách các cán bộ được duyệt phân đất đồng chí có duyệt không?
- Tôi chỉ duyệt chủ trương, thống nhất với các đồng chí bên Uỷ ban tiêu chuẩn.
- Đồng chí có được báo cáo danh sách đó không?
- Tôi có được đồng chí phó chủ tịch phụ trách khối kinh tế báo cáo.
- Báo cáo miệng hay văn bản?
- Bằng văn bản.
- Đồng chí có biết hết những người có tên trong danh sách đó không?
- Làm sao mà biết hết được. Chỉ một phần thôi. Trong đó có đồng chí bí thư Thành uỷ. Sáng nay báo chí chả nêu việc này lên là gì?
- Tôi chưa kịp đọc báo sáng nay nên chưa biết. Thôi, có lẽ hôm nay ta dừng lại ở đây.
- Thế nghĩa là vẫn còn những hôm khác?
- Cái đó thì chưa biết. Nếu cần tìm hiểu vấn đề gì, chúng tôi sẽ lại mời đồng chí. Đồng chí vui lòng. Chúng tôi làm theo đúng điều lệ, đúng chức năng nhiệm vụ.
- Tôi về được chưa đây?
- Mời đồng chí về!
Trần Kiên đứng dậy, "chào đồng chí!" rồi quay ra cửa không bắt tay, đi luôn.
***
Hơn một tuần sau, tờ báo của Thành uỷ đăng một tin ngắn, đại thể, đồng chí bí thư Thành uỷ không dính đáng gì đến chuyện đất đai ở Quận Lâm Du.
Báo ra hôm trước thì hôm sau, bí thư Quận uỷ Trần Kiên bị triệu lên. Trưởng Ban kiểm tra Thành uỷ vẻ đắc thắng hất hàm:
- Đồng chí có đọc báo Đảng sáng qua không?
- Tôi đã đọc!
- Đồng chí trả lời tôi thế nào, về việc đồng chí đã khẳng định, đồng chí bí thư Thành uỷ có tên trong danh sách được phân đát ở Lâm Du?
Kiên trả lời ngay:
- Tôi chịu trách nhiệm về thông tin không chính xác của tôi. Nó đã làm mất uy tín đồng chí bí thư Thành uỷ.
Giọng lạnh lùng đầy quyền uy trưởng ban Kiểm tra không giấu vẻ hả hê khi phán quyết:
- Yêu cầu đồng chí nghiêm khắc kiểm điểm, trình bày rõ sự việc và tự đề xuất hình thức kỷ luật báo cáo Thường vụ.
- Bao giờ phải nộp? - Anh hỏi trống không.
- Càng sớm càng tốt. Muộn nhất là năm ngày, kể từ ngày hôm nay.

[ngudoc]

Chương 20

Sau buổi làm việc với trưởng ban kiểm tra, vừa ngồi vào xe, Kiên lấy ngay đến thoại ra xem:

- Sáu cuộc gọi nhỡ, ba tin nhắn, trong đó của Thanh Diệu một cuộc gọi nhỡ, có một tin nhắn: "Gặp em". Chị biết anh bị triệu lên Ban kiểm tra là việc dữ. Chị cũng biết việc này có liên quan đến phần việc của mình. Bố chị có lần đã bảo, bây giờ không phải cứ cây ngay là không sợ chết đứng đâu nhé. Lúc nào cũng phải tính đếm đến phương án bị tấn công để có kế hoạch tự bảo vệ. Đợi được mạ thì má đã sưng vêu lên rồi con ạ. Kiên gọi cho chị. Giữ ý với lái xe, anh chỉ vắn tắt:

- Rất khó chịu. Đồng chí cứ yên tâm. Cụ thể nói sau. Chưa gặp được.

Diệu sốt ruột vô cùng. Lo nữa. Đánh Kiên là đánh chị rồi, không phải chỉ là công việc mà còn vì Kiên đã trở thành một phần thân thiết trong cuộc sống chị. Chị muốn được cùng anh gánh trách nhiệm này. Muốn được ngồi với anh để bàn bạc, trao đổi, chia sẻ. Gọi lần nữa, Kiên vẫn khất. Anh bảo chị cứ yên tâm. Tìm hiểu kỹ càng xem trong việc phân đất, có chỗ nào không ổn không?

Ngay sau khi bị triệu lên Ban kiểm tra lần thứ hai về Trần Kiên cho họp hội nghị giao ban đột xuất bên Uỷ ban. Anh báo cáo tình hình với hội nghị, khẳng định trách nhiệm cao nhất thuộc về mình, làm ông chủ tịch Uỷ ban nhẹ hẳn người. Để làm rõ sự việc này, anh đề nghị lập một tổ công tác hỗn hợp gồm có đồng chí phó chủ tịch Uỷ ban Nhân dân quận phụ trách khối kinh tế, cùng một chuyên viên; đồng chí phó trưởng công an quận, cùng một cán bộ; đồng chí phó văn phòng Quận uỷ cùng một đồng chí trong Ban kiểm tra Quận uỷ. Đồng chí phó chủ tịch Quận làm tổ trưởng. Chúng ta sẽ mời một đồng chí nữa, ngoài thiết chế thuộc hệ thống Đảng, chính quyền Quận tham gia vào một thời điểm thích hợp, tôi sẽ báo cáo sau.

Nếu không đồng chí nào có ý kiến gì khác thì đề nghị đồng chí chủ tịch cho triển khai ngay. Sau hai giờ nữa gửi cho tôi bản quyết định, cùng với dự kiến kế hoạch công tác. Đề nghị đồng chí tổ trưởng trực tiếp làm việc với tôi, xem tôi có thể góp được gì vào bản dự kiến kế hoạch đó không. Đầu giờ chiều, tổ công tác họp phiên đầu tiên, yêu cầu làm việc cấp tập. Làm sao có kết quả càng sớm càng tốt, cùng lắm là bốn ngày.

- Vì sao lại gấp thế? - Tôi phải nộp bản kiểm điểm sau đó một ngày.

Cuộc họp giao ban diễn ra chưa đến một giờ đồng hồ. Không ai không nhận ra tính quyết đoán, chính xác, khoa học và thẳng thắn của anh.

Một tiếng sau, khi chưa có quyết định thành lập tổ công tác, Thanh Diệu đã gọi điện sang đề nghị được làm việc với bí thư Quận uỷ. Nghe điện thoại báo của văn phòng, Kiên nhìn đồng hồ. Anh bấm thời gia Diệu sang, rồi đứng dậy ra cửa đón, không để chị phải gõ cửa.

Lâu lắm rồi, từ lần ngồi với nhau ở quán Bằng Lăng, vẫn chưa có lần thứ hai. Hay đấy là lần duy nhất?

Những sự việc dồn dập vừa qua gây không khí căng thẳng cả hai cơ quan. Qua những kênh không rõ nguồn gốc, tin đồn vẫn cứ loang ra, lại được thêu dệt thêm, với những lời đoán già đoán non, càng làm cho bầu không khí thêm nóng lên. Kiên vốn là thủ trưởng bên Uỷ ban trong một thời gian không lâu lắm, nhưng được anh chị em quý mến. Giờ anh sang công tác Đảng, hai cơ quan lại cùng khuôn viên nên cũng gần gũi. Gần gũi nhưng vẫn có sự khác biệt. Khác biệt vì chức năng nhiệm vụ đã đành, cái đáng nói là sự so sánh, phân biệt về cả quyền lợi quyền lực và quyền thế. Đấy là những chuyện ai cũng nghĩ đến, nhưng không ai nói ra.

Vì đã làm việc bên Uỷ ban nên trong suy nghĩ, Kiên rất muốn quy về một mối, gì thì gì cũng vẫn là làm cho quận này phát triển thôi. Nghĩa là cùng một mục đích, làm sao lại cứ phải tách ra làm hai? Đã là hai thì sự khác nhau ắt phải có. Không nhiều thì ít, dù chỉ là tiếng, là hình thức. Mà đâu chỉ là hình thức? Còn với Thanh Diệu? Kiên là người bạn lớn, người mà chị yêu mến, tôn thờ, tuy biết chắc, không bao giờ mình được có anh. Không bao giờ! Dù có lúc vẫn mong manh hy vọng…

Chị biết đã có người úp mở: "Đổ đến nơi rồi!". Không biết họ nói ai? Kiên hay mình? Hay cả hai? Chị lo lắng thật sự. Gương mặt hằn rõ nỗi lo lắng. Có thể lúc khác thì không, nhưng lúc này chị đang đến với anh, đến với chiếc phao cứu sinh của mình, không hề giấu giếm. Anh mở sẵn cửa, đúng ở trong phòng nhìn về hướng chị sẽ xuất hiện, đã thấy chị hiện ra chỉ cách mươi bước. Anh thú thật là lúc này, mình không có cái háo hức giới tính khi nhìn dáng đi vừa quý phái, vừa chính khách vừa nữ tính của chị, như hôm ở quán Bằng Lăng. Anh cũng lo thật sự. Thái độ của tay trưởng ban Kiểm tra không hứa hẹn điều gì tử tế, mặc dù bộ mặt ấy lúc nào cũng có vẻ tử tế. Ông ta là người trực tiếp "thụ án" vụ này, vì thế việc báo cáo trong cuộc họp Thường vụ Thành uỷ sẽ là ông ta. Ai chả biết thái độ, góc nhìn, chính kiến của người báo cáo có ảnh hưởng rất lớn đến người nghe. Có bao giờ, những bộ mặt "tử tế" như thế tử tế với nạn nhân, nếu nạn nhân không phải là người của họ? Hoặc theo một ý kiến của cấp trên, để nặng thành nhẹ, nhẹ thành không? Hay đấy là họ hàng của họ? Người của họ? Nếu không phải đánh đổi kiểu trao trả tù binh; hoặc một động tác nào đó để bỗng chốc trở thành họ hàng, máu thịt hơn cả ruột thịt; hoặc đơn giản hơn, phổ biến hơn, dễ chơi hơn là nhờ những danh nhân nước ngoài có tranh in trên những tờ giấy xanh lá mạ nói hộ.

Cũng có thể chả cần như thế. Chỉ cần Trần Kiên biết đều thôi, lễ độ thôi, không căng cứng, không lý sự và buổi tối đến nhà chơi như là biểu hiện của sự thần phục là đủ. Không nhất thiết phải mang theo cái gì. Chỉ mỗi cái xác không, hoặc cả vợ đến để chứng tỏ phần hồn của anh đã thuộc về họ. Khi đã là người của họ, thì… anh sẽ là cái mỏ lộ thiên cho họ khai thác. Trữ lượng của mỏ, như mỏ Trần Kiên không thể đánh giá hết được. Thế là họ góp một tay cho anh lên đấy. Và từ đấy cho đến khi đạt đến đỉnh cao quyền lực, họ tha hồ khai thác. Mà một trong những cách anh phải trả ơn họ là kéo họ lên.

Kiên chả dùng cách nào. Anh cứ bình chân như vại. Tự tin và tin vào người mình tin yêu. Anh không sợ mình sai trái. Chỉ có đều, không hiểu vì sao lại có chuyện biến có thành không như thế. Phải tìm ra sự thật, nếu không tìm thấy thì đành chịu thua. Mình đã nói với bố vợ rồi, bây giờ chuyện xẩy ra, không bất ngờ.

Thanh Diệu đến gần. Mắt họ hút nhau. Chị đưa cả hai tay cho anh. Hai tay anh bao lấy, đưa cả khối tình cảm ấy lên miệng, hít một hơi thật dài, kéo chị vào phòng, đến chiếc ghế tựa dùng cho khách, rồi về ghế mình sau chiếc bàn lớn. Anh trìu mến:

- Em đừng quá lo lắng. Nếu sớm tìm ra cái khuất tất trong chuyện này thì không sao. Nếu không thì anh sẽ bị nặng đấy. - Anh cười rất tươi- Anh sung sướng hứng cả băng đạn vào ngực mình để em chỉ bị thương nhẹ thôi.

Diệu thì không cười được. Giọng chị như sắp khóc:

- Em không đành lòng để anh phải gánh chịu trách nhiệm cao nhất.

Kiên lấy giọng chỉ huy:

- Đồng chí Phó Chủ tịch, đề nghị không tranh luận, mọi việc diễn ra theo đúng bài bản đã xác định rồi, có hì bất ngờ đâu - anh hạ giọng âu yếm. Nói cho anh nghe kế hoạch của em đi! Anh bấm máy gọi xuống văn phòng cho một cốc Dimah dâu.

- Em chưa biết nên thế nào. Có lẽ phải lần ngược lại từ đầu. Chính anh ấy đã gọi điện cho em, nên em mới đưa tên anh ấy vào danh sách đấy chứ.

- Có thể là khi làm thủ tục thì anh ấy lại đưa tên người khác vào…

Cốc nước được đưa lên. Cách xưng hô lập tức thay đổi:

- Mời đồng chí xơi nước… Sở dĩ tôi đưa các đồng chí bên công an vào cuộc là để nhờ các biện pháp nghiệp vụ, có thể lần ra chỗ uẩn khúc.

- Vâng, báo cáo bí thư, tôi định ngày đầu tiên là phải tập hợp được tất cả các hồ sơ, giấy tờ, sổ sách có liên quan…

- Cho tôi bổ sung, mỗi bộ phận đều có hai người. Thu thập được hồ sơ giấy tờ gì thì có người lập tức xử lý. Người tìm cứ tìm, người xử lý cứ xử lý. Người lấy lời khai của nhũng người có liên quan cứ đi tìm, đi lấy. Đồng chí trực ở nhà tổng hợp tình hình. Nói bên kỹ thuật công an khôi phục lại những cuộc điện thoại gọi đến về việc này. Hệ thống máy bên ấy có ghi âm đấy mà.

- Thế anh bảo sẽ mời một người tham gia?

- Với em thì anh nói ngay cũng được. Chiều qua anh lại vào bệnh viện thăm anh tổng biên tập báo Thời luận. Anh ấy bảo, dù nằm trên giường bệnh nhưng vẫn theo dõi vụ đất Lâm Du. Anh liền đề nghị hợp tác với mình. Vì thế, khi đã nắm chắc chắn sự việc rồi, ta sẽ mời một phóng viên bên ấy tham dự để họ kịp viết bài, coi như họ cũng tham gia điều tra vụ này. Anh hy vọng, việc khuất tất sẽ sáng rõ trước ngày phải nộp bản kiểm điểm.

Ngày thứ nhất.

Tổ công tác họp xác định mục đích, yêu cầu, phân công nhiệm vụ. Góp ý kiến vào bản kế hoạch, bàn về phương pháp công tác.

Ngày thứ hai.

Thanh Diệu điện cho Trần Kiên: "Đã khôi phục được cuộc nói chuyện giữa Bí thư Thành uỷ và em. Đã thu thập được biên bản cuộc họp thông qua danh sách cấp đất. Điều có ý nghĩa là dòng chú thích bên cạnh. Nó ghi rõ chức vụ, nhờ đó biết lý do người ấy có tên trong danh sách này. Trong đó có những dòng ghi: Bí thư Thành uỷ, Vụ trưởng Vụ kế hoạch Bộ X, Vụ trưởng Vụ đối ngoại Bộ Y, Phó trưởng ban Z, Chánh văn phòng Tổng cục N".

Ngày thứ ba.

Thanh Diệu điện cho Trần Kiên: "Đã giải thích được vì sao cuối cùng người nhận "lô đất đẹp đẹp" ấy lại không phải là bí thư Thành uỷ. Khi làm thủ tục cấp đất và nộp tiền đền bù, một người tên là Triệu Giang mang thư của bí thư Thành uỷ đến thế chỗ. Hiện chưa tìm được thư tay này. Bên Công an đang tìm hiểu về mối quan hệ giữa Triệu Giang và bí thư Thành úy".

Ngày thứ tư.

Thanh Diệu điện sang: "Vẫn chưa tìm được thư tay ấy. Triệu Giang hiện đang ở trong thành phố Hồ Chí Minh. Đã cử trinh sát bay vào. Nhưng vì thế không thể nào hoàn thành theo yêu cầu của anh được".

Trần Kiên hỏi:

- Theo nhận định của đồng chí thì có tìm ra được sự thật không?

- Em nghĩ, đúng là có sự ngoắt ngoéo rồi. Nhưng tìm được đủ chứng cứ thì còn phải đợi. Triệu Giang mà khai hết ra thì cũng là một chứng cứ có sức thuyết phục.

Trần Kiên nghĩ bụng: Cái khó là chuyện này có đưa ra xử như một vụ án đâu mà bảo tranh tụng. Mà dù có đưa ra thì tranh tụng cũng chả làm gì. Người ta có xử theo kết quả tranh tụng đâu. Phải trông cậy vào một toà án khác.

Ngày hôm sau, Trần Kiên mang bản kiểm điểm lên nộp cho trưởng ban kiểm tra. Anh nhận, đó là nhầm lẫn do sự tắc trách của mình. Xin nhận hình thức kỷ luật cảnh cáo. Trưởng Ban kiểm tra Thành uỷ liếc xem qua, bộ mặt vô cùng tử tế nhìn anh ngầm khoái trá, nhưng miệng lại thả ra một câu động viên:

- Đồng chí cứ yên tâm công tác. Việc này phải đợi phiên họp Thường vụ sắp tới.

Trần Kiên cũng nói một câu xã giao:

- Cảm ơn đồng chí đã có lời động viên…

Anh định nói thêm hai từ…"quý báu", nhưng nghĩ thế nào lại thôi. Và cũng như lần trước, chỉ chào suông một câu rồi quay ra, không bắt tay.

Mấy ngày sau tờ Thời luận đăng một bài nhan đề: "Việc quản lý và sử dụng đất đai ở Thành Hoa".

"Trước đây Nhà nước cáng đáng hoàn toàn nhu cầu nhà ở cho đội ngũ cán bộ, công nhân, viên chức của mình. Vì thế, đã được vào biên chế là có nhà ở, dù rộng hay hẹp. Sau rồi, số biên chế tăng lên rất nhanh. Số nhân khẩu của các chủ hộ trong biên chế cũng tăng lên rất nhanh. Quỹ nhà của các cơ quan cạn kiệt nhanh chóng. Việc xây dựng các khu tập thể của các cơ quan không đáp ứng đủ nhu cầu nhà ở đang tăng lên gấp bội.

Tình trạng, ban ngày bàn để làm việc, tối đến là giường ngủ cho các cán bộ độc thân đã trở thành phổ biến.

Thế là thứ bẩy nhiều anh lại phải cắt cơm, bơm xe, nghe thòi tiết, liếc đồng hồ, nhanh chóng thu vén công việc để còn đạp về với vợ con cách cơ quan vài chục cây số. Từ đấy mới có chuyện, ai được điều về, được thành phố nhận về Thanh Hoa công tác đều phải chấp nhận một điều kiện: không xin cấp nhà ở.

Nhận thấy, việc để các cơ quan tự xây nhà ở là thất sách, Bộ Xây dựng và Sở xây dựng thành phố cho xây dựng những khu tập thể hai tầng để bán cho cán bộ, công nhân viên. Người mua trả một phần, rồi trả dần sau. Nhưng nhiều cán bộ không thể mua được, nên phương thức này chỉ thực hiện được một thời gian ngắn rồi bỏ. Đành xây để cho thuê. Mới đầu là nhà xây hai tầng, rồi bốn năm tăng. Sau rồi mấy ông phó tiến sĩ học mót kiểu nhà lắp ghép của Liến Xô, theo kiểu sản xuất hàng loạt, cốt cho nhanh. Xây xong mới phân cho các cơ quan, để phân lại cho ngành mình.

Dù các loại nhà ấy bất tiện đủ đường, nhưng công bằng mà nói đã giải quyết được nhu cầu cấp thiết về nhà ở cho hàng vạn hộ. Trừ những người được đề bạt, còn lại đều phải qua cả chực cuộc bình bầu, bốc thăm với hàng chục tiêu chuẩn, tính ra điểm, và cả những cuộc chạy ngầm mới có ngày được dọn lên nhà tầng.

Đất nước mở cửa. Cuộc sống không còn chấp nhận được những khu tập thể với nhà bếp chung, nhà vệ sinh chung nữa. Đến các căn hộ khép kín kiểu lắp ghép cũng bộc lộ những cái bất tiện, bất ưng, bất cập cả về thiết kế lẫn chất lượng xây dựng. Nói dại nhỡ có động đất thì không thể hình dung nổi tai hoạ sẽ thảm khốc đến đâu. Vả lại sự mất cân đối về nhà ở giữa cầu và cung đã lên đến định điểm. Nhờ đường lối đổi mới của Đảng, Thành uỷ, Hội đồng Nhân dân, Uỷ ban nhân dân Thanh Hoa đã đổi mới nhận thức trong một bước đi đột phá giải quyết mâu thuẫn về nhà ở. Cấp đất cho cán bộ, công nhân, viên chức tự xây dựng hoàn toàn (sau khi đã nộp tiền đền bù, hoặc xây sẵn cơ sở kỹ thuật hạ tầng trước rồi bán lại).

Kết quả là hàng vạn ngôi nhà đẹp đẽ, khang trang đã mọc lên, có những ngôi nhà đẹp hơn cả biệt thự Tây đầu thế kỳ ở Thủ đô. Khó khăn về nhà ở của thành phố đã được giải quyết một bước quan trọng. Đấy là điều phải ghi nhận.

Nhưng bên cạnh kết quả ấy, có gây ra hậu quả gì không?

Rất dễ nhận thấy là tình trạng xây dựng tuỳ tiện, chắp vá, lai căng làm mất mới quan thành phố mà giới kiến trúc đã lên tiếng.

Một tỉ lệ khá cao (Hội Kiến trúc sư, Tổng hội Xây dựng đang điều tra, thống kê nên chưa có số liệu cụ thể) chỉ xây đến ba tầng, gây lãng phí quỹ đất thành phố, do không tận dụng được chiều cao không gian.

Việc xin cấp đất diễn ra tập trung trong một thời gian không lâu gây nên tình trạng lộn xộn, không kiểm soát được. Mạnh ai nấy chạy. Chạy giỏi thì được ngay, được nhiều, được miếng ngon. Chạy kém thì chậm được được những mảnh xương xấu, đầu thừa đuôi thẹo.

Nhiều người nhờ những mối quan hệ nên xin được không phải một mà có khi tới hai, thậm chí ba lô đất (tất nhiên là đã khôn ngoan đúng tên người khác). Tình trạng không có nhu cầu sử dụng vẫn được cấp rồi bán lại không hiếm, hoặc cứ găm để đấy. Hiện tượng này rất dễ nhận ra khi để mắt tới các khu đã xây dựng, chỗ nào cũng còn những lô để không. Nhiều cơ quan do chạy kém, nhiều cán bộ công nhân viên chức không có khả năng chạy, không có tiền đền bù nên thiếu nhà vẫn cứ thiếu nhà. Người nghèo không thuộc ngân sách Nhà nước càng không thể kiếm được đất xây nhà. Trong khi một số người nhân cơ hội này bỗng chốc trở thành "tư sản nhà đất".

Thời luận đã phỏng vấn một đồng chí lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân tối cao về việc này. Đồng chí cho biết:

- Việc sử dụng tuỳ tiện quỹ đất thành phố gây lãng phí nghiêm trọng đất đai, tạo nên tình trạng lộn xộn, tuỳ tiện, làm mất mỹ quan thành phố. Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao không chỉ kháng nghị với Chính phủ mà còn kháng nghị với cả Ban Bí thư Trung ương để xem xét xử lý. Vì sai phạm của UBND Thành phố xuất phát từ chủ trương sai lầm của Thường vụ Thành ủy Thanh Hoa.

Những tiêu cực trong quá trình kỳ hàng chục giấy phép cấp đất của chủ tịch và các phó chủ tịch - trừ phó chủ tịch văn xã, không bị khởi tố, vì không có ai tố cáo.

Tuy vậy những người này đều bị buộc thôi giữ chức vụ, chuyển làm công tác khác".

Theo nguồn tin riêng của Thời luận, hai phó chủ tịch TP Thanh Hoa sắp "bị" (hãy "được") đi đầy làm đại sứ chờ về hưu.

Chao ôi! Mới hay chính sách cán bộ của Đảng ta nhân đạo biết chừng nào? Đến đây những ai to mồm phê phán chủ nghĩa tập thể cần xem lại nhận thức của mình. thì ăn tập thể loại trừ khẩu vị cá nhân, ở tập thể thanh trừ sở thích cá nhân, sống tập thể loại trừ tự do cá nhân. Nhưng… nhưng bằng vào sự việc trên thì chế độ trách nhiệm tập thể là… hay quá rồi còn gì?

Nhân đây, chúng tôi cũng xin nêu câu hỏi: Mọi việc xin cấp đất và xây dựng diễn ra giữa thanh thiên bạch nhật, trước các cơ quan chức năng Trung ương và các vị lãnh đạo các cơ quan đó, lẽ nào không ai biết? Nếu biết, sao không can thiệp kịp thời? Điểu này không khó giải thích. Chính các cơ quan này với các vị lãnh đạo nó (không biết có phải tất cả không) cũng đều xin đất của Thanh Hoa kia mà, chứ có phải Thanh Hoa chỉ cấp cho người Thanh Hoa đâu.

Hèn nào!

Nhóm phóng viên nội chính".

Bài báo không đưa ra bất kỳ con số nào, nhưng vẫn có sức tố cáo như một sự thật không thể nào bác bỏ.

***

Lần đầu tiên Lê Cường viết thư về.

"Kính thưa ông, bà, bố cùng cô chú Kiên, Tần!

Cháu sang đây đã được mấy tháng mà bây giờ mới viết thư về thăm sức khoẻ ông, bà, bố cùng cô chú là không phải tí nào. Tuy vậy cháu vẫn nắm được tin tức nhà ta, vì thỉnh thoảng bố cháu cũng gọi điện sang.

Nhân đấy con cũng nói luôn kẻo quên, bố đừng gọi điện cho con làm gì. Một là tốn tiền, vì cước phí điện thoại Việt Nam đắt nhất thế giới đấy bố ạ. Khi nào cần thiết con gọi về thì hơn. Thứ hai là, con có còn bé đâu mà bố phải theo dõi như một đứa bé mới tập đi ấy.

Thưa ông bà, cháu với một bạn nữa thuê một căn hộ khép kín, hằng ngày phải đi xe buýt gần 40 cây số mới đến trường học ở giữa thủ đô. Có làng đại học, nhưng điều kiện ăn ở không được tốt lắm. Phần lớn là sinh viên nước này ở. Sinh viên nước ngoài đều thuê nhà ở ngoài. Những ai được học bổng thì người ta bố trí ở với những gia đình tự nguyện cho sinh viên nước ngoài, không mất tiền. Đây cũng là một cách giúp cho sinh viên học tiếng, nhờ hằng ngày tiếp xúc với gia đình. Anh bạn ở với cháu cũng người Thanh Hoa. Chăm chỉ lắm, chắc kinh tế gia đình không khá, nên tiết kiệm và vẫn đi làm thêm ngoài giờ học.

Con sẽ cố gắng học để có thể giúp bố một tay trong công việc kinh doanh.

Chúc ông bà, bố, và cô chú sức khoẻ…

Cháu, Lê Cường".

Sở dĩ Cường viết thế, là vì Đại quy định với con giờ gọi điện sang. Vì thế giờ ấy Cường đã phải ở nhà rồi.

Đã về nhà thì không trở lại thành phố nữa. Mà Cường thường về nhà rất muộn. Mấy lần gọi điện đều gặp bạn Cường tên là Quảng. Đại tìm đến nhà Quảng. Ông bố trước làm ở ngành thể thao tên là Trường. Qua ông Trường, Đại cũng biết một số tình hình của Cường. Có những khi nó không ăn cơm nhà, kể cả ngày nghỉ. Có một lần, lại về nhà giữa ban ngày, kéo theo cả bạn gái.

***

Bát nước đổ xuống thì chẳng thế nào vét lên cho đầy. Diệu không bao giờ còn muốn gần chồng mình nữa. Nhưng hằng ngày vẫn phải ở trong một nhà, bữa tối cũng phải cùng ăn một mâm, ban đêm vẫn phải ngủ chung một phòng. Nhà người ta thì còn ra đụng vào chạm. Đằng nào vợ chồng họ thậm chí còn tránh để không chạm vào người nhau. Thỉnh thoảng Sán vẫn lần sang giường vợ. Không phải là yêu, không phải là làm lành, mà là một thói quen, một nếp sống như một phản xạ. Và chỉ anh ta biết còn một lý do nữa, ấy là lời khuyến cáo của người lơ lớ.

Giống như một người đi giữa chỗ đông người, mà lại đang mải miết việc của mình. Không để ý đến những người lướt qua trước mặt, không thấy mặt mũi họ, không biết họ mặc áo mầu gì. Vẫn ra vào trong một nhà như thế, nhưng Diệu không hề nhìn mặt chồng, không biết hôm nay anh ta mặc áo gì. Giá anh là có bị một vết nhọ trên mặt, hay cổ áo sơ mi có bị gập vào trong thì cũng cứ thế mà ra đường. Kể từ lần bị chồng cưỡng bức, đã nhiều lần chí phải chịu đựng những cuộc quấy rối như thế của chồng. Chị không thể quên được nỗi bị xúc phạm, nên từ đó chị làm một việc mà bây giờ đã thành thói quen; vừa thấy giường nệm động đậy, đã vơ lấy cái gì đó - chiếc khăn mùi xoa, hoặc tấm khăn phủ gối đậy lên mặt. Trông như xác một người bị hại vẫn thấy trong các phim hình sự. Kệ anh ta muốn làm gì thì làm. Biết thái độ bất hợp tác của vợ, Sán cũng không nói gì, như gã câm, cứ thế hùng hục dầy vò.

Hai người không hề nói gì với nhau. Cần gì thì nhờ cái bảng nhỏ với cây bút dạ đấy. Chuyện hộp bia lon và 5000 đô la mà báo chí tố cáo làm chị điên đầu. Bây giờ lại thấy Sán khuân sách vở gì về, tối nào cũng đọc đọc, viết viết. Đến lúc họp giao ban quận, chuyện mới vỡ ra.

Chị thở phào nhẹ nhõm. Tối ấy, lần đầu tiên từ ngày xảy ra chuyện xô xát, chị hỏi chồng:

- Anh làm gì mà ngày nào cũng đọc sách khuya thế? Sán thấy vợ hỏi trước thì ra cái điều, nhấm nhẳn:

- Học chứ còn làm gì?

- Học gì?

- Thì nghiên cứu sinh.

Diệu vừa lạ vừa mừng. Chị không hiểu, đấy cũng là kế hoạch của người lơ lớ mà bây giờ Sán mới thực hiện. Dẫu sao cứ thấy chồng chăm chú học là tốt rồi.

Từ đó chị càng ý thức hơn trong việc chăm sóc gia đình. Sự việc suýt thành tai tiếng của Sán, hoá ra làm anh ta nổi tiếng. Chức trưởng phòng vào tay, như minh chứng cho sự đầu tư có hiệu quả. Điều đó, với tổ chức là biểu hiện của sự tiến bộ, tín nhiệm trong công tác. Bây giờ, có cái bằng phó tiến sĩ nữa thì chức phó kiến trúc sư trưởng thành phố yên chí là cầm chắc trong tay.

Người lơ lớ còn lưu ý Sán rằng, ấy là ông ta chưa dùng đến uy lực của người ngoài hành tinh đấy. Không nhất thiết là có tấm bằng ấy trong tay thì mới được đề bạt.

Thời cơ đến, thì chả kể. Ví dụ, khi một trong hai phó về hưu đúng tuổi. Không kéo dài thêm - thì xong ngay.

Chính vì thế Sán mới vùi đầu vào học, anh ta cũng không ngờ, lại động tới lòng trắc ẩn của vợ.

***

Bụng Kiều Linh to dần. Gương mặt cô rạng ngời hạnh phúc. Hạnh phúc có một cuộc sống chắc chắn ổn định. Hạnh phúc có một tấm chồng yêu thương mình.

Hạnh phúc sắp được làm mẹ. Sáng theo chồng đến công ty trên chiếc xe hơi do chính tay chồng lái. Một cô gái nông thôn, vốn liếng duy nhất chỉ là nhan sắc và một chút sáng ý, thông minh mà được như thế, còn gì ước ao hơn. Thật ra cũng chưa phải là trọn vẹn. Một lần cô hỏi chồng: "Làm thế nào cho mẹ không giận em nữa hả anh?". Nghe cái giọng buồn buồn tủi tủi của vợ, Đại rất thương. Chả biết ông trời sắp đặt thế nào mà lại oái oăm thế. Anh nói theo kiểu người lính: "Chả việc gì phải suy nghĩ nhiều. Em đẻ cho mẹ đứa cháu là xong chứ gì".

Đại muốn vợ ở nhà nghỉ dưỡng thai. Kiều Linh bảo: Để vài tháng nữa, khi nào đi lại khó khăn hẵng hay. Hai tháng sau, Đại có chuyến đi Nga, triển khai ý đồ đã hình thành từ chuyến đi trước cùng bố. Cộng đồng người Việt bên ấy có nhu cẩu tiêu thụ một số lượng mì ăn liền lớn. Người Nga giờ cũng thích món này. Tiện mà ngon và rẻ. Nguyễn Bình đã tiến hành những thủ tục hành chính cần thiết để thuê đất, xây dựng nhà máy. Giờ Đại cùng với một anh phó của mình bay sang. Sau khi rà soát lại toàn bộ công việc, làm thủ tục nhập dây chuyền sản xuất xong, anh sẽ về, để lại người phó ở lại giải quyết tiếp. Anh không muốn phải xa lâu cô vợ trẻ bé bỏng.

Kiều Linh bảo chồng cho ra siêu thị sách. Nhiều người đi qua còn ngoái lại nhìn cặp vợ chồng đẹp đôi: Vợ xinh xắn, trong chiếc váy dài của người có bầu khoác tay chồng, nép bên anh tin cậy, chở che. Đại thấy rõ ánh mắt chăm chú của những người đi ngược chiều nhìn vợ mình. Gương mặt anh cũng ngập tràn hạnh phúc. Đại thấy vợ xem, nào sách cho các bà mẹ mang thai, sách dạy nuôi con, sách cho các bà mẹ khi xa thầy thuốc… Anh rất ngạc nhiên. Lần đầu tiên anh biết trên đời có những cuốn sách ấy. Nó cần thiết biết chừng nào. Qua khu sách văn học dịch, Kiều Linh dừng lại cô cầm hai tập cuốn "Người đàn bà đích thực", ngước lên hỏi chồng: "Em mua bộ sách này nhớ". Nó nói rằng, vợ anh có ý chí sống, chứ không chỉ bằng lòng với những cái đang có. Anh bảo: "Em thích cuốn gì cứ chọn". Cô liền kéo anh đến khu sách kinh tế, kinh doanh". Cô nhặt mấy cuốn: "Nghề tổng giám đốc" (2 tập) "Mẹo thương trường", "101 con đường thành đạt doanh nhân". Đại cứ để yên xem vợ làm gì. Đại nhớ đến Thuỵ Miên. Kiều Linh không có học vấn như người vợ quá cố của anh. Nhưng cô cũng có nhũng phẩm chất của một người vợ và điều nào làm anh rất hài lòng: Sống có ý thức, và có ý thức về sự nghiệp của chồng.

Đại bảo, mình đi sẽ không ai đưa vợ đi làm, nên để Linh ở nhà luôn thể. "Thế thì anh cho người hằng ngày mang phần việc của em ở Công ty về cho em". Cô sẽ nghiền ngoại ngữ. Đại đã sắm cho cô cả băng, đã học nên cô tiến bộ vượt bậc. Bây giờ trình độ tiếng Anh của cô hơn hẳn chồng rồi. Đại rất vui về chuyện này. Anh đánh xe về quê đón mẹ vợ lên ở với con gái cho vui. Mẹ vợ giao hẹn: "Tôi chỉ ở khi vợ anh ở nhà một mình thôi. Bao giờ nó đẻ, tôi lại lên". Thái độ ấy của bà mẹ làm Đại rất nể. Đã có người cảnh báo anh, vợ trẻ, xinh, lại chả có nghề ngỗng gì thì chỉ có nhõng nhẽo và tiêu tiền thôi. Hoá ra bà mẹ nông thôn này cũng biết dạy dỗ con gái, nên mình mới được người vợ tử tế thế này. Đại đi hơn nửa tháng.

Về hôm trước thì hôm sau Thảo Tần báo tin dữ, Thường vụ Thành uỷ thông báo kỷ luật Trần Kiên: Cảnh cáo. Tạm định chỉ chức vụ bí thư Quận uỷ Lâm Du.

Ông Hoè gọi cả Đại, vợ chồng Kiên-Tần về. Ông không bảo Đại đưa vợ về. Vì coi việc này ngoài tầm nghĩ của Kiều Linh hay vì thái độ của bà Phụng? Những ngày Đại đi vắng, ông hay gọi đến nói chuyện với con dâu. Nó không được sinh ra trong một gia đình công chức thành phố như Thuỵ Miên. Bố là liệt sĩ thời chống Mỹ. Mẹ hết cấp 2, vào trường trung cấp nông lâm, giờ làm công tác kỹ thuật ở hợp tác xã. Bây giờ hợp tác xã chả còn như trước, nhưng kỹ thuật lại cần, nên cán bộ kỳ thuật cũng có giá. Lần về với Đại để đặt vấn đề tiến hành cùng lúc lễ chạm ngõ và ăn hỏi, ông đã nói chuyện lâu với mẹ cô. Đấy là một người biết điều. Nói chuyện với một người biết điều, dù không thú vị, nhưng không khó chịu như phải đối thoại với một người danh giá nhưng lại ra cái điều. Bà thông gia chỉ hơn con rể năm sáu tuổi nhưng trông già hơn tuổi nhiều. Không biết, nếu bà ấy biết chuyện con mình đã phải nạo thai với thằng con, giờ lại lấy người bố thì bà ấy có đồng ý không? Còn chuyện tuổi tác? Đấy là chuyện của Kiều Linh. Thuyết phục thế nào, đánh lấn ra sao, đặt mẹ trước sự đã rồi là chuyện của cô. Bà mẹ Kiều Linh thấy con rể tương lại đi đứng, nói năng đàng hoàng, lễ phép, mặt mũi sáng sủa, một điểu mẹ, hai điều mẹ. Không tỏ ra hợm của, không lấy lòng quá mức, lễ lạt đúng mức, nên cũng ưng thuận. Mấy ngày, sau hôm ông Hoè về lần thứ nhất, bưu điện huyện đến lắp một máy điện thoại làm bà hết sức bất ngờ. Việc này không hề được nhắc đến trong khi bàn bạc. Chính vì thế bà rất nể. Nếu nhà trai lại nhắc đến như là một mục kể ra trong chi phí cho việc ăn hỏi thì bà đã chả nhận. Họ hàng bên nhà gái thì suýt xoa, con bé lấy được người chồng tử tế, giầu có. Chỉ riêng cái việc con rể tự tay bẻ lái ô tô cũng đủ làm cho bà con lác mắt. Còn chuyện tuổi tác? Cái Linh chỉ cần đẻ vài đứa là biết tay nhau ấy mà…

Tình cảm ông Hoè đối với Kiều Linh khác hẳn đối với Thuỵ Miên. Cô là một sinh linh bé bỏng sớm bị cuộc đời tàn phá, mà kẻ ấy lại chinh là cháu đích tôn ông. Vì thế ông thương cô. Học hành thế thôi. Nghèo như thế mà ăn ở, cư xử rất có giáo dục. Biết trông nom săn sóc chồng, biết thu vén nhà cửa, không đua đòi mua sắm. Để dần dần, nó sinh nở xong, mới có thêm lý đo thuyết phục bà vợ đanh đá cá cấy.

Để làm ra vẻ không bị sốc trước tin dữ của con rể, ông Hoè hỏi Đại về chuyện đi Nga. Nghe Đại nói kế hoạch làm ăn sắp tới ở bên ấy, ông Hoè trầm ngâm:

- Ngày nào Liên Xô còn cưu mang cả phe xã hội chủ nghĩa, cái gì ta cũng ngửa tay xin ông anh cả. Một Phó Thủ tướng chuyên việc xách bị đi xin viện trợ. Vẫn đất nước này, con người này, chỉ thay đổi cơ chế, khơi nguồn tiềm năng mà đã thay đổi hẳn. Còn nước Nga thì bị dỡ tung ra, đến nỗi có cơ quan phải trả lương bằng giấy vệ sinh. Bây giờ nước Nga của Tổng thống Putin mới trỗi dậy, lấy lại vị thế của mình.

Ông quay sang con rể:

- Chuyện thế nào mà ra nông nỗi này. Cảnh cáo, định chỉ chức vụ là nặng lắm đấy!

Thật ra, Kiên cũng không ngờ mình bị xử lý nặng đến vậy. Nhưng anh không nói ý ấy ra, mà chỉ nói với ông cụ như một lời trò chuyện tâm tình.

- Có lần bố đã nhắc con: "Cẩn thận mấy vẫn chưa đủ sơ suất một tí là thừa rồi". Con nhớ bố còn bảo: Mình thì biết mình rồi, nhưng không phải ai cũng biết mình đâu. Chưa kể, người ta còn cố tình hiểu sai. Chưa kể người ta còn vu khống, bôi nhọ mình". Bây giờ con bị đúng như bố nói. Kể cũng không oan… - Anh kể tóm tắt sự việc cho cả nhà nghe rồi tiếp - Trong vụ này, có một cái gì đấy ngoắt ngoéo mà con chưa lần ra được.

Bà Phụng hỏi con rể:

- Thế bây giờ con định thế nào?

- Con cũng chưa biết, đợi xem tổ chức bố trí thế nao.

Đại ngồi nghe từ nãy đến giờ, bất ngờ hỏi:

- Chú có đủ chí khí dũng cảm không?

- Sao lại hỏi em thế? Anh sắp rủ em đi đánh nhau?

- Chú nhầm. Chú có đọc tiểu thuyết cổ điển Trung Quốc không? Cái người dũng cảm nhất trong lịch sử Trung Quốc không phải là Lã Bố, hay Trương Phi, hay Quan Vân Trường, mà là ai chú có biết không? Chinh là Hàn Tín. Hàn Tín dám chui qua háng một gã hàng thịt để mưu cầu sự nghiệp lớn. Vì thế sau đó mới nổi tiếng tài thao lược, kinh bang tế thế. Bây giờ chú chả phải luồn cúi ai như Hàn Tín. Chỉ cần đũng cảm đoạn tuyệt tất cả mọi thứ ràng buộc, mọi quyền lực, làm một công dân thôi.

- Nhưng chả nhẽ công dân Trần Kiên lại ở nhà ăn bám vợ?

Đại gượng cười:

- Cái chú này! Chú hãy từ bỏ tất cả để giúp anh, cùng anh, cùng bố xây dựng công ty Sao Việt thành một Tổng Công ty, một tập đoàn, một hãng sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu, dịch vụ… Anh vừa ở bên ấy về công việc rất cần người biết quản lý: Chú trường thành từ nhà mày lên, qua cả quản lý chính quyền, Đảng. Chú thừa sức làm được.

Kiên bất ngờ trước gợi ý của anh vợ. Anh chưa biết trả lời thế nào nên hoãn binh:

- Anh cho em từ từ, suy nghĩ đã.

Thảo Tần từ nãy ngồi nghe, giờ mới lên tiếng.

- Nhà em chả quen lĩnh vực ấy đâu!

Đại quay lại chất vấn em:

- Thế anh cô đang là quân nhân, nhảy ra làm kinh tế, cũng buôn bán đủ thứ. Vừa làm vừa học, mà cũng chưa phải trả một đồng học phí nào đâu. Lợi nhuận tăng lên vùn vụt - Đại quay sang em rể - Hay là chú coi việc kinh doanh của các cựu quân nhân, cựu đảng viên như anh, và bao nhiêu doanh nhân khác đang góp phần không nhỏ cho ngân sách nhà nước này không phải là những việc làm cấn thiết, không phải là yêu nước. Chỉ những người công chức như chú mới yêu nước thôi?

- Anh cứ đổ oan cho em. Chẳng qua là em còn đang trong cơn sốt. Sự việc diễn ra nhanh quá. Thú thật là em chưa định thần lại được. Và… em cũng chưa chịu bó giáp quy hàng.

Ông Hoè tán thành con rể:

- Giả dụ, cuối cùng anh Kiên có đoạn tuyệt quãng đời công chức như anh Đại nói, thì bố nghĩ, cũng phải làm cho sự thật sáng tỏ đã. Nó không sai, nó không tư lợi, không dính dáng gì đến đất cát của quận. Mảnh đất nó mua, bằng tiền bán căn hộ ở khu lắp ghép. Tiền xây nhà là bố mẹ tặng. Bố ủng hộ anh, phải đi đến cùng sự thật này.

Thảo Tần:

- Con nói thật với bố mẹ và bác Đại, con cũng ngán ngẩm công tác quản lý lắm rồi. Cái kiểu cách làm việc bây giờ rất khó chịu. Con đang oán nhà con đã xui con nhận công tác quản lý để thêm bực mình. Con chưa biết ý nhà con thế nào. Cũng có vẻ say sưa cải tiến, cải lùi cũng có tham vọng xây dựng một nền hành chính sạch trong phạm vi của mình. Nhưng con sợ chỉ là ảo tưởng nếu không làm từ trên xuống thì sẽ chỉ là bi kịch, mà hình như đây mới là màn đầu tiên. Với nhà con bây giờ, dù thôi hay nữa thì vẫn phải làm sáng tỏ. Đây là vấn đề danh dự không phải chỉ của anh mà còn là danh dự của em nữa đấy. Không thì em không sống được đâu.

Những câu cuối cùng chị nói với chồng trong nước mắt rân rấn.

Bà Phụng thủng thẳng:

- Đã vào guồng của nó thì dễ say lắm. Đi buôn bán cũng thế mà làm quan chức cũng thế. Say thì say, nhưng vẫn phải tỉnh. Không có là hối không kịp.

Ông Hoè đóng vai tổng kết cuộc họp gia đình:

- Anh Kiên không được nản chí, tấn công nhưng phải khôn ngoan, khéo léo. Con diều bay lên vì ngược chiều gió chứ không phải xuôi chiều gió đâu. Tình hình phát triển thế nào, cho bố mẹ và anh Đại biết. Con có một hậu phương mạnh đấy.

- Cảm ơn bố mẹ và bác Đại, chúng con xin phép về.

***

Hôm nay là ngày vui nhất của Thuỳ Dương. Nó vào vòng thi quý, cuộc thi "Đường lên định Olimpia".

Bên ngoại có: ông bà Lê Hoè, Kim Phụng, vợ chồng bác Lê Đại - Kiều Linh, bố mẹ nó, các thầy cô, bạn bè và họ hàng gần gũi bên nội cùng kéo đến đài Truyền hình Việt Nam.

Khuôn mặt thông minh, xinh xắn mang tất cả những nét điển hình của mẹ, cái nét tự tin, đầy bản lĩnh của cha nó nổi bật giữa ba người bạn trai ba tỉnh khác.

Con gái có ưu thế, dễ chiếm được cảm tình của khán giả. Nó lại trả lời nhanh chinh xác các câu hỏi, tưởng như tất cả đã có sẵn trong đầu nó. Ở cả bốn cuộc thi: Khởi dộng, Vượt chướng ngại, Tăng tốc, Về đích nó đều dẫn đầu. Mỗi lần nó trả lời đúng, cả trường quay lại rào rào tiếng vỗ tay, hơn hẳn mỗi lần vỗ tay cổ vũ ba bạn trai. Đấy là nhờ vốn kiến thức chắc chắn của nó, ở tất cả các môn văn, xã hội, toán, lý, hoá, nhất là nhờ phương pháp luận của nó rất logic.

Kiên theo dõi các câu trả lời của con, hồi hộp khi nó suy nghĩ tìm câu trả lời, thầm nhắc con lời giải đáp. Đến khi nó đáp đúng, anh sung sướng đến nỗi bật lên tiếng hoan hô, vợ phải đưa tay bịt miệng chồng lại. Có một câu hỏi đến cả Trần Kiên và Thảo Tần cùng quay lại nhìn nhau lo lắng. Chết con tôi rồi. Cả trường quay lặng đi chờ đợi. Câu hỏi đưa ra trong cuộc thì Tăng tốc là: Chúng ta lớn lên nhờ dòng sữa mẹ, nhung ít nhiều đều có dùng thêm sữa bột và sữa đặc. Bạn có nhận xét gì về sự khác nhau giữa các hộp sữa bột và các hộp sữa đặc (không kể loại sữa nước hộp giấy có kèm theo ống hút). Đấy là câu hỏi thứ nhất, câu hỏi thứ hai là: Bạn có nhận xét gì về chiều cao của khối sữa trong hộp sữa đặc và đường kính của nó? Tại sao?

Nó không phải là người ấn chuông sớm nhất. Bạn trai ấn chuông sớm nhất chỉ trả lời được câu hỏi đầu tiên là: Các loại sữa bột thì có bình đựng không thống nhất. Còn các hộp sữa đặc thì đều có kích cỡ bằng nhau. Đến lượt nó đưa ra nhận xét: Em cho là chiều cao và đường kính của khối sữa bằng nhau: Sở dĩ em đoán như thế vì câu hỏi đưa ra là chiều cao của khối sữa, mà em nhớ là hộp sữa có hai gờ ở đáy trên và đáy dưới. Nếu tính cả hai gờ đó thì dứt khoát chiều cao lớn hơn đường kính. Còn nếu chỉ tính chiều cao của khối sữa, túc là đường nối giữa hai tâm của hai đáy thì có lẽ là bằng nhau. Em đoán là bằng nhau, vì nó liên quan đến nhận xét của bạn đã trả lời trước em là, các hộp sữa đặc đều có kích cỡ bằng nhau. Vì thế em đoán rằng, nếu một hình trụ đứng có đường kính bằng chiều cao thì sẽ có thể tích lớn nhất và diện tích xung quanh nhỏ nhất. Em nghĩ, chỉ vì lý đo ấy thì các nhà sản xuất mới thiết kế các hộp sữa nước có kích thước như thế, tức là đường kính bằng chiều cao.

Sau tiếng vỗ tay kéo dài, người dẫn chương trình hỏi thêm: Câu trả lời của bạn vô cùng tuyệt vời. Xin hỏi thêm: Nhưng vì sao các hộp sữa nước lại không to hơn, không bé hơn, dù vẫn theo tỷ lệ kích thước như bạn nói.

Nó trả lời: "Theo em có lẽ là làm theo truyền thống, người tiêu dùng quen mắt với kích thước đó rồi". Cả hội trường lại vỗ tay không ngót. Người dẫn chương trình: "Câu trả lời trên cả tuyệt vời!" Cả trường quay cùng oà ra tiếng vỗ tay cổ vũ. Cả cuộc chơi, chỉ có một lần nó chịu cứng. Đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh dài bao nhiêu? Nó mạnh ở phương pháp tư duy, ở quan sát, chứ yếu về ghi nhớ máy móc. Bố mẹ nghẹt thở, tiếc rẻ.

Nhưng nó vẫn luôn luôn dẫn điểm ba bạn trai.

Đấy là nhũng giờ phút hạnh phúc nhất trong đời vợ chồng Kiên-Tần. Hơn cả hạnh phúc khi đã thuộc về nhau. Hơn cả hạnh phúc khi công việc thành đạt. Đứa con ra đời mới chỉ là kết quả của hạnh phúc lứa đôi.

Đứa con xinh đẹp, mới chỉ là hạnh phúc ngẫu nhiên của sự sinh nở. Đứa con ngoan ngoãn, mới chỉ là hạnh phúc nuôi dậy. Họ có tất cả hạnh phúc ấy cộng lại. Đây là sự khẳng định một cái gì hơn thế, hứa hẹn một tương lai chắc chắn: Nó là sự ghi nhận của xã hội, của cộng đồng, trước xã hội, trước cộng đồng. Là kết quả của những cái tất yếu, hoàn toàn không phải là chuyện may rủi. Để lại cho đời một đứa con thế này, có khi còn hơn cả sự nghiệp của mình. Cho dù sự nghiệp ấy có to tát đến mấy. Biết đâu đó chỉ là phù du, như chuyện hôm qua, hôm nay mình đang phải chịu. Nhất định đêm nay phải thuyết phục bằng được Thảo Tần đẻ thêm cho Thuỵ Dương một đứa em, thằng em thì tốt, mà con em cũng được. Mắt Kiên vẫn nhìn lên sân chơi của con, mà đầu óc lại miên man nghĩ.

Thảo Tần, còn hạnh phúc hơn cả chồng. Trước hết nó là con gái, nó giống mẹ, nó gần gũi mẹ hơn gần gụi bố. Chị trực tiếp dạy nó đọc sách, trao đổi, trò chuyện với nó hằng ngày. Nó là máu thịt của chị, bản sao của chị, phối cảnh đồng dạng của chị. Nhưng mà nó hơn chị, xinh hơn chị, hiểu biết rộng hơn chị. Vì nó, chị có thể rũ bỏ tất cả. Chỉ để làm một cô giáo dạy giỏi, một người mẹ giỏi vì đã sinh đẻ ra, nuôi nấng, dạy dỗ nên người một cô gái xinh đẹp, giỏi giang thế này. Thảo Tần không biết rằng, có hàng triệu bà mẹ ngồi trong trường quay và theo dõi trên màn hình đều hỏi: Con gái nhà ai mà xinh thế, giỏi thế? Sướng thật. Con thế mới là con chứ. Chị vừa chăm chú theo dõi con trả lời, vừa miên man nghĩ… mình phải là mình. Nếu chị ta và nếu chi bộ không biết tôn trọng một nhân cách thì dứt khoát chị sẽ treo ấn từ quan, chỉ để làm một cô giáo dạy giỏi, một người mẹ giỏi - danh hiệu chị tự phong cho mình. Quá đủ cho hạnh phúc một người phụ nữ. Cả anh nữa Kiên ạ, em không biết những rắc rối gì đã đến với anh trong công việc, nhưng em tin vào sự đúng đắn của anh trong việc công lẫn việc gia đình. Em biết, với đàn ông, sự nghiệp quan trọng hơn tất cả. Nhưng nếu gặp quá nhiều rắc rối, lôi thôi, lại thêm cả những ngáng trở, những thủ đoạn, cạm bẫy thì dấn thân làm gì? Một người vợ như em không đủ làm anh yên lòng à? Một đứa con gái như Thuỳ Dương kia, không đủ làm anh mát lòng hả dạ à?

Tiếng vỗ tay như vỡ cả trường quay. Con gái anh đang nhảy cẫng lên vì sung sướng được đội lên đầu vòng nguyệt quế của người chiến thắng. Bạn bè nó đang ào lên sân khấu tặng hoa. Kiên dắt tay vợ đứng dậy, đi lên sân khấu. Thuỳ Dương chen đám bạn đang xúm xít quanh mình đi nhanh về phía bố mẹ. Nó cố mở hai tay đầy hoa ôm lấy bố mẹ. Kìa ông bà nội, ông bà ngoại, bác Đại… cũng lên chúc mừng nó - niềm kiêu hãnh của cả nhà, cả họ.

***

Nhận án kỷ luật, bề ngoài Kiên rỏ ra rất bình tĩnh, tự tin. Nhưng trong thâm tâm anh rất lo. Không biết sẽ còn xẩy ra những gì. Trị mình xong, chắc chắn sẽ đến lượt Diệu. Bàn giao công việc xong, anh báo cáo xin được nghỉ phép năm. Hết thời hạn nghỉ phép, Kiên làm đơn đề nghị, trong khi chờ tổ chức bố trí công tác khác, xin được ở nhà để có thời gian hoàn thành chương trình cao học kinh tế. Nhưng thật ra chả làm được gì thêm cho bản luận văn. Kiên không dặn một câu, nhưng cứ buổi tối, có tình hình gì đặc biệt, Hùng đều gọi đến thông báo cho anh. Nhờ thế anh cũng nắm được dư luận hai cơ quan sau khi mình bị đình chỉ công tác.

Xung quanh bàn bia buổi trưa ngay sau ngày công bố kỷ luật, những người bình luận chia làm hai phe:

- Liều lắm cơ. Ai bảo mó *** ngựa thì nó chả đá cho à?

- Không phải là mó mà là bóp. Bị đá thì đúng rồi, nhưng chưa biết ai ngã ngựa. Đã đến hồi kết đâu? Hãy đợi đấy!

Kiên không biết tổ công tác của Diệu có nên cơm nên cháo gì không? Nó lại là sản phẩm của phương án cải tiến của anh…

Sáng thứ hai, Kiên còn đang ăn sáng với vợ đã nghe Hùng gọi: "Hay quá anh ơi! Đã lần ra tổ con chuồn chuồn rồi. Tờ Thời luận sáng nay đã đăng bài phóng sự điều tra: "Lắt léo chuyện một lô đất ở quận Lâm Dư". Em đọc anh nghe nhớ. - "Dài không?" - "Khá dài!" - "Thế thì tóm tắt thôi, mình sẽ đọc sau". Vừa mới nghe Hùng nói bằng cái giọng mừng rỡ như báo tin vui, Kiên bấm một nút trên điện thoại cho Tần cùng nghe.

Bên kia Hùng đã đặt máy. Tần như trút được gánh nặng. Chị dang rộng cánh tay. Kiên đổ vào người vợ.

Họ siết chặt nhau đến nghẹt thở rồi buông nhau ra. Tần chỉ nói ba tiếng "có thế chứ!", rồi vội chuẩn bị đi làm.

Bây giờ, tờ báo đã mở rộng trước mặt Kiên. Anh đọc thong thả:

"Chuyện xin và cấp đất, hiện nay đương nhiên vẫn thuộc cơ chế xin cho, mà lại nằm trong cơ chế thị trường, với mối lợi không tính được, nên không thể không có chuyện gì. Nói trắng ra là không có chuyện cho không. Nhưng người Việt Nam ta vốn nhân hậu, chả nhẽ được việc mình rồi lại tố cáo người ta ăn của đút lót thì chả ra sao. Mình cũng bị tội là kẻ đút lót mà lại không có chứng cớ gì. Vậy là theo luật định, do không có ai khiếu nại tố cáo, nên không một vị nào có trách nhiệm bị cơ quan pháp luật sờ gáy. Các vị có trách nhiệm, dù bị điều đi công tác khác, tuy có kém oai hơn, có ít mầu mè hơn, nhưng… cho đến lúc nghỉ hưu vẫn không có ai động đến. Ở ta lại chưa có ai bị hồi tố nên coi như hạ cánh an toàn. Từ đó người Thanh Hoa vĩnh viễn cho họ rơi vào quên lãng. Có người phũ mồm lại nói, cứ coi như họ không còn tồn tại trên đời này.

Nhưng chuyện lắt léo của lô đất thuộc quận Lâm Du sau đây thì không thể rơi vào quên lãng được. Bởi nó liên quan đến sinh mệnh chính trị của không chỉ một người, và chắc chắn liên quan đến sinh mệnh của một nhà báo.

Được sự đồng ý và giúp đỡ của một số cơ quan chức năng, nhóm phóng viên Thời luận thấy cần phải làm sáng tỏ vụ này trước toà án dư luận.

Ai cũng biết khu Liên hợp Thể thao Văn hoá Lâm Du đã được xin dôi ra nhiều hecta để cuối cùng chỉ dùng một nửa diện tích ấy cho mục đích áy, phần còn lại xin chuyển đổi mục đích sử dụng. Việc này đã được UBND thành phố phê duyệt bằng văn bản.

Yên trí trong danh sách cán bộ công chức xin đất có tên đồng chí X, nên bí thư Quận uỷ mới khẳng định như vậy với một đại diện cơ quan cấp trên. Nhưng cuối cùng, như báo chí đưa tin, đồng chí X không hề dính dáng gì đến chuyện đất cát lèm nhèm. Vậy là bí thư Quận uỷ bị kỷ luật đã. Sau đó đến những ai liên đợi trách nhiệm dưới quyền? Đáng đời quan liêu!

Bởi thế, bây giờ sự việc được lần ngược trở lại, để tìm xem tổ con chuồn chuồn ở đâu.

Trong thời gian lập danh sách, đã hai lần phó chủ tịch UBND Quận Lâm Du ĐTD nhân được điện thoại trực tiếp của đồng chí X. Đã khôi phục được hai cuộc nói chuyện này từ máy điện thoại ghi âm. Vì thế danh sách chính thức mà bí thư Quận úy đúng là có tên đồng chí X. Nhưng đến khi làm thủ tục cấp đất thì một người tên là A cầm thư tay của đồng chí X đến xin thế tên mình vào. Ông A giải thích đây là việc đổi đất, đề nghị được thông cảm, để tránh phải làm thủ tục sang nhượng rắc rối.

Cơ quan chức năng đã điều tra và xác nhận chuyển đổi đất này là có thật. Và sự thật đã diễn ra với những nước cờ lắt léo thế này.

Ông A là chủ sở hữu ngôi nhà 17 phố Cầu Tre. Đây là một con phố ngắn, và mỏng, áp lưng vào phố Cầu Mây dài hơn nhiều nhưng cũng mỏng và đặc biệt là chỉ có một dẫy bên số chẵn. Vượt qua con đường rộng 32m, có chỗ tới 50 đến 80m là vườn hoa, vườn cây, ăn ra tận mép hồ thơ mộng, không chỉ đẹp mà còn là địa linh, thuỷ linh, bởi nó gắn với bao truyền thuyết, huyền thoại của một quần thể di tích lịch sử văn hoá nổi tiếng, mà bất cứ ai đến Thanh Hoa cũng phải đặt chân đến. Các lễ hội lớn, các cuộc bắn pháo hoa, đốt cây bông, bao giờ cũng phải diễn ra tại đây rồi mới kể đến nơi khác. Do vậy, việc buôn bán, làm ăn, giao dịch ở đây là thuận tiện không đâu bằng.

Đồng chí X có một ngôi nhà ở số 58 Cầu Mây.

Ông A đã bán nhà số 17 Cầu Tre cho đồng chí X với giá một mét vuông đất, đắt hơn cả giá đất ở Luân Đôn hay Tôkiô. Tại sao lại mua với giá cắt cổ như thế? Nhà số 17 Cầu Tre và số 58 Cầu Mây áp lưng vào nhau. Chỉ cần thông tường lưng là được một khu đất có hai mặt tiền ở hai mặt phố vào loại nhất Thanh Hoa.

Hiện nay số 58 Cầu Mây là nhà ba tầng, 17 Cầu Tre là 2 tầng. Phá cả hai, xây một toà nhà năm tầng (theo quy hoạch, khu vực này chỉ được xây không quá năm tầng) với hai mặt tiền ấy, thì tiền mặt cứ việc chảy vào như nước sông Đà!

Số 58 Cầu Mây được thành phố phân bổ sung cho đồng chí X năm 1979, khi ấy, ông đang là cán bộ giúp việc cho một cán bộ cao cấp Trung ương.

Việc thật, người thật thì như thế. Nhưng tra trong hồ sơ thì đồng chí X không hề dính dáng đến việc mua bán này. Người đứng tên chuyển nhượng của ông A lại là ông X1. Chỉ có một chút dây mơ rễ má: X1 là con trai đồng chí X. Ông X1 hiện chỉ đóng vai trò đứng đằng sau một công ty TNHH mà giám đốc là vợ mình. Chả là vì công chức đương nhiệm không được trực tiếp đứng đầu một tổ chức kinh tế tư nhân.

Khi bị hỏi, chẳng lẽ chỉ một lô đất ở quận Lâm Du đủ đánh đổi nhà 17 Cầu Tre, thì ông A thật thà hỏi lại:

- Làm sao mà đủ được?

- Thế còn phải bù những gì nữa?

- Một lô đất khác, ở quận khác.

- Đủ chưa?

- Đủ thế nào được. Cả hai lô ấy cộng lại chưa được một phần ba giá trị nhà tôi.

- Thế còn lại trả bằng gì?

- Bằng vàng chứ bằng gì? Mua bán nhà đất, xưa nay vẫn thế.

- Thế sao ông phải cầm thư tay đồng chí X đến làm gỉ?

- Việc này đã thoả thuận rồi. Như thế đỡ phải một lần sang tên chuyển nhượng. Bởi khi thương lượng đã phải xác định ai nộp thuế. Vì tiền thuế phải tính vào giá thành. Bên nào chạy được, hay giảm thì bên ấy nhận nộp thuế. Thật ra, chủ nhà 17 Cầu Tre kề bên cũng đã ngã giá ấy, nhưng chưa nhất trí được chuyện ai sẽ nộp thuế. Ông X nhận đóng thuế, tức là không mất, hoặc chỉ mất tượng trưng. Thủ tục sang nhượng hai lô đất và nhà tôi, cả đống vàng đấy.

Ở ta có cả 101 cách vận dụng linh hoạt. Những chuyện này, các ông bà thuế thạo lắm.

Làm thế, ông X không hề hai lần có tên trong danh sách xin đất. Thế chả hơn à?

Nhóm phóng viên nội chính".

Bài báo không nói X là ai, không viết tắt tên, cũng không bình luận. Bạn đọc thường chỉ đoán là một nhân vật có hạng. Nhưng giới công chức thành phố thì biết tỏng X là ai rồi.

Thời luận đã tăng số lượng phát hành thêm 500 mà vẫn hết veo. Thật ra, nếu không có chuyện bí thư Quận uỷ Lâm Du khẳng định tên của đồng chí X trong danh sách thì cũng chả sao. Có ai rà soát lại hàng trăm danh sách cấp đất trong thành phố này, xem những ai xin, có đúng tiêu chuẩn không? Ai xin hai lần? v.v…

Nhưng nói thế cũng oan cho Trần Kiên. Thật ra khi nhắc đến đồng chí X, anh cũng chỉ muốn qua đó khẳng định việc quận mình xin chuyển đổi mực đích sử dụng điện tích đất thìa ra là đúng, vì đã được Thành phố phê duyệt và cả đồng chí X cũng xin. Đấy là chuyện rất bình thường. Ai dè, trưởng ban Kiểm tra lại vin vào đất làm án kỷ luật anh nên mới sinh chuyện.

Tờ Thời luận lâu nay đã có uy tín trong đấu tranh cho sự thật, công bằng, lẽ phải. Vụ tổng biên tập của họ bị tạt a xít là một tổn thất lớn với tờ báo, nhưng đồng thời cũng nâng cao vị thế của nó trên diễn đàn công luận. Với hai bài báo liên tiếp nó được đồng nghiệp và công luận đánh giá rất cao. Đào Trọng Toàn sau vụ bị cơ quan cảnh sát điều tra thẩm vấn, bị báo chí lên án đã thành con chi chi nhũn như bún, không còn dám cậy quyền cậy thế ra oai nữa.

Ông ta có vào thăm Triển một lần ở bệnh viện. Lúc ấy, bộ mặt ông ta là cả một sự rối rắm của tâm trạng. Trước hết, đó là một sự sợ hãi. Một gương mặt đàn ông cương nghị trì tuệ như thế, giờ bị huỷ hoại thế kia. Cũng không biết ông ta sợ hãi anh hay sợ hãi sự biến dạng của khuôn mặt anh. Ông ta mặc cảm tội lỗi với anh, nhưng lại không biết đó là tội gì. Miệng muốn nói lời xin lỗi, làm lành, nhưng lại sợ Triển nghĩ sang tội tạt a-xít. Thương thì chắc gì đã thương. Xót thì chắc gì đã xót. Chắc hẳn đã nghĩ nát nước sẽ nói gì khi gặp mặt. Vậy mà lúc trông thấy anh, mặt ông ta vẫn lộ rõ cái bất an, bất ổn, bất định, để cuối cùng nói một câu chả ra sao?

- Anh thấy trong người sức khoẻ thế nào?

Câu này là để hỏi người chưa xác định được bệnh tật của loại bệnh nội khoa, thuộc lực phủ ngũ tạng kia. Chứ bị hãm hại kiểu xã hội đen thế này mà hỏi câu ấy thì không ai nhịn được. Triển vốn đã phải chịu đựng con người này như một thứ tai ương chướng ác từ ngày đại hội bầu ông ta lên chức đứng đầu đoàn thể này. Còn hơn năm nữa mới hết nhiệm kỳ, để lại nhảy sang một ghế nào đó bên hệ thống chính quyền.

Anh không tôn trọng ông ta vì hai lẽ. Không hiểu biết gì về báo chí. Điều ấy thì có thể bỏ qua. Tệ hại nhất là ông ta coi tờ báo này như một công cụ để đề cao mình và giải quyết các mối quan hệ cá nhân. Anh không nghĩ ông ta có thể nhúng tay vào vụ hãm hại mình. Anh đã đặt ra bao nhiêu câu hỏi về việc ấy mà vẫn chưa hé ra một mối nghi ngờ nào.

Chắc hẳn đấy không phải là đối thủ trực tiếp của anh, của Thời luận. Nó phải ở một phạm vi xa hơn, một tầm rộng hơn nhiều, rộng đến không ai phát hiện thấy mối liên hệ giữa nó và sự việc. Nếu chỉ là một vụ đâm thuê chém mướn thì bắt được thủ phạm sẽ ra ngay.

Đằng này thủ phạm đã không bắt được, mà cũng không một chút tăm hơi. Đối tượng kín võ đến mức ngay cả người được trục tiếp hỗ trợ là Vũ Sán cũng không hay biết gì khi nghe: "Chúng tôi rất quan tâm đến ông… Có việc quan tâm, chính ông cũng không biết đâu".

Triển nghe ông ta hỏi vậy, khẽ nhếch mép cười. Bộ mặt anh, dù đã được những mũi kim vi phẫu thuật của giáo sư thẩm mỹ chỉnh hình đầu ngành tỉ mẩn vá hết sức khéo léo cũng vẫn thảm hại vô cùng.

- Cảm ơn anh đã quan tâm. Bảo rất yếu cũng được mà bảo rất khoẻ cũng được… Bởi Tổ chức Y tế Thế giới định nghĩa, sức khoẻ là một trạng thái thoải mái hoàn toàn về thể chất, tinh thần và xã hội, chứ không phải chỉ là một tình trạng không bệnh tật hay tàn tật. Theo đó thì tôi đang trong tình trạng sức khoẻ cực kỳ xấu.

Ông ta về rồi, Triển lắc đầu: Không biết xã hội có thật sự cần những con người như thế này không nhỉ.

Anh ra viện hôm trước thì hôm sau tờ Chính luận đăng ảnh anh giữa trang nhất, với những giòng chữ to sau đây:

"Nằm trên giường bệnh, Phạm Năng Triển vẫn điều hành báo Thời luận. Hai bài báo vừa qua có sức chiến đấu như những trái bộc phá tấn công vào chế độ tham nhũng. Những người làm báo Việt Nam coi vết sẹo trên mặt anh là bia căm thừ tội ác những thế lực đen tối. Các cơ quan bảo vệ pháp luật và chúng ta phải trả anh món nợ này Phạm Năng Triển - anh hùng báo chí thời kỳ đổi mới! Tại sao không?

Câu hỏi này xin gửi tới các cấp, các ngành có trách nhiệm, trước hết là Hội nhà báo Việt Nam".

***

Đây là lần thứ hai Đại nhận được thư con. Thư trước làm anh không vui. Anh biết bố con không được sống gần nhau suốt những năm mình sống trong quân ngũ nên mọi chuyện nuôi dạy đều do vợ đảm nhiệm. Bố con do vậy không mấy khi trò chuyện, tâm sự. Anh không hiểu nó, cả chuyện học hành lẫn sinh hoạt. Đến chuyện quan hệ nam nữ của nó thì Đại nhận ra rằng, nó sạo lắm. Đại không hể có ý đấy nó đi du học cho khuất mắt để giải quyết chuyện hôn nhân của mình cho đỡ chướng. Ngay khi sang Nga lần đầu, anh đã có ý định cho nó đi du học. Nó đã có vốn ngoại ngữ, chỉ cần có học vấn đại học ở nước ngoài cho phù hợp với kinh tế thị trường. Nhiều người tính thế chứ đâu phải mình anh.

Chuyện Đại và Kiều Linh xảy ra thì thủ tục cho nó đi đã xong. Thật ra, nếu vợ anh không phải là người đã vướng vào nó thì cũng có thể lùi ngày bay lại cho nó dự ngày vui của bố cũng được… Vì chuyện ấy mà anh cho nó đi ngay cho đỡ khó xử cả hai phía - nó và vợ anh - chứ nào có định dấu nó. Mà làm sao dấu mãi được. Vì thế anh không ngạc nhiên khi nó mở đầu thứ thế này:

"Con viết thư này mừng bố. Qua bạn bè con biết bố đã lấy vợ. Vợ bố lại là KL. Nếu việc cô ấy gặp bố là ngẫu nhiên thì không sao. Nếu là cố ý thì đấy là cô ấy trả thù con đấy. Bởi khi từ biệt con, cô ấy có bảo "quả đất tròn đấy!". KL sắc sảo, già dặn và khôn ngoan. Tại con chỉ quan tâm đến khía cạnh *** nên câu chuyện mới ra như thế. Con nghĩ gặp được một người như bố, cô ấy sẽ là một người vợ tốt. Nếu là trường hợp thứ nhất thì bố cho con gửi lời xin lỗi vì những gì đã xảy ra với cô ấy. Đó là sai lầm của một thời phung phí cả thời gian, sức lực và tiền của bố mẹ, kể cả vụ với cô giúp việc nhà mình. Rồi con sẽ phải làm quen với KL trong cương vị mẹ kế vậy".

Nó nghĩ thế thì được. Có vẻ bắt đầu biết suy nghĩ rồi. Đại đọc tiếp, rất mừng thấy con tự nhận xét về mình:

"Hồi mới sang, con cũng rất quan tâm đến chuyện ***. Nhưng thấy các bạn khác chí thú học hành nên con cũng suy nghĩ nhiều. Mà chuyện *** ở bên này lại quá đơn giản. Nhưng nó chỉ mang lại những vui thú nho nhỏ. Đến nhanh mà đi cũng nhanh. Chả để lại gì cho sự nghiệp của mình". Đại mỉm cười khi thấy thằng con chơi bời như thế mà tự nhiên lại nhắc đến sự nghiệp. Anh thật sự vui khi nó viết tiếp: "Chắc bố ngạc nhiên khi con nhắc đến sự nghiệp, chuyện xa lạ với con khi còn ở nhà. Khi thấy mọi người xung quanh đều chăm lo đến chuyện học hành, đều tính đến chuyện làm ăn, con đâm ra nghĩ ngợi. Đơn giản thế thôi bố ạ. Nhất định con sẽ làm giầu cho bố xem.

Từ suy nghĩ ấy, con để ý xem xung quanh người ta làm ăn thế nào và bố có biết không, con mới phát hiện ra một việc có thể làm ăn được, vì bên mình đã làm ngon rồi. Đó là việc lập một cơ sở sản xuất bánh đa nem. Bên này họ rất khoái món nem rán của mình.

Người mình vẫn phải chở từ nhà sang. Con biết cách làm công nghiệp chứ không tráng thủ công từng chiếc một đâu. Nếu việc này thành con sẽ gây dựng cho mình cơ sở làm ăn ở bên này".

Thế nghĩa là nó định làm ăn lâu dài ở bên ấy? Có vẻ thế lắm. Anh dừng lại suy nghĩ một lát. Bắt đầu thấy vui khi nghĩ về con trai. Đại không biết rằng những dòng sau đó lại làm anh choáng váng thật sự.

Bây giờ con muốn nói với bố một chuyện. Con cứ đắn đo mãi xem có nên nói không. Mới đầu con nghĩ, hay là cứ để trong tình cảm của bố, mẹ mãi mãi là người vợ thuỷ chung, đoan trang. Không biết khi nói ra chuyện này, ở dưới ấy mẹ có trách giận con không? Dẫu sao thì chuyện đã qua, mẹ đã mất. Con nghĩ, bố phải biết chuyện cũ để có một sự quan tâm cần thiết đến KL bây giờ. Mẹ đã chết vì tai nạn giao thông khi cùng đi với một người, mà người ấy có quan hệ trên mức tình cảm với mẹ. Chỉ vì thời gian ấy, bố không có điều kiện gần gũi mẹ nên mới xẩy ra như thế. Con hy vọng bố sẽ không bị sốc vì chuyện này. Bố cũng đừng trách cứ mẹ làm gì".

Đại choáng người. Anh không thể nào tưởng tượng được, người vợ yêu chiều mình như thế lại có thể đem lòng yêu một người khác. Anh nhớ mỗi lần về, Thuỵ Miên lại nấu món riêu cá với mẻ cho anh. Đĩa rau xà lách, húng… chỉ mới trông đã thấy ngon rồi. Và cái màn gãi lưng rất khoái cho anh… Lần nào trở về đơn vị, anh cũng hào hứng kể với anh em trong ban chỉ huy về vợ mình. Vậy mà… Không nhẽ người ta có thể yêu cả hai người đàn ông? Có thể như thế không? Hay cũng như người ta có thể hai tay vẫn bắt hai con cá đấy thôi. Tại sao mình không cảm thấy một sự giả dối nào? Đấy là thật hay giả dối? Làm sao mà giả dối được nhỉ? Chỉ có thể giải thích thế này: khi mình về thì cô ấy yêu mình. Khi mình đi vắng thì cô ấy yêu người khác. Người đàn bà lấy chồng phải luôn luôn có chông bên cạnh à? Thế bao nhiêu người lính phải xa vợ bao nhiêu năm trong cả hai cuộc kháng chiến thì vợ đều yêu người khác hết hay sao? Lại còn nhũng người hoạt động tình báo nữa chứ? Họ biệt vô tăm tích, họ bị mang tiếng là theo địch thì các bà vợ thế nào? Nếu họ giữ được thì quý biết bao, mà không giữ được thì cũng đừng trách họ làm gì.

Tội nghiệp. Nghĩ đến đấy, Đại cũng thấy nhẹ người đi một chút…

Đại đọc phần con viết thêm:

"Nếu thấy cần thiết, bố có thể chuyển thư này cho ông bà hay cô chú Kiên-Tần xem cũng được.

Con đã mua máy tinh xách tay, phục vụ cho việc học tập, làm ăn và liên hệ thư từ. Từ nay bố con có thể liên hệ thường xuyên hơn bố ạ.

Chúc bố sức khoẻ, hạnh phúc và thắng lợi trong công việc làm ăn.

Con Lê Cường"

Đêm ấy, Đại vẩn vơ nhớ đến người vợ đã mất, không ra giận, không ra thương. Kiều Linh vẫn ngủ ngon lành, vô tư như đứa trẻ sau bữa bú no nê. Cái bụng vồng lên với đứa con ôm đầu khoanh tròn trong bụng mẹ. Đại khẽ đặt tay lên bụng vợ làm chị cựa mình.

Mắt vẫn nhắm nghiền, Kiều Linh đưa hai tay lên đỡ bụng, từ từ trở mình về phía chồng. Tay chị rờ rờ tìm tay chồng, nắm lấy, rồi lại ngủ tiếp ngon lành.

Hoá ra đây là lần đầu tiên Đại biết đến hạnh phúc làm bố trong từng giờ, từng phút được bế vợ từ xe vào nhà hộ sinh, được nóng lòng túc trực, hồi hộp nghe thông báo con trai, ba cân hai. Lần đầu tiên Đại được mẹ vợ sai vặt những việc phải làm của một người đàn ông hầu vợ đẻ. Thằng cu được ông nội gợi ý và bố mẹ rất vui vẻ đồng ý đặt tên là Thành, ghép cả tên bố: Lê Đại Thành.

Đến mừng anh chị, Thảo Tần nói với anh trai:

- Em nghĩ, dù anh có trở thành tỉ phú đô la, nhưng nếu cu Đại Thành không trở thành một con người thật sự thì anh cũng chả sung sướng gì đâu. Em bắt đầu thấy mến vợ anh. Anh nên lấy gia đình làm trọng. Chuyện của nhà em chưa biết kết cục ra sao. Sau hai bài trên báo Thời luận, chắc chắn sự việc sẽ phải được xem xét lại Nhưng cũng chưa biết thế nào. Tổ chức vẫn là việc rắc rối nhất trên đời này. Dù nhà em có làm gì, hay theo anh đi làm kinh tế thì em vẫn phải là cái phanh, là sợi dây hãm để nhắc rằng, anh ấy đang có một gia đình. Nó không phải là lớn nhất. Nhưng không có gia đình là không có bến đỗ đâu. Dù anh có bay cao bay xa đến đâu cũng phải có bến đỗ anh ạ.

***

Vợ đi làm rồi, Kiên ngồi nhà một mình. Anh tĩnh tâm trở lại. À, phải gọi ngay cho Diệu đã:

- Chắc em đọc báo rồi. Anh cảm ơn đồng chí tổ trưởng công tác đã hoàn thành suất sắc nhiệm vụ.

Diệu còn mừng vui hơn Kiên:

- Nếu anh không bổ sung một nhà báo ở giai đoạn cuối thì dù có lần ra đầu mối, cũng không làm nên trái bom sáng nay được. Phen này…

Kiên ngắt lời chị:

- Đừng vội mừng quá em ạ. Mới là sáng tỏ một sự thật. Nhưng sự thật ấy được sử dụng như thế nào lại là chuyện khác.

Kiên biết rất rõ điều này: khi nào tổ chức đứng về phía nào thì phía ấy thắng. Người này không thuộc tổ chức Thành uỷ mà là tổ chức Trung ương quản lý. Điều này làm anh phần nào tin tưởng hơn. Thế nào cũng phải đợi. Đợi mà biết sẽ được cái gì thì mình sẽ kiên trì đợi. Chỉ sợ xôi hỏng bỏng không. Chuyện nhà đất ở Thanh Hoa, nhiều cán bộ dính vào quá, mà không phải chỉ cán bộ Thanh Hoa dính vào, người trên người Thanh Hoa cũng dính vào kia mà. Khi nó trở thành phổ biến thì dễ bị coi là chuyện bình thường lắm.

Đại điện về:

- Thế này thì chú chả thèm đi làm kinh tế với anh rồi.

Kiên cười:

- Chưa đâu vào đâu đâu anh ạ.

- Xem ra thì việc của chú không phải là không có bất trắc đâu nhỉ?

Kiên gọi điện cho bố vợ, đã thấy giọng nói mừng rỡ của ông:

- Tôi cũng định gọi điện cho anh đây. Bố đọc báo rồi. Như vậy là lý do kỷ luật anh đã không còn xác đáng. Chắc chắn sự việc sẽ được xem xét lại.

- Nếu được thế thì tốt quá! Nhưng còn chuyện đố kỳ ghen ghét nữa bố ạ. - Kiên nhớ đến thái độ của trưởng ban Kiểm tra nên nói vậy.

Ông bố bảo:

- Anh đừng nhầm. Người ta đố kỵ là đố kỳ giữa cá nhân với nhau, không có chuyện đố kỳ giữa một tập thể với một cá nhân. Còn chuyện anh để cho cả tập thể mất cảm tình, lại là chuyện khác. Bố nghĩ con không rơi vào trường hợp này.

Ông Hoè nói đúng. Không bao giờ Kiên rơi vào hoàn cảnh ấy. Nhưng cá nhân đố kỵ với anh thì có. Mà có không ít. Người ta khó chịu vì anh đúng mới lạ. Người ta muốn anh phải xưng hô như con cháu trong nhà. Đến cái mặt anh ưa nhìn thế này cũng trở thành nhược điểm. Mình sắc sảo hơn người là dở rồi. Lại còn cải tiến cải lùi nữa chứ. Định chơi trội chứ gì? Định lên nữa chứ gì? Thái độ đố kỵ không giấu giếm của trưởng ban Kiểm tra vẫn ám ảnh anh như một vết bẩn trên quần chưa kịp giặt. Mà mình thì chỉ muốn cho công việc chạy nhanh hơn thôi. Mình biết xấu hổ hơn họ khi thấy thiên hạ đã bỏ mình quá xa rồi. Ai có lòng tự trọng chả nghĩ như thế. Mình quyết định mọi việc lớn mà khi có chuyện xảy ra lại đứng ngoài thì thậm vô lý. Người tự trọng không ai làm thế, nhất là khi người phải chịu đòn thay là người thân quý của mình. Việc cải tiến phương thức lãnh đạo của Kiên xuất phát từ việc cụ thể như thế chứ nào có mưu đồ gì cho cam. Bây giờ thì lĩnh đủ đòn rồi! Cho dù một phần sự thật được phanh phui thì chắc gì vụ việc sẽ thay đổi. Chuyện làm mất uy tín của Bí thư chỉ là lý do được nêu lên, còn những lý do ngầm không được nêu lên, ai mà biết được. Anh nhớ hôm đồng chí phó bí thư trường trực Thành uỷ gặp trước khi đưa vụ của anh ra cuộc họp thường vụ. Ông ấy nói, không ra phê bình, cũng không phải là một lời khuyên, mà cũng chẳng phải là phân tích: "Kể ra, nếu có ý thức bảo vệ lãnh đạo thì đồng chí không nói chuyện ấy ra mới phải… Ngừng một tý, ông lại tiếp: "… Hoặc là trực tiếp báo cáo với Tổ chức Thành uỷ cũng được. Đằng này…". Một cách nhìn vấn đề như thế thì chả thể nói gì được. Mặc dù anh không hề định tố chuyện đất của Bí thư mà chỉ lấy việc ấy ra để bảo đảm cho việc chia đất ở Quận mình thôi. Chỉ bấy nhiêu đã đủ chết rồi. Một việc trực tiếp liên quan đến bí thư Thành ủy như thế nên khi đưa ra cuộc họp Ban chấp hành Đảng bộ thành phố biểu quyết, 100% đồng ý kỷ luật anh.

Đợi xem lại kỷ luật mình ư? Ai xem? Phải can đảm lắm mới dám làm. Mà xem ra mấy người mà anh tiếp xúc chả có ai có chút can đảm ấy. Một việc cỏn con như thế, cấp trên cũng chả để mắt tới, nếu anh không kêu. Mà Kiên thì chả kêu rồi. Anh dám chịu thất bại.

Để xem con tạo xoay vần đến đâu.

Đại Lải, 4.2005

Hết