|
|
10-09-2008, 09:36 AM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
Hồi thứ năm
VÆ°Æ¡ng tú tà i bà n láºp vợ hầu
Nghiêm giám sinh thá» chung chÃnh tẩm.
Những ngÆ°á»i Hồi giáo nghe nói tri huyện Thang đã gông chết thầy của há», bèn nổi lên vây chặt lấy nha môn, má»™t giá»t nÆ°á»›c cÅ©ng không lá»t. Má»i ngÆ°á»i cứ gà o lên đòi Ä‘Æ°a TrÆ°Æ¡ng TÄ©nh Trai ra đánh chết. Tri huyện hoảng hốt tra xét ở trong nha môn, má»›i biết có ngÆ°á»i đã để lá»t việc ấy ra ngoà i. Tri huyện nói:
- Ta thì không sợ gì. Ta là chủ má»™t huyện. Nó dám là m gì ta? NhÆ°ng nếu há» và o đây mà thấy ông TrÆ°Æ¡ng thì không biết ra thế nà o. Phải có cách gì Ä‘Æ°a ông TrÆ°Æ¡ng ra khá»i nÆ¡i nà y má»›i được.
Y bèn vá»™i và ng gá»i mấy ngÆ°á»i tâm phúc đến nha môn cùng nhau bà n bạc. May sao phÃa sau nha môn ở sát phÃa bắc thà nh. Mấy sai nhân bèn lẻn ra ngoà i thà nh lấy dây thừng thả Phạm Tiến, TrÆ°Æ¡ng TÄ©nh Trai xuống, thay đổi y phục, mặc đồ xanh, Ä‘á»™i mÅ© cói, Ä‘i già y cá», theo má»™t con Ä‘Æ°á»ng nhá», chạy nhÆ° con chó nhà có tang, nhÆ° con cá vừa lá»t lÆ°á»›i, chạy suốt cả đêm má»›i vỠđến tỉnh thà nh.
Trong lúc đó, bá»n quan lại ở đấy ra an dân, dá»— ngon dá»— ngá»t. Dân Hồi má»›i dần dần tan Ä‘i. Tri huyện Thang Ä‘em tình hình ấy viết tá» bẩm vá»›i án sát. Ãn sát viết giấy gá»i tri huyện lên. Tri huyện Thang thấy án sát thì cất mÅ© sa, để đầu trần cúi đầu chịu tá»™i, án sát há»i:
- Việc nà y thực ra, quan huyện là m quá đáng. Gông nó là đủ rồi cần gì phải lấy thịt chồng lên gông. Như thế còn ra hình pháp gì! Nhưng cái thói xấu xa nà y thì phải trị ngay không thể để lan rộng. Ta phải bắt mấy thằng đầu sỠra mà trị hết. Ông cứ vỠnha. Từ nay là m việc gì cũng nên châm chước, chớ có là m quá đáng.
Tri huyện Thang lại cúi đầu nói:
- Việc đó là con là m sai, mong Æ¡n quan lá»›n bảo toà n cho, tháºt nhÆ° là ơn cha mẹ. Việc sai lầm con xin chữa. Sau khi quan lá»›n đã xét minh bạch, xin quan cho phép con trị bá»n cầm đầu để cho con được thể diện.
Ãn sát bằng lòng. Tri huyện cảm tạ vá» Cao Yếu. Sau má»™t thá»i gian, quả nhiên năm ngÆ°á»i Hồi giáo cầm đầu ở Cao Yếu bị khép và o tá»™i bức bách quan trên, theo luáºt bị đóng gông giao cho quan huyện răn dạy. Tri huyện thấy công văn đến thì ra lệnh bắt, và sáng sá»›m hôm sau ra công Ä‘Æ°á»ng Ä‘em mấy ngÆ°á»i Hồi giáo ra trị tá»™i.
Tri huyện Thang sắp Ä‘i và o nhà trong thì thấy hai ngÆ°á»i đến kêu oan, bèn đến há»i. Má»™t ngÆ°á»i là VÆ°Æ¡ng Tiểu Nhị. VÆ°Æ¡ng Tiểu Nhị là láng giá»ng sát nách của Nghiêm cống sinh. Tháng ba năm ngoái, má»™t con lợn của Nghiêm chạy lạc và o nhà VÆ°Æ¡ng. VÆ°Æ¡ng vá»™i và ng Ä‘em lại trả. Nghiêm nói “Lợn đã chạy đến nhà ngÆ°á»i ta, bây giá» lấy vá» tháºt là không mayâ€. Bèn bắt VÆ°Æ¡ng mua con lợn kia giá tám đồng cân bạc. Nay nhà VÆ°Æ¡ng nuôi con lợn đã hÆ¡n má»™t trăm cân, không ngá» lại chạy sang nhà Nghiêm. Nghiêm đóng cá»a lại. Anh của Tiểu Nhị là VÆ°Æ¡ng Äại đến nhà Nghiêm đòi lợn. Nghiêm nói: “Lợn là của tôi, anh muốn bắt nó vá» thì phải trả cho đúng giá, cứ Ä‘em mấy lạng bạc đến đây để Ä‘Æ°a nó vá»â€.
VÆ°Æ¡ng Äại là ngÆ°á»i nghèo, là m gì có tiá»n, má»›i cãi mấy câu, đã bị mấy đứa con trai của Nghiêm cống sinh rút cái then cà i cá»a ra đánh gần chết, gãy cả đùi, Ä‘ang nằm liệt ở nhà . Vì váºy Tiểu Nhị đến để kêu oan.
Tri huyện quay vá» phÃa ngÆ°á»i thân oan thứ hai. NgÆ°á»i nà y đã năm sáu mÆ°Æ¡i tuổi.
Tri huyện há»i: - Tên anh là gì. NgÆ°á»i kia bẩm:
- Tên con là Hoà ng Má»™ng Thống, ở nhà quê. Năm ngoái tháng chÃn, con lên huyện ná»™p thuế nhÆ°ng thiếu tiá»n, có nhá» ngÆ°á»i vay ông Nghiêm hai mÆ°Æ¡i lạng bạc, má»—i tháng lá»i ba phân. Con đã viết văn tá»± để lại nhà ông ta, nhÆ°ng con chÆ°a lấy tiá»n ông ta, vì lúc Ä‘i ra phố con gặp má»™t ngÆ°á»i bà con nói rằng ông ta có thể cho con vay số tiá»n, còn thiếu bao nhiêu thì há»i vay anh em trong là ng. Ông ta khuyên con chá»› há»i vay nhà ông Nghiêm. Con giao tiá»n thuế xong, cùng ngÆ°á»i bà con vá» nhà . Việc đó xảy ra đã ná»a năm. Nay con nhá»› lại việc cÅ©, đến xin ông Nghiêm trả lại tá» văn tá»±. Ông ta đòi phải trả tiá»n lá»i mấy tháng nay. Con nói: “Tôi không vay vốn thì là m sao phải trả tiá»n lá»i.†Ông Nghiêm bảo “giá anh lấy lại tá» văn tá»± ngay từ bấy giá» thì tôi đã có thể cho ngÆ°á»i khác vay để lấy lãi rồi. Vì anh không lấy lại văn tá»±, thà nh ra hai mÆ°Æ¡i lạng bạc của tôi vẫn phải để yên mà bá» mất tiá»n lá»i ná»a năm. Cái đó Ä‘á»u là do anh cảâ€. Con tá»± nghÄ© là có lá»—i, nhá» ngÆ°á»i trung gian nói xin Ä‘em rượu thịt đến để lấy lại tá» văn tá»±. Ông Nghiêm không chịu. Ông ta lấy mất con lừa và bao gạo của con, nhÆ°ng vẫn không chịu trả cho con tá» văn tá»± kia. Xin quan lá»›n xét cho con nhá».
Tri huyện nghe váºy nói:
- Má»™t anh cống sinh, đã dá»± và o hà ng thân sÄ©, thế mà ở trong là ng xóm không là m nên việc gì tốt, lại cứ lừa dối ngÆ°á»i ta, tháºt là tệ hại!
Bèn phê chuẩn hai tá» Ä‘Æ¡n kêu của hai ngÆ°á»i kia, và bảo há» chỠđợi ở ngoà i. NhÆ°ng đã có ngÆ°á»i Ä‘em việc nà y báo vá»›i Nghiêm cống sinh. Nghiêm hoảng hốt nghÄ© bụng, những việc nà y Ä‘á»u là việc thá»±c cả. Nếu mà xét ra thì ta còn mặt mÅ©i nà o nữa. “Ba mÆ°Æ¡i sáu chÆ°á»›c, chÆ°á»›c gì là hÆ¡nâ€. Bèn thu xếp hà nh lý chạy ra tỉnh.
Tri huyện chuẩn y hai tá» Ä‘Æ¡n kiện, sai ngÆ°á»i đến nhà Nghiêm để đòi há»i thì Nghiêm không có ở nhà nữa. HỠđến nhà ngÆ°á»i em của Nghiêm. NgÆ°á»i nà y tên là Nghiêm Äại Dục, tá»± là Trà Hòa. Còn ngÆ°á»i anh thì tá»± là Trà Trung. Hai ngÆ°á»i là anh em ruá»™t, nhÆ°ng không ở cùng má»™t nhà . Trà Hòa là má»™t anh giám sinh nhà già u hà ng chục vạn. Sai nhân ở huyện Ä‘em việc nà y nói lại vá»›i Trà Hòa. Trà Hòa tuy già u nhÆ°ng nhát gan. Thấy anh không ở nhà , y không dám khinh nhá»n há», liá»n giữ há» lại đãi má»™t bữa cÆ¡m rượu, biếu hai nghìn đồng tiá»n cho há» Ä‘i. Rồi sai thầy tá»›i má»i hai ông cáºu đến bà n công việc.
Hai ngÆ°á»i nà y há» VÆ°Æ¡ng, má»™t ngÆ°á»i là VÆ°Æ¡ng Äức, má»™t ngÆ°á»i là VÆ°Æ¡ng Nhân. Há» là sinh viên có há»c bổng ở trÆ°á»ng huyện. Há» Ä‘á»u có tiếng trong việc dạy há»c và kiếm được nhiá»u tiá»n. Nghe em rể má»i, cả hai Ä‘á»u đến. Trà Hòa kể lại việc nà y và nói:
- Hiện nay đã có giấy đòi, ta phải là m thế nà o? Vương Nhân nói:
- Anh của dượng thÆ°á»ng ngà y vẫn khoe là quen thân cụ Thang, nhÆ°ng tại sao hôm nay má»›i có thế đã bá» chạy?
- Chuyện nói không bao giá» hết. NhÆ°ng anh tôi hôm nay Ä‘i rồi, bá»n sai nhân thì cứ đến đây kêu gà o đòi bắt. Tôi là m sao mà bá» việc nhà đi tìm anh tôi cho được.
- Ông ta nhất định không chịu vỠđâu.
Vương Nhân nói:
- Ai lo việc nấy. Việc nà y liên quan gì đến dượng? VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Chú không biết đấy thôi. Bá»n sai nhân thấy nhà dượng có bát ăn, nên chúng sinh sá»± để mong kiếm chác “hay kẻ có tóc không hay kẻ trá»c đầuâ€. Nếu dượng bá» mặc thì chúng sẽ là m ra lẽ đấy. Bây giá» chi bằng ta dùng kế “rút củi dÆ°á»›i nồiâ€. Nhá» ngÆ°á»i trung gian đến nói vá»›i những ngÆ°á»i viết Ä‘Æ¡n kiện được vừa lòng. Sau đó ta có thể viết giấy báo quan huyện rằng công việc đã thu xếp xong. NhÆ° thế tránh được những việc xảy ra sau nà y.
Vương Nhân nói:
- Không cần nhá» ngÆ°á»i ngoà i. Anh em ta cứ Ä‘i tìm VÆ°Æ¡ng Tiểu Nhị và Hoà ng Má»™ng Thống, đến nhà há» nói cho há» rõ. Ta Ä‘em lợn trả cho nhà há» VÆ°Æ¡ng, cho ngÆ°á»i bị đánh gãy đùi má»™t Ãt tiá»n. Tìm tá» văn tá»± trả cho há» Hoà ng. Việc đã qua thì bá» hết.
Nghiêm Trà Hoà :
- Cáºu nói thế không được! Bà chị tôi là ngÆ°á»i không biết Ä‘iá»u, mấy thằng cháu lại toà n là đồ nhÆ° lang nhÆ° sói, chúng nó không chịu nghe đâu. Äá»i nà o chúng nó lại chịu trả lợn và trả văn tá»± cho ngÆ°á»i ta!
VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Dượng nói thế không được. Nếu bác gái và các cháu vẫn cứ cố chấp thì đó là điá»u không may. Dượng phải bá» ra và i lạng bạc theo giá con lợn để trả cho nhà há» VÆ°Æ¡ng. Còn vá» văn tá»± nhà há» Hoà ng thì chúng tôi sẽ là m trung gian viết má»™t tá» cho há» Hoà ng để huá»· tá» văn tá»± kia Ä‘i. Chỉ có thế má»›i giải quyết được công việc và dượng má»›i khá»i tai tiếng.
Bà n bạc xong, má»i việc Ä‘á»u thu xếp ổn thá»a. Nghiêm Trà Hòa tốn mất mÆ°á»i mấy lạng bạc. Việc ở nha môn xong xuôi. Sau mấy hôm, Nghiêm là m má»™t bữa rượu, má»i hai ông cáºu đến ăn để cảm Æ¡n. Hai ông tú tà i nà y muốn là m bá»™ không chịu Ä‘i. Nghiêm bèn dặn đầy tá»› đến nói:
- Mợ ở nhà mệt, nay nhân có bữa rượu mợ muốn nói vá»›i hai cáºu má»™t và i việc.
Hai ngÆ°á»i nghe váºy má»›i đến.
Nghiêm má»i và o phòng khách rót trà , gá»i đầy tá»› đến bảo vá»›i vợ là khách đã đến. Má»™t a hoà n ra má»i hai ngÆ°á»i và o phòng. Hai ngÆ°á»i thấy em gái là VÆ°Æ¡ng thị da và ng, gầy gò ốm yếu, Ä‘i không vững, Ä‘ang chuẩn bị bóc hạt dÆ°a, bóc hạt dẻ, lo kẹo bánh. Thấy anh đến, VÆ°Æ¡ng thị bá» tất cả ra chà o. NgÆ°á»i vú em tay bế đứa con trai nhá» của nà ng hầu má»›i ba tuổi cổ mang kiá»ng bạc, mặc áo quần Ä‘á» ra kêu “cáºu, cáºuâ€. Hai ngÆ°á»i uống trà xong. Má»™t a hoà n đến nói:
- Cô Triệu ra chà o hai cáºu. Hai ngÆ°á»i vá»™i và ng nói:
- Không dám.
Hai ngÆ°á»i nói chuyện nhà qua loa, lại nói bệnh em gái. Há» bảo:
- Äó chẳng qua là hÆ° nhược, cần phải có nhiá»u thuốc bổ.
Ở ngoà i đã dá»n tiệc xong. Nghiêm má»i ra dá»± tiệc. Trong khi nói chuyện há» lại nhắc đến chuyện Nghiêm Trà Trung. VÆ°Æ¡ng Nhân cÆ°á»i há»i VÆ°Æ¡ng Äức:
- Nà y anh, tôi tháºt không hiểu ông ta viết lách nhÆ° thế mà cÅ©ng thi Ä‘á»— được là tại là m sao?
- Äó là sá»± việc ba mÆ°Æ¡i năm trÆ°á»›c đây. Lúc bấy giá» ngÆ°á»i chấm thi toà n là ngá»± sá». Há» là lại Ä‘iển xuất thân có biết văn chÆ°Æ¡ng là cái gì!
- Ông ta cà ng ngà y cà ng quái lạ! Chúng ta là thân thuá»™c, má»™t năm má»i ông ta mấy lần, thế mà chúng ta chÆ°a bao giỠđược uống má»™t chén rượu của nhà ông ta. Nhá»› lại chỉ có năm ngoái khi Ä‘á»— cống sinh, dá»±ng cá»™t cá» trÆ°á»›c nhà thì ông ta có má»i tôi ăn má»—i lần.
VÆ°Æ¡ng Äức cau mà y nói:
- Lúc đó tôi không Ä‘i! Ông ta Ä‘á»— cống sinh, bắt ngÆ°á»i ta góp tiá»n Ä‘i mừng.
Cả thôn trưởng và má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải mất tiá»n. Ông ta lấy được đến má»™t hai trăm quan tiá»n. NhÆ°ng tiá»n nhà bếp, tiá»n hà ng thịt thì đến nay vẫn chÆ°a trả. Cứ hai tháng má»™t lại có má»™t lần hỠđến là m ồn, tháºt là xấu.
Nghiêm Trà Hòa nói:
- Nói ra, không tiện, nhÆ°ng thá»±c ra không giấu gì hai cáºu: Nhà tôi có má»™t Ãt ruá»™ng, gia đình bốn miệng ăn, nhỠđó sống qua ngà y. Thịt lợn thì tôi không dám mua má»™t cân. Chỉ khi nà o thằng cháu vòi ăn, tôi má»›i mua cho cháu bốn tiá»n thịt chÃn. Anh tôi tấc đất cắm dùi cÅ©ng không có; nhà thì lắm miệng ăn, thế mà trong khoảng ba ngà y mua tá»›i năm cân thịt. Thịt nấu rồi chỉ ăn luôn má»™t bữa. Äến bữa chiá»u lại mua chịu cá. Lúc đầu má»›i chia gia tà i thì ruá»™ng vÆ°á»n nhÆ° nhau cả. Bây giá» thì ăn sạch hết. Äến cả ghế gá»— hoa lê trong nhà cÅ©ng lén Ä‘Æ°a ra cá»a sau đổi lấy thịt. Các cáºu xem việc nhà nhÆ° thế nà y là m sao cho tiện?
Hai ngÆ°á»i cÆ°á»i khanh khách. CÆ°á»i xong lại nói:
- Chúng ta cứ nói chuyện nà y mãi quên cả ăn uống. Äâu mau Ä‘em các hạt xúc xắc ra.
Nghiêm Ä‘Æ°a các hạt xúc xắc cho các cáºu, nói:
- Chúng ta thả xúc xắc lấy trạng nguyên chơi! Ai thả được trạng nguyên thì phải uống một chén rượu.
VÆ°Æ¡ng Äức, VÆ°Æ¡ng Nhân lần lượt thả được trạng nguyên. Má»—i ngÆ°á»i uống mấy chục chén rượu. Có má»™t Ä‘iá»u lạ: Con xúc xắc kia hình nhÆ° Ä‘oán được việc ngÆ°á»i. Nghiêm thả mấy cÅ©ng không trúng trạng nguyên. Hai ngÆ°á»i vá»— tay cÆ°á»i vang. ChÆ¡i mãi đến hết canh tÆ° hai ngÆ°á»i say lảo đảo, phải kiêng vá» nhà .
Từ đấy bệnh của VÆ°Æ¡ng thị cà ng ngà y cà ng nặng. Má»—i ngà y bốn năm thầy thuốc đến. Thuốc thì toà n là nhân sâm, phụ tá». NhÆ°ng không thấy hiệu quả, cứ nằm liệt giÆ°á»ng. NgÆ°á»i thiếp có con trai là Triệu thị đứng bên cạnh lo thuốc thang hết sức chu đáo. Thấy VÆ°Æ¡ng thị không khá»i, chiá»u nà o Triệu thị cÅ©ng mang con đến chân giÆ°á»ng mà khóc. Khóc mấy lượt nhÆ° váºy. Má»™t hôm Triệu thị nói:
- Tôi chỉ cầu trá»i pháºt sao cho tôi chết thay để bà chị khá»i bệnh.
- Em điên rồi! Ai có số nấy, không thể thay được!
- Bà chị không nên nói nhÆ° váºy! Tôi chết thì có nghÄ©a là gì. NhÆ°ng nếu bà chị có mệnh hệ nà o, thì ông nhà nhất định lấy bà lá»›n: Ông nhà đã hÆ¡n bốn mÆ°Æ¡i tuổi rồi, chỉ có thằng bé nà y! Lại lấy thêm bà lá»›n nữa thì bà ta chỉ lo đến con bà ta thôi. Từ xÆ°a đã có câu: “Mấy Ä‘á»i dì ghẻ có thÆ°Æ¡ng con chồngâ€. Nếu nhÆ° váºy thì con tôi không sống lâu được và tôi cÅ©ng chết mất thôi. Chi bằng bây giá» tôi chết thay bà chị thì còn cứu được mạng con tôi!
VÆ°Æ¡ng thị nghe nói không đáp. Triệu thị nÆ°á»›c mắt lÆ°ng tròng ngà y lo thuốc thang cÆ¡m cháo, không rá»i ná»a bÆ°á»›c. Má»—i buổi tối Triệu thị Ä‘i hồi lâu không thấy vá», VÆ°Æ¡ng thị há»i a hoà n:
- Cô Triệu đi đâu?
- Äêm nà o cô cÅ©ng thắp hÆ°Æ¡ng ở ngoà i sân, khóc lóc cầu trá»i phù há»™ bà và xin nguyện chết thay cho bà . Chiá»u nay thấy bệnh bà nặng cho nên Ä‘i ra cầu nguyện sá»›m hÆ¡n ngà y thÆ°á»ng.
VÆ°Æ¡ng thị nghe nói, ná»a tin ná»a ngá». Hôm sau buổi tối, Triệu thị lại vừa khóc vừa nói những lá»i kia. VÆ°Æ¡ng thị nói:
- Thế sao cô em không nói vá»›i ông nhà , nay mai ta chết Ä‘i, thì Ä‘em em là m vợ chÃnh?
Triệu thị vá»™i và ng má»i Nghiêm đến và kể lại những lá»i VÆ°Æ¡ng thị vừa nói, Nghiêm nghe váºy thÃch lắm, vá»™i nói ngay:
- NhÆ° thế thì sáng mai má»i hai cáºu đến đây bà n việc ấy để cho có bằng cá»›.
Vương thị lấy tay ra hiệu nói:
- Cái đó tùy ông.
Sáng hôm sau Nghiêm Trà Hòa cho má»i hai cáºu đến. Sau khi xem lại Ä‘Æ¡n thuốc và bà n việc tìm danh y, Nghiêm Ä‘Æ°a há» và o phòng vợ nằm, kể lại ý định của VÆ°Æ¡ng thị cho há» nghe và nói:
- Hai cáºu cứ thá» há»i nhà tôi!
Hai ngÆ°á»i đến bên giÆ°á»ng VÆ°Æ¡ng thị giá» nói không được nữa, lấy tay chỉ và o đứa con nÃt gáºt đầu. Hai ngÆ°á»i cáºu thấy váºy mặt buồn thiu, không nói được ná»a lá»i. Lát sau Nghiêm má»i hai ngÆ°á»i và o thÆ° phòng dùng cÆ¡m. Há» không nói gì đến việc đó nữa. Ä‚n xong lại má»i và o phòng riêng kÃn đáo, Nghiêm nói đến việc VÆ°Æ¡ng thị bệnh nặng, vừa nói vừa chảy nÆ°á»›c mắt:
- Lệnh muá»™i vá» nhà tôi hai mÆ°Æ¡i năm nay quả là ngÆ°á»i ná»™i trợ tốt của tôi. Nay bá» tôi Ä‘i, tôi là m thế nà o bây giá». Hôm trÆ°á»›c có nói vá»›i tôi rằng cần phải sá»a chữa phần má»™ của nhạc phụ, nhạc mẫu. Nhà tôi có dà nh được chút Ãt gá»i lại hai cáºu là m kỉ niệm. - Nói rồi, bảo đầy tá»› ra ngoà i, còn mình Ä‘i mở má»™t cái tủ lấy hai gói bạc ra, má»—i gói má»™t trăm lạng, Ä‘Æ°a cho hai ngÆ°á»i và nói:
- Xin hai cáºu chá»› từ chối.
Hai ngÆ°á»i đỡ tay đổ lấy. Nghiêm lại nói:
- Xin hai cáºu chá»› báºn tâm. Sau nà y, nếu cúng tế mà cần tiá»n thì tôi xin chịu tất cả. Xin hai cáºu cứ sang là m lá»…. Mai tôi sẽ cho kiệu rÆ°á»›c hai mợ đến. Nhà tôi cÅ©ng có má»™t Ãt đồ trang sức muốn biếu hai mợ là m quà .
Xong việc há» lại ra nhà ngoà i.Ở ngoà i có ngÆ°á»i khác đến. Nghiêm ra tiếp khách. Lúc trở và o thấy hai ngÆ°á»i cáºu khóc Ä‘á» cả mắt, VÆ°Æ¡ng Nhân nói:
- Lúc nãy dượng vừa nói vá»›i anh tôi rằng ngÆ°á»i em gái chúng tôi tháºt là má»™t đấng trượng phu trong nữ giá»›i. Quả là má»™t Ä‘iá»u may mắn cho há» VÆ°Æ¡ng, nhÆ°ng chỉ sợ trong lòng dượng không nghÄ© nhÆ° thế. Nếu dượng còn ngá» vá»±c thì tháºt là không xứng vá»›i kẻ nam nhi.
VÆ°Æ¡ng Äức nói
- Dượng có biết việc láºp Triệu thị là m vợ chÃnh là liên quan đến cả tam đại nhà dượng không? Nếu em chúng tôi chết, dượng lấy má»™t ngÆ°á»i khác, thì ngÆ°á»i nà y sẽ giết đứt thằng cháu ngoại của chúng tôi. Cha mẹ dượng ở trên trá»i không yên, mà linh hồn cha mẹ chúng tôi cÅ©ng không yên được.
Vương Nhân vỗ bà n nói:
- Chúng ta là ngÆ°á»i Ä‘á»c sách, phải theo nghÄ©a cÆ°Æ¡ng thÆ°á»ng. Nếu là m văn chÆ°Æ¡ng thay lá»i Khổng Tá», cÅ©ng phải là m nhÆ° thế má»›i được. Dượng không nghe thì chúng tôi không đến nhà nữa
Nghiêm nói:
- Nhưng sợ hỠnội nhà tôi nói ra nói và o.
- Có hai chúng tôi là m chủ! Việc nà y phải là m to! DÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a tôi thêm mấy lạng. Ngà y mai mặc chúng tôi, cứ là m mÆ°á»i mấy mâm má»i há» hà ng đến. TrÆ°á»›c mặt em gái chúng tôi hai ngÆ°á»i sẽ cùng lạy trá»i đất, tổ tiên, láºp Triệu thị là m vợ chÃnh. Xem ai còn nói và o đâu!
Nghiêm lại Ä‘Æ°a thêm cho hai ngÆ°á»i năm mÆ°Æ¡i lạng bạc. Hai ngÆ°á»i Ä‘i ra tá» vẻ nhÆ° đã là m được việc nghÄ©a.
Sáng ngà y thứ ba. VÆ°Æ¡ng Äức, VÆ°Æ¡ng Nhân đến nhà Nghiêm, chá»n ngà y tốt viết mấy mÆ°Æ¡i tá» thiếp má»i bà con thân thuá»™c. Tất cả Ä‘á»u đến, trừ năm ngÆ°á»i cháu ở nhà sát vách là nhà Nghiêm Trà Trung không đến. Ä‚n cÆ¡m sáng xong má»i ngÆ°á»i đến trÆ°á»›c giÆ°á»ng VÆ°Æ¡ng thị, viết tá» di chúc láºp Triệu thị là m vợ chÃnh. Hai ông cáºu là VÆ°Æ¡ng Ư Cứ và VÆ°Æ¡ng Ư Y Ä‘á»u kà và o. Nghiêm giám sinh Ä‘á»™i mÅ© vuông, mặc áo lam, tay áo lụa Ä‘á», Triệu thị mặc áo rá»™ng Ä‘á», Ä‘á»™i mÅ© xÃch kim. Hai ngÆ°á»i lạy trá»i đất, lạy tổ tiên. VÆ°Æ¡ng Ư Y có há»c rá»™ng, là m há»™ má»™t bà i văn cáo tổ tiên rất lâm ly.
Cáo tổ tiên xong, tất cả rá»i khá»i bà n thá». Hai ông cáºu bảo a hoà n má»i hai bà mợ ra. Bốn vợ chồng là m lá»… vá»›i vợ chồng Nghiêm. Vợ chồng Nghiêm cÅ©ng là m lá»… đáp lại. Bà con đến mừng theo thứ tá»± lá»›n nhá». Rồi đến những ngÆ°á»i trong nhà từ quản gia đến gia nhân, a hoà n, tôi tá»›, mấy mÆ°Æ¡i ngÆ°á»i Ä‘á»u ra chà o ông chủ bà chủ.
Triệu thị lại má»™t mình và o phòng lạy VÆ°Æ¡ng thị, gá»i là chị. Bấy giá» VÆ°Æ¡ng thị đã mê rồi. Là m lá»… xong thì ở nhà lá»›n, hai nhà nhá», nhà trong, nhà ngoà i, toà n là khách cả. Dá»n hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i mâm rượu. Ä‚n đến canh ba, Nghiêm giám sinh Ä‘Æ°Æ¡ng ngồi ở nhà lá»›n tiếp khách, ngÆ°á»i vú em chạy ra hốt hoảng báo:
- Bà đã tắt thở!
Nghiêm giám sinh vừa khóc vừa chạy và o. Chỉ thấy Triệu thị đứng bên giÆ°á»ng Ä‘áºp đầu và o giÆ°á»ng mà khóc ngất. Má»i ngÆ°á»i cạy răng đổ nÆ°á»›c và o miệng má»›i tỉnh lại. Vừa tỉnh dáºy, đầu tóc rÅ© rượi, lại lăn ra đất khóc trá»i, khóc đất. Nghiêm không biết là m thế nà o.
Trong lúc quản gia ở nhà khách, những Ä‘Ã n bà ở nhà trong lo việc khâm liệm thì ở trong buồng chỉ có hai bà mợ. Nhân khi má»i ngÆ°á»i báºn rá»™n, hai bà mợ vét sạch tất cả áo quần, và ng bạc, châu báu, trang sức. Thấy cái mÅ© và ng của Triệu thị lăn ra đất, má»™t ngÆ°á»i giấu luôn và o bá»c.
Nghiêm giám sinh vá»™i và ng bảo mụ vú Ä‘Æ°a cáºu bé đến. Lấy má»™t cái áo trắng cho mặc. Lúc bấy giá» những thứ khâm liệm, săng hòm Ä‘á»u đã có sẵn.
Liệm xong trá»i má»›i sáng.
Linh cữu để và o nhà giữa. Má»i ngÆ°á»i đến thăm viếng xong ra vá». Hôm sau, má»—i nhà bà con nháºn má»™t cặp áo tang.
Ngà y thứ ba thà nh phục. Triệu thị muốn mặc áo gai để tá» lòng hiếu, nhÆ°ng hai ông cáºu nhất định không cho, nói “danh bất chÃnh tắc ngôn bất thuáºnâ€. Bà là chị em rồi. Äã là em thì chỉ có chịu phục cho chị má»™t năm, chỉ mặc áo vải má»ng và cái chụp vải trắng mà thôi.
Lá»… nghi định xong, ngà y Ä‘Æ°a ma đã đến. Việc ma chay tống táng mất tất cả bốn năm nghìn lạng bạc, kéo dà i ná»a năm, không cần phải nói. Triệu thị cảm kÃch hai ông cáºu đến táºn xÆ°Æ¡ng tuá»·. Äến lá»… cÆ¡m má»›i, Triệu thị biếu má»—i nhà hai mÆ°Æ¡i đấu gạo, hai mÆ°Æ¡i đấu rau, giò lợn thui má»—i nhà bốn chiếc, gà vịt thì không tÃnh hết.
Äêm ba mÆ°Æ¡i tết, sau khi lạy trá»i và tổ tiên, Nghiêm ngồi ăn cá»— vá»›i vợ là Triệu thị. Mụ vú bế đứa con trai ngồi ở má»™t đầu bà n. Uống và i chén rượu xong, Nghiêm chỉ và o cái tủ và nói vá»›i Triệu thị:
- Hôm qua ngÆ°á»i ngoà i phố Ä‘Æ°a đến ba trăm lạng tiá»n lá»i. Äó là tiá»n riêng của VÆ°Æ¡ng thị, năm nà o cuối tháng chạp há» Ä‘Æ°a đến cÅ©ng giao cho bà ta số tiá»n nà y, muốn dùng và o việc gì thì dùng. Năm nay tiá»n có đây, nhÆ°ng không có ai nháºn!
Triệu thị nói:
- Tiá»n của chị không dùng và o việc thì cÅ©ng không phải. Tôi thấy chị vẫn Ä‘em tiêu chứ! Nhá»› lại năm nà o, gặp ngà y lá»… thì sÆ° cô biếu quả há»™p, ngÆ°á»i bán hoa bán đồ trang sức, lại có cô xẩm đánh Ä‘Ã n tỳ bà ba dây ở ngoà i cá»a không chịu Ä‘i đâu, ai mà chẳng chịu Æ¡n của chị? Chị lại là ngÆ°á»i từ tâm, thấy ai thân thÃch nghèo đói, chị không có ăn cÅ©ng cứ cho hỠăn; chị không có mặc cÅ©ng cứ cho ngÆ°á»i ta áo quần. NhÆ° thế thì số tiá»n kia thấm và o đâu. Có nhiá»u nữa cÅ©ng tiêu hết ngay. Chỉ có hai ông cáºu là không lấy của chị má»™t đồng nà o. Theo ý tôi thì tốt nhất vẫn là giữ số tiá»n ấy đến sang năm tiêu và o việc là m phúc thay cho chị. Còn thừa Ãt nhiá»u, ta Ä‘em cho hai cáºu là m tiá»n Ä‘i Ä‘Æ°á»ng, vì sang năm là năm có khoa thi. NhÆ° thế là tốt nhất.
Nghiêm Ä‘ang nghe Triệu thị nói, thì thấy con mèo ở dÆ°á»›i bà n cà o và o đùi. Nghiêm đá nó má»™t cái. Con mèo sợ hãi nhảy và o phòng trong, nhảy lên đầu giÆ°á»ng là m rÆ¡i má»™t cái giá» mây. Thắp Ä‘uốc xem thì ra con mèo chết tiệt nà y đã đá đổ má»™t miếng ván đầu giÆ°á»ng là m má»™t cái giỠđổ ra, đến gần xem thấy táo Ä‘en đổ ra cùng vá»›i rượu. Cái giá» nằm nghiêng, hai ngÆ°á»i dá»±ng giá» dáºy thì thấy ở dÆ°á»›i đáy có từng gói bá»c tất cả năm trăm lạng bạc. Nghiêm thở dà i:
- Tôi đã nói bà không dùng hết tiá»n, cho nên hà ng năm má»›i chất chứa lại nhÆ° thế nà y, để khi tôi có việc gì gấp thì Ä‘em ra dùng. NhÆ°ng nay thì bà đã Ä‘i đâu? - Nói rồi lại khóc. Nghiêm gá»i ngÆ°á»i nhà đến quét sạch nhà . Lại bà y má»™t Ä‘Ä©a táo cùng Triệu thị đặt lên bà n thá», quỳ trÆ°á»›c bà n thá» khóc má»™t tráºn. Vì váºy đầu năm má»›i, Nghiêm không Ä‘i thăm ai mà chỉ ở nhà sùi sụt than khóc, lúc nà o cÅ©ng khóc. Tinh thần há»—n loạn hoảng hốt không yên.
Sau ngà y lá»… chÆ¡i đèn, Nghiêm thấy tim nhức nhối. Lúc đầu vẫn xem thÆ°á»ng, có đêm thức đến canh ba để tÃnh toán. NhÆ°ng sau dần dần ăn uống không được, ngÆ°á»i gầy nhÆ° que củi, song vẫn không dám bá» tiá»n ra để mua nhân sâm. Triệu thị khuyên:
- Tâm ông không yên! Không nên lo công việc nữa. Nghiêm nói:
- Con tôi còn nhỠdại, nà ng bảo tôi giao cho ai? Tôi còn sống ngà y nà o thì còn phải lo ngà y ấy.
Không ngá» và o cuối mùa xuân, bệnh Nghiêm cà ng nặng, phải nằm liệt giÆ°á»ng, má»—i ngà y chỉ húp hai bát cháo loãng. Äến lúc trá»i ấm, bệnh hÆ¡i đỡ, Nghiêm cố gắng ăn được và i ba miếng cÆ¡m và dáºy ra trÆ°á»›c nhà đi lại. NhÆ°ng qua mùa hạ rồi và o láºp thu, thì bệnh lại nặng thêm, phải nằm liệt giÆ°á»ng, lại tưởng đến mùa thu Ä‘i lúa sá»›m, sai tôi tá»› Ä‘i xuống là ng thì trong lòng áy náy không yên.
Má»™t hôm, uống thuốc buổi sáng xong, nghe tiếng lá rụng xà o xạc ngoà i cá»a sổ, trong lòng thấy rá»n rợn, thở dà i má»™t tiếng, quay mặt và o tÆ°á»ng. Triệu thị ở phòng ngoà i cùng hai ông cáºu và o thăm bệnh trÆ°á»›c khi đến từ biệt lên tỉnh để Ä‘i thi hÆ°Æ¡ng. Nghiêm bảo ngÆ°á»i tá»› gái đỡ mình cố gắng ngồi dáºy. VÆ°Æ¡ng Äức và VÆ°Æ¡ng Nhân nói:
- Äã lâu không đến thăm dượng, bây giá» dượng gầy quá. CÅ©ng may tinh thần còn khá.
Nghiêm giám sinh má»i há» ngồi xuống, chúc há» thi Ä‘á»— và giữ lại trong phòng ăn Ä‘iểm tâm. Lại Ä‘em chuyện đêm ba mÆ°Æ¡i tết ra nói. Nghiêm bảo Triệu thị Ä‘Æ°a ra hai gói bạc, chỉ Triệu thị mà nói:
- Äây là ý định của nhà tôi nói rằng chị nó để lại cái nà y, nên Ä‘em biếu hai cáºu là m tiá»n lá»™ phÃ. Nay bệnh tôi đã nặng quá, đến khi hai cáºu trở vá» không biết có được gặp nhau không. Sau khi tôi chết Ä‘i, hai cáºu trông nom đến đứa cháu ngoại, dạy cho nó há»c để cho nó thi Ä‘á»—, khá»i phải nhÆ° tôi cứ bị anh tôi bắt nạt.
Hai ngÆ°á»i cầm lấy tiá»n, má»—i ngÆ°á»i bá» hai gói và o bá»c, cảm Æ¡n và nói mấy lá»i an ủi, rồi chà o ra vá».
Từ đó bệnh Nghiêm má»—i ngà y má»™t nặng. Thân thuá»™c Ä‘á»u đến thăm, năm ngÆ°á»i cháu thay nhau tiếp các ông lang. Äến sau tết Trung thu thì thầy thuốc không cho thuốc nữa. Gia nhân trông nom các trang trại Ä‘á»u được gá»i vá». Bệnh nặng, ba ngà y liá»n không nói được. Buổi chiá»u, nhà đầy cả ngÆ°á»i. Trên bà n có má»™t Ä‘Ä©a đèn dầu. Trong cổ há»ng Nghiêm nghe tiếng Ä‘á»m cứ sò sè mãi không thôi nhÆ°ng y không chết, cứ giÆ¡ hai ngón tay ra. Cháu trai lá»›n chạy lại há»i:
- Chú hai! Chắc còn hai ngÆ°á»i thân chÆ°a đến để gặp mặt sao?
Nghiêm lắc đầu hai ba cái.
Cháu trai thứ hai chạy lại:
- Chú hai! Có phải chú có hai gói bạc ở đâu mà chưa chỉ chỗ giấu?
Y trợn mắt tròn xoe, lắc đầu. Ngón tay lại giÆ¡ ra gấp hÆ¡n. Mụ vú bế cáºu bé lại xen và o má»™t câu:
- Ông nhà nghÄ© đến hai cáºu chÆ°a vá» nên là m nhÆ° váºy.
Y nghe thế lại lắc đầu, ngón tay run run không Ä‘á»™ng. Triệu thị vá»™i và ng gạt nÆ°á»›c mắt ra trÆ°á»›c giÆ°á»ng nói:
- Ông Æ¡i! Má»i ngÆ°á»i nói Ä‘á»u không đúng ý ông. Chỉ có tôi hiểu ý ông mà thôi. Chỉ nhân việc ấy, khiến cho: gia tà i tranh Ä‘oạt, ở trong cốt nhục nổi gÆ°Æ¡m Ä‘ao; kế tá»± lôi thôi đến cá»a quan tÆ° gây kiện tụng.
Muốn biết Triệu thị nói cái gì xem hồi sau phân giải.
Last edited by quykiemtu; 16-12-2008 at 01:05 PM.
|
10-09-2008, 09:38 AM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
Hồi thứ sáu
Hương thân trở bệnh rộn nhà đò
Quả phụ ngáºm oan kiện bác cả.
Nghiêm giám sinh hấp hối cứ giÆ¡ hai ngón tay ra ngoà i, không chịu tắt thở. Mấy đứa cháu trai và ngÆ°á»i nhà cứ bà n tán gạn há»i không hiểu ý Nghiêm muốn nói cái gì. NgÆ°á»i thì cho là hai ngÆ°á»i, ngÆ°á»i cho là hai việc, ngÆ°á»i lại nói hai mảnh ruá»™ng. Má»—i ngÆ°á»i nói má»™t cách, nhÆ°ng y cứ lắc đầu hoà i. Triệu thị lách và o chạy đến trÆ°á»›c mặt nói:
- Ông ơi chỉ có tôi mới hiểu ý của ông thôi. Trên cái đĩa đèn dầu có hai cái bấc, ông không yên sợ tốn dầu. Tôi gạt một cái bấc đi là được.
Nói xong vá»™i và ng gạt Ä‘i má»™t cái bấc. Má»i ngÆ°á»i xem mặt Nghiêm thì thấy Nghiêm gáºt đầu, buông tay xuống thở hÆ¡i cuối cùng. Cả nhà khóc than rối rÃt, chuẩn bị khâm liệm. Linh cữu để và o gian giữa nhà thứ ba.
Buổi sáng mấy ngÆ°á»i thầy tá»› chạy khắp phố báo tang. Tá»™c trưởng là Nghiêm Chấn Tiên dẫn má»i ngÆ°á»i trong hỠđến Ä‘iếu. Há» Ä‘á»u được giữ lại ăn uống và lấy vải tang vá». Triệu thị có ngÆ°á»i em là Triệu Lão Nhị, là m việc trong hiệu bán gạo, ngÆ°á»i cháu là Triệu Lão Hán là m nghá» thụt bá»… ở trong hiệu thợ bạc, cÅ©ng Ä‘em lá»… váºt đến Ä‘iếu. Thầy tăng treo trÆ°á»›c nhà má»™t cái cá» phan dà i, Ä‘á»c kinh cầu hồn. Triệu thị dẫn con ra trÆ°á»›c linh cữu kêu khóc. Bá»n tôi tá»›, gia nhân, a hoà n Ä‘á»u chịu tang. Cá»a nhà cÅ©ng quấn vải trắng.
Äến ngà y thứ bảy, VÆ°Æ¡ng Äức, VÆ°Æ¡ng Nhân Ä‘i thi vỠđến Ä‘iếu, ở lại đây má»™t ngà y. Ba bốn ngà y sau Nghiêm cống sinh cÅ©ng thi ở tỉnh vá», mấy đứa con Ä‘ang lo việc tang lá»… bên nhà chú em.
Sau khi cởi hà nh lý, Trà Trung ngồi vá»›i vợ, sắp rá»a mặt, thì thấy ngÆ°á»i vú em của Triệu thị Ä‘Æ°a má»™t ngÆ°á»i đầy tá»› tay bÆ°ng má»™t cái quả há»™p và má»™t cái gói đến thÆ°a:
- ThÃm hai nghe tin bác đã vá», nhÆ°ng vì có tang không sang được. Nhân có bá»™ áo quần và mấy lạng bạc là của chú hai dặn Ä‘Æ°a biếu bác, và xin bác sang.
Nghiêm cống sinh mở ra xem thì thấy hai cái áo đoạn mới tinh, với hai trăm lạng bạc, trong lòng mừng rỡ, quay lại bảo vợ đưa ra tám phân bạc thưởng cho mụ vú và nói:
- Nhá» nói lại vá»›i thÃm hai tôi có lá»i cảm Æ¡n. Tôi sẽ sang ngay bây giá».
Sau khi vú em và ngÆ°á»i đầy tá»› đã Ä‘i, y thu áo quần và tiá»n bạc rồi há»i vợ thì biết rằng vợ và bá»n con Ä‘á»u được quà biếu. Còn cái nà y thì chỉ dà nh riêng cho y thôi. Há»i xong y thay khăn áo, mang má»™t cái áo vải trắng có thắt lÆ°ng vải và sang nhà Triệu thị. Äến trÆ°á»›c linh cữu, y hô mấy tiếng “chú hai†khà n khà n rồi lạy hai lạy. Triệu thị mang áo tang ra lạy tạ. Lại gá»i đứa con ra lạy bác rồi vừa khóc vừa nói:
- Chúng tôi tháºt khổ! Nhà tôi ná»a Ä‘Æ°á»ng bá» chúng tôi. Nay cháu hoà n toà n nhá» cáºy bác là m chủ!
Nghiêm cống sinh nói:
- ThÃm hai, ngÆ°á»i ta ai cÅ©ng có số. Chú hai nay quy tiên rồi. NhÆ°ng thÃm thì Ä‘ang còn cháu đây, phải lo nuôi nấng nó, buồn là m gì?
Triệu thị cảm Æ¡n má»i và o thÆ° phòng ăn cÆ¡m, lại cho má»i hai cáºu đến tiếp.
Má»™t lát hai cáºu đến, VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Dượng cháu thÆ°á»ng ngà y thân thể tráng kiện. Là m sao Ä‘á»™t nhiên lại mắc bệnh không dáºy được? Chúng tôi chà thân mà không được thấy mặt, tháºt là rất buồn!
Nghiêm cống sinh nói:
- Nà o có riêng gì hai cáºu. Ngay tôi là anh em ruá»™t đây mà cÅ©ng không thấy mặt trÆ°á»›c khi mất! NhÆ°ng xÆ°a đã có câu: “Lo việc công quên việc tÆ°, lo việc nÆ°á»›c quên việc nhà â€. Chúng ta là bá»n phải lo việc khoa cá» triá»u đình. Tôi và các cáºu phải lo việc triá»u đình, còn việc tÆ° thì cÅ©ng Ä‘Ã nh sao lãng, vì váºy mà không áy náy gì.
VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Bác ở tỉnh đến ná»a năm đấy nhỉ? Nghiêm cống sinh:
- Vâng! Chỉ vì trÆ°á»›c đây ông Chu, là m giám khảo chấm tôi Ä‘á»—, có ngÆ°á»i bà con nhà ở tỉnh, là m tri huyện ở Sà o huyện, cho nên tôi lên tỉnh thăm. Không ngá» má»›i gặp mà nhÆ° ngÆ°á»i quen đã lâu, ông ta giữ tôi lại mấy tháng, lại muốn kết thông gia vá»›i tôi. Hai ba lần muốn gả cô con gái thứ ba cho thằng hai nhà tôi.
Vương Nhân nói:
- Ông lên tỉnh thì ở nhà ông ta sao?
- Tôi ở nhà ông TrÆ°Æ¡ng TÄ©nh Trai. Ông ta trÆ°á»›c cÅ©ng đã là m tri huyện và là cháu của cụ Thang. Tôi biết ông ta khi cùng ăn tiệc ở nhà cụ Thang, cho nên quen nhau. Việc thông gia vá»›i nhà cụ Chu Ä‘á»u do ông ta xếp đặt cả đấy.
Vương Nhân nói:
- Có phải ông ta năm nà o cùng ông Phạm nà o đấy đến huyện không?
Nghiêm cống sinh nói:
- Äúng đấy.
Vương Nhân liếc mắt nhìn anh nói:
- Nà y anh, anh có nhá»› việc há» sinh sá»± vá»›i những ngÆ°á»i Hồi giáo không?
VÆ°Æ¡ng Äức cÆ°á»i nhạt.
Rượu bÆ°ng lên, há» vừa uống vừa nói chuyện, VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Năm nay cụ Thang không chấm thi. Vương Nhân nói:
- Anh không biết sao? Vì lần trÆ°á»›c đây cụ chấm Ä‘á»— cá» nhân, toà n lấy thứ văn chÆ°Æ¡ng cÅ© rÃch không hợp thá»i, cho nên lần nà y cụ không chấm thi. Năm nay quan trÆ°á»ng toà n là tiến sÄ© trẻ tuổi, chuyên lấy những ngÆ°á»i tà i giá»i vá» văn chÆ°Æ¡ng.
Nghiêm cống sinh nói:
- Cái đó không phải. Có tà i thi cÅ©ng phải có phép tắc, nếu mà không theo đầu bà i, viết bừa bãi thì tà i năng gì! NhÆ° ông Chu thầy của tôi tháºt là ngÆ°á»i tinh Ä‘á»i. Ông lấy ai hạng nhất là đá»u những ngÆ°á»i viết văn có lá» lối cả. Năm nay lại cÅ©ng những ngÆ°á»i nà y Ä‘áºu thôi.
Nghiêm nói thế vì hai anh em VÆ°Æ¡ng Ä‘á»u bị ông Chu cho Ä‘á»— và o hà ng thứ hai. Hai ngÆ°á»i hiểu ý, bèn thôi không bà n nữa.
Tiệc rượu sắp xong, hỠlại bà n việc quan ngà y trước:
- Cụ Thang đã nổi giáºn, may mà dượng ấy thu xếp ổn thá»a.
Nghiêm cống sinh nói:
- Äó vì chú hai là m sai! Tôi ở nhà thi chỉ nói vá»›i cụ Thang má»™t câu là hai đứa VÆ°Æ¡ng Tiểu Nhị, Hoà ng Má»™ng Thống có gãy đùi cÅ©ng chịu thôi! Má»™t ngÆ°á»i hÆ°Æ¡ng thân mà lại để cho bá»n bách tÃnh là m bừa bãi nhÆ° thế à !
Vương Nhân nói:
- Việc gì cũng giữ đạo đức một chút thì phải hơn. Mặt Nghiêm cống sinh đỠnhư gấc.
Há» cùng nhau uống mấy chén rượu, thì vú em bế cáºu bé và o:
- ThÃm há»i bác và hai cáºu bao giá» thì chôn? Không biết năm nay hÆ°á»›ng má»™ phÃa nà o lợi, có nên cùng chôn nÆ¡i má»™ tổ hay tìm đất khác? Nhá» bác bà n há»™ giúp vá»›i hai cáºu.
Nghiêm cống sinh nói:
- Nhá» nói vá»›i thÃm rằng ta không ở nhà lâu. Ta còn phải lên tỉnh lo đám cÆ°á»›i của thằng hai vá»›i con gái cụ Chu. Còn việc của chú ở nhà thì cứ nhá» hai cáºu lo liệu. Chôn vá»›i tổ tiên thì không được, nên tìm đất khác. Äợi ta vá» hãy bà n. Nói xong đứng dáºy chà o. Hai ngÆ°á»i kia cÅ©ng ra vá».
Và i ngà y sau quả nhiên Nghiêm Ä‘em con thứ hai của mình lên tỉnh. Triệu thị ở nhà trông nom việc nhà . Tháºt là tiá»n nhÆ° núi, gạo đầy kho, tôi tá»› đông đúc, trâu ngá»±a hà ng Ä‘Ã n, hưởng phúc sung sÆ°á»›ng vô cùng. Không ngỠông trá»i không có mắt, không giúp ngÆ°á»i thiện. Äứa bé lên Ä‘áºu mùa, thầy thuốc Ä‘á»u bảo mắc chứng nguy hiểm. Thuốc dùng tê giác, hoà ng liên, răng ngÆ°á»i, nhÆ°ng không ăn thua. Triệu thị vá»™i và ng chạy Ä‘i khấn vái thần pháºt, nhÆ°ng Ä‘á»u vô hiệu. Sáng ngà y thứ bảy đứa bé bụ bẫm trắng trẻo kia chết. Triệu thị lần nà y khóc lóc hÆ¡n là lần bà chÃnh mất, còn hÆ¡n cả lần chồng chết, khóc đến khi không còn nÆ°á»›c mắt. Khóc đến ba ngà y ba đêm má»›i Ä‘em chôn. Bảo ngÆ°á»i nhà má»i hai ông cáºu đến bà n. Thị muốn láºp đứa con thứ năm của Nghiêm cống sinh là m thừa tá»±. Hai ông cáºu chần chừ nói:
- Việc nà y chúng tôi không thể cả quyết được. Vả chăng ông bác còn chưa vỠnhà , con là con ông ta, cần phải có ông ta bằng lòng, chúng tôi quyết định sao được.
Triệu thị nói:
- Nhà tôi lại có Ãt tiá»n của. Nay đứa con trai của tôi đã mất, tôi lo không có ai là m chủ, việc láºp tá»± là việc không thể hoãn được. Không biết bao giá» thì bác ấy vá»? Äứa cháu thứ năm ở cạnh nhà năm nay mÆ°á»i hai tuổi, nếu tôi láºp tá»± cháu ấy thì ai cÅ©ng chắc tôi chăm sóc lo lắng cho cháu chu đáo. Mẹ của nó nghe nói thế chắc cÅ©ng kà cả hai tay. Khi bác vá» chắc cÅ©ng không nói năng gì. Các cáºu sao lại không giúp được?
VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Thôi được, chúng tôi cũng qua nhà nói hộ một chút. Vương Nhân nói:
- Sao anh lại nói thế, việc láºp tá»± là việc hệ trá»ng, chúng ta là ngÆ°á»i há» ngoại, thì quyết định cái gì? Nay nếu cô lo gấp nhÆ° váºy thì hai ngÆ°á»i chúng ta sẽ viết Ãt chữ, cô có thể nhá» ngÆ°á»i Ä‘i ngay đêm nay lên tỉnh Ä‘Æ°a cho ông ta để ông ta vá» bà n.
VÆ°Æ¡ng Äức nói:
- Như thế thì tốt nhất! Sau nà y ông ta có vỠthì không nói và o đâu.
Vương Nhân lắc đầu nói:
- Anh nói thế để rồi xem!... Nhưng không có cách gì khác.
Triệu thị nghe nói không biết là m thế nà o, chỉ có cách viết má»™t phong thÆ° nhá» ngÆ°á»i nhà là Lai Phú Ä‘i ngay đêm lên tỉnh má»i Nghiêm cống sinh.
Lai Phú lên tỉnh há»i chá»— ở của Nghiêm, thì biết y ở Ä‘Æ°á»ng Cao Äể. Äến nÆ¡i thì thấy bốn năm ngÆ°á»i Ä‘á»™i mÅ© Ä‘á» tay cầm roi đứng ngoà i cá»a. Lai Phú sợ quá, không dám và o. Äứng má»™t hồi thấy ngÆ°á»i đầy tá»› của Nghiêm là Tứ Äẩu Tá» Ä‘i ra Ä‘Æ°a y và o. Äi và o trong nhà thấy má»™t cái kiệu gấm, bên kiệu có để má»™t cái tà n, ở trên có má»™t cái thiếp trên Ä‘á» chức vụ của Nghiêm. Tứ Äẩu Tá» và o má»i Nghiêm ra. Nghiêm đầu Ä‘á»™i mÅ© sa, mình mặc áo lá»…, chân Ä‘i già y Ä‘en đế trắng.
Lai Phú đến trÆ°á»›c cúi đầu Ä‘Æ°a thÆ°. Nghiêm nháºn thÆ° xem xong nói:
- Ta biết rồi! NhÆ°ng cáºu hai của ta hiện nay có việc vui, mà y hãy cứ ngồi đợi đây đã.
Lai Phú xuống bếp, thấy ở dÆ°á»›i bếp ngÆ°á»i ta Ä‘ang lo dá»n tiệc. Phòng cô dâu ở trên lầu trang hoà ng mà u xanh, mà u lục. Lai Phú không dám lên. Äợi đến lúc mặt trá»i xế vá» tây, cÅ©ng không thấy má»™t ngÆ°á»i thổi sáo nà o đến. Cáºu hai đầu Ä‘á»™i mÅ© vuông má»›i, mặc áo hồng, trên đầu cà i hoa, Ä‘i Ä‘i lại lại, xem bá»™ nóng ruá»™t. Cáºu há»i bá»n thổi sáo sao không ai đến cả. Nghiêm ngồi trong phòng khách gá»i Tứ Äẩu Tá» mau mau Ä‘i gá»i bá»n thổi sáo đến, thì Tứ Äẩu Tá» nói:
- Hôm nay là ngà y tốt. Có nhiá»u đám cÆ°á»›i cho ngÆ°á»i ta tám đồng cân bạc, há» cÅ©ng không Ä‘i. Ông chỉ cho há» có hai đồng cân bốn phân lại bá»›t há» Ä‘i hai phân, rồi bảo phủ TrÆ°Æ¡ng bắt hỠđến, thì Ä‘á»i nà o há» lại đến. Không biết hôm nay há» Ä‘ang Ä‘i thổi ở những nhà nà o? Bây giá» tìm là m sao hỠđến được?
Nghiêm nổi giáºn nói:
- Äồ chó! Mầy Ä‘i ngay! Vá» mà cháºm tao vả và o mặt! Tứ Äẩu Tá» bÆ°á»›c ra cà u nhà u:
- Từ sáng đến giá», không cho ăn má»™t miếng cÆ¡m! Khéo bà y trò thối tha!
Nói rồi, lại đi.
Äến khi đèn thắp rồi vẫn chÆ°a thấy Tứ Äẩu Tá» trở vá». NgÆ°á»i rÆ°á»›c kiệu cô dâu và những ngÆ°á»i mang mÅ© Ä‘en, viá»n Ä‘á» lại giục giã cuống quýt.
Ở trong nhà khách có ngÆ°á»i nói:
- Thôi bất tất phải đợi ngÆ°á»i thổi sáo! Giá» tốt đã đến ta Ä‘i đón cô dâu Ä‘i thôi.
Và phe phẩy cái quạt đứng dáºy. Bốn ngÆ°á»i Ä‘á»™i mÅ© Ä‘en viá»n Ä‘á» Ä‘i đầu. Lai Phú chạy theo kiệu đến nhà há» Chu. Nhà khách của Chu rất lá»›n, tuy đèn lồng đã thắp nhÆ°ng ngoà i sân vẫn còn tối mò mò. Ở đây vẫn không thấy ngÆ°á»i thổi sáo đâu cả. Chỉ thấy bốn ngÆ°á»i Ä‘á»™i mÅ© Ä‘en viá»n Ä‘á», gá»i nhau trong bóng tối giữa sân. Lai Phú thấy thế, bảo há» thôi gá»i nhau.
Trong nhà ông Chu có ngÆ°á»i ra nói:
- NhỠthưa với ông Nghiêm, chưa có kèn trống thì kiệu chưa đi, có kèn trống thì kiệu mới đi.
Äang lúc ồn à o thì Tứ Äẩu Tá» Ä‘Æ°a ban nhạc hai ngÆ°á»i đến. Má»™t ngÆ°á»i thổi tiêu, má»™t ngÆ°á»i đánh trống, đánh và thổi lá»™n xá»™n chẳng thà nh âm Ä‘iệu gì. NgÆ°á»i nghe nhịn cÆ°á»i không được. Nhà há» Chu ồn à o má»™t hồi, nhÆ°ng rồi cÅ©ng Ä‘Ã nh để cho cô dâu Ä‘i. Cô dâu vá» nhà trai, việc không cần nói nữa.
Sau mÆ°á»i ngà y, Nghiêm gá»i Lai Phú và Tứ Äẩu Tá» thuê hai chiếc thuyá»n Ä‘i Cao Yếu. Thuyá»n nà y là thuyá»n của ngÆ°á»i thuá»™c huyện Cao Yếu. Thuê hai thuyá»n lá»›n, giá bạc là mÆ°á»i hai lạng, đến nÆ¡i má»›i trả tiá»n. Má»™t thuyá»n cho cô dâu, chú rể. Má»™t thuyá»n thì Nghiêm ngồi. Nghiêm chá»n ngà y tốt từ biệt thông gia lại mÆ°á»›n cái bà i chữ và ng “Sà o huyện chÃnh Ä‘Æ°á»ngâ€, má»™t cái bà i “túc tÄ©nhâ€, “hồi tị†bằng phấn trắng, bốn cái dáo giắt ở trên thuyá»n. Lại còn gá»i má»™t bá»n nhạc đánh thanh la, mang lá»ng, cá» nhạc để tiá»…n xuống thuyá»n. NgÆ°á»i chèo thuyá»n sợ sệt, hết lòng lo săn sóc, suốt dá»c Ä‘Æ°á»ng không dám nói năng gì.
Hôm ấy sắp đến huyện Cao Yếu, cách chừng hai ba mÆ°Æ¡i dặm, Nghiêm cống sinh ngồi trên thuyá»n, Ä‘á»™t nhiên đầu quáng mắt hoa, miệng má»a ra toà n Ä‘á»m xanh. Lai Phú và Tứ Äẩu Tá» má»—i ngÆ°á»i má»™t bên vá»±c dáºy. Nghiêm chỉ sợ ngã nói:
- Chết mất! Chết mất!
Nghiêm bảo Tứ Äẩu Tá» nấu cho y má»™t Ãt nÆ°á»›c nóng và để y nằm xuống. Tứ Äẩu Tá» vá»™i và ng nấu nÆ°á»›c vá»›i mấy ngÆ°á»i chèo thuyá»n, rồi Ä‘em nÆ°á»›c và o khoang thuyá»n. Nghiêm cống sinh lấy chìa khóa mở rÆ°Æ¡ng lấy Ä‘á»™ hÆ¡n mÆ°Æ¡i miếng kẹo hạt Ä‘Ã o, ăn mấy miếng, rồi bóp và o bụng, đánh rắm hai cái, rồi thấy khá»e ngay. Còn má»™t Ãt kẹo để sau khoang hồi lâu không ngó đến. NgÆ°á»i lái quá thèm, tay trái giữ lái, tay phải lấy từng miếng má»™t bá» và o miệng. Nghiêm giả vá» không thấy.
Má»™t lát thuyá»n đến bến, Nghiêm bảo Lai Phú gá»i ngay hai kiệu đến để Ä‘Æ°a cáºu hai và cô dâu vá» nhà trÆ°á»›c. Lại gá»i những ngÆ°á»i ở bến mang rÆ°Æ¡ng hòm lên và đem tất cả hà nh lý lên bá». Chủ thuyá»n và mấy ngÆ°á»i chèo thuyá»n đến đòi tiá»n thưởng. Nghiêm quay lại và o thuyá»n, giÆ°Æ¡ng mắt nhìn quanh má»™t lượt, và há»i Tứ Äẩu Tá»:
- Thuốc của tao ở đâu rồi?
- Thuốc nà o?
- Cái thuốc tao vừa ăn xong, rõ rà ng là để ở mạn thuyá»n, đầu lái!
NgÆ°á»i lái thuyá»n nói:
- Có phải mấy miếng kẹo hạt đà o ấy không? Tôi tưởng ông không dùng nên tôi mạn phép ăn mất rồi!
- Ăn kia! Chà chà ! Anh biết nó là m bằng gì không mà ăn?
NgÆ°á»i lái thuyá»n:
- Kẹo chẳng qua là là m bằng qua nhân, há»™t Ä‘Ã o, Ä‘Æ°á»ng, bá»™t mì chứ gì?
- Äồ chó! Ta hằng ngà y mắc chứng chóng mặt, mất mấy trăm lạng bạc má»›i chế được liá»u thuốc nà y. Sâm là do cụ TrÆ°Æ¡ng lúc là m quan ở Thượng Äảng mua vá», hoà ng liên là do cụ Chu là m quan ở Tứ Xuyên Ä‘em vá». Mà y là đồ khốn! TrÆ° Bát Giá»›i ăn nhân sâm thì biết mùi gì. Nói dá»… lắm. Kẹo hạt Ä‘Ã o! Kẹo hạt Ä‘Ã o! Mấy miếng vừa ăn đây không biết mất mấy mÆ°Æ¡i lạng bạc rồi, mà y ăn mất cả thuốc của tao rồi! Sau nà y tao mắc chứng chóng mặt, lấy thuốc ở đâu? Äồ khốn! Mà y giết tao!
Y gá»i Tứ Äẩu Tá» lại mở tráp lấy thiếp ra viết, Ä‘em tên nà y đến phủ cụ Thang, đánh và i mÆ°Æ¡i roi đã sau hãy bà n!
NgÆ°á»i cầm lái hoảng sợ, nhăn nhó nói:
- Tôi ăn thấy nó ngòn ngá»t, không biết là thuốc tưởng là kẹo.
Nghiêm cống sinh nói:
- Lại kẹo! Lại kẹo! Tao tát cho má»™t cái bây giá»!
Nghiêm vừa nói vừa lấy thiếp ra viết Ä‘Æ°a cho Tứ Äẩu Tá». Tứ Äẩu Tá» vá»™i và ng chạy lên bá». Những ngÆ°á»i khuân hà nh lý giúp chủ thuyá»n can ngăn Nghiêm. Những ngÆ°á»i trong hai thuyá»n Ä‘á»u lo sợ.
Má»i ngÆ°á»i nói:
- Cụ Nghiêm! Thá»±c ông ta đã là m báºy, ăn mất thuốc của cụ, nhÆ°ng ông ta là ngÆ°á»i cùng khổ, nếu bán cả thuyá»n Ä‘i cÅ©ng không lấy gì đủ mấy mÆ°Æ¡i lạng để Ä‘á»n cụ. Bây giá» mà có Ä‘em lên huyện, thì ông ta chịu sao nổi. Nay xin cụ là m Æ¡n bá» quá Ä‘i cho.
Nghiêm cống sinh lại cà ng giáºn dữ Ä‘iên cuồng.
Mấy ngÆ°á»i khuân hà nh lý lại nói vá»›i những ngÆ°á»i trên thuyá»n:
- Việc nà y là do ngÆ°á»i trên thuyá»n ông là m sai. Nếu các ông không đòi tiá»n thưởng thì ông Nghiêm đã lên kiệu mà đi rồi. Chỉ vì các ông giữ ông ta lại, nên ông ta má»›i há»i đến thuốc! Bây giá» biết lá»—i ở mình thì phải đến cúi đầu xin lá»—i ông ta Ä‘i. Các ông đã không Ä‘á»n được thuốc ông Nghiêm thì Ä‘á»i nà o ông Nghiêm lại trả tiá»n cho các ông nữa.
Má»i ngÆ°á»i bắt ngÆ°á»i lái thuyá»n cúi đầu mấy cái. Nghiêm cống sinh quay lại nói:
- Thôi được! Các ông đã nói thì ta cÅ©ng tha cho. Ta còn phải lo việc vui của cáºu hai! Hãy để nó đó đã! Nó có chạy đằng trá»i đâu mà lo!
Mắng nhiếc xong Nghiêm lên kiệu. NgÆ°á»i mang hà nh lý và tôi tá»› Ä‘i theo.
NgÆ°á»i chở thuyá»n trố mắt nhìn há» Ä‘i.
Nghiêm vỠđến nhà , bảo con giai và con dâu ra lạy tổ tiên. Lại bảo vợ ra cho há» cùng lạy. Vợ ở trong nhà đang còn loay hoay. Nghiêm há»i:
- Báºn cái gì thế?
- Ông không biết nhà ta cháºt nhÆ° cái hÅ© à ? Chỉ có má»™t cái phòng khá rá»™ng thôi. Con dâu má»›i vá» lại con nhà đại gia thì phải ở đấy chứ?
- Ờ! Ta tÃnh cả rồi tháºt bà là mù! Nhà chú hai cao ráo rá»™ng rãi, ở đấy không được sao?
- Nhà của ngÆ°á»i ta là m sao ngÆ°á»i ta lại cho con ông ở?
- Chú hai không cần láºp tá»± à ?
- Không được, thÃm đã xin đứa con trai thứ năm rồi.
- Nó có quyá»n gì đấy! Nó là ngÆ°á»i thế nà o! Ta láºp tá»± cho chú hai thì can gì đến nó.
Vợ nghe váºy không hiểu gì. Chỉ thấy Triệu thị cho ngÆ°á»i nhà đến nói:
- ThÃm hai thấy bác vá», má»i bác sang nói chuyện. Hai cáºu Ä‘á»u ở bên ấy cả.
Nghiêm liá»n qua thấy VÆ°Æ¡ng Äức, VÆ°Æ¡ng Nhân. Sau khi chà o há»i qua loa, y bảo gia nhân:
- Quét dá»n cái nhà giữa, ngà y mai cáºu hai và cô dâu đến ở!
Triệu thị nghe thế tưởng rằng y muốn Triệu thị láºp ngÆ°á»i con thứ hai là m thừa tá»±, nên nói vá»›i các ông cáºu:
- Nà y cáºu. Bác vừa nói cái gì váºy? Nếu cháu dâu sang thì lẽ tá»± nhiên là phải ở nhà sau, tôi phải ở nhà trÆ°á»›c nhÆ° cÅ©, nhÆ° thế má»›i trông nom được nó. Tại sao lại bảo tôi sang nhà sau? Con dâu ở gian giữa, mẹ chồng lại ở gian bên, thì còn trá»i đất nà o nữa!
Vương Nhân nói:
- Äừng hoảng hốt, để xem ông ta nói thế nà o! Cố nhiên là phải bà n định chứ.
Nói xong Ä‘i ra, bà n vá»›i nhau mấy câu, rồi uống trà . Má»™t ngÆ°á»i đầy tá»› nhà há» VÆ°Æ¡ng lại nói:
- Có ngÆ°á»i bạn há»c đợi ở nhà để Ä‘i há»p là m văn. Hai ngÆ°á»i bèn cáo từ ra vá».
Nghiêm cống sinh trở lại, ngồi trên má»™t cái ghế, gá»i mÆ°á»i mấy ngÆ°á»i nhà đến bảo:
- Cáºu hai của ta đến mai sang ăn thừa tá»±, tức là ông chủ má»›i của bay, bay cần phải hết lòng hầu hạ. Cô Triệu không có con cái thì cáºu hai chỉ xem là thiếp của cha thôi, không có là do gì mà giữ lấy nhà giữa. Nói vá»›i bá»n a hoà n dá»n dẹp hai gian phòng, dá»n đồ đạc cô ta sang đó để dà nh nhà giữa cho cáºu hai ở. Äể cho hai bên khá»i hiá»m nghi nhau thì cáºu hai sẽ gá»i cô là “côâ€, cô gá»i cáºu hai là “ông†và gá»i cô dâu là “bà â€. Má»™t hai hôm nữa cô dâu đến ở thì Triệu thị phải ra vái chà o trÆ°á»›c. Sau đó cáºu hai má»›i đáp lá»…. Chúng ta là con nhà hÆ°Æ¡ng thân, việc lá»… nghi không thể bá» qua được. Chúng bay phải lo việc ruá»™ng nÆ°Æ¡ng nhà cá»a, lá»i lãi bao nhiêu tÃnh toán sổ sách cho xong rồi phải Ä‘Æ°a trình, ta sẽ xem xét kÄ© cà ng trÆ°á»›c khi giao cho cáºu hai kiểm tra. Không được là m nhÆ° lúc chú hai còn sống, cứ giao tất cả cho nà ng hầu và cứ để chúng bay là m gì thì là m. Từ rà y vá» sau há»… dối trá cái gì thì ta đánh cho má»—i đứa ba mÆ°Æ¡i gáºy, và sai dẫn đến cụ huyện Thang bắt trả tiá»n đấy.
Má»i ngÆ°á»i vâng dạ, Nghiêm trở vá» nhà .
Bá»n gia nhân trai gái cứ nghe lá»i Nghiêm bắt Triệu thị phải dá»n phòng, Triệu thị chá»i mắng má»™t tráºn, há» không dám là m gì, vì hà ng ngà y hỠđã thấy Triệu thị là m mÆ°a là m gió. Bá»n nà y lại kéo nhau và o phòng bà n:
- Ông bác nói nhÆ° váºy chúng ta dám trái sao được? Vì thá»±c ra ông ta là chủ. Nếu ông ta nổi giáºn thì chúng ta là m thế nà o?
Triệu thị khóc trá»i, kêu đất, vừa khóc vừa mắng, là m ồn à o cả đêm. Hôm sau Ä‘i kiện lên huyện, vừa gặp lúc tri huyện Thang ở công Ä‘Æ°á»ng nên đến kêu oan. Tri huyện bảo viết Ä‘Æ¡n lên. Hôm sau cho chữ “Má»i há» hà ng đến phân xá» và phúc trìnhâ€.
Triệu thị dá»n tiệc má»i trưởng tá»™c là Nghiêm Chấn Tiên là ngÆ°á»i giữ khoán của khu mÆ°á»i hai trong thà nh và há» hà ng đến. NhÆ°ng tất cả há» hà ng hà ng ngà y vẫn sợ Nghiêm. Chấn Tiên đến đây chỉ nói:
- Tôi tuy là trưởng tá»™c, nhÆ°ng việc nà y là việc riêng, chứ không phải việc há», tôi chỉ có thể nói vá»›i quan nhÆ° váºy thôi.
Hai ngÆ°á»i cáºu là VÆ°Æ¡ng Äức, VÆ°Æ¡ng Nhân ngồi nhÆ° tượng gá»—, không biết nói gì. NgÆ°á»i bán gạo là Triệu Lão Nhị và ngÆ°á»i thụt bá»… là Triệu Lão Hán, thÆ°á»ng ngà y không được ai quý trá»ng, má»—i lần muốn nói thì mắt Nghiêm lại trừng trừng nhìn và mắng át Ä‘i nên há» không dám thở ra má»™t câu. Hai ngÆ°á»i tá»± an ủi:
- Cô nó hằng ngà y chỉ lo kÃnh trá»ng anh em há» VÆ°Æ¡ng, xem ta không ra gì. Chúng mình không có là do gì là m ông Nghiêm mất lòng. “Vuốt râu hùm†là m gì? Tốt hÆ¡n là đừng nói năng gì cả.
Triệu thị ở sau bình phong cuống cuồng nhÆ° con kiến trên nồi nóng, thấy má»i ngÆ°á»i đến không nói năng gì, liá»n há»i ý cụ DÆ°Æ¡ng Chấn Tiên và đem chuyện ngà y xÆ°a ra kể, kể rồi lại khóc, khóc rồi lại kể.
Nghiêm cống sinh nghe váºy không chịu nổi nói:
- Cái con ** nà y là con nhà bần tiện! Chúng ta hạng ngÆ°á»i cao quý đâu có cái lối thế nà y! Mà y mà trêu tức tao thì tao kéo đầu ra đánh má»™t tráºn, rồi gả quách cho thằng nà o Ä‘i cho xong!
Triệu thị lại cà ng khóc mắng già . Tất cả là ng xóm Ä‘á»u nghe. Thị muốn xông ra nắm lấy xé lão Nghiêm nhÆ°ng đầy tá»› gái giữ lại.
Má»i ngÆ°á»i thấy việc không hay, dắt Nghiêm vá». Rồi má»i ngÆ°á»i vá» nhà .
Ngà y sau há» bà n nhau là m bản phúc trình quan. VÆ°Æ¡ng Äức, VÆ°Æ¡ng Nhân nói:
- Là m ngÆ°á»i há»c hà nh, không bà n việc kiện tụng. Và không chịu kà tên và o tá» phúc trình.
Nghiêm Chấn Tiên chỉ có cách nói nước đôi:
“Triệu thị là thiếp đã được láºp là m vợ chÃnh. Việc đó có thá»±c. NhÆ°ng Nghiêm cống sinh cho là không đúng luáºt không cho con gá»i bằng mẹ thì cÅ©ng có lÃ. Nhá» quan xét xá»â€.
Tri huyện Thang vốn là con má»™t ngÆ°á»i thiếp, thấy tá» phúc trình thì nói:
- Luáºt lệ đặt ra là má»™t việc, nhÆ°ng cốt là thuáºn nhân tình. Anh cống sinh nà y khéo lắm chuyện!
Bèn phê: “Triệu thị đã là m vợ chÃnh rồi thì không xem là thiếp nữa. Nghiêm cống sinh không muốn cho con mình thừa tá»±, váºy tùy ý Triệu thị muốn láºp ai thì láºpâ€.
Nghiêm cống sinh xem lá»i phê nà y đầu nóng nhÆ° lá»a, liá»n viết Ä‘Æ¡n lên phủ. Tri phủ cÅ©ng có ngÆ°á»i thiếp, cho đó là việc vặt, giao cho tri huyện Cao Yếu xét. Khi tri huyện xét đầu Ä‘uôi câu chuyện thì phê: “nhÆ° lá»i trình trÆ°á»›câ€.
Nghiêm lại cà ng tức, đệ Ä‘Æ¡n lên quan Ãn sát. Ãn sát phê: “Việc nhá» má»n, giao cho tri phủ và tri huyện xétâ€.
Nghiêm không biết là m sao, đột nhiên nhớ:
“Chu há»c đạo là cùng há» vá»›i ông Chu thông gia của ta, ta phải lên kinh Ä‘em việc nà y tìm Chu há»c đạo ở bá»™ mà ná»™p Ä‘Æ¡n kiện má»›i ra lẽ. Chỉ nhân chuyến Ä‘i nà y là m cho: kẻ túc nho lại chiếm cao khoa, ngÆ°á»i anh tuấn Ä‘á»— lên thượng đệ.
Muốn biết Nghiêm cống sinh kiện cáo có được chuẩn y không, hãy đợi hồi sau phân giải.
Last edited by quykiemtu; 16-12-2008 at 01:05 PM.
|
10-09-2008, 09:39 AM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
Hồi thứ bảy
Phạm há»c đạo khảo hạch báo Æ¡n thầy,
VÆ°Æ¡ng viên ngoại ở triá»u đãi nghÄ©a bạn.
Nghiêm cống sinh Ä‘em việc láºp tá»± lên kiện ở huyện, ở phủ Ä‘á»u thua. Quan không xét đến, y chỉ còn cách Ä‘i lên kinh, tưởng đâu rằng có thể mạo nháºn là bà con vá»›i Chu há»c đạo để nhỠông ta. NhÆ°ng lên đến kinh thì biết tin Chu há»c đạo đã được bổ là m tÆ° nghiệp Quốc tá» giám. Y bèn liá»u mạng viết má»™t cái thiếp Ä‘á» là “thông gia†nhá» ngÆ°á»i đầy tá»› Ä‘Æ°a và o. Chu Tiến xem trong lòng nghi hoặc, vì mình không có ngÆ°á»i thông gia nà o tên nhÆ° thế cả. Äang trầm ngâm suy nghÄ© thì má»™t ngÆ°á»i nhà đưa và o má»™t cái thiếp chỉ viết hai chữ “Phạm Tiếnâ€. Chu Tiến nhá»› đây là ngÆ°á»i mình đã lấy Ä‘á»— ở Quảng Äông, nay đã thi Ä‘á»— ở tỉnh, lên kinh thi há»™i. Chu Tiến bèn bảo má»i ngay và o. Phạm Tiến và o, miệng chà o rối rÃt, cứ sụp xuống lạy mãi. Chu Tiến giÆ¡ hai tay ra đỡ dáºy, má»i ngồi và há»i ngay:
- Cùng đồng hÆ°Æ¡ng vá»›i anh có ai há» Nghiêm Ä‘á»— cống sinh không? Ông ta vừa má»›i Ä‘Æ°a thiếp và o đây, tá»± xÆ°ng là thông gia vá»›i ta. NgÆ°á»i giữ cá»a há»i thì ông ta bảo là ngÆ°á»i Quảng Äông, nhÆ°ng ta không có ai là thông gia ở đấy cả.
- Con vừa thấy ông ta. Ông ta ngÆ°á»i huyện Cao Yếu, thông gia vá»›i ngÆ°á»i cÅ©ng há» Chu nhÆ° thầy, nhÆ°ng không biết có là bà con của thầy không?
- Tuy cùng là hỠChu đấy nhưng không phải bà con gì hết!
Chu Tiến bèn bảo ngÆ°á»i đầy tá»›:
- Mà y ra nói vá»›i ông Nghiêm cống sinh kia rằng quan báºn việc công không muốn gặp và trả thiếp lại cho ông ta.
NgÆ°á»i đầy tá»› vâng dạ Ä‘i ra. Chu Tiến nói vá»›i Phạm Tiến:
- TrÆ°á»›c đây ta xem bảng tỉnh Quảng Äông thấy anh Ä‘á»— cao, ta mong đợi gặp anh ngay ở kinh. Không ngá» mãi đến nay anh má»›i và o thi. Sao lại cháºm thế?
Phạm Tiến kể lại việc mình phải chịu tang mẹ. Chu bùi ngùi nói:
- Anh há»c vấn súc tÃch, tuy có lâu ngà y láºn Ä‘áºn, nhÆ°ng lần nà y thi há»™i thì nhất định Ä‘á»—. Vả lại, ta vẫn thÆ°á»ng khen anh vá»›i các quan có thế lá»±c ở đây, nên ai cÅ©ng muốn lấy anh là m môn hạ. Anh cứ yên tâm vá» nhà trá» xem lại văn chÆ°Æ¡ng cho kÄ©. Nếu tiá»n bạc có thiếu thốn đôi chút thì ta sẵn lòng giúp cho.
- Con suốt Ä‘á»i xin Ä‘á»™i Æ¡n thầy.
Phạm Tiến nói chuyện má»™t lát, ở lại ăn cÆ¡m rồi từ biệt. Thi há»™i xong, quả nhiên Phạm Tiến Ä‘á»— tiến sÄ©, được bổ là m ngá»± sá». Và i năm sau, khâm mạng ra là m giám khảo ở SÆ¡n Äông. Ngà y được lệnh ra Ä‘i, Phạm Tiến đến gặp
Chu Tiến, Chu Tiến nói:
- SÆ¡n Äông tuy là quê hÆ°Æ¡ng ta, nhÆ°ng ta không có gì là m phiá»n anh. Ta chỉ nhá»› thá»i dạy há»c ở là ng, có má»™t đứa há»c trò là Tuân Mai, bấy giá» bảy tuổi. Nay đã hÆ¡n mÆ°á»i năm thì chắc nó đã lá»›n. Nhà nó là nhà cà y cấy, không biết há»c hà nh đã khá và đã Ä‘i thi chÆ°a. Nếu nó thi thì anh lÆ°u ý há»™ cho. Có chá»— nà o khá thì lấy nó Ä‘á»—, đó là điá»u ta mong Æ°á»›c.
Phạm Tiến nghe váºy ghi nhá»› Ä‘inh ninh, y Ä‘i đến SÆ¡n Äông nháºm chức. Việc thi cá» kéo dà i hÆ¡n ná»a năm, sau đó má»›i đến Duyện Châu. Thà sinh thì đông, ở cả ba nhà , là m y quên mất lá»i dặn của Chu. Ngà y sắp công bố kết quả, y sá»±c nhá»›:
- Ta là m ăn nhÆ° thế nà y à ! Thầy ta bảo ta lÆ°u ý đến tên Tuân Mai ở huyện Vấn Thượng. Ta đâu dám trái lá»i. Tháºt là lÆ¡ Ä‘á»…nh quá.
Phạm Tiến bèn vá»™i và ng giở danh sách thà sinh ra xem má»™t lượt, không thấy có tên Tuân Mai, y lại dò tất cả sáu trăm quyển thi há»ng ở các phòng ra, xem từng quyển má»™t, vẫn không thấy quyển nà o là của Tuân Mai hết.
Lòng y buồn bã nói:
- Vô lÃ! Nó không thi sao? Phạm Tiến lại nghÄ©:
- Nếu tên nó ở đây mà tìm không ra thì mai sau còn mặt mũi nà o nhìn thầy ta nữa. Ta phải xem kĩ! Dầu mai có hoãn công bố kết quả cũng được.
Trong bữa ăn vá»›i những ngÆ°á»i mạc khách(NgÆ°á»i giúp việc). Phạm Tiến chỉ nghÄ© đến việc ấy không sao yên tâm được, những mạc khách cÅ©ng vì váºy mà bồn chồn không yên.
Má»™t ngÆ°á»i mạc khách trẻ tuổi tên là Cừ Cảnh Ngá»c nói:
- ThÆ°a ngà i, việc nà y giống nhÆ° má»™t việc cÅ©. Mấy năm trÆ°á»›c, có má»™t ông được cá» Ä‘i chấm thi ở Tứ Xuyên. Má»™t hôm ông ta Ä‘ang uống rượu vá»›i ông Hà Cảnh Minh, lúc rượu say ông Cảnh Minh nói lá»›n: “Văn chÆ°Æ¡ng ở Tứ Xuyên nhÆ° Tô Thức(Tô Thức là Äông Pha, má»™t thi hà o lá»›n nhất Ä‘á»i Tống) thì đáng xếp hà ng thứ sáuâ€. Ông ta nhá»› lá»i nói đó. Ba năm sau, ông ta rá»i bá» Tứ Xuyên trở vá». Gặp ông Hà , ông ta nói: “Con đến ở Tứ Xuyên ba năm, tìm khắp nÆ¡i nhÆ°ng không thấy ai là Tô Thức Ä‘i thi cả, có lẽ là ông ta tránh không Ä‘i thi chăng?â€
Cảnh Ngá»c nói xong, lấy ống tay áo che miệng cÆ°á»i, rồi lại nói:
- Không biết Chu tÆ° nghiệp nói vá»›i ngà i vá» việc Tuân Mai trong trÆ°á»ng hợp nà o?
Phạm Tiến là ngÆ°á»i thá»±c thà , không hiểu y nói đùa nên cau mà y:
- Nếu văn chÆ°Æ¡ng Tô Thức kém, tìm cÅ©ng không ra thì thôi! Chứ Tuân Mai là ngÆ°á»i thầy há»c bảo tôi cất nhắc, tìm không được tháºt không tiện chút nà o.
Má»™t ngÆ°á»i nhiá»u tuổi là NgÆ°u Bố Y nói:
- NgÆ°á»i huyện Vấn Thượng à ? Sao không Ä‘em mấy chục quyển của những ngÆ°á»i Ä‘á»— ra mà xem? Nếu văn ông ta khá thì đã lấy Ä‘á»— trÆ°á»›c rồi cÅ©ng nên.
Phạm nói:
- Phải đấy, phải đấy!
Phạm vá»™i và ng xem lại mÆ°á»i mấy quyển những ngÆ°á»i đã lấy Ä‘á»—. Khi xem kÄ© thì thấy ngÆ°á»i đứng đầu là Tuân Mai. Phạm thấy thế vui mừng nở mà y, nở mặt. Bao nhiêu buồn bã cả ngà y mất đâu hết.
Hôm sau Ä‘á»c danh sách những ngÆ°á»i thi Ä‘á»—. TrÆ°á»›c tiên Ä‘á»c tên những ngÆ°á»i Ä‘á»— tú tà i, rồi đến hạng nhất, hạng nhì, hạng ba. Äá»c đến hạng tÆ°, thì ngÆ°á»i đứng đầu là Mai Cá»u ở huyện Vấn Thượng Ä‘ang quỳ nghe Ä‘á»c văn mình. Phạm là m vẻ giáºn nói;
- Văn chÆ°Æ¡ng là nghá» nghiệp chÃnh của ngÆ°á»i Ä‘á»— tú tà i, tại sao văn chÆ°Æ¡ng anh lại kém thế nà y. Thế là ngà y thÆ°á»ng anh không lo đến công việc của mình, chỉ nghÄ© việc đâu đâu. Ta định cho đứng bét, nhÆ°ng nay khoan hồng chỉ chiếu lệ phạt roi mà thôi.
Mai Cá»u nói:
- Con hôm ấy mắc bệnh, nên văn chương lộn xộn. Xin thầy là m ơn bỠquá cho!
- Triá»u đình có phép, ta cÅ©ng không là m sao được. Tả hữu đâu, kéo ra ghế, đánh theo đúng phép tắc của triá»u đình!
Nói xong, má»™t ngÆ°á»i lôi y ra. Mai Cá»u sợ hãi kêu lên.
- Xin ngà i nể mặt thầy con mà tha cho con!
- Thầy anh là ai?
- Là Chu Khoái Hiên, hiện đang là m tư nghiệp Quốc tỠgiám.
- NgÆ°á»i cÅ©ng là môn sinh của thầy ta à ! Thế thì hãy tạm tha cho.
Phạm Tiến bèn ra lệnh tha cho y. Mai quỳ trước mặt, Phạm Tiến dặn:
- Anh đã là há»c trò của cụ Chu, lại cà ng phải ra sức há»c hà nh má»›i được. Văn chÆ°Æ¡ng nhÆ° thế là m nhục cả thầy! Từ nay vá» sau phải cố gắng mà chữa lá»—i. Ta chấm thi mà còn thấy thế thì quyết không tha đâu!
Nói xong thét:
- ÄÆ°a anh ta ra.
Bấy giỠđến lượt gá»i những ngÆ°á»i má»›i Ä‘á»—. Äến huyện Vấn Thượng thì ngÆ°á»i được gá»i đầu tiên là Tuân Mai. Má»™t ngÆ°á»i thiếu niên ở trong đám đông ra nháºn quyển. Phạm Tiến nói:
- Anh có phải là bạn há»c vá»›i Mai Cá»u không?
Tuân Mai không hiểu câu há»i ấy, nên trả lá»i không được. Phạm Tiến lại há»i:
- Có phải anh là há»c trò cụ Chu không?
- Cụ là thầy dạy vỡ lòng cho con.
- Äúng rồi! Ta cÅ©ng là há»c trò cụ Chu. Lúc ta ở kinh vỠđây, thầy có dặn ta để ý đến quyển thi của anh. Không ngá» lúc tìm thì thấy anh đã Ä‘á»— đầu. Anh tuổi trẻ tà i cao nhÆ° váºy, thá»±c không phụ công dạy dá»— của cụ. Từ nay phải chăm lo há»c hà nh má»›i tiến lên được.
Tuân Mai quỳ xuống cảm tạ.
Sau khi đã xem quyển xong và tiếng trống, tiếng kèn Ä‘Æ°a má»i ngÆ°á»i ra, Phạm Tiến quay trở và o nhà .
Tuân Mai vừa má»›i Ä‘i ra thì gặp Mai Cá»u Ä‘ang đứng ở ngoà i cá»a. Tuân Mai há»i ngay:
- Ông Mai! Ông há»c cụ Chu bao giá»?
- Anh là háºu sinh là m sao biết được việc đó. Khi ta há»c cụ thì anh còn chÆ°a đẻ kia mà ! Bấy giá» cụ Ä‘ang dạy ở huyện. NÆ¡i dạy thì toà n là những nha lại trong huyện. Mãi sau, cụ má»›i xuống là ng. Khi anh há»c thì ta đã thi Ä‘á»— rồi, cho nên anh không biết đấy thôi. Cụ thÃch ta nhất vì cụ cho ta có văn tà i, nhÆ°ng phải cái không theo quy củ. Vừa rồi, cụ há»c Ä‘Ã i phê quyển của ta cÅ©ng hệt nhÆ° váºy. Rõ rà ng những tay sà nh văn chÆ°Æ¡ng Ä‘á»u có ý kiến nhÆ° nhau, không sai nhau má»™t sợi tÆ¡, sợi tóc. Cụ có thể cho ta Ä‘á»— và o giữa hạng ba. NhÆ°ng nếu không răn dạy thì không thể gặp mặt, cho nên cụ cho ta Ä‘á»— và o hạng thứ tÆ°, để có thể răn dạy và nhắc đến chuyện cụ Chu, nhân đó tá» rõ tình riêng. Anh mà được lấy đầu cÅ©ng là vì thế. Chúng ta là ngÆ°á»i là m văn chÆ°Æ¡ng cần phải biết ý tế nhị của ngÆ°á»i ta, chá»› có bá» qua.
Hai ngÆ°á»i nói chuyện suông má»™t lát rồi trở vá» nhà trá». Hôm sau hỠđến tiá»…n Phạm Tiến rồi thuê ngá»±a cùng vá» là ng Tiết huyện Vấn Thượng.
Bấy giỠcụ Tuân đã chết chỉ còn bà mẹ ở nhà . Tuân Mai vỠchà o mẹ, mẹ mừng rỡ nói:
- Từ khi thầy con mất Ä‘i mùa mà ng kém, nhà cá»a ruá»™ng vÆ°á»n dần dần bán hết; nay con thi Ä‘á»— sau nà y có thể dạy há»c kiếm tiá»n sinh sống.
Thân TÆ°á»ng Phủ đã già , cÅ©ng chống gáºy lại mừng. Ông ta cùng bà n vá»›i Mai Cá»u quyên tiá»n trong là ng để mừng Tuân Mai. Quyên được hai ba mÆ°Æ¡i quan tiá»n và mượn am Quan Âm để ăn tiệc.
Sáng hôm ấy, Mai Cá»u và Tuân Mai đến trÆ°á»›c. Hòa thượng ra tiếp. Hai ngÆ°á»i và o lá»… Pháºt, rồi vái chà o hòa thượng. Hòa thượng nói:
- Mừng ông Tuân nay đã thi Ä‘á»— cao. Tháºt là không phụ cụ Tuân ngà y xÆ°a trung háºu là m nhiá»u việc tốt đối vá»›i đức Pháºt, nên được nhiá»u âm đức. Lúc ông há»c ở đây còn bé lắm, đầu còn để chá»m.
Lại chỉ cho hai ngÆ°á»i xem:
- Äây là cái bà n thá» sống cụ Chu!
Hai ngÆ°á»i xem bà n thá», có lÆ° hÆ°Æ¡ng, đèn sáp? Trên có bà i vị chữ và ng viết: “Bà i vị sống của cụ Chu, Ä‘á»— tiến sÄ© là m ngá»± sỠở Quảng Äông, nay được bổ là m tÆ° nghiệp Quốc tá» giámâ€. Bên trái có má»™t hà ng chữ nhá»: “Dân là ng Tiết và tăng nhân am Quan Âm cùng phụng thá»â€.
Hai ngÆ°á»i trông thấy bà i vị của thầy mình, Ä‘á»u lạy mấy lạy rất cung kÃnh. Há» lại cùng hòa thượng Ä‘i ra nhà sau xem chá»— cụ Chu dạy há»c ngà y trÆ°á»›c. Phòng ở sát mé sông, hai cánh cá»a mở toang, bên kia sông lõm Ä‘i má»™t Ãt, bên nà y lại bồi thêm má»™t Ãt. Ba gian nhà lau lách, nay không dùng để dạy há»c nữa. Gian bên phải có má»™t ngÆ°á»i ở Giang Tây ở, ngoà i cá»a treo cái biển:
“Trần Hòa Phủ, ngÆ°á»i hữu ngạn TrÆ°á»ng Giang, cầu tiên, xem tÆ°á»›ngâ€. Ông nà y không có ở nhà , nên phòng đóng kÃn. Chỉ thấy ở giữa nhà treo má»™t đôi câu đối của cụ Chu, giấy Ä‘á» vì lâu ngà y mà u đã bạc thếch. Ở trên có mÆ°á»i chữ: “Chinh thân dÄ© sỹ thá»iâ€, “Thủ ká»· nhi luáºt váºt†(Ngay tấm thân để chá» cÆ¡ há»™i; giữ phẩm hạnh là m gÆ°Æ¡ng má»i ngÆ°á»i).
Mai Cá»u nói vá»›i hòa thượng:
- Chữ nà y chÃnh tay cụ Chu viết! Ông không nên treo ở đây. Ông lấy nÆ°á»›c lã dấp và o câu đối, bóc Ä‘i, cất giữ cho kÄ©.
Hoà thượng vâng dạ, vá»™i và ng lấy nÆ°á»›c lá»™t đôi câu đối. Má»™t lát Thân TÆ°á»ng Phủ Ä‘em má»i ngÆ°á»i đến, ăn uống má»™t ngà y má»›i tan.
Bà cụ Tuân dùng mấy mÆ°Æ¡i quan tiá»n để chuá»™c Ãt đồ dùng, mua và i đấu gạo, còn bao nhiêu giao lại cho Tuân Mai để là m tiá»n ăn Ä‘Æ°á»ng Ä‘i thi hÆ°Æ¡ng. Năm sau, Tuân Mai lại Ä‘á»— đầu kì thi dá»± bị Ä‘i thi hÆ°Æ¡ng. Quả tháºt ngÆ°á»i tà i thì ngay lúc còn trẻ cÅ©ng tà i. Khi lên tỉnh thi lại Ä‘á»— cao. Tuân Mai vá»™i và ng đến nha môn quan Bố chÃnh lÄ©nh chén, mâm, mÅ©, cá», để lên kinh thi há»™i. Tuân lại Ä‘á»— tiến sÄ© đệ tam danh.
Theo lệ triá»u Minh, ai Ä‘á»— tiến sÄ© thì ngÆ°á»i ta bà y ra má»™t nÆ¡i công Ä‘Æ°á»ng, ông tiến sÄ© lên ngồi ở đấy và những ngÆ°á»i ty thuá»™c sắp hà ng cúi đầu.
Trong khi là m lá»… ở bên ngoà i có ngÆ°á»i Ä‘Æ°a thiếp và o nói:
“NgÆ°á»i đồng khoa đồng hÆ°Æ¡ng há» VÆ°Æ¡ng xin và o chà oâ€. Tuân Mai bảo ngÆ°á»i nhà cất dá»n ghế, còn mình thì ra má»i và o. Thấy VÆ°Æ¡ng Huệ râu tóc bạc phÆ¡ Ä‘i và o, VÆ°Æ¡ng cầm tay Tuân Mai mà nói:
- Tình bạn bè giữa tôi vá»›i ông là do trá»i định, không phải nhÆ° tình đồng khoa thông thÆ°á»ng.
Hai ngÆ°á»i chà o nhau cùng ngồi. VÆ°Æ¡ng Huệ nhắc tá»›i giấc má»™ng ngà y xÆ°a nói:
- Cho hay tôi vá»›i ông Ä‘á»u có tên trên bảng trá»i. Sau nà y chúng ta cùng là m việc và có gì thì cùng giúp đỡ nhau.
Tuân Mai từ nhỠcó nhớ mang máng câu chuyện ấy nhưng không rõ lắm. Nay nghe Vương nói mới vỡ lẽ.
Bèn nói:
- Tiểu đệ Ãt tuổi may mà được cùng bảng vá»›i tiên sinh, lại là ngÆ°á»i đồng hÆ°Æ¡ng, má»i việc mong tiên sinh chỉ giáo!
- Ông anh ở đây à ?
- Vâng.
- Ở đây cháºt quá, lại ở xa triá»u đình, không tiện. Không dám giấu gì ông anh, tôi cÅ©ng có bát ăn có mua được ngôi nhà ở Kinh. Ông anh cứ đến đấy ở. Nay mai Ä‘iện thà tiện hÆ¡n nhiá»u.
Ngồi chÆ¡i má»™t lát, VÆ°Æ¡ng ra vá». Hôm sau, VÆ°Æ¡ng cho ngÆ°á»i mang hà nh lý của Tuân tiến sÄ© đến phố Giang Má»… để cùng ở vá»›i mình. Ngà y xÆ°á»›ng danh Ä‘iện thÃ, Tuân Mai Ä‘á»— nhị giáp, VÆ°Æ¡ng Huệ Ä‘á»— tam giáp, Ä‘á»u bổ là m chủ sá»±. Sau đấy Ä‘á»u được bổ là m viên ngoại.
Má»™t hôm hai ngÆ°á»i Ä‘ang ngồi trong nhà , thì có ngÆ°á»i Ä‘Æ°a má»™t tá» danh thiếp Ä‘á» trên đỠ“Vãn sinh Trần Lá»… xin và o lạyâ€. Ở trong danh thiếp có chua “Trần Lá»… tá»± là Hoà Phủ ở huyện Nam XÆ°Æ¡ng Giang Tây, giá»i xem tÆ°á»›ng số và cầu tiên đã từng hà nh đạo ở am Quan Âm, tại là ng Tiết huyện Vấn Thượngâ€.
VÆ°Æ¡ng viên ngoại há»i:
- Nà y anh, anh có biết ông nà y là ai không? Tuân viên ngoại đáp:
- Ông ta rất giá»i nghá» cầu tiên. Ta nhỠông ta cầu tiên lên há»i việc công danh xem sao?
Bèn bảo ngÆ°á»i nhà cho má»i và o.
Trần Hòa Phủ và o. Y trạc Ä‘á»™ năm mÆ°Æ¡i tuổi, đầu Ä‘á»™i mÅ© hình miếng ngói, mặc áo lụa, thắt lÆ°ng tÆ¡, râu lốm đốm bạc. Thấy hai ngÆ°á»i y liá»n chà o:
- Xin hai vị ngồi để cho kẻ sÆ¡n nhân nà y bái kiến. Hai ngÆ°á»i hai ba lần nhÆ°á»ng, rồi cùng ngồi, để y ngồi hà ng đầu.
Tuân viên ngoại há»i:
- Trước đây lúc ông ở am Quan Âm là ng tôi, rất tiếc tôi không có dịp may được gặp.
Trần cúi mình đáp:
- Hôm đó vãn sinh biết ngà i đến am. Vì ba ngà y trÆ°á»›c Thuần DÆ°Æ¡ng lão tổ có giáng. Ngà i viết hôm ấy và o giá» ngá», khắc thứ ba, thì có má»™t vị quý nhân đến. Lúc bấy giá» ngà i còn chÆ°a Ä‘á»— cao, thiên cÆ¡ chÆ°a thể tiết lá»™ được, cho nên vãn sinh cố tránh:
Vương viên ngoại nói:
- Phép cầu tiên của ông do ai truyá»n? Ông chỉ má»i được
Thuần DÆ°Æ¡ng lão tổ hay có thể má»i được tất cả các vị tiên? Trần nói:
- Vị tiên nà o cÅ©ng má»i được. Äến vÆ°Æ¡ng, khanh tÆ°á»›ng, thánh hiá»n, hà o kiệt, Ä‘á»u có thể má»i được cả. Không giấu gì hai ngà i, vãn sinh mấy mÆ°Æ¡i năm nay không hà nh đạo ở chốn giang hồ nữa mà chỉ ở nÆ¡i vÆ°Æ¡ng phủ, và ở nÆ¡i nha môn của các vị đại thần. Nhá»› năm Hoằng Trị thứ mÆ°á»i ba, vãn sinh cầu tiên ở nhà cụ LÆ°u là m thượng thÆ° bá»™ công. Nhân việc cụ Lý Má»™ng DÆ°Æ¡ng bị bá» ngục vì tham dá»± việc là m của TrÆ°Æ¡ng quốc cữ, nên cụ LÆ°u bảo tôi cầu tiên để xem may rủi thế nà o. Hôm ấy lại chÃnh Chu Công lão tổ giáng. Ngà i phê bốn chữ lá»›n “Bảy ngà y hết hạnâ€. Bảy ngà y sau, quả nhiên cụ Lý được tha, chỉ phải phạt có ba tháng lÆ°Æ¡ng. Sau đó, cụ Lý lại bảo tôi cầu nhÆ°ng cầu không lên. Vá» sau lên viết má»™t bà i thÆ¡, hai câu sau là “Má»™ng đến Giang Nam thăm miếu cÅ©, biết ai là kẻ ở kinh xÆ°a?†Những ngÆ°á»i ở đây Ä‘á»u không hiểu vị tiên đó là ai. Chỉ có cụ Lý hiểu được lá»i thÆ¡ liá»n đốt hÆ°Æ¡ng lạy ở dÆ°á»›i đất há»i: “Vị vua nà o giáng?†Bấy giá» cái bút viết: “Trẫm là Kiến Văn hoà ng đếâ€. Má»i ngÆ°á»i sợ hãi, quỳ xuống lạy. Cho nên vãn sinh nói đế vÆ°Æ¡ng, thánh hiá»n cÅ©ng có thể cầu được.
VÆ°Æ¡ng viên ngoại há»i:
- Ông thực cao minh như thế không hiểu có thể biết được việc quan tước sau nà y của chúng tôi chăng?
Trần Hòa Phủ nói:
- Cái gì lại bói không được? Äại phà m việc già u nghèo, sống chết của ngÆ°á»i ta Ä‘á»u có thể bói được cả. Cái nà o cÅ©ng ứng nghiệm phi thÆ°á»ng.
Hai ngÆ°á»i thấy nói chắc chắn nhÆ° thế bèn há»i:
- Hai chúng tôi muốn được tiên dạy bảo xem việc là m quan như thế nà o?
- Hai ông thắp hÆ°Æ¡ng lên! Hai ngÆ°á»i kia nói:
- Hãy khoan! Chúng ta ăn cơm đã!
Ä‚n cÆ¡m xong sai Ä‘Ã y tá»› vá» nhà Hòa Phủ mang đến má»™t mâm cát, má»™t cái sá»t. Tất cả Ä‘á»u được bà y ra, Trần nói:
- Hai vị khấn nhỠthôi!
Hai ngÆ°á»i khấn xong đặt sá»t đâu và o đấy.
Trần lại lạy, đốt má»™t đạo bùa để cầu tiên xuống. Má»i hai ngÆ°á»i ngồi hai bên cầm sá»t. Y lại Ä‘á»c mấy câu chú, đốt má»™t đạo bùa để má»i tiên, thì thấy cái sá»t dần dần chuyển Ä‘á»™ng! Trần gá»i ngÆ°á»i nhà rót má»™t chén trà rồi quỳ xuống, hai tay nâng chén trà má»i tiên uống. Sá»t vẽ mấy vòng. Trần lại đốt má»™t đạo bùa bảo má»i ngÆ°á»i im lặng. Tất cả ngÆ°á»i nhà đá»u ra ngoà i.
Má»™t lát sau cái sá»t viết bốn chữ “Ông vÆ°Æ¡ng nghe phánâ€. VÆ°Æ¡ng viên ngoại vá»™i và ng bá» sá»t, quỳ xuống lạy bốn lạy. Lại há»i:
- Không biết tiên ông quý danh là gì?
Há»i xong lại cầm sá»t. Sá»t chạy nhÆ° bay viết má»™t hà ng:
“Ta là Phục Ma đại đế quan thánh đế quân(Quan VÅ© thá»i tam quốc)†Trần ở sau cÅ©ng lạy nhÆ° tế sao. Lại nói:
- Hôm nay hai vị có lòng thà nh má»›i được ngà i giáng Ä‘Ã n, đó là má»™t việc không dá»… có. Tháºt là phúc cho hai vị! Cần phải hết sức tôn kÃnh! Nếu có chút gì sÆ¡ suất thì tôi không chịu trách nhiệm.
Hai ngÆ°á»i sợ toát mồ hôi, tóc dá»±ng ngược, buông sá»t lạy bốn lạy. Lại cầm sá»t.
Trần nói:
- Khoan, mâm cát nhá», sợ ngà i viết nhiá»u không đủ, lấy má»™t tá» giấy ra đây để tôi ghi lá»i tiên phán!
Bèn lấy ra má»™t tá» giấy, để Trần chép lại. Hai ngÆ°á»i lại cầm nhÆ° lúc nãy. Sá»t chạy nhÆ° bay viết:
“Khen mà y công danh Hạ háºu, bẻ má»™t cà nh hoa tÆ°Æ¡i hồng. Mịt mù sóng khói phủ trên sông. Hai ngà y nhà và ng long trá»ng. Chỉ nói hoa lÆ°u mở lối; vốn là thiên phủ Quỳ Long(Quỳ, Long: hai vị đại thần Ä‘á»i vua Tuấn) cầm sắt tỳ bà gặp lạ lùng, má»™t chén rượu nồng Ä‘au bụng.
Viết xong lại viết năm chữ lá»›n “theo Ä‘iệu tây giang nguyệtâ€. Ba ngÆ°á»i Ä‘á»u không hiểu ý muốn nói gì. VÆ°Æ¡ng viên ngoại nói:
- Tôi chỉ hiểu câu đầu. Công danh Hạ háºu là đá»i Hạ háºu má»—i ngÆ°á»i cà y năm mÆ°Æ¡i mẫu và ná»™p thuế cống, ý nói tôi cÅ©ng năm mÆ°Æ¡i tuổi thi Ä‘á»— cống sinh. NhÆ° váºy là nghiệm. Còn mấy câu dÆ°á»›i thì tôi không hiểu gì cả.
Trần nói:
- Ngà i không có lừa ai bao giá»! Ông cứ nhá»› lấy sau nà y sẽ nghiệm. Trong bà i thÆ¡ có câu “Thiên phủ Quỳ Long†tức là ông sẽ là m mãi đến Tể tÆ°á»›ng.
VÆ°Æ¡ng nghe nói đúng ý của mình trong lòng vui sÆ°á»›ng. Nói xong, Tuân viên ngoại lại cúi xuống lạy xin cho biết ngà i phán nhÆ° thế nà o. NhÆ°ng sá»t vẫn không chuyển. Cầu mãi thì sá»t chỉ viết “thôiâ€. Trần xoá cát bằng để xin chữ thì chỉ thấy chữ “thôiâ€. Xoá ba lần liên tiếp cÅ©ng chỉ có chữ “thôi†rồi sá»t không chuyển Ä‘á»™ng nữa.
Trần nói:
- Ngà i chắc đã vá» trá»i, không nên là m phiá»n nữa.
Trần bèn đốt má»™t đạo bùa để tiá»…n, rồi Ä‘em sá»t, hÆ°Æ¡ng, mâm cát cất Ä‘i. Hai ngÆ°á»i biếu Trần năm đồng cân bạc, lại viết má»™t phong thÆ° tiến cá» vá»›i cụ Phạm vừa má»›i thăng là m Thông chÃnh tÆ°. Trần bái tạ Ä‘i ra.
Äến chiá»u ngÆ°á»i nhà và o báo:
- Có ngÆ°á»i nhà ông Tuân đến.
NgÆ°á»i nhà của Tuân Mai mang đồ tang phục đến cúi đầu quỳ bẩm:
- Ngà y hai mÆ°Æ¡i mốt tháng tÆ° cụ nhà đã vá» chầu trá»i rồi!
Tuân viên ngoại nghe váºy, khóc ngã lăn ra đất.
Vương viên ngoại chữa chạy giỠlâu mới tỉnh. Tuân Mai định viết đơn xin vỠnhà chịu tang thì Vương Huệ cản lại mà nói:
- Anh hãy khoan, chúng ta bà n lại đã! Nay đã đến lúc tuyển ngÆ°á»i có khoa mục ra là m quan. Tôi và anh Ä‘á»u có hy vá»ng cả. Nếu mà báo tin rằng ở nhà có tang thì phải chá» mất ba năm. NhÆ° thế thì uổng lắm. Chi bằng hãy tạm giấu Ä‘i, chá» khi được bổ là m quan rồi hẵng hay.
Tuân viên ngoại nói:
- Ông nói nhÆ° thế tháºt là yêu quý tôi hết sức, nhÆ°ng sợ việc nà y giấu không được(1).
- Anh bảo ngay ngÆ°á»i nhà cởi đồ tang ra, không được lá»™ tin cho ai biết. Sáng mai, tôi sẽ có cách.
Sáng mai má»i Kim Äông Nhai là m trưởng ấn bá»™ lại đến bà n.
Kim nói:
- Äã Ä‘i là m quan lại còn giấu việc tang thì không được! Trừ phi ông là m chức vụ trá»ng yếu bắt buá»™c phải ở lại bá»™ thì có thể hoãn việc chịu tang. NhÆ°ng muốn váºy lại phải có quan trên che chở chứ chúng tôi thì không là m sao được. NhÆ°ng nếu việc nà y Ä‘Æ°a lên bá»™ thì cố nhiên tôi sẵn lòng giúp, cái đó không cần phải nói.
Hai ngÆ°á»i nhá» Kim Äông Nhai giúp. Kim ra vá». Buổi chiá»u Tuân Mai mặc áo xanh, Ä‘á»™i mÅ© thÆ°á»ng đến tìm hai ông thầy là Chu Tiến và Phạm Tiến để cầu xin che chở. Cả hai Ä‘á»u nói:
- Việc nà y châm chÆ°á»›c được. NhÆ°ng ba ngà y sau há» Ä‘á»u đáp:
- Chức quan ông nhá», không thể nà o theo lệ hoãn việc chịu tang được. Muốn hoãn thì phải là Tể tÆ°á»›ng hay là Cá»u khanh. Hay nếu là m quan ở biên cÆ°Æ¡ng thì cÅ©ng được phép là m thế. NhÆ°ng viên ngoại bá»™ Công là má»™t chức quan rảnh cho nên việc che chở thà nh ra khó khăn.
Tuân viên ngoại chỉ còn một cách là m đơn xin vỠchịu tang. Vương Huệ nói:
- Lần nà y chắc tốn kém nhiá»u. Anh là há»c trò nghèo lấy tiá»n đâu mà tiêu và o việc nà y? Vả chăng, tôi thấy anh cÅ©ng chẳng thÃch gì cái trò phiá»n phức nà y. Theo ý tôi, tốt nhất là tôi cÅ©ng xin nghỉ và cÅ©ng vá» nhà vá»›i anh. Phà tổn và i trăm lạng tôi xin giúp. NhÆ° thế má»›i được.
- Việc tôi lỡ đã đà nh, nhưng không lẽ vì việc của tôi lại là m lỡ cả việc tuyển bổ của anh nữa sao?
- Có bổ bán gì thì cÅ©ng đến sang năm! Ông phải chá» cho hết tang thì má»›i lỡ, chứ tôi xin nghỉ thì nhiá»u lắm chỉ ná»a năm, Ãt thì ba tháng, vẫn còn kịp chán.
Tuân Mai không thể chối từ. Hai ngÆ°á»i cùng vá» nhà lo tang lá»…. Luôn bảy ngà y, các quan khách ở tỉnh, phủ, huyện Ä‘á»u đến Ä‘iếu, là m náo Ä‘á»™ng cả là ng Tiết. Con trai, con gái ngoà i trăm dặm Ä‘á»u đến xem Tuân viên ngoại lo việc tang. Trưởng thôn Thân TÆ°á»ng Phủ đã chết. Con trai là Thân Văn Khánh là m trưởng thôn thay cho bố vợ là ông Hạ, lăng xăng đến giúp đỡ. Việc tống táng mất hai tháng má»›i xong. VÆ°Æ¡ng Huệ cho Tuân Mai mượn tất cả trên hai ngà n lạng bạc và từ giã vá» kinh. Tuân Mai tiá»…n ra khá»i là ng, cảm tạ mãi. VÆ°Æ¡ng viên ngoại Ä‘i má»™t mạch vá» kinh. Chợt thấy má»™t ngÆ°á»i mang giấy báo đến báo tin mừng. Nháºn tin báo nà y khiến cho: “Những đấng lÆ°Æ¡ng thần phút chốc thà nh ngÆ°á»i bá»™i nghịch, mấy ông quan lá»›n trá»n Ä‘á»i là m khách lênh đênhâ€.
Không biết Vương viên ngoại có tin mừng gì hãy xem hồi sau phân giải.
Last edited by quykiemtu; 16-12-2008 at 01:06 PM.
|
10-09-2008, 09:41 AM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
Hồi thứ tám
VÆ°Æ¡ng quan sát gặp ngÆ°á»i tốt lúc Ä‘Æ°á»ng cùng;
Lâu công tỠtiếp bạn nghèo nơi là ng cũ
VÆ°Æ¡ng Huệ vừa vá» kinh thì thấy ngÆ°á»i nhà và o báo có ngÆ°á»i mang tin mừng đến. VÆ°Æ¡ng Huệ há»i có việc gì vui mừng, ngÆ°á»i báo tin cúi đầu trình tá» giấy báo nhÆ° sau:
“Tuần VÅ© Giang Tây trình tâu: cần ngÆ°á»i có tà i để giữ nÆ¡i trá»ng yếu. Hiện nay khuyết chức tri phủ Nam XÆ°Æ¡ng. Nam XÆ°Æ¡ng là nÆ¡i ở ven sông, trá»ng yếu, cần má»™t vị quan có tà i năng để đảm nhiệm. Vì váºy là m bản tấu xin lấy má»™t ngÆ°á»i ở trong Bá»™ ra để là m việc ấy. Äược chỉ bảo rằng: Nam XÆ°Æ¡ng khuyết tri phủ, cho viên ngoại bá»™ công là VÆ°Æ¡ng Huệ là m chức ấy. Khâm thá»â€.
VÆ°Æ¡ng Huệ má»i ngÆ°á»i báo tin uống rượu để thưởng công cho y. VÆ°Æ¡ng tạ Æ¡n nhà vua, chỉnh đốn hà nh lý Ä‘i nháºn chức ở Giang Tây. Và i ngà y sau VÆ°Æ¡ng vỠđến Giang Tây. Quan phủ Giang Tây trÆ°á»›c là Cừ thái thú ngÆ°á»i phủ Gia HÆ°ng, tỉnh Chiết Giang, ông xuất thân tiến sÄ©, nay đã cáo bệnh vá» già và đã ra khá»i nha môn. Công việc ấn tÃn giao cho ngÆ°á»i thông phán(Má»™t viên quan giúp quan phủ) giữ. VÆ°Æ¡ng thái thú đến chà o và VÆ°Æ¡ng Ä‘i đáp lá»…. NhÆ°ng việc bà n giao còn có đôi Ä‘iểm hai bên chÆ°a thá»a thuáºn, nên VÆ°Æ¡ng thái thú chÆ°a chịu nháºn ngay.
Má»™t hôm Cừ thái thú sai ngÆ°á»i đến bẩm:
- Äáng lý, thái thú phải thân hà nh đến bà n giao vá»›i ngà i nhÆ°ng vì tuổi già lắm bệnh, tai nghe không rõ, nên ngà y mai sẽ sai cáºu cả thay mặt đến đây. Má»i việc Ä‘á»u nhá» ngà i giúp đỡ cho.
VÆ°Æ¡ng Huệ gáºt đầu. Nha môn bà y cÆ¡m rượu chá» Cừ công tỠđến. Quả nhiên, sau bữa cÆ¡m sá»›m, có má»™t cái kiệu nhỠđến. Trên tá» danh thiếp Ä‘á» viết: “Vãn sinh là Cừ Cảnh Ngá»c đến chà oâ€.
VÆ°Æ¡ng thái thú sai mở cá»a má»i và o. VÆ°Æ¡ng thấy Cừ công tá» dáng ngÆ°á»i phong nhã, cá» chỉ khác thÆ°á»ng. Hai ngÆ°á»i thi lá»… xong má»i nhau ngồi. VÆ°Æ¡ng thái thú nói:
- Tôi rất mong được gặp cụ nhà ta. Hôm nay nghe tin cụ không được mạnh, trong lòng tôi lấy là m áy náy.
- Thầy tôi tuổi già , mắc bệnh phổi, không là m việc được nhiá»u, tai nghe lại không rõ, ngà i biết cho thế thá»±c là may lắm.
- Không dám. Năm nay ông bao nhiêu tuổi?
- Cháu ba mươi bảy.
- Thế từ trước đến nay ông vẫn đi theo cụ nhà ta hay sao?
- Khi thầy tôi là m tri huyện thì tôi hãy còn nhá». Tôi vẫn theo cụ Phạm là m đốc há»c SÆ¡n Äông để há»c và xem các quyển thi giúp cụ. Từ khi thầy tôi là m thái thú quáºn Nam XÆ°Æ¡ng không có ai giúp việc cho nên tôi má»›i vỠđây được mấy năm nay thôi.
- Cụ nhà tinh thần còn vượng lắm, tại sao lại vá»™i và ng rút lui nhÆ° váºy?
- Thầy tôi thÆ°á»ng nói: “Bá» hoạn phong ba, khó mà ở lâuâ€. Vả chăng khi Ä‘á»— tú tà i thì thầy tôi đã có Ãt mẫu ruá»™ng có thể lo cÆ¡m cháo, nhà đã có của tổ tiên để lại có thể tránh nắng mÆ°a. Lại có chén rượu, lò hÆ°Æ¡ng, cây hoa, Ä‘iệu nhạc, thì cÅ©ng đủ tiêu khiển. Cho nên, ngay trong lúc phong trần thầy tôi cÅ©ng vẫn nghÄ© đến việc vá» nÆ¡i rừng núi cá» cây. Nay được dịp thì từ quan để vá».
- Từ xÆ°a đã có câu: “Chuyện vá» hÆ°u không nên bà n vá»›i conâ€. Nay tôi thấy ông cao thượng nhÆ° váºy, má»›i biết cụ nhà ta treo ấn từ quan má»™t cách vui sÆ°á»›ng là có lý lắm.
VÆ°Æ¡ng cÆ°á»i, nói tiếp:
- Khi nà o ông đỗ đạt cao, chắc cụ lại cà ng vui sướng hơn nữa!
- ThÆ°a ngà i, ngÆ°á»i ta sinh ra hiá»n hay bất tiếu không phải ở khoa mục. Tôi chỉ muốn thầy tôi mau mau vá» nhà lo ruá»™ng vÆ°á»n, để tôi có thể phụng dưỡng rau cháo cho thầy tôi vui lòng, đó là điá»u vui thú nhất trên Ä‘á»i.
- Nếu váºy lại cà ng đáng kÃnh!
Uống ba chén trà xong, hai ngÆ°á»i cởi áo ngoà i rồi cùng ngồi bà n giao. Thấy VÆ°Æ¡ng thái thú có vẻ là m khó dá»…, Cừ công tá» nói:
- Ngà i bất tất phải phiá»n lòng. Thầy tôi ở đây mấy năm ăn mặc xuá»nh xoà ng chẳng khác má»™t ngÆ°á»i nho sÄ©, nhá» váºy mấy năm bổng lá»™c để dà nh được hÆ¡n hai nghìn lạng bạc. Nếu nhÆ° số thóc, số ngá»±a, đồ đạc vặt vãnh có gì thiếu, thì xin cứ lấy đó mà bù và o. Thầy tôi biết ngà i mấy lâu là m quan ở kinh chắc là thanh bần quyết không dám phiá»n đến ngà i.
VÆ°Æ¡ng thái thú thấy y nói rá»™ng rãi dá»… dãi nhÆ° váºy, trong lòng mừng rỡ, niá»m vui sÆ°á»›ng lá»™ ra nét mặt. Lát sau rượu Ä‘em lên. Hai ngÆ°á»i cùng ngồi, VÆ°Æ¡ng cháºm rãi há»i:
- Nhân tình ở đây nhÆ° thế nà o? Có những sản váºt gì? ThÆ°á»ng kiện nhau vá» những việc gì?
- NgÆ°á»i Nam XÆ°Æ¡ng tÃnh tình quê mùa, không lèo lá gì. Còn chuyện sản váºt và chuyện kiện tụng ở đây thì thầy tôi không để ý đến. Trừ phi có việc gì quan hệ đến cÆ°Æ¡ng thÆ°á»ng đạo lý thì thầy tôi má»›i xét. Còn việc ruá»™ng nÆ°Æ¡ng, hôn nhân, Ä‘á»u giao cho các huyện là m. Thầy tôi chỉ cốt sao cho nhân dân rảnh rang để cùng há» nghỉ ngÆ¡i. Còn cái chá»— kiếm lợi lá»™c thì thầy tôi quả không để ý đến, hay nếu có để ý đến thì tôi cÅ©ng không biết được. Ngà i há»i tôi việc đó cÅ©ng nhÆ° “há»i anh mù vá» Ä‘Æ°á»ng Ä‘i†mà thôi!
VÆ°Æ¡ng thái thú cÆ°á»i và nói:
- Cho hay cái câu: “Ba năm tri phủ thanh liêm. MÆ°á»i vạn lạng bạc số tiá»n cÅ©ng to†nay đã không đúng lắm rồi. Uống xong và i tuần rượu, Cừ công tá» thấy Ä‘iá»u VÆ°Æ¡ng
Huệ há»i toà n là chuyện bỉ ổi nên nói:
- Thầy tôi ở đây không là m được việc gì hay, chỉ được cái Ãt kiện tụng. Cho nên ty thuá»™c rảnh rang chỉ có ngâm vịnh mà chÆ¡i. Tôi còn nhá»› quan án trÆ°á»›c đây có nói vá»›i thầy tôi: nghe nói ở quý phủ có ba thứ tiếng phải không?
VÆ°Æ¡ng thái thú há»i:
- Ba thứ tiếng gì?
- Tiếng ngâm thÆ¡, đánh cá» và tiếng hát. VÆ°Æ¡ng thái thú cÆ°á»i vang:
- Ba thứ tiếng ấy là cái thú vị nhất trên Ä‘á»i rồi!
- Sau nà y ngà i là m quan ở đây chỉ sợ thay ba tiếng khác và o.
- Ba tiếng gì?
- Tiếng bà n cân, tiếng bà n toán và tiếng roi.
VÆ°Æ¡ng Huệ không hiểu Cừ nói xá» mình nên trả lá»i:
- Vâng! Chúng ta là m việc triá»u đình thì phải là m ra trò chứ! Không nhÆ° thế không được.
Cừ công tá» tá»u lượng rất cao. VÆ°Æ¡ng thái thú cÅ©ng là tay rất thÃch rượu. Hai ngÆ°á»i uống mãi đến chiá»u má»›i thôi. Việc bà n giao nhÆ° thế là xong. VÆ°Æ¡ng nháºn bà n giao. Cừ công tá» từ biệt. Và i ngà y sau, quả nhiên Cừ thái thú Ä‘Æ°a đến má»™t số tiá»n và VÆ°Æ¡ng thái thú viết giấy bà n giao. Cừ thái thú Ä‘em con và gia quyến vá» Gia HÆ°ng mang theo ná»a thuyá»n tranh ảnh sách vở.
VÆ°Æ¡ng Huệ tiá»…n Cừ thái thú ra khá»i thà nh má»›i trở vá». Äúng nhÆ° lá»i Cừ công tỠđã nói, VÆ°Æ¡ng lấy má»™t cái cân quá mức, gá»i tất cả thÆ° biện của sáu phòng đến há»i xem cái gì có lợi mà còn thừa lại thì không cho giấu giếm, y vÆ¡ vét tất cả vá» mình và cứ dăm ba hôm lại xét má»™t lượt nhÆ° váºy. VÆ°Æ¡ng dùng thứ roi tháºt lá»›n. VÆ°Æ¡ng lại Ä‘em hai cái roi và o phòng riêng để cân. Cái nà o nhẹ cái nà o nặng Ä‘á»u đánh dấu và o đấy. Khi ra công Ä‘Æ°á»ng VÆ°Æ¡ng bảo dùng roi nặng. Há»… thấy dùng roi nhẹ ra đánh thì VÆ°Æ¡ng biết là lÃnh lệ đã được của đút và VÆ°Æ¡ng lại lấy roi lá»›n ra đánh lÃnh lệ. Cứ là m nhÆ° váºy, nha lại, nhân dân Ä‘á»u bị đánh tả tÆ¡i, hồn xiêu phách tán.
Tất cả phủ Ä‘á»u sợ ông phủ nhÆ° sợ cá»p, đêm nằm chiêm bao vẫn còn sợ. Quan trên nghe đến, lại cho VÆ°Æ¡ng là ngÆ°á»i có năng lá»±c nhất tỉnh Giang Tây. Là m được ba năm, đâu đâu cÅ©ng khen ngợi.
Vừa lúc ấy Ninh VÆ°Æ¡ng nổi loạn ở Giang Tây, tất cả các nÆ¡i có lệnh giá»›i nghiêm. Triá»u đình thăng VÆ°Æ¡ng lên là m quan đạo Nam Cống đốc thúc việc quân nhu. VÆ°Æ¡ng thái thú cầm giấy vá»™i và ng Ä‘i đến Nam Cống để nháºn chức.
Äến đó Ãt lâu, VÆ°Æ¡ng Ä‘i xe bốn ngá»±a để tra xét các trạm, ngà y Ä‘i đêm nghỉ. Hôm ấy, đến má»™t nÆ¡i, trú tại công quán. Công quán nà y trÆ°á»›c là nhà của má»™t nhà già u, VÆ°Æ¡ng ngẩng đầu lên xem thấy treo má»™t cái biển: trên biển có tá» giấy Ä‘á» viết bốn chữ “Hoa lÆ°u khai đạo†(ngá»±a hoa, ngá»±a lÆ°u Ä‘i đầu).
VÆ°Æ¡ng thấy thế trong lòng rá»n rợn. VÆ°Æ¡ng và o nhà ngồi. Tuỳ tùng lăng xăng lo cÆ¡m nÆ°á»›c. Äá»™t nhiên má»™t cÆ¡n gió thổi, tá» giấy Ä‘á» rÆ¡i xuống đất, ở sau xuất hiện má»™t tá» giấy lục chữ và ng để bốn chữ lá»›n “thiên phủ quỳ long†VÆ°Æ¡ng lại cà ng sợ hãi má»›i biết lá»i Quan Äế Ä‘oán rất nghiệm. Y má»›i hiểu cái câu “lưỡng nháºt hoà ng Ä‘Æ°á»ng†tức là chữ Nam XÆ°Æ¡ng vì chữ xÆ°Æ¡ng là gồm hai chữ nháºt chồng lên nhau. Má»›i hay má»i việc Ä‘á»u có định sẵn. VÆ°Æ¡ng ngồi yên không nói gì. Sau khi xem xét công việc VÆ°Æ¡ng trở vá» nhà .
Năm sau, Ninh VÆ°Æ¡ng Ä‘em quân đánh tan quân triá»u đình ở Nam Cống. Dân chúng mở cá»a thà nh ôm đầu chạy nhÆ° chuá»™t, tán loạn bốn phÆ°Æ¡ng. VÆ°Æ¡ng chống đỡ không lại, Ä‘ang đêm gá»i má»™t chiếc thuyá»n bá» chạy. Thuyá»n Ä‘ang Ä‘i giữa sông TrÆ°á»ng Giang thì gặp hÆ¡n má»™t trăm chiếc thuyá»n của Ninh VÆ°Æ¡ng, quân sÄ© áo giáp mÅ© sắt sáng loáng. Trên thuyá»n có ngà n vạn bó Ä‘uốc. Khi Ä‘uốc chiếu thấy chiếc thuyá»n con thì có má»™t tiếng hô: Bắt lấy.
Mấy mÆ°Æ¡i quân sÄ© nhảy và o trong thuyá»n bắt sống VÆ°Æ¡ng Huệ trói cặp cánh lại, Ä‘em lên thuyá»n lá»›n. Những ngÆ°á»i Ä‘i theo, ngÆ°á»i bị giết, ngÆ°á»i sợ quá nhảy xuống sông chết Ä‘uối cả. VÆ°Æ¡ng Huệ sợ run cầm cáºp. DÆ°á»›i ánh Ä‘uốc sáng, thấy Ninh VÆ°Æ¡ng ngồi ở trên, VÆ°Æ¡ng không dám ngẩng đầu lên. Ninh VÆ°Æ¡ng thấy VÆ°Æ¡ng vá»™i và ng đứng dáºy thân hà nh cởi trói gá»i lấy áo cho VÆ°Æ¡ng mặc và nói:
- Ta nay phụng chỉ của thái háºu Ä‘em binh giết bá»n gian thần. NgÆ°Æ¡i là quan có năng lá»±c ở Giang Tây, nếu ngÆ°Æ¡i hà ng theo ta thì sẽ được thăng chức ngay.
Vương Huệ run sợ cúi đầu lạy:
- Con xin tình nguyện theo hà ng. Ninh Vương nói:
- Nếu đã hà ng thì để ta thân hà nh rót cho ngươi một chén rượu.
Bấy giỠVương bị trói, ngực đau như dần, quỳ xuống đón rượu uống một hớp cạn hết, ngực hết đau, y lại gục đầu lạy tạ.
Ninh VÆ°Æ¡ng phong cho y là m án sát Giang Tây, từ đó VÆ°Æ¡ng theo quân của Ninh VÆ°Æ¡ng. Nghe nói Ninh VÆ°Æ¡ng là con thứ tám của nhà vua, VÆ°Æ¡ng Huệ má»›i hiểu Quan thánh đế quân phán: “Cầm sát tỳ bà trên đầu có tám chữ vÆ°Æ¡ngâ€, thá»±c không có câu nà o là không nghiệm.
Ninh VÆ°Æ¡ng náo Ä‘á»™ng hai năm thì bị Tân Kiến Bá là VÆ°Æ¡ng Thủ Nhân(VÆ°Æ¡ng Thủ Nhân tức VÆ°Æ¡ng DÆ°Æ¡ng Minh nhà chÃnh trị đồng thá»i là triết gia Ä‘á»i Minh) đánh bại và bị bắt. Bá»n ngụy quan ngÆ°á»i thì bị giết ngÆ°á»i thì chạy trốn. VÆ°Æ¡ng ở nhà không kịp thu tháºp gì chỉ lấy má»™t cái tráp con trong có mấy quyển sách cÅ© và mấy lạng bạc, cải trang mặc áo xanh, Ä‘á»™i mÅ© thÆ°á»ng Ä‘ang đêm chạy trốn. Äang lúc hoảng hốt, y không biết chạy Ä‘i đâu. Äi mấy ngà y Ä‘Æ°á»ng bá»™ y lại Ä‘i thuyá»n. Äi miết đến Ô Trấn tỉnh Chiết Giang. Tối hôm ấy thuyá»n dừng lại. Má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u Ä‘i ăn Ä‘iểm tâm. VÆ°Æ¡ng Huệ cÅ©ng lấy mấy đồng tiá»n lên bá». Chá»— ăn nà o cÅ©ng cháºt nÃch ngÆ°á»i, chỉ còn má»™t bà n có má»™t ngÆ°á»i trẻ tuổi ngồi riêng ở đó. VÆ°Æ¡ng Huệ thấy ngÆ°á»i kia phảng phất giống má»™t ngÆ°á»i mình quen nhÆ°ng không nhá»› ra ai. NgÆ°á»i chủ quán nói:
- Ông khách! Má»i ông ngồi lại đầu bà n vá»›i ông khách kia.
VÆ°Æ¡ng Huệ lại ngồi đối diện vá»›i ngÆ°á»i kia. NgÆ°á»i thanh niên đứng dáºy rồi cÅ©ng ngồi xuống. VÆ°Æ¡ng Huệ nháºn không ra bèn há»i:
- Xin cho biết ông ở đâu?
- Ở Gia Hưng.
- HỠlà gì?
- HỠCừ.
- Trước đây có vị quan hỠCừ là m thái thú Nam Xương có phải là bà con với ông không?
NgÆ°á»i thanh niên kinh ngạc:
- Äó là ông ná»™i tôi đấy, là m sao mà ông biết?
- Thế thì ông là cháu cụ Cừ rồi, tôi xin thất lễ.
- Nhưng tôi chưa hỠbiết hỠngà i là gì và quê quán ở đâu?
- Cái đó nói ở đây không tiện, thuyá»n của ông ở đâu?
- Ở ngoà i bá».
Trả xong tiá»n, hai ngÆ°á»i dắt nhau ra ngồi ngoà i thuyá»n.
Vương Huệ nói:
- TrÆ°á»›c đây, tôi có gặp Cừ công tỠở Nam XÆ°Æ¡ng, ông tên là Cảnh Ngá»c, có phải là chú của ông không?
- Äó là thân sinh của tôi nay đã qua Ä‘á»i! VÆ°Æ¡ng Huệ kinh ngạc:
- Là thân sinh của ông! Thảo nà o mà diện mạo giống như đúc, nhưng sao? Ông nhà đã quy tiên rồi ư?
- Ông tôi năm ấy ở Nam XÆ°Æ¡ng vá» hÆ°u. Năm sau thân sinh tôi bất hạnh qua Ä‘á»i.
Vương Huệ nghe nói nước mắt già n giụa. Lại nói:
- Năm trÆ°á»›c tôi ở Nam XÆ°Æ¡ng được ông thân sinh ông coi tôi nhÆ° tình ruá»™t thịt! Không ngá» nay đã ra ngÆ°á»i thiên cổ! Năm nay ông bao nhiêu tuổi?
- Tôi má»›i mÆ°á»i bảy. NhÆ°ng mãi giá» tôi vẫn không biết tên và chá»— ở của ông.
- Có ai ở trong thuyá»n không?
- Há» Ä‘á»u lên bá» cả rồi.
Vương Huệ ghé tai thì thầm:
- Tôi là Vương Huệ là m tri phủ Nam Xương sau cụ cố. Cừ ngạc nhiên:
- Nghe nói ngà i đã thăng là m quan đạo Nam Cống kia mà . Là m sao lại cải trang đi một mình như thế nà y?
- Ninh VÆ°Æ¡ng là m phản, tôi treo ấn bá» trốn vì thà nh bị vây cho nên không lấy được tiá»n Ä‘i Ä‘Æ°á»ng.
- Bây giỠông đi đâu?
- Cùng Ä‘Æ°á»ng lÆ°u lạc, còn biết Ä‘i đâu!
Nhưng Vương Huệ giấu không nói đến việc mình đầu hà ng Ninh Vương.
Cừ nói:
- Nay ông đã không giữ được biên cÆ°Æ¡ng, lại không tiện ra trình diện, chỉ còn cách lênh đênh bốn biển, tiá»n nong thiếu thốn, bây giá» là m thế nà o? Tôi vâng lệnh ông ná»™i tôi thu tiá»n những ngÆ°á»i quen ở Hà ng Châu. Hiện nay trong thuyá»n có Ãt tiá»n, tôi xin biếu ông là m lá»™ phÃ. Ông phải tìm má»™t nÆ¡i hẻo lánh để an thần má»›i được.
Nói xong lấy ra bốn túi bạc đưa cho Vương Huệ, tất cả đến hai trăm lạng. Vương Huệ cảm tạ quỳ xuống nói:
- Hai bên thuyá»n Ä‘á»u sắp nhổ neo, không thể ở lâu, tôi xin cáo biệt. Việc ông lo lắng đến tôi, tôi xin báo đáp, đến chết cÅ©ng không quên.
Vương quỳ xuống. Cừ cũng vội và ng quỳ xuống lạy mấy lạy.
Vương Huệ lại nói:
- Ngoà i hà nh lý chăn gối, tôi không còn gì, chỉ có má»™t cái tráp trong có mấy quyển sách cÅ©. Lần nà y trôi nổi lênh đênh, nếu ngÆ°á»i ta nháºn ra được váºt nà y, sợ xảy nên chuyện. Nay xin giao lại cho ông, để tôi Ä‘i trốn tránh cho nhẹ mình.
Cừ gáºt đầu. VÆ°Æ¡ng láºp tức lại thuyá»n Ä‘Æ°a tặng gói sách. Hai bên gạt nÆ°á»›c mắt từ biệt.
Vương Huệ nói:
- Xin là m Æ¡n thÆ°a vá»›i cụ cố: kiếp nà y không được gặp mặt, kiếp sau xin là m trâu ngá»±a để Ä‘á»n Æ¡n.
Sau khi chia tay, VÆ°Æ¡ng Huệ tìm Ä‘Æ°á»ng Ä‘i Thái Hồ, đổi há» tên, cắt tóc, mặc áo Ä‘en Ä‘i tu.
Trở vỠGia Hưng, Cừ nói lại với ông nội việc gặp Vương thái thú. Cừ thái thú thất kinh:
- Ông ta đầu hà ng Ninh Vương rồi!
- Ông ta không nói gì vá»›i cháu việc ấy, chỉ nói là treo ấn từ quan, lại nói không mang má»™t đồng tiá»n nà o.
- Tuy ông ta phạm tá»™i vá»›i triá»u đình nhÆ°ng là chá»— bạn cÅ© vá»›i ta, sao không lấy số tiá»n đã thu được Ä‘Æ°a cho ông ta?
- Cháu đã đưa rồi.
- Tất cả bao nhiêu?
- Chỉ thu được hai trăm lạng, cháu đưa ông ta hết. Thái thú vui mừng khôn xiết.
- Mà y tháºt là con của thầy mà y!
Rồi đem việc ngà y xưa Cừ công tỠbà n giao với Vương Huệ như thế nà o kể lại một lượt.
Cáºu Cừ nói chuyện vá»›i ông xong, lại và o phòng nói chuyện vá»›i mẹ là LÆ°u thị. LÆ°u thị há»i việc Ä‘i Ä‘Æ°á»ng an ủi mấy câu. Cừ và o phòng nghỉ.
Hôm sau Cừ nói với ông nội:
- Trong tráp của Vương thái thú có mấy quyển sách. Và đưa ra cho ông nội xem.
Thái thú xem thì toà n là sách chép tay, nói chung là sách thông thÆ°á»ng không có gì hay chỉ có má»™t quyển “Cao Thanh Khâu táºp thi thoạiâ€( Cao Thanh Khâu tức Cao Khải thi nhân nổi tiếng thá»i Minh vì có tá»™i nên bị Chu Nguyên ChÆ°Æ¡ng giết). Tất cả hÆ¡n trăm trang chÃnh tay tác giả viết rất công phu.
Thái thú nói:
- Sách nà y đã giấu ở ná»™i phủ mấy chục năm nay, bao nhiêu ngÆ°á»i muốn xem mà không được. Trong thiên hạ không có bản thứ hai. Nay cháu may mắn được quyển nà y thá»±c là trá»i cho, cháu phải cất giữ cho khéo chá»› nên Ä‘Æ°a cho ngÆ°á»i ta xem má»™t cách dá»… dà ng.
Cáºu Cừ nghe váºy nghÄ© bụng:
- Sách nà y trong thiên hạ đã không có quyển thứ hai nà o, thì sao không đem in nó ra đỠtên của ta và o đó. Như thế là nổi danh ngay.
NghÄ© thế bèn khắc quyển sách đó ra ở trên Ä‘á» tên Cao Quý Äịch, ở dÆ°á»›i Ä‘á» Cừ Dáºt Phu ở Gia HÆ°ng sÆ°u táºp. Khắc xong, in ra mấy trăm quyển gá»i tặng bà con thân thÃch. Ai xem cÅ©ng không rá»i tay. Cả quáºn miá»n tây Chiết Giang Ä‘á»u hâm má»™ danh tiếng của Cừ Dáºt Phu. Thái thú biết váºy thì việc đã rồi. Từ đó thÆ°á»ng dạy Cừ là m thÆ¡ và khuyến khÃch y là m thÆ¡ vá»›i các danh sÄ©.
Má»™t hôm ở ngoà i cá»a có ngÆ°á»i và o bẩm:
- Có hai ông ở phủ Lâu đến. Thái thú bảo ngÆ°á»i cháu:
- Các cáºu mà y ở phủ Lâu đến đây! Mà y ra mà má»i và o. Cáºu Cừ chạy ra đón. Hai ngÆ°á»i nà y là con của Lâu thượng thÆ°. Thượng thÆ° ở triá»u hai mÆ°Æ¡i năm. Sau khi mất Ä‘i, nhà vua cho hiệu bụt(1) là Văn Khác. NgÆ°á»i con trưởng là m thông chÃnh tÆ°. Hai ngÆ°á»i nà y là con thứ ba tên là Bổng tá»± là Ngá»c Äình, Ä‘áºu hiếu liêm, ngÆ°á»i con thứ tÆ° tên là Toản tá»± là Sắt Äình Ä‘ang há»c ở trÆ°á»ng Giám. Há» Ä‘á»u là cháu gá»i Cừ thái thú bằng dượng.
Cáºu Cừ theo hai ngÆ°á»i và o. Thái thú mừng rỡ, ra ngoà i phòng khách, đợi trên thá»m. Hai ngÆ°á»i kia đến lạy chà o. Cừ thái thú đỡ há» dáºy bảo Cừ Dáºt Phu chà o hai cáºu rồi má»i ngồi uống trà .
Hai công tỠhỠLâu nói:
- Từ khi từ biệt đến nay thấm thoắt đã mÆ°á»i hai năm nghe nói dượng treo ấn từ quan, không ai không phục là cao thượng. Nay đến đây, thấy dượng đầu đã bạc phÆ¡. Cho hay nghá» là m quan quả tháºt nhá»c nhằn!
- Dượng vốn không thÃch là m quan. Ở Nam XÆ°Æ¡ng mấy năm cÅ©ng không là m nên trò trống gì chỉ ăn hại của cải của triá»u đình, chi bằng vá» hÆ°u là hÆ¡n. Không ngá» má»›i vá» nhà má»™t năm thì đứa con lại mất. Lòng lại cà ng thêm nguá»™i lạnh. Xét ra đó là báo ứng vì mình đã là m quan mà thôi.
Lâu Bổng nói:
- Anh Cảnh Ngá»c tà i cao lá»—i lạc, ai ngá» không được thá». NhÆ°ng nay đã có cháu lá»›n hầu hạ dÆ°á»›i gối thì dượng cÅ©ng đỡ buồn.
Lâu Toản nói:
+ Tên đặt cho ngÆ°á»i khi đã chết.
- Nghe tin anh Cảnh Ngá»c mất, cháu nhá»› lại thá»i nhá» cùng chÆ¡i bá»i vá»›i nhau, không ngá» giữa Ä‘Æ°á»ng lại chia tay. Lúc mất Ä‘i, lại không có má»™t lá»i từ biệt. Cháu và anh Bổng Ä‘au xót nhÆ° Ä‘iên nhÆ° dại. Còn anh cả cháu thì khóc suốt cả ngà y.
Thái thú nói:
- Anh ấy là m quan có khá không? Hai công tỠđáp:
- Thông chÃnh tÆ° là chức quan thanh đạm, chẳng qua là chìm nổi vá»›i Ä‘á»i tiêu dao ngà y tháng, chứ không có bổng lá»™c gì. Hai cháu ở kinh buồn quá bà n nhau vá» là ng. Ngồi má»™t lát, thay y phục, hai ngÆ°á»i và o thăm chị dâu. Cáºu Cừ Ä‘Æ°a há» và o phòng. Äằng trÆ°á»›c có má»™t cái vÆ°á»n hoa nhá». Có cả Ä‘Ã n, lÆ° hÆ°Æ¡ng, ghế trúc, đá, chim, cá xem rất xinh. Thái thú cÅ©ng mặc áo nhà quê chống gáºy song ra ngồi tiếp chuyện. CÆ¡m rượu xong, há» uống trà và nói chuyện suông. Câu chuyện chuyển đến việc Ninh VÆ°Æ¡ng là m phản, thái thú nói:
- Tháºt là nhá» Tân Kiến Bá tà i giá»i láºp nên công trạng to lá»›n, trừ được cái nạn lá»›n nà y.
Lâu Bổng nói;
- Công trạng của Tân Kiến Bá tháºt không ai sánh kịp! Lâu Toản nói:
- Theo em, việc là m của Ninh VÆ°Æ¡ng cÅ©ng không khác việc là m của Thà nh Tổ(Thà nh Tổ con thứ tÆ° của Thái Tổ nhà Minh cÆ°á»›p ngôi cháu năm 1403 niên hiệu là VÄ©nh Lạc). Chỉ khác má»™t Ä‘iểm là Thà nh Tổ thì gặp may. Bây giá» ngÆ°á»i ta gá»i là thánh là thần. Còn Ninh VÆ°Æ¡ng thì không gặp, bây giá» gá»i là tù là giặc. Tháºt không công bằng!
Thái thú nói:
- Kẻ tầm thÆ°á»ng hay lấy việc được thua mà đánh giá ngÆ°á»i. NhÆ°ng đó là việc lá»›n của triá»u đình. Chúng ta là tôi con ăn nói phải cẩn tháºn.
Lâu Toản không dám nói năng gì nữa. Má»›i hay hai ngÆ°á»i nà y lắng đắng trong việc khoa cá», không thi Ä‘á»— ở tỉnh, không được và o hà n lâm, nên trong lòng bá»±c bá»™i. Há» thÆ°á»ng nói: Từ khi VÄ©nh Lạc cÆ°á»›p ngôi cháu đến nay triá»u Minh tháºt không ra trò gì(1). Má»—i khi uống rượu say lại nói nhÆ° váºy. Thông chÃnh tÆ° không chịu được, sợ có việc gì xảy ra, bắt vá» Chiết Giang.
Mấy ngÆ°á»i nói chuyện má»™t hồi, hai công tá» há»i Ä‘á»™ nà y việc há»c của cháu nhÆ° thế nà o? Việc hôn nhân thì thế nà o rồi?
- Không giấu gì hai cháu, dượng chỉ có má»™t đứa cháu. Từ nhá» cÆ°ng nó. Dượng thấy mấy ông thầy đồ dạy há»c trò không dạy mấy tÃ. Há» chỉ là m ra vẻ Ä‘á»™ng má»™t chút là chá»i mắng. Dượng thÆ°Æ¡ng cháu không muốn cho cháu há»c ai. Khi thầy của cháu còn sống có dạy cháu má»™t Ãt kinh sá». Từ dạo thầy cháu mất Ä‘i, dượng lại cà ng thÆ°Æ¡ng cháu hÆ¡n, nên đã mua cho cháu má»™t chức giám sinh. Việc cá» nghiệp thì cháu không há»c. Gần đây, dượng rá»—i có dạy là m thÆ¡, ngâm vịnh để cháu biết Ä‘iá»u vui trá»i, theo mệnh, cùng sống vá»›i dượng là m vui.
Hai công tỠnói:
- Tháºt là dượng có ý định rất hay. Tục ngữ có câu:thà là m má»™t anh nho thông có âm đức còn hÆ¡n là m má»™t ông tiến sÄ© tổn hại đến nguyên khÃ! Nói nhÆ° váºy tháºt là đúng. Thái thú gá»i Cừ Ä‘em mấy bà i thÆ¡ là m hằng ngà y cho hai cáºu xem. Hai ngÆ°á»i xem, tán tụng mãi. Hai ngÆ°á»i ở lại bốn năm ngà y rồi từ biệt ra vá».
Thái thú thết rượu tiá»…n, trong lúc uống rượu bà n đến việc hôn nhân của cáºu Cừ. Thái thú nói:
- Mấy nhà già u ở đây cÅ©ng có bắn tin vá» việc đó. NhÆ°ng dượng là ngÆ°á»i quan nghèo, sợ hỠđòi sÃnh lá»… nhiá»u, nên phải cháºm. Các cháu ở Hồ Châu nếu thấy có đám nà o trong bà con thân thÃch thì để ý giúp. Có nghèo cÅ©ng không ngại gì.
Hai ngÆ°á»i vâng dạ. Hôm ấy tiệc tan.
Sáng hôm sau, hai ngÆ°á»i thuê thuyá»n. Hà nh lý mang Ä‘i rồi, thái thú bảo Cừ tiá»…n há» lên thuyá»n, và thân hà nh tiá»…n ra khá»i nhà , nói:
- Các cháu vá»›i dượng là chá»— chà thân; ở đây mấy ngà y cÅ©ng xem nhÆ° ngÆ°á»i trong nhà . Chắc các cháu chả nghÄ© chi Ä‘iá»u đó. Khi trở vá» phủ, đến thăm phần má»™ của cụ
Thái Bảo và cụ Văn Khác, các cháu nhớ nhắc đến tên dượng và thưa rằng dượng già yếu quá không sao đến viếng mộ các cụ được.
Hai ngÆ°á»i nghe váºy kÃnh cẩn vái chà o. Thái thú cầm tay tiá»…n ra cổng. Cáºu Cừ đã chá» sẵn ở ngoà i thuyá»n, vái chà o hai ngÆ°á»i, đợi thuyá»n Ä‘i, rồi má»›i trở vá».
Hai ngÆ°á»i ngồi trong thuyá»n vá»›i má»™t Ãt hà nh lý. Nhìn hai bên bá» hà ng dâu san sát, chim chóc réo vang. Äi chừng ná»a dặm thì đến má»™t cái bến nhá» thấy má»™t chiếc thuyá»n chở ngó sen ở trong lạch Ä‘i ra. Hai ngÆ°á»i nói:
- Mấy năm nay chúng ta sống trong cảnh phồn hoa đô há»™i là m gì có cảnh thanh u nhÆ° thế nà y! NgÆ°á»i Ä‘á»i Tống có câu: “Xét ra chỉ có vá» là phải!†Tháºt là đúng váºy! Äúng váºy!
Trá»i tối, hỠđến má»™t cái là ng thấp thoáng có ánh đèn ở sau hà ng dâu chiếu sáng mãi đến bá» sông. Hai ngÆ°á»i nói:
- Bảo thuyá»n dừng lại đây! Ở đây có nhà trá» ta lên đó uống rượu và nghỉ má»™t đêm.
NgÆ°á»i lái thuyá»n vâng dạ, cho thuyá»n cáºp bến. Hai ngÆ°á»i uống rượu say tÃt nói chuyện cổ kim. Sáng sau, chủ thuyá»n là m cÆ¡m trong thuyá»n. Hai ngÆ°á»i lên bá»™ Ä‘i chÆ¡i thì thấy má»™t ngÆ°á»i chạy đến và vái chà o rất cung kÃnh:
- Lâu công tá» nháºn được con không?
Nhân ngÆ°á»i nà y lại khiến cho, công tá» ham khách kết giao những báºc danh nho; tÆ°á»›ng phủ tiệc tùng, nhóm há»p mấy ngÆ°á»i hà n sÄ©.
Muốn biết ngÆ°á»i ấy là ai xin xem hồi sau phân giải.
Last edited by quykiemtu; 16-12-2008 at 01:07 PM.
|
10-09-2008, 09:43 AM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
Hồi thứ chÃn
Lâu công tá» Ä‘em và ng chuá»™c ngÆ°á»i bạn;
Lưu Thủ Bị mạo hỠđánh nhà đò.
Hai ngÆ°á»i Ä‘ang Ä‘i chÆ¡i trên bá» sông bá»—ng thấy má»™t ngÆ°á»i chạy đến cúi đầu lạy chà o. Hai ngÆ°á»i vá»™i và ng đỡ dáºy há»i:
- Anh là ai? Tôi không nháºn ra. NgÆ°á»i kia nói:
- Hai công tá» không nháºn được con sao? Hai công tá» nói:
- Mặt thì quen, nhưng không nhớ ra.
- Con là Trâu Tam con ông Trâu Cát Phủ ngÆ°á»i giữ má»™ cho gia đình hai công tỠđây mà !
- Sao mà anh lại ở đây?
- Sau khi nghe cụ nhà thăng chức và o kinh, cha con giữ gìn lăng má»™, là m ăn khá giả, có táºu thêm được má»™t Ãt ruá»™ng ở ngoà i má»™. Bây giá» không ở nhà cÅ© nữa, gia đình con má»›i mua má»™t ngôi nhà ở phÃa đông là ng. Cái nhà cÅ© thì giao cho chú con ở. Sau đó, mấy anh em con Ä‘á»u lấy vợ. Nhà ở phÃa đông là ng, chỉ có anh con, chị con, anh hai, chị hai ở thôi, con cô ngÆ°á»i chị lấy chồng ở Tân Thị Trấn. Chồng chết, chị con má»i thầy con và mẹ con cùng vỠđấy ở. Con cÅ©ng theo vỠđấy.
Hai ngÆ°á»i há»i:
- Như thế thì việc lăng mộ không có ai coi sóc sao? Trâu Tam nói:
- Äâu dám thế! Các quan phủ, huyện Ä‘i qua đây Ä‘á»u đến vái, cúi đầu. Má»™t cây cá» cÅ©ng không ai dám đụng đến cÆ¡!
- Cha mẹ anh bây giỠở đâu! Trâu Tam nói:
-Cùng ở vá»›i chị con ở đầu thị trấn, không xa đây mấy bÆ°á»›c. Cha con cứ luôn luôn nhắc đến công đức hai công tá», tiếc không sao được gặp.
Lâu Bổng nói với Lâu Toản:
- Chúng mình cùng nhớ đến ông Trâu Cát Phủ. Nhà ông ta gần đây, chúng mình cùng đi thăm một chút cũng được chứ sao?
Lâu Toản nói:
- Phải đấy.
Há» bèn dẫn Trâu Tam vá» thuyá»n bảo Ä‘Ã y tá»›, dặn chủ đò. Sau đó, Trâu Tam dẫn hỠđến đầu thị trấn. Thấy bảy tám gian nhà lụp xụp, cá»a liếp bằng tre, ná»a khép ná»a mở. Trâu Tam chạy và o nói:
- ThÆ°a cha, ông Ba và ông TÆ° đến đây rồi! Trâu Cát Phủ ở trong há»i:
- Ai đấy?
Và chống gáºy Ä‘i ra. Nhìn thấy hai ngÆ°á»i, Cát Phủ mừng rỡ nhÆ° ngÆ°á»i được của, má»i hai ngÆ°á»i và o nhà , thả gáºy sụp xuống lạy. Hai ngÆ°á»i vá»™i và ng cản lại nói:
- Ông già rồi, lạy lục là m gì?
Hai ngÆ°á»i kéo ông ta ngồi xuống. Trâu Tam Ä‘em nÆ°á»›c chè ra. Trâu Cát Phủ bÆ°ng lên má»i hai ngÆ°á»i uống. Lâu Bổng nói:
- Chúng tôi ở kinh vá». Äịnh đến nhà rồi phải Ä‘i tảo má»™ tổ tiên và nhÆ° thế sẽ có dịp đến thăm ông. Nay nhân việc Ä‘i chÆ¡i Gia HÆ°ng thăm Cừ thái thú, vô tình đến đây, không ngá» gặp cáºu con nói ông ở đây nên má»›i được gặp. Cách nhau mÆ°á»i năm, nay thấy ông lại cà ng khoẻ ra. Vừa má»›i nghe nói hai cáºu con ông Ä‘á»u có vợ lại có thêm mấy cháu nữa... Thế nà o? Bác gái có ở nhà không?
Vừa lúc ấy, má»™t bà cụ tóc bạc, ra chà o hai ngÆ°á»i. Hai ngÆ°á»i đáp lá»…. Trâu Cát Phủ nói:
- Bà mà y mau và o bảo các cháu dá»n cÆ¡m má»i hai công tỠở lại ăn cÆ¡m cho vui!
Bà cụ đi ra. Trâu Cát Phủ nói:
- Hai vợ chồng tôi không quên ơn cụ nhà và hai ông. Nhà tôi mỗi ngà y thắp một que hương ở dưới mái hiên chúc các ông sẽ là m quan nhất phẩm. Chắc ngà y nay ông cả nhà ta là m quan to rồi!
Lâu Toản nói:
- Anh tôi vắng nhà đã lâu không giúp được gì cho ông cả. Ông cứ nói váºy thì chúng tôi ngượng lắm!
Lâu Bổng nói:
- Vả chăng, việc lăng mộ nhỠông trông coi mấy lâu. Chúng tôi phải cảm ơn ông chứ, ông nói thế sao phải!
Trâu Cát Phủ nói:
- Cụ Cừ đã xin vá» hÆ°u rồi, ông con lại chết sá»›m, không biết cáºu nhá» bây giỠđã lá»›n chÆ°a?
Lâu Bổng nói:
- Anh ấy năm nay mÆ°á»i bảy tuổi, tÆ° chất thông minh. Trâu Tam bÆ°ng cÆ¡m ra: có gà , cá, thịt, thịt vịt, bà y biện rất sạch sẽ gá»n gà ng lại có nhiá»u thứ rau. Trâu Tam đặt cÆ¡m lên bà n má»i hai ngÆ°á»i ăn, Trâu Cát Phủ không dám ngồi tiếp. Hai ngÆ°á»i hai ba lần kéo cùng ngồi nhÆ°ng không được. Trâu Cát Phủ rót rượu và nói:
- Rượu nà y là rượu nhà quê, sợ hai ông dùng không quen.
Lâu Toản nói:
- Rượu nà y cũng khá đấy chứ!
Trâu Cát Phủ nói:
- Tôi chẳng hiểu sao cả! Nhân tình bây giá» bạc bẽo thế nà o ấy! Rượu cÅ©ng nhạt thếch. Tôi nghe thầy nói ngà y trÆ°á»›c thá»i Hồng VÅ© cái gì cÅ©ng tốt. Hai đấu nếp mà đem nấu ra được hai mÆ°Æ¡i cân rượu tốt. Sau nà y VÄ©nh Lạc chiếm lấy giang sÆ¡n, thì không hiểu sao mà cái gì cÅ©ng thay dổi cả! Hai đấu nếp chỉ nấu được mÆ°á»i lăm cân rượu thôi! Nà y xem rượu nà y, tôi pha rất Ãt nÆ°á»›c, thế mà nó vẫn nhạt nhÆ° nÆ°á»›c lã.
Lâu Bổng nói:
- Tá»u lượng chúng tôi kém. Rượu nà y đã ngon lắm rồi! Trâu Cát Phủ nâng chén:
- Không giấu gì hai ông, tôi thì đã già không là m được việc gì nữa! NhÆ°ng nếu ông trá»i còn thÆ°Æ¡ng đến, cho con cháu tôi được sống lại cái thá»i Hồng VÅ© thì tôi chết cÅ©ng thá»a.
Lâu Toản nghe váºy, nhìn Lâu Bổng mà cÆ°á»i. Trâu Cát
Phủ nói:
- Tôi nghe nói triá»u ta đáng lý cÅ©ng chẳng thua gì Ä‘á»i Chu, Ä‘á»i Khổng Tá». NhÆ°ng vì ông VÄ©nh Lạc là m há»ng hết cả, việc đó có phải không?
Lâu Bổng nói:
- Ông là ngÆ°á»i nhà quê, là m sao biết chuyện ấy? Ai nói cho ông nghe?
- Thá»±c ra tôi cÅ©ng chẳng hiểu gì việc ấy đâu. Vì ở trên thị trấn có cá»a hà ng muối. Hiệu bán muối thÆ°á»ng rảnh nên ông bán muối hay đến sân Ä‘áºp lúa nhà tôi, hay là ngồi dÆ°á»›i cây liá»…u nói những chuyện đó cho nên tôi biết.
Hai ngÆ°á»i ngạc nhiên:
- Ông ta tên hỠlà gì?
- Ông ta há» DÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i hết sức trung thá»±c, lại thÃch xem sách. Trong ống tay áo lúc nà o cÅ©ng có má»™t quyển sách, lúc rảnh thì xem. Ông ta má»—i lúc ăn cÆ¡m xong, thÆ°á»ng hay đến đây chÆ¡i, nhÆ°ng nay thì muốn gặp cÅ©ng không gặp được nữa!
- Ông ta ở đâu?
- Tôi không còn hiểu trá»i đất ra sao nữa! Ông DÆ°Æ¡ng tuy xuất thân nhà buôn nhÆ°ng không để ý gì đến việc sổ sách. Lúc rảnh thì ông Ä‘i chÆ¡i. Lúc ở trong hiệu, ông cÅ©ng cứ buông rèm xem sách, giao má»i công việc cho ngÆ°á»i giúp việc. Vì váºy, ngÆ°á»i trong hiệu Ä‘á»u gá»i ông ta là “chà ng ngốcâ€. Chủ hiệu biết ông ngay thẳng nên giao cho ông trông coi hiệu buôn. Sau thấy ông ngá» nghệch, má»›i thân hà nh kiểm tra sổ sách, thì thấy thiếu mất bảy trăm lạng! Khi há»i ông không biết tiá»n chạy Ä‘i đâu, nhÆ°ng nhất định không chịu cho rằng mình sai, cứ hoa tay múa chân nói những câu gì trong sách. Chủ hiệu giáºn lắm, là m Ä‘Æ¡n Ä‘Æ°a lên huyện Äức Thanh. Quan huyện thấy việc nà y liên quan đến việc buôn muối, liá»n cho ngÆ°á»i bắt ông ta bá» và o ngục, cho đến khi bồi thÆ°á»ng đủ số tiá»n má»›i tha. Ông ta ở trong ngục đã gần má»™t năm rưỡi nay.
Lâu Bổng nói:
- Nhà ông ta không có gì để chuộc sao?
- Nếu có thì đã xong rồi! Nhà ông ta ở cổng là ng, cách đây bốn dặm. Hai đứa con là hai thằng ngốc không là m ăn gì, lại không Ä‘á»c sách, cứ ăn bám cha. Thế thì còn chuá»™c và o cái khổ nà o nữa!
Lâu Toản nói với Lâu Bổng:
- NÆ¡i xóm là ng hẻo lánh nghèo nà n nà y, lại có má»™t ngÆ°á»i quân tá» nhÆ° váºy! NhÆ° thế mà lại bị tiá»n tà i là m nhục thì tháºt là m cho ngÆ°á»i ta tức giáºn Ä‘iên cuồng. Chúng ta hãy tìm cách cứu ông ta Ä‘i.
Lâu Bổng nói:
- Ông ta chẳng qua là thiếu nợ chứ không phải phạm pháp. Bây giá» cho ngÆ°á»i đến huyện há»i rõ đầu Ä‘uôi, giả nợ cho ông ta là xong, khó khăn gì Ä‘iá»u đó.
Lâu Toản nói:
- Cũng có lý. Ngà y mai chúng ta vỠnhà sẽ bà n việc đó. Trâu Cát Phủ nói:
- A di Ä‘Ã pháºt! Hai ông thá»±c là ngÆ°á»i thÃch là m việc phúc đức. Từ trÆ°á»›c đến nay hai ông cứu vá»›t bao ngÆ°á»i rồi!
Nay lại cứu ông Dương thì nhân dân trong trấn nà y ai lại không thán phục!
Lâu Bổng nói:
- Ông Trâu Cát Phủ! Chá»› nói việc nà y vá»›i dân là ng nhé! Äợi khi nà o công việc xong đã.
Lâu Toản nói:
- Phải đấy! ChÆ°a biết việc là m có được hay không mà nói ngay thì tháºt không còn thú vị gì.
Há» không uống rượu nữa. Ä‚n cÆ¡m xong, há» vá» thuyá»n. Trâu Cát Phủ chống gáºy Ä‘i đến thuyá»n nói:
- Chúc hai ông vỠphủ bình an. Và i hôm nữa, tôi sẽ lên phủ hầu thăm.
Trâu Cát Phủ bảo con mang lên thuyá»n má»™t bình rượu và mấy Ä‘Ä©a nhắm để hai ngÆ°á»i ăn tối. Chá» thuyá»n Ä‘i khuất, há» má»›i trở vá».
Hai ngÆ°á»i vá» nhà thu xếp công việc, tiếp khách trong mấy ngà y. Xong đâu đấy, gá»i má»™t ngÆ°á»i gia nhân là Tấn TÆ°á»›c bảo y đến Tân thị trấn dò xét xem ngÆ°á»i là m ở hiệu bán muối bị bắt tên là gì, thiếu bao nhiêu tiá»n, có phải là ngÆ°á»i có há»c hay không, há»i cho minh bạch rồi vá» báo. Tấn TÆ°á»›c lÄ©nh mệnh, Ä‘i đến huyện. NgÆ°á»i lại ở huyện là bạn bè của Tấn TÆ°á»›c, thấy y đến há»i, vá»™i và ng mang bản án ra, lấy giấy viết má»™t bản Ä‘Æ°a cho y để vá» thÆ°a lại vá»›i hai công tá». Tá» giấy viết:
“Công Dụ Kỳ chủ hiệu muối là m Ä‘Æ¡n kiện DÆ°Æ¡ng Chấp Trung tức DÆ°Æ¡ng Doãn mấy năm nay ở hiệu không chịu là m ăn, cứ lo chÆ¡i bá»i, trai gái cá» bạc, tiêu lạm và o vốn bảy trăm lạng, hại đến thuế nhà nÆ°á»›c. Chủ hiệu bắ t DÆ°Æ¡ng Doãn trả tiá»n, nhÆ°ng DÆ°Æ¡ng là ngÆ°á»i thi Ä‘á»— cống sinh không tiện truy cứu. Muốn kết tá»™i y thì phải tÆ°á»›c chức tÆ°á»›c y đã. Nay hẵng tạm giam chỠđợi xét xá»â€.
Lâu Toản nói:
- Tháºt là buồn cÆ°á»i! Äã Ä‘á»— cống sinh thì cÅ©ng là hạng áo mÅ©. Nay má»›i lấy má»™t Ãt tiá»n của nhà buôn mà lại lá»™t chức tÆ°á»›c ngÆ°á»i ta bắt ngÆ°á»i ta Ä‘á»n tiá»n thì còn ra thể thống gì nữa.
Lâu Bổng há»i Tấn TÆ°á»›c:
- Anh có biết ông ta còn mắc lỗi gì khác nữa không?
- Tôi đã há»i kÄ©, ông ta không mắc lá»—i gì khác nữa. Lâu Bổng nói:
- Nếu thế thì anh trÃch bảy trăm lạng trong số tiá»n chuá»™c ruá»™ng của ngÆ°á»i ở Hoà ng Gia Vu hôm trÆ°á»›c, ná»™p và o kho há»™ ông ta. Anh lại Ä‘Æ°a cái danh thiếp của hai chúng ta đến tri huyện Äức Thanh nói rằng DÆ°Æ¡ng cống sinh là ngÆ°á»i quen của chúng ta và nhá» quan huyện thả ông ta ra. Anh lại viết má»™t tá» bảo lÄ©nh và kà tên anh và o đấy. Là m việc đó gấp Ä‘i.
Lâu Toản nói:
- Tấn TÆ°á»›c! Việc nà y anh phải là m gấp chá»› có để cháºm! Khi nà o DÆ°Æ¡ng Doãn ra khá»i tù thì anh không được nói gì vá»›i ông ta. Thế nà o ông ta cÅ©ng sẽ đến nhà ta.
Tấn TÆ°á»›c vâng dạ ra Ä‘i. Y chỉ mang theo hai mÆ°Æ¡i lạng đến gặp ngÆ°á»i thÆ¡ lại đút cho y má»™t số tiá»n và nói:
- Tôi và ông bà n xem có cách gì gỡ cho ông Dương không?
- Nếu đã có danh thiếp ở phủ thái sÆ° gá»i đến thì khó khăn gì?
Bèn viết giấy trình quan huyện như sau:
“DÆ°Æ¡ng cống sinh là ngÆ°á»i ở phủ Lâu. Có hai công tỠở phủ Lâu viết thiếp đến. Hiện nay có má»™t ngÆ°á»i đến xin bảo lÄ©nh. Lâu phủ há»i: Số tiá»n nà y không phải ăn đút, ăn cắ p thì tại sao lại bắ t giam ngÆ°á»i ta? Việc ấy xin quan xétâ€. Tri huyện nghe Lâu phủ nói nhÆ° váºy thì hoảng sợ, nhÆ°ng không biết là m sao trả lá»i hiệu buôn muối, nên gá»i thÆ¡ lại và o cùng bà n. Tri huyện bảo y lấy Ãt tiá»n thuế muối trả cho nhà buôn. Cho Tấn TÆ°á»›c là m ngÆ°á»i bảo lÄ©nh và thả ngay DÆ°Æ¡ng cống sinh không cần xét xá».
Còn số tiá»n bảy trăm lạng kia thì Tấn TÆ°á»›c vẫn lấy. Y trở vá» báo vá»›i hai ngÆ°á»i rằng việc đã xong. Hai ngÆ°á»i biết DÆ°Æ¡ng đã ra khá»i ngục thì tá»± nhiên sẽ đến tạ Æ¡n. NhÆ°ng DÆ°Æ¡ng Chấp Trung vẫn không hiểu vì cá»› gì mà mình được ra. Y há»i ngÆ°á»i ta thì ngÆ°á»i ta nói có má»™t ngÆ°á»i là Tấn TÆ°á»›c bảo lÄ©nh cho y. Trong lòng y nghÄ© mãi: Cả Ä‘á»i chẳng biết ai há» Tấn cả! Cứ ngá» vá»±c mãi không ra nên cÅ©ng không nghÄ© đến việc đó nữa. Bây giá» thế là yên ổn, y lại vá» nhà đá»c sách nhÆ° cÅ©.
Vợ đón y vá» nhà , mừng rỡ vô cùng. Hai thằng con ngốc nghếch thì cả ngà y đánh bạc ngoà i chợ, ná»a đêm cÅ©ng không vá». Chỉ có má»™t bà bõ già vừa ngây vừa Ä‘iếc lo cÆ¡m nÆ°á»›c và trông nhà . DÆ°Æ¡ng Chấp Trung hôm sau Ä‘i khắp là ng thăm ngÆ°á»i quen. Trâu Cát Phủ vì có ngÆ°á»i con thứ hai sinh cháu trai nên đã Ä‘i xóm đông không có nhà , cho nên không ai biết việc là m của Lâu công tá».
Má»™t tháng sau, Lâu công tỠở nhà vẫn không thấy DÆ°Æ¡ng tá»›i, trong lòng lấy là m lạ. Nhá»› tá»›i câu chuyện Việt Thạch Phủ (Thạch Phủ ngÆ°á»i nÆ°á»›c Tá» thá»i Xuân Thu, Ãn Anh cứu ra khá»i tù nhÆ°ng vẫn không cảm Æ¡n.) ngà y xÆ°a được ngÆ°á»i cứu ra khá»i tù vẫn không cảm Æ¡n, trong lòng Lâu công tá» lại cà ng phục DÆ°Æ¡ng Chấp Trung là ngÆ°á»i há»c vấn hÆ¡n ngÆ°á»i, và cà ng thêm kÃnh trá»ng. Má»™t hôm Lâu Bổng nói vá»›i Lâu Toản:
- DÆ°Æ¡ng Chấp Trung không đến tạ Æ¡n chắc là ngÆ°á»i phẩm hạnh khác thÆ°á»ng.
- Äáng lý ra, chúng ta đã hâm má»™ ông ta, thì phải đến thăm, kết bạn, chứ đợi ông ta đến cảm Æ¡n, thì chẳng ra tầm thÆ°á»ng sao!
- Ta cÅ©ng nghÄ© váºy, nhÆ°ng xÆ°a có câu “là m việc tốt vá»›i ai thì phải quên Ä‘i.†Nay ta đến nhà ông ta thì hoá ra khoe công!
- Lúc gặp không nhắc tá»›i chuyện đó nữa. Bạn bè nghe tiếng nhau đến thăm là việc thÆ°á»ng. Không có lẽ vì việc ấy mà hoá ra cách biệt không quen nhau sao?
- Nói thế thực là phải! Bà n bạc xong lại nói:
- Chúng ta phải Ä‘i thuyá»n trÆ°á»›c má»™t ngà y để hôm sau đến nhà nói chuyện suốt cả ngà y cho thú!
Lâu Bổng bèn gá»i chiếc thuyá»n con, không Ä‘em theo ngÆ°á»i tuỳ tùng và xuống thuyá»n buổi chiá»u hôm ấy. Thuyá»n Ä‘i được và i mÆ°Æ¡i dặm, bấy giá» và o lúc cuối thu, đầu mùa đông, ánh trăng lá» má» trên sông. DÆ°á»›i ánh trăng, con thuyá»n nhá» nhấp nhô. Äêm ấy, các thuyá»n chở gạo kÃn cả sông chen nhau Ä‘i không được. Thuyá»n nà y được cái nhá» cho nên lách giữa các thuyá»n lá»›n mà đi. Äến canh hai, hai ngÆ°á»i Ä‘Æ°Æ¡ng nằm nghỉ thì nghe tiếng ồn à o vang Ä‘á»™ng cả khúc sông. Thuyá»n con không có đèn. Khoang thuyá»n đóng cá»a. Lâu Toản nhìn qua khe hở thấy má»™t cái thuyá»n lá»›n có hai cặp đèn lồng chiếu sáng. Trên má»—i cặp viết hai chữ “TÆ°á»ng phủâ€, má»™t cặp viết “Thông chÃnh tÆ° đại Ä‘Æ°á»ngâ€. Ở trên thuyá»n có mấy ngÆ°á»i Ä‘Ã y tá»› nhÆ° lang nhÆ° hổ, tay cầm roi, đánh các thuyá»n trên sông. Lâu Toản giáºt mình gá»i nhá».
- Anh Ba! Anh nhìn xem! Cái gì thế kia? Lâu Bổng nhìn nói:
- Bá»n nà y không phải ngÆ°á»i nhà ta!
Vừa nói đến đây, thì thuyá»n kia đã đến trÆ°á»›c mặt. NgÆ°á»i cầm roi đánh ngÆ°á»i lái chiếc thuyá»n con. NgÆ°á»i lái nói:
- Cả má»™t con sông thế nà y, ông Ä‘i đâu chẳng được, tại sao lại đánh ngÆ°á»i ta?
NgÆ°á»i kia nói:
- Äồ súc sinh! Mà y không mở mắt ra mà xem mấy chữ trên đèn lồng à ! Thuyá»n nà y của ai mà y biết không?
- Äèn lồng anh treo là của phủ tể tÆ°á»›ng. Tôi biết của tể tÆ°á»›ng nà o?
- Mà y đui à ! Cả Hồ Châu nà y trừ Lâu phủ ra thì có ông tể tướng nà o nữa!
- Lâu phủ! Ừ được! Nhưng mà ai chứ!
- Ta là thuyá»n gạo của ông Lâu Bổng mà y không biết à ! Con chó nà y còn lải nhải nữa thì trói lại để ở đầu thuyá»n. Ngà y mai Ä‘em vỠông Ba, viết giấy Ä‘Æ°a quan huyện đánh mÆ°á»i mấy gáºy má»›i xong!
- Ông Lâu Bồng ở trên thuyá»n tao! Mà y là m thế nà o mà đưa ra ông Lâu Bổng thứ hai được?
Hai ngÆ°á»i nghe váºy mỉm cÆ°á»i. Lái thuyá»n má»i Lâu Bổng ra cho bá»n kia nhìn. Lâu Bổng ra đứng trÆ°á»›c thuyá»n. Bấy giá» trăng chÆ°a lặn. Ãnh trăng và ánh sáng đèn chiếu rõ. Lâu Bổng nói:
- Các anh là gia nhân của ai?
Bá»n kia nháºn ra Lâu Bổng Ä‘á»u hoảng sợ sụp xuống lạy:
- Chủ chúng con thá»±c ra không phải là ngÆ°á»i cùng má»™t nhà vá»›i công tá». Chủ chúng con há» LÆ°u, là m thủ phủ(Thủ phủ tức là thủ bị, chức quan võ coi các trấn.). Nhân chở gạo tô qua đây sợ bị nghẽn trên sông, cho nên chúng con liá»u mạng treo đèn mượn quan tÆ°á»›c của nhà công tá». Không ngá» lại gặp thuyá»n của công tỠở đây, tá»™i chúng con tháºt đáng chết!
- Chủ các anh không phải ngÆ°á»i nhà ta nhÆ°ng là ngÆ°á»i là ng thì mượn quan tÆ°á»›c treo cÅ©ng không ngại gì. NhÆ°ng các anh lại giở trò đánh Ä‘áºp ngÆ°á»i ta trên sông thì không được! Các anh vá» nói vá»›i chủ các anh, cÅ©ng không cần kể lại việc gặp ta là m gì, nhÆ°ng chá»› để việc nà y xảy ra nhÆ° thế nữa. Ta không phải vì váºy mà trị các anh đâu!
Bá»n kia nghe váºy tạ Æ¡n Lâu Bổng, tắt mấy cái đèn rồi Ä‘em thuyá»n Ä‘i nghỉ ở bên bá» sông.
Lâu Bổng và o thuyá»n nói vá»›i Lâu Toản. Lâu Toản nói:
- Nà y ông lái! Äáng lý ông đừng nói có ông Ba ở trên thuyá»n và má»i ra cho ngÆ°á»i ta xem. Là m nhÆ° thế bá»n kia mất cảm hứng.
- Không nói thì nó đánh thủng cả thuyá»n! Tháºt là nó dữ tợn quá. Bây giá» má»›i lòi cái mặt ra!
Hai ngÆ°á»i lại cởi áo Ä‘i nằm.
Thuyá»n chèo Ä‘i suốt đêm, sáng sá»›m đến bến Tân thị trấn. Hai ngÆ°á»i lấy nÆ°á»›c rá»a mặt, uống trà ăn Ä‘iểm tâm xong, dặn lái thuyá»n:
- Trông nom thuyá»n cẩn tháºn, đợi ở đây nhé!
Rồi bÆ°á»›c lên bá». Äi gần đến đầu thị trấn, đến nhà Trâu Cát Phủ thì thấy cá»a đóng. Hai ngÆ°á»i gõ cá»a há»i má»›i biết vợ chồng Trâu đã Ä‘i xóm đông. NgÆ°á»i con gái má»i há» uống nÆ°á»›c chè, nhÆ°ng há» không ngồi lại. Hai ngÆ°á»i ra thị trấn, Ä‘i men theo Ä‘Æ°á»ng cái được bốn, năm dặm gặp má»™t ngÆ°á»i Ä‘i củi, há»i:
- Ông DÆ°Æ¡ng Chấp Trung ở đâu? NgÆ°á»i Ä‘i củi lấy tay chỉ:
- Nhà ông ta ở sau cái chá»— Ä‘á» rá»±c kia kìa. Äi tắt qua má»™t con Ä‘Æ°á»ng nhá» thì đến.
Hai ngÆ°á»i cảm Æ¡n, Ä‘i lách qua cây cỠđến má»™t cái xóm chỉ có Ä‘á»™ bốn năm nhà . Có mấy gian nhà tranh, ở sau có hai cây phong lá»›n. Sau tráºn sÆ°Æ¡ng lạnh lá phong Ä‘á»u Ä‘á». Biết chắc là nhà của DÆ°Æ¡ng, há» Ä‘i theo má»™t con Ä‘Æ°á»ng nhá» tá»›i phÃa trÆ°á»›c cổng. TrÆ°á»›c cá»a, có má»™t cái ngòi. Bắc qua ngòi là má»™t cái cầu nhá» bằng ván. Hai ngÆ°á»i bÆ°á»›c qua cầu, thấy nhà của DÆ°Æ¡ng đóng kÃn cá»a. Thấy có ngÆ°á»i đến, má»™t con chó sủa.
Lâu Toản đến gõ cá»a. Gõ hồi lâu, má»™t bà già ở trong ra, áo quần rách rÆ°á»›i.
Hai ngÆ°á»i há»i:
- Äây có phải nhà ông DÆ°Æ¡ng Chấp Trung không? Há»i đến hai lần bà ta má»›i gáºt đầu:
- Phải đấy! Các ông ở đâu đến?
- Anh em chúng tôi hỠLâu ở thị trấn đến đây thăm ông Dương.
Bà già nghe không rõ, nói:
- HỠLưu à ?
- Há» Lâu. Nhá» nói vá»›i ông nhà có Äại há»c sÄ© há» Lâu thì ông ta biết.
- Chủ tôi không có nhà . Hôm qua Ä‘i xem đánh cá nay vẫn chÆ°a vá». Các ông có gì nói thì hôm khác lại.
Nói xong, cÅ©ng không biết má»i khách và o uống chè nữa, cứ đóng phắt cá»a lại.
Hai ngÆ°á»i buồn bã vô cùng, đứng má»™t lát rồi lại theo cái cầu cÅ©, theo Ä‘Æ°á»ng cÅ© xuống thuyá»n trở vá» nhà .
DÆ°Æ¡ng Chấp Trung đến chiá»u má»›i vá», bõ già kể lại:
- Hồi nãy ở thị trấn có hai ngÆ°á»i nà o há» Liá»…u đến tìm ông nói là “đại giác tá»±â€( Tiếng Trung Quốc chữ Äại há»c sÄ© vá»›i đại giác tá»± Ä‘á»c gần giống nhau) cái gì ấy.
- Bà nói hỠthế nà o?
- Tôi nói ông Dương không ở nhà , ngà y khác lại đến. Dương Chấp Trung nghĩ bụng:
- Là m gì có ngÆ°á»i há» Liá»…u?
Äá»™t nhiên nghÄ© đến ngÆ°á»i sai nhân há» Liá»…u ở huyện đến bắt mình. Nhất định là hắn đến để bắt trả tiá»n! Liá»n mắng:
- Tháºt đồ chết toi! Ngốc Æ¡i là ngốc! Thằng ấy tìm tao để bắt, thì mà y nói tao không ở nhà là được. Lại còn nói hôm khác đến. Tháºt là đồ vô dụng!
Bõ già không chịu, cãi lại. DÆ°Æ¡ng giáºn dữ liá»n tát cho má»™t tráºn và đạp mấy cái. Từ đó, DÆ°Æ¡ng sợ có ngÆ°á»i đến tìm, cứ sáng sá»›m đã Ä‘i biến, mãi đến chiá»u má»›i vá».
Hai ngÆ°á»i ở Lâu phủ rất buồn bá»±c. Năm, sáu ngà y sau, lại Ä‘i thuyá»n đến. Há» lại đến gõ cá»a. Bõ già mở cá»a ra thấy hai ngÆ°á»i nà y thì nổi nóng, nói ngay:
- Ông tôi không có ở nhà ? Các ông cứ đến tìm là m gì!
- Bà có nói chúng tôi là đại há»c sÄ© ở Lâu phủ không?
- Chứ còn nói gì nữa! Hai ông là m tôi bị đá, bị tát bây giá» còn đến đây là m gì? Ông tôi không ở nhà và i ngà y nữa má»›i vá». Tôi phải và o nấu cÆ¡m đây!
Nói xong không cần chá» hai ngÆ°á»i há»i nữa, bà già đóng cá»a lại, chạy Ä‘i. Hai ngÆ°á»i gõ cá»a mấy bà già cÅ©ng không thÆ°a. Hai ngÆ°á»i không hiểu vì sao, trong lòng vừa bá»±c lại vừa buồn cÆ°á»i. Äứng má»™t lát thấy gá»i cÅ©ng không được, Ä‘Ã nh Ä‘i thuyá»n vá».
Thuyá»n lắc lÆ° Ä‘i được và i dặm, thấy má»™t cái thuyá»n đầy củ ấu. Có má»™t cáºu bé tay nÃu thuyá»n, miệng rao:
- Ai mua ấu! Ai mua ấu!
NgÆ°á»i lái lấy dây buá»™c thuyá»n lại và cân củ ấu. Lâu Toản há»i:
- Cháu ở xóm nà o?
- Ở Tân thị trấn.
- Cháu ở má»™t thôn vá»›i ông DÆ°Æ¡ng Chấp Trung váºy cháu có biết ông DÆ°Æ¡ng Chấp Trung không?
- Sao lại không? Ông ta ngÆ°á»i hiá»n là nh nhất hạng! Hôm trÆ°á»›c ông mượn thuyá»n cháu Ä‘i xem tuồng có để rÆ¡i má»™t tá» giấy trên viết mấy chữ. Lâu Toản nói:
- Ở đâu?
- Ở trong thuyá»n!
- Lấy ra ta xem.
Cáºu bé lấy tá» giấy ra, nháºn tiá»n của ngÆ°á»i lái rồi Ä‘i. Hai ngÆ°á»i xem thì là má»™t tá» giấy trắng trên có má»™t bà i thÆ¡ thất ngôn tứ tuyệt:
Không dám là m gì sai việc phải.
Chẳng qua vì Ä‘á»c sách và i dòng.
Nắng nồng sương lạnh thân từng trải
Mát mẻ lá»u tranh đón gió đông.
Äằng sau có mấy chứ “ông già ở rừng phongâ€, DÆ°Æ¡ng Doãn.
Hai ngÆ°á»i xem xong nức nở khen.
- Ông nà y thá»±c là ngÆ°á»i cao thượng, thá»±c đáng kÃnh! Lâu Toản ở trÆ°á»›c thuyá»n, Ä‘ang nhìn ra xa ngắm cảnh non xanh nÆ°á»›c biếc thì thấy má»™t cái thuyá»n lá»›n chạy lên trÆ°á»›c. Trên thuyá»n có má»™t ngÆ°á»i kêu:
- Lâu công tá» xin dừng thuyá»n lại!
Lái đò cho thuyá»n ghé sát lại ngÆ°á»i nà y nhảy sang thuyá»n cúi đầu nhìn trong khoang nói:
- Cả ông Ba cũng ở đây sao?
Nhân gặp thuyá»n ấy khiến cho: Thiếu niên danh sÄ©, cá» hà o môn kết mối tÆ¡ duyên; tÆ°á»›ng phủ nho sinh, nÆ¡i thắ ng địa má»i ngÆ°á»i tuấn kiệt.
Muốn biết ngÆ°á»i nà y là ai xem hồi sau sẽ rõ.
Last edited by quykiemtu; 16-12-2008 at 01:08 PM.
|
|
|
| |