NHẤT CHI MAI - CHẤT NGƯỜI MUÔN THUỞ -Tạp văn của Phan Trang Hy
Tạp văn của Phan Trang Hy
NHẤT CHI MAI - CHẤT NGƯỜI MUÔN THUỞ
NgÆ°á»i, cÅ©ng là muôn loà i trong cái thế giá»›i ta bà , vẫn mang tứ khổ của cuá»™c Ä‘á»i, vẫn phải chịu bao cảnh trầm luân, vẫn phải ná»— lá»±c tu táºp để thoát khá»i luân hồi. Tôi cÅ©ng thế. Có lúc tôi chịu Ä‘á»›n Ä‘au, chịu bao phiá»n não. Tôi nà o thoát được chốn trần gian đầy khổ ải.
Äôi khi, vì cá»› nà y cá»› ná», tôi tìm Ä‘á»c những vần thÆ¡ Thiá»n. Và tôi bắt gặp bà i kệ Cáo táºt thị chúng (Có bệnh bảo má»i ngÆ°á»i) của Thiá»n SÆ° Mãn Giác (1052 – 1096):
Xuân khứ bách hoa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Sá»± trục nhãn tiá»n quá,
Lão tòng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tà n hoa lạc táºn,
Äình tiá»n tạc dạ nhất chi mai.
Xuân ruỗi, trăm hoa rụng,
Xuân tá»›i, trăm hoa cÆ°á»i.
Trước mắt, việc đi mãi,
Trên đầu, già đến rồi.
Äừng tưởng xuân tà n hoa rụng hết,
Äêm qua, sân trÆ°á»›c, má»™t cà nh mai.
(Ngô Tất Tố dịch)
ThÆ¡ Văn Lý – Trần, táºp 1, Nxb Khoa há»c Xã há»™i, Hà Ná»™i – 1977
Thiá»n sÆ° nhìn sá»± váºt trôi, vá»›i tâm định, định đến vô cùng, hòa nháºp vá»›i chân nhÆ°, nên tâm Ông rung lên tiếng thÆ¡ lòng thiá»n. TrÆ°á»›c tá»± nhiên, tâm tá»± nhiên theo. Ông an nhiên theo vòng sinh hóa vÅ© trụ:
Xuân khứ bách hoa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Tá»± nhiên là váºy. Xuân khứ rồi xuân đáo, hoa lạc rồi hoa khai. Có phải đó là quy luáºt sinh hóa? Có phải đó là quy luáºt thá»i gian?
Nói vá» mùa xuân là để nói đến tứ mùa. Thá»i gian cứ trôi, kiếp là m ngÆ°á»i cÅ©ng nhÆ° muôn loà i phải mang chuyện sinh tá», phải chứng kiến những sá»± Ä‘á»i trôi qua trÆ°á»›c mắt: Sá»± trục nhãn tiá»n quá. Sá»± Ä‘á»i trôi theo thá»i gian, mà thá»i gian lại trôi theo tâm, bởi tâm là con mắt huệ - mắt thiá»n. Äá»i trôi mà tâm định là cá»› là m sao?
NhÆ°ng, là m ngÆ°á»i cÅ©ng có thể tâm định kia mà !
Tâm định, nhÆ°ng thá»i gian vẫn cứ trôi. Và thế là cái lão vẫn cứ đến vá»›i con ngÆ°á»i.
Äó là sá»± nghiệt ngã của tá»± nhiên dà nh cho con ngÆ°á»i. Cái già từ từ đến trên đầu: Lão tòng đầu thượng lai. Äá»c câu thÆ¡, tôi bá»—ng nháºn ra má»™t Ä‘iá»u: trên đầu tôi tóc đã hóa trắng. Tôi Ä‘ang đến già . Già vì biết, vì khổ não, phiá»n trược. Tôi già theo thá»i gian...
Thá»i gian của vÅ© trụ, của ánh sáng thì vô cùng. Thá»i gian của Ä‘á»i ngÆ°á»i thì có hạn. Tôi nghe có ai đó nói bên tai tôi là , chỉ có vượt cái có hạn đế đến cái vô cùng má»›i có thể vượt qua vòng luân hồi của tá» sinh - sinh tá».
Và trong tôi nhÆ° thấy giá» phút sắp viên tịch, chất thiá»n của Mãn Giác Thiá»n sÆ° tá»a sáng bên các đệ tá»:
Mạc vị xuân tà n hoa lạc táºn,
Äình tiá»n tạc dạ nhất chi mai.
Dẫu hoa tà n khi xuân hết. NhÆ°ng sức sống của thiên nhiên vẫn mãnh liệt. Trong cái tà n của hoa xuân lại ẩn hiện mầm sống của đất trá»i qua hình ảnh nhất chi mai. Thiá»n sÆ° không nói hoa nở trÆ°á»›c sân, nhÆ°ng tâm cảm má»™t cà nh mai Ä‘ang hấp thụ, chắt lá»c tinh túy của đất trá»i để tồn tại trên cõi Ä‘á»i nà y. Cùng sá»± đồng cảm vá»›i Mãn Giác, Thiá»n sÆ° Chân Không (1046 – 1100) nói vá» Diệu Äạo: Xuân lai xuân khứ nghi xuân táºn. Hoa lạc hoa khai chỉ thị xuân (Tạm dịch: Xuân đến xuân Ä‘i tưởng xuân hết. Hoa tà n hoa nở vẫn hoà n xuân).
Tất cả cÅ©ng chỉ là sá»± sinh hóa của vÅ© trụ, sá»± tuần hoà n của Äại Ngã. Cảm nháºn sá»± tuần hoà n ấy, hồn thÆ¡ của Mãn Giác đã định trÆ°á»›c đổi thay, trÆ°á»›c luân hồi của vạn váºt. Không còn tứ khổ khi Nhà thÆ¡ Thiá»n mang bệnh lại nói nhất chi mai. Bởi vì Thiá»n sÆ° đã an nhiên cái lẽ thÆ°á»ng tình sinh tá»: Sinh lão bệnh tá»- Tá»± cổ thÆ°á»ng nhiên (Diệu Nhân, 1041 – 1113).
Cả bà i kệ đầy chất thÆ¡, từng câu từ đầu đến cuối Ä‘á»u có ý niệm thá»i gian. Tác giả dùng thá»i gian nhÆ° là qui luáºt mà con ngÆ°á»i phải nháºn lấy để là m NgÆ°á»i, để khẳng định sá»± tồn tại của chất NgÆ°á»i - nhất chi mai. Quả tháºt, ở Thiá»n sÆ°, thá»i gian tịnh đến Ä‘á»™ nhÆ° không có gì để nói, nhÆ° bản ngã ngÆ°á»i hòa vá»›i Äại Ngã Tá»± nhiên, nhÆ° chân nhÆ° của ngÆ°á»i, của Pháºt.
Äá»c Cáo táºt thị chúng của Mãn Giác Thiá»n sÆ° trong thá»i buổi nà y, tôi vẫn thấy nhất chi mai theo thá»i gian hấp thụ tinh khà thần của Nháºt - Nguyệt - Tinh Äại Ngã để thà nh NgÆ°á»i.
Mừng Xuân Nhâm Thìn – 2012
Phan Trang Hy
nguon http://www.vanchuongviet.org/index.p...etail&id=17722
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|