|
29-08-2008, 10:25 PM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
Trái tim chó - Mikhail Bulgacov
Trái tim chó
CHÆ¯Æ NG MỘT
Ư-Æ°-Æ°-Æ°-Æ°-hÆ°-hÆ°-hÆ°-Æ°! Ôi khốn nạn thân tôi, tôi chết mất đây! DÆ°á»›i vòm cổng, bão tuyết Ä‘ang gà o rÃt bản nhạc tống biệt tôi, và tôi cÅ©ng tru lên cùng vá»›i gió tuyết. Äá»i tôi thế là hết, thế là hết tháºt rồi. Má»™t thằng súc sinh Ä‘á»™i mÅ© không và nh cáu bẩn, cái lão đầu bếp ở nhà ăn bình dân của các nhân viên thuá»™c Há»™i đồng Kinh tế Quốc dân Trung Æ°Æ¡ng ấy, đã hất nÆ°á»›c sôi là m bá»ng cả má»™t bên sÆ°á»n trái của tôi. Cái đồ đểu giả đến váºy, mà lại còn là vô sản nữa chứ! Trá»i đất Æ¡i, đức Chúa của tôi Æ¡i, Ä‘au quá! NÆ°á»›c sôi bá»ng thấu táºn xÆ°Æ¡ng. Bây giá» tôi chỉ biết tru lên, nhÆ°ng tiếng tru nà o phá»ng giúp được gì.
Tôi đã là m gì Ä‘á»™ng đến hắn? Chẳng lẽ nếu để tôi Ä‘Ã o bá»›i trong đống thức ăn thải thì cái Há»™i đồng Kinh tế Quốc dân kia sẽ khánh kiệt Ä‘i sao? Äồ súc sinh bần tiện! Có khi nà o đó các ngÆ°á»i thá» nhìn cái mặt của hắn xem - chiá»u ngang rá»™ng hÆ¡n chiá»u dá»c! Má»™t thằng ăn cắp mặt dầy. Ôi, bà n dân thiên hạ ôi! Giữa trÆ°a, hắn dá»™i cho tôi má»™t gầu nÆ°á»›c sôi, còn bây giá» trá»i đã nháºp nhoạng tối, cứ Æ°á»›c theo mùi hà nh phi bay ra từ khu nhà ở của Ä‘á»™i cứu hoả phố Pretnstenka(*) thì chắc đã khoảng bốn giá» chiá»u rồi. NhÆ° các ngÆ°á»i biết đấy, bữa tối lÃnh cứu hoả thÆ°á»ng ăn cháo. Äấy là má»™t món mạt hạng. cÅ©ng giống nhÆ° nấm ấy. Thế nhÆ°ng mấy thằng chó đúc quen trên phố Pretristenka lại kể rằng, dÆ°á»ng nhÆ° ở nhà hà ng
"Bar" trên đại lá»™ NeglinnÆ°i ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng chén món nấm dầm nÆ°á»›c sốt cay giá ba rúp bảy mÆ°Æ¡i lăm kôpếch má»™t suất. Tuy nhiên đó là chuyện khẩu vị từng ngÆ°á»i, nó cÅ©ng chẳng khác gì việc liếm già y cao su váºy... Ư- Æ°- Æ°- Æ°- Æ°...
Hông Ä‘au không chịu nổi, và tôi đã thấy rõ mồn má»™t cái viá»…n cảnh của tôi: ngà y mai sẽ bắt đầu những vết loét, và thá» há»i lúc đó tôi lấy gì để chữa chạy? Mùa hè thì còn có thể dông tuốt lên công viên Sokoniki, ở đấy có má»™t loại cỠđặc biệt là m thuốc hết sẩy; ngoà i ra đến đó còn được chén đẫy không mất tiá»n các mẩu lạp xÆ°á»ng thừa, tha hồ liếm láp những tá» giấy gói đẫm mỡ mà quý vị công dân vứt tứ tung khắp nÆ¡i. Và nếu nhÆ° không gặp phải má»™t mụ già cáu bẳn nà o đó hát trong dà n đồng ca dÆ°á»›i trăng - "Ôi AiÄ‘a yêu dấu"(*) - đến rụng tim, thì cuá»™c Ä‘á»i tháºt sá»± hết ý. Còn bây giá» tôi biết Ä‘i đâu? NgÆ°á»i ta có thÆ°á»ng phết già y và o Ä‘Ãt các ngÆ°á»i không? Có chứ. Các ngÆ°á»i đã được nếm món gạch chá»i và o sÆ°á»n chÆ°a? Từng xÆ¡i đủ. Tôi đã trải qua tất cả, tôi nhẫn nhục cam chịu cái số kiếp của mình. Nếu bây giá» tôi khóc rên thì cÅ©ng chỉ là bởi thân xác của tôi lạnh cóng và đau Ä‘á»›n, vì linh hồn tôi hãy còn chÆ°a tắt... Linh hồn loà i chó vốn sống dai.
NhÆ°ng thân thể tôi thì đã bị tà n giáºp, xÆ¡ xác, cái giống ngÆ°á»i hà nh hạ già y vò nó kể cÅ©ng gá»›m ghê. NhÆ°ng khủng khiếp nhất là từ khi cái lão kia hắt nÆ°á»›c sôi là m tôi bá»ng chÃn đến táºn chân lông, bên sÆ°á»n trái của tôi thế là không còn gì bảo vệ nữa. Tôi có thể rất dá»… dà ng bị viêm phổi; mà má»™t khi đã viêm phổi thì, kÃnh thÆ°a các quý công dân, tôi sẽ chết đói nhăn răng. Bởi vì bị viêm phổi rồi thì phải nằm dÆ°á»›i cầu thang ở lối cổng chÃnh, nhÆ°ng nếu thế há»i ai sẽ thay tôi, má»™t con chó Ä‘á»±c Ä‘á»™c thân nằm bẹp má»™t chá»—, chạy Ä‘i bá»›i các thùng rác để kiếm miếng ăn? SÆ°ng phổi rồi, tôi sẽ phải bò lê bò lết, sẽ kiệt sức, và bất kỳ má»™t tay chuyên viên thu dung nà o cÅ©ng có thể dùng gáºy Ä‘áºp tôi đến chết. Còn bá»n quét sân mang những tấm biển trên áo đồng phục sẽ túm lấy chân tôi mà quẳng lên xe ngá»±a chở rác. Trong toà n bá»™ thế giá»›i vô sản thì bá»t ngÆ°á»i quét sân là loại khốn nạn nhất. Các phế váºt của con ngÆ°á»i ấy là thuá»™c giống hạ đẳng tá»™t cùng. Dân đầu bếp thì còn có ba bảy loại. Chẳng hạn, nhÆ° ông Vlas vừa quá cố ở phố Pretristenka. Ông ta đã cứu bao nhiêu là mạng chó. Bởi vì, cái quan trá»ng hà ng đầu khi ốm Ä‘au là kiếm được miếng ăn khÆ¡ khá»›. Váºy mà , nhÆ° các lão chó già kể lại, nhiá»u khi ông Vlas ném cho chúng những miếng xÆ°Æ¡ng, mà dÃnh trên miếng xÆ°Æ¡ng đó có đến hà ng ná»a lạng thịt. Cầu mong cho ]inh hồn ông cụ được yên nghỉ. Ông cụ má»›i tháºt là má»™t nhân cách chân chÃnh, má»™t đầu bếp quý tá»™c của các bá tÆ°á»›c Tolstoi, chứ đâu phải của Há»™i đồng ăn uống bình dân. Mà không biết ngÆ°á»i ta là m cái gì ở trong ngà nh ăn uống bình dân ấy, cái đầu óc chó nà y tháºt chẳng là m sao hiểu nổi? Bởi vì há», cái bá»n ngÆ°á»i đểu cáng đó, chuyên nấu xúp bằng thịt ngá»±a muối thối, còn những kẻ được phục vụ tá»™i nghiệp kia thì không há» biết gì cả. Cứ kéo Ä‘Ã n, kéo lÅ© đến húp sạch, ngốn láo!
Có cô nhân viên đánh máy ná» nháºn lÆ°Æ¡ng báºc chÃn, bốn mÆ°Æ¡i lăm rúp má»™t tháng, tuy thá»±c ra cô ta còn được ngÆ°á»i tình bao cho đôi tất dà i dệt kim. NhÆ°ng vì cái món dệt kim nà y mà cô ta phải chịu Ä‘á»±ng bao nhiêu là sá»± khinh nhục. Cái gã ngÆ°á»i tình cứ bắt cô ta phải là m tình theo kiểu Pháp chứ không phải bằng má»™t cách bình thÆ°á»ng nà o khác. Tôi xin nói riêng giữa chúng ta vá»›i nhau, bá»n Pháp là má»™t lÅ© chó chết. Mặc dù há» ngốn toà n những thứ sang, bữa nà o cÅ©ng nốc rượu vang Ä‘á». Thế đấy... cô đánh máy ná» hà ng ngà y chạy đến nhà ăn nà y, bởi vì vá»›i bốn mÆ°Æ¡i lăm rúp thì không thể và o nhà hà ng "Bao" được. Tháºm chà đi xem xiên cô ta cÅ©ng không đủ tiá»n, mà đối vá»›i Ä‘Ã n bà thì xinê là thứ giải trà duy nhất trong cuá»™c Ä‘á»i. Run rẩy, nhăn nhó, nhÆ°ng vẫn phải nuốt... Thá» nghÄ© mà xem: bốn chục xu hai món, mà thá»±c ra cả hai món nà y chÆ°a đáng giá mÆ°á»i lăm xu, vì hai mÆ°Æ¡i lăm xu còn lại đã bị lão trưởng phòng quản trị ăn bá»›t mất rồi. Mà chẳng lẽ cô ta lại cần má»™t bữa ăn nhÆ° váºy? Hai lá phổi của cô ta đã có vấn Ä‘á» rồi còn căn bệnh phụ khoa kiểu Pháp, mà ở cÆ¡ quan thì bị trừ lÆ°Æ¡ng, và o nhà ăn thì bị ngÆ°á»i ta thà cho thịt thối. Cô ta kia, đấy cô ta kia kìa... Äang chạy ra cổng, Ä‘i đôi bÃt tất dà i của ngÆ°á»i tình cho. Chân lạnh cóng; gió thổi lá»t và o bụng, vì áo len trên ngÆ°á»i cô ta cÅ©ng chẳng khác gì lông trên ngÆ°á»i tôi, còn quần thì má»ng tanh; chỉ là má»™t vòng đăng ten? Phải xé tÆ°Æ¡m ra cho ngÆ°á»i tình. Nếu cô ta mặc vải phlanen, cứ thá» xem, gã sẽ gà o toáng lên: Sao cô thô thiển thế! Má»— đã chán ngấy cái cô ả Mat'rena của má»— rồi, má»— đã chịu bao nhiêu khốn khổ vá»›i cái quần vải phlanen, bây giỠđến thá»i đại của má»—. Bây giá» má»— là chủ tịch, cóp được bao nhiêu má»— xà i hết cho món Ä‘Ã n bà , thịt tôm cà ng và rượu Abrau Durso(*) Bởi vì thá»i trẻ má»— đã phải nếm quá nhiá»u những đói khát, vá»›i má»— thế là đủ, mà cuá»™c sống ở thế giá»›i bên kia thì không tồn tại.
Tôi tháºt cám cảnh cô ta, ôi tháºt cám cảnh! NhÆ°ng tôi còn cám cảnh bản thân mình hÆ¡n. Không phải vì Ãch ká»· mà tôi nói nhÆ° váºy, ồ không đâu, mà vì hoà n cảnh giữa tôi và cô ta tháºt sá»± không nhÆ° nhau. Cô ta Ãt ra còn được ấm áp khi vá» nhà , còn tôi, còn tôi... Tôi biết Ä‘i đâu? Bị đánh Ä‘áºp, bị dá»™i bá»ng, bị hắt hủi, tôi còn biết Ä‘i đâu? Æ° -Æ°-Æ°-Æ°-Æ°?
- Chúc, chúc, chúc! Sarik, à Sarik! Gì mà mà y rên rỉ thế, hở con chó tội nghiệp? Ai đánh mà y hả? Ôi,...
Con mụ phù thuá»· bão tuyết khô, xô quáºt cánh cổng ầm ầm, cưỡi chổi tông thẳng và o tai cô gái, hất ngược váy cô ta lên quá đầu gối: để lá»™ ra đôi bÃt tất mầu kem sữa và má»™t dải hẹp của chiếc quần lót bằng đăng ten giặt không sạch, bóp nghẹn lá»i nói cá»a cô ta, phủ tuyết lên ngÆ°á»i chó.
- Trá»i đất ôi... Tháºt là thá»i vá»›i tiết thế nà y... Ôi Bụng Ä‘au quá! Äây là do thịt ngá»±a thối, cái món xúp ngá»±a thối? Biết đến bao giá» thì hết những cảnh nà y hở trá»i?!
Chúi đầu xuống, cô gái xông và o chịu tráºn cùng bão tuyết, tiến ra phÃa cổng ; ở ngoà i phố gió bắt đầu quay tròn, xô nghiêng ngả, rồi vây cô ta trong má»™t cá»™t tuyết mù mịt; và cô gái biến mất.
Còn con chó thì nằm dà i dÆ°á»›i vòm cổng, Ä‘au Ä‘á»›n rên rỉ vá»›i bên sÆ°á»n bị bá»ng, nép mình và o sát bức tÆ°á»ng lạnh giá, thở dốc lên và thầm chắc rằng sẽ không rá»i nÆ¡i nà y Ä‘i đâu nữa, sẽ chết bá» xác tại đây, dÆ°á»›i cái vòm cổng nà y. Sá»± tuyệt vá»ng là m nó gục hẳn. Trong lòng nó Ä‘au Ä‘á»›n và cay đắng cùng cá»±c cô Ä‘Æ¡n và kinh hoà ng đến ná»—i những giá»t nÆ°á»›c mắt chó nhá» tà nhÆ° những chiếc mụn cÆ¡m ứa ra trên tròng mắt rồi láºp tức khô ngay. Lông bên sÆ°á»n trái bết lại thà nh từng búi đông cứng, và ở giữa chúng là những mảng da bá»ng Ä‘á» bầm đáng sợ. Cái bá»n đầu bếp má»›i vô nghÄ©a, má»›i ngu Ä‘á»™n và tà n ác là m sao? Còn cô ta gá»i nó là "Sarik"... Tại sao lại “Sarik†được? Sarik(*) thì phải tròn trÄ©nh, béo tốt, đần Ä‘á»™n, ăn cháo kiá»u mạch, dòng giống quý tá»™c; còn nói chỉ là má»™t con chó vô chủ, xÆ¡ xác, gầy còm, bẩn thỉu.
NhÆ°ng mà thôi, dẫu sao cÅ©ng cảm Æ¡n cô nÆ°Æ¡ng vì những lá»i tốt đẹp!
Cánh cá»a của má»™t cá»a hà ng mua bán ánh Ä‘iện sáng rá»±c rỡ ở phÃa bên kia Ä‘Æ°á»ng báºt mở, và từ trong đó bÆ°á»›c ra má»™t quý ông. ChÃnh là quý ông chứ không phải đồng chÃ, và nếu nói má»™t cách chÃnh xác nhất - là quý ngà i. Cà ng đến gần cà ng thấy rõ đúng là quý ngà i. Các ngÆ°á»i nghÄ© rằng đó là tôi Ä‘oán qua áo bà nh tô chứ gì? Vá»› vẩn. Bà nh tô thì bây giá» rất nhiá»u ngÆ°á»i vô sản cÅ©ng mặc. Tháºt ra, cổ áo có khác nhau, Ä‘iá»u đó chẳng cần phải nói, nhÆ°ng dù sao đứng xa vẫn có thể nhầm. Còn qua cặp mắt thì dù gần, dù xa cÅ©ng không thể nà o nhầm lẫn được: ôi, con mắt là váºt rất có giá trị. Nó giống nhÆ° má»™t chiếc gÆ°Æ¡ng, má»™t máy Ä‘o Ä‘á»™, qua đó có thể thấy ai là ngÆ°á»i tâm hồn cao cả, ai là ngÆ°á»i vô căn vô cá»› có thể thá»c mÅ©i già y và o mạng sÆ°á»n, còn ai là kẻ thấy ngÆ°á»i nà o cÅ©ng sợ. ChÃnh cái loà i đầy tá»› hèn nhát đó tôi thÆ°á»ng thÃch Ä‘á»›p cho má»™t phát và o bắp chân.
Äã sợ thì cho chết. Má»™t khi đã sợ thì dáng lắm... gâ - gâ - gâ.. gâ u - gâ u...
Quý ngà i ná» tá»± tin Ä‘i qua mặt Ä‘Æ°á»ng ngáºp trong bão tuyết và tiến và o cổng. Äúng, đúng, trông dáng quý ngà i nà y có thể thấy được tất cả. Quý ngà i đây thì sẽ không bao giá» chén thịt ngá»±a thối; còn nếu ở đâu đó ngÆ°á»i ta mang thịt thối đến cho quý ngà i, thì quý ngà i sẽ quát tháo ầm Ä©, sẽ viết lên báo: ngÆ°á»i ta dám cho tôi, Philip Philippôvich, ăn thịt thối!
Quý ngà i mồi lúc má»™t đến gần, đến gần hÆ¡n. Ông nà y luôn luôn được ăn uống đầy đủ và chẳng bao giỠăn cắp. Ông nà y không thượng cẳng chân hạ cẳng tay vá»›i ai, nhÆ°ng tá»± mình cÅ©ng đếch sợ ai cả, và đếch sợ là vì bao giá» cÅ©ng no đủ. Ông nà y là má»™t quý ngà i lao Ä‘á»™ng trà óc, vá»›i bá»™ râu nhá»n kiểu Pháp, hà ng ria bạc trắng, má»m mại và ngang tà ng nhÆ° ria của những hiệp sÄ© Pháp, nhÆ°ng từ ngÆ°á»i quý ngà i toả ra trong gió tuyết má»™t thứ mùi kinh tởm - mùi bệnh viện. Và mùi thuốc lá nữa.
Thá» há»i ma quá»· nà o lôi quý ngà i và o cái hợp tác xã mua bán ấy của Há»™i đồng Kinh tế Trung Æ°Æ¡ng? Nó ở kia... Quý ngà i tìm cái gì ở đó? Ư- Æ°- Æ°- Æ°... Quý ngà i có thể mua gì trong cái cá»a hà ng tẹp nhẹp kia, chẳng lẽ phố OkhotnÆ°i Riad(*) đối vá»›i quý ngà i còn chÆ°a đủ sao? Cái gì kia nhỉ? Giò- ó- ó? ThÆ°a quý ngà i, nếu nhÆ° quý ngà i được thấy gió nà y ngÆ°á»i ta là m bằng gì, thì chắc quý ngà i đã không đến gần cái cá»a hà ng kia. Hãy để nó lại cho tôi Ä‘i?
Con chó dồn hết chút sức lá»±c còn lại, và trong cÆ¡n mất trà nó bò từ vòm cổng ra mặt hè. Bão tuyết gà o nhÆ° súng quét trên đầu, giáºt ngược những hà ng chữ cái đồ sá»™ của tấm biểu ngữ bằng vải
“Có thể là m con ngÆ°á»i trẻ lại được không?"(*)
Hiển nhiên là có thể. Mùi thÆ¡m của thức ăn đã là m cho tôi trẻ lại, nâng tôi đứng lên, những luồng sóng nóng bá»ng chảy đầy cái da dà y của tôi đã hai ngà y đêm trống rá»—ng, nó đánh bạt cả mùi bệnh viện! - ôi cái mùi thiên Ä‘Æ°á»ng của giò băm vá»›i tá»i và ớt! Tôi cảm thấy, tôi biết rõ - quý ngà i mang giò trong túi bên phải của chiếc áo choà ng lông. Quý ngà i ở ngay phÃa trên tôi. Ôi, ông chủ của con. Hãy nhìn con má»™t tÃ. Con Ä‘ang chết mất đây. Ôi, cái linh hồn nô lệ của chúng tôi, ôi cái số pháºn đểu giả của chúng tôi!
Con chó trÆ°á»n lê bụng nhÆ° rắn, nÆ°á»›c mắt đầm đìa. Hãy nhìn xem công tÃch của lão đầu bếp đây? Tuy nhiên quý ngà i chẳng bao giá» chịu cho đâu. Ôi, tôi đã quá biết những ngÆ°á»i già u có rồi! NhÆ°ng thá»±c ra mà nói - quý ngà i cần nó để là m gì? Cái thứ thịt ngá»±a thối ấy thì quý ngà i dùng là m gì? Không ở đâu ngoà i cá»a hà ng nông nghệ phẩm Moskva(*) quý ngà i có thể kiếm được cái bả Ä‘á»™c ấy đâu. Mà quý ngà i thì hôm nay đã ăn sáng rồi, quý ngà i là má»™t nhân váºt có tên tuổi thế giá»›i nhá» những tuyến sinh dục Ä‘á»±c. Ư-Æ°-Æ°-Æ°... Cái gì Ä‘ang diá»…n ra trên Ä‘á»i thế nà y? Chết bây giá» thì hẳn còn sá»›m quá, tuyệt vá»ng là má»™t tá»™i lá»—i tháºt sá»±. Phải liếm tay quý ngà i thôi, ngoà i ra không còn cách nà o khác.
Quý ngà i bà ẩn cúi xuống bên con chó, cặp kÃnh gá»ng và ng lấp lánh, rồi rút từ túi phải ra má»™t gói giấy trắng dà i. Không bá» bÃt tất tay, quý ngà i cởi tá» giấy gói ra - nó láºp tức bị gió cuốn lấy - bẻ má»™t mẩu giò có cái tên là "Giò Cracov đặc biệt". Và ném mẩu giò đó cho con chó. Ô, má»™t tấm lòng hà o hiệp? Ư-Æ°-Æ°!
- Chi - iu - chi - iu, - quý ngà i huýt gió và nói thêm bằng giá»ng nghiêm khắc: - ăn Ä‘i! Sarik, Sarik!
Lại Sarik. NgÆ°á»i ta đã đặt tên cho rồi đấy. Mà quý ngà i muốn gá»i thế nà o cÅ©ng: được, vì cái cá» chỉ đặc biệt khác thÆ°á»ng của quý ngà i.
Con chó láºp tức xé lá»›p giấy bóng bá»c ngoà i, vừa nấc vừa ngoạm và o khúc giò Cracov và ngốn chá»ng nó trong chá»›p nhoáng. Miếng giò lẫn tuyết mắc nghẹn lại nÆ¡i cổ há»ng là m chảy nÆ°á»›c mắt, vì quá tham ăn nên nó suýt nuốt luôn cả sợi dây buá»™c. Nữa. Con xin hôn gấu quần của ngà i nữa, con còn xin liếm tay ngà i nữa, hỡi ân nhân của con!
- Bây giá» chừng ấy hẵng... - quý ngà i nói ngắt quãng từng tiếng má»™t nhÆ° thể hô khẩu hiệu, cúi xuống bên Sarik, tò mò nhìn và o mắt nó, rồi Ä‘á»™t ngá»™t Ä‘Æ°a bà n tay Ä‘i găng âu yếm và thân máºt vuốt dá»c bụng chó.
- A - ha, - quý ngà i thốt lên đầy ngụ ý, - không có vòng cổ, nhÆ° váºy là rất tốt, ta Ä‘ang cần đúng nhà ngÆ°Æ¡i đây. Äi theo ta. - Quý ngà i báºt ngón tay. - Chiu-chiu!
Äi theo quý ngà i Æ°? Dù cho đến táºn cùng trá»i cuối đất! Hãy cứ đá con bằng đôi ủng phá»›t của quý ngà i Ä‘i, con sẽ chẳng hé răng kêu ca lấy má»™t lá»i nà o đâu.
Äèn sáng rá»±c rỡ khắp phố Prétristenka. Bên sÆ°á»n Ä‘au khủng khiếp, nhÆ°ng Sarik thỉnh thoảng lại quên nó Ä‘i, bị cuốn hút bởi má»™t ý nghÄ© là m sao để giữa phố đông ngÆ°á»i không lạc mất cái hình bóng thần thánh trong chiếc áo choà ng lông và bằng cách nà o có thể bà y tá» lòng yêu kÃnh và trung thà nh vá»›i quý ngà i. Và nó đã bà y tỠđược Ä‘iá»u đó bảy lần trên suốt quãng Ä‘Æ°á»ng từ Pretristenka đến ngõ Obukhov. Hôn và o ủng; ở Ngõ Chết, trong khi rẽ Ä‘Æ°á»ng, bằng tiếng sủa Ä‘iên dại đã là m cho má»™t bà hoảng sợ đến ngã ngồi xuống ghế đá; hai lần tru lên để duy trì lòng thÆ°Æ¡ng hại đối vá»›i mình.
Má»™t con mèo hoang chết tiệt nà o đó, là m bá»™ nhÆ° thuá»™c giống Sibin, từ phÃa sau ống dẫn nÆ°á»›c chui ra, và bất chấp bão tuyết vẫn đánh hÆ¡i được mùi giò Cracov. Sarik thấy trá»i đất nhÆ° tối sầm lại khi thoáng nghÄ©, biết đâu quý ngà i kỳ quặc già u có Ä‘i lượm những con chó bị thÆ°Æ¡ng dÆ°á»›i các vòm cổng nà y lại nhặt luôn cả cái đồ chuyên ăn cắp kia Ä‘i theo mình, và nhÆ° váºy có nghÄ©a là phải chia bá»›t cho con mèo chết tiệt món há»i của cá»a hà ng nông nghệ Moskva. NghÄ© váºy chó ta má»›i đánh dáºp hai hà m răng và o nhau dữ tợn đến ná»—i con mèo rÃt lên nhÆ° tiếng phì của ống dẫn khà bị thủng và theo cá»™t máng lao vá»t lên táºn tầng hai.
Gừ-Æ°-ừ-gâu? Cút! Cả cá»a hà ng nông nghệ Moskva cÅ©ng không đủ cho những loại bẩn thỉu lang thang trên phố Pretristenka nhÆ° mà y đâu!
Quý ngà i đã đánh giá sá»± trung thà nh đó và khi đến cạnh khu nhà của Ä‘á»™i cứu hoả, ngay dÆ°á»›i cá»a sổ nÆ¡i từ phÃa trong phát ra tiếng kèn eo êm tai, lại thưởng thêm cho chó mẩu giò thứ hai, lần nà y nhá» hÆ¡n, chừng má»™t phần tÆ° lạng.
Ấy sá»± việc hoá ra tháºt ngược Ä‘á»i. Quý ngà i lại Ä‘i lấy lòng mình! Xin quý ngà i đừng lo! Con sẽ chẳng chạy Ä‘i đâu. Con sẽ theo quý ngà i, dù cho quý ngà i có ra lệnh Ä‘i tá»›i chốn nà o.
- Chiu-chiu? Äi Ä‘Æ°á»ng nà y.
Äến Obukhov ạ? Xin vâng! Cái ngõ nà y thì chúng con biết rất rõ.
- Chiu-chiu!
Äi Ä‘Æ°á»ng nà y ạ? Sẵn sà ... Ô, không đâu, xin phép ngà i! Không thể ạ. ở đây có lão gác cá»a. Mà trên Ä‘á»i nà y hông có gì tồi tệ hÆ¡n bá»n ngÆ°á»i gác cá»a. Nguy hiểm hÆ¡n lÅ© quét sân gấp nhiá»u lần. Má»™t giống đáng ghét tuyệt đối. Tồi tệ hÆ¡n cả giống mèo. Quân đồ tể mặc chế phục thêu kim tuyến.
- Kìa, ngươi đừng sợ, đi nà o.
- Xin chà o ông Philip Philippovich.
- Chà o ông Pheđor.
Äây má»›i là má»™t con ngÆ°á»i chứ! Lạy chúa! NgÆ°á»i đã xui khiến cho ta được gặp ai thế nà y, hỡi số pháºn loà i chó của ta! Phải là má»™t nhân váºt tầm cỡ nà o má»›i có thể mang chó hoang ngoà i phố và o nhà của Công ty nhà ở ngay trÆ°á»›c mÅ©i ngÆ°á»i gác cá»a chứ? Các ngÆ°á»i hãy trông kìa - cái lão đểu cáng kia cứ im thin thÃt, không dám ho he gì! Thá»±c ra, trong mắt lão ta có vẻ ảm đạm, nhÆ°ng nói chung mặt lão khá thản nhiên dÆ°á»›i và nh mÅ© thêu kim tuyến. DÆ°á»ng nhÆ° chuyện Ä‘Æ°a chó hoang và o nhà là được phép ấy. Lão ta tá» vẻ tôn kÃnh là m sao, các ngà i Æ¡i, má»›i tôn kÃnh là m sao! Thế đấy, còn tôi, tôi Ä‘i cùng vá»›i quý ngà i, tôi Ä‘i theo quý ngà i. Sao, dám chạm đến ta à ? Bây giá» thì đừng có hòng. Giá nhÆ° Ä‘á»›p được má»™t miếng và o cái ống chân vô sản chai sần kia. Äể trả thù tất cả những nhục mạ của bè lÅ© các ngÆ°á»i dà nh cho ta. Äã bao nhiêu lần quáºt chổi và o mõm ta, hả?
- Äi nà o, Ä‘i nà o!
Con hiểu, con hiểu rồi, xin quý ngà i đừng lo lắng gì cả. Quý ngà i Ä‘i đâu, chúng con Ä‘i đấy. Chỉ cần quý ngà i chỉ Ä‘Æ°á»ng, con sẽ không tụt lại đâu, mặc dù bên sÆ°á»n của con còn Ä‘au không thể nà o chịu nổi.
Từ trên cầu thang vá»ng xuống:
- Tôi không có thư à , Phêđor?
Từ phÃa dÆ°á»›i hÆ°á»›ng lên cầu thang đầy kÃnh cẩn:
- Không ạ, thÆ°a ông Philip Philippovich (thì thầm tin cẩn nói Ä‘uổi theo): Còn căn há»™ số ba, ngÆ°á»i ta đã phân ngÆ°á»i đến ở táºp thể. Vị ân nhân quan trá»ng của chó quay phắt lại trên báºc cầu thang và cúi gáºp ngÆ°á»i qua hà ng lan can, kinh hoà ng há»i:
- Sao, sao?
Mắt quý ngà i mở tròn xoe và ria dựng ngược lên.
Lão gác cá»a ở phÃa dÆ°á»›i ngá»a mặt, lấy bà n tay hứng và o dÆ°á»›i môi và khẳng định:
- Äúng thế đấy ạ, những bốn nhân mạng đến.
- Trá»i đất. Tôi không hình dung nổi bây giá» khu nhà sẽ nhÆ° thế nà o. Thế há» thì sao?
- Thưa, không sao cả ạ.
- Còn Phedor Pavlovich?
- Äang Ä‘i lấy gá»— và gạch. Sẽ xây vách ngăn.
- Có quỷ biết thế nà y là thế nà o nữa!
- Trừ căn há»™ của ông, tất cả các căn há»™ sẽ có ngÆ°á»i đến ở, thÆ°a ông Philip Philippovich. Vừa rồi có cuá»™c há»p, bầu ra há»™i đồng nhà cá»a má»›i, còn há»™i đồng cÅ© thì bị đá Ä‘Ãt rồi.
- Lắm chuyện thế đấy. Ai-ai-ai... Chiu chiu.
Con Ä‘i đây, con chạy đây. SÆ°á»n trái của con, quý ngà i có thấy không, nó là m con Ä‘au lắm, xin phép được liếm ủng quà ngà i.
Chiếc mÅ© thêu kim tuyến của lão gác cá»a đã khuất ở phÃa dÆ°á»›i. Trên chiếu nghỉ đầu cầu thang lát đá hoa, hÆ¡i ấm toả ra từ những ống lò sưởi. Má»™t lần quặt nữa - và gác hai đây rồi.
CHÆ¯Æ NG HAI
Việc há»c Ä‘á»c là tuyệt đối chẳng để là m gì, má»™t khi mùi thịt đã bốc xa đến hà ng dặm nhÆ° thế nà y. Thêm và o đó, nếu nhÆ° các ngÆ°á»i sống ở Moskva và trong sá» dừa các ngÆ°á»i có Ãt nhiá»u nếp não, thì muốn hay không muốn trÆ°á»›c sau các ngÆ°á»i cÅ©ng biết chữ, mà lại chẳng cần trÆ°á»ng vá»›i lá»›p nà o hết. Trong số bốn chục nghìn con chó ở Moskva nà y hoạ chăng chỉ có má»™t đứa nà o tháºm ngu chà dốt thì má»›i không biết xếp các chữ cái lại thà nh từ "Hà ng giò chả" mà thôi.
Sarik bắt đầu việc há»c chữ của mình là theo các mầu. Khi nó vừa đầy bốn tháng tuổi, khắp Moskva treo đầy những tấm biển mầu xanh lÆ¡ vá»›i hà ng chữ: LCTM - Liên hiệp các công ty buôn bán thịt Moskva. Xin nhắc lại rằng tất cả những cái đó chẳng để là m gì, vì không có nó thì ngá»i mùi cÅ©ng biết là thịt rồi. NhÆ°ng má»™t lần đã xảy ra sá»± nhầm lẫn: định hÆ°á»›ng theo cái mầu xanh lÆ¡ khốn khổ đó, nhÆ°ng vì khứu giác của nó bị chiếc máy nổ phụt khói xăng là m tịt đặc, nên thay vì hà ng thịt Sarik lại chạy và o cá»a hà ng đồ Ä‘iện của anh em Golubizner trên phố Hà ng Thịt. ở đó chó được nếm má»™t cháºp dây Ä‘iện, mà cái nà y phải nói là còn đằm hÆ¡n roi ngá»±a xà Ãch nhiá»u. Có thể coi thá»i Ä‘iểm đáng nhá»› ấy là cái mốc khởi đầu quá trình tá»± Ä‘Ã o tạo của Sarik. Ngay lúc đó, khi đã đứng ở ngoà i hè phố, Sarik liá»n hiểu ra rằng "mầu xanh lÆ¡" không phải bao giá» cÅ©ng có nghÄ©a là " Hà ng thịt"; rồi vừa ép chặt cái Ä‘uôi rát bá»ng vì vết roi và o giữa hai cẳng sau và tru lên Æ° á», nó vừa nhá»› lại rằng trên tất cả các tấm biển ở cá»a hà ng thịt, ở phÃa đầu bên trái bao giá» cÅ©ng là má»™t hình hai chân mầu và ng hoặc mầu hung Ä‘á» trông giống nhÆ° cá»— xe trượt tuyết(*).
Tiếp đó việc há»c diá»…n ra cà ng kết quả hÆ¡n. Chữ A nó há»c được ở "Tổng công ty cá" trên góc phố Mokhova, rồi liá»n đó là "C", - nó há»c ngược từ cuối chữ "Cá" trở lên tiện hÆ¡n, vì đứng lù lù ngay đầu hà ng chữ là má»™t ông công an dang hai cánh tay thẳng Ä‘uá»™t.
Những khối vuông gạch tráng men ốp ở các chỗ góc phố Moskva bao giỠcũng có nghĩa là "Phómát". Cái hình đứng ưỡn ngực ở đầu từ có nghĩa là ông chủ quán cũ Chiskin, là những đống rượu vang đỠHà Lan, là những tay quản lý thú dữ rất căm ghét chó, là mạt cưa trên sà n và mùi phómát Bakstein khăm khẳm tởm lợm.
Nếu nhÆ° ở đâu chÆ¡i Ä‘Ã n gió, - cái đó còn Ãt nhiá»u khá hÆ¡n "Ôi Ai Ä‘a yêu dấu†- và bốc mùi xúc xÃch, thì những chữ cái đầu tiên trên tấm biểu ngữ trắng sẽ đặc biệt dá»… dà ng xếp thà nh những từ "Không nó... ", có nghÄ©a là "Không nói tục chá»i báºy và không cho tiá»n boa". ở đây thÆ°á»ng nổ ra những tráºn ẩu đả, có ngÆ°á»i bị đánh và o mõm, tuy thá»±c ra mà nói cÅ©ng không phải là nhiá»u lắm, chỉ có chó là bị quáºt thÆ°á»ng xuyên thôi - bằng khăn trải bà n hoặc bằng ủng.
Còn nếu nhÆ° trên cá»a sổ treo những súc giăm bông ôi và bà y la liệt những quả quÃt, thì đó... gâu- gâu-... thì đó là "Cá»a hà ng thá»±c phẩm". Còn nếu nhÆ° trên quầy bà y những chai thẫm mầu vá»›i chất lá»ng tồi tệ , là ... là ... "Rá»-Æ°-rÆ°-Æ¡-Æ¡u rượu'... TrÆ°á»›c kia là cá»a hà ng của anh em nhà Eliseev.
Quý ngà i lạ mặt dẫn chó đến bên cá»a căn há»™ sang trá»ng của mình trên tầng hai, bấm chuông; chó láºp tức ngÆ°á»›c mắt lên nhìn tấm biển lá»›n mầu Ä‘en vá»›i những chữ cái và ng choé treo bên cạnh cánh cá»a rá»™ng bản lắp kÃnh hồng gợn sóng. Ba chữ cái đầu nó Ä‘á»c được ngay: "Pê-rá»-o - Pro". NhÆ°ng tiếp đó là má»™t hình của nợ có hai thanh ngang, chẳng hiểu có nghÄ©a gì". Chẳng lẽ là "vô sản?" (*) - Sarik ngạc nhiên nghÄ©. - "Äiá»u đó là không thể được". Nó hếch mÅ©i lên, ngá»i chiết áo lông khoác ngoà i má»™t lần nữa, rồi nhủ thầm chắc chắn: "Không, ở đây không có mùi vô sản. Hẳn đây là má»™t từ bác há»c nà o đấy có trá»i má»›i biết nó nghÄ©a là gì".
Ãnh Ä‘iện rá»±c rỡ bá»—ng bừng lên phÃa trong cánh cá»a lắp kÃnh hồng, cà ng là m nổi báºt hÆ¡n tấm biển Ä‘en. Cánh cá»a mở ra tuyệt đối không tiếng Ä‘á»™ng, và má»™t phụ nữ trẻ xinh đẹp, mặc tạp dá» trắng, Ä‘á»™i mÅ© vải viá»n đăng ten xuất hiện trÆ°á»›c mặt con chó và quý ngà i của nó. Má»™t luồng hÆ¡i ấm thần tiên bao trùm lên ngÆ°á»i chó, và chiếc váy của ngÆ°á»i phụ nữ nhÆ° toả ra mùi hoa linh lan.
"Có thế chứ, cái nà y thì ta hiểu", - chó nghĩ.
- Xin má»i và o, thÆ°a ngà i Sarik, - quý ngà i hà i hÆ°á»›c má»i, và Sarik ve vẩy Ä‘uôi sùng kÃnh bÆ°á»›c và o phòng.
Má»™t số lượng khổng lồ các váºt dụng bà y biện đầy căn phòng ngoà i sang trá»ng. Äáºp ngay và o mắt là tấm gÆ°Æ¡ng lá»›n kê sát sà n nhà , trong đó láºp tức hiện ra má»™t Sarik bÆ¡ phá» xÆ¡ xác thứ hai; phÃa trên cao là những chiếc sừng hÆ°Æ¡u khủng khiếp; quanh tÆ°á»ng là vô số áo choà ng lông và ủng cao su Ä‘i ngoà i; má»™t bông hoa tuy lÃp bằng đá pan lắp bóng Ä‘iện gắn trên trần.
- Bác lấy nó ở đâu ra thế, bác PhilÃp Philippovich? - ngÆ°á»i phụ nữ mỉm cÆ°á»i há»i và giúp quý ngà i cởi chiếc áo khoác ngoà i nặng trịch bằng lông cáo bạc phát ra vô và n ánh lá»a xanh biếc. - Cha Æ¡i! Nó lắm ghẻ quá!
- Nói vá»› vẩn. Ghẻ ở đâu? - quý ngà i há»i nghiêm khắc và nóng nảy.
Sau khi cởi áo lông khoác ngoà i, trên ngÆ°á»i quý ngà i là bá»™ com lê Ä‘en bằng nỉ Anh, sợi dây chuyá»n và ng trên bụng quý ngà i lấp lánh những tia sáng đùng đục vui mắt.
- Gượm đã nà o, đừng có quay nhÆ° thế, chiu... ta bạo đứng có quay, đồ ngốc. Hừm?... Äây không phải là ghẻ... Hừm! A- a. Äây là vết bá»ng. Thằng đểu nà o là m nhà ngÆ°Æ¡i bá»ng thế nà y? Hả? Äứng yên xem nà o!...
"Lão đầu bếp khổ sai, lão đầu bếp!" - con chó nhÆ° muốn thốt lên bằng đôi mắt sầu não và khẽ rên Æ° á».
- Dina, - quý ngà i ra lệnh, - đưa nó và o phòng khám ngay và lấy áo choà ng cho tôi.
NgÆ°á»i phụ nữ huýt gió, báºt ngón tay; con chó, sau má»™t thoáng chần chừ, hến Ä‘i theo. Cả hai bÆ°á»›c ra dãy hà nh lang hẹp tối má», bá» qua má»™t cánh cá»a sÆ¡n vécni, Ä‘i đến cuối hà nh lang rồi rẽ trái và bÆ°á»›c và o má»™t căn buồng nhá» và tối; ngay tức khắc con chó cảm thấy không thÃch căn phòng nà y vì cái lùi đáng sợ của nó. Bóng tối báºt tách má»™t tiếng và biến thà nh ánh ngà y chói chang, từ tất cả bốn phÃa má»i váºt Ä‘á»u nhÆ° phát sáng, lấp loáng, trắng toát.
“Ê, không được rồi... -- chó thầm tru lên. - Xin lá»—i con không chịu đâu! Tôi hiểu rồi, ôi quá»· tha ma bắt há» vá»›i mẩu giò của há» Ä‘i. Té ta hỠđã nhá» ta đến nhà thÆ°Æ¡ng chó. Bây giá» bá»n há» sẽ bắt ta nuốt thuốc tẩy rồi dùng kéo cắt nát cả sÆ°á»n ra, mà ta thì chỉ chạm đến cÅ©ng đã không chịu được rồi?"
- Ê, kìa, Ä‘i đâu?! - ngÆ°á»i phụ nữ có tên là Dina kêu to.
Chó quay ngoắt lại, nhún ngÆ°á»i và bất ngá» văng mình Ä‘áºp phÃa sÆ°á»n là nh và o cánh cá»a, mạnh đến ná»—i rung Ä‘á»™ng cả căn há»™. Rồi nó bắn lùi lại, quay tròn tại chá»— nhÆ° con quay, là m đổ ra sà n má»™t chiếc xô trắng, từ trong xô những nắm bông bắn ra tung tóe. Trong khi quay, xung quanh nó những bức tÆ°á»ng, những chiếc tủ bà y các dụng cụ bóng loáng chao đảo, tấm tạp dá» trắng và bá»™ mặt méo xệch của ngÆ°á»i phụ nữ nhảy cháºp chá»n.
- Äi đâu cái con quá»· bá»m xá»m kia?... - Dina hét lên tuyệt vá»ng. - Äúng là đồ chết tiệt!
"Cá»a sau của hỠở đâu nhỉ?" - chó nghÄ©. Nó thu ngÆ°á»i lại rồi văng mình hú hoạ và o má»™t tấm kÃnh vá»›i hy vá»ng rằng đó là cánh cá»a thứ hai của căn phòng. Những mảnh kÃnh vỡ vụn bắn tung loảng xoảng, má»™t chiếc lá» hình tròn ở phÃa dÆ°á»›i rÆ¡i xuống sà n, dòng chất lá»ng mầu hung thẫm Ä‘á»±ng trong lá» láºp tức đổ loang ra và bốc mùi thối. Vừa lúc đó cánh cá»a tháºt báºt mở.
- Äứng lại, á»› - đồ súc sinh, - quý ngà i, chiếc áo choà ng má»›i xỠđược má»™t tay, hét lên và nhảy và o chá»™p lấy chân chó. - Dina, túm lấy cổ cái đồ khốn nạn nà y.
- Cha... cha ơi, đúng là chó!
Cánh cá»a lại mở ra rá»™ng hÆ¡n, thêm má»™t nhân váºt giống Ä‘á»±c mặc áo choà ng chạy xô và o. Dẫm chân lên những mảnh kÃnh vỡ, nhân váºt đó không chạy đến chá»— con chó, mà đến bên tủ, mở ra; láºp tức má»™t mùi ngòn ngá»t, lá»m lợm toả ra khắp căn buồng. Rồi nhân váºt đó đè lên ngÆ°á»i chó, còn nó thì khoái chà đớp ngay cho anh ta má»™t miếng ở phÃa trên chá»— có sợi dây buá»™c già y. Nhân váºt đó hét lên, nhÆ°ng không mất bình tÄ©nh. Cái chất lá»ng tởm lợm đã là m ngạt mÅ©i chó, đầu óc nó quay tròn, chao đảo ,bốn chân duá»—i dần ra, và nó nhÆ° trôi dạt bồng bá»nh Ä‘i đâu đó
"Cám Æ¡n, thế là hết, - nó mÆ¡ mà ng nghÄ©, nằm váºt ra ngay trên đống kÃnh vỡ nhá»n sắc. - VÄ©nh biệt nhé, Moskva? Ta sẽ chẳng còn bao giỠđược trông thấy ông Chiskin, cả những ngÆ°á»i vô sản và cả những khúc giò Cracov nữa. Ta sẽ lên thiên Ä‘Æ°á»ng vì sá»± nhẫn nhục của loà i chó. Hỡi các anh em đồ tể, vì cá»› gì mà các ngÆ°á»i lại đối xá» nhÆ° váºy vá»›i ta?"
Äến đây nó nằm thượt ra không Ä‘á»™ng Ä‘áºy và bất tỉnh.
*
* *
Khi được hồi sinh, nó nghe trong đầu hÆ¡i choáng váng, trong bụng hÆ¡i nôn nao, còn bên sÆ°á»n thì dÆ°á»ng nhÆ° không nghe thấy gì, bên sÆ°á»n lặng yên đầy ngá»t ngà o, dá»… chịu.
Chó cố hé mở con mắt phải lừ đừ và trông thấy mình bị băng quấn kÃn ngang sÆ°á»n và bụng. "Cuối cùng thế là há» cÅ©ng đã là m được, lÅ© chó đẻ,. - nó đỠđẫn nghÄ©, - nhÆ°ng tháºt khéo léo, Ä‘iá»u đó thì phải công nháºn".
"Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a... trong bóng đêm thanh bình"(*)... - ngay bên cạnh vang lên má»™t giá»ng hát lÆ¡ Ä‘á»…nh, lạc Ä‘iệu.
Chó ngạc nhiên, mở hẳn cả hai mắt ra và trông thấy cách đó hai bước một bà n chân đà n ông đặt trên chiếc ghế đẩu trắng, ống quần dà i và quần mặc trong được xắn lên cao, bắp chân mầu và ng để trần loang lổ máu khô và iốt.
"Quân bợ đỡ! - chó nghÄ© bụng. - Äây chắc là mình đã Ä‘á»›p hắn. Công trình của mình đây. Há» sẽ đánh! "
- "Êm Ä‘á»m tiếng ca đêm, rá»n vang khua kiếm tráºn?" Sao nhà ngÆ°Æ¡i, đồ dù thủ du thá»±c, lại cắn bác sÄ©? Hả? 'Tại sao là m vỡ kÃnh? Hả?
- Hư-ư-ư-ư, - chó rên lên ai oán.
- Thôi, được rồi, đã tỉnh thì nằm yên đấy, đồ thộn.
- Bác Philip Philippovich, là m sao mà bác nhỠđược con chó bất trị nà y thế hả bác? - má»™t giá»ng Ä‘Ã n ông dá»… nghe há»i, và ống quần bằng vải trikô được thả xuống dÆ°á»›i. Có mùi thuốc lá, rồi trong tủ tiếng thuá»· tinh va và o nhau lanh canh.
- Bằng sá»± vá»— vỠâu yếm. Äó là phÆ°Æ¡ng pháp duy nhất để tiếp cáºn má»i sinh váºt sống. Bằng khủng bố thì không thể là m gì được vá»›i bất cứ má»™t loại Ä‘á»™ng váºt nà o, dù nó ở trình Ä‘á»™ phát triển cao hay thấp. Äiá»u đó tôi đã Ä‘ang và sẽ khẳng định. Há» cứ hoà i công nghÄ© rằng khủng bố có thể giúp được há». Dạ thÆ°a không ạ, không thể giúp được gì đâu, dù cho đó là khủng bố trắng, khủng bố Ä‘á» hay tháºm chà là khủng bố nâu. Khủng bố sẽ là m tê liệt hoà n toà n hệ thống thần kinh. Dina? Tôi đã mua cho cáºu cả nà y má»™t rúp bốn mÆ°Æ¡i kôpếch giò Cracov. Nhá» cô cho nó ăn khi nà o nó hết nôn.
Tiếng kÃnh vỡ bị quét Ä‘i kêu loảng xoảng, và má»™t giá»ng Ä‘Ã n bà nÅ©ng nịu:
- Giò Cracov! Lạy Chúa, cho nó thì chỉ cần mua loại thịt vụn bốn chục kôpếch má»™t cân ở cá»a hà ng thịt là được lắm rồi. Còn giò Cracov thì tốt nhất là để cháu ăn.
- Cô cứ thá» xem? Tôi sẽ cho cô ăn! Äó là thuốc Ä‘á»™c đối vá»›i dạ dà y con ngÆ°á»i. Má»™t cô gái đã lá»›n mà cứ hệt nhÆ° con nÃt, bất kỳ thứ bẩn thỉu vứt Ä‘i nà o cÅ©ng nhét và o miệng. Tuyệt đối cấm. Tôi báo trÆ°á»›c cho biết, cả tôi, cả bác sÄ© Bormental sẽ không thèm chữa cho cô khi cô ôm bụng kêu Ä‘au đâu... "Ai dám nói rằng kẻ khác đẹp hÆ¡n em... ".
Có tiếng chuông rung ngắt quãng êm tai vang khắp cả căn há»™; còn từ xa, ở táºn phòng ngoà i, thỉnh thoảng vẳng đến giá»ng ngÆ°á»i nói: Chuông Ä‘iện thoại réo. Dina chạy biến Ä‘i. Philip Philippovich ném đầu Ä‘iếu thuốc lá và o chiếc xô, cà i cúc áo choà ng, đứng trÆ°á»›c tấm gÆ°Æ¡ng trên tÆ°á»ng vuốt sá»a lại bá»™ na má»m và gá»i chó:
- Chiu-chiu. Chà , không sao, không sao. Ta đi tiếp khách nà o.
Chó đứng lên bằng bốn chân chÆ°a vững, lảo đảo và run rẩy, nhÆ°ng hồi sức rất nhanh, rồi bÆ°á»›c Ä‘i theo vạt áo choà ng bay phất phÆ¡ của Philip Philippovich. Chó Ä‘i Ä‘i qua dãy hà nh lang hẹp, nhÆ°ng lần nà y thấy nó được chiếu rất sáng bằng má»™t tán đèn tròn treo trên trần. Khi cánh cá»a sÆ¡n vécni mở ra, chó cùng Philip Philippovich bÆ°á»›c và o phòng là m việc. Sá»± bà i trà của gian phòng là m cho chó choáng ngợp. TrÆ°á»›c hết, nó chói loà ánh sáng: đèn trên trần nhà có vẽ trang trÃ, đèn trên bà n, đèn trên tÆ°á»ng, đèn trong tủ kÃnh. ánh Ä‘iện chiếu sáng vô và n đồ váºt, và cái là m cho Sarik chú ý nhất là má»™t con cú lá»›n tÆ°á»›ng ngồi trên cà nh cây gắn và o tÆ°á»ng.
- Nằm xuống, - Philip Philippovich ra lệnh.
Cánh cá»a chạm trổ đối diện mở ra, và cái ngÆ°á»i vừa nãy bị nó Ä‘á»›p bÆ°á»›c và o; bây giá» dÆ°á»›i ánh sáng rá»±c rỡ, trông anh ta rất trẻ, Ä‘iển trai, vá»›i bá»™ râu nhá»n dÆ°á»›i cằm; anh ta trao cho Philip Philippovich má»™t tá» giấy, nói:
- Ông khách cũ...
Và liá»n đó biến Ä‘i không tiếng Ä‘á»™ng; còn Philip Philippovich, khoát rá»™ng tà áo choà ng, ngồi và o sau chiếc bà n viết khổng lồ, láºp tức trở nên Ä‘Æ°á»ng bệ và quan trá»ng khác thÆ°á»ng.
"Không, đây không phải nhà thương, mình đã rơi và o một cái gì đó khác, - chó bối rối nghĩ và nằm xuống tấm thảm thêu cạnh chiếc ghế bà nh da đồ sộ, - còn con cú nà y thì ta sẽ xem xét sau..."
Cánh cá»a nhẹ nhà ng mở ra; bÆ°á»›c và o là má»™t ngÆ°á»i khiến chó ngạc nhiên đến ná»—i nó buá»™t sủa lên má»™t tiếng, tuy tiếng sủa hãy còn rất yếu á»›t.
- Im! Chà - chà , mà không thể nháºn ra anh được nữa, anh bạn thân mến ạ.
NgÆ°á»i vừa bÆ°á»›c và o cúi chà o Philip Philippovich hết sức cung kÃnh và ngượng nghịu.
- Hi hi? Ngà i quả là tiên ông và đại pháp sư, thưa giáo sư. - ông ta bối rối đáp.
- Cởi quần ra, anh bạn, - Philip Philippovich ra lệnh và rá»i bà n đứng dáºy. "Lạy đức Chúa Giesus, - chó nghÄ©, - cái thằng cha nà y! "
Tóc trên đầu "thằng cha" hoà n toà n xanh lè, còn sau gáy lại chuyển sang mầu thuốc lá loang lổ, trán thằng cha đầy những nếp nhăn, nhÆ°ng da mặt hồng hà o nhÆ° mặt trẻ sÆ¡ sinh. Chân trái không co duá»—i được nên phải kéo lê trên thảm, ngược lại chân phải cứ nhảy nhÆ° choi choi. Má»™t viên ngá»c quý ánh lên nhÆ° con mắt nhá» trên ve chiếc áo vét tông cá»±c sang.
Vì quá táºp trung nên chó mất cả cÆ¡n buồn nôn.
- Chắp, chắp! - nó khẽ chép miệng.
- Im! Anh bạn ngủ thế nà o?
- Hê-hê. Chỉ má»™t mình chúng ta ở đây chứ, thÆ°a giáo sÆ°? Äiá»u đó tháºt không thể nà o tả nổi, - ngÆ°á»i khách ngượng nghịu nói, - parole d'honneur(*) hai mÆ°Æ¡i lăm năm chÆ°a bao giá» nhÆ° váºy cả, -"thằng cha" túm lấy cúc quần, - ngà i có tin không, thÆ°a giáo sÆ°, đêm nà o cÅ©ng hà ng Ä‘Ã n con gái khoả thân... Tôi nhÆ° được bá» bùa. Ngà i đúng là pháp sÆ°. Hừm, - Philip Philippá»vich vừa nhìn kỹ và o tròng mắt của ông khách, vừa lo lắng hắng giá»ng.
Cuối cùng thì ngÆ°á»i khách cÅ©ng mở được hà ng cúc và cởi xong chiếc quần dà i vải sá»c. Bên trong hiện ra má»™t chiếc quần lót chÆ°a từng thấy bao giá». Nó mầu kem sữa, có Ä‘Ãnh những con mèo bằng lụa Ä‘en và nồng nặc mùi nÆ°á»›c hoa.
Chó không chịu nổi lũ mèo, sủa váng lên một tiếng khiến "thằng cha" nhảy dựng lên.
- Ãi
- Ta quáºt cho bây giá»? Anh đừng sợ, nó không cắn đâu.
"Mình mà không cắn ấy à ?" - chó ngạc nhiên nghĩ.
Từ trong túi quần của ngÆ°á»i khách vừa đến rÆ¡i xuống thảm má»™t chiếc ảnh nhá» in hình cô gái vá»›i mái tóc bá» xoã. "Thằng cha" nhảy vá»™i đến, cúi xuống nhặt, Ä‘á» lá»±ng mặt lên.
- Nhưng mà anh coi chừng đấy, - Philip Philippovich giơ ngón tay ra doạ, cau có cảnh cáo. - Dù sao cũng nên coi chừng, chớ có lạm dụng!
- Tôi không lạm... - "thằng cha" vẫn tiếp tục cởi quần, bối rối lẩm bẩm, - tôi ấy mà , thưa bác sĩ, chỉ là để thỠnghiệm thôi.
- Thế kết quả thế nà o? Philip Philippovich nghiêm khắc há»i.
"Thằng cha" khoát tay trong cơn khoái lạc tột độ:
- Hai mươi lăm năm, thưa giáo sư quý mến, không có gì như thế cả. Lần cuối cùng và o năm 1899 ở Paris, trên Rue de la Puer(*).
- Thế tại sao tóc anh lại xanh lè thế kia? Mặt ngÆ°á»i khách tối sầm lại.
- Cái hãng Girkost(*) đáng nguyá»n rủa? Ngà i không thể tưởng tượng nổi là bá»n vô lại kia thay cho thuốc nhuá»™m đã nhét cho tôi cái gì đâu? Ngà i thá» nhìn xem, - "thằng cha" vừa lẩm bẩm vừa Ä‘Æ°a mắt tìm gÆ°Æ¡ng. - Phải nện vỡ mõm chúng ra má»›i được! - ông ta giáºn dữ nói thêm. -- Bây giá» tôi phải là m gì đây, thÆ°a giáo sÆ°? - ông ta há»i nhÆ° sắp khóc...
- Hừm, anh cạo trá»c đầu Ä‘i.
- ThÆ°a giáo sÆ°, - ông ta thốt lên não nuá»™t, - nhÆ°ng tóc bạc sẽ lại má»c lên. HÆ¡n nữa, tôi sẽ không thể thò mặt đến nÆ¡i là m việc, tôi đã ba ngà y nay không Ä‘i là m rồi. Ôi, giáo sÆ°, giá nhÆ° ngà i phát minh ra cả cách là m cho tóc trẻ lại nữa!
- Không thể ngay được, không thể ngay được, anh bạn thân mến của tôi ạ, - Philip Philippovich lẩm bẩm.
Cúi ngÆ°á»i xuống, giáo sÆ° Ä‘Æ°a ánh mắt sáng lấp lánh xem xét kỹ chiếc bụng trần của ngÆ°á»i khách.
- Thôi được rồi, rất tốt, tất cả Ä‘á»u ổn định. Tháºt lòng mà nói, tháºm chà tôi không đợi má»™t kết quả nhÆ° váºy. "Äã nhiá»u máu Ä‘á», đã nhiá»u lá»i ca..." Mặc quần và o Ä‘i, anh bạn!
"Còn tôi vá»›i cô nà ng đẹp nhất..." - NgÆ°á»i khách hoạ theo bằng giá»ng rè nhÆ° chảo gang mẻ, và rạng rỡ mặt mà y, bắt đầu mặc quần và o. Sau khi sá»a soạn lại áo quần chỉnh tá», ông ta vừa nhún nhảy và toả ra quanh mình mùi nÆ°á»›c hoa, vừa trao cho Philip Philippovich má»™t xấp tiá»n trắng rồi dịu dà ng nắm chặt cả hai tay giáo sÆ°.
- Hai tuần tá»›i anh có thể không đến? - Philip Philippovich nói. - NhÆ°ng dù sao tôi cÅ©ng xin anh hãy cẩn tháºn.
- ThÆ°a giáo sÆ°! - từ phÃa ngoà i cá»a vá»ng lại giá»ng nói đầy khoái cảm, - xin ngà i hãy tuyệt đối yên tâm, - giá»ng nói khúc khÃch ngon là nh rồi biến mất.
Tiếng chuông ngắt quãng lại vang lên khắp căn há»™, cánh cá»a sÆ¡n vecni lại mở ra, ngÆ°á»i bị Ä‘á»›p lại bÆ°á»›c và o, trao cho Philip Philippovich tá» giấy và nói:
- Tuổi khai không đúng. Chắc khoảng 54 - 55. Tiếng tim trầm.
Anh ta lại biến mất và thay và o đó là má»™t bà áo váy sá»™t soạt mÅ© Ä‘á»™i lệch vẻ ngang tà ng, vòng hạt chuyá»n ánh lên lấp lánh trên chiếc cổ nhão nhăn nheo. Những quầng Ä‘en khủng khiếp treo dÆ°á»›i con mắt, còn hai má thì Ä‘á» hồng lên nhÆ° má búp bê.
Bà ta có vẻ rất hồi hộp.
- ThÆ°a bà , bà bao nhiêu tuổi? - Philip Philippovich há»i hết sức nghiêm khắc.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà hốt hoảng và tháºm chà tái nhợt Ä‘i dÆ°á»›i lá»›p vá» Ä‘á» hồng trên má.
- ThÆ°a giáo sÆ°, tôi xin thá», nếu nhÆ° ngà i biết được tôi đã gặp má»™t tấn bi kịch nhÆ° thế nà o!...
- Bà bao nhiêu tuổi? - Philip Philippovich nhắc lại còn nghiêm khắc hơn trước.
- Tôi xin thá»... Hừm, bốn lăm ạ...
- ThÆ°a bà , - Philip Philippovich cao giá»ng. -Tôi Ä‘ang vá»™i, xin bà đừng là m mất thá»i giá», tôi đâu phải chỉ tiếp má»™t mình bà !
Bá»™ ngá»±c ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà pháºp phồng dữ dá»™i.
- Tôi xin nói vá»›i riêng ngà i nhÆ° vá»›i má»™t ngôi sao khoa há»c... NhÆ°ng tôi xin thá», Ä‘iá»u đó tháºt khủng khiếp...
- Bà bao nhiêu tuổi? - Philip Philippovich giáºn dữ quát to, cặp mắt kÃnh ánh lên lấp loáng.
- Năm mÆ°Æ¡i mốt? - Co rúm ngÆ°á»i lại vì kinh hoà ng, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáp.
- Cởi quần dà i ra, thưa bà , - Philip Philippovich thốt lên nhẹ nhà ng và chỉ và o chiếc bục trắng cao đặt trong góc phòng.
- ThÆ°a giáo sÆ°, tôi xin thá», - ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà lẩm bẩm, mấy ngón tay run rẩy lần mở những khuy nút nà o đó trên thắt lÆ°ng, - cái tay Mórits nà y... Tôi xin thú tháºt vá»›i ngà i...
- "Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a..." - Philip Philippovich lÆ¡ Ä‘á»…nh hát và giáºm chân lên bà n đạp của chiếc bồn sứ. NÆ°á»›c láºp tức róc rách chảy ra.
- Xin thá» có Chúa chứng giám! - NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà nói, những vết Ä‘á» tá»± nhiên nổi rõ qua mầu hồng nhân tạo trên hai gò má của bà ta. - Tôi biết rằng đây là khát vá»ng cuối cùng của tôi. NhÆ°ng hắn ta tháºt đểu. Ô, thÆ°a giáo sÆ°! Hắn là má»™t tay cá» bạc đại bịp bợm, Ä‘iá»u đó khắp Moskva ai cÅ©ng biết. Hắn không thể nà o bá» qua má»™t ả thợ may đáng tởm nà o. Mà hắn ta lại trẻ đến thế. - NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà lẩm bẩm và ném từ dÆ°á»›i chiếc váy sá»™t soạt ra má»™t nắm đăng ten vò nhà u.
Chó cảm thấy mụ mẫm hẳn Ä‘i, má»i thứ trong đầu quay cuồng đảo lá»™n.
"Hừ, mặc mẹ cái ngÆ°á»i, - chó đỠđẫn nghÄ©, kê đầu lên hai chân trÆ°á»›c và thiếp Ä‘i vì xấu hổ, - ta sẽ không chủ bụng hiểu đây là cái gì - dù sao thì ta cÅ©ng không hiểu nổi".
Tỉnh dáºy vì tiếng loảng xoảng, nó trông thấy Philip Philippovich Ä‘ang ném và o cháºu những Ä‘oạn ống gì đó sáng loáng. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà má lốm đốm ép hai tay và o ngá»±c, nhìn Philip Philippovich vá»›i ánh mắt đầy hy vá»ng. Giáo sÆ° cau mà y vẻ quan dạng và ngồi và o bà n hà húi viết má»™t cái gì đó.
- ThÆ°a bà , tôi sẽ cấy cho bà buồng trứng của khỉ cái, - ông tuyên bố và ngó bà ta tháºt nghiêm khắc.
- Ôi, giáo sư, chẳng lẽ là của khỉ ư?
- Äúng thế, - Philip Philippovich đáp thẳng thừng.
- Khi nà o sẽ phẫu thuáºt ạ? - Tái mặt, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà há»i bằng giá»ng yếu á»›t.
"Từ Sevilia đến Grenađa... " Ư ư... thứ hai. Bà hãy và o nằm viện từ sáng. Trợ lý của tôi sẽ chuẩn bị cho bà .
- Ôi, tôi không muốn và o viện đâu. Có thể ở chỗ ngà i được không, thưa giáo sư?
- Bà thấy đấy, tôi chỉ là m phẫu thuáºt ở đây trong những trÆ°á»ng hợp tháºt cần thiết. NhÆ° váºy sẽ rất đắt - năm chục tá» mÆ°á»i rúp đấy.
- Tôi đồng ý, thưa giáo sư!
NÆ°á»›c lại róc rách chảy, chiếc mÅ© cắm lông chim cháºp chá»n, rồi má»™t cái đầu hói nhÆ° Ä‘Ãt Ä‘Ä©a hiện ra và ôm lấy Philip Philippovich. Chó mÆ¡ mà ng; cÆ¡n buồn nôn đã qua, nó khoan khoái vá»›i bên sÆ°á»n đã hết Ä‘au, vá»›i hÆ¡i ấm trong phòng, tháºm chà nó còn cất tiếng ngáy và kịp trông thấy má»™t mẩu chiêm bao dá»… chịu, dÆ°á»ng nhÆ° nó ngoạm được ở Ä‘uôi con cú cả má»™t túm lông... Rồi má»™t giá»ng nói lo lắng chợt sủa ngay trên đầu nó.
- Tôi quá nổi tiếng ở Moskva, thưa giáo sư. Tôi phải là m gì bây gi�
- Ôi thưa các ngà i, - Philip Philippovich kêu lên phẫn nộ, - không thể như thế được? Cần phải kìm mình chứ? Cô ta bao nhiêu tuổi?
- MÆ°á»i bốn, thÆ°a giáo sÆ°... Ngà i hiểu không, nếu việc lá»™ ra, tôi chết mất. Ãt ngà y nữa tôi sẽ nháºn được quyết định Ä‘i công tác nÆ°á»›c ngoà i.
- Nhưng tôi đâu phải là trạng sư, anh bạn... Thì anh đợi thêm hai năm nữa và cưới cô ta.
- Tôi đã có vợ, thưa giáo sư.
- Ôi, thưa cái ngà i, thưa các ngà i!
Cánh cá»a liên tục mở ra, những bá»™ mặt thay nhau, tiếng dụng cụ khua lách cách trong tủ, Philip Philippovich là m việc không ngÆ¡i tay.
Má»™t căn há»™ đáng ngá», - chó nghÄ©, nhÆ°ng tháºt là tuyệt vá»i! Mà ông ta cần mình để là m quá»· quái gì nhỉ? Chẳng lẽ ông ta sẽ để cho mình sống ở đây? Äúng là kỳ quặc! Bởi vì ông ta chỉ cần nháy mắt má»™t cái là có ngay bất kỳ má»™t con chó nà o! Hay có thể vì mình đẹp? Hẳn đây là số pháºn may mắn của mình. Còn con cú kia tháºt đáng ghét. Äồ trÆ¡ tráo".
Chó tỉnh hẳn dáºy lúc trá»i đã vá» khuya, khi những hồi chuông ngá»›t kêu, đúng và o cái khoảnh khắc cánh cá»a mở ra để cho những ngÆ°á»i khách đặc biệt bÆ°á»›c và o. HỠđến bốn ngÆ°á»i cùng má»™t lúc. Tất cả Ä‘á»u còn trẻ và tất cả Ä‘á»u ăn mặc rất khiêm tốn.
"Những ngÆ°á»i nà y cần gì?"- chó ngạc nhiên nghÄ©. Philip Philippovich đón khách vá»›i vẻ còn khó chịu hÆ¡n nhiá»u. Ông đứng cạnh bà n viết, nhìn những ngÆ°á»i vừa bÆ°á»›c và o nhÆ° má»™t viên tÆ°á»›ng nhìn kẻ thù. Hai lá»— mÅ©i của chiếc mÅ©i diá»u hâu pháºp phồng. Những ngÆ°á»i khách dẫm chân tại chá»— trên mặt thảm.
- ThÆ°a giáo sÆ°, chúng tôi đến gặp ông... - ngÆ°á»i có má»› tóc xoăn tÃt cá»±c ráºm, dà y đến má»™t phần tÆ° arsin trên đầu, cất tiếng nói, - vá» việc...
- Các ngà i, thá»i tiết thế nà y mà các ngà i không Ä‘i ủng cao su(*) tháºt không nên, - Philip Philippovich cắt ngang vẻ bá» trên, - thứ nhất, các ngà i sẽ bị cảm lạnh; và thứ hai nữa, các ngà i là m vấy bẩn hết lên thảm, mà tất cả thảm của tôi Ä‘á»u là thảm Ba TÆ°.
Anh thanh niên có mái tóc dà y ngừng bặt, cả bốn ngÆ°á»i ngÆ¡ ngác nhìn Philip Philippovich chằm chằm. Sá»± im lặng kéo dà i mấy giây, nó chỉ bị ngắt quãng bởi tiếng ngón tay của Philip Philippovich gõ lên mặt chiếc Ä‘Ä©a gá»— đặt trên bà n.
Thứ nhất, chúng tôi không phải là "các ngà i," - cuối cùng, ngÆ°á»i trẻ nhất trong số bốn ngÆ°á»i, có vẻ mÅ©m mÄ©m nhÆ° má»™t trái Ä‘Ã o chÃn, cất tiếng.
- Thứ nhất, - Philip Philippovich cắt lá»i anh ta ngà i là đà n ông hay Ä‘Ã n bà ?
Cả bốn ngÆ°á»i lại im bặt, mồm há hốc. Lần nà y thì ngÆ°á»i thứ nhất, anh thanh niên có má»› tóc dà y, trấn tÄ©nh trÆ°á»›c:
- Thì có khác gì nhau, thÆ°a đồng chÃ? - anh ta ngạo nghá»… há»i.
- Tôi là đà n bà . - NgÆ°á»i thanh niên mÅ©m mÄ©m nhÆ° quả Ä‘Ã o, mặc áo da chợt thú nháºn và đỠbừng mặt. Tiếp theo, má»™t trong số những ngÆ°á»i khách bÆ°á»›c và o phòng, có má»› tóc và ng hoe Ä‘á»™i mÅ© lông cao, không hiểu sao cÅ©ng Ä‘á» chÃn cả mặt lên.
- Nếu thế thì ch ị có thể cứ Ä‘á»™i mÅ©. Còn ngà i, thÆ°a quý ngà i, xin cởi há»™ chiếc mÅ© của ngà i ra ạ(*) , Philip Philippovich nói bằng giá»ng Ä‘Æ°á»ng bệ.
- Tôi không phải là "quý ngà i" của ông. - anh thanh niên tóc và ng vừa cởi mũ vừa tuyên bố gay gắt.
- Chúng tôi đến gặp ông, - ngÆ°á»i tóc Ä‘en dà y lại lên tiếng.
- Trước hết, "chúng tôi" là ai?
Chúng tôi là Há»™i đồng quản trị má»›i của khu nhà , - anh tóc Ä‘en nói trong cÆ¡n giáºn dữ cố kìm lại. - Tôi là SvonÄ‘er, chị nà y là Viazemskaia, đây là các đồng chà Pet'rukhin và Jarovkin. Chúng tôi đến...
- Có phải các anh được phân và o căn hộ của Phedor
Pavlovich Xablin không?
- Vâng, chúng tôi. - Svonđer đáp.
- Lạy Chúa, nhà Kálabukhov thế là hết! - Philip Philippovich tuyệt vá»ng kêu lên và vung hai tay lên trá»i.
- Ông cÆ°á»i đấy à , thÆ°a giáo sÆ°? - SvonÄ‘er phẫn ná»™.
- Tôi đâu có cÆ°á»i? Tôi trong cÆ¡n vô cùng tuyệt vá»ng, - Philip Philippovich thốt lên, - bây giá» hệ thống lò sưởi bằng hÆ¡i nÆ°á»›c sẽ ra sao?
- Ông nhạo báng đấy à , giáo sư Preobrajenski?
- Các anh đến gặp tôi có việc gì? Các anh nói nhanh lên, bây giỠtôi phải đi dùng bữa đây.
- Chúng tôi là Há»™i đồng quản trị khu nhà , - SvonÄ‘er lên tiếng vá»›i vẻ căm ghét, - đến gặp ông sau cuá»™c há»p toà n thể của những ngÆ°á»i cÆ° trú trong khu nhà của chúng ta. ở đó vấn Ä‘á» vá» việc Ä‘Æ°a ngÆ°á»i đến ở thêm các căn há»™ được đặt ra...
- Ai đặt ra cái gì? - Philip Philippovich thốt lên? - xin ngà i diễn đạt ý nghĩ của mình rõ rà ng hơn.
- Vấn Ä‘á» vá» việc Ä‘Æ°a ngÆ°á»i đến ở thêm các căn há»™.
- Äủ rồi! Tôi đã hiểu! Các ngà i có biết rằng theo quyết định ngà y mÆ°á»i hai tháng Tám năm nay, căn há»™ của tôi được miá»…n má»i thứ đến ở thêm ở thắt hay không?
- Chúng tôi có biết. - SvonÄ‘er đáp. - NhÆ°ng há»™i nghị toà n thể, sau khi xem xét vấn Ä‘á» của ông đã Ä‘i đến kết luáºn, rằng tóm lại và nói chung là ông chiếm má»™t diện tÃch rá»™ng quá mức. Hoà n toà n là quá mức. Má»™t mình ô ng sống trong bảy phòng.
- Một mình tôi sống và là m việc trong bảy phòng, - Philip Philippovich đáp. - Và tôi muốn có được phòng thứ tám. Tôi cần có nó để là m thư viện.
Cả bốn ngÆ°á»i sững sá».
- Phòng thứ tám? ê-hê-hê! - Anh thanh niên tóc và ng bị bắt bá» mất mÅ© lên tiếng. - Cái đó quả tháºt là thú vị!
- Là không thể tưởng được! - anh thanh niên hoá ra là đà n bà cũng thốt lên.
- Phòng tiếp khách của tôi, các anh lÆ°u ý cho, đồng thá»i lại là thÆ° viện, rồi phòng ăn, phòng là m việc - là ba. Phòng khám là bốn. Phòng mổ là năm. Phòng ngủ của tôi là sáu và phòng cho ngÆ°á»i phục vụ là bảy. Nhìn chung còn thiếu... Mà tháºt ra, Ä‘iá»u đó không quan trá»ng. Căn há»™ của tôi được miá»…n, và câu chuyện chấm hết. Tôi có thể Ä‘i dùng bữa được chứ ạ?
- Xin lá»—i, - ngÆ°á»i thứ tÆ° giống nhÆ° má»™t con bá» hung chắc khoẻ, nói.
- Tôi xin lá»—i, - SvonÄ‘er ngắt lá»i anh ta, - chúng tôi đến đây chÃnh là để trao đổi vá» cái phòng ăn và phòng khám ấy. Há»™i nghị toà n thể Ä‘á» nghị ông, chiá»u theo Ä‘iá»u khoản vá» ká»· luáºt lao Ä‘á»™ng, tá»± nguyện nhÆ°á»ng lại phòng ăn. Hiện nay không ai ở Moskva có phòng ăn hết...
- Tháºm chà cả Aisedora Äunkan(*), - Cô gái hét lên lanh lảnh.
Có má»™t cái gì đó xảy ra vá»›i Philip Philippovich khiến cho khuôn mặt ông Ä‘á» hồng lên; ông không nói má»™t lá»i nà o, đợi xem cái gì sẽ xảy ra tiếp theo.
- Và cả phòng khám cÅ©ng váºy, - SvonÄ‘er nói tiếp, - phòng khám có thể kết hợp rất tốt vá»›i phòng là m việc.
- Thế đấy, - Philip Philippovich thốt lên bằng má»™t giá»ng rất lạ lùng. - Thế tôi cần phải ăn ở đâu?
- Trong buồng ngủ, - cả bốn ngÆ°á»i đồng thanh trả lá»i.
Mầu hồng trên mặt Philip Philippovich bắt đầu có sắc xanh xám.
- Ä‚n trong phòng ngủ. - ông cất tiếng, nói bằng giá»ng hÆ¡i nghèn nghẹn, - Ä‘á»c sách trong phòng khám, thay quần áo trong phòng khách, tiến hà nh phẫu thuáºt trong phòng ở của ngÆ°á»i phục vụ? còn khám bệnh trong phòng khách. Rất có thể là Aisedora Äunkan là m nhÆ° thế tháºt. Có thể bà ta ăn uống trong phòng là m việc, còn mổ thá» thì ở trong phòng tắm. Có thể nhÆ° thế lắm. NhÆ°ng tôi không phải là Aisedora Äunkan - ông bá»—ng gầm lên, và mầu hồng trên mặt ông biến thà nh mà u và ng. - Tôi sẽ ăn ở trong phòng ăn, phẫu thuáºt ở trong phòng mổ! Các anh hãy thông báo Ä‘iá»u đó cho cái há»™i nghị toà n thể, và tha thiết xin các anh hãy trở vá» là m công việc của các anh, hãy để cho tôi được ăn tại cái nÆ¡i mà tất cả những con ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng vẫn ăn, tức là trá»ng phòng ăn, chứ không phải ở phòng ngoà i, cÅ©ng nhÆ° không phải ở phòng ngủ của trẻ con.
- Váºy thì, giáo sÆ°, do hà nh Ä‘á»™ng má»™t má»±c chống đối của ông, - Svonder đã mất bình tÄ©nh, nói, - chúng tôi sẽ gá»i Ä‘Æ¡n lên cấp trên.
- ái chà , - Philip Philippovich thốt lên, - váºy sao?- Giá»ng của ông chợt có vẻ lịch sá»± má»™t cách đáng ngá». - Xin chá» tôi má»™t phút.
“Thế má»›i là anh hà o chứ, - chó thán phục nghÄ© thầm, - giống hệt mình. ồ, ông ấy sẽ Ä‘á»›p há» ngay bây giá», ôi, ông ấy sẽ Ä‘á»›p. Mình chÆ°a biết là bằng cách nà o, nhÆ°ng ông ấy sẽ Ä‘á»›p phải biết... Phải cho há» má»™t tráºn! Giá nhÆ° mình Ä‘á»›p cho cái tay cò hÆ°Æ¡ng nà y má»™t miếng và o đám gân bắp chân phÃa trên ống ủng kia... gừ... ừ... ừ..." Philip Philippovich ấn lên cần Ä‘iện thoại, gỡ ống nghe và nói và o đó nhÆ° sau:
- Cho tôi xin... vâng ạ... cám ơn... cho tôi gặp Piot'r Aleksandrovich. Giáo sư Preobrajenski đây.
- Anh Piot'r Aleksandrovich đấy à ? Rất mừng là gặp được anh. Cám ơn, tôi khoẻ. Anh Piot'r Aleksandrovich nà y, ca mổ của anh phải hoãn lại.
- Cái gì ạ?
- Huá»· hoà n toà n. CÅ©ng nhÆ° tất cả các ca mổ khác. Lý do là tôi thôi là m việc ở Moskva và nói chung ở nÆ°á»›c Nga... Vừa rồi có bốn ngÆ°á»i và o phòng tôi, trong đó có má»™t phụ nữ ăn mặc thà nh Ä‘Ã n ông, hai ngÆ°á»i mang súng lục, há» khủng bố tôi ngay tại căn há»™ của tôi vá»›i mục Ä‘Ãch tÆ°á»›c Ä‘i má»™t phần diện tÃch.
- Nhưng. thưa giáo sư. - biến sắc mặt. Svonđer lên tiếng.
- Xin lá»—i... Tôi không có Ä‘iá»u kiện để nhắc lại tất cả những gì hỠđã nói ở đây. Tôi không phải là ngÆ°á»i Æ°a các chuyện vô nghÄ©a. Chỉ cần nói rằng hỠđòi tôi phải bá» phòng khám, nói má»™t cách khác, há» buá»™c tôi phải mổ anh ở nÆ¡i trÆ°á»›c đây tôi vẫn mổ thá». Trong những Ä‘iá»u kiện nhÆ° váºy tôi không chỉ không thể, mà không có cả quyá»n là m việc. Vì váºy, tôi ngừng hoạt Ä‘á»™ng, đóng cá»a căn há»™ và đi Sotri. Chìa khoá tôi có thể gá»i lại SvonÄ‘er. Cứ để cho anh ta mổ.
Cả bốn ngÆ°á»i đứng chết lặng. Tuyết trên ủng của há» tan thà nh nÆ°á»›c.
- Biết là m thế nà o được... ChÃnh bản thân tôi cÅ©ng rất khó chịu... Sao? ồ không, anh Piot'r Aleksandrovich ạ? ồ không. Tôi không đồng ý nhÆ° thế đâu. Tôi không thể chịu nổi nữa. Sao? Hừm... Tuỳ anh. Ãt ra là nhÆ° thế. NhÆ°ng vá»›i má»™t Ä‘iá»u kiện: ai cÅ©ng được, bao giá» cÅ©ng được, cách nà o cÅ©ng được nhÆ°ng phải có má»™t tá» giấy để vá»›i nó thì không má»™t SvonÄ‘er hay bất kỳ ai khác có thể đến gần cá»a căn há»™ của tôi. Má»™t tá» giấy tối cao, có hiệu lá»±c tháºt sá»±! Má»™t chứng chỉ bảo đảm. Äể cho không ai nhắc đến tên tôi nữa. Chấm hết. Äối vá»›i há», tôi đã chết rồi. Vâng, vâng. Äược thôi. Ai? à - à ... ấy, đó lại là việc khác. à - à ... Rất tốt. Bây giá» tôi sẽ trao ống nghe. Xin má»i ngà i, - Philip Philippovich nói vá»›i SvonÄ‘er bằng giá»ng châm chá»c. - Bây giá» ngÆ°á»i ta sẽ nói chuyện vá»›i ngà i.
- Xin lá»—i ông, giáo sÆ°, - SvonÄ‘er nói, mặt khi thì Ä‘á» bừng, khi thì tái mét. - ông đã xuyên tạc những lá»i của chúng tôi.
- Äá» nghị anh không sá» dụng những lá»i nhÆ° váºy. SvonÄ‘er bối rối cầm ống nghe, nói:
- Tôi nghe đây ạ. Vâng... Chủ tịch há»™i đồng nhà cá»a... NhÆ°ng chúng tôi hà nh Ä‘á»™ng đúng theo nguyên tắc... NhÆ° thế nà y giáo sÆ° cÅ©ng được Æ°u đãi lắm rồi... Chúng tôi có biết vá» các công trình của ông ta... Chúng tôi đã dá»± định để lại cho ông ta những năm căn phòng... Vâng, được ạ... Nếu đã váºy. Äược ạ.
Mặt chÃn dừ, anh ta treo ống nghe, quay lại bà n.
"Ông ta đã hạ nhục há» ra trò! Thế má»›i là anh hà o! - chó khoái chà nghÄ©. - ông ta biết má»™t câu thần chú nà o đó bà máºt hay sao ấy? Chà , bây giá» thì các ngÆ°á»i có thể tha hồ đánh tôi, tôi nhất định sẽ không Ä‘i khá»i nÆ¡i đây".
Ba ngÆ°á»i khách khác há hốc mồm nhìn SvonÄ‘er bị hạ nhục.
- Tháºt là nhục nhã - anh ta ngượng ngáºp nói.
- Nếu nhÆ° bây giá» eo cuá»™c tranh luáºn, - cô gái kÃch Ä‘á»™ng Ä‘á» bừng mặt, nói, - thì tôi sẽ chứng minh cho Piot'r Aleksandrovich...
- Xin lá»—i, có phải chị muốn mở cuá»™c tranh luáºn ngay bây giá» không ạ? - Philip Philippovich lịch thiệp há»i.
Mắt cô gái cháy rực lên.
- Tôi hiểu ý mỉa mai của ông, thÆ°a giáo sÆ°, chúng tôi sẽ Ä‘i ngay bây giá»... Chỉ có Ä‘iá»u , vá»›i tÆ° cách là trưởng ban văn hoá của khu nhà ...
- Nữ trưởng ban, - Philip Philippovich sá»a lại.
- Tôi muốn má»i ông, - nói đến đó cô ta rút từ trong ngá»±c áo ra mấy tá» tạp chà sặc sỡ và ướt nhèm vì tuyết, má»i ông lấy cho mấy tá» tạp chà ủng há»™ trẻ con nÆ°á»›c Äức. Năm mÆ°Æ¡i kôpếch má»™t tá».
- Không, tôi không lấy, - Philip Philippovich liếc nhìn những tá» tạp chÃ, đáp gá»n lá»n.
Trên các bá»™ mặt những ngÆ°á»i khách hiện ra vẻ ngÆ¡ ngác cá»±c Ä‘á»™, còn mặt cô gái thì Ä‘á» tÃa nhÆ° gấc.
- Tại sao ông không lấy?
- Không muốn.
- Ông không thÆ°Æ¡ng trẻ em Äức à ?
- Tôi có thương.
- Ông tiếc năm mươi kôpếch à ?
- Không.
- Thế thì tại sao?
- Tôi không muốn. Tất cả im lặng.
- Giáo sÆ°, ông biết không, - thở hắt ra nặng ná», cô gái cất tiếng, - nếu nhÆ° ông không phải là ngÆ°á»i nổi tiếng khắp châu Âu và nếu nhÆ° ông không được che chở má»™t cách hết sức đáng phê phán (ngÆ°á»i tóc và ng kéo vạt áo khoác của cô gái, nhÆ°ng cô ta gạt Ä‘i) bởi những nhân váºt mà tôi tin chắc rằng chúng tôi sẽ còn là m cho ra nhẽ, thì ông đáng bị bắt giam.
- Vì sao? - Philip Philippovich tò mò há»i.
- Ông là ngÆ°á»i căm thù vô sản, - cô gái kiêu hãnh nói.
- Vâng, tôi không thÃch vô sản, - Philip Philippovich buồn bã đồng ý và ấn nút. ở đâu đó có tiếng chuông vang lên. Cánh cá»a dẫn ra hà nh lang mở không tiếng Ä‘á»™ng.
- Dina, - Philip Philippovich nói to. - Dá»n bà n ra. Các ngà i cho phép chứ, thÆ°a các ngà i?
Bốn ngÆ°á»i im lặng bÆ°á»›c ra khá»i phòng là m việc, im đặng Ä‘i ngang qua phòng tiếp khách, rồi qua phòng ngoà i, và nghe tiếng cánh cá»a chÃnh nặng nỠâm vang đóng lại sau lÆ°ng há».
Con chó đứng dáºy trên hai chân sau và là m má»™t cá» chỉ gì đó giống nhÆ° sá»± bái lạy trÆ°á»›c mặt Philip Philippovich.
CHÆ¯Æ NG BA
Cá hồi thái thà nh từng miếng má»ng, cá chình Æ°á»›p gia vị Ä‘á»±ng trong những chiếc Ä‘Ä©a rá»™ng và nh mầu Ä‘en in hoa rất đẹp. Má»™t mẩu pho mát ứa nhá»±a đặt trên tấm thá»›t nặng, còn trong chiếc thùng bạc lót tuyết là trứng cá. Má»™t bá»™ ly má»ng tang và ba bình pha lê Ä‘á»±ng vốtka nhiá»u mầu đứng giữa mấy chiếc Ä‘Ä©a. Tất cả những đồ váºt đó bà y trên má»™t mặt bà n sứ nhá» nằm ấm cúng cạnh chiếc tủ buýp phê khổng lồ bằng gá»— sồi chạm trổ hắt ra từng chùm ánh sáng bạc và trong suốt. Giữa phòng là chiếc bà n lá»›n phủ vải trắng tinh, trên bà n bà y hai bá»™ đồ ăn, khăn ăn gấp hình mÅ© giáo hoà ng, và ba chai mầu Ä‘en thẫm.
Dina mang và o má»™t xoong bạc nắp Ä‘áºy kÃn, bên trong có cái gì đó sôi lèo xèo. Mùi từ trong xoong toả ra khiến miệng chó ngay láºp tức ứa đầy nÆ°á»›c miếng đặc sệt. "VÆ°á»n treo SemiramiÄ‘a?"(*) - nó nghÄ© và đáºp Ä‘uôi xuống sà n nhÆ° Ä‘áºp chiếc gáºy.
- ÄÆ°a lại đây, - Philip Philippovieh háo hức ra lệnh. - Bác sÄ© Bormental, tôi van anh hãy để yên món trứng cá đấy đã. Và nếu nhÆ° anh muốn nghe theo má»™t lá»i khuyên tốt đẹp, thì đừng róc rượu Anh, mà hãy rót rượu vốtka Nga bình thÆ°á»ng ra.
Viên bác sÄ© Ä‘iển trai bị chó Ä‘á»›p - bây giá» anh ta đã bỠáo choà ng, mặc bá»™ com lê Ä‘en lịch sá»± - khẽ nhún cặp vai rá»™ng, mỉm cÆ°á»i nhã nhặn và rót thứ nÆ°á»›c trong suốt ra.
- Loại Ä‘á»i má»›i Xô Viết đây à ? - anh ta há»i.
- Chúa bá» qua cho anh, anh bạn ạ, - vị chủ nhân đáp. - Äây là cồn. Äaria Pet'rovna tá»± tay cất vốtka tuyệt vá»i.
- Không phải đâu, bác Philip Philippovich, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nói rằng nó rất vừa phải, ba mÆ°Æ¡i Ä‘á»™.
- NhÆ°ng vốtka thì phải bốn mÆ°Æ¡i Ä‘á»™, chứ không phải ba mÆ°Æ¡i, đó là má»™t, - Philip Philippovich cắt ngang bằng má»™t giá»ng giảng giải, - còn thứ hai là , có trá»i má»›i biết hỠđổ gì và o đó. Anh có thể nói là há» nghÄ© ra những trò gì không?
- Äủ má»i thứ trên Ä‘á»i? - anh chà ng bị Ä‘á»›p quả quyết đáp.
- Và tôi cÅ©ng có ý kiến nhÆ° váºy, - Philip Philippovich nói thêm, rồi bằng má»™t cá» Ä‘á»™ng của tay hất toà n bá»™ số chất lá»ng Ä‘á»±ng trong ly và o cổ há»ng mình, - khà - à ... Bác sÄ© Bormental, xin má»i anh, ngay tức khắc cái món nà y, và nếu nhÆ° anh nói rằng đây là ... tôi sẽ là kẻ thù không Ä‘á»™i trá»i chung của anh suốt Ä‘á»i. "Từ Seviha đến GrenanÄ‘a... ".
Vừa nói những lá»i đó, ông vừa dùng chiếc dÄ©a bạc răng nhá»n chá»c lên má»™t miếng gì đấy giống nhÆ° lát bánh mì má»ng Ä‘en thẫm. NgÆ°á»i bị chó cắn cÅ©ng noi theo gÆ°Æ¡ng ông. Äôi mắt của Philip Philippovich ánh lên lấp lánh.
- Cái nà y tồi lắm hả? - Vừa nhai, Philip Philippovich vừa há»i.
- Tồi hả? Anh trả lá»i Ä‘i, hỡi bác si thân mến.
- Cái nà y vô cùng tuyệt vá»i, - ngÆ°á»i bị Ä‘á»›p chân thà nh đáp.
- Còn phải nói... Ivan ArnolÄ‘ovich, anh nên biết là chỉ có đám địa chủ chÆ°a bị những ngÆ°á»i Bolsevich cứa cổ má»›i nhắm rượu bằng các món nguá»™i và xúp. Má»™t kẻ Ãt nhiá»u biết kÃnh trá»ng mình nhất thiết sá» dụng các món nhắm nóng. Mà trong số các món nhắm nóng của Moskva thì đây là số má»™t. TrÆ°á»›c kia chúng được chế biến rất tuyệt vá»i ở chợ Slave. Nà y, phần nhà ngÆ°Æ¡i.
- Bác cho chó ăn trong phòng ăn, - má»™t giá»ng phụ nữ vang lên, - rồi sau đừng có hòng mà đuổi được nó ra.
- Không sao. Con váºt tá»™i nghiệp đã đói quá rồi.
Philip Philippovich chìa cho con chó má»™t mẩu thức ăn cắm và o đầu dÄ©a, nó Ä‘á»›p gá»n khéo léo nhÆ° là m xiếc, và chiếc dÄ©a được ném và o cháºu sắt tây dùng để rứa bát Ä‘Ä©a.
Tiếp đó, từ các Ä‘Ä©a bốc lên má»™t luồng hÆ¡i nÆ°á»›c thoảng mùi tôm biển; chó ngồi dÆ°á»›i bóng chiếc khăn trải bà n vá»›i dáng vẻ của má»™t ngÆ°á»i lÃnh gác cạnh kho thuốc súng. Còn Philip Philippovich, nhét góc tấm khăn và o trong cổ áo, tiếp tục giảng giải:
- Việc ăn uống, Ivan ArnolÄ‘ovich ạ, là hết sức phức tạp. Ä‚n phải biết cách, thế mà anh có hình dung nổi không, phần lá»›n nhân loại lại không biết cách ăn. Không phải chỉ biết ăn cái gì, mà còn phải biết ăn và o lúc nà o và ăn nhÆ° thế nà o. (Philip Philippovich giÆ¡ chiếc thìa lên lắc lắc đầu ý nghÄ©a). Và nói cái gì khi ăn. Äúng thế. Nếu nhÆ° anh quan tâm đến sá»± tiêu hoá của mình, thì đây là lá»i khuyên tốt là nh của tôi: trong bữa ăn đừng nói vá» chủ nghÄ©a BôlsêvÃch và vá» y há»c. Và - cầu Chúa phù há»™ cho anh - trÆ°á»›c bữa ăn không Ä‘á»c các báo chà Xô Viết.
- Chà ... nhưng các loại báo khác không có.
- Thế thì đừng Ä‘á»c báo nà o hết. Anh biết không, tôi đã quan sát ba mÆ°Æ¡i trÆ°á»ng hợp trong bệnh viện của tôi, và anh nghÄ© sao? Những bệnh nhân không Ä‘á»c báo thì cảm thấy thể trạng tuyệt vá»i. Còn những ai bị tôi bắt buá»™c Ä‘á»c báo chà thì sút cân.
- Chà ... - mặt hồng lên vì rượu và đĩa súp, ngÆ°á»i bị Ä‘á»›p thốt lên thú vị.
- ChÆ°a hết. Phản xạ đầu gối bị giảm, ăn kém, tâm trạng nặng ná».
- Quái tháºt...
- Äúng thế. Mà tôi nói gì thế nà y? Tá»± mình lại khÆ¡i chuyện vá» y há»c. Tốt nhất là ăn Ä‘i.
Philip Philippovich ngả ngÆ°á»i, ấn chuông, và Dina hiện ra giữa tấm mà n cá»a mầu anh Ä‘Ã o. Chó được má»™t miếng cá chiên lá»›n, nhÆ°ng nó không thÃch, và tiếp đó là má»™t miếng thịt bò rán tái. Nuốt miếng thịt bò xong, chó bá»—ng cảm thấy buồn ngủ và không thể nhìn thấy thêm má»™t thứ thức ăn gì nữa.
"Má»™t tam giác kỳ lạ, - chó nghÄ©, sáºp đôi mà mắt trÄ©u nặng xuống. - mắt mình không muốn trông thấy bất kỳ thứ thức ăn nà o nữa. Còn hút thuốc sau bữa ăn là má»™t việt ngu ngốcâ€
Căn phòng ăn dần dần dà y đặc một thứ khói mà u xanh khó chịu. Chó đặt đầu lên hai chân trước rồi thiếp đi.
- "Saint - Julien" là một thứ rượu vang rất khá, - chó nghe qua cơn mơ mà ng, - nhưng bây giỠthì không kiếm đâu ra nữa.
Có tiếng hát đồng ca, bị trần nhà và các tấm thảm là m giảm âm Ä‘i, từ đâu đó phÃa trên và phÃa bên vẳng lại.
Philip Philippovich bấm chuông, và Dina bước và o.
- Dinuska, cái gì thế?
-- NgÆ°á»i ta lại triệu táºp cuá»™c há»p toà n thể, bác Philip
Philippovich ạ, - Dina đáp.
- Lại há»p toà n thể! - Philip philipovich khổ sở kêu thốt lên. - Thế nghÄ©a là bây giỠđã bắt đầu, nhà Kalabukhov thế là đi đứt. Buá»™c phải rá»i khá»i đây, nhÆ°ng thá» há»i Ä‘i đâu? Tất cả rồi sẽ cứ thế tiếp diá»…n. Lúc đầu là tối nà o cÅ©ng hát, rồi sau đó là ống dẫn nÆ°á»›c trong các phòng vệ sinh đóng băng lại, tiếp sau nữa là nồi hÆ¡i trong lò sưởi hÆ¡i sẽ nổ tung, và vân vân. Nhà Khalabukhov hết Ä‘á»i nhà ma.
- Bác Philip Philippovich, bác quá phiá»n muá»™n đấy. - Dina mỉm cÆ°á»i nháºn xét và mang má»™t chồng Ä‘Ä©a Ä‘i ra.
- NhÆ°ng là m sao lại không phiá»n muá»™n được!
Philip Philippovich hét to. -- Các ngÆ°á»i có hiểu đó là má»™t ngôi nhà nhÆ° thế nà o không?
Bác nhìn sá»± váºt quá Ä‘en tối. Bác Philip Philippovich ạ, - anh chà ng Ä‘iển trai bị chó Ä‘á»›p lên tiếng phản đối, - bây giá» tất cả Ä‘á»u thay đổi rất nhiá»u.
- Anh bạn ạ, anh biết tôi dấy chứ? Có đúng thế không? Tôi là má»™t con ngÆ°á»i sá»± kiện, con ngÆ°á»i quan sát. Tôi là kẻ thù của các giả thuyết thiếu cÆ¡ sở. Và điá»u đó không chỉ ở nÆ°á»›c Nga, mà cả khắp châu Âu Ä‘á»u biết. Nếu nhÆ° tôi nói má»™t Ä‘iá»u gì, thì nghÄ©a là đã có má»™t sá»± kiện nà o đấy là m cÆ¡ sở, từ đó mà tôi rút ra kết luáºn. Và đây là sá»± kiện: cái mắc áo và cái giá để ủng cao su trong nhà chúng ta.
- Chuyện nà y tháºt thú vị... "ủng cao su là chuyện vá»› vẩn. Hạnh phúc đâu phải ở chá»— ủng cao su, - chó nghÄ©. -- nhÆ°ng ông ta là má»™t nhân váºt xuất chúng".
- Cứ lấy cái giá để ủng cao su là m thà dụ. Tôi sống ở nhà nà y từ năm 1903. Và đấy, trong suốt thá»i gian đó cho đến tháng TÆ° năm 1917, không có lấy má»™t trÆ°á»ng hợp nà o - tôi gạch Ä‘Ãt bằng bút chì đỠđể nhấn mạnh không có lấy má»™t trÆ°á»ng hợp nà o - ở cổng chÃnh phÃa dÆ°á»›i, mặc dù cá»a không đóng, lại mất Ä‘i dù chỉ là má»™t đôi ung cao su. Anh nên nhá»› là ở đây có mÆ°á»i hai căn há»™, tôi lại thÆ°á»ng xuyên tiếp khách. Tháng TÆ° năm 1917, và o má»™t ngà y đẹp trá»i, đã biến mất tất cả các đôi ủng cao su, trong đó có hai đôi của tôi, cùng ba cây can, má»™t áo bà nh tô và má»™t ấm samôva của ông gác cá»a. Và từ đó cái giá để ủng cao su đã chấm dứt sá»± tồn tại của mình. Anh bạn thân mến ạ. Äấy là tôi chÆ°a nói vá» lò sưởi bằng hÆ¡i nÆ°á»›c. Tôi chÆ°a nói. Cứ để đấy đã. Là m nhÆ° má»™t khi đã có cách mạng xã há»™i thì không cần đốt lò sưởi nữa! Mặc dù đến má»™t lúc nà o đó, khi nà o rảnh rá»—i, tôi sẽ tiến hà nh nghiên cứu não và sẽ chứng minh rằng toà n bá»™ các náo loạn xã há»™i nà y Ä‘Æ¡n giản chỉ là má»™t cÆ¡n hoang tưởng bệnh hoạn...(*) Váºy tôi há»i: tại sao từ khi diá»…n ra những chuyện nà y thì tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u bắt đầu dẫm những đôi già y, đôi ủng bẩn thỉu luôn các báºc cầu thang bằng đá hoa? Tại sao cho đến táºn bây giá» vẫn phải đặt các đôi ủng cao su trong tủ có khoá? lại còn phải đặt thêm lÃnh gác để không bị má»™t kẻ nà o đó cuá»—m Ä‘i? Tại sao lại lá»™t các tấm thảm ở cầu thang cổng chÃnh? Chẳng lẽ Karl Marx lại cấm trải thảm ở cầu thang? Chẳng lẽ Karl Marx lại có nói ở đâu đó rằng cần phải lấy gá»— bịt kÃn cổng thứ hai của ngôi nhà Kalabukhov ở Pretristenka để Ä‘i vòng qua sân sau? Äiá»u đó cần thiết cho ai? Cho những ngÆ°á»i da Ä‘en bị áp bức? Hay là cho giai cấp công nhân Bồ Äà o Nha? Tại sao ngÆ°á»i vô sản lại không thể để ủng cao su lại phÃa dÆ°á»›i, mà cứ là m bẩn sà n đá hoa cÆ°Æ¡ng?
- Nhưng bởi vì, bác Philip Philippovich ạ, nói chung hỠkhông có ủng cao su. -- anh chà ng bị đớp rụt rè cất tiếng.
- Äâu có váºy? - Philip Philippovich đáp lại bằng giá»ng vang rá»n nhÆ° sấm và rót đầy cốc rượu vang. - Hừm... tôi không chấp nháºn các loại rượu mùi sau bữa ăn: chúng quá nặng và ảnh hưởng không tốt đến gan... Äâu có váºy? Bây giá» hỠđã có ủng cao su, và đó là ủng... của tôi! Äấy chÃnh là những đôi ủng cao su đã biến mất và o tháng TÆ° năm 1917. Thá» há»i ai đã lấy cắp nó? Tôi à ? Không thể có chuyện đó? Tay tÆ° sản Sablin à ? (Philip Philippovich chá»c ngón tay lên trần nhà ). Nói đến chuyện đó đã buồn cÆ°á»i. Chủ nhà máy Ä‘Æ°á»ng Polozop à ? (Philip Philippovich trá» ngón tay sang phÃa tÆ°á»ng lên). Tuyệt đối không? ChÃnh những tay ca sÄ© Ä‘ang hò hét kia là m Ä‘iá»u đó? Äúng thế! NhÆ°ng Ãt ra há» cÅ©ng nên cởi ủng ra khi Ä‘i lên cầu thang chứ! (Philip Philippovich bắt đầu Ä‘á» bừng mặt). Há» dỡ bo hết hoa ở các bãi đầu cầu thang để là m quái quá»· gì hả? Tại sao Ä‘iện, lạy Chúa cho tôi không nhầm, trong suốt hai mÆ°Æ¡i năm chỉ tắt hai lần, bây giá» cứ Ä‘á»u đặn má»—i tháng mất má»™t lần?
- Bác sÄ© Bormental ạ, thống kê là má»™t sá»± váºt tháºt khủng khiếp. Là ngÆ°á»i đã Ä‘á»c công trình cuối cùng của tôi, anh phải biết Ä‘iá»u đó hÆ¡n ai hết chứ!
- Kinh tế đổ nát: bác Philip Philippovich ạ.
- Không phải, -- Philip Philippovich bác bá» má»™t cách dứt khoát, - không phải thế. Van Arnoldovich thân mến ạ, anh là ngÆ°á»i đầu tiên nên tránh dùng chÃnh cái từ nà y. Äó là ảo ảnh, là hoả mù, là sá»± hÆ° tạo - Philip Philippovich xoè những ngón tay ngắn ngủn, là m cho trên tấm khăn trải bà n hiện ra hai bóng Ä‘en giống nhÆ° hai con rùa ngá» nguáºy - Sá»± đồ nát kinh tế của anh là cái gì? Má»™t bà già chống gáºy? Má»™t mụ phù thuá»· Ä‘i Ä‘áºp phá tất cả các cá»a kÃnh, tắt hết đèn? Nói chung nó đâu có tồn tại! - Anh muốn nói cái gì dÆ°á»›i cái từ đó? - Philip Philippovich giáºn dữ há»i con vịt khốn khổ bằng bìa các tông treo lá»™n đầu xuống dÆ°á»›i cạnh tủ thức ăn, và tá»± mình trả lá»i thay: - Sá»± thể nó là thế nà y: nếu nhÆ° tôi, thay và o việc tiến hà nh phẫu thuáºt hà ng ngà y lại bắt đầu hát táºp thể ở trong căn há»™, thì tôi sẽ có ngay sá»± đổ nát kinh tế. Nếu nhÆ° tôi Ä‘i và o phòng vệ sinh, xin lá»—i vá» cách diá»…n đạt, đái bừa ra ngoà i bồn, và Dina cùng Danh Pet'rovna cÅ©ng là m nhÆ° váºy, thì trong phòng vệ sinh cÅ©ng sẽ có ngay sá»± đổ nát. NhÆ° váºy nghÄ©a là sá»± đổ nát không phải ở trong bồn vệ sinh mà ở trong đầu ngÆ°á»i. NghÄ©a là khi những ca sÄ© baritôn kia kêu gà o "Hãy tiêu diệt sá»± đổ nát!" - thì tôi chỉ cÆ°á»i. (Mặt Philip Philippovich méo xệch Ä‘i khiến viên bác sÄ© bị Ä‘á»›p há hốc miệng ra). Xin thá» vá»›i anh là tôi cảm thấy tháºt buồn cÆ°á»i? Äiá»u đó có nghÄ©a là má»—i ngÆ°á»i trong bá»n há» cần phải tá»± nện và o gáy mình? Và đấy, đến khi nà o há» nên báºt khá»i đầu tất cả má»i thứ ảo tưởng và bắt tay và o dá»n nhà kho - là cái công việc trá»±c tiếp của há» - thì sá»± đổ nát kinh tế sẽ tá»± nhiên biến mất. Không thể bắt cá hai tay, thá» phụng hai chúa được! Không thể trong cùng má»™t lúc vừa quét dá»n Ä‘Æ°á»ng xe Ä‘iện, vừa lo sắp xếp số pháºn của những ngÆ°á»i Tây Ban Nha đói rách nà o đấy! Sẽ không ai là m được Ä‘iá»u đó hết, bác sÄ© ạ, nhất lại là những ngÆ°á»i nói chung đã tụt háºu so vá»›i châu âu khoảng hai trăm năm và cho đến nay cà i cúc quần của chÃnh mình cÅ©ng còn chÆ°a tháºt hoà n toà n tá»± tin?
Philip Philippovich đã nổi cÆ¡n hăng. Hai lá»— mÅ©i diá»u hâu của ông thở pháºp phồng. TÃch tụ được sức lá»±c sau bữa ăn no, ông hét vang rá»n hệt nhÆ° má»™t nhà ngôn sứ thá»i cổ đại, mái đầu của ông lấp lánh ánh bạc.
Những lá»i của ông vẳng đến tai chó ná»a thức ná»a ngủ nhÆ° má»™t chuá»—i tiếng Ä‘á»™ng ì ầm từ sâu dÆ°á»›i lòng đất. Khi thì con cú vá»›i đôi mắt và ng khè đần Ä‘á»™n nhảy cháºp chá»n trong cÆ¡n mÆ¡ mà ng, khi thì bá»™ mặt tởm lợm của lão đầu bếp Ä‘á»™i mÅ© vải không và nh cáu bẩn, khi thì hà ng ria ngang tà ng của Philip Philippovich được bóng Ä‘iện dÆ°á»›i thiếc chao đèn chiếu sáng, khi thì những cá»— xe trượt tuyết ngái ngủ nghiến ken két rồi biến mất; còn trong bao tá» chó, miếng thịt bò tái bị nhai nát Ä‘ang trôi nổi trong đám dịch vị và tiêu hoá dần.
“Ông ấy có thể kiếm tiá»n được trên các buổi mÃt tinh, - chó cháºp chá»n nghÄ©, - má»™t tay hùng biện hạng nhất. Mà thá»±c ra, có vẻ nhÆ° tiá»n ông ta thế nà y cÅ©ng đã không để đâu cho hết".
- Cảnh sát! - Philip Philippovich hét, - Cảnh sát!! - Có những quả bong bóng nà o đó nổ bục trong não chó "u- hu- hu"... - Cảnh sát! Cần có cái đó và chỉ có cái đó mà thôi. Và hoà n toà n không quan trá»ng là anh ta mang thẻ hiệu hay Ä‘á»™i mÅ© băng Ä‘á». Äặt cảnh sát bên cạnh má»—i con ngÆ°á»i và bắt anh ta phải trấn an những cÆ¡n hứng ca hát của các công dân của chúng ta. Anh nói là kinh tế đổ nát? Tôi nói vá»›i anh, bác sÄ© ạ, là sẽ không có gì thay đổi theo chiá»u hÆ°á»›ng tốt hÆ¡n trong ngôi nhà của chúng ta - mà trong bất cứ ngôi nhà nà o cÅ©ng váºy thôi - nếu nhÆ° chÆ°a dẹp được những tay ca sÄ© nà y! Chỉ có khi nà o há» chấm dứt những buổi liên hoan ca nhạc kia thì má»i sá»± sẽ tá»± khắc trở nên tốt đẹp hÆ¡n.
- Bác nói toà n những chuyện phản cách mạng đấy, bác Philip Philippovich ạ, - anh chà ng bị chó Ä‘á»›p đùa, - lạy trá»i đừng để ai nghe thấy bác?
- Không có gì nguy hiểm cả. - Philip Philippovich nóng nảy phản đối. - Không có phản cách mạng nà o ở đây hết. Mà nhân thể, đấy lại là má»™t từ mà tôi hoà n toà n không thể chịu nổi. Tuyệt đối không tà i nà o hiểu được là cái gì ẩn giấu đằng sau nó! Hoạ ma quá»· má»›i biết! Và tôi nói thế đấy: trong những lá»i của tôi không há» có phản cách mạng vá»›i phản cách miết nà o hết. Trong những lá»i đó chỉ có lẽ phải và kinh nghiệm sống mà thôi.
Nói xong, Philip Philippovich rút góc tấm khăn ăn đã nhầu nát từ trong cổ áo ra vò thà nh cục, đặt xuống cạnh cốc rượu vang uống dở. Anh chà ng bị Ä‘á»›p cÅ©ng láºp tức đứng dáºy và cám Æ¡n:
"Merciâ€.
- Äợi cho má»™t phút, bác sÄ© - Philip Philippovich dừng anh lại, rút từ trong túi quần ra má»™t chiếc vÃ. Ông nheo mắt, đếm mấy tá» giấy bạc trắng và chìa cho ngÆ°á»i bị chó cắn, nói: - Hôm nay của anh, Van ArnolÄ‘ovich, bốn mÆ°Æ¡i rút. Xin gá»i anh.
NgÆ°á»i bị Ä‘á»›p lịch sá»± cám Æ¡n, Ä‘á» mặt, nhét tiá»n và o túi áo vét.
- Tối nay cháu có cần là m gì không ạ, bác Philip Philippovich?- anh há»i.
- Không, cảm Æ¡n anh bạn. Tối nay chúng ta sẽ không là m gì cả. Thứ nhất, con thá» thà nghiệm đã chết mất, còn thứ hai, hôm nay ở Nhà Hát Lá»›n diá»…n vở "AiÄ‘a". Tôi đã lâu không xem. Tôi thÃch... Anh còn nhá»› không? Khúc song tấu... Tari... ra-rim.
- Là m sao bác có thể kịp là m được má»i chuyện nhÆ° váºy, bác
Phiìip Philippovich?- viên bác sÄ© há»i vá»›i vẻ thán phục.
- NgÆ°á»i nà o không vá»™i và ng Ä‘i đâu cả thì là m gì cÅ©ng kịp, - chủ nhà lên giá»ng răn dạy. - Tất nhiên, nếu nhÆ° tôi bắt đầu la cà hết cuá»™c há»p nà y đến cuá»™c há»p khác và hát há»ng suốt ngà y nhÆ° hoạ mi thay và o chá»— phải là m công việc trá»±c tiếp của mình, thì chắc tôi cÅ©ng chẳng kịp Ä‘i tá»›i đâu cả, - dÆ°á»›i ngón tay của Philip Philippovieh, répéter(*) trong túi áo Ä‘iểm giá» ngân nga.- Äã hÆ¡n tám giá»... Tôi sẽ đến xem mà n hai. Tôi là ngÆ°á»i ủng há»™ việc phân công lao Ä‘á»™ng. ở Nhà Hát Lá»›n há» cứ việc hát, còn tôi sẽ là m phẫu thuáºt của tôi. NhÆ° thế má»›i là tốt. Và không có đổ nát nà o hết... Còn việc nà y nữa, Van Arnodovich ạ, anh hãy theo dõi tháºt sát sao nhé: há»… có trÆ°á»ng hợp tá» vong nà o thÃch hợp là láºp tức từ bà n mổ Ä‘Æ°a và o dịch nuôi và đến tôi ngay!
- Bác đừng lo, bác Philip Philippovich ạ, cái bác si giải phẫu bệnh lý đã hứa với cháu rồi.
- Rất tốt. Còn bây giá» chúng ta sẽ theo dõi cái tay lang thang suy nhược thần kinh nà y. Cứ để cho cáºu ta là nh sÆ°á»n Ä‘i đã.
"ông ấy quan tâm đến mình, - chó nghÄ©, - má»™t con ngÆ°á»i tốt bụng. Mình biết ông ấy là ai rồi. Là má»™t phù thuá»·, là pháp sÆ°, là tiên ông trong các câu chuyện cổ tÃch của loà i chó... Bởi vì không thể tất cả những chuyện nà y do mình ngủ mÆ¡ thấy. Hay biết đâu lại là mÆ¡ tháºt? (chó rùng mình trong mÆ¡). Bây giá» mình sẽ tỉnh dáºy... Và sẽ không có gì cả. Không cả ngá»n đèn bá»c tán lụa, không cả hÆ¡i ấm, không cả cái cảm giác no nê. Lại bắt đầu vòm cổng ná», lại cái rét đến phát Ä‘iên phát rồ, mặt Ä‘Æ°á»ng băng giá, đói khát: những con ngÆ°á»i Ä‘á»™c ác... Nhà ăn, tuyết... Lạy Chúa, tất cả những cái đó má»›i khủng khiếp là m sao...â€(*)
Nhưng những cái đó đã không xảy ra. Mà ngược lại, vòm cổng nỠđã tan biến đi như một giấc mơ tồi tệ và không bao giỠtrở lại nữa.
Có vẻ nhÆ° sá»± đổ nát kinh tế không đến ná»—i đáng sợ cho lắm. Bất kể nó, mồi ngà y hai lần những ống dẫn mầu xám của lò sưởi dÆ°á»›i bệ cá»a sổ lại được thay nÆ°á»›c nóng, và hÆ¡i ấm vẫn toả lan thà nh từng đợt sóng ra khắp cả căn há»™.
Má»™t Ä‘iá»u hết sức rõ rà ng là : Sarik đã rút trúng được số Ä‘á»™c đắc của loà i chó. Bây giá» không Ãt hÆ¡n hai lần má»™t ngà y đôi mắt của nó trà o đầy thứ nÆ°á»›c mắt biết Æ¡n đối vá»›i con ngÆ°á»i thông thái phố Pretnstenka. Ngoà i ra, tất cả những tấm gÆ°Æ¡ng đứng giữa những chiếc tủ trong phòng khách và phòng tiếp bệnh nhân Ä‘á»u in bóng má»™t chà ng chó Ä‘á»±c đẹp mã may mắn.
"Ta là má»™t trang tuấn nhã. Có thể là má»™t hoà ng tá» chó ẩn danh, - chó ngẫm nghÄ©, không rá»i mắt khá»i hình con chó Ä‘á»±c lông xù mầu cà phê vá»›i bá»™ mõm mãn nguyện lượn lá» trong cái khoảng không vô đáy sau những tấm gÆ°Æ¡ng. - Rất có thể là bà ná»™i ta đã dan dÃu vá»›i má»™t chà ng thợ lặn nà o đó. Vì váºy nên trên mõm ta má»›i có má»™t vệt trắng nhÆ° thế nà y. Nếu không thì thá» há»i nó từ đâu ra? Philip Philippovich là ngÆ°á»i rất tinh Ä‘á»i, ông ấy không nhặt báºy má»™t con chó hoang vá»› vẩn nà o đâu.
Trong vòng má»™t tuần lá»…, chó ta đã dà nh chén má»™t khối lượng thức ăn bằng cà tháng rưỡi chịu đói trÆ°á»›c đó ở ngoà i phố. NhÆ°ng tất nhiên đấy chỉ là khối lượng. Vá» chất lượng bữa ăn ở nhà Philip Philippovich thì khá»i phải nói. Tháºm chà không tÃnh tá»›i chuyện hà ng ngà y Daria Pet'rovna mua hà ng đống thịt vụn ở chợ Smolen vá»›i giá mÆ°á»i tám kôpếch, chỉ cần nhắc đến bữa chiá»u và o bảy giá» tối ở phòng ăn mà chó được tham dá»± - mặc cho Dina kiá»u diá»…m hết sức phản đối - cÅ©ng đã quá đủ. Trong những bữa ăn đó Philip Philippovich đã vÄ©nh viá»…n được tôn xÆ°ng là má»™t vị thánh. Chó đứng lên bằng hai chân sau và day day liếm vạt áo vét của ông, chó nghiên cứu tiếng chuông gá»i cá»a của Philip Philippovich - hai nhịp chuông mạnh mẽ ngắt quãng đầy quyá»n uy, - để vừa sủa vừa phóng nhÆ° tên bắn ra đón ông ở phòng ngoà i. Ông chủ bÆ°á»›c và o trong chiếc áo lông cáo bạc vá»›i hà ng triệu hạt tuyết óng ánh, ngÆ°á»i toả ra mùi xì gà , cam, chanh, dầu xăng, nÆ°á»›c hoa, vải dạ, và giá»ng ông nhÆ° ống lệnh vang rá»n khắp căn há»™.
- Con lợn kia, tại sao nhà ngÆ°Æ¡i lại cắn xé con cú của ta? Nó quấy rầy nhà ngÆ°Æ¡i à ? Ta há»i, nó quấy rầy nhà ngÆ°Æ¡i à ? Tại sao lại là m vỡ chân dung giáo sÆ° Mechnikov?(*)
- Bác Philip Philippovich ạ, cần phải cho nó ăn roi Ãt ra là má»™t tráºn, - Dina phẫn ná»™ nói. - không thì loạn lên cả mất thôi. Bác xem kìa, nó đã là m gì vá»›i những đôi già y cao su của bác.
- Không được đánh roi ai cả, - Philip Philippovich nghiêm khắc nói. - Hãy vÄ©nh viá»…n ghi nhá»› lấy Ä‘iá»u đó. Vá»›i con ngÆ°á»i cÅ©ng nhÆ° vá»›i Ä‘á»™ng váºt chỉ có thể tác Ä‘á»™ng bằng lá»i khuyên bảo mà thôi. Äã cho nó ăn thịt hôm nay chÆ°a?
- Lạy Chúa, nó vét sạch cả nhà rồi ấy chứ, bác lại còn há»i, bác Philip Philippovich. Cháu không hiểu là là m sao nó không vỡ bụng ra đấy.
- Cứ để cho nó ăn... Con cú quáºy phiá»n gì nhà ngÆ°Æ¡i, hở đồ du côn?
- Ư ư? - Con chó xu nịnh tru lên và quỳ bốn chân, bò lết bụng trên sà n.
Má»i ngÆ°á»i hò hét túm lấy cổ nó lôi qua phòng tiếp khách và o phòng là m việc. Chó rên rỉ, tru tréo, bám lấy thảm, trượt mông nhÆ° trong rạp xiếc. Giữa phòng là m việc, con cú mắt thuá»· tinh nằm trên thảm, bụng bị xé rách toang để lá»™ ra những miếng giẻ Ä‘o nồng nặc mùi băng phiến. Bức chân dung lồng kÃnh vỡ vụn nằm trên bà n.
- Cháu cố ý không dá»n để bác thấy, - Dina ấm ức báo cáo. - Nó dám nhảy lên bà n, cái đồ mất dáºy nà y! Và đớp lấy Ä‘uôi con cú! Cháu chÆ°a kịp là m gì thì nó đã cắn nát ra rồi. Hãy dúi mõm nó và o con cú, bác Philip Philippovich ạ, để cho nó biết Ä‘i phá hại đồ váºt là nhÆ° thế nà o.
Và bắt đầu cuá»™c váºt lá»™n. Chó bị lôi đến Ä‘Å©i mõm và o bụng cú, nó vừa trụ chân xuống thảm, vừa nhá» những giá»t nÆ°á»›c mắt cay đắng và nghÄ©: "Các ngÆ°á»i cứ đánh Ä‘i, nhÆ°ng xin đừng Ä‘uổi ta ra khá»i nhà ".
Gá»i con cú đến thợ nhồi thú ngay ngà y hôm nay. Ngoà i ra, cháu cầm lấy tám rúp, và mÆ°á»i sáu kôpếch nà y Ä‘i tà u Ä‘iện, đến gặp ông Miur mua cho nó má»™t vòng cổ chắc chắn và dây xÃch.
Ngà y hôm sau ngÆ°á»i ta Ä‘eo lên cổ chó má»™t vòng cổ rá»™ng sáng loáng. Trong giây phút đầu tiên, nhìn hình mình trong gÆ°Æ¡ng, nó rất buồn, cụp Ä‘uôi lại và lủi và o buồng tắm, nghÄ© cách ghè vòng cổ và o rÆ°Æ¡ng hay má»™t chiếc hòm nà o đó. NhÆ°ng rất nhanh chóng chó hiểu ra rằng nó là má»™t đứa ngu. Dina cầm dây xÃch dẫn Sarik Ä‘i dạo trên đại lá»™ Obukhov. Chó bÆ°á»›c Ä‘i nhÆ° má»™t kẻ bị bắt, ngÆ°á»i nóng ran lên vì xấu hổ; nhÆ°ng khi Ä‘i hết phố Pretristenka đến nhà thá» Äấng Cứu Thế, nó đã hiểu ra má»™t cánh tuyệt vá»i rằng thế nà o là cái vòng cổ ở trên cõi Ä‘á»i nà y. Trong mắt của tất cả nhÆ°ng con chó nó gặp trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»u hiện lên sá»± ghen ghét Ä‘iên cuồng ; còn ở Ngõ Chết, má»™t con chó cụt Ä‘uôi ngÆ°á»i dà i ngoằng gâu gâu lên rủa nó là "đồ theo Ä‘uôi quý tá»™c", "đồ đầy tá»› mạt kiếp". Khi Dina dẫn nó bÆ°á»›c qua Ä‘Æ°á»ng ray tà u Ä‘iện, má»™t viên cảnh sát nhìn chiếc vòng cổ vá»›i vẻ hà i lòng và kÃnh trá»ng; còn khi vỠđến nhà thì đã xảy ra Ä‘iá»u kỳ lạ chÆ°a từng thấy trong Ä‘á»i: lão gác cá»a PheÄ‘or Ä‘Ãch thân ra mở cánh cá»a thánh cho Sarik và o, và cÅ©ng trong lúc đó lão nói vá»›i Dina: - Chà , ông Philip Philippovich nhà ta kiếm được cáºu xù đẹp tháºt. Mà béo quá nữa.
- Còn phải nói. Nó ăn bằng cả sáu con cá»™ng lại. - Dina hồng hà o và xinh đẹp vì má»›i ở ngoà i trá»i lạnh và o, giải thÃch.
"Cái vòng cổ cũng chẳng khác gì cặp giấy trà thức", - chó thầm nghĩ, rồi vừa ngúng nguẩy mông vừa bước theo cầu thang lên tầng hai hệt như một ông chủ.
Sau khi nháºn thức được đúng giá trị của vòng cổ chó liá»n là m chuyến viếng thăm đầu tiên và o cái khu vá»±c chÃnh yếu nhất của thiên Ä‘Æ°á»ng, nÆ¡i từ trÆ°á»›c đến nà y nó bị cấm ngặt - tức là và o vÆ°Æ¡ng quốc của chị nấu bếp Daria Pet'rovna.'Toà n bá»™ căn há»™ cá»™ng lại không đáng giá má»™t góc của vÆ°Æ¡ng quốc Daria. Ngà y nà o cÅ©ng váºy: ngá»n lá»a réo gà o, nổ lách tách trong bếp lò lát gạch men Ä‘en bóng ở trên mặt. Lò sấy cÅ©ng nổ lách tách. Khuôn mặt của Daria Pet'rovna cháy bừng ná»—i Ä‘au khổ nóng bá»ng không dứt và lòng say mê dục tình chÆ°a thoả, nhá»n mỡ bóng lên. Trên mái đầu chải ra hai bên vá»›i lá»n tóc mầu bạch kim sau gáy lấp lánh hai mÆ°Æ¡i hai viên kim cÆ°Æ¡ng giả. NhÆ°ng chiếc chảo và ng treo trên móc khắp các mặt tÆ°á»ng; gian bếp toả mùi thÆ¡m ngà o ngạt, sôi sùng sục, réo ầm ầm trong các xoong nồi, bình lá» Ä‘áºy kÃn...
- Cút! - Danh Pet'rovna ni lên. - Cút khá»i đây ngay, đồ móc túi vô chủ. ở đây chỉ còn thiếu mà y nữa thôi? Tao cho que cá»i lò bây giá»!
"Sao lại thế? Gì mà bà chị sủa lên nhÆ° váºy? - Chó quị luỵ hấp háy cặp mắt. - Tôi mà là đồ móc túi sao? Chẳng lẽ bà chị không trông thấy vòng cổ đây à ?" và chó nghiêng ngÆ°á»i bò và o cá»a, chõ mõm qua khe mở.
Sarik quả là có bà quyết chinh phục trái tim ngÆ°á»i. Hai ngà y sau nó đã nằm ngay cạnh giá» cá kình nhìn Daria Pet'rovna là m việc. Bằng con dao sắc hẹp bản, chị ta chặt đầu và chân những con gà thông yếu Ä‘uối, rồi nhÆ° má»™t tay Ä‘ao phủ nổi cÆ¡n Ä‘iên, lôi hết lòng ruá»™t ra, róc thịt nạc khá»i xÆ°Æ¡ng, bá» và o máy xay thịt. Trong lúc đó Sarik nằm nhá đầu gà thông. Daria Pet'rovna lấy những ổ bánh mì trắng ngâm nhão trong bát sữa ra nhà o trên thá»›t vá»›i chá»— thịt vừa được xay nhá», đổ kem, rắc muối và o trá»™n và bắt đầu nặn những viên chả. Trong lò, lá»a réo rần ráºt nhÆ° cháy nhà , còn trên chảo rán thì sủi bong bóng, kêu xèo xèo, nhẩy tâng tâng. Tấm cá»a lò bắn tung ra, để lá»™ má»™t địa ngục khủng khiếp, nÆ¡i ngá»n lá»a cháy rừng rá»±c sáng chói.
Buổi tối, vòm miệng lò đá tắt lặng, phÃa trên tấm mà n trắng che má»™t ná»a cá»a sổ phòng bếp là mà n đêm dà y đặc và trang trá»ng của phố Pretristenka vá»›i má»™t ngôi sao cô Ä‘Æ¡n. Trong bếp, mặt sà n bốc hÆ¡i ẩm, xoong chảo phát ra những tia sáng đục bà ẩn, má»™t chiếc mÅ© cứu hoả đặt trên bà n. Sarik nằm cạnh lò bếp ấm nhÆ° sÆ° tá» nằm cạnh cổng, vểnh má»™t tai lên tò mò nhìn ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ria Ä‘en mang thắt lÆ°ng da rá»™ng bản vẻ kÃch Ä‘á»™ng Ä‘ang ôm ghì lấy Daria Pet'rovna sau cánh cá»a khép há» trong phòng của Dina và Danh Pet'rovna. Toà n bá»™ khuôn mặt chị ta, ngoà i chiếc mÅ©i trát phấn trắng bạch, cháy bừng ná»—i Ä‘au khổ và niá»m khao khát dục tình. Dải ánh sáng lá»t qua khe cá»a nằm vắt trên mặt ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ria Ä‘en, má»™t bông hoa hồng của ngà y lá»… giáng sinh dắt trên ngá»±c áo của anh ta.
- Cứ quấn lấy nhÆ° con quá»· ấy, - Daria Pet'rovna lầu bầu trong phòng tối má». - Thôi Ä‘i nà o! Dina sắp vá» bây giỠđấy. Anh sao thế, cÅ©ng được ngÆ°á»i ta là m cho trẻ hoá lại rồi à ?
- Cái đó thì chúng ta chẳng cần để là m gì, - ngÆ°á»i ria Ä‘en kìm mình má»™t cách vất vả và trả lá»i khà n khà n. - Em đúng là nhÆ° lá»a ấy!
Và o các buổi tối, ngôi sao phố Pretnstenka bị che khuất sau tấm mà n cá»a dà y nặng, và nếu nhÆ° ở Nhà Hát Lá»›n không trình diá»…n "AiÄ‘a" và không có các cuá»™c há»p của "Há»™i Phẫu thuáºt toà n Nga" thì vị thánh của chó an toạ trong chiếc ghế bà nh sâu ở phòng là m việc của mình. Äèn trần không báºt lên, chỉ có má»™t ngá»n Ä‘iện mầu xanh lục cháy sáng trên bà n. Sarik nằm trên thảm trong bóng tối và nhìn không rá»i mắt những việc là m kinh dị. Những bá»™ óc ngÆ°á»i nằm ngáºp trong dung dịch đục nhá», hăng hắc buồn nôn Ä‘á»±ng trong các bình thuá»· tinh. Hai tay của vị thánh xắn cao đến táºn khuá»·u, Ä‘i găng cao su nâu và những ngón tay ngắn trÆ¡n bóng hà hoáy lách trong các nếp của bá»™ não. Chốc chốc vị thánh lại sá» dụng cây kéo nhá» sáng loáng lặng lẽ cắt những lá»›p vá» não và ng má»m mại.
- “Äến đôi bá» sông Nin thần thánh", - vị thánh khe khẽ hát và cắn môi nhá»› lại cảnh bà i trà bên trong và ng choé của Nhà Hát Lá»›n.
Các ống dẫn lò sưởi trong giá» nà y được đốt nóng đến cá»±c Ä‘á»™. HÆ¡i ấm bốc lên trần nhà , từ đó lan toả ra khắp căn há»™; và con ráºn cuối cùng, còn chÆ°a bị chÃnh bà n tay của Philip Philippovich thải bắt, sống lại trong bá»™ lông chó, nhÆ°ng dù sao số pháºn của nó cÅ©ng đã được định Ä‘oạt. Những tấm thảm là m giảm Ä‘i má»i âm thanh trong căn há»™. Rồi từ xa vẳng đến tiếng cánh cá»a chÃnh mở ra đóng lại.
"Dina đi xem xinê, - chó nghĩ thầm trong bụng, khi cô ta vỠchắc là sẽ bắt đầu ăn tối. Hôm nay hình như là có thịt bê dần".
*
* *
Và o cái ngà y khủng khiếp đó ngay từ sá»›m Sarik đã nhói lên má»™t linh cảm. Vì thế nó bá»—ng cảm thấy buồn và ăn bữa sáng, - ná»a bát cháo kiá»u mạch và khúc xÆ°Æ¡ng cừu từ hôm qua để lại - không thấy ngon miệng tà nà o. Nó ủ rÅ© lang thang và o phòng tiếp bệnh nhân và ở đó khẽ tru lên vá»›i bóng hình mình trong gÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng đến trÆ°a, sau khi Dina dắt nó ra dạo chÆ¡i ngoà i đại lá»™ có hà ng cây ở giữa, thì ngà y lại trôi Ä‘i bình thÆ°á»ng. Hôm nay không có khánh vì nhÆ° thÆ°á»ng lệ thứ hai không phải là ngà y khám, và vị thánh ngồi trong phòng là m việc, mở rá»™ng trên mặt bà n những cuốn sách vá»›i tranh vẽ nhiá»u mầu. Má»i ngÆ°á»i chỠđến bữa trÆ°a. Chó hÆ¡i tÆ°Æ¡i tỉnh lại bởi ý nghÄ© rằng món chÃnh hôm nay sẽ có gà tây nhÆ° nó đã biết được chÃnh xác dÆ°á»›i bếp. Khi Ä‘i qua hà nh lang, chó bá»—ng nghe thấy trong phòng là m việc của Philip Philippovich tiếng chuông Ä‘iện thoại vang lên Ä‘á»™t ngá»™t và gay gắt. Philip Philippovich cầm lấy ống nói, lắng nghe má»™t lát rồi bá»—ng trở nên xúc Ä‘á»™ng.
- Tốt lắm, - giá»ng nói ông vang lên, - hãy Ä‘Æ°a đến đây ngay, ngay bây giá»!
Ông hối hả gá»i chuông và ra lệnh cho Dina vừa bÆ°á»›c và o cấp tốc bà y bà n.
- Ä‚n trÆ°a ngay! Ä‚n trÆ°a! Ä‚n trÆ°a ngay!
Trong phòng ăn láºp tức nghe tiếng Ä‘Ä©a va và o nhau lách cách, Dina rối rÃt chạy Ä‘i chạy lại, từ trong bếp Daria Pet'rovna là u bà u là món gà tây còn chÆ°a xong. Chó lại cảm thấy bồn chồn.
"Mình không thÃch sá»± há»—n loạn trong căn há»™", - nó ngẫm nghÄ©... và nó vừa má»›i nghÄ© được nhÆ° váºy thì cảnh há»—n loạn lại cà ng khó chịu hÆ¡n. TrÆ°á»›c hết là do sá»± xuất hiện của viên bác sÄ© Bormental trÆ°á»›c đây từng bị chó Ä‘á»›p. Anh mang đến má»™t va li bốc mùi tồi tệ và cứ để nguyên cả áo ngoà i xách nó Ä‘i qua hà nh lang và o thẳng phòng khám. Philip Philippovich quẳng chén cà phê uống dở xuống bà n, Ä‘iá»u trÆ°á»›c đó chÆ°a bao giá» xảy ra vá»›i ông, và chạy bổ ra đón Bormental - đây cÅ©ng là điá»u chÆ°a xảy ra vá»›i ông bao giá» trÆ°á»›c đó.
- Chết khi nà o? - ông hét lên há»i.
- Ba giỠtrước đây, - Bormental. không cởi bỠphiếu mũ lông bám đầy tuyết, đáp và mở va li ra.
"Ai chết? - chó cáu kỉnh, không hà i lòng nghÄ© thầm và rúc và o dÆ°á»›i chân chủ, - mình không chịu nổi khi má»i ngÆ°á»i cứ cuống quÃt cả lênâ€
- Äừng có quẩn dÆ°á»›i chân! Nhanh lên, nhanh lên, nhanh lên!
- Philip Philippovich quát toáng lên vá» má»i hÆ°á»›ng và bắt đầu, nhÆ° chó nghÄ©, ấn và o tất cả các nút chuông.
Dina chạy đến.
- Dina! Bảo Daria Pet'rovna đến trực điện thoại, ghi lại: không tiếp ai hết! Cô cần ở đây. Bác sĩ Bormental, tôi van anh, nhanh lên, nhanh lên, nhanh lên!
"Mình không thÃch, ôi mình không thÃch". - Chó giáºn dá»—i tá»± ái và lang thang Ä‘i lại trong căn há»™, còn toà n bá»™ sá»± tất báºt thì táºp trung và o ở phòng khám.
Dina bất ngỠhiện ra trong tấm áo choà ng trắng giống như vải liệm và chạy từ phòng khám và o bếp và ngược lại.
"Hay là ta Ä‘i ăn cái gì? Thôi cứ mặc kệ há»", - chó nghÄ© và bá»—ng nháºn được quyết định bất ngá».
- Không cho Sarik ăn gì hết, - mệnh lệnh từ trong phòng khám ném ra.
- Có mà giữ được nó.
- Nhốt lại.
Và Sarik bị lùa và o phòng tắm nhốt lại.
"Tháºt đểu cáng, - ngồi trong phòng tắm tối má» má», Sarik nghÄ©, - đúng là má»™t trò ngốc..."
Gần mÆ°á»i lăm phút chó ngồi trong buồng tắm vá»›i tâm trạng kỳ lạ - khi thì giáºn dữ, khi thì chán nản cá»±c Ä‘á»™. Má»i chuyện Ä‘á»u ngán ngẩm, không rõ rà ng.
"Äược rồi, ngà y mai ngà i sẽ có già y cao su má»›i, thÆ°a ngà i Philip Philippovich vô cùng kÃnh mến,- chó nghÄ© bụng, - ngà i đã mua hai đôi rồi và sẽ phải mua thêm má»™t đôi nữa. Äể chừa thói nhốt chó lại".
NhÆ°ng cái ý nghÄ© cuồng ná»™ đó của nó bá»—ng bị cắt ngang. Không'hiểu vì sao chó bất ngá» và rõ rà ng nhá»› lại má»™t mẩu thá»i niên thiếu của mình -- khoảng sân mênh mông trà n trỠánh nắng ở cá»a ô Preobrajenskaia, những mảnh mặt trá»i trong các vá» chai rá»—ng, má»™t hòn gạch vỡ, những con chó hoang.
"Không, giá» còn Ä‘i đâu được nữa, ta sẽ chẳng rá»i khá»i đây để đến vá»›i bất cứ thứ tá»± do nà o đâu, nói dối mà là m gì, - chó khụt khịt mÅ©i và buồn bã nghÄ©, ta quen mất rồi. Ta là má»™t con chó quý tá»™c, má»™t sinh váºt trà thức, đã được nếm mùi cuá»™c sống tốt đẹp nhất. Mà tá»± do là cái gì kia chứ? Chỉ là hoả mù, ảo tưởng, là sá»± hÆ° tạo... Sá»± mê sảng của mấy lão dân chủ hẩm hiu...i'.
Rồi bóng tối trong phòng tắm trở nên đáng sợ, chó tru dà i, nhảy chồm lên cá»a, cà o xé.
- Ư-ư-ư! - tiếng tru như hướng và o thùng rỗng vang khắp căn hộ.
"Ta lại sẽ xé xác con cú ra", - chó nghÄ© trong cÆ¡n Ä‘iên khùng nhÆ°ng bất lá»±c. Rồi nó kiệt sức, nằm xẹp xuống má»™t lúc, còn khi đứng dáºy, lông trên ngÆ°á»i bá»—ng dá»±ng đứng cả lên, vì nó cảm thấy nhÆ° trong phòng tắm cháºp chá»n những con mắt sói khủng khiếp.
Äúng và o lúc cÆ¡n kinh hoà ng lên đến cao Ä‘á»™, cánh cá»a chợt mở ra. Chó rÅ© mình, bÆ°á»›c ra và cau có định Ä‘i vá» phÃa bếp, nhÆ°ng Dina lại túm lấy vòng cổ kiên quyết kéo nó và o phòng khám. Chó cảm thấy lạnh buốt trong ngá»±c chá»— dÆ°á»›i tim.
"Mình cần đến đấy để là m gì? - chó hoang mang nghÄ©, - bên sÆ°á»n đã là nh rồi, mình chẳng hiểu gì cả.
Và nó trượt bốn chân trên mặt sà n gá»— trÆ¡n bóng, cứ thế bị lôi Ä‘i và o phòng khám. Chó láºp tức sững sá» trÆ°á»›c Ä‘á»™ sáng chÆ°a từng thấy trong phòng. Quả cầu trắng trên trần phát sáng đến nhức mắt. Má»™t vị thánh đứng trong vầng hà o quang rá»±c rỡ và khe khẽ hát vỠđôi bá» thần thánh của con sông Nin. Chỉ qua cái mùi mÆ¡ hồ thoang thoảng má»›i có thể Ä‘oán ra đó là Philip Philippovich. Mái tóc bạc cắt ngắn của ông khuất gá»n dÆ°á»›i chiếc mÅ© vải không và nh giống nhÆ° mÅ© trùm của đại giáo chủ, toà n bá»™ thân hình vị thánh Ä‘á»u báºn đồ trắng, và phÃa ngoà i bá»™ đồ trắng đó còn khoác thêm tấm tạp dá» hẹp bằng cao su, hệt nhÆ° giải khăn choà ng của thầy tế. Hai bà n tay của ông Ä‘eo găng Ä‘en.
Cả viên bác sÄ© bị Ä‘á»›p trÆ°á»›c kia cÅ©ng Ä‘á»™i mÅ© trùm. Mặt bà n xếp được kéo dà i ra, và áp sát và o bên cạnh là chiếc bà n nhỠđứng trên má»™t chân sáng loáng. ở đây chó căm ghét nhất là cái ngÆ°á»i đã từng bị nó Ä‘á»›p, và trÆ°á»›c hết là vì cặp mắt ngà y hôm nay của anh ta. Vốn thÆ°á»ng ngà y nhìn thẳng và táo bạo, lần nà y cặp mắt đó lảng cặp mắt chó nhìn Ä‘i chá»— khác. Cái nhìn của anh ta căng thẳng, giả dối, và trong đáy sâu ẩn giấu má»™t cái gì đó tồi tệ, xấu xa, nếu không phải là cả má»™t tá»™i ác. Chó ném cho anh ta má»™t cái nhìn ảm đạm và nặng ná» rồi Ä‘i và o trong góc xa.
- Cởi vòng cổ, Dina, - Philip Philippovich nói khẽ, - nhưng đừng là m nó sợ.
Cặp mắt Dina cÅ©ng láºp tức trở nên đểu giả hệt nhÆ° cặp mắt của tay bị Ä‘á»›p. Cô ta bÆ°á»›c đến bên chó và vuốt ve nó má»™t cách hết sức giả dối. Chó nhìn cô ta vá»›i vẻ ngao ngán, khinh bỉ.
"Biết là m sao được, các ngÆ°á»i có những ba. Xin cứ việc, nếu nhÆ° các ngÆ°á»i muốn. Chỉ có Ä‘iá»u tháºt đáng xấu hổ... giá nhÆ° ta được biết các ngÆ°á»i sẽ là m gì vá»›i ta... "
Dina mở khoá vòng cổ; chó lúc lắc đầu, thở phì phì. Tay bác sÄ© bị Ä‘á»›p vụt đến đứng chắn trÆ°á»›c mặt chó, và má»™t mùi nôn nao khó chịu toả ra từ ngÆ°á»i anh ta.
"Hừ, tởm quá... Tại sao mình lại choáng váng và hốt hoảng thế nà y... " - chó nghĩ và bước lùi xa tay bị đớp.
- Nhanh lên, bác sÄ©, - Philip Philippovich nóng nảy giục. Trong không khà chợt có mùi gì đó ngòn ngá»t và gay gắt. Tay bị Ä‘á»›p, không rá»i cặp mắt đểu giả cảnh giác khá»i ngÆ°á»i chó, vụt Ä‘Æ°a cánh tay phải từ sau lÆ°ng ra chụp nắm bông Æ°á»›t và o mõm chó. Sarik Ä‘á» ngÆ°á»i ra, trong đầu mụ Ä‘i, nhÆ°ng nó còn kịp lùi lại. Tay bị Ä‘á»›p nhảy vụt theo và đột ngá»™t chụp nắm bông và o bịt kÃn mõm chó. Ngay láºp tức hÆ¡i thở bị tắc nghẹn lại, nhÆ°ng chó vẫn còn kịp giằng thoát ra má»™t lần nữa. "Quân Ä‘á»™c ác..." - má»™t ý nghÄ© thoáng qua trong đầu chó. - " Vì tá»™i gì?" Rồi nó lại bị bịt mÅ©i. Và bất ngá» ngay giữa phòng khám chợt hiện lên má»™t mặt hồ, còn trên các con thuyá»n giữa hồ là những con chó vui vẻ, lông mầu hồng chÆ°a bao giá» thấy của thế giá»›i âm phủ. Chân nó nhÆ° bị rút xÆ°Æ¡ng và nó khuỵu gục xuống.
- ÄÆ°a lên bà n mổ! - những lá»i của Philip Philippovich nổ ra đâu đó bằng giá»ng vui vẻ và tan Ä‘i trong những tia sáng mầu da cam.
Ná»—i kinh hoà ng đã biến mất, thay và o đó là niá»m vui sÆ°á»›ng. Chừng khoảng hai giây, con chó Ä‘ang lịm Ä‘i cảm thấy yêu mến viên bác sÄ© bị Ä‘á»›p. Tiếp đó toà n bá»™ thế giá»›i đảo lá»™n trên xuống dÆ°á»›i, và chó còn kịp cảm thấy trên bụng mình má»™t bà n tay lạnh giá nhÆ°ng dá»… chịu. Rồi không còn gì nữa hết.
CHÆ¯Æ NG Bá»N
Con chó Sarik nằm duá»—i thẳng chân trên chiếc bà n mổ hẹp, đầu bất lá»±c dáºp dá»nh trên chiếc gối trắng bá»c vải sÆ¡n. Bụng của nó đã được cạo hết lông, còn bây giá» bác sÄ© Bormental vừa thở nặng ná», vừa vá»™i vã xá»™c tông Ä‘Æ¡ và o đám lông trên đầu Sarik để há»›t trụi. Philip Philippovich chống hai bà n tay và o mép bà n, Ä‘Æ°a cặp mắt lấp lánh nhÆ° bá»™ gá»ng kÃnh và ng của ông quan sát từng bÆ°á»›c của cái thủ tục nà y và nói bằng giá»ng hồi há»™p:
- Van Arnoldovich, cái thá»i Ä‘iểm quan trá»ng nhất là khi tôi Ä‘i và o hố yên. Tôi xin anh, phải trao tháºt nhanh phần mấu phụ, và ngay tức khắc khâu lại. Nếu nhÆ° ở đó để xảy ra hiện tượng chảy máu, chúng ta sẽ mất thá»i gian và mất cả chó nữa. Mà thá»±c ra thì nó cÅ©ng chẳng có tà hy vá»ng nà o, - ông ngừng lá»i, nheo nheo mắt, nhìn kỹ và o đôi mi khép há» có vẻ nhÆ° Ä‘ang giá»…u cợt của chó, nói tiếp: - Mà anh biết không, tôi thấy thÆ°Æ¡ng nó. Anh thấy đấy, tôi đã quen vá»›i nó rồi.
Vừa nói, ông vừa Ä‘Æ°a tay lên nhÆ° là m dấu ban phÆ°á»›c cho con chó Sarik bất hạnh để nó láºp nên chiến công gian khó. Ông cố giữ sao cho không má»™t hạt bụi nà o bám và o đôi găng cao su Ä‘en.
Từ phÃa dÆ°á»›i lá»›p lông bị cắt trụi hiện ra mảng da chó trắng bệch. Bormental vứt tông Ä‘Æ¡ xuống, chá»™p lấy dao cạo. Anh bôi xà phòng lên chiếc sá» nhá» bé không sinh khà rồi bắt đầu cạo. DÆ°á»›i lưỡi dao, tiếng lông đứt sần sáºt, má»™t và i nÆ¡i máu ứa ra. Cạo xong đầu, anh chà ng bị Ä‘á»›p dùng má»™t nắm bông Æ°á»›t tẩm cồn lau sạch đầu, rồi kéo vạch bụng chó đã được cạo nhẵn ra, thở mạnh, nói: "Sẵn sà ng!"
Dina mở vòi nÆ°á»›c trên bồn, Bormental chạy vá»™i đến rá»a tay. Dina róc cồn từ trong lá» lên tay anh.
- Bác Philip Philippovich, cháu có thể Ä‘i được chứ ạ? - Cô Ä‘Æ°a mắt sợ sệt liếc nhìn vá» phÃa đầu chó cạo trá»c, há»i.
- Cháu có thể đi.
Dina biến mất. Bormental lại tiếp tục vá»™i vã. Anh quấn đầu Sarik bằng những tấm gạc má»ng, trên mặt gối hiện ra má»™t chiếc sá» trá»c lốc của chó chÆ°a ai từng, thấy và má»™t cái mõm lông lá kỳ dị.
Äến đây thì nhà bác há»c má»›i bắt đầu cá» Ä‘á»™ng. Ông đứng thẳng ngÆ°á»i lên nhìn chiếc đầu chó và nói:
- Nà o, mong Chúa phù hộ cho. Dao.
Bormental rút từ đống dụng cụ sáng loáng nằm trên bà n một con dao nhỠphình ra ở khoảng giữa và trao cho giáo sư. Rồi anh cũng bắt đầu xỠmột đôi găng đen hệt như của giáo sư và o hai bà n tay.
- Nó ngủ à ? - Philip Philippovich há»i.
- Vâng.
Hai hà m răng của Philip Philippovich nghiến chặt, đôi mắt phát ra những tia sáng nhá»n sắc, và vung lưỡi dao con. Ông rạch má»™t Ä‘Æ°á»ng dà i chÃnh xác trên bụng Sarik. Lá»›p da láºp tức nứt dôi, từ vết thÆ°Æ¡ng máu phun ra tứ phÃa. Bormental nhảy bổ tá»›i, dùng những miếng gạc ép chặt vết thÆ°Æ¡ng, lấy mấy chiếc nhÃp nhá» nhÆ° cặp Ä‘Æ°á»ng kẹp các mép của nó lại, và máu ngừng chảy. Trên trán của Bormental mồ hôi rịn thà nh giá»t. Philip Philippovich rạch thêm má»™t nhát nữa, và hai ngÆ°á»i bắt đầu dùng móc, kéo, nhÃp cắt xé cÆ¡ thể của Sarik. Các mô mầu hồng và và ng phá»›t máu nổi lên, Philip Philippovich ngoáy dao trong thân chó, rồi hô: "Kéo!"
Chiếc kéo loáng lên trong tay viên bác sÄ© bị Ä‘á»›p nhÆ° trong tay má»™t nhà ảo thuáºt. Philip Philippovich chá»c sâu hÆ¡n và o vết mổ, và sau mấy Ä‘á»™ng tác phẫu thuáºt đã bóc từ cÆ¡ thể Sarik ra tuyến tinh hoà n của nó cùng những mẩu nhá» gắn và o đó.
Bormental, ngÆ°á»i đẫm mồ hôi vì căng thẳng và hồi há»™p, nhảy bổ đến bên chiếc lá» thuá»· tinh, lấy từ trong đó ra má»™t tuyến tinh hoà n khác Æ°á»›t sÅ©ng, rủ lòng thòng. Những thá»› dây ngắn và ẩm nÆ°á»›c run rẩy, xoắn xuýt trong tay giáo sÆ° và trợ lý của ông. Những mÅ©i kim cong qua lại thoăn thoắt trong bà n kẹp, và bá»™ tinh hoà n lấy từ lá» thuá»· tinh đã được khâu và o cÆ¡ thể của Sarik. Giáo sÆ° đứng thẳng ngÆ°á»i lên, chấm nắm gạc và o vết mổ và ra lệnh:
- Bác sÄ©, khâu nhanh da lại. - rồi ông liếc nhìn lên chiếc đồng hồ tròn mầu trắng treo trên tÆ°á»ng.
- Äã là m được mÆ°á»i bốn phút. - Bormental nói rÃt qua hà m răng mÃm chặt, chá»c mÅ©i kim cong và o lá»›p da má»m nhão. Rồi cả hai ngÆ°á»i bá»—ng cuống quÃt lên nhÆ° những kẻ giết ngÆ°á»i trong lúc cấp bách.
- Dao. - Philip Philippovich hét.
Con dao nhÆ° từ đâu đó tá»± nó nhảy và o tay ông, láºp tức bá»™ mặt Philip Philippovich trở nên tháºt đáng sợ. Ông nhe tất cả những đầu răng bịt và ng và sứ ra, bằng má»™t Ä‘á»™ng tác vạch lên trán Sarik má»™t vòng tròn Ä‘á» lòm. Lá»›p da đã cạo trụi lông được bóc Ä‘i nhÆ° mảng da đầu chiến lợi phẩm của ngÆ°á»i da Ä‘á»(*), để lá»™ chiếc khung sá» bằng xÆ°Æ¡ng. Philip Philippovich quát:
- Khoan!
Bormental trao cho ông chiếc khoan quay tay sáng loáng. Cắn chặt môi, Philip Philippovich bắt đầu ấn mÅ©i khoan, đục trên sá» Sarik những lá»— nhá» cách nhau khoảng má»™t centimet tạo thà nh vòng tròn quanh toà n bá»™ đầu. Má»—i lá»— nhÆ° váºy ông chỉ mất không quá năm giây. Rồi nhét má»™t đầu lưỡi của chiếc cÆ°a có hình dáng chÆ°a từng thấy và o lá»— khoan thứ nhất, ông bắt đầu cÆ°a sá» nhÆ° ngÆ°á»i ta vẫn cÆ°a các há»™p Ä‘á»±ng đồ thêu thùa của phụ nữ. Chiếc sá» khẽ kêu lên rin rÃt và rung nhè nhẹ. Sau ba phút, nắp sá» Sarik đã được gỡ bá».
Liá»n đó hiện ra vòm đỉnh bá»™ não của Sarik - mầu xám, vá»›i những Ä‘Æ°á»ng vân xanh và những vệt Ä‘á» nhạt. Philip Philippovich Ä‘Æ°a kéo và o các lá»›p mà ng bá»c và tách chúng ra, má»™t tia máu nhá» bắn vá»t lên suýt trúng và o mắt giáo sÆ° và là m vấy Ä‘á» chiếc mÅ© vải không và nh của ông. NhÆ° má»™t con hổ vồ mồi, Bormental nhảy bổ đến dùng nhÃp xoắn kẹp chặt và kịp bịt tia máu lại. Mồ hôi chảy thà nh dòng trên ngÆ°á»i Bormental, mặt anh nhÆ° bá»—ng máºp hÆ¡n và loang lổ nhiá»u mầu. Mắt anh lia từ đôi tay của giáo sÆ° sang chiếc Ä‘Ä©a trên bà n để dụng cụ. Còn Philip Philippovieh trở nên tháºt sá»± đáng sợ. MÅ©i ông phát ra những tiếng phì phì, răng nhe đến táºn lợi, ông lá»™t bá» lá»›p mà ng bá»c não và đi sâu và o trong, gỡ hai bán cầu não từ hõm mổ ra. Äúng lúc đó Bormental tái nhợt ngÆ°á»i, má»™t tay túm lấy ngá»±c Sarik, nói khà n khà n:
- Mạch tụt đột ngột.
Philip Philippovich ném sang anh cái nhìn dữ tợn, gầm gừ má»™t câu gì đó nÆ¡i cổ há»ng và thá»c và o trong não sâu hÆ¡n. Bormental bẻ đánh tách đầu ống thuốc bằng thuá»· tinh, dùng xÆ¡ranh hút thuốc ra và cắm pháºp kim tiêm và o tim Sarik.
- Tôi và o hố yên đây, - Philip Philippovich gầm gừ và bằng đôi găng trÆ¡n vấy máu Ä‘á» lòm kéo bá»™ não mầu xám ngả và ng của Sarik ra khá»i đầu. Ông liếc nhanh xuống mõm Sarik, Bormental ngay tức khắc bẻ đầu ống thuốc thứ hai Ä‘á»±ng thứ chất lá»ng mầu và ng và hút và o ống xÆ¡ranh dà i.
- Và o tim ạ? - anh rụt rè há»i.
- Anh còn há»i gì nữa, - giáo sÆ° giáºn dữ quát, Ãt ra nó cÅ©ng đã chết năm lần vá»›i anh rồi. Tiêm Ä‘i!
Chẳng lẽ như thế được ư? - Khuôn mặt ông lúc nà y trông giống như của một tên cướp đang cơn say máu.
Viên bác sĩ vung tay, nhẹ nhà ng cắm mũi kim và o tim chó.
- Còn sống, nhưng rất yếu, - anh rụt rè thì thà o.
- Không có gì phải bà n ở đây cả - sống vá»›i chả sống, - Philip Philippovich dữ tợn rÃt lên,- tôi đã và o hố yên. Dù sao nó cÅ©ng sẽ chết... à , may sao... "Äến đôi bá» sông Nin thần thánh...". ÄÆ°a tuyến yên đây.
Bormental trao cho ông chiếc lá» thuá»· tinh; giữa lá», má»™t hạt kết trắng buá»™c đầu sợi chỉ treo lÆ¡ lá»ng trong dung dịch lá»ng. Bằng má»™t tay - "có má»™t không hai ở châu Âu nà y, lạy Chúa!" - Bgrmental thoáng nghÄ©: - ông vá»›t hạt kết ra khá»i lá», còn tay kia dùng kéo cắt cÅ©ng má»™t mẩu đúng y nhÆ° thể đâu đó ở giữa hai bán cầu não được căng ra của Sarik. Hạt kết của chó ông ném và o Ä‘Ä©a, còn hạt kết cùng vá»›i sợi chỉ má»›i lấy trong lá» ra thì ông đặt và o não, rồi bằng những ngón tay ngắn và tù nhÆ° có phép lạ bá»—ng trở nên má»m dẻo và chÃnh xác, Philip Philippovich khéo léo quấn chặt nó ở đó bằng chỉ hổ phách. Xong, ông rút từ trong đầu chó ra những nhÃp, những kẹp, những panh, đặt bá»™ não và o hố xÆ°Æ¡ng nhÆ° cÅ© và đứng thẳng ngÆ°á»i lên há»i bằng giá»ng giỠđã bình tÄ©nh hÆ¡n:
- Nó đã chết rồi chứ?
- Mạch dạng chỉ, - Bormental đáp.
- Thêm ađrenalin(*)
Giáo sÆ° trải lá»›p mà ng lên bá»™ não, đặt kÃn phần nắp sá» bị cÆ°a ra và o chá»— cÅ©, kéo mảng da đầu phủ kÃn và quát to:
- Khâu lại!
Sau chừng năm phút, Bormental khâu xong đầu là m gẫy ba mũi kim.
Và nhÆ° thế là trên ná»n gối nhuá»™m máu Ä‘á» xuất hiện cái mõm xám ngoét không sinh khà của Sarik vá»›i má»™t vết thÆ°Æ¡ng khoanh tròn khắp đầu. Äến đây thì Philip Philippovich ưỡn thẳng ngÆ°á»i lên hoà n toà n, nhÆ° con quá»· hút máu đã no nê, lôi mạnh má»™t chiếc găng rá»i khá»i tay là m bắn ra những hạt mồ hôi, xé rách toạc chiếc thứ hai, ném xuống sà n nhà rồi ấn nút trên tÆ°á»ng gá»i chuông, Dina xuất hiện ở ngưỡng cá»a, ngoảnh mặt Ä‘i để không trông thấy Sarik bê bết máu.
ÄÆ°a cả hai bà n tay trắng nhÆ° phấn gỡ bá» phiếu mÅ© vải trên đầu, giáo sÆ° quát:
- Dina, mang thuốc hút đến đây. Chuẩn bị quần áo mới và bồn tắm.
Ông kê cằm lên mép bà n mổ, dùng hai ngón tay vạch mà mắt phải của chó ra, nhìn kĩ và o con mắt rõ rà ng là đang chết lịm dần, rồi thốt lên:
- Ấy quá»· quái tháºt. ChÆ°a chết. NhÆ°ng dù sao rồi cÅ©ng chết. Nà y, bác sÄ© Bormental, tiếc con chó quá, nó tháºt tình cảm, mặc dù rất láu cá.
CHÆ¯Æ NG NÄ‚M
Nháºt ký của bác sÄ© Van Arnoldovich Bormental. Táºp vở má»ng bằng giấy khổ vừa. Nét chữ của Bormental viết kÃn. Hai trang đầu chữ nhá» li ti, ngay ngắn, rõ rà ng, còn cà ng vá» sau cà ng tháu, không Ä‘á»u; nhiá»u chá»— nhoè.
Ngà y 22 tháng 12 nạm 1924, thứ hai
Bệnh sá»
Chó thà nghiệm khoảng hai năm tuổi. Giống Ä‘á»±c. Nòi thÆ°á»ng. Tên thÆ°á»ng gá»i - Sarik. Lông thÆ°a má»c thà nh từng búi, mầu nâu nhạt, nhiá»u chá»— bị cháy sém. Äuôi mầu sữa đặc. Bên sÆ°á»n phải có đám sẹo của vết bá»ng đã khá»i hoà n toà n. TrÆ°á»›c khi đến chá»— giáo sÆ° ăn uống rất kém, sau má»™t tuần đã được vá»— béo cao Ä‘á»™. Nặng 8 kg
(dấu chấm than).
Tim, phổi, dạ dà y, thân nhiệt tình thÆ°á»ng.
23 tháng 12. Và o 8 giá» 30 phút tối đã thá»±c hiện ca phẫu thuáºt đầu tiên ở châu Âu theo phÆ°Æ¡ng pháp của giáo sÆ° Preobrajenski: dÆ°á»›i sá»± gây mê bằng chlorophorm các tinh hoà n của Sarik đã được bóc Ä‘i và cấy thay và o đó tinh hoà n nam giá»›i và phần phụ vá»›i thừng tinh lấy của má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông hai mÆ°Æ¡i tám tuổi chết trÆ°á»›c ca mổ bốn giá» bốn phút và được giữ trong dịch sinh há»c vô trùng theo phÆ°Æ¡ng pháp của giáo sÆ° Preobrajenski.
Tiếp đó, tuyến yên của chó cÅ©ng đã được cắt bá» sau khi vá» não được khoan tách ra và thay bằng tuyến yên của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nói trên.
Äã tiêm tám phân khối chlorophorm, má»™t ứng camphora, hai ống aÄ‘renalin và o tim.
Mục Ä‘Ãch cuá»™c giải phẫu: tiến hà nh thà nghiệm của
Preobrajenski vá» khả năng ghép phối hợp tuyến yên não và tinh hoà n để là m sáng tá» vấn Ä‘á» vá» tá»· lệ sống của tuyến yên, và sau đó là vỠảnh hưởng của nó đối vá»›i quá trình là m trẻ hoá cÆ¡ thể con ngÆ°á»i.
NgÆ°á»i giải phẫu: giáo sÆ° Ph. Ph. Preobrajenski. Phụ mổ: bác sÄ© I. A. Bormental.
Tình hình đêm sau khi mổ: mạch giảm thấp lặp Ä‘i lặp lại nhiá»u lần. Chá» kết cục tá» vong. Liá»u camphora lá»›n theo chỉ định của giáo sÆ° Preobrajenski.
24 tháng 12. Buổi sáng khá hơn. Hơi thở nhanh gấp hai lần, thân nhiệt 42. Camphora, caphein tiêm dưới da.
25 tháng 12. Tình hình lại xấu đi. Mạch không rõ, các chi lạnh toát, đồng tỠmắt không phản ứng. Ađrenalin và o tim, camphora theo chỉ định của Preobrajenski, dịch sinh lý và o ven.
26 tháng 12. Ãt nhiá»u khá hÆ¡n. Mạch 180, nhịp thở 92, thân nhiệt 41. Camphora, bÆ¡m cho ăn.
27 tháng 12. Mạch l5~ nhịp thở 50. Thân nhiệt 39,8, đồng tỠmắt ~ó phản ứng. Camphora tiêm dưới đa.
28 tháng 12. Khá hÆ¡n nhiá»u. Buổi trÆ°a Ä‘á»™t ngá»™t toát ra nhiá»u mồ hôi, thân nhiệt 37,0. Vết mổ bình thÆ°á»ng. Thay băng...
Bắt đầu ăn được. Thức ăn lá»ng.
29 tháng 12. Bất ngá» phát hiện ra những mảng lông rụng ở trán và hai bên thân. Má»i đến há»™i chẩn: giáo sÆ° chuyên ngà nh bệnh da Vasili Vasihevich BunÄ‘arev và giám đốc bệnh viện thú y thá»±c nghiệm Moskva. TrÆ°á»ng hợp nà y được há» công nháºn là chÆ°a từng có trong các sách báo khoa há»c. Chẩn Ä‘oán chÆ°a được Ä‘Æ°a ra. Thân nhiệt bình thÆ°á»ng.
(Ghi bằng bút chì):
Buổi chiá»u xuất hiện tiếng sủa đầu tiên (8 giá» 15 phút). Äáng chú ý là âm sắc thay đổi hẳn, giá»ng trầm xuống. Thay và o tiếng sủa "gâu gâu' là các âm tiết "a - oâ€, sắc thái hÆ¡i giống tiếng rên..
30 tháng 12. Hiện tượng rụng lông đã mang tÃnh chất hói toà n thể. Kết quả cân tháºt bất ngá»: 30 kg, do xÆ°Æ¡ng phát triển (dà i ra). Chó vẫn nằm nhÆ° trÆ°á»›c.
31 tháng 12. Ä‚n rất nhiá»u.
(Một vệt mực nhoè trong vở. Sau vệt mực là hà ng chữ vội vã).
12 giá» 12 phút trÆ°a con chó phát âm rất rõ: "Ac-itâ€
(Trong vở cách một quãng, và tiếp đó có lẽ là do vội và ng nên viết nhầm):
1 tháng 12 (gạch xoá, chữ lại) 1 tháng giêng năm 1925. Buổi sáng chụp ảnh. Sủa thà nh âm tiết rất rõ "ác-Ãt", nhắc Ä‘i nhắc lại rất to và có vẻ vui mừng. Và o ba giá» chiá»u (viết bằng chữ to) bá»—ng cất tiếng cÆ°á»i (?) khiến cô phục vụ Dina ngất Ä‘i. Buổi tối nhắc Ä‘i nhắc lại tám lần liên tục các từ "ác-it-gnôc", "ác-it".
(Hà ng chữ nghiêng bằng bút chì): Giáo sÆ° đã giải mã tá» "ác- it-gnôc", có nghÄ©a là "Công ty cá". Tháºt kỳ quái.
2 tháng giêng. Chụp ảnh trong khi cÆ°á»i bằng chá»›p manhe. Rá»i giÆ°á»ng dáºy và đứng vững trên hai chân sau chừng nga giá». Cao gần bằng tôi.
(Trong vở có một tỠkẹp thêm và o).
Ná»n khoa há»c Nga suýt nữa thì chịu má»™t tổn thất nặng ná». Bệnh án
Của giáo sư Ph. Ph. Preobrajenski
Và o 1 giá» 13 phút giáo sÆ° Preobrajenski bị ngất lịm. Trong khi ngã, ông Ä‘áºp đầu và o chân ghế. Cho dung dịch thuốc valeriana.
TrÆ°á»›c mắt tôi và Dina, con chó (tất nhiên, nếu nhÆ° có thể gá»i nó là chó) đã chá»i mẹ giáo sÆ° Preobrajenski.
(Một khoảng cách trong vở ghi).
6 tháng giêng (khi thì bằng bút chì, khi thì bằng bút mực).
Hôm nay, sau khi rụng đuôi, nó nói hoà n toà n rõ rà ng từ "quán - bia". Máy ghi âm nhạy liên tục. Có quỷ mới biết thế nà y là thế nà o!!
Tôi hoà n toà n rối trÃ.
Giáo sÆ° ngừng tiếp bệnh nhân. Bắt đầu từ năm giá» sáng trong phòng khám, nÆ¡i sinh váºt đó Ä‘i Ä‘i lại lại, vẳng ra những tiếng chá»i thô tục và mấy từ "Thêm má»™t cặp nữa".
7 tháng giêng. Nó phát âm rất nhiá»u từ: "Xà Ãch", "Hết chá»— rồi", "Báo buổi chiá»u". "Món quà tốt nhất cho trẻ em" và tất cả những từ chá»i rủa tồn tại trong vốn từ vá»±ng tiếng Nga.
Bá» ngoà i của nó trông tháºt quái dị. Lông chỉ còn lại trên đầu, dÆ°á»›i cằm và trên ngá»±c. Toà n thân còn lại của nó trụi lông, da nhão nhợt. ở khu vá»±c các cÆ¡ quan sinh dục - là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bắt đầu trưởng thà nh. Sá» lá»›n lên rất nhiá»u. Trán dốc và thấp.
Trá»i Æ¡i, tôi Ä‘iên lên mất!
Bác Philip Philippovich vẫn chưa bình phục. Phần lớn các quan sát do tôi tiến hà nh. (Ghi âm, chụp ảnh).
Tiếng đồn đã loang ra trong thà nh phố.
Háºu quả không thể tÃnh hết được. Ngà y hôm nay cả ngõ phố cháºt cứng những kẻ vô công rồi nghá» và các bà già . Cho đến táºn giá» bá»n rá»—i hÆ¡i đó vẫn còn đứng dÆ°á»›i cá»a sổ. Trên các báo buổi sáng xuất hiện má»™t thông báo kỳ quặc:
"Những tin đồn vá» ngÆ°á»i sao Hoả ở ngõ Obukhov là hoà n toà n không có căn cứ, chúng do mấy kẻ buôn bán trên phố Sukharevca tung ra và sẽ bị nghiêm trị". Quá»· quái tháºt, ngÆ°á»i sao Hoả nà o? Tất cả những cái nà y đúng nhÆ° trong má»™t cÆ¡n ác má»™ng.
Ở tá» "Báo buổi chiá»u" còn thú vị hÆ¡n - ngÆ°á»i ta viết rằng có má»™t đứa bé vừa sinh ra đã biết chÆ¡i viôlông. Liá»n đó là tranh minh hoạ - chiếc viôlông và ảnh của tôi, phÃa dÆ°á»›i là hà ng chữ "Giáo sÆ° Preobrajenski, ngÆ°á»i đã là m thủ thuáºt Sezar(*) cho ngÆ°á»i mẹ". Äúng là hết chá»— nói... Cái sinh váºt ná» phát âm thêm má»™t từ má»›i:
"Công an".
Hoá ra Daria Pet'rovna yêu thầm tôi và lấy trá»™m tấm ảnh của tôi trong táºp an bom của bác Philip Philippovich. Sau khi tôi Ä‘uổi đám phóng viên Ä‘i, má»™t ngÆ°á»i trong bá»n há» chui và o bếp, và vân vân...
Trong giá» tiếp bệnh nhân tháºt là há»—n loạn! Hôm nay đến 82 lần chuông gá»i. Äiện thoại phải ngắt. Các bà không con nhÆ° phát rồ, xô nhau đến.
Äủ mặt há»™i đồng nhà cá»a do SvonÄ‘er dẫn đầu. Äến để là m gì
- bản thân hỠcũng không biết.
8 tháng giêng. Tối hôm nay đã tiến hà nh há»™i chẩn. Giáo sÆ° Philip Philippovich, nhÆ° má»™t nhà bác há»c chân chÃnh, đã thừa nháºn sai lầm của mình - việc thay thế tuyến yên đã dẫn đến không phải sá»± trẻ hoá, mà là sá»± nhân hoá triệt để (gạch dÆ°á»›i ba lần). Äiá»u nà y không há» là m giảm giá trị chút nà o cái phát minh tuyệt vá»i chấn Ä‘á»™ng nà y của giáo sÆ°.
Sinh váºt ná» hôm nay lần đầu tiên Ä‘i dạo trong căn há»™. Nhìn bóng Ä‘iện ở ngoà i hà nh lang và cÆ°á»i to. Rồi Ä‘i cùng vá»›i bác Philip Philippovich và tôi và o phòng là m việc. Nó đứng vững và ng trên hai chi sau (gạch xoá)... hai chân, gây ấn tượng là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nhá» con và thể trạng kém.
Lại cÆ°á»i ở trong phòng là m việc. Nụ cÆ°á»i của nó gây cảm giác khó chịu và không tá»± nhiên. Rồi nó gãi gáy nhìn quanh, và tôi ghi được má»™t từ má»›i phát âm rất rõ rà ng: "TÆ° sản". Rồi nó chá»i rủa.
Trà ng chá»i rủa nà y rất có hệ thống, liên tục, không ngắt quãng, và có lẽ là hoà n toà n vô nghÄ©a. Nó có vẻ nhÆ° ở má»™t máy ghi âm thuần tuý: hình nhÆ° trÆ°á»›c đây sinh váºt nà y nghe những lá»i chá»i rủa kia ở đâu đó ghi nhá»› chúng má»™t cách máy móc, không có ý thức, và o bá»™ não của mình, và bây giá» ném chúng ra từng băng. NhÆ°ng mà tôi không phải là bác sÄ© tâm thần há»c, quá»· tha ma bắt tôi Ä‘i!
Không hiểu sao những lá»i chá»i rủa nà y lại gây nên ở bác Philip Philippovich má»™t ấn tượng rất nặng ná». Có những thá»i Ä‘iểm ông nhÆ° mất bình tÄ©nh, không giữ được thái Ä‘á»™ quan sát các hiện tượng má»™t cách lạnh lùng và chuẩn má»±c. Chẳng hạn, trong lúc sinh váºt ná» Ä‘ang tuôn ra hà ng trà ng chá»i rủa thì ông bá»—ng cáu kỉnh quát:
- Thôi ngay!
NhÆ°ng Ä‘iá»u đó chẳng mang lại hiệu quả gì.
Sau cuá»™c dạo chÆ¡i qua phòng là m việc, bằng ná»— lá»±c chung Sarik đã được Ä‘Æ°a trở lại phòng khám. Tiếp đó diá»…n ra cuá»™c há»™i ý giữa tôi vá»›i bác Philip Philippovich. Cần phải thú nháºn rằng đây là lần đầu tiên tôi trông thấy con ngÆ°á»i thông minh lá»—i lạc và tá»± tin nà y tá» ra bối rối. Vừa lẩm bẩm hát theo thói quen hà ng ngà y, ông vừa há»i: "Chúng ta sẽ là m gì bây giá»?" Rồi tá»± mình trả lá»i nguyên văn nhÆ° sau: "May Ä‘o Moskva, đúng thế... "Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a". May Ä‘o Moskva, bác sÄ© thân mến ạ..."
Tôi không hiểu gì cả. Ông giải thÃch: - “IVan ArnolÄ‘ovich, tôi nhá» anh mua cho nó đồ lót, quần dà i, áo vét".
9 tháng giêng. Vốn từ cứ trung bình năm phút tăng má»™t từ má»›i, còn kể từ sáng nay thêm các câu trá»n vẹn. Giống nhÆ° chúng trÆ°á»›c đây bị đông cứng lại trong ý thức, giá» Ä‘ang tan dần và thoát ra ngoà i.
Những từ đã thoát ra liá»n được giữ lại trong vốn sá» dụng. Từ chiá»u qua máy ghi âm đã ghi lại: "Không được chen lấn", "đồ đểu', "xuống khá»i báºc ngay", "tao sẽ cho mà y biết tay", "sá»± thú nháºn của Hoa Kỳ" và "bếp dầu'.
10 tháng giêng. Bắt đầu việc mặc quần áo. Äồng ý mặc áo lót má»™t cách dá»… dà ng, tháºm chà còn tÆ°Æ¡i cÆ°á»i vui vẻ Không chịu mặc quần lót, tỠý phản đối bằng những tiếng hét khà n khà n: "Äứng và o hà ng Ä‘i, quân chó đẻ, đứng và o hà ng'" Cuối cùng đã mặc xong. Tất chân hÆ¡i rá»™ng.
(Tiếp đó trong vở là những hình vẽ, có thể Ä‘oán được đó là sÆ¡ đồ mô tả quá trình biến chân chó thà nh chân ngÆ°á»i).
Ná»a sau của bá»™ xÆ°Æ¡ng chân (planta)(*) kéo dà i ra. Các ngón duá»—i dà i. Móng. Lặp Ä‘i lặp lại có hệ thống việc huấn luyện sá» dụng buồng vệ sinh.
Tâm trạng những ngÆ°á»i phục vụ rất nặng ná».
NhÆ°ng cần phải ghi nháºn rằng sinh váºt nà y hiểu biết khá nhanh. Má»i việc có thể sẽ ổn.
11 tháng giêng. Äã hoà n toà n quen vá»›i quần. Nói má»™t câu đùa vui khá dà i: "Nà o, cho tôi xin má»™t Ä‘iếu thuốc, Æ¡i anh quần sá»c dà i lÆ°á»›t thÆ°á»›t".
Lông ở trên đầu má»m và mượt nhÆ° tÆ¡. Dá»… nhầm vá»›i tóc. NhÆ°ng trên đỉnh đầu vẫn còn mấy vết sém. Hôm nay những lông tÆ¡ cuối cùng ở tai đã rụng hết. Ä‚n khủng khiếp. Rất thÃch cá mòi.
Và o năm giá» chiá»u xảy ra má»™t sá»± kiện: lần đầu tiên những lá»i của sinh váºt nà y phát ra không tách rá»i hiện tượng xung quanh, mà là phản ứng đối vá»›i chúng. Cụ thể là , khi giáo sÆ° ra lệnh:
"Không được ném thức ăn thừa xuống sà n", nó bất ngỠđáp: "Xéo đi đồ mạt kiếp!"
Philip Philippovich sá»ng sốt, nhÆ°ng sau đó bình tÄ©nh lại và nói:
Nếu nhÆ° nhà ngÆ°Æ¡i còn dám chá»i ta hoặc bác sÄ©, nhà ngÆ°Æ¡i sẽ ăn đòn nên thân đấy.
Tôi đã chụp được ảnh Sarik và o đúng khoảnh khắc đó. Tôi dám chắc là nó hiểu được lá»i của giáo sÆ°. Má»™t thoáng cáu kỉnh lÆ°á»›t qua mặt nó. Nó nhìn gÆ°á»m gÆ°á»m khá giáºn dữ nhÆ°ng im lặng.
Hoan hô, nó hiểu được!
12 tháng giêng. Cho hai tay và o túi quần. Dần dần bá»›t chá»i rủa.
Huýt gió bà i "ôi nà y quả táo xinh".
Có thể nói chuyện được vá»›i ngÆ°á»i khác.
Tôi không thể không Ä‘Æ°a ra và i giả thuyết: giá» thì hẵng tạm vứt cái chuyện trẻ hoá kia Ä‘i cho quá»· sứ đã. Có má»™t vấn Ä‘á» khác quan trá»ng hÆ¡n rất nhiá»u: thà nghiệm tuyệt vá»i của giáo sÆ° Preobrajenski đã khám phá ra má»™t trong những bà máºt của bá»™ não ngÆ°á»i. Từ nay các chức năng bà ẩn của tuyến yên - phần phụ của não - đã được giải thÃch. Nó xác định diện mạo của con ngÆ°á»i, các hoocmon của nó có thể coi là các hoocmon quan trá»ng nhất trong cÆ¡ thể - các hoocmon diện mạo. Bắt đầu mở ra má»™t lÄ©nh vá»±c má»›i trong khoa há»c: không cần bình cổ cong của Phaust vẫn tạo ra được homunculus(*). Con dao mổ của nhà phẫu thuáºt đã cho ra Ä‘á»i má»™t Ä‘Æ¡n vị ngÆ°á»i má»›i. Giáo sÆ° Preobrajenski Ä‘Ãch thá»±c là má»™t đấng tạo hoá. (Vệt nhoà ).
NhÆ°ng tôi đã Ä‘i lạc Ä‘á»... Váºy là , nó có thể nói chuyện vá»›i ngÆ°á»i khác. Theo giả thuyết của tôi, căn nguyên là nhÆ° sau: tuyến yên ngÆ°á»i được ghép và o đã mở ra trung tâm ngôn ngữ trong não chó, và các từ cứ thế mà tuôn ra. Theo tôi, trÆ°á»›c mặt chúng ta là bá»™ não đã phát triển được là m sống lại chứ không phải não được tạo ra má»›i. Ôi, má»™t sá»± khẳng định tuyệt vá»i của há»c thuyết tiến hoá! Ôi, má»™t chuôi mắt xÃch vÄ© đại từ chó đến nhà hoá há»c MenÄ‘eleev!
Và thêm má»™t giả thuyết của tôi: bá»™ não của Sarik trong giai Ä‘oạn là m chó của Ä‘á»i nó đã tÃch góp được vô số khái niệm. Tất cả những từ nó bắt đầu sá» dụng trÆ°á»›c hết là những từ đầu Ä‘Æ°á»ng xó chợ mà nó nghe được và lÆ°u giữ lại trong não. Bây giá» má»—i lúc Ä‘i ngoà i phố, tôi nhìn những con chó gặp trên Ä‘Æ°á»ng vá»›i má»™t ná»—i kinh hoà ng ngấm ngầm. Có trá»i má»›i biết được những gì ẩn giấu trong các bá»™ não của chúng.
Sarik biết Ä‘á»c. Biết Ä‘á»c!!! (ba dấu chấm than). Tôi đã Ä‘oán ra Ä‘iá»u đó? Qua từ "Công ty cá"! Äúng là nó Ä‘á»c ngược từ cuối từ lên. Tháºm chà tôi còn biết lá»i giải của câu đố nà y nằm ở đâu: trong quãng trống giữa các thần kinh thị giác của chó.
Chuyện gì Ä‘ang xảy ra ở Moskva - trà tuệ con ngÆ°á»i không thể nà o hiểu nổi. Bảy tay lái buôn ở phố Sukharevka đã phải ngồi tù vì tá»™i tung tin đồn đại vá» ngà y táºn thế mà những ngÆ°á»i Bolsevich sẽ gây ra. Daria Pet'rovna kể nhÆ° váºy và tháºm chà còn nói ra cụ thể ngà y tháng: ngà y 28 tháng 11 năm 1925, và o ngà y lá»… đức thánh tuẫn vì đạo Stephan, trái đất sẽ văng lên trục. trá»i... Má»™t và i kẻ bịp bợm đã bắt đầu Ä‘i rao giảng. Vá»›i cái tuyến yên kia chúng ta đã biến căn há»™ thà nh má»™t thứ quán trỠđến mức chỉ muốn bá» chạy không ngoái cổ lại. Tôi đã chuyển đến nhà giáo sÆ° Preobrajenski theo yêu cầu của ông và ngủ ở phòng tiếp khách cùng Sarik. Phòng khám biến thà nh phòng tiếp khách. SvonÄ‘er hoá ra đã nói đúng. Há»™i đồng nhà cá»a hà há»ng. Trong các tủ không còn lấy má»™t tấm kÃnh nà o, vì Sarik cứ nhảy loạn cả lên. Phải khó khăn lắm má»›i bắt nó chừa được.
Có má»™t cái gì đó kỳ lạ xảy ra vá»›i giáo sÆ° Philip Philippovich. Khi tôi kể vá»›i ông vá» những giả thuyết của mình và vá» hy vá»ng giáo dục Sarik thà nh má»™t nhân cách có tâm lý phát triển cao, ông cÆ°á»i khẩy và đáp: "Anh nghÄ© thế à ?" Giá»ng của ông có vẻ không là nh. Chẳng lẽ tôi sai lầm? Ông già đã nghÄ© ra má»™t Ä‘iá»u gì đó. Trong khi tôi loay hoay vá»›i táºp bệnh sá» nà y thì ông ngồi Ä‘á»c hồ sÆ¡ của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đã cho chúng tôi tuyến yên.
(Trong vở có một tỠghép thêm và o):
Lim Grigorievich Trugunkin, 25(*) tuổi, độc thân. Ngoà i đảng, quần chúng cảm tình. Ra toà ba lần và được trắng án: lần thứ nhất do không đủ tang chứng, lần thứ hai nhỠthà nh phần xuất thân cứu thoát, lần thứ ba - 15 năm khổ sai án treo. Ăn cắp. NghỠnghiệp) - chơi đà n balalaika ở các tiệm ăn.
NgÆ°á»i thấp nhá», thể trạng yếu. Gan giãn rá»™ng (vì rượu). Nguyên nhân tá» vong - bị dao đâm và o tim ở quán bia (quán "TÃn hiệu dừng" ở cá»a ô Preobrajenskaia).
Ông già vẫn ngồi mãi với bản hồ sơ bệnh của Khai. Tôi không hiểu có vấn đỠgì đây. Ông lẩm bẩm vỠviệc không nghĩ trước đến chuyện xem xét toà n bộ thi hà i của Trugunkin ở phòng giải phẫu bệnh lý. Có vấn đỠgì, tôi không hiểu! Tuyến yên của ai thì có gì khác nhau đâu?
17 tháng giêng. Äã mấy ngà y qua không ghi: bị cúm.
Trong thá»i gian đó diện mạo cuối cùng của Sarik đã được xác định:
a) Má»™t con ngÆ°á»i có cấu tạo cÆ¡ thể hoà n chỉnh;
b) Cân nặng gần ba put(*) ;
c) Cỡ ngÆ°á»i thấp nhá»;
d) Äầu nhá»;
e) Bắt đầu hút thuốc;
g) Ä‚n thức ăn của ngÆ°á»i;
h) Tự mặc quần áo;
i) Nói chuyện trôi chảy.
Tuyến yên là thế đấy (vệt nhoà ).
Äến đây tôi kết thúc bản bệnh sá» nà y. TrÆ°á»›c mắt chúng ta là má»™t cÆ¡ thể má»›i, việc theo dõi nó phải thá»±c hiện từ đầu.
Kèm theo hồ sơ nà y có: các bản ghi tốc ký, băng ghi âm, ảnh chụp.
Ký tên: Trợ lý giáo sư Ph. Ph. Preobrajenski, Bác sĩ Bormental.
CHÆ¯Æ NG SÃU
Má»™t buổi chiá»u mùa đông, cuối tháng giêng. Và o trượt giỠăn cÆ¡m và tiếp bệnh nhân. Trên thanh Ä‘Ã thượng của cánh cá»a dẫn và o phòng tiếp khách treo má»™t tá» giấy trắng vá»›i dòng chữ do chÃnh tay Preobrajenski viết:
"Cấm ăn hạt hướng dương trong nhà ! Ph. Preobrajenski.
Và hà ng chữ cái to tướng viết bằng bút chì xanh của Bormental:
"Cấm chÆ¡i các loại nhạc cụ từ năm giá» chiá»u cho đến bảy giá» sáng".
Tiếp đó là chữ của Dina:
"Khi nà o trở vá», nhá»› nói vá»›i bác Philip Philippovich rằng không biết anh ta Ä‘i đâu cả. Bác Phedor bảo anh ta Ä‘i vá»›i SvonÄ‘er".
Chữ của Preobrajenski:
"Tôi phải chá» ngÆ°á»i thợ kÃnh hà ng trăm năm nữa hay sao?" Chữ của Daria Pet'rovna (việt in):
"Dina Ä‘i ra cá»a hà ng, nói rằng sẽ dẫn vá»".
Trong phòng ăn, dÆ°á»›i ánh sáng toả ra từ chiếc tán đèn bằng vải lụa, trá»i hệt nhÆ° đã vỠđêm. ánh đèn từ tủ buýp phê hắt ra nhÆ° bị cắt là m đôi - tấm kÃnh cá»a dán má»™t Ä‘Æ°á»ng chữ tháºp chéo suốt từ mép bên nà y đến mép bên kia. Philip Philippovich cúi xuống mặt bà n trên tá» báo lá»›n trải rá»™ng. Khuôn mặt của ông loáng lên những tia chá»›p và qua kẽ răng của ông rÆ¡i xuống những lá»i nói nhát gừng, cụt lủn, nhÆ° tiếng chim gù. Ông Ä‘ang Ä‘á»c má»™t mẩu tin:
Hoà n toà n không còn nghi ngá» rằng đó là đứa con ngoà i giá thú (nhÆ° thÆ°á»ng vẫn nói trong cái xã há»™i tÆ° sản thối nát) của ông ta. Các phần tá» tÆ° sản giả hiệu bác há»c của chúng ta tiêu khiển nhÆ° thế đấy! Chiếm má»™t mình bảy căn phòng thì ai cÅ©ng biết cách, cho đến khi lưỡi gÆ°Æ¡m công lý chÆ°a vung lên Ä‘á» rá»±c trên đầu chúngâ€.
Sv...râ€
Tiếng Ä‘Ã n balalaika vang lên dai dẳng vá»›i má»™t sá»± nhanh nhẹn ngang tà ng phÃa sau hai bức tÆ°á»ng, và những âm thanh của khúc biến tấu rối rắm "DÆ°á»›i ánh trăng soi" trá»™n lẫn trong đầu Philip Philippovich vá»›i những lá»i lẽ của mẩu tin thà nh má»™t má»› hổ lốn đáng ghét. Äá»c xong, ông nhổ khan qua vai và bất giác cất tiếng hát qua kẽ răng:
"Dưới á-á-ánh trăng so-o-oi... dưới á-á-ánh trăng so-o-oi... dưới á-á-ánh trăng so-o-oi..." Hừ, cái bà i hát quỷ quái nà y, đã bám chặt và o rồi!
Ông bấm chuông. Khuôn mặt của Dina thò và o giữa hai tấm mà n cá»a.
- Nóivá»›i anh ta là đã năm giá» rồi, để anh ta thôi Ä‘i, và gá»i anh ta đến đây.
*
* *
Philip Philippovich ngồi trong ghế bà nh cạnh bà n. Giữa những ngón tay của bà n tay trái thò ra mẩu xì gà hút dở mầu nâu. Äứng cạnh mà n cá»a, tá»±a lÆ°ng và o mép cá»a, hai chân bắt chéo lên nhau, là má»™t con ngÆ°á»i thấp nhá», có vẻ ngoà i khó gây thiện cảm. Tóc trên đầu gã thô cứng, má»c thà nh từng túm nhÆ° những bụi cây trên má»™t bãi đất bị Ä‘Ã o xá»›i, còn khuôn mặt phủ đầy lá»›p lông không cạo. Mảng trán thấp tịt đến mức đáng ngạc nhiên.
Má»› tóc bà n chải gần nhÆ° bò xuống sát liá»n ngay vá»›i hà ng lông mà y Ä‘en má»c má»™t cách hết sức vô tổ chức.
Chiếc áo vét bị rách toạc ở dÆ°á»›i nách trái dÃnh đầy rÆ¡m, quần dà i bằng vải sá»c thủng gối phải, còn đầu gối trái bết má»™t mảng sÆ¡n mầu tÃm nhạt. Trên cổ của gã ngÆ°á»i đó Ä‘eo má»™t tấm cravát mầu xanh chói loè loẹt vá»›i chiếc kim găm giả hồng ngá»c. Mầu của chiếc cravát nà y sặc sỡ đến mức thỉnh thoảng nhắm cặp mắt mệt má»i của mình lại, Philip Philippovich thấy trong bóng tối Ä‘en ngòm, khi thì trên trần nhà , khi thì trên tÆ°á»ng, má»™t ngá»n Ä‘uốc sáng rá»±c toả tán xanh lục. Vừa mở mắt ra, ông lại bị loá mù má»™t lần nữa, vì từ dÆ°á»›i sà n nhà , đôi giầy bốt tin ghệt trắng sÆ¡n véc ai hắt thẳng và o mắt ông má»™t luồng ánh sáng hình rẻ quạt.
"Cứ hệt nhÆ° Ä‘i ủng cao su", - Philip Philippovich nghÄ© vá»›i má»™t cảm giác khó chịu, thở dà i nặng ná», rồi quay ra loay hoay vá»›i Ä‘iếu xì gà tắt lá»a. Gã ngÆ°á»i đứng cạnh cá»a nhìn giáo sÆ° bằng ánh mắt mỠđục và rÃt thuốc lá, tà n thuốc rÆ¡i cả lên ngá»±c áo sÆ¡ mi. Chiếc đồng hồ treo trên tÆ°á»ng cạnh con gà thông bằng gá»— đánh năm tiếng chuông. Khi Philip Philippovich bắt đầu cuá»™c nói chuyện, phÃa trong há»™p đồng hồ có má»™t cái gì đó vẫn còn rên rỉ.
- Tôi hình như đã hai lần bảo anh không ngủ trên gác lò sưởi ở trong bếp, nhất lại là ban ngà y?
Gã ngÆ°á»i ho khà n khà n hệt nhÆ° bị hóc xÆ°Æ¡ng, rồi đáp:
- Ở trong bếp không khà dễ chịu hơn.
Giá»ng của gã rất khác thÆ°á»ng, vừa khà n khà n, lại vừa ồm ồm, hệt nhÆ° chõ miệng và o má»™t cái thùng nhá» mà nói.
Philip Philippovich lắc đầu, há»i:
- Cái của nợ kinh tởm nà y ở đâu ra? Tôi nói cái cravát ấy.
Gã ngÆ°á»i Ä‘Æ°a mắt theo ngón tay, nhìn xuống chiếc cravát qua đôi môi dẩu ra:
- Tại sao lại "kinh tởm"? - gã cất tiếng. - Một chiếc cravát rất kẻng. Daria Pet'rovna tặng đấy.
- Daria Pet'rovna tặng anh má»™t váºt gá»›m guốc, cÅ©ng nhÆ° đôi già y kia. Cái thứ ngá»› ngẩn loè loẹt nà y là cái gì? ở đâu ra? Tôi đã bảo nhÆ° thế nà o? Mua má»™t đôi già y cho lị-ịch sá»±-Æ°! Thế mà cái gì thế nà y? Chẳng lẽ bác sÄ© Bormental chá»n những thứ nà y à ?
- Tôi bảo anh ấy mua loại già y sÆ¡n véc ni. Chẳng lẽ tôi thua kém ngÆ°á»i khác à ? Ông cứ ra phố Kuznetski mà xem, ai cÅ©ng Ä‘i già y véc ni cả.
Philip Philippovich lại lắc đầu và nói dứt khoát:
- Từ nay không ngủ trên gác lò sưởi nữa, hiểu chÆ°a? Tại sao lại cứ là m cái Ä‘iá»u xấc láo nhÆ° váºy ! Anh quấy rầy ngÆ°á»i khác, ở đó toà n phụ nữ cả.
Mặt gã ngÆ°á»i tối sầm lại và cặp môi dẩu dà i ra:
- Hừ, phụ nữ thì đã sao. Ghê gá»›m chÆ°a. Cứ là m nhÆ° các bà lá»›n không bằng. Má»™t lÅ© Ä‘Ã y tá»› bình thÆ°á»ng mà vênh váo cứ nhÆ° nữ chÃnh uá»· ấy. Äây chắc là ả Dinka há»›t lẻo.
Philip Philippovich lừ mắt nghiêm khắc :
- Không được gá»i Dinka là ả Dinka! Rõ chÆ°a? Im lặng.
- Rõ chÆ°a, tôi há»i anh.
- Rõ.
- Vứt cái miếng giẻ bẩn thỉu trên cổ ấy Ä‘i. Anh... mà y... anh thá» nhìn trong gÆ°Æ¡ng xem mình giống ai. Má»™t thằng há». Không vứt tà n thuốc xuống sà n nhà - tôi đã bảo hà ng trăm lần rồi. Và là m sao để tôi không nghe thấy má»™t lá»i chá»i tục nà o ở trong căn há»™ nà y nữa ! Không nhổ báºy! ống nhổ kia. Các bồn vệ sinh phải sá» dụng cẩn tháºn. Chấm dứt nói chuyện vá»›i Dina. Cô ấy kêu rằng anh rình mò cô ấy trong bóng tối. Coi chừng đấy! Ai trả lá»i bệnh nhân: "Có chó nà o biết được!" Thế nà o, anh Ä‘ang ở trong má»™t quán rượu hay sao, hả?.
- Mà sao thế bố, bố gò ép con quá đấy, - gã ngÆ°á»i bá»—ng nói mếu máo.
Philip Philippovich Ä‘á» mặt, cặp kÃnh loáng lên.
- Ai ở đây là bố của anh? ở đâu ra cái thói suồng sã quá trá»›n nhÆ° thế. Liệu đấy, để từ nay tôi không nghe thấy cái từ đó nữa. Hãy gá»i tôi theo tên và phụ danh(*)?
Má»™t nét táo tợn loé lên trên mặt gã ngÆ°á»i.
- NhÆ°ng sao mà ông... Nà o là không nhổ. Nà o là không hút. Nà o là không được Ä‘i... Thế nà y có nghÄ©a là thế nà o? Cứ hệt nhÆ° trên tà u Ä‘iện ấy? Ông không để cho tôi sống nữa sao? Còn vá» chuyện "bố" ấy mà - ông nói váºy chỉ bằng thừa. Chẳng lẽ tôi đã Ä‘á» nghị ông mổ cho tôi Æ°? - gã ngÆ°á»i sủa lên phẫn ná»™. - Má»™t việc là m tháºt tốt đẹp. Äè ngá»a con ngÆ°á»i ta ra, lấy dao khoét đầu khoét bụng, còn bây giá» thì khinh miệt. Tôi có lẽ là đã không đồng ý mổ. Mà cả... (gã ngÆ°á»i ngÆ°á»›c mắt 'lên trần nhà , nhÆ° thể Ä‘ang cố nhá»› má»™t công thức nà o đó) cả những thân nhân của tôi cÅ©ng váºy. Có lẽ tôi có quyá»n Ä‘Æ°a Ä‘Æ¡n kiện đấy.
Cặp mắt của Philip Philippovich trở nên tròn xoe tuyệt đối, Ä‘iếu xì gà rÆ¡i tuá»™t khá»i tay. "Hừ, đúng là thằng láo!" - má»™t ý nghÄ© thoáng qua trong đầu ông.
- Thì ra anh không hà i lòng là ta đã là m cho anh thà nh ngÆ°á»i? - ông nheo nheo mắt há»i. - Thế nghÄ©a là anh lại muốn lang thang ở cái bãi rác? Nằm co quắp cạnh các bức tÆ°á»ng ngoà i cổng? Hừ, nếu tôi biết váºy...
- Cái gì mà ông cứ Ä‘ay nghiến mãi thế - bãi rác vá»›i bãi rưởi. Miếng ăn của tôi, tôi tá»± kiếm lấy. Còn nếu nhÆ° tôi lần ấy chết ngá»m dÆ°á»›i lưỡi dao của ông thì sao? ông sẽ nói gì vá» Ä‘iá»u đó, hỠđồng chÃ?
- Gá»i tôi là Philip Philippovich? - Philip Philippovich giáºn dữ quát. - Tôi không phải là đồng chà của anh! Tháºt là quái đản! - "ác má»™ng, đúng là ác má»™ng!" - ông nghÄ© trong đầu.
- Chứ sao nữa, tất nhiên là thế rồi... - gã ngÆ°á»i mỉa mai cất tiếng và đổi chân vá»›i má»™t vẻ đắc thắng, chúng tôi hiểu lắm chứ. Chúng tôi thì là m sao có thể đồng chà vá»›i ông? Äâu có được! TrÆ°á»ng đại há»c chúng tôi chÆ°a qua, căn há»™ mÆ°á»i lăm phòng có bồn tắm, chúng tôi chÆ°a được ở. Chỉ có Ä‘iá»u bây giỠđã đến lúc từ bá» những cái đó Ä‘i thôi. Ngà y nay ngÆ°á»i nà o cÅ©ng có quyá»n của mình...
Philip Philippovich tái mặt, nghe những lá»i lẽ của gã ngÆ°á»i. Hắn ngừng nói, vẻ dÆ°Æ¡ng dÆ°Æ¡ng bÆ°á»›c đến bên chiếc gạt tà n, vá»›i Ä‘iếu thuốc nhầu nát cầm trong tay. Dáng Ä‘i của hắn lắc lÆ° vẻ ngang tà ng. Hắn dụi đầu thuốc trong lòng chiếc gạt tà n bằng sứ rất lâu vá»›i bá»™ mặt nhÆ° muốn nói lên thà nh lá»i:
"Cho ông đây nà y! Äây nà y!" Dụi tắt Ä‘iếu thuốc, trong khi bÆ°á»›c vá» chá»— cÅ©, hắn bá»—ng đánh váºp hai hà m răng và o nhau và dúi mÅ©i và o dÆ°á»›i nách.
- Bắt ráºn bằng tay! Bằng tay! - Philip Philippovich quát lên dữ tợn. - Và tôi tháºt không hiểu, anh lấy ráºn từ đâu ra?
- Mà sao, chẳng lẽ tôi đẻ ra chúng à ? - gã ngÆ°á»i tá»± ái. - Có lẽ là lÅ© ráºn yêu tôi, - vừa nói hắn vừa lấy ngón tay ngoáy dÆ°á»›i lần vải lót ống tay áo và ném và o không khà má»™t nhúm lông nhẹ mầu hung.
Philip Philippovich ngÆ°á»›c ánh mắt nhìn những hình hoa lá trang trà trên trần nhà và gõ ngón tay lên bà n. Gã ngÆ°á»i, sau khi trừng phạt xong con ráºn, bÆ°á»›c lùi ra xa và ngồi xuống má»™t chiếc ghế. Hai tay của hắn co lên đặt trÆ°á»›c ngá»±c, bà n tay gáºp lại buông thõng dá»c theo tấm ve áo vét. Mắt nhìn xuống sà n. Hắn ngắm nghÃa đôi già y của mình, và điá»u đó mang lại cho hắn má»™t khoái cảm lá»›n. Philip Philippovich nhìn đôi già y mÅ©i tù hắt ánh sáng gay gắt, nheo mắt lại và nói:
- Anh có vấn đỠgì muốn thông báo với tôi?
- Vấn Ä‘á» vấn Ä‘iếm gì đâu! Má»™t việc Ä‘Æ¡n giản thôi mà . Giấy tá» tuỳ thân, ông Philip Philippovich ạ, tôi cần giấy tá».
Philip Philippovich hÆ¡i sá»ng sốt.
- Hừm... quá»· quái tháºt! Giấy tá»! Quả nhiên... HÆ°-ừm... mà , có thể, cái nà y có thể bằng cánh nà o đó không cần... - giá»ng của ông nghe thiếu tá»± tin và rầu rÄ©.
- Ông bá» quá cho, - gã ngÆ°á»i nói đầy tá»± tin, - là m sao lại không có giấy tỠđược? Äiá»u đó thì xin lá»—i. Ông cÅ©ng biết đấy, ngÆ°á»i không có giấy tá» thì bị nghiêm cấm tồn tại. Thứ nhất, há»™i đồng nhà cá»a...
- Há»™i đồng nhà cá»a liên quan gì ở đây?
- Sao lại không liên quan? Gặp bao giá» cÅ©ng há»i: thÆ°a anh kÃnh mến, bao giá» thì anh đăng kà đấy?
- Ôi lạy Chúa, - Philip Philippovich thốt lên, ngán ngẩm, - gặp, há»i... Tôi hình dung ra anh nói gì vá»›i há». NhÆ°ng tôi đã cấm anh lê la ngoà i cầu thang kia mà .
- Sao, chẳng lẽ tôi là tù khổ sai à ? - gã ngÆ°á»i tá» ra ngạc nhiên, và cái ý thức vá» lẽ phải của mình cháy lên tháºm chà ở cả trên chiếc kim găm bằng hồng ngá»c giả của hắn. - Sao lại là "lê la"?! Những từ nhục mạ. Tôi cÅ©ng Ä‘i lại nhÆ° má»i ngÆ°á»i khác.
Vừa nói, hắn vừa kéo miết đôi chân đi già y vécni trên sà n nhà .
Philip Philippovich im lặng, mắt nhìn đi hướng khác. "Dù sao cũng phải kìm mình lại," - ông nghĩ.
Bước đến bên tủ buýp phê, ông uống một hơi cạn cốc nước.
- Äược rồi, - ông cất tiếng bình tÄ©nh hÆ¡n, - sá»± việc không phải ở lá»i nói. Váºy thì cái há»™i đồng nhà cá»a dá»… thÆ°Æ¡ng của anh nói gì?
- Há» thì còn nói gì nữa... Mà ông rủa há» "dá»… thÆ°Æ¡ng" là vô Ãch. Há» bảo vệ quyá»n lợi.
- Quyá»n lợi của ai, cho phép tôi được há»i?
- Rõ là của ai rồi - của ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng.
- Tại sao anh lại là ngÆ°á»i lao Ä‘á»™ng?
- Thì hiển nhiên tôi không phải là dân Nẹp.(*)
- Hừ, thôi được. Thế há» cần gì trong việc bảo vệ quyá»n lợi cách mạng của anh?
- Cái đó thì rõ rồi - đăng ký cÆ° trú cho tôi. Há» nói: Ä‘á»i thuở nà o lại có ngÆ°á»i sống ở Moskva mà không đăng ký há»™ tịch. Äó là má»™t. NhÆ°ng cái quan trá»ng nhất là phiếu kiểm kê nhân khẩu. Tôi không muốn mang tiếng là ngÆ°á»i Ä‘Ã o ngÅ©. Rồi lại còn công Ä‘oà n, sở lao Ä‘á»™ng...
- Cho phép tôi được biết, tôi phải dá»±a và o đâu để đăng kà cho anh? Dá»±a theo cái khăn trải bà n ăn nà y hay theo số há»™ khẩu của tôi? Dù sao thì cÅ©ng phải tÃnh đến hoà n cảnh chứ I Äừng quên rằng anh... è... Hừm... anh là , có thể nói, má»™t sinh váºt được sinh ra bất ngá», má»™t tạo váºt thà nghiệm.- Philip Philippovich nói má»—i lúc má»™t thiếu tá»± tin hÆ¡n.
Gã ngÆ°á»i im lặng má»™t cách đắc thắng.
- Äược rồi. Thế nhÆ°ng rốt cuá»™c thì phải là m gì để đăng ký cho anh và nói chung sắp xếp má»i chuyện theo kế hoạch của cái há»™i đồng nhà cá»a kia của anh? Bởi vì cả há» lẫn tên anh Ä‘á»u không có.
- Ông nói nhÆ° váºy là không công bằng. Tên thì tôi có thể chá»n cho mình má»™t cách hết sức dá»… dà ng. In má»™t mẩu tin lên báo, thế là xong.
- Thế anh lấy tên gì?
Gã ngÆ°á»i sá»a lại cravát và đáp gá»n:
- Poligraph Poligraphovich.(*)
- Äừng nói ngá»› ngẩn nữa, - Philip Philippovich cau mà y nói. - Tôi nói nghiêm chỉnh vá»›i anh đấy.
Má»™t nụ cÆ°á»i nhạt Ä‘á»™c địa là m méo mó hà ng ria của gã ngÆ°á»i.
- Tôi tháºt không hiểu nổi, - hắn nói bằng giá»ng vui vẻ và đầy hiểu biết. - Tôi thì chá»i mẹ không được phép, nhổ báºy không được phép. Còn ở miệng ông thì tôi chỉ nghe "ngá»› ngẩn, ngá»› ngẩn". Hình nhÆ° ở Liên bang Cá»™ng hoà xã há»™i chủ nghÄ©a Xô viết nà y chỉ có các giáo sÆ° là được phép chá»i hay sao ấy.
Philip Philippovich bốc máu lên mặt; và trong khi rót nÆ°á»›c trong bình ra, ông đánh vỡ má»™t chiếc cốc. Uống cạn nÆ°á»›c trong má»™t chiếc cốc khác, ông nghÄ©: "Chỉ thêm Ãt nữa là hắn ta sẽ bắt đầu dạy mình và hắn sẽ hoà n toà n có lý. Mình không thể kìm mình được nữa".
Ông quay ngÆ°á»i trên ghế ngồi, vá»›i vẻ lịch thiệp thái quá đặt cốc nÆ°á»›c xuống và nói bằng giá»ng rắn rá»i sắt đá:
- Xin lá»—i. Thần kinh tôi quá căng thẳng. Tôi cảm thấy cái tên của anh có vẻ kỳ quặc. Tôi muốn biết anh Ä‘Ã o ở đâu ra má»™t cái tên nhÆ° váºy?
- Äó là theo lá»i khuyên của há»™i đồng nhà cá»a. Há» xem lịch, há»i tôi thÃch tên nà o. Tôi chá»n má»™t tên.
- Không má»™t tá» lịch nà o có cái gì nhÆ° váºy cả.
- Tháºt đáng ngạc nhiên, - gã ngÆ°á»i cÆ°á»i khẩy, - nó treo ở phòng khám của ông ấy.
Không đứng lên, Philip Philippovich vÆ°Æ¡n tay ấn nút Ä‘iện trên tÆ°á»ng, và Dina xuất hiện sau tiếng chuông gá»i.
- Lấy tỠlịch ở phòng khám và o đây.
Má»™t thoáng im lặng. Khi Dina mang tá» lịch đến, Philip Philippovich há»i:
- Ở đâu?
- Lễ tổ chức và o mồng bốn tháng Ba.(*)
- Chỉ xem... Hừm... Quá»· quái tháºt... Cho và o lò sưởi Dina, ngay bây giá».
Dina sợ hãi tròn mắt mang tá» lịch Ä‘i ra, còn gã ngÆ°á»i lắc đầu đầy trách móc.
- Thế còn h�
- HỠthì tôi đồng ý kế thừa.
- Sao? Kế thừa? Cụ thể?
- Sarikov.
*
* *
Äứng trÆ°á»›c bà n trong phòng là m việc là chủ tịch há»™i đồng nhà cá»a mặc chiếc áo khoác ngắn bằng da. Bác sÄ© Bormental ngồi trong ghế bà nh. Trên khuôn mặt hồng hà o vì lạnh của bác sÄ© (anh vừa má»›i vỠđến nÆ¡i) cÅ©ng lá»™ má»™t vẻ bối rối hệt nhÆ° ở Philip Phiìippovich ngồi bên cạnh.
- Viết nhÆ° thế nà o? - ông nóng nảy há»i.
- Có gì đâu, - SvonÄ‘er đáp.- Sá»± việc rất Ä‘Æ¡n giản. Viết giấy chứng thá»±c, thÆ°a giáo sÆ°. Rằng ngÆ°á»i mang giấy nà y Ä‘Ãch thá»±c là Sarikov Pohgraph. Poligraphovich, hèm... được sinh ra... hèm... trong ăn há»™ của ông Bormental cáu kỉnh cá»±a quáºy trong ghế. Philip Philippovich giáºt giáºt ria mép.
- Hừm... đúng là quá»· quái? Không thể nà o hình dung ra má»™t chuyện nà o ngá»› ngẩn hÆ¡n. Anh ta không sinh ra ở đâu cả, mà đơn giản chỉ là ... nói ngắn gá»n...
- Äó là việc của ông, - SvonÄ‘er nối vá»›i vẻ Ä‘á»™c địa thản nhiên,
- là anh ta sinh ra hay không...
- Tóm lại và nói chung là ông là m thà nghiệm, giáo sÆ° ạ? ChÃnh ông đã là m ra công dân Sarikov. Và bằng má»™t cánh hết sức Ä‘Æ¡n giản, - Sarikov đứng cạnh tủ sách sủa ra. Hắn Ä‘ang ngắm nghÃa bóng chiếc cravát in trong khoảng không không đáy của mặt gÆ°Æ¡ng.
- Tôi vô cùng yêu cầu anh, - Philip Philippovich vặc lại, - không được nói chen và o. Anh vô cớ nói rằng "hết sức đơn giản" - việc đó không đơn giản đâu.
- Là m sao tôi lại không chen và o được, - Sarikov tự ái là u bà u. Svonđer ngay tức thì ủng hộ hắn ta:
- Xin lá»—i giáo sÆ°, nhÆ°ng công dân Sarikov hoà n toà n có lÃ. Äây là quyá»n của anh ấy - được tham dá»± và o việc thảo luáºn vá» số pháºn của chÃnh mình, đặc biệt là khi sá»± việc liên quan đến các giấy tá». Giấy tá» là cái quan trá»ng nhất trên Ä‘á»i.
Vừa đúng lúc ấy một tiếng chuông chói tai réo lên đột ngột. Philip Philippovich nói và o ống nghe "vâng", rồi đỠmặt quát lên:
- Äá» nghị không quấy rầy tôi bằng những chuyện nhảm nhÃ. Việc gì đến ông? - và ông đặt mạnh ống nghe lên giá đỡ.
Má»™t nét vui mừng thoáng lÆ°á»›t trên mặt SvonÄ‘er. Philip Philippovich tÃm mặt, hét:
- Tóm lại, chấm dứt việc nà y.
Ông xé má»™t tá» giấy từ trong cuốn sổ tay, viết nhanh mấy chữ, rồi cáu kỉnh Ä‘á»c thà nh tiếng:
- Tôi xin chứng thá»±c rằng..." có ma nà o biết được cái gì thế nà y... Hừm... "mang giấy nà y là ngÆ°á»i được tạo ra trong phòng thà nghiệm sau ca mổ não, cần được cấp giấy tá» tuỳ thân..." Tháºt là quá»· quái! Mà nói chung tôi phản đối việc nháºn những giấy tá» ngu xuẩn nà y. Ký tên - "Giáo sÆ° Preobrajenski ".
- Tháºt là lạ lùng đấy, thÆ°a giáo sÆ°, - SvonÄ‘er chạm ná»c, - sao ông lại dám gá»i giấy tá» là ngu xuẩn? Tôi không thể cho phép ngụ trong nhà má»™t ngÆ°á»i không có giấy tá», mà lại còn chÆ°a được công an đăng ký quân dịch. Ngá»™ nhỡ xảy ra chiến tranh vá»›i bá»n đế quốc bang sói thì sao?
- Tôi sẽ không đi chiến đấu đâu! - Sarikov bỗng gầm gừ và o cánh tủ.
SvonÄ‘er sá»ng sốt, nhÆ°ng trấn tÄ©nh ngay lại và lịch thiệp cảnh cáo Sarikov:
- Công dân Sarikov, anh phát biểu vô cùng thiếu ý thức. Cần phải đăng ký quân dịch.
- Tôi sẽ đăng ký, nhÆ°ng chiến đấu thì - xin kiếu, - Sarikov Ä‘Æ°a tay sá»a lại dải cravát, đáp lá»i vá»›i vẻ thù địch.
Bây giỠđến lượt SvonÄ‘er bối rối. Preobrajenski giáºn dữ và chán nản trao đổi ánh mắt vá»›i Bormental: "Anh thấy chÆ°a - đạo đức đấy".
Bormental gáºt đầu nhiá»u ngụ ý.
- Tôi đã bị thÆ°Æ¡ng nặng trong ca mổ, - Sarikov tru lên não ná».
- Anh thấy chÆ°a, ngÆ°á»i ta đã là m tôi ra nhÆ° thế nà y đây, - và hắn chỉ lên đầu.
Một vết sẹo còn rất mới chạy suốt ngang trán.
- Anh là ngÆ°á»i cá nhân vô chÃnh phủ có phải không? - SvonÄ‘er phÆ°á»›n cao lông mà y, há»i.
- Tôi cần được cấp thẻ miễn quân dịch, - đáp lại Sarikov nói.
- Thôi được rồi, hiện thá»i chÆ°a quan trá»ng, - ngạc nhiên, SvonÄ‘er đáp, - việc bây giá» là chúng ta gá»i tá» chứng nháºn nà y của giáo sÆ° cho công an và ngÆ°á»i ta sẽ cấp giấy tá» cho anh.
- Có má»™t việc, là ... - Philip Philippovich bá»—ng cắt ngang lá»i anh ta, rõ rà ng ông Ä‘ang bị má»™t ý nghÄ© nà o đó già y vò, - trong khu nhà nà y của các anh có sẵn phòng nà o để trống không? Tôi sẵn sà ng mua.
Trong cặp mắt nâu của SvonÄ‘er xuất hiện những tia lá»a và ng.
- Không, thưa giáo sư, rất tiếc. Và sẽ không có đâu.
Philip Philippovich cắn chặt môi không đáp. Tiếng chuông lại réo lên chói tai. Philip Philippovich, chẳng nói lấy má»™t lá»i nà o, hất ống nghe từ trên giá đỡ xuống khiến nó quay đảo má»™t lúc rồi treo lủng lẳng trên sợi dây mầu xanh da trá»i. Tất cả Ä‘á»u giáºt mình. "ông già cáu kỉnh quá rồi", - Bormental nghÄ© thầm, còn SvonÄ‘er, mắt ánh lên lấp lánh, cúi chà o và bÆ°á»›c ra khá»i phòng. Sarikov, nghiến đế già y trên sà n, cÅ©ng bÆ°á»›c ra theo.
Giáo sự còn lại trong phòng với Bormental.
Im lặng một lát, Philip Philippovich khẽ lắc đầu nói:
- Äúng là ác má»™ng. Anh có thấy không? Xin thá» vá»›i anh, bác sÄ© thân mến ạ, là trong hai tuần lá»… vừa rồi tôi phải căng thẳng mệt má»i hÆ¡n cả mÆ°á»i bốn năm gần đây cá»™ng lại! Tôi xin nói vá»›i anh, đúng là thằng láo....
Từ xa có tiếng kÃnh vỡ, má»™t tiếng rú của phụ nữ bay vá»t lên rồi ngay láºp tức tắt lịm. Có cái gì nhÆ° ma quá»· sá»™t soạt theo giấy bồi tÆ°á»ng trong hà nh lang chạy vá» phòng khám, đến đó má»™t váºt gì đấy khua đánh ầm rồi tức khắc bay ngược trở lại. Tiếng cánh cá»a Ä‘áºp mạnh, và từ trong bếp vá»ng ra tiếng kêu giá»ng trầm của Daria Pet'rovna. Rồi Sarikov rống lên.
- Trá»i đất Æ¡i, lại còn cái gì nữa đây! - Philip Philippovich hét to, nhảy bổ ra cá»a.
- Mèo, - Bormental Ä‘oán và chạy vá»™i theo ông. Há» phóng dá»c hà nh lang, xông và o phòng ngoà i, rồi từ đó rẽ sang hà nh lang dẫn đến buồng tắm và buồng vệ sinh. Dina từ trong bếp vá»t ra đâm sầm và o ngÆ°á»i Philip Philippovich.
- Äã bao nhiêu lần tôi ra lệnh là không được để mèo và o đây,
- Philip Philippovich hét lên trong cơn điên khùng. - Hắn ở đâu rồi? Ivan Arnolđovich, vì Chúa, nhỠanh nói hộ với khách trong phòng khám để hỠyên tâm.
- Trong buồng tắm; con quá»· đáng nguyá»n rủa ngồi trong buồng tắm ấy, - Dina thở hổn hển hét...
Philip Philìppovich đẩy mạnh cánh cá»a buồng tắm, nhÆ°ng nó đóng chặt.
- Mở ra ngay tức khắc!
Äáp lại có cái gì đó nhảy loạn trên các bức tÆ°á»ng của buồng tắm đóng chặt, xô cháºu rÆ¡i loảng xoảng, giá»ng Ä‘iên loạn của Sarikov gầm lên sau lần cá»a:
- Tao giết chết tươi...
Tiếng nÆ°á»›c réo trong ống, rồi nÆ°á»›c chảy ồ ồ. Philip Philippovich đè cả ngÆ°á»i lên cánh cá»a, cố hết sức mở ra. Da ria Pet'rovna xuất hiện nÆ¡i cá»a bếp, mặt méo xệch, ngÆ°á»i nóng bừng. Rồi tấm kÃnh ở trên cao, sát trần buồng tắm giáp vá»›i bếp, bá»—ng nứt tung, hai mảnh vỡ rÆ¡i xuống, và từ đó vá»t ra má»™t con mèo cá»±c lá»›n lông vằn nhÆ° lông hổ vá»›i má»™t dải nÆ¡ xanh thắt ngang cổ hệt nhÆ° má»™t viên thị trưởng: Con mèo rÆ¡i thẳng xuống má»™t chiếc Ä‘Ä©a dà i đặt trên bà n, là m nó vỡ đôi; từ trên bà n, nó nhảy xuống sà n nhà , rồi quay tròn trên ba chân, còn chân phÃa trÆ°á»›c vung vẩy nhÆ° Ä‘ang khiêu vÅ©, và liá»n đó chui tá»t qua khe cá»a hẹp dẫn ra cầu thang háºu. Khe cá»a mở rá»™ng dần ra, và thay và o chá»— con mèo là má»™t bà già đầu trùm khăn. Chiếc váy vải hoa đốm trắng của bà già tiến và o trong bếp. Bà già đưa hai ngón tay cái và trá» vuốt quanh lá»— miệng móm mém, cặp mắt xoi mói mà sÆ°ng phù nhìn quanh bếp, thốt lên vẻ tò mò:
- Ô lạy chúa Giêsu!
Philip Philippovich, ngÆ°á»i tái nhợt, Ä‘i vá»™i qua căn buồng bếp và há»i bằng giá»ng dữ tợn:
- Bà cần gì?
- Tôi muốn xem con chó biết nói, - bà già lắp bắp đáp và là m dấu thánh.
Mặt Philip Philippovich cà ng tái nhợt thêm, ông bÆ°á»›c đến sát bà già rÃt lên bằng giá»ng tắc nghẹn:
- Ngay tức khắc bÆ°á»›c ra khá»i bếp!
Bà già lui ra phÃa cá»a và giáºn dá»—i cất tiếng:
- Gì mà quá quắt thế, thưa ngà i giáo sư.
- BÆ°á»›c ra ngay, tôi bảo! - Philip Philippovich nhắc lại, và mắt ông tròn xoe nhÆ° mắt cú. Ông tá»± tay dáºp mạnh cánh cá»a dẫn ra cầu thang háºu sau lÆ°ng bà già . - Daria Pet'rovna, tôi đã bảo chị rồi kia mà ?!
- ThÆ°a bác. Philip Philippovich, - Daria Pet'rovna tuyệt vá»ng đáp, hai cánh tay trần xoắn lại vá»›i nhau, - cháu biết là m gì được ạ? Suốt ngà y ngÆ°á»i cứ xô nhau đến, có bá» hết má»i việc Ä‘i cÅ©ng chẳng cản được.
NÆ°á»›c trong buồng tắm chảy òng á»c và dữ tợn, nhÆ°ng không còn nghe thấy tiếng kêu nữa. Bác sÄ© Bormental bÆ°á»›c và o.
- Ivan ArnolÄ‘ovich, tôi khẩn thiết nhá» anh... hừm... ngoà i đó có bao nhiêu ngÆ°á»i khách?
- MÆ°á»i má»™t, - Bormental đáp.
- Má»i há» vá», hôm nay tôi không tiếp đâu.
Philip Philippovich co ngón tay lại gõ mạnh và o cánh cá»a và gá»i to:
- Ra ngay láºp tức. Tại sao anh khoá cá»a lại?
- Hu hu! - giá»ng của Sarikov đáp trầm dục và mếu máo.
- Quỷ sứ gì thế nà y?... Tôi không nghe rõ, vặn nước lại!
- Hau! Hau '...
- Khoá ngay vòi nước lại. Hắn ta là m cái gì thế - tôi không biết nữa!... - Philip Philippovich nổi khùng, quát lớn.
Dina và Daria Pet'rovna há hốc miệng tuyệt vá»ng đứng nhìn cánh cá»a. Hoà thêm và o tiếng nÆ°á»›c chảy là tiếng Ä‘á»™ng đáng ngá». Philip Philippovich lại đấm và o cánh cá»a.
- Hắn kia kìa! - Daria Pet'rovna từ trong bếp kêu lên.
Philip Philippovich nhảy bổ đến nÆ¡i đó. Trong ô cá»a sổ vỡ sát trần nhà , bá»™ mặt méo xệch của Poligraph Poligraphovich thò và o bếp. NÆ°á»›c mắt chảy ròng ròng, còn cạnh mÅ©i má»™t vết cà o kéo dà i ứa máu tÆ°Æ¡i.
- Anh Ä‘iên đấy à ? - Phiìip Philippovich há»i. - Tại sao anh không ra?
Sarikov nhìn xuống với vẻ kinh hoà ng, đáp:
- Tôi bị khoá lại rồi.
- Mở khoá ra. Chẳng lẽ anh thưa bao giỠtrông thấy khoá sao?
- Nhưng nó không chịu mở, cái đồ khốn nạn ấy! Poligraph sợ hãi đáp.
- Cha mẹ Æ¡i! Anh ta sáºp chốt an toà n lại rồi? - Dina hét to và vung hai tay lên trá»i.
- Ở đó cần một nút bấm? - Philip Philippovich gà o lên, cố át tiếng nước chảy. - ấn nó xuống... ấn xuống dưới ấn xuống..
Sarikov biến mất, và má»™t phút sau lại hiện ra ở cá»a sổ.
- Chẳng thấy chó gì cả, - hắn kinh hoà ng sủa qua lá»— kÃnh vỡ.
- Thì báºt đèn lên. Hắn Ä‘iên mất rồi!
- Con mèo khốn kiếp đã là m vỡ mất bóng đèn, - Sarikov đáp,
- còn tôi thì túm lấy chân con váºt đểu cáng đó, là m văng cả vòi nÆ°á»›c, bây giỠđếch tìm thấy.
Cả ba vung tay lên trần nhà và đứng sững nhÆ° trá»i trồng trong tÆ° thế ấy.
Năm phút sau. Bormental. Dina và Daria Pet'rovna ngồi xổm cạnh nhau trên tấm thảm Æ°á»›t cuốn tròn lại cạnh buồng tắm và cố nhét nó và o khe phÃa dÆ°á»›i cánh cá»a. Còn ông gác cá»a PheÄ‘or tay cầm ngá»n nến cÆ°á»›i của Daria Pet'rovna thắp sáng bò theo chiếc thang gồ chui và o cá»a tò vò trên mái.
Mảng Ä‘Ãt quần bằng vải xám kẻ ô lá»›n tÆ°á»›ng của ông ta thấp thoáng trên không rồi biến mất sau ô cá»a.
- Äu... hu-hu! - Sarikov gà o má»™t cái gì đó trong tiếng nÆ°á»›c réo.
Qua ô cá»a sổ nÆ°á»›c trong vòi bị nén lại bắn toé lên trần nhà mấy lần rồi ngừng chảy.
Từ phÃa trong vẳng ra giá»ng của PheÄ‘or:
- Bác Philip Philippovich, dù sao thì cÅ©ng phải mở cá»a, cứ để nó trà n ra, ta sẽ cho thoát qua lối bếp.
- Mở Ä‘i! - Philip Philippovich giáºn dữ quát.
Ba ngÆ°á»i rá»i thảm đứng dáºy, cánh cá»a từ buồng tắm báºt ra, và nÆ°á»›c láºp tức ùa và o hà nh lang. ở đây nó chia thà nh ba dòng - Ä‘i thăng và o buồng vệ sinh đối diện, sang phải và o bếp và sang trái ra phòng ngoà i. Nhảy bì bõm trong nÆ°á»›c, Dina chạy đến đóng cá»a dẫn ra phòng ngoà i. PheÄ‘or bÆ°á»›c ra, nÆ°á»›c ngáºp đến mắt cá chân, và không hiểu sao lại mỉm cÆ°á»i. Trông ông ta hệt nhÆ° Ä‘ang mặc áo mÆ°a, cả ngÆ°á»i Æ°á»›t sÅ©ng.
- Gay go lắm má»›i bịt vòi lại được, chảy mạnh quá, ông ta giải thÃch.
- Anh ta đâu? - Philip Philippovich há»i và vừa chá»i rủa vừa nhấc má»™t chân lên.
- Sợ không dám ra, - cÆ°á»i khẩy má»™t cách ngây ngô, PheÄ‘or giải thÃch.
- Bố có đánh không đấy ạ, thÆ°a bố? - Từ buồng tắm vẳng ra giá»ng lè nhè của Sarikov.
- Äồ ngu! - Philip Philippovich đáp cụt lủn.
Dina và Daria Pet'rovna kéo váy lên táºn đầu gối, chân để trần, cùng Sarikov và ngÆ°á»i gác cá»a quần xắn cao, Ä‘i chân không, lăn giẻ Æ°á»›t trên sà n nhà cho thấm nÆ°á»›c rồi vắt và o bồn sứ và mấy chiếc xô bẩn. Cái bếp lò không ai ngó đến reo ù ù. NÆ°á»›c chảy qua khe cá»a ra cầu thang âm u rồi rÆ¡i thẳng xuống hầm nhà .
Bormental đứng nhón chân trong vÅ©ng nÆ°á»›c sâu Ä‘á»ng trên sà n nhà ở phòng ngoà i và thÆ°Æ¡ng lượng vá»›i các khách hà ng qua cánh cá»a có móc xÃch hé mở.
- Hôm nay giáo sÆ° bị mệt không khám được. Các ông bà là m Æ¡n lui ra khá»i cá»a, ống dẫn nÆ°á»›c của chúng tôi bị vỡ...
- Thế khi nà o thì khám? - má»™t giá»ng nói phÃa bên kia cánh cá»a, - tôi chỉ cần má»™t phút...
- Tôi không thể, - Bormental hết nhón chân lại đứng xuống gót, - giáo sÆ° phải nằm nghỉ, còn ống nÆ°á»›c thì bị vỡ. Xin ngà y mai đến. Dina! Nà o, hãy lau từ đây Ä‘i, không thì nÆ°á»›c chảy ra cả cầu thang cá»a chÃnh.
- Giẻ không hút nước nữa rồi.
- Bây giá» ta sẽ lấy ca múc, - PheÄ‘or lên tiếng, - đợi cho má»™t tÃ! Tiếng chuông vang lên hên tục, và Bormental đã đứng ngáºp cả đế già y trong nÆ°á»›c.
- Khi nà o sẽ mổ? - Giá»ng nói bám dai dẳng và cố tìm cách chúi đầu qua khe cá»a.
- á»ng nÆ°á»›c bị vỡ...
- Tôi sẽ đi bằng ủng cao su...
Những bóng lanh lá» má» hiện lên phÃa bên kia cánh cá»a.
- Không và o được, má»i ngà y mai đến.
- Còn tôi đã đăng ký rồi.
- Ngà y mai. Äang gặp tai hoạ vá»›i ống dẫn nÆ°á»›c.
Pheđor quỳ cạnh chân bác sĩ dùng ca múc nước, còn Sarikov rách mặt thì nghĩ ra một phương pháp mới. Hắn ta cuộn tấm giẻ lớn tướng thà nh con lăn rồi nằm sấp xuống sà n nhà dồn nước từ phòng ngoà i trở lại buồng vệ sinh.
- Cái đồ trá»i đánh kia, là m gì mà cứ dồn loang ra khắp nhà thế? - Daria Pet'rovna nổi cáu. - Äổ và o trong bồn ấy.
- Và o bồn thế nà o được, - lấy bà n tay vục nÆ°á»›c đục ngầu, Sarikov đáp, - nó chảy ra cá»a chÃnh mất.
Từ hà nh lang, má»™t chiếc ghế băng kêu cót két trượt và o, Philip Philippovich, chân Ä‘i tất sá»c xanh, đứng thẳng ngÆ°á»i vung tay lấy thăng bằng trên ghế.
- Ivan ArnolÄ‘ovich, thôi đừng trả lá»i nữa. Äi và o phòng ngủ Ä‘i, tôi Ä‘Æ°a già y cho.
- Không sao đâu, bác Philip Philippovich ạ, chuyện vặt thôi mà .
- Äi ủng và o.
- Không cần ạ. Trước sau gì chân cũng đã ướt rồi.
- Ôi, trá»i đất. - Philip Philippovich thốt lên ngán ngẩm.
- Cái đồ súc váºt nà y tháºt tệ hại! - Sarikov bá»—ng thốt lên và trượt ngồi từ trong bếp ra vá»›i chiếc bát Ä‘á»±ng súp cầm trong tay. Bormental đóng sáºp cá»a lại, không nÃn được, phá ra cÆ°á»i. Hai lá»— mÅ©i của Philip Philippovich pháºp phồng, cặp mặt kÃnh loáng lên.
- Anh nói vá» ai thế? - Từ trên ghế cao, ông há»i Sarikov. - Xin phép được biết.
- Tôi nói vá» con mèo. Äồ đốn mạt, - Sarikov đảo mắt nhìn quanh, đáp.
- Sarikov, anh biết không, - Philip Philippovich thở lấy hơi, nói, - tôi đúng là không biết một kẻ nà o trơ tráo hơn anh.
Bormental cÆ°á»i hì hì.
- Anh, - Philip Philippovich vẫn tiếp tục, - đúng là vô liêm sỉ. Là m sao anh lại dám nói nhÆ° váºy? ChÃnh anh đã gây ra tất cả má»i chuyện, rồi lại còn... Mà không? Chỉ có quá»· sứ má»›i biết cái gì thế - Sarikov, nói tôi nghe xem, - Bormental lên tiếng, - anh sẽ còn Ä‘uổi theo mèo đến bao giá» nữa? Tháºt xấu hổ! Má»™t chuyện ngu xuẩn!
- Äúng là man rợ!
- Tại sao lại man rợ, - Sarikov cau có đáp, - tôi chẳng man rợ tà nà o hết. Tôi không thể nà o chịu nổi mèo ở trong nhà . Chỉ chá»±c tìm cách cuá»—m má»™t cái gì đó. Nó đã xá»±c bao nhiêu thịt băm của chị Daria Pet'rovna. Tôi muốn dạy cho nó má»™t bà i há»c.
- Phải dạy cho chÃnh anh thì có! - Philip Philippovich nói. - Hãy ngó thá» và o mặt mình trong gÆ°Æ¡ng xem.
- Thiếu tẹo nữa thì tiêu con mắt, - Sarikov Ä‘Æ°a bà n tay Æ°á»›t bẩn thỉu sá» lên mắt, háºm há»±c đáp.
Khi sà n nhà đen thẫm lại vì ẩm đã bắt đầu khô Ä‘i tất cả các mặt gÆ°Æ¡ng Ä‘á»u phủ má»™t lá»›p hÆ¡i nÆ°á»›c mỠđục, và tiếng chuông cÅ©ng ngừng réo, thì Philip Philippovich, chân Ä‘i đôi già y da cừu Ä‘á» chói, đứng ở phòng ngoà i.
- Xin gá»i ông, PheÄ‘or!
- Xin đa tạ ông ạ.
- Äi thay ngay áo quần Ä‘i. Và nữa: đến chá»— Daria Pet'rovna uống má»™t chút vốtka.
- Xin Ä‘a tạ ông ạ, - PheÄ‘or ấp úng má»™t lát, rồi nói: - Còn má»™t việc nữa, thÆ°a ông Philip Philippovich. Xin ông lượng thứ cho, quả là phiá»n lòng quá. Số là cá»a kÃnh căn há»™ số bảy... Công dân Sarikov ném đá...
- Ném mèo hả? - Philip Philippovich sầm mặt lại nhÆ° mây giông, há»i.
- Khốn khổ là lại ném ông chủ căn hộ ấy. Ông ta đã doạ kiện ra toà ...
- Äồ quá»· kia!
Sarikov đi ôm chị nấu bếp bên ấy, ông ta đến đuổi, thế là cãi nhau.
- Vì Chúa, xin ông bao giỠcũng báo ngay cho tôi những chuyện như thế. Cần bao nhiêu?
- MÆ°á»i lăm ạ.
Philip Philippovich rút ra ba tỠnăm rúp mới tinh và trao cho Pheđor.
- Lại còn trả cho thằng đểu ấy mÆ°á»i lăm rúp, - má»™t giá»ng nói khà n đục vang lên cạnh cá»a ra và o, - mà chÃnh hắn ta đã...
Philip Philippovich quay phắt lại, cắn môi và không nói má»™t lá»i bÆ°á»›c đến sát bên Sarikov, dồn hắn và o phòng tiếp khách và khoá trái cá»a lại. Từ phÃa trong Sarikov láºp tức đấm ầm ầm và o cánh cá»a.
- Không được phép! - Philip Philippovich quát lên bằng má»™t giá»ng rõ rà ng là của ngÆ°á»i ốm.
- Mà quả là đúng nhÆ° váºy, - PheÄ‘or nói đầy hà m ý, - má»™t kẻ trÆ¡ tráo đến thế trong Ä‘á»i tôi chÆ°a há» thấy.
Bormental nhÆ° từ dÆ°á»›i đất má»c lên.
- Bác Philip Philippovich, xin bác đừng quá lo phiá»n.
Chà ng bác sÄ© hăng hái hến mở cá»a bÆ°á»›c và o phòng tiếp khách, và từ đó vang lên giá»ng của anh:
- Anh là m gì thế hả? ở trong quán rượu chắc?
- Äúng thế... - ông già PheÄ‘or cứng rắn cÅ©ng phụ hoạ và o. - Phải nhÆ° thế má»›i được... Giá cho thêm mấy bạt tai...
- Sao lại thế được, ông Pheđor. - Philip Philip- povich buồn bã lẩm bẩm.
- Ấy xin ông, chúng tôi thương ông thôi, ông Philip Philippovich ạ.
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
29-08-2008, 10:30 PM
|
|
Thượng Thiên Hạ Äịa Duy Ngã Äá»™c Tôn
|
|
Tham gia: May 2008
Äến từ: Việt Nam
Bà i gởi: 3,304
Thá»i gian online: 3 tuần 5 ngà y 16 giá»
Thanks: 932
Thanked 2,152 Times in 223 Posts
|
|
CHÆ¯Æ NG BẢY
- Không, không, không được? - Bormental kiên quyết nói. - Xin anh mang và o.
- Chà , quả tháºt, mà ... - Sarikov là u bà u khó chịu.
- Cám ơn bác sĩ, - Philip Philippovich dịu dà ng nói. - Tôi nhắc nhở mãi đến phát ngấy lên rồi.
- Dù sao thì tôi cũng không cho phép anh ăn nếu như chưa mang khăn ăn và o. Dina, cất đĩa cá sốt dầu của Sarikov đi.
- Sao lại "cất" là thế nà o?- Sarikov sá»ng sốt. - Tôi sẽ mang ngay bây giá».
Hắn Ä‘Æ°a bà n tay trái che Ä‘Ä©a cá xốt dầu không cho Dina lấy, còn tay phải nhét tấm khăn ăn và o sau cổ áo, khiến hắn trông giống nhÆ° má»™t ngÆ°á»i khách trong hiệu cắt tóc.
- Và nhá»› là phải ăn bằng dÄ©a đấy? - Bormental nói thêm. Sarikov thở và o tháºt dà i và bắt đầu dùng dÄ©a vá»›t những miếng cá tẩm dầu trong Ä‘Ä©a xốt đặc.
- Tôi còn có thể uống thêm chút vốtka? - hắn ná»a há»i ná»a tuyên bố.
- Có lẽ vá»›i anh thế là đủ? - Bormental há»i lại, thá»i gian gần đây anh uống quá nhiá»u vốtka đấy.
- Anh tiếc à ? - Sarikov há»i và nhìn gằm gằm.
- Äừng nói vá»› vẩn. - Philip Philippovich nghiêm khắc nói, nhÆ°ng Bormental cắt lá»i ông:
- Bác Philip Philippovich, bác để mặc cháu.
- Sarikov, anh toà n nói những chuyện vá»› vẩn, và tệ hại nhất là anh nói má»™t cách quyết Ä‘oán, tá»± tin. Tất nhiên là tôi không tiếc vốtka, nhất là nó không phải của tôi, mà của bác Philip Philippovich. Chỉ Ä‘Æ¡n giản là nó có hại. Äó là má»™t; còn thứ hai là kể cả khi không uống vốtka, anh cÅ©ng cÆ° xá» thiếu lịch sá»± rồi..
Bormental chỉ lên tấm kÃnh tủ buyp phê vỡ đã được dán lại..
- Dina, lấy cho tôi thêm Ãt cá, - giáo sÆ° cất tiếng gá»i.
Trong lúc đó Sarikov vÆ°Æ¡n tay vá» phÃa bình rượu và vừa liếc nhìn Bormental vừa rót và o ly của mình.
- Anh cần phải rót má»i cả ngÆ°á»i khác nữa, - Bormental nói, - và theo thứ tá»± sau: đầu tiên là bác Philip Philippovich, rồi đến tôi , cuối cùng má»›i rót cho mình..
Má»™t nụ cÆ°á»i mỉa thoáng lÆ°á»›t qua miệng Sarikov và gã rót rượu ra các li.
- Má»i thứ ở chá»— các ngÆ°á»i cứ nhÆ° trên đại tiệc ngoại giao ấy, - gã nói. - Khăn ăn nà y, cravát nà y, rồi nà o "xin lá»—i", nà o "không dám", "merci", còn để má»™t cách tháºt sá»± thì không. Các ngÆ°á»i tá»± hà nh hạ chÃnh mình, nhÆ° dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ Nga hoà ng ấy.
- Cho phép tôi được há»i, "má»™t cách tháºt sá»±" nghÄ©a là thế nà o? Sarikov không nói gì để trả lá»i câu há»i của Philip Philippovich, nhấc li lên và nói:
- Nà o, tôi xin chúc má»i chuyện...
- Và chúc anh cÅ©ng váºy, - Bormental đáp lại vá»›i vẻ Ãt nhiá»u giá»…u cợt.
Sarikov hất chá»— rượu trong li và o miệng mình, nhăn mặt, Ä‘Æ°a mẩu bánh mì lên mÅ©i ngá»i, rồi nuốt chá»ng, khiến nÆ°á»›c mắt ứa ra.
- Di truyá»n, - Philip Philippovich bá»—ng nói nhát gừng, nhÆ° trong cÆ¡n mê sảng.
Bormental ngó sang ngơ ngác.
- Xin lá»—i..
- Di truyá»n! - Philip Philippovich lặp lại, và lắc đầu vá»›i vẻ cay đắng. - ở đây chẳng thể là m gì được đâu! Klim!
Bormental nhìn xoáy và o mắt Philip Philippovich với vẻ tò mò cực độ.
- Bác cho là thế sao, bác Philip Philippovich?
- Không phải cho, mà chắc chắn là nhÆ° váºy.
- Chẳng lẽ... - Bormental lên tiếng, nhưng dừng lại và liếc nhìn sang Sarikov.
Gã nghi hoặc cÆ°á»i khẩy.
Spater(*)... - Philip Philippovich nói khẽ.
- Gut(*)... - viện bác sĩ trợ lý đáp.
Dina mang món gà tây và o. Bormental rót rượu vang đỠcho
Philip Philippovich và ngỠý má»i Sarikov.
- Tôi không thÃch. Tốt hÆ¡n là tôi uống vốtka. - Mặt gã vấy dầu, mồ hôi rịn ra trên trán; gã tá» ra tháºt vui vẻ. Và cả Philip Philippovich sau chén rượu vang cÅ©ng trở nên dá»… dãi. Mắt ông long lanh, ông nhìn Sarikov Ãt nhiá»u Ä‘á»™ lượng hÆ¡n. Chiếc đầu Ä‘en của gã nổi lên giữa tấm khăn ăn trông nhÆ° má»™t con ruồi Ä‘áºu trên bãi váng sữa.
Còn Bormental, sau khi đã chắc bụng, lại tỠra ham hoạt động.
- Thế nà o đây, tối nay chúng ta sẽ là m gì nhỉ? Anh há»i Sarikov.
Gã hấp háy mắt, đáp:
- Ta đi xem xiếc là thú nhất.
- Ngà y nà o cÅ©ng xem xiếc, - Philip Philippovich hiá»n là nh nháºn xét, - nhÆ° váºy theo tôi quá tẻ nhạt. Giá nhÆ° tôi và o địa vị anh, thì tôi sẽ Ä‘i nhà hát dù chỉ má»™t lần.
- Tôi không đến nhà hát đâu, - Sarikov đáp vá»›i vẻ đầy ác cảm và đưa tay quẹt ngang rồi lại quẹt dá»c miệng.
- Nấc ở trong bừa ăn là m ngÆ°á»i khác mất ngon, Bormental thông báo má»™t cách máy móc. - Xin lá»—i anh... Thá»±c ra, tại sao anh không thÃch nhà hát?
Sarikov đưa chiếc li rỗng lên nhìn như nhìn qua ống nhòm, nghĩ một lát, rồi trỠmôi:
- Chỉ toà n những chuyện ngu xuẩn... Nói lảm nhảm, lảm nhảm... Äá»™c trò phản cách mạng.
Philip Philippovich ngả ngÆ°á»i ra lÆ°ng chiếc ghế tá»±a kiểu gotic và báºt cÆ°á»i ha hả để lá»™ hà m răng và ng lấp lánh. Bormental chỉ nhè nhẹ lắc đầu.
- Anh cÅ©ng nên Ä‘á»c má»™t cái gì đấy. - viên bác sÄ© nói. - còn không thì, anh biết đấy...
- Thì tôi cÅ©ng có Ä‘á»c, tôi cÅ©ng Ä‘á»c đấy chứ... - Sarikov đáp và bá»—ng, Ä‘á»™t ngá»™t và hung hãn, rót nhanh cho mình ná»a li vốtka.
- Dina, - Philip Philippovich lo lắng kêu to. - Cháu cất chai vốtka Ä‘i. Không cần nó nữa đâu. Thế anh Ä‘á»c gì?
Trong đầu ông chợt hiện lên má»™t cảnh tượng: hòn dà o hoang, má»™t cây cá», má»™t ngÆ°á»i khoác lông thú và đội mÅ© không và nh. "Cần phải kiếm Robinson...".
- Cái quyển... Gá»i là gì nhỉ... ThÆ° từ giữa Engels vá»›i... tên lão quá»· ấy nhÆ° thế nà o nhỉ... vá»›i Kautski(*).
Bà n tay cầm chiếc dÄ©a vá»›i miếng thịt trắng bệch của Bormental Ä‘á»™t ngá»™t dừng lại trong không khÃ, còn Philip Philippovich là m cốc rượu vang sánh đổ ra ngoà i. Sarikov chá»n đúng thá»i Ä‘iểm đó nuốt chá»ng há»›p vốtka.
Philip Philippovich đặt đôi cùi tay lên bà n, chăm chú nhìn Sarikov và há»i:
- Xin phép được há»i, anh có thể nói gì vá» cuốn sách anh Ä‘á»c? Sarikov nhún vai.
- Tôi thì tôi không đồng ý.
- Vá»›i ai? Vá»›i Engels hay vá»›i Kautski?
- Với cả hai, - Sarikov đáp.
- Äiá»u nà y tháºt thú vị, lạy Chúa. "Ai dám nói rằng kẻ khác...
" Thế còn phần mình, anh có thể đỠnghị cái gì?
- Ở đây thì có gì mà đỠvá»›i nghị?.... Há» cứ viết loạn xị ngáºu cả lên... nghị viện, những ngÆ°á»i Äức nà o đó... Äầu nhÆ° muốn vỡ bung ra. Chỉ việc chiếm lấy tất cả và đem chia là xong...
- Ta đã nghÄ© đúng nhÆ° thế? - Philip Philippovich thốt lên và đáºp bà n tay lên mặt vải trải bà n.
- Ta đã nghĩ đúng như thế mà !
- Thế anh biết cả phÆ°Æ¡ng thức chứ? - Bormental tò mò há»i.
- Äây có gì mà phải phÆ°Æ¡ng thức vá»›i phÆ°Æ¡ng thiếc, - trở nên lắm lá»i hÆ¡n sau cốc vốtka, Sarikov giải thÃch, - việc dá»… ợt thôi mà . Không thì tháºt vô lý: má»™t ngÆ°á»i chiếm bảy căn phòng, có bốn mÆ°Æ¡i chiếc quần, còn kẻ khác thì lang thang bá»›i tìm miếng ăn trong các thùng rác.
- Vá» chuyện bảy căn phòng thì chắc là anh nói tôi phải không? - Philip Philippovich ngạo nghá»… nheo mắt, há»i.
Sarikov co rúm ngÆ°á»i lại và không đáp.
- Không sao, tốt thôi , tôi không phản đối gì việc chia. Bác sÄ©, hôm qua anh đã từ chối không tiếp bao nhiêu ngÆ°á»i?
- Ba mÆ°Æ¡i chÃn ngÆ°á»i, - Bormental trả lá»i ngay.
- Hừm... ba trăm chÃn mÆ°Æ¡i rúp. Äấy, tá»™i ba ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chịu. Phụ nữ - Dina và Daria Pet'rovna - chúng ta sê không tÃnh. Phần anh, Sarikov, má»™t trăm ba mÆ°Æ¡i rúp. Phiá»n anh góp và o.
- Chuyện ngá»™ nghÄ©nh quá, - hốt hoảng, Sarikov đáp. Tại sao lại nhÆ° váºy?
- Tại vì vòi nước và tại con mèo! - Philip Philippovich mất đi vẻ thản nhiên giễu cợt, bỗng gầm lên.
- Bác Philip Philippovich! - Bormental lo lắng thốt lên.
- Khoan nà o! Tại cái hà nh Ä‘á»™ng ngu xuẩn tệ hại mà anh đã gây ra và vì nó mà phải bá» mất buổi khám. Äiá»u đó không thể nà o dung thứ được! NhÆ° má»™t thằng ngÆ°á»i nguyên thuá»·, nhảy khắp nhà , bẻ gãy vòi nÆ°á»›c. Ai giết chết con mèo nhà bà Pollasukher? Ai...
- Sarikov, ngà y hôm kia anh cắn một phụ nữ ngoà i cầu thang! - Bormental đệm thêm.
- Anh đứng... - Philip Philippovich gầm gừ.
- Nhưng cô ả vỗ và o mõm tôi! - Sarikov tru lên. - Mõm tôi có phải của công đâu!
- Là vì anh thá»™p và o ngá»±c ngÆ°á»i ta! - Bormental hét to, gạt đổ chiếc cốc. - Anh đứng...
- Anh đứng ở báºc thang thấp nhất của sá»± phát triển - Philip Philippovich hét to hÆ¡n át Ä‘i. - Anh là má»™t sinh váºt chỉ má»›i được hình thà nh, vá» phÆ°Æ¡ng diện trà tuệ còn thấp kém, toà n bá»™ những hà nh vi của anh mang tÃnh chất thuần tuý thú váºt, thế mà trÆ°á»›c mặt hai ngÆ°á»i có há»c vấn đại há»c anh dám cho phép mình, vá»›i má»™t sá»± cà n rỡ tuyệt đối không thể nà o chấp nháºn được, Ä‘Æ°a ra những lá»i khuyên tầm cỡ vÅ© trụ nhÆ°ng cÅ©ng ngu xuẩn tầm cỡ vÅ© trụ vá» chuyện phải chia má»i thứ nhÆ° thế nà o... mà trong lúc đó thì anh lại Ä‘i ngốn bá»™t đánh răng!...
- Ngà y hôm kia, - Bormental xác nháºn.
- Thế đấy, - Philip Philippovich quát vang rá»n. Anh hãy nhá»› kỹ lấy, rằng anh cần phải im lặng và lắng nghe những gì ngÆ°á»i ta nói vá»›i anh. Phải há»c há»i và cố gắng trở nên má»™t thà nh viên Ãt nhiá»u chấp nháºn được của cá»™ng đồng xã há»™i! Mà quân mất dáºy nà o đã Ä‘Æ°a cho anh cuốn sách đó?
- Vá»›i các ông thì ai cÅ©ng Ä‘á»u mất dạy cả, - bị choáng váng bởi những đòn tấn công từ hai phÃa, Sarikov sợ hãi đáp.
- Ta Ä‘oán được mà , - Ä‘á» mặt giáºn dữ, Philip Philippovich thốt lên.
- Thì đã sao. Thì SvonÄ‘er Ä‘Æ°a cho. Anh ấy không phải là quân mất dáºy... Äể tôi được phát triển...
- Tôi thấy là anh được phát triển nhÆ° thế nà o sau khi Ä‘á»c Kautski! - tái mặt, Philip Philippovich rÃt lên. Rồi ông ấn nút trên tÆ°á»ng. - Cái trÆ°á»ng hợp hôm nay đã chứng tá» Ä‘iá»u đó không thể nà o tốt hÆ¡n.
Dina! - Bormental gá»i to.
- Dina! - Sarikov hoảng sợ cũng gà o lên. Dina chạy đến, mặt tái mét.
- Dina, ở trong phòng khám... Nó ở trong phòng khám à ?
- Trong phòng khám, - Sarikov nhẫn nhục đáp, - mà u xanh...
- Quyển sách mầu xanh...
- Trá»i, bây giỠđốt... - Sarikov chợt tuyệt vá»ng kêu to. - Nó là của công, mượn thÆ° viện.
- Äầu Ä‘á» là thÆ° từ, của... gì nhỉ... Engels vá»›i lão quá»· kia... Cho và o bếp lò!
Dina quay ngÆ°á»i chạy vụt Ä‘i.
- Cái gã SvonÄ‘er nà y đáng Ä‘em treo cổ lên cà nh cây nà o gặp đầu tiên, - Philip Philippovich giáºn dữ cắm hà m răng và o cánh gà tây, gầm gừ. - Cái đồ tệ hại hết chá»— nói, ngồi trong nhà nhÆ° má»™t khối ung nhá»t. Hắn viết đủ cái loại bà i vu khống vô nghÄ©a trên báo còn là Ãt...
Sarikov liếc sang phÃa giáo sÆ° vá»›i vẻ hằn há»c và mỉa mai. Vá» phần mình, Philip Philippovich cÅ©ng ném sang hắn má»™t cái nhìn xéo rồi im lặng.
"Ôi trong căn hộ nà y sẽ không có gì tốt là nh!" - một ý nghĩ tiên tri vụt thoáng qua đầu Bormental.
Dina mang ra ấm pha cà phê và má»™t ổ bánh ngá»t mặt phải mầu hung, còn mặt trái mầu hồng, đặt trên chiếc Ä‘Ä©a tròn.
- Tôi sẽ không ăn bánh đâu, - Sarikov láºp tức lên tiếng tuyên bố má»™t cách khó chịu, nhÆ° thể Ä‘e doạ ai đó.
- Không ai má»i anh cả. Hãy cÆ° xá» cho lịch sá»±! Bác sÄ©, má»i anh.
Bữa ăn kết thúc trong im lặng. Sarikov rút từ trong túi ra má»™t Ä‘iếu thuốc lá cuốn nhà u nát và thở khói mù mịt. Uống cà phê xong, Philip Philippovich nhìn đồng hồ, ấn nút repeter, và nó êm ái Ä‘iểm tám giá» mÆ°á»i lăm phút. Theo thói quen, Philip Philippovich ngả ngÆ°á»i ra lÆ°ng chiếc ghế kiểu gotic và vÆ°Æ¡n tay cầm tá» báo đặt trên bà n.
- Bác sÄ©, phiá»n anh Ä‘i vá»›i Sarikov đến rạp xiếc. Chỉ có Ä‘iá»u, vì Chúa, hãy xem trong chÆ°Æ¡ng trình có mèo không?
- NgÆ°á»i ta lại cho cái giống bẩn thỉu đó và o rạp xiếc à ? - Sarikov lắc đầu, cau có nháºn xét.
- Ấy, có giống gì mà ngÆ°á»i ta không cho và o, - Philip Philippovich đáp đầy ngụ ý. - ChÆ°Æ¡ng trình có gì thế?
- Nhà Solomonski, - Bormental cất tiếng Ä‘á»c. - Bốn tiết mục gì đấy... Jucxemx và ngÆ°á»i Ä‘iểm chết.
- Jucxemx là cái gì? - Philip Philippovich ngá» vá»±c há»i.
- Có trá»i biết. Lần đầu tiên tôi gặp từ nà y.
- Hừm, nếu thế thì xem nhà Nikitin. Nhất thiết sao cho tất cả phải rõ rà ng.
- Nhà Nikitin... Nhà Nikitin... Chà ... Voi và giá»›i hạn sá»± khéo léo của con ngÆ°á»i.
- Thế... Sarikov thân mến, anh sẽ nói gì vỠnhững con voi hả?
- Philip Philippovich há»i Sarikov vá»›i vẻ hoà i nghi. Gã tá» vẻ tá»± ái.
- Sao, chẳng lẽ tôi không hiểu gì à ? Mèo là chuyện khác. Còn voi là loà i váºt có Ãch, - Sarikov đáp.
- Thế thì tuyệt vá»i. Nếu chúng là loà i có Ãch, thì anh Ä‘i mà xem. Phải nghe lá»i Ivan ArnolÄ‘ovich. Và không được dÃnh và o bất kỳ chuyện gì ở quầy giải khát! Ivan ArnolÄ‘ovich, tôi xin anh không má»i Sarikov uống bia!
MÆ°á»i phút sau, Ivan ArnonÄ‘ovieh và Sarikov, đầu Ä‘á»™i mÅ© lưỡi trai má» vịt, ngÆ°á»i mặc áo bà nh tô dạ cổ dá»±ng đứng, Ä‘i đến rạp xiếc. Trong căn há»™ trở nên im ắng. Philip Philippovich và o phòng là m việc của mình. Ông báºt ngá»n đèn dÆ°á»›i chiếc chao nặng mầu xanh là m cho cả ăn phòng lá»›n có vẻ yên bình, rồi bắt đầu Ä‘i Ä‘i lại lại.
Äốm lá»a đầu Ä‘iếu xì gà cháy rá»±c rất lâu, hắt ra ánh sáng mầu xanh nhạt. Giáo sÆ° đút tay và o túi quần, và những ý nghÄ© nặng ná» hà nh hạ vầng trán bác há»c vá»›i khoảng hói cao của ông. Ông chắc lưỡi, hát qua kẽ răng "Äến đôi bá» sông Nin thần thánh..." và lẩm bẩm má»™t Ä‘iá»u gì đó.
Cuối cùng, ông đặt Ä‘iếu xì gà xuống cái gạt tà n thuốc, bÆ°á»›c đến bên chiếc tủ gần nhÆ° chỉ toà n bằng kÃnh, và cả căn phòng được chiếu sáng bởi ba luồng ánh sáng cá»±c mạnh phát ra từ trần nhà . Philip Philippovich lấy ở trên giá tủ thứ ba bằng kÃnh xuống má»™t chiếc lá» hẹp, rồi nhÃu mà y Ä‘Æ°a nó lên nhìn dÆ°á»›i ánh Ä‘iện. Trong là n chất lá»ng nặng và trong suốt, lÆ¡ lá»ng không chạm đáy, má»™t hạt kết nhá» mầu trắng, - nó được lấy ra từ đáy sâu của bá»™ óc Sarikov. So vai, cắn môi, thở phì phì, Philip Philippovich nhìn nó chằm chằm, dÆ°á»ng nhÆ° muốn tìm thấy trong khối nhá» mầu trắng không chìm nà y cái nguyên nhân của sá»± kiện kì lạ đã đảo lá»™n toà n bá»™ cuá»™c sống trong căn há»™ ở phố Pretristenka nà y. Rất có thể là con ngÆ°á»i có há»c vấn cao siêu nà y đã tìm thấy. Ãt ra là , sau khi đã nhìn chán cái phần phụ của bá»™ não đó, ông lại để chiếc lá» lên giá, khoá cá»a tủ lại, bá» chìa khoá và o túi áo gilê ; còn tá»± mình, rụt cổ và o giữa hai vai, thá»c cả hai tay sâu và o túi áo ngoà i, ném mình xuống chiếc Ä‘i văng bá»c da. Ông ngồi rÃt Ä‘iếu xì gà thứ hai rất lâu, nhai nát cả đầu Ä‘iếu thuốc, và cuối cùng, trong sá»± Ä‘Æ¡n côi tuyệt đối, cả ngÆ°á»i nhuá»™m trong là n ánh sang xanh, nhÆ° Phaust đầu bạc trắng, thốt lên:
- Thế đấy, có lẽ ta sẽ là m nhÆ° váºy?
Không ai đáp lại lá»i ông. Tất cả tiếng Ä‘á»™ng trong căn há»™ đã ngừng lặng. ở ngõ Obukhov và o mÆ°á»i má»™t giá», nhÆ° ta biết, má»i xe cá»™ Ä‘á»u chấm dứt hoạt Ä‘á»™ng. Chỉ thỉnh thoảng lắm má»›i vang lên những bÆ°á»›c chân xa xăm của má»™t ngÆ°á»i bá»™ hà nh muá»™n mà ng gõ Ä‘á»u Ä‘á»u ở đâu đó phÃa ngoà i những bức mà n cá»a, rồi tắt hẳn.
Trong phòng là m việc, tiếng repeter ngân lên êm ái trong túi áo dÆ°á»›i bà n tay của Philip Philippovich. Vị giáo sÆ° Ä‘ang sốt ruá»™t chá» bác sÄ© Bormental và Sarikov từ rạp xiếc trở vá».
CHÆ¯Æ NG TÃM
Không rõ giáo sÆ° Philip Philippovich đã quyết định Ä‘iá»u gì. Trong suốt cả tuần lá»… sau đó ông không tiến hà nh má»™t việc gì đặc biệt cả, và cÅ©ng có thể là do ông không hà nh Ä‘á»™ng nên cuá»™c sống trong căn há»™ của ông má»›i đầy ứ các sá»± kiện đến nhÆ° váºy..
Sáu ngà y sau vụ nÆ°á»›c trà o và con mèo, má»™t thanh niên trẻ mà thá»±c chất là đà n bà , từ Há»™i đồng nhà cá»a đến gặp Sarikov và trao cho gã các thứ giấy tá»; Sarikov láºp tức nhét chúng và o túi áo và liá»n đó cất tiếng gá»i bác sÄ© Bormental:
- Bormental!
- Không được, xin anh hãy gá»i tôi theo tên và phụ danh, - Bormental tái mặt đáp.
Cần phải nói rằng, trong thá»i gian sáu ngà y qua viên bác sÄ© phẫu thuáºt đã kịp tám lần cãi cá» vá»›i gã há»c trò của mình. Không khà trong các phòng của ngôi nhà Obukhov tháºt ngá»™t ngạt.
- Thế thì các ngÆ°á»i cÅ©ng hãy gá»i tôi theo tên và phụ danh! - Sarikov đáp má»™t cách hoà n toà n có cÆ¡ sở.
- Không đâu, - Philip Philippovich gầm lên vang rá»n ở cá»a. - Tôi không cho phép gá»i anh theo cái tên và phụ danh nhÆ° váºy ở trong căn há»™ của tôi đâu. Nếu nhÆ° anh muốn để ngÆ°á»i khác thôi gá»i anh má»™t cách Ä‘Æ¡n giản là "Sarikov", thì tôi và bác sÄ© Bormental sẽ gá»i anh là "ngà i Sarikov" váºy.
- Tôi không phải là "ngà i", tất cả các "ngà i" Ä‘á»u ở Paris hết, - Sarikov sủa vặc lại.
- Äây chÃnh là công trình của SvonÄ‘er - Philip Philippovich hét vang. - Thôi, được rồi, tôi sẽ tÃnh sổ vá»›i cái tay Ä‘á»u giả kia. ở trong căn há»™ nà y, ngoà i các "ngà i" ra, sẽ không còn có ai hết, má»™t khi tôi còn Ä‘ang ở đây! Trong trÆ°á»ng hợp ngược lại thì hoặc là tôi, hoặc là anh phải Ä‘i khá»i nÆ¡i nà y, và chắc chắn nhất ngÆ°á»i phải Ä‘i là anh. Hôm nay tôi sẽ cho đăng báo, anh hãy tin tôi sẽ tìm được cho anh má»™t căn phòng!
- Hừ, tôi đâu phải thằng ngu đến mức bá» Ä‘i khá»i đây, - Sarikov đáp lại rất rà nh rá»t.
- Sao? - Philip Philippovich há»i, mặt ông biến sắc đến mức Bormental chạy bổ đến và vừa dịu dà ng vừa lo lắng túm lấy ống tay áo ông.
- Anh biết không, ngà i Sarikov, đừng có láo xược! - Bormental lên giá»ng rất cao. Sarikov bÆ°á»›c giáºt lùi, rút từ trong túi ra ba tá» giấy - mầu xanh, và ng và trắng, rồi vừa chá»c chá»c mấy ngón tay và o đó vừa nói:
- Äây nà y. Tôi là thà nh viên của táºp thể nhà nà y, và tôi được quyá»n hưởng diện tÃch trong căn há»™ số năm của chủ thuê nhà Preobrajenski, mÆ°á»i sáu ác sin vuông, - Sarikov suy nghÄ© má»™t lát rồi nói thêm, và Bormental máy móc ghi nháºn trong đầu má»™t từ má»›i xuất hiện: - Xin tá» thiện ý.
Philip Philippovich cắn chặt môi và thốt lên má»™t cách thiếu tháºn trá»ng:
- Ta thá» là trÆ°á»›c sau gì cÅ©ng sẽ bắn chết cái gã SvonÄ‘er nà y. Sarikov tiếp thu từ nà y má»™t cách cá»±c kỳ chăm chú và nhạy bén, đến mức Ä‘iá»u đó hiện rõ qua cặp mắt của gã.
- Bác Philip Philippovieh, vorsichtig(*)... ' Bormental cất tiếng ngăn.
- Hừ, anh biết đấy... Nếu nhÆ° đã đểu cáng đến mức nà y!... - Philip Philippovich hét to bằng tiếng Nga. - Sarikov... Ngà i... hãy nhá»› là tôi, nếu nhÆ° ngà i còn cho phép mình bà y ra má»™t trò láo xược nữa, thì tôi sẽ không cho ngà i ăn trÆ°a và nói chung chấm dứt toà n bá»™ sá»± ăn uống của ngà i trong ngôi nhà của tôi. MÆ°á»i sáu ác sin cÅ©ng tuyệt tháºt đấy, nhÆ°ng tôi đâu có trách nhiệm cho ngà i ăn theo cái tá» giấy cóc nhái kia!
Nghe thấy thế Sarikov phát hoảng và há miệng:
- Tôi không thể không ăn được, - gã lúng búng, - tôi biết ăn ở đâu bây gi�
- Nếu váºy thì hãy xá» sá»± cho biết Ä‘iá»u! - Cả hai vị thần y cùng đồng thanh tuyên bố.
Sarikov trầm bặt hẳn Ä‘i, và và o ngà y hôm đó không gây ra cho bất cứ ai má»™t tác hại nà o, ngoại trừ chÃnh bản thân mình - nhân khi Bormental rá»i ra má»™t lúc, gã lấy trá»™m con dao cạo của anh và rạch đứt má mình. Philip Philippovich và bác sÄ© Bormental phải khâu vết thÆ°Æ¡ng lại, khiến Sarikov tru lên má»™t hồi lâu, nÆ°á»›c mắt chảy ròng ròng.
Và o đêm hôm sau, trong bóng tối má» mầu xanh nhạt tại phòng là m việc của giáo sÆ° có hai ngÆ°á»i ngồi nói chuyện - Philip Philippovich và bác sÄ© Bormental, ngÆ°á»i há»c trò gắn bó trung thà nh vá»›i ông. Trong nhà tất cả Ä‘á»u đã ngủ. Philip Philippovieh khoác áo choà ng xanh da trá»i, Ä‘i già y Ä‘á»; còn Bormental mặc sÆ¡mi và quần thể thao mầu xanh. Trên mặt bà n tròn giữa hai ngÆ°á»i cạnh cuốn an bom dà y cá»™m là má»™t chai cônhắc, má»™t Ä‘Ä©a chanh và há»™p thuốc lá. Hai nhà bác há»c nhả khói mù mịt căn phòng, sôi nổi thảo luáºn cái sá»± kiện nóng hổi vừa má»›i xảy ra: chiá»u nay Sarikov lấy trá»™m ở phòng là m việc của Philip Philippovich hai tá» mÆ°á»i rúp nằm dÆ°á»›i cái chặn giấy rồi biến khá»i căn há»™, trở vá» rất muá»™n và say khÆ°á»›t. NhÆ° váºy chÆ°a hết. Äi cùng vá»›i gã có hai nhân váºt lạ mặt, há» là m ồn à o ở cá»a chÃnh và tỠý muốn ngủ nhá» nhà Sarikov. Hai nhân váºt đó chỉ chịu rút lui sau khi PheÄ‘or, hiện diện tại cảnh đó trong chiếc áo bà nh tô thu khoác ngay ngoà i áo lót, gá»i Ä‘iện đến đồn công an số bốn mÆ°Æ¡i lăm. Khi PheÄ‘or vừa treo ống nghe lên giá thì hai nhân váºt ná» liá»n cuốn xéo tức thì. Và cùng vá»›i há» không hiểu biến Ä‘i đâu mất cả bá»™ gạt tà n bằng đá khổng tÆ°á»›c đặt trên bệ gÆ°Æ¡ng đứng ở trong phòng ngoà i, chiếc mÅ© bằng lông hải li của Philip Philippovich và cây can cÅ©ng của ông vá»›i hà ng chữ mạ và ng: "Các bác sÄ© Ä‘iá»u trị vô cùng biết Æ¡n kÃnh tặng thầy Philip Philippovieh quý mến nhân ngà y...", tiếp đó là chữ số La Mã "XXV".
- Há» là ai? - Philip Philippovich nắm chặt hai tay thà nh nắm đấm, bÆ°á»›c đến trÆ°á»›c mặt Sarikov há»i.
Gã vừa lảo đảo bám và o mấy chiếc áo lông treo trên giá, vừa lẩm bẩm rằng gã không biết mấy nhân váºt kia là ai, rằng hỠđâu phải loại chó má nà o, mà toà n là những con ngÆ°á»i tá» tế.
- Äiá»u đáng ngạc nhiên nhất là cả hai Ä‘á»u say... Là m sao mà há» xiếc thánh thế? - Philip Philippovich kinh ngạc đứng nhìn mãi và o chá»— trÆ°á»›c đây từng là nÆ¡i để cái ká»· váºt của mình.
- Dân chuyên nghiệp mà , - PheÄ‘or giải thÃch, rồi ông ta Ä‘i nằm ngủ vá»›i đồng má»™t rúp trong túi.
Vá» chuyện hai tá» mÆ°á»i rúp, Sarikov khăng khăng chối, đồng thá»i lúng búng má»™t Ä‘iá»u gì đó không rõ rà ng, rằng đâu phải chỉ có má»™t mình gã ở trong căn há»™ nà y.
- À ra thế, hay là bác sÄ© Bormental đã lấy hai chục rúp kia? - Philip Philippovich há»i bằng má»™t giá»ng khe khẽ nhÆ°ng có âm sắc tháºt đáng sợ.
Sarikov chao ngÆ°á»i lùi lại, mở đôi mắt đã hoà n toà n đỠđẫn; Ä‘Æ°a ra má»™t dá»± Ä‘oán:
- Có thể là Dina lấy...
- Cái gì hả?! - Dina xuất hiện ở cá»a phòng nhÆ° má»™t bóng ma, gà o lên, lấy bà n tay che chiếc áo cánh để mở cúc trên ngá»±c, - là m sao mà hắn...
Cổ Philip Philippovich bắt đầu chuyển sang mầu Ä‘á».
- Bình tÄ©nh nà o, Dina, - ông giÆ¡ tay vá» phÃa cô nói. - Cháu đừng lo, chúng ta sẽ là m sáng tá» tất cả chuyện nà y.
Dina láºp tức cất tiếng rá»n rÄ©, cặp môi trá» ra, bà n tay nhảy tung tẩy trên chá»— xÆ°Æ¡ng quai xanh của cô.
- Dina, cô không xấu hổ sao? Ai có thể nghĩ như thế được? Phù, đúng là nhục nhã!
Bormental bối rối nói.
- Nà o, Dina, cháu đúng là con bé ngốc nghếch, xin Chúa tha lỗi, - Philip Philippovich lại lên tiếng.
NhÆ°ng vừa lúc đấy tiếng khóc của Dina tá»± nhiên dừng lại Ä‘á»™t ngá»™t, và tất cả im bặt. Sarikov bá»—ng tái nhợt ngÆ°á»i, Ä‘áºp đầu và o tÆ°á»ng, miệng phát ra má»™t âm thanh - không ra "i", cÅ©ng không ra
"u", gần giống nhÆ° "Æ°-Æ°-Æ°?" hà m dÆ°á»›i ngoác ra co giáºt liên tục.
- Lấy xô trong phòng khám ra cho hắn, cái thằng hạ đẳng nà y!.
Thế là tất cả nhốn nháo lên để lo chạy chữa cho Sarikov bị cảm. Khi ngÆ°á»i ta Ä‘Æ°a gã Ä‘i nằm, gã vừa bÆ°á»›c ngất ngưởng trong tay Bormental, vừa tuôn ra hà ng trà ng những lá»i chá»i rủa tục tÄ©u má»™t cách âu yếm và có hệ thống, mặc dù phải vất vả lắm má»›i phát âm nổi.
Toà n bá»™ sá»± kiện nà y xảy ra lúc gần má»™t giỠđêm, mà bây giỠđã ba giá» sáng, nhÆ°ng hai ngÆ°á»i ngồi trong phòng là m việc vẫn tỉnh táo, bị kÃch thÃch bởi những cốc rượu cô nhắc pha chanh. Há» hút thuốc đến ná»—i khói thuốc cháºm chạp di Ä‘á»™ng thà nh từng lá»›p phẳng dà y đặc, tháºm chà không cháºp chá»n nữa.
Bác sĩ Bormental, mặt tái nhợt nhưng cặp mắt hết sức quả quyết, tay giơ cao chiếc ly mảnh khảnh:
- Bác Philip Philippovich, - anh thốt lên má»™t cách tha thiết, - cháu sẽ không b ao giá» quên khi cháu lúc đó là má»™t thằng sinh viên đói khát đến gặp bác, và bác đã dung nạp cháu và o phân khoa của bác. Bác Philip Philippovich, bác hãy tin rằng đối vá»›i cháu, bác còn lá»›n hÆ¡n là má»™t giáo sÆ°, má»™t thầy giáo nhiá»u... Lòng kÃnh trá»ng vô hạn của cháu đối vá»›i bác... Bác Philip Philippovich quý mến, cho phép cháu được ôm hôn bác.
- Chà , anh bạn thân mến của tôi... - Philip Philippovich bối rối gầm gừ và đứng dáºy đón.
Bormental ôm lấy ông, hôn và o bá»™ ria má»m và nồng nặc khói thuốc.
- Ôi, bác Philip Philippovich... Anh là m tôi cảm Ä‘á»™ng quá, là m tôi cảm Ä‘á»™ng quá. Cám Æ¡n anh, - Philip Philippovich nói, - anh bạn ạ, có những khi trong ca mổ, tôi quát mắng anh. Anh hãy bá» qua cho tÃnh cáu bẳn của tôi. của ngÆ°á»i già nhé. Vì thá»±c ra tôi quá cô Ä‘Æ¡n... "Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a..."
- Bác Philip Philippovich, bác không ngượng à ?
Anh chà ng Bormental đầy nhiệt huyết thốt lên chân thà nh. - Nếu nhÆ° bác không muốn là m cháu giáºn, thì bác đừng nói nhÆ° thế nữa...
- Chà , cám Æ¡n anh... "Äến hai bá» sông Nin thần thánh..." Cám Æ¡n... Và tôi đã Ä‘em lòng quý mến anh nhÆ° má»™t bác sÄ© tà i năng.
- Bác Philip Philippovich, cháu nói vá»›i bác rồi! - Bormental hăng hái thốt lên, nhảy vụt dáºy khá»i chá»—, đóng chặt thêm cánh cá»a dẫn ra hà nh lang, rồi quay và o, tiếp tục thì thầm. - Äấy là kết cục duy nhất. Tất nhiên cháu không dám khuyên bảo bác, nhÆ°ng bác Philip Philippovich, bác thá» nhìn lại mình xem, bác đã kiệt sức hoà n toà n rồi, không thể là m việc nhÆ° thế nà y lâu hÆ¡n được nữa!
- Tuyệt đối không thể, - thở dà i, Philip Philippovich xác nháºn.
- Vâng, đúng thế đấy, Ä‘iá»u đó là vô nghÄ©a, - Bormental thì thầm. - Hôm trÆ°á»›c bác bảo rằng bác sợ cho cháu, và giá nhÆ° bác biết, thÆ°a giáo sÆ° quý mến, Ä‘iá»u đó đã là m cháu cảm Ä‘á»™ng nhÆ° thế nà o. NhÆ°ng bởi vì cháu đâu còn là đứa trẻ con nữa, tá»± cháu cÅ©ng hiểu là việc nà y sẽ phải trả giá kinh khủng ra sao. NhÆ°ng cháu tin rằng không còn lối thoát nà o khác.
Philip Philippovich đứng dáºy, vung tay vá» phÃa anh và thốt lên:
- Anh đừng quyến rÅ© tôi, tháºm chà đừng nói nữa, - giáo sÆ° Ä‘i Ä‘i lại lại trong phòng, là m những tầng khói thuốc chao đảo nhÆ° sóng: - tôi sẽ chẳng nghe đâu. Anh có hiểu cái gì sẽ xảy ra nếu nhÆ° chúng ta bị phát giác không? Bởi vì tôi vá»›i anh sẽ chẳng được hưởng khoản "chiếu cố thà nh phần xuất thân", dù cho là chúng ta má»›i bị xá» lần đầu. Chắc anh cÅ©ng không có thà nh phần xuất thân thÃch hợp chứ, hả bạn thân mến?
- Kiếm đâu ra! Bố cháu là dự thẩm viên của toà án ở Vilno, - Bormental buồn bã đáp và uống nốt chỗ cô nhắc còn lại trong cốc.
- Thế đấy, anh thấy chÆ°a. Mà đấy lại là má»™t sá»± di truyá»n tồi tệ. Không thể tưởng tượng ra má»™t cái gì tồi tệ bằng. NhÆ°ng thá»±c ra, hoà n cảnh của tôi lại còn tệ hại hÆ¡n. Bố tôi là giám mục của nhà thá» chÃnh. Merci. "Từ Xevilia đến GrênaÄ‘a... trong bóng đêm thanh bình...! Chà , quá»· tha ma bắt nó Ä‘i. - Bác Philip Philippovieh, bác là nhân váºt tầm cỡ thế giá»›i, và vì má»™t thằng, xin lá»—i bác, má»™t thằng chó đẻ nà o đấy mà ... Chẳng lẽ há» có thể Ä‘á»™ng đến bác sao?
- ChÃnh vì thế tôi lại cà ng không chấp nháºn Ä‘iá»u đó, - Philip Philippovich thôi không Ä‘i lại nữa, đứng im nhìn lên chiếc tủ kÃnh, trầm ngâm phản đối.
- Nhưng tại sao ạ?
- Tại vì anh không phải là nhân váºt tầm cỡ thế giá»›i.
- Tất nhiên rồi...
- ChÃnh vì thế đấy. Mà bỠđồng nghiệp trong cÆ¡n hoạn nạn, còn tá»± mình nhảy lên cái tầm cỡ thế giá»›i mà chuồn, thì xin lá»—i... Tôi là má»™t trà thức Moskva chứ không phải Sarikov.
Philip Philippovich kiêu hãnh ưỡn hai vai ra khiến ông trông giống như một hoà ng đế nước Pháp cổ đại.
- Bác Philip Philippovich, ôi!... - Bormental đau khổ thốt lên,
- thế nghÄ©a là phải là m gì đây? cứ chịu Ä‘á»±ng? Bác sẽ chá» cho đến khi biến được kẻ du côn nà y thà nh ngÆ°á»i sao?
Philip Philippovich đưa tay là m một cỠchỉ ngăn anh lại, rót cô nhắc ra cốc, uống một hớp, nhấm nháp miếng chanh, rồi cất tiếng:
- Ivan ArnolÄ‘ovich, theo anh, tôi có thể hiểu được tà gì trong giải phẫu há»c và sinh lý há»c, chẳng hạn, của cÆ¡ chế não ngÆ°á»i không? ý kiến anh thế nà o?
- Bác Philip Philippovich, sao bác lại há»i thế? - Bormental đáp lại vá»›i má»™t vẻ rất kÃnh trá»ng và giang hai tay ra.
- Thôi, được rồi. Bá» qua sá»± khiêm tốn hão, cÅ©ng tá»± cho rằng trong vấn Ä‘á» nà y tôi không phải là ngÆ°á»i kém cá»i nhất ở Moskva.
- Còn cháu cho rằng bác là ngÆ°á»i số má»™t không chỉ ở Moskva, mà cả ở Lon Ä‘on và Oxford nữa! - Bormental sôi nổi chêm và o.
- Thôi được, cứ cho là thế Ä‘i. Váºy thì, thÆ°a giáo sÆ° tÆ°Æ¡ng lai Bormental: Ä‘iá»u đó sẽ không ai là m được cả. Chấm hết. Anh có thể không cần phải há»i. Có gì thì anh cứ nói rằng tôi, Preobrajenski đã nói nhÆ° váºy. Fimta! (*). Klim? - Philip Philippovich bá»—ng thốt lên trang trá»ng, và chiếc tủ kÃnh ngân lên đáp lá»i ông. - Klim, - ông nhắc lại. - Váºy là , Bormental, anh là ngÆ°á»i há»c trò đầu tiên của trÆ°á»ng phái của tôi, và ngoà i ra, còn là ngÆ°á»i bạn của tôi nữa, nhÆ° hôm nay tôi đã được thấy rõ. Cho nên tôi thông báo vá»›i anh, nhÆ° vá»›i má»™t ngÆ°á»i bạn; Ä‘iá»u bà máºt sau đây, tất nhiên tôi biết anh sẽ không là m nhụt tôi: con lừa già Preobrajenski trong ca phẫu thuáºt nà y đã nông nổi nhÆ° má»™t cáºu sinh viên năm thứ ba. Thá»±c ra, đã có được má»™t phát minh, tá»± anh cÅ©ng biết đấy, có ý nghÄ©a nhÆ° thế nà o,
- nói đến đây Philip Philippovich vá»›i vẻ khổ não Ä‘Æ°a cả hai tay chỉ ra tấm mà n cá»a sổ, có mẽ là ngụ ý ám chỉ Moskva, - nhÆ°ng chỉ có Ä‘iá»u, Ivan Arnoldovich ạ, anh phải hiểu rằng háºu quả duy nhất của cái phát minh nà y là bây giá» tất cả chúng ta sẽ có cái gã Sarikov kia ở đây nà y, - Preobrajenski vá»— vá»— bà n tay lên chiếc cổ dốc có nhiá»u hÆ°á»›ng bị hệt. - Anh hãy yên tâm là nhÆ° váºy! Giá nhÆ° có ai đó, - Philip Philippovich nói tiếp má»™t cách đầy khoái cảm, - Ä‘em ná»c tôi ra đây mà đánh roi, thì tôi, xin thá» vá»›i Chúa, là sẽ trả ngay cho năm chục rúp!... "Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a... " Quá»· tha ma bắt tôi Ä‘i... Mà tôi đã năm năm ngồi Ä‘Ã o bá»›i các tuyến yên của não... Anh có biết là tôi đã là m má»™t khối lượng công việc nhÆ° thế nà o không - khó có thể hình dung nổi! Và bây giá» thá» há»i là để là m gì? Äể và o má»™t ngà y đẹp trá»i nà o đó biến con chó cá»±c kỳ đáng yêu thà nh má»™t kẻ mạt hạng khiến phải dá»±ng cả tóc gáy lên thế nà y!
- Một cái gì đây đặc biệt....
- Hoà n toà n nhất trà vá»›i anh. Thế đấy, bác sÄ© ạ, đây là kết quả khi nhà ngh iên cứu thay và o chá»— Ä‘i song hà nh và mò mẫm cùng vá»›i tá»± nhiên lại hối thúc vấn Ä‘á» và kéo mà n lên! Thì đây, hãy nháºn lấy Sarikov và hãy nhấm nháp nó cùng vá»›i món cháo.
- Bác Philip Philippovich; thế nếu như đây là não của Spinoza(*)?
- Äúng! - Philip Philippovich hét toáng lên. - Äúng! Chỉ cần con chó bất hạnh kia không chết dÆ°á»›i lưỡi dao của tôi, mà anh đã thấy ca phẫu thuáºt ấy ở trình Ä‘á»™ nà o rồi đấy. Tóm lại, tôi, Philip Philippovich, chÆ°a là m má»™t cái gì khó hÆ¡n trong Ä‘á»i. Có thể ghép tuyến yên của Spinoza hay của bất kỳ má»™t thứ quái quá»· nà o nhÆ° váºy và biến con chó thà nh má»™t ngÆ°á»i có giá cá»±c kỳ cao. NhÆ°ng thá» há»i để được lợi Ãch gì? Anh là m Æ¡n giải thÃch cho tôi nghe Ä‘i, sản xuất bằng con Ä‘Æ°á»ng nhân tạo các Spinoza để là m gì khi bất kỳ má»™t mụ Ä‘Ã n bà nà o, bất kỳ lúc nà o muốn cÅ©ng có thể sinh ra ông ta được?... Bởi vì ở KhonmogorÆ°, bà mẹ Lômônôsov đã sinh ra cái con ngÆ°á»i vÄ© đại ấy kia mà . Bác sÄ© ạ, nhân loại biết tá»± mình quan tâm đến Ä‘iá»u đó và trong quá trình tiến hoá hà ng năm vẫn kiên trì từ trong đám quần chúng đủ thứ tạp nham tạo ra hà ng chục thiên tà i xuất chúng để tô Ä‘iểm cho trái đất. Bây giá» anh hiểu tại sao tôi lại phê phán cái kết luáºn của anh trong bản bệnh sá» của Sarikov rồi chứ? Phát minh của tôi, - mong cho lÅ© yêu tinh nuốt chúng nó Ä‘i - cái phát minh mà anh quan tâm ấp ủ ấy mà , chỉ đáng giá má»™t đồng xu mẻ... Äúng thế, Van ArnolÄ‘ovich, anh đừng có cãi, vì tôi đã hiểu ra rồi. Tôi chÆ°a bao giá» nói vô trách nhiệm, anh phải biết rất rõ nhÆ° váºy. Vá» mặt lý thuyết, Ä‘iá»u đó rất thú vị, thôi thì cÅ©ng được. Các nhà sinh là há»c sẽ tha hồ thán phục. Moskva sẽ phát cuồng lên... Thế nhÆ°ng còn vá» mặt thá»±c hà nh thì sao? Ai hiện nay Ä‘ang ở trÆ°á»›c mặt chúng ta? - Preobrajenski chỉ ngón tay vá» phÃa phòng khám, nÆ¡i Sarikov Ä‘ang nằm ngủ.
- Một thằng đểu giả đặc biệt.
- NhÆ°ng hắn là ai? Klim! Klim? - giáo sÆ° hét lên. - Klim Trugunkin (Bormental há hốc mồm). Và đây: hai tiá»n án, rượu chè, thuyết "Ä‘em chia tất cả", chiếc mÅ© lông và hai tá» mÆ°á»i rúp biến mất (nói đến đây Philip Philippovich nhá»› đến cây can ká»· váºt của mình và đỠbừng mặt), thô bỉ và đểu cáng... Hừ, cây can kia rồi tôi sẽ tìm thấy. Tóm lại, tuyến yên là má»™t buồng kÃn xác định bá»™ mặt má»™t con ngÆ°á»i cụ thể. Má»™t con ngÆ°á»i cụ thể! "Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a..." - mắt đảo quanh dữ tợn, Philip Philippovich hét lá»›n, - chứ không phải loà i ngÆ°á»i nói chung. Äó chÃnh là bá»™ não trong mô hình thu nhá». Và tôi tuyệt đối không cần đến nó, Ä‘em vứt mẹ nó cho lÅ© lợn xức. Tôi quan tâm vá» má»™t Ä‘iá»u hoà n khác kia, vá» Æ°u sinh há»c(*), vá» việc là m cho giống ngÆ°á»i trở nên tốt hÆ¡n. Và thế là tôi đã thất bại trong thà nghiệm là m trẻ hoá các sinh váºt. Chẳng lẽ anh nghÄ© tôi là m việc đó vì tiá»n? Tôi dù sao cÅ©ng là má»™t nhà bác há»c chứ.
- Bác là má»™t nhà bác há»c vÄ© đại, đúng thế đấy!
Bormental đáp, nhấp má»™t há»›p cô nhắc. Äôi mắt của anh vằn máu.
- Hai năm trÆ°á»›c đây khi tìm được trong tuyến yên dịch chiết của hoocmon sinh dục, tôi muốn là m má»™t thà nghiệm nhá». NhÆ°ng thay và o đó thì nháºn được cái gì? Ôi đức Chúa của tôi? Những hoocmon nà y trong tuyến yên, ôi lạy Chúa... Bác sÄ© ạ, trÆ°á»›c mắt tôi là má»™t sá»± tuyệt vá»ng không lối thoát, tôi hoà n toà n chẳng biết phải là m gì nữa.
Bormental bỗng xắn ống tay áo lên và nói, mắt sụp nhìn xuống mũi.
- Äã váºy thì, thÆ°a giáo sÆ° quý mến, nếu nhÆ° bác không muốn, thì tá»± cháu sẽ đánh liá»u cho hắn nếm thạch tÃn. Thôi thì mặc cho bố là dá»± thẩm viên của toà án. Bởi vì nói cho cùng thì đây chỉ là má»™t sinh váºt thà nghiệm của riêng bác mà thôi.
Philip Philippovich như xẹp xuống, ánh mắt tối sầm lại: ông ném mình lên thiếc ghế bà nh và nói:
- Không, tôi không cho phép anh là m Ä‘iá»u đó đâu, cáºu bé đáng yêu của tôi ạ. Tôi đã sáu mÆ°Æ¡i tuổi, tôi có thể cho anh những lá»i khuyên. Không bao giỠđược phạm tá»™i cả, bất kể là chống lại ai Ä‘i chăng nữa. Hãy sống đến già vá»›i hai bà n tay trong sạch.
- NhÆ°ng thÆ°a bác Philip Philippovich, nếu nhÆ° hắn còn được cái tay SvonÄ‘er kia khai hoá cho nữa, thì sẽ ra sao? Lạy Chúa, chỉ bây giá» cháu má»›i bắt đầu hiểu cái gã Sarikov nà y sẽ thà nh má»™t ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o!
- Thế đấy! Bây giá» anh hiểu rồi chứ? Còn tôi, mÆ°á»i ngà y sau ca mổ tôi đã hiểu. Tháºt ra, SvonÄ‘er má»›i là thằng ngốc nhất. Hắn không hiểu rằng đối vá»›i hắn, Sarikov còn nguy hiểm hÆ¡n là đối vá»›i tôi. Hừ, bây giá» thì hắn cố tìm má»i cách xúi Sarikov chống tôi, mà không hiểu rằng nếu nhÆ° có ai đó lại xúi Sarikov không hắn thì hắn hết Ä‘á»i.
- Còn phải nói! Chỉ mấy con mèo cÅ©ng đã đủ rồi! Má»™t con ngÆ°á»i vá»›i trái tim chó!
- Ô không, không đâu, - Philip Philippovich kéo dà i giá»ng đáp, - bác sÄ© ạ, anh phạm phải má»™t sai lầm hết sức lá»›n, vì Chúa, anh chá»› có vu khống con chó ấy. Mèo chỉ là tạm thá»i... Äây là vấn Ä‘á» vá» nguyên tắc chỉ và i ba tuần thôi. Xin Ä‘oan chắc vá»›i anh nhÆ° váºy. Chỉ chừng má»™t tháng nữa là hắn sẽ thôi Ä‘uổi theo chúng ngay.
- Thế tại sao không phải bây gi�
- Ivan ArnolÄ‘ovich, đây là má»™t Ä‘iá»u hết sức sÆ¡ đẳng... Thá»±c ra, anh há»i cái gì váºy? Bởi vì tuyến yên kia đâu có treo trong khoảng trống, nó được ghép và o não chó, hãy đợi để cho nó đủ thá»i gian bám má»c và o đó. Bây giá» Sarikov chỉ còn biểu hiện má»™t Ãt dấu tÃch của tÃnh chó, và anh nên hiểu rằng mấy con mèo là cái tốt nhất trong tất cả những gì mà hắn là m. Anh phải hiểu rằng toà n bá»™ sá»± khủng khiếp là ở chá»— trái tim của hắn ta bây giá» không còn là trái tim chó nữa, mà chÃnh là trái tim ngÆ°á»i. Và là trái tim đốn mạt nhất trong số tất cả những trái tim tồn tại trong tá»± nhiên!
Bị kÃch Ä‘á»™ng đến tá»™t Ä‘á»™, Bormental xiết chặt hai nắm tay gầy khoẻ mạnh, nhún vai và nói cÆ°Æ¡ng quyết:
- Tất nhiên. Cháu sẽ giết chết nó!
- Tôi cấm! - Philip Philippovich nghiêm khắc nói.
- Nhưng xin bác...
Philip Philippovich bỗng tỠra đỠphòng, giơ một ngón tay lên:
- Khoan đã... Tôi nghe có tiếng bước chân.
HỠlắng nghe, nhưng trong căn hộ hoà n toà n im ắng.
- Tôi tưởng ra váºy thôi, - Philip Philippovich nói và sôi nổi tiếp tục bằng tiếng Äức. Trong những lá»i của ông mấy lần vang lên từ tiếng Nga "hình sá»±".
- Khoan đã bác, - Bormental bá»—ng cảnh giác nói và nhảy vá»™i ra cá»a. Tiếng chân nghe rất rõ, tiến đến gần phòng là m việc. Lại còn có cả tiếng ngÆ°á»i là u bà u. Bormental mở toang cá»a và kinh ngạc lùi lại Philip Philippovich sá»ng sốt ngồi lặng trong ghế bà nh. Trong khoảng hà nh lang được chiếu sáng hình chữ nháºt hiện ra Dria Pet'rovna. trên ngÆ°á»i chỉ mặc má»—i đồ lót, mặt Ä‘á» bừng hừng há»±c khà thế. Cả bác sÄ© lẫn giáo sÆ° nhÆ° bị choáng ngợp trÆ°á»›c tấm thân ngồn ngá»™n, và trong giây phút hoảng hốt, há» tưởng nhÆ° nó hoà n toà n khoả thân. Daria Pet'rovna lôi trong hai cánh tay lá»±c lưỡng của mình má»™t váºt gì đó, và "váºt gì đó" cố sức cưỡng lại, ngồi phệt xuống nhà , đôi chân bé tÃ, đầy lông Ä‘en kéo lê trên mặt sà n gá»—. "Váºt gì đó", tất nhiên, là Sarikov: đỠđẫn, hãy còn say, tóc tai rối bù và chỉ mặt Ä‘á»™c áo quần lót.
Daria Pet'rovna, đồ sá»™ và loã lồ, lắc Sarikov nhÆ° lắc má»™t bị khoai tây, rồi nói những lá»i sau:
- ThÆ°a giáo sÆ°, giáo sÆ° hãy ngắm ông khách Telegraph Telegraphovich(*) của chúng ta xem. Tôi là đà n bà đã có chồng, còn Dina là gái trinh. May mà tôi thức dáºy đấy.
Nói xong, Daria Pet'rovna chợt giáºt mình xấu hổ, kêu thốt lên má»™t tiếng, Ä‘Æ°a hai tay che ngá»±c rồi chạy vù Ä‘i mất.
- Daria Pet'rovna, vì Chúa, xin chị thứ lỗi, - bình tĩnh lại, Philip Philippovich đỠmặt nói theo.
Bormental xắn tay áo lên cao hÆ¡n và lừ lừ tiến vá» phÃa Sarikov. Philip Philippovich liếc nhìn và o mắt anh và cảm thấy kinh hoà ng.
- Là m gì thế, bác sĩ? Tôi cấm...
Bormental đưa tay phải túm lấy cổ áo Sarikov lắc mạnh, đến nỗi vải trước ngực hắn bục ra.
Philip Philippovich nhảy và o giữa hai ngÆ°á»i và cố gỡ Sarikov ẻo lả ra khá»i hai bà n tay xiết chặt cứng của nhà phẫu thuáºt trẻ.
- Anh không có quyá»n đánh! - Bị xiết đến nghẹt thở, Sarikov hét, rồi ngồi bệt xuống sà n và dần dần tỉnh rượu.
- Bác sÄ©! - Philip Philippovich quát. Bormental đã bình tÄ©nh lại chút Ãt và buông Sarikov ra; gã láºp tức cất tiếng khóc thút thÃt.
- Thôi được rồi, - Bormental rÃt lên, - đợi đến sáng mai. Khi nà o hắn tỉnh, tôi sẽ cho hắn biết tay.
Rồi anh xốc nách Sarikov, lôi tuồn tuá»™t hắn và o phòng khám để ngủ. Trong lúc đó Sarikov cố tìm cách Ä‘áºp chân xuống sà n, nhÆ°ng hai chân hắn không chịu tuân theo.
Philip Philippovich đứng doãng chân khiến những vạt áo mầu thanh thiên tách ra hai phÃa, vÆ°Æ¡n hai cánh tay lên cao và ngÆ°á»›c mắt nhìn lên chiếc bóng đèn treo trên trần hà nh lang và lẩm bẩm:
- Chà chà ...
CHÆ¯Æ NG CHÃN
Lá»i hứa cho Sarikov biết tay của bác sÄ© Bormental sáng hôm sau đã không thá»±c hiện được vì má»™t nguyên nhân là Poligraph Poligraphovich đã biến khá»i căn há»™. Bormental rÆ¡i và o tình thế tuyệt vá»ng Ä‘iên cuồng, tá»± rủa mình là đồ con lừa vì đã không cất chìa khoá cá»a chÃnh, hò hét rằng Ä‘iá»u đó là không thể tha thứ được, và cuối cùng kết thúc bằng lá»i Æ°á»›c cho Sarikov rÆ¡i và o dÆ°á»›i bánh ô tô buýt, Philip Philippovieh ngồi trong phòng là m việc, thá»c cả bà n tay và o mái tóc và nói:
- Không thể tưởng tượng nổi cái gì sẽ diá»…n ra ngoà i phố... Không thể tưởng tượng nổi. “Từ Sevilia đến GrenaÄ‘a", lạy Chúa tôi. Có thể hắn còn Ä‘ang ở chá»— há»™i đồng nhà cá»a, - Bormental hét lên sôi sục và chạy Ä‘i đâu đó.
Ở há»™i đồng nhà cá»a, anh chá»i nhau vá»›i chủ tịch SvonÄ‘er đến mức SvonÄ‘er ngồi ngay và o bà n viết Ä‘Æ¡n gá»i toà án nhân dân quáºn Khamovniki, vừa viết vừa la lối rằng anh ta đâu phải là ngÆ°á»i canh giữ cái gã môn đồ của giáo sÆ° Preobrajenski, hÆ¡n nữa cái gã môn đồ poligraph kia vừa má»›i đây thôi, má»›i ngay ngà y hôm qua, đã to rõ mình là má»™t thằng lừa lá»c, lấy của há»™i đồng nhà cá»a bảy rúp nói là để mua sách giáo khoa ở cá»a hà ng hợp tác xã mua bán.
Äược trả công ba rúp, PheÄ‘or Ä‘i tìm kiếm khắp ngôi nhà từ dÆ°á»›i lên trên. Không há» thấy dấu vết của Sarikov đâu cả.
Chỉ biết được má»™t Ä‘iá»u là Poligraph rá»i nhà lúc trá»i gần sáng, Ä‘á»™i mÅ©, quà ng khăn, mặc áo bà nh tô và mang theo má»™t chai rượu thanh lÆ°Æ¡ng trà lấy ở tủ buýt phê, đôi găng tay của bác sÄ© Bormental và toà n bá»™ giấy tá» của mình. Danh Pet'rovna và Dina công khai bà y tá» sá»± vui mừng cao Ä‘á»™ và hy vá»ng rằng Sarikov sẽ không trở vá» nữa. TrÆ°á»›c đấy má»™t ngà y gã đã vay của Daria Pet'rovna ba rúp năm mÆ°Æ¡i côpếch.
- Thế má»›i đáng Ä‘á»i chị, - vung vẩy nắm đấm, Philip Philippovich gầm gà o.
Chuông Ä‘iện thoại réo suốt ngà y, không không ngá»›t cả ngà y hôm sau nữa. Hai bác sÄ© đã tiếp má»™t số lượng khách hà ng nhiá»u khác thÆ°á»ng, và đến ngà y thứ ba thì há» thấy rằng đã đến lúc phải đặt ra vấn Ä‘á» báo cho công an để ngÆ°á»i ta Ä‘i tìm Sarikov trong cái vá»±c thẳm Moskva nà y.
NhÆ°ng cái từ "công an" vừa được nói ra thà nh tiếng thì sá»± yên lặng sùng kÃnh của ngõ Obukhov láºp tức bị phá vỡ bởi tiếng rú của má»™t cá»— xe ô tô tải, những ô cá»a sổ trong ngôi nhà rung bần báºt. Rồi tiếng chuông gá»i cá»a vang lên đầy tá»± tin, và Poligraph Poligraphovich hiện ra ở phòng ngoà i.
Cả giáo sÆ°, cả bác sÄ© Ä‘á»u bÆ°á»›c ra đón hắn.
Poligraph bÆ°á»›c và o vá»›i má»™t vẻ tá»± trá»ng khác thÆ°á»ng, giữa sá»± im lặng tuyệt đối bá» mÅ© xuống, treo áo bà nh tô lên giá, và xuất hiện trong bá»™ dạng má»›i.
Trên ngÆ°á»i gã là chiết áo khoác da cÅ© rá»™ng thùng thình, quần dà i đã sá»n cÅ©ng bằng da, đôi ủng Anh cao cổ có dây buá»™c đến táºn đầu gối. Mùi mèo nồng nặc quá mức tưởng tượng láºp tức trà n ngáºp căn phòng ngoà i. Preobrajenski và Bormental, nhÆ° theo má»™t mệnh lệnh nà o đó, cùng bắt chéo tay trÆ°á»›c ngá»±c, đứng ở hai bên cá»a và đợi nghe những thông báo đầu tiên của Poligraph Poligraphovich. Gã vuốt má»› tóc cứng, hắng giá»ng ho và nhìn quanh vá»›i má»™t vẻ rõ rà ng là muốn giấu sá»± bối rối của mình bằng thái Ä‘á»™ lá»— mãng, suồng sã.
- Bác Philip Philippovich ạ, - cuối cùng gã cÅ©ng lên tiếng, - tôi đã nháºn chức rồi.
Cả hai bác sÄ© phát ra má»™t tiếng kêu khà n khà n trong cổ há»ng và cá»±a quáºy tại chá»—. Preobrajenski trấn tÄ©nh lại trÆ°á»›c, chìa tay ra nói:
- Anh cho xem giấy tá».
Trên tỠgiấy là những hà ng chữ đánh máy:
- NgÆ°á»i mang giấy nà y, đồng chà Poligraph Pohgraphovich Sarikov, là trưởng tiểu ban là m sạch thà nh phố Moskva khá»i các giống Ä‘á»™ng váºt hoang (mèo và vân vân) trá»±c thuá»™c Sở công chÃnh.
- Thế đấy, - Philip Philippovich thốt lên nặng ná», - ai đã sắp xếp cho anh? Mà tháºt ra tá»± tôi cÅ©ng Ä‘oán được.
- Vâng, đúng, Svonđer, - Sarikov đáp.
- Xin phép được há»i, tại sao ngÆ°á»i anh có mùi kinh tởm váºy? Sarikov lo lắng chun mÅ©i ngá»i chiếc áo khoác ngoà i:
- Thì sao, có mùi... hiển nhiên rồi: mùi nghỠnghiệp. Suốt ngà y hôm qua bóp cổ lũ mèo...
Philip Philippovich rùng mình và nhìn sang Bormental. Cặp mắt của anh giống hệt như hai nòng súng đen ngòm chĩa thẳng và o mặt Sarikov.
Chẳng nói chẳng rằng, anh tiến đến sát Sarikov rồi nhẹ nhà ng và chắc chắn túm lấy yết hầu gã.
- Cứu tôi vá»›i - Sarikov tái nhợt ngÆ°á»i, hét lên the thé.
- Bác sĩ!
- Cháu sẽ không cho phép mình là m Ä‘iá»u gì xấu đâu, thÆ°a bác Philip Philippovich, xin bác cứ yên tâm, - Bormental nói bằng má»™t giá»ng sắc nhÆ° thép, và quát to: - Dina và Danh Pet'rovna đâu?
Hai ngÆ°á»i láºp tức xuất hiện ở phòng ngoà i.
- Bây giỠhãy nhắc theo tôi, - Bormental nói và hơi ghì yết hầu của Sarikov xuống chiếc áo lông. - Tôi xin lỗi...
- Äược, được tôi sẽ nhắc lại. - Tháºt sá»± kinh hoà ng, Sarikov đáp bằng giá»ng khản đặc, nhÆ°ng bá»—ng bất ngá» lấy hÆ¡i, giằng ra, cố cất tiếng kêu "Cứu tôi vá»›i", khốn ná»—i tiếng kêu không thà nh, và đầu của gã chìm lấp hẳn trong chiếc áo lông.
- Bác sĩ, tôi van anh...
Sarikov gáºt gáºt đầu, tỠý đã chịu khuất phục là sẽ nhắc lại.
- Tôi xin lá»—i, thÆ°a chị Daria Petlrovna kÃnh mến và DianaiÄ‘a?
- Procophiévna, - Dina hốt hoảng thì thà o.
- úi Prôcôphiévna... - Sarikov vừa nói bằng giá»ng khò khè vừa há»›p không khÃ.
- là tôi đã dám...
- ...đã dám...
- là m một trò đốn mạt đêm hôm trước trong khi say...
- ... trong khi say...
- Tôi sẽ không bao giá»...
- ... Không bao...
- Thả hắn ra, anh thả hắn ra Ä‘i, anh Ivan Arnoldovich, - cả hai ngÆ°á»i phụ nữ cùng khẩn khoản, - anh bóp hắn chết nghẹt mất thôi.
Bormental buông gã ra và há»i:
- Xe đang chỠanh phải không?
- Không ạ, - Poligraph kÃnh cẩn đáp. Xe chỉ chở em vá» thôi.
- Dina, bảo lái xe đi đi. Bây giỠanh hãy nghe kĩ đây: anh lại trở vỠcăn hộ của bác Philip Philippovich à ?
- Em còn biết Ä‘i đâu nữa? - Mắt đảo quanh, Sarikov sợ sệt trả lá»i.
- Tốt lắm. Từ nay phải im nhÆ° thóc, lặng nhÆ° tá». Nếu không, há»… là m má»™t trò đốn mạt nà o là sẽ có chuyện vá»›i tôi đấy. Hiểu chÆ°a?
- Em hiểu rồi ạ, - Sarikov đáp.
Philip Philippovich giữ nguyên sá»± im lặng trong suốt thá»i gian xảy ra việc Ä‘Ã n áp Sarikov bằng bạo lá»±c ông nhÆ° thu nhá» mình lại, đứng cạnh cá»a và gặm móng tay, mắt ngó xuống sà n. Rồi ông bá»—ng ngÆ°á»›c lên nhìn Sarikov, há»i:
- Thế anh là m gì với... những con mèo bị giết?
- Äể là m áo lông, - Sarikov đáp. - NgÆ°á»i ta sẽ dùng chúng để là m áo lông chồn Ä‘em bán trả góp cho công nhân.
Tiếp đó, sá»± yên tÄ©nh trong căn há»™ kéo dà i được hai ngà y đêm. Buổi sáng Pohgraph Pohgraphovich ra Ä‘i bằng xe tải, chiá»u trở vá», lặng lẽ ăn tối cùng Philip Philippovich và Bormental.
Mặc dù Bormental và Sarikov cùng ngủ trong má»™t căn buồng -phòng khám, - nhÆ°ng há» không nói chuyện vá»›i nhau và Bormental là ngÆ°á»i đầu tiên cảm thấy buồn.
Hai ngà y sau trong căn há»™ xuất hiện má»™t cô gái gầy gò vá»›i cặp mắt vẽ thêm và đi tất dà i mầu kem, cô ta tá» ra hết sức bối rối trÆ°á»›c cảnh bà y biện sang trá»ng trong nhà . Mặc chiếc áo bà nh tô đã cÅ© sá»n, cô gái bÆ°á»›c theo sau Sarikov và đụng phải giáo sÆ° ở phòng ngoà i.
Ông sá»ng sốt dừng lại, nheo mắt nhìn và há»i:
- Xin phép cho biết?
- Tôi sắp đăng ký kết hôn vá»›i cô nà y, đây là nhân viên đánh máy chữ của chúng tôi. Cô nà y sẽ vá» sống vá»›i tôi. Phải chuyển Bormental Ä‘i khá»i phòng khám. Anh ta cÅ©ng có nhà của mình kia mà . - Sarikov giải thÃch vá»›i vẻ cau có và cá»±c kỳ khó chịu.
Philip Philippovich hấp háy mắt, nhìn cô gái vá»›i bá»™ mặt Ä‘á» nhÆ° gấc, suy nghÄ© má»™t lát rồi hết sức lịch thiệp má»i:.
- Tôi xin má»i chị và o phòng là m việc của tôi má»™t phút..
- Tôi cÅ©ng Ä‘i vá»›i cô ấy, - Sarikov nói nhanh vá»›i vẻ ngá» vá»±c.. Äúng lúc đó Bormental nhÆ° từ dÆ°á»›i đất hiện lên:
- Xin lỗi, - anh nói, - giáo sư sẽ nói chuyện với tiểu thư, còn tôi va anh ở lại đây.
- Tôi không muốn, - Sarikov giáºn dữ đáp và toan bÆ°á»›c theo Philip Philìppovich và cô gái Ä‘á» lá»±ng mặt vì xấu hổ.
- Không, xin lỗi anh, - Bormental túm lấy cổ tay Sarikov, và cả hai đi và o phòng khám.
Chừng năm phút trong phòng là m việc không nghe thấy gì, rồi đột ngột từ đó vẳng ra tiếng nức nở của cô gái.
Philip Philippovich đứng cạnh bà n, còn cô gái che mặt bằng chiếc khăn thêu ren cáu bẩn và khóc.
- Cái đồ đểu ấy, anh ta nói rằng bị thương trong chiến đấu: - cô gái nức nở.
- Hắn nói láo! - Philip Philippovich không nao núng đáp. Ông lắc đầu và nói tiếp: - Bác thà nh tháºt thÆ°Æ¡ng cháu, nhÆ°ng không thể nhÆ° váºy được, vá»›i má»™t kẻ gặp đầu tiên chỉ vì địa vị công tác... NhÆ° váºy tháºt xấu, con gái ạ... Nà y đây... - ông mở ngăn kéo bà n viết lấy ra ba tá» giấy bạc ba chục rúp.
- Cháu sẽ tá»± tá», - cô gái khóc. - ở nhà ăn thì ngà y nà o cÅ©ng thịt ngá»±a muối... và anh ta doạ... nói rằng anh ta là chỉ huy Hồng quân... là sẽ sống vá»›i cháu trong má»™t căn há»™ sang trá»ng... ngà y nà o cÅ©ng có dứa ăn... anh ta nói tâm lý của anh ta rất hiá»n là nh, chỉ ghét mèo thôi. Anh ta đã lấy của cháu chiếc nhẫn, bảo để ká»· niệm...
- Nà o, nà o, nà o, tâm lý hiá»n là nh... "Từ Seviha đến GrenaÄ‘a",
- Philip Philippovich lẩm bẩm. - Cần phải kiên nhẫn chịu đựng chứ - cháu còn trẻ thế mà ...
- Chẳng lẽ ở ngay trong vòm cổng nà y ạ?
- Nà o, cháu cầm lấy tiá»n Ä‘i, khi ngÆ°á»i ta cho vay, Philip Philippovich quát lên.
Rồi tiếp đó cánh cá»a trang trá»ng mở ra, và theo mệnh lệnh của Philip Philippovich, Bormental dẫn Sarikov và o. Mắt gã đảo quanh nhá»›n nhác, lông trên đầu dá»±ng đứng lên nhÆ° bà n chải.
- Äồ đểu, cô gái cất tiếng mắng, chiếc mÅ©i thoa phấn và cặp mắt vẽ son chảy nhoà ra thà nh vệt lấp loáng.
- Do đâu anh lại có vết sẹo trên trán kia? Anh hãy chịu khó giải thÃch cho tiểu thÆ° đây được rõ, - Philip Philippovich há»i ngá»t xá»›t.
Sarikov đánh bà i liá»u:
- Tôi bị thÆ°Æ¡ng trong chiến đấu vá»›i bá»n Koltrac - gã sủa lên. CÔ gái đứng vụt lên và vừa khóc thà nh tiếng vừa chạy ra khá»i phòng.
Thôi đi! - Philip Philippovich quát đuổi theo.
- Äợi má»™t tÃ? Anh cho tôi xin chiếc nhẫn, - ông quay sang nói vá»›i Sarikov.
Gã ngoan ngoãn rút từ ngón tay ra chiếc nhẫn rá»—ng vá»›i mặt đá ngá»c bÃch.
- Nà y, được rồi, - gã bá»—ng hằn há»c nói, - mà y hãy nhá»› lấy. Ngà y mai tao sẽ cho mà y giảm biên chế.
- Äừng sợ, - Bormental hét vá»›i theo, - tôi sẽ không cho phép anh ta là m gì đâu. - Anh quay ngÆ°á»i lại và nhìn Sarikov trừng trừng khiến gã phải bÆ°á»›c giáºt lùi và đáºp gáy và o tủ.
- Há» tên cô ta là gì? - Bormental há»i gã. - Há» tên! - anh gầm lên và bá»—ng trở nên man rợ và hung dữ.
- Vasnesova, - Sarikov đáp, đưa mắt nhìn quanh tìm cách lủi.
- Hằng ngà y, - Bormental túm lấy ve áo ngoà i của Sarikov, cảnh cáo, - Ä‘Ãch thân tôi sẽ kiểm tra ở sở xem nữ công dân Vasnesova có bị giảm biên chế không. Và nếu nhÆ° anh... há»… tôi biết là cô ta bị Ä‘uổi việc, thì tôi... sẽ tá»± tay mình bắn chết anh ngay tại chá»— nà y. Hãy coi chừng đấy, Sarikov, tôi nói trÆ°á»›c cho mà biết!
Sarikov nhìn không chớp mắt lên chóp mũi của Bormental.
- Tự tay tôi cũng kiếm được súng... - Poligraph là u bà u, nhưng hết sức yếu ớt, rồi đột ngột nhảy vụt - Hãy coi chừng đấy? - tiếng quát của Bormental đuổi theo gã.
Äêm hôm đó và cả ná»a ngà y hôm sau sá»± im lặng treo lÆ¡ lá»ng trong căn há»™ nhÆ° má»™t đám mây Ä‘en trÆ°á»›c cÆ¡n giông. Không ai nói má»™t lá»i nà o. NhÆ°ng trÆ°a ngà y hôm đó, sau khi Pohgraph Poligraphovich, vá»›i má»™t linh cảm tồi tệ từ sáng sá»›m chợt nhói lên trong lòng, đã cau có leo lên xe tải Ä‘i đến chá»— là m việc, thì giáo sÆ° Preobrajenski phải tiếp má»™t trong những khách hà ng của mình và o má»™t giá» hoà n toà n khác thÆ°á»ng. Äó là má»™t ngÆ°á»i cao lá»›n, to béo, mặc quân phục. Ông ta khăng khăng đòi gặp giáo sÆ° cho bằng được. BÆ°á»›c và o phòng, ông khách lịch thiệp dáºp gót già y chà o giáo sÆ°.
- Thế nà o anh bạn, lại Ä‘au nữa sao? - Vẻ mặt hốc hác, Philip Philippovich há»i. - Anh ngồi xuống Ä‘i.
- Merci. Không, thÆ°a giáo sÆ°, - ông khách đáp, đặt chiếc mÅ© nhà binh lên góc bà n, - tôi rất biết Æ¡n ông... Hừm... Tôi đến gặp ông là vì má»™t việc khác, ông Philip Philippovich ạ... Vá»›i lòng kÃnh trá»ng ông... hừm... ai uốn báo trÆ°á»›c vá»›i ông... Má»™t việc vá»› vẩn. Chẳng qua hắn là thằng đểu... - ông khách cho tay và o cặp và rút ra má»™t tá» giấy. - May mà ngÆ°á»i ta trá»±c tiếp báo cáo vá»›i tôi...
Philip Philippovich Ä‘eo kÃnh lên mÅ©i và bắt đầu Ä‘á»c ông lẩm bẩm má»™t mình rất lâu, mặt má»—i lúc má»™t biến sắc. “...và lại còn Ä‘e doạ giết chết chủ tịch há»™i đồng nhà cá»a SvonÄ‘er, từ đó có thể suy ra rằng ông ta có giữ hoả khà trong nhà . Và phát ngôn những lá»i nói phản cách mạng, tháºm chà còn ra lệnh cho nữ đầy tá»› của mình là DinaiÄ‘a Procophiévna Bunina đốt sách Engels trong bếp lò, nhÆ° má»™t phần tá» mensevich chÃnh hiệu cùng vá»›i trợ lý của mình là Bormental Van Arnoldovich, má»™t ngÆ°á»i không đăng ký há»™ khẩu? bà máºt sống trong căn há»™ của ông ta. Chứng thá»±c chữ ký của trưởng tiểu ban là m. sạch thà nh phố P. P. Sarikov. Chủ tịch há»™i đồng nhà cá»a SvónÄ‘er. ThÆ° ký Pest'rukhin".
- Anh cho phép tôi giữ lại cái nà y chứ? - Mặt nổi lên từng vệt Ä‘á» bầm, Philip Philippovich há»i. - Hay là , xin lá»—i, anh cần nó để thi hà nh pháp luáºt?
- Xin lá»—i, thÆ°a giáo sÆ°, - ngÆ°á»i khách tá» ra hết sức tá»± ái hai cảnh mÅ©i pháºp phồng. - Quả là ông hết sức coi thÆ°á»ng chúng tôi đấy. Tôi... - nói đến đây ông ta tá» vẻ há»n dá»—i nhÆ° má»™t con gà trống tây.
- Thôi. xin lá»—i, xin lá»—i. anh bạn thân mến, - Philip Philippovich lẩm bẩm. - Xin anh bá» quá cho, quả tháºt tôi không muốn là m anh pháºt ý.
- Chúng tôi cÅ©ng biết cách Ä‘á»c chứ. Ông Philip Philippovich!
- Xin anh đừng giáºn, hắn đã là m tôi phát Ä‘iên lên...
- Tôi nghÄ©, - ông khách đã hoà n toà n nguôi giáºn, - dù sao hắn phải là đồ đốn mạt đến mức nà o... Quả là tò mò muốn được nhìn qua mặt hắn má»™t tý. ở Moskva ngÆ°á»i ta kể vỠông đủ thứ chuyện, hoang Ä‘Æ°á»ng...
Philip Philippovich chỉ tuyệt vá»ng khoát tay. Äến lúc nà y ngÆ°á»i khách má»›i thấy lÆ°ng giáo sÆ° đã còng xuống và tháºm chà tóc ông đã bạc hẳn Ä‘i sau thá»i gian ngắn ngủi vừa qua.
*
* *
Tá»™i ác đã chÃn muồi và rÆ¡i ụp xuống nhÆ° má»™t hòn đá tảng, nhÆ° thÆ°á»ng vẫn váºy trong Ä‘á»i. Vá»›i má»™t cảm giác chẳng là nh nhức nhối, Poligraph Pohgraphovich trở vá» nhà trên chiếc xe tải. Giá»ng nói của Philip. Philippovich má»i gã và o phòng khám. Ngạc nhiên, Sarikov bÆ°á»›c qua cá»a và vá»›i má»™t ná»—i sợ hãi mÆ¡ hồ nhìn và o hai há»ng súng trên mặt Bormental, rồi sau đó liếc sang phÃa Philip Philippovich. Quanh ngÆ°á»i viên bác sÄ© trợ lý nhÆ° có mây giông bao bá»c, bà n tay trái của anh cầm Ä‘iếu thuốc Ä‘ang hút khẽ giần giáºt trên tay vịn cá»a chiếc bà n đỡ đẻ.
Philip Philippovich nói với một vẻ bình thản hết sức chẳng là nh:
- Ngay bây giá» hãy thu xếp đồ đạc - áo quần, bà nh tô, tất cả những gì anh cần, - và xéo khá»i căn há»™!
- Sao lại thế? - Sarikov ngạc nhiên một cách chân thà nh.
- Xéo khá»i căn há»™, ngay ngà y hôm nay, - Philip Philippovich nhắc lại bằng giá»ng Ä‘á»u Ä‘á»u, mắt nheo nheo nhìn xuống móng tay của mình.
Có má»™t con quá»· nà o đấy nháºp và o ngÆ°á»i Poligraph Poligraphovich ; có lẽ là cái chết đã đón chá» gã, thần số mệnh đã đứng sau lÆ°ng gã. Sarikov tá»± mình lao và o vòng tay của Ä‘iá»u không tránh khá»i. Gã gà o lên dữ tợn và đứt quãng:
- NhÆ°ng nhÆ° thế nà y là thế nà o, hả? Các ngÆ°á»i tưởng tôi không trị được các ngÆ°á»i thăng? Tôi có mÆ°á»i sáu ác sin ở đây và tôi sẽ sống ở đây.
- Hãy Ä‘i khá»i căn há»™ mau, - Philip Philippovich thà nh khẩn thá»u thà o.
Sarikov tá»± mình má»i thần chết đến. Gã giÆ¡ bà n tay trái bị cắn nát bốc mùi mèo không thể chịu nổi lên, là m má»™t cá» chỉ tục tÄ©u nhạo báng vá»›i Philip Philippovich. Rồi tiếp đó gã dùng tay phải rút khẩu súng ngắn từ trong túi ra nhằm vá» hÆ°á»›ng viên bác sÄ© Bormental nguy hiểm. Äiếu thuốc hút dở của Bormental rÆ¡i xuống sà n nhÆ° má»™t ánh sao băng, và mấy giây sau Philip Philippovich kinh hoà ng dẫm trên những mảnh kÃnh vỡ nhảy từ tủ đến bên chiếc Ä‘i văng có gối đầu. Trên đó, trưởng tiểu ban là m sạch thà nh phố nằm sõng sượt thở khò khè, đè trên ngá»±c gã là nhà giải phẫu Bormental; anh dùng chiếc gối trắng nhá» bịt chặt lấy miệng Sarikov.
Mấy phút sau, bác sÄ© Bormental vá»›i bá»™ mặt biến dạng Ä‘i ra cá»a trÆ°á»›c và dán má»™t mảnh giấy lên cạnh nút bấm chuông:
"Hôm nay giáo sÆ° ốm, không tiếp khách. Xin không gá»i chuông".
Anh dùng con dao nhÃp nhá» sáng loáng cắt đứt sợi dây chuông, nhìn má»™t lát trong gÆ°Æ¡ng khuôn mặt bị cà o chảy máu và đôi tay rách nát, vẫn còn run rẩy của mình. Rồi anh Ä‘i đến cá»a bếp và nói vá»›i Dina và Daria Pet'rovna Ä‘ang hoảng hốt:
- Giáo sÆ° bảo các chị không được Ä‘i khá»i căn há»™.
- Vâng ạ, - Dina và Daria Pet'rovna sợ sệt đáp.
- Cho phép tôi đóng cá»a sau lại và cầm theo chìa khoá, - đứng ẩn sau cánh cá»a trong bóng tối và lấy bà n tay che mặt, Bormental nói. - Äây chỉ là tạm thá»i, không phải vì không tin các chị đâu. NhÆ°ng lỡ có ai đến, các chị không đừng được, lại mở cá»a ra, mà chúng tôi Ä‘ang báºn, không thể để ai đến quấy rầy.
- Vâng ạ, - hai ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáp và mặt láºp tức trở nên tái nhợt.
Bormental khoá trái cá»a sau, khoá cả cá»a chÃnh, cả cánh cá»a từ hà nh lang dẫn ra phòng ngoà i, rồi tiếng bÆ°á»›c chân của anh biến mất trong phòng khám.
Im lặng bao trùm khắp căn há»™, chui và o tất cả các ngóc ngách. Rồi hoà ng hôn buông xuống, tồi tệ, đầy lo âu; tóm lại, là bóng tối bao trùm. Tuy nhiên, sau nà y những ngÆ°á»i láng giá»ng ở bên kia sân nói rằng trong các ô cá»a sổ phòng khám của Preobrajenski hÆ°á»›ng ra sân và o buổi tối hôm đó tất cả các ngá»n đèn Ä‘á»u được báºt sáng, và tháºm chà há» còn trông thấy chiếc mÅ© trùm bằng vải trắng không và nh của chÃnh giáo sÆ°... Khó có thể kiểm tra được Ä‘iá»u đó. Tuy nhiên, vá» sau lúc má»i chuyện đã kết thúc, cả Dina cÅ©ng ba hoa rằng, khi Bormental và giáo sÆ° đã rá»i phòng khám, ở cạnh lò sưởi trong phòng là m việc anh chà ng Ivan Arnoldovich đã là m cho cô sợ đến chết khiếp. DÆ°á»ng nhÆ° anh ngồi xổm trong phòng là m việc và tá»± tay mình đốt trong lò sưởi má»™t cuốn vở bìa xanh lấy từ táºp bệnh án các khách hà ng của giáo sÆ°. DÆ°á»ng nhÆ° khuôn mặt của anh chà ng bác sÄ© lúc đó hoà n toà n xanh mét và bị... và bị .. cà o nát cả ra. Philip Philippovich và o tối hôm đó cÅ©ng khác má»i ngà y.
Và lại còn chuyện... NhÆ°ng có thể là cô gái ngây thÆ¡ sống trong căn há»™ phố Pretristenka kia nói sai thì sao... Chỉ có thể chắc chắn má»™t Ä‘iá»u sau đây: ngá»± trị trong căn há»™ và o cái buổi tối hôm đó là má»™t sá»± yên lặng hoà n toà n tuyệt đối và khủng khiếp.
PHẦN KẾT
Và o ná»a đêm của mÆ°á»i ngà y sau tráºn chiến đấu diá»…n ra ở phòng khám, trong căn há»™ của giáo sÆ° Preobrajenski tại ngõ Obukhov chợt Ä‘á»™t ngá»™t vang lên tiếng chuông gá»i cá»a gay gắt.
- Công an hình sá»± và dá»± thẩm viên đây. Hãy mở cá»a ra. Tiếng bÆ°á»›c chân, tiếng gõ, tiếng va chạm. Má»i ngÆ°á»i bÆ°á»›c và o, và trong phòng khám sáng rá»±c vá»›i những chiếc tủ đã lắp kÃnh má»›i bá»—ng cháºt nÃch ngÆ°á»i. Hai công an mặc đồng phục, má»™t ngÆ°á»i mặc áo bà nh tô Ä‘en tay xách cặp, chủ tịch há»™i đồng nhà cá»a SvonÄ‘er hà há»ng và xanh mét, ngÆ°á»i thanh niên Ä‘Ã n bà , ông gác cá»a PheÄ‘or, Dina, Daria Pet'rovna, và Bormental mặc áo trong nhà , ngượng nghịu che chá»— yết hầu không Ä‘eo cà vạt.
Cánh cá»a phòng là m việc mở rá»™ng, Philip Philippovich bÆ°á»›c ra. Ông mặc chiếc áo khoác mầu xanh da trá»i mà ai cÅ©ng đã biết, và tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u láºp tức có thể thấy rõ rằng chỉ má»›i qua má»™t tuần mà Philip Philippovich đã lại sức rất nhiá»u.
Má»™t Philip Philippovich quyá»n uy, năng nổ, kiêu hãnh xuất hiện trÆ°á»›c mặt những ngÆ°á»i khách đêm và xin lá»—i há» việc ông mặc áo choà ng dùng trong nhà để tiếp khách.
- Äừng báºn tâm, thÆ°a giáo sÆ°. - ngÆ°á»i mặc thÆ°á»ng phục bối rối đáp, rồi ngáºp ngừng nói tiếp: - Má»™t việc quả tháºt rất khó chịu. Chúng tôi có lệnh khám căn há»™ của ông và , - ông ta liếc nhìn bá»™ nÄ©a của Philip Philippovich, - và bắt giữ, tuỳ thuá»™c và o kết quả của việc khám.
Philip Philippovich nheo mắt há»i:
- Tôi xin được há»i, vì chuyện gì, và bắt ai?
NgÆ°á»i mặc áo Ä‘en lau má, cất tiếng Ä‘á»c tá» giấy lấy từ trong cặp ra.
- Theo lá»i buá»™c tá»™i Preobrajenski, Bormental, DinaiÄ‘a Bunina và Danh Pet'rovna đã giết trưởng tiểu ban là m sạch thà nh phố thuá»™c Sở Công chÃnh Moskva Poligraph Poligraphovich Sarikov.
Tiếng khóc nức nở của Dina át Ä‘i những lá»i cuối cùng của ông ta. Má»i ngÆ°á»i nhốn nháo.
- Tôi không hiểu gì hết, - ưỡn ngá»±c ra nhÆ° má»™t ông vua, Philip Philippovich nói, - Sarikov nà o? à , xin lá»—i, đó là con chó của tôi... mà tôi đã là m phẫu thuáºt ấy à ?
- Xin lá»—i giáo sÆ°, không phải chó, mà khi anh ta đã thà nh ngÆ°á»i rồi. Sá»± thể là nhÆ° thế.
- Tức là khi nó biết nói?- Philip Philippovich há»i. - Äiá»u ấy còn chÆ°a có nghÄ©a là nó đã thà nh ngÆ°á»i! Thá»±c ra, cái đó không quan trá»ng. Sarik bây giá» vẫn còn Ä‘ang tồn tại, và tuyệt đối không có ai giết nó cả.
- ThÆ°a giáo sÆ°, - ngÆ°á»i mặc áo Ä‘en hết sức ngạc nhiên nói và nhÆ°á»›n cặp lông mà y lên, - nếu thế thì phải Ä‘Æ°a anh ta ra trình diện. Äã mÆ°á»i ngà y nay anh ta mất tÃch, và những chứng cá»›, xin lá»—i. lại rất không hay.
- Bác sĩ Bormental, anh là m ơn dẫn Sarik ra trình diện ngà i dự thẩm, - Philip Philippovich cầm giấy tỠlệnh, nói to.
Bác sÄ© Bormental cÆ°á»i khẩy, bÆ°á»›c ra khá»i phòng. Khi anh quay lại và huýt gió, từ ngoà i cánh cá»a phòng là m việc nhảy chồm và o theo anh má»™t con chó Ä‘á»±c có bá»™ dạng quái dị. Trên mình nó nhiá»u chá»— còn hói bóng, nhÆ°ng nhiá»u chá»— đã má»c lại lông. Nó bÆ°á»›c Ä‘i, nhÆ° má»™t nghệ sÄ© xiếc, bằng hai chi sau, rồi đứng xuống trên cả bốn chân và nhìn quanh. Má»™t sá»± im lặng tuyệt đối đông quánh lại trong phòng khám nhÆ° keo dÃnh. Con chó Ä‘á»±c gá»›m ghiếc vá»›i vòng sẹo Ä‘á» bầm trên trán lại đứng lên bằng hai chi sau, mỉm cÆ°á»i và ngồi và o ghế bà nh.
NgÆ°á»i công an thứ hai bá»—ng vung rá»™ng tay là m dấu thánh, bÆ°á»›c giáºt lùi, dẫm lên cả hai chân Dina.
NgÆ°á»i mặc áo Ä‘en, không khép miệng lại được, phát ra những lá»i sau:
- Sao lại thế nà y, thÆ°a giáo sÆ°?... Anh ta đã là m việc ở sở Công chÃnh kia mà ...
- Tôi không cỠnó đến đấy, - Philip Philippovich đáp, - mà ngà i Svonđer đã giới thiệu nó, nếu như tôi không nhầm.
- Tôi không hiểu gì cả, - ngÆ°á»i mặc áo bà nh tô Ä‘en hoang mang nói và quay sang há»i viên công an thứ nhất: - Có đúng anh ta đây không?
- Äúng, - ngÆ°á»i công an đáp thì thầm. ÄÃch thị anh ta. Äúng hắn đấy, - PheÄ‘or cÅ©ng lên tiếng xác nháºn, - chỉ có Ä‘iá»u cái đồ đểu nà y đã lại má»c đầy lông.
- Nhưng anh ta đã biết nói kia mà ... Chà chà ...
- Và bây giá» nó vẫn còn nói, chỉ có Ä‘iá»u cà ng ngà y cà ng Ãt hÆ¡n, cho nên các ông nên táºn dụng dịp nà y, không thì Ãt nữa nó sẽ im hẳn Ä‘i đấy.
- NhÆ°ng tại sao? - ngÆ°á»i mặc áo Ä‘en há»i. Philip Philippovich nhún vai.
- Khoa há»c còn chÆ°a biết những phÆ°Æ¡ng pháp biến các con thú thà nh ngÆ°á»i. Tôi đã thá», nhÆ°ng chỉ có Ä‘iá»u không thà nh công, nhÆ° các ông thấy đấy. Biết nói má»™t Ãt rồi quay trở vá» trạng thái ban đầu. Má»™t hiện tượng lại tổ!
- Không nói báºy! - Con chó ngồi trong ghế bà nh Ä‘á»™t ngá»™t quát to và đứng lên.
NgÆ°á»i mặc áo bà nh tô Ä‘en bá»—ng trắng bệch mặt ra, buông rÆ¡i chiếc cặp và từ từ ngã nghiêng xuống.
Má»™t ngÆ°á»i công an vá»™i ôm lấy sÆ°á»n ông ta, còn PheÄ‘or đỡ phÃa sau. Tất cả nhốn nháo lên và trong cảnh đó, chỉ nghe rõ rà ng nhất ba câu nói.
Philip Philippovich:
- Lấy thuốc valeriana ra đây. Bị sốc đấy mà .
Bác sĩ Bormental:
- Tôi sẽ tự tay mình ném Svonđer xuống cầu thang, nếu hắn còn vác mặt đến căn hộ giáo sư Preobrajenski một lần nữa.
Và Svonđer:
- Tôi Ä‘á» nghị ghi những lá»i nà y và o biên bản.
Những ống lò sưởi xám toả hÆ¡i nóng. Tấm mà n treo cá»a sổ che khuất bầu trá»i đêm đặc quánh trên phố Pretristenka vá»›i má»™t ngôi sao Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c. Cái sinh váºt thượng đẳng, đấng ân nhân quan trá»ng của chó, Ä‘ang ngồi trong ghế bà nh, còn con chó Sarik nằm dà i trên thảm cạnh chiếc Ä‘i văng bá»c da. SÆ°Æ¡ng mù tháng Ba là m chó vá» buổi sáng thÆ°á»ng bị những cÆ¡n Ä‘au nhức hà nh hạ dá»c theo vết sẹo chạy quanh đầu. NhÆ°ng đến chiá»u trá»i ấm lại thì cÆ¡n Ä‘au bá»›t dần.
Còn bây giá» thì tháºt nhẹ nhõm, tháºt tboải mái, và những ý nghÄ© trong đầu chó chảy thà nh dòng mạch lạc, ấm áp.
"Mình tháºt gặp may, quả là may, - chó mÆ¡ mà ng nghÄ©, - may đến không thể tả nổi. Mình đã được ở hẳn trong căn há»™ nà y. Mình tin tưởng chắc chắn rằng thà nh phần xuất thân của mình là không thuần chủng. ở đây không thể thiếu được chà ng thợ lặn. Bà ná»™i mình là má»™t phụ nữ nhẹ dạ, cầu cho vong linh bà được lên thiên Ä‘Æ°á»ng. Tháºt ra, không hiểu ngÆ°á»i ta rạch nát đầu mình ra để là m gì? NhÆ°ng không sao, rồi cÅ©ng sẽ chóng là nh thôi. Äối vá»›i chúng mình thì chuyện đó chẳng là cái gì cả".
Từ xa vẳng lại tiếng chai lá» va chạm nhau. Anh chà ng bị Ä‘á»›p Ä‘ang thu dá»n các tủ kÃnh trưởng phòng khám.
Còn ông tiên tóc bạc thì ngồi trong ghế bà nh hát:
"Äến hai bá» sông Nin thần thánh..."
Chó trông thấy những việc là m khủng khiếp.
Nhân váºt quan trá»ng kia cho bà n tay Ä‘i găng trÆ¡n bóng và o lá», lấy ra những bá»™ não, - ông ta quả là má»™t con ngÆ°á»i kiên trì, bÆ°á»›ng bỉnh, cứ cố đạt được má»™t cái gì đó, hết cắt lại xem xét, mắt nheo nheo và hát:
"Äến hai bá» sông Nin thần thánh..."
Tháng Giêng - tháng Ba năm 1925
|
|
| |