Con sáo của em tôi - Duyên Anh
Con sáo của em tôi
Sau khi cha tôi mất, gia đình cà ng ngà y cà ng túng bấn, má»™t mình mẹ tôi không đủ sức nuôi nấng hai đứa con mồ côi nÆ¡i thà nh thị nên mẹ Ä‘Æ°a hai anh em tôi trở vá» là ng cÅ©. Bên ná»™i xóa bá» tên cha tôi trong gia phả vì cha tôi xé tá» khai sinh mà ông tôi cố tình Ä‘iá»n tên tuổi ngÆ°á»i vợ cả và o chá»— tên tuổi mẹ tôi. Ông tôi muốn gạt mẹ khá»i cuá»™c Ä‘á»i cha tôi bấy giá» và cuá»™c Ä‘á»i tôi mai háºu. Việc ấy rất giản dị nhÆ° ông đã xóa bá» tên chú Nghị vì chú mê cô Ä‘Ã o cải lÆ°Æ¡ng gia nháºp ban hát, lang thang rà y đây mai đó. Bên ngoại từ bá» mẹ tôi ngay từ dạo mẹ có mang ba tháng vì mẹ trốn nhà , vượt luáºt lệ cổ truyá»n, theo cha tôi là m vợ lẽ. Thà nh thá» lá»›n lên anh em tôi mù mịt cả ý niệm gia tá»™c. Mẹ tôi thÆ°á»ng kể rằng trÆ°á»›c khi lấy mẹ tôi, cha tôi đã có vợ. NgÆ°á»i vợ ấy cha tôi không yêu thÆ°Æ¡ng, nên bốn năm liá»n bà tôi cứ hoà i công mong bế cháu. Ông tôi buồn phiá»n, thở dà i thÆ°á»n thượt, ông nghÄ© đến nghiệp chÆ°á»›ng xa xôi nà o, lúc nà y sá»± quả báo hiện hình khiến dù con gái. Tháºt vô phúc. Cha tôi Ä‘i vắng luôn luôn, cha năng ở nhà ông phó Nhị hầu hạ ông để hòng ông truyá»n hết ngón Ä‘Ã n tháºp lục.
Cha tôi phải giặt quần áo, đấm bóp chân tay hay kiếm rượu, đồ nhắm cho ông Phó, phục dịch ông đủ Ä‘iá»u. Rốt cuá»™c ông Phó vẫn giữ lại đôi ngón sở trÆ°á»ng, ông sợ dạy hết, mai mốt cha tôi giá»i hÆ¡n ông. Bởi váºy, tà i nghệ của cha tôi chÆ°a nổi báºt, và chÆ°a đủ thá»i giá» nghiên cứu âm nhạc quê hÆ°Æ¡ng thì cha tôi đã gặp mẹ tôi. Cuá»™c tình duyên nà y là m đảo lá»™n Ä‘á»i cha và ảnh hưởng rất nhiá»u đến anh em tôi sau nà y
Ông ná»™i tôi biết chuyện tức sôi ruá»™t, chá»i bá»›i cả gia đình nhà mẹ tôi. Tiếng dữ đồn tá»›i xóm là ng bên kia sông. Ông ngoại tôi Ä‘uổi mẹ tôi khá»i cá»a. Bấy giá» mẹ tôi có mang tôi được ba tháng. Cha tôi lén lút gởi mẹ tôi nÆ°Æ¡ng náu nhá» ngÆ°á»i bà con xóm cuối thôn. Bà ná»™i tôi thÆ°Æ¡ng con cả, lại nghe tin mẹ tôi có chá»a nên bá»›t giáºn. Bà ná»™i xin ông ná»™i nháºn mẹ tôi là m vợ lẽ cha tôi. Cuá»™c hôn nhân không giá thú. Việc tưởng váºy êm thắm. Ai ngỠông ngoại tôi lồng lá»™n tìm bắt mẹ tôi, đánh Ä‘áºp mẹ tôi má»™t tráºn tà n nhẫn. Tệ hÆ¡n nữa, ông ngoại tôi lại gá»t hết tóc, bôi vôi trắng xóa đầu mẹ tôi rồi má»›i Ä‘oạn tình phụ tá». Mẹ tôi phải trùm khăn vuông kÃn mÃt ngót hai năm trá»i.
Mẹ vá» sống dÆ°á»›i gian nhà mái dá»™t, vách bùn trát nham nhở bên cạnh chuồng trâu của đại gia đình há» Nguyá»…n nhà tôi. Suốt thá»i gian đèo bòng cái hình hà i tôi, cái bá»c Ä‘au khổ, mẹ tôi chịu Ä‘á»±ng bao nhiêu Ä‘iá»u tủi nhục. Hết ngÆ°á»i vợ cả hẹp hòi, Ãch ká»· của cha tôi hằn há»c ghen tuông, lại đến các cô tôi kiếm cá»› sinh sá»±. Vợ cả cha tôi bảo mẹ tôi Ä‘á»™n vải đầy bụng để đánh lừa ông tôi. Ông tôi nhiá»u báºn chỉ mặt mẹ tôi dá»a nạt rằng nếu đúng tháng mà không sinh nở thì sẽ tống cổ mẹ tôi Ä‘i. Chú Nghiêm thỉnh thoảng vá» thăm nhà cÅ©ng hạch sách mẹ tôi. Ông tôi quý chú Nghiêm lắm. Trong khi cha tôi mải Ä‘Ã n sáo, chú Nghị giang hồ phiêu bạt, chú khéo léo chiá»u ông tôi. Bởi thế chú Nghiêm được xuống tỉnh há»c, Ä‘á»— đạt giá»i giang. Chú khinh bỉ mẹ tôi, sá»± khinh bỉ chú há»c mót của đám dân trưởng giả thà nh phố. Mẹ tôi Ä‘au khổ trăm chiá»u, ngà y là m quần quáºt nhÆ° con váºt, tối ôm bụng khóc má»™t mình. Tá»™i nghiệp mẹ tôi, tôi chả biết và mẹ giống ai. Ãầy tá»› nhà ông tôi còn sung sÆ°á»›ng còn nói đùa nghịch, chứ mẹ tôi thì câm nÃn suốt ngà y đêm. Cha tôi hy vá»ng mẹ tôi sinh con trai và đứa đầu lòng sẽ là nhịp cầu bắc qua những tâm hồn ngÆ°á»i bên ná»™i vá»›i tâm hồn mẹ tôi. Chắc chắn mẹ tôi hết tủi cá»±c.
Ãến ngà y mẹ tôi trở dạ, ông tôi cất vá»™i và ng túp lá»u nhỠở xó vÆ°á»n, cạnh khóm chuối tiêu. Tôi cất tiếng khóc ban đầu nÆ¡i ấy, ở túp lá»u xó vÆ°á»n, cạnh khóm chuối tiêu, cạnh những con ngÆ°á»i hà tiện tình thÆ°Æ¡ng mến. Vì đêm tôi mở mắt chà o Ä‘á»i, cha tôi Ä‘i vắng nên cá»› sá»± xảy ra nhÆ° tôi đã nói Ä‘oạn đầu. Tuần lá»… sau cha tôi vá», cha nghiến răng xé nát tá» khai sinh rồi Ä‘Æ°a mẹ con tôi xuống tỉnh ly. Tôi vÄ©nh biệt há» hà ng bên ná»™i bằng mấy tiếng “oe oeâ€. Tôi lá»›n dần, lá»›n dần để thu và o tầm mắt non ná»›t hình ảnh cuá»™c Ä‘á»i cha tôi: hình ảnh gã nhạc công háºu trÆ°á»ng sân khấu cải lÆ°Æ¡ng, hình ảnh ông lái thuốc bắc, hình ảnh ông thÆ° ký sở tÆ°, hình ảnh ông thợ chữa xe đạp và sau rốt là hình ảnh ông lang chế thuốc cao Ä‘Æ¡n hoà n tán. Mãi tá»›i ngà y cha tôi mất, tôi má»›i thù hằn những hình ảnh méo mó Ä‘á»a đầy linh hồn cha tôi. Sao Ä‘á»i cha tôi nhiá»u hình ảnh thế? Và đá»i tôi nữa, hình ảnh thẫm nét nhất là má»™t đêm mù mịt bên khóm chuối tiêu. Thế mà anh em tôi lại phải vá» quê ngoại. Tôi không hiểu tại sao mẹ tôi chịu nhục nhã, nÆ°Æ¡ng náu dÆ°á»›i túp nhà lá bá» hoang vÆ°á»n sau, trÆ°á»›c đây ông bà ngoại dà nh riêng cho bá»n thợ gặt má»—i vụ mùa. Mẹ tôi chỉ nghÄ© đến anh em tôi. Trá»i Æ¡i, tôi muốn khóc quá.
Ở đây, chúng tôi sống lủi thủi cô Ä‘á»™c. Mẹ tôi dá»n quán bán nÆ°á»›c chè tÆ°Æ¡i, xôi chè, canh bún ngoà i bến đò Ãồng Äức, bòn nhặt từng hà o chỉ. ThÆ°á»ng mẹ dáºy sá»›m sá»a soạn đồ hà ng, cÆ¡m nÆ°á»›c buổi sáng để anh em tôi ăn. Mẹ nắm thêm hai nắm nhá» phòng trÆ°a đói còn lót dạ tạm. Cháºp tối mẹ lần mò vá» nhóm bếp thổi cÆ¡m. Bữa nà o hà ng ế ẩm, mẹ con tôi ăn canh bún, ăn xôi chè thay cÆ¡m. Mẹ tôi luôn luôn vui vẻ dù thỉnh thoảng cáºu mợ, dì bác tôi mỉa mai đủ Ä‘iá»u. Há» nói những lá»i mà bây giá» tôi hãy còn nhá»›. Tôi không thể tưởng tượng ná»—i tê tái nghiến nát cõi lòng mẹ khi bà ngoại gá»i mẹ là “đồ Ä‘Ä©â€, bác tôi bảo mẹ là “con lăng loà n†và mợ tôi nói bâng quÆ¡ “cóc chết ba năm quay đầu vá» núiâ€. Tôi thấy mẹ tôi cúi đầu lẳng lặng, nÆ°á»›c mắt nhá» giá»t trên mái tóc em tôi, thì tôi Ä‘oán rằng mẹ buồn. Hồi ấy, tuy tôi bé bá»ng nhÆ°ng tôi đã biết xét Ä‘oán những con mắt soi mói, những lá»i tiếng bấc chì, những bá»™ mặt Ãch ká»· của má»i ngÆ°á»i há» hà ng bên ngoại. Tôi thÆ°Æ¡ng mẹ. Tôi thÆ°Æ¡ng em gái tôi hÆ¡n, chÆ°a được hưởng sung sÆ°á»›ng thì cha vá»™i lìa Ä‘á»i. Tôi hằng mÆ¡ Æ°á»›c má»™t mai khôn lá»›n, tôi sẽ kiếm tiá»n nuôi mẹ, sẽ táºu nhà ở tỉnh, mẹ tôi thôi bán hà ng, em tôi cắp sách Ä‘i há»c. NghÄ© váºy tôi thèm Ä‘á»c sách lắm. Khốn ná»—i mẹ tôi nghèo cá»±c, lấy tiá»n đâu mà mua. Tôi Ä‘Ã nh há»c ôm má»› sách cÅ© nát và dạy em tôi từng trang, từng Ä‘oạn dè sẻn, sợ hết chữ.
Ãám con cái cáºu mợ tôi và o hùa cha mẹ chúng bắt nạt anh em tôi. Há»… em tôi hở ra món đồ chÆ¡i nà o là chúng nó tìm cách ăn cắp. Tôi đòi, chúng xúm nhau đánh Ä‘áºp tôi sÆ°ng tÃm cả mặt mà y. Em tôi khóc, mẹ tôi thở dà i Ä‘au Ä‘á»›n. Dần dần cuá»™c sống quen nếp. Anh em tôi biết thân pháºn, bắt chÆ°á»›c mẹ tôi, táºp nhịn nhục, táºp nghiến răng và hy vá»ng. Anh em tôi đùa nghịch vá»›i nhau, chẳng dám lai vãng đến thá»m nhà ông bà ngoại.
Tôi hay bắt dế, bắt chuồn chuồn, bắt công cống cho em tôi chÆ¡i. Bạn bè của chúng tôi có chừng chỉ có con chim chÃch chòe sáng nà o cÅ©ng Ä‘áºu trên cà nh soan ca hát lÃu lo rồi tung cánh bay xa tìm mồi. Em tôi thÃch chim. Tôi vụng vá», không trèo cao được. Tôi hẹn sẽ bắt tặng em tôi má»™t con sáo khi mùa xuân sang.
Mùa xuân, hoa soan vÆ°á»n nhà nở nhiá»u, mà u tÃm dịu mắt. Mẹ tôi nói hoa soan nở chỉ tổ Ä‘uổi muá»—i mệt xác. Cùng lượt hoa soan khoe sắc, sáo trên rừng đổ xô xuống đồng bằng hà ng đám, cÆ¡ man. Em tôi nhìn những con sáo Ä‘en, lông muôn muốt, viá»n mắt và ng và ng, ra chiá»u thèm Æ°á»›c. Tôi theo bá»n trẻ con bến đò, lấy rổ rách, vất cạp rồi buá»™c lại tá»±a hình cái đó Ä‘Æ¡m tép. Xong, tôi bó manh chiếu bên ngoà i bịt chặt má»™t đầu, còn đầu kia để ngá» cho sáo ra và o. Tôi buá»™c tổ sáo trên cà nh sung thấp nhất. Hai hôm sau vợ chồng nhà sáo bắt đầu tha rác vá» tổ của anh em tôi. Chúng tôi hoan hỉ đợi chá». Em tôi chÆ°a chi đã vá»i lo cái lồng nhốt con sáo. Tôi bảo em tôi phải mong ba tháng. Em tôi sốt ruá»™t. Ngà y nà o cÅ©ng há»i thăm sáo. Mẹ mắng em, em dá»—i bá» cÆ¡m. Tôi dá»— dà nh em má»›i chịu ăn.
Ãt lâu sau tôi trèo lên thăm tổ. Tôi thò tay táºn phÃa trong và biết sáo đẻ bốn trứng. Tôi lôi ra xem. Trứng sáo to bằng ngón tay cái của tôi, mà u xanh xanh vân vân đẹp quá. Tôi kể chuyện em nghe. Em nhẩy reo ầm ỹ. Mẹ tôi dá»a rằng :
- Rắn ưa tìm tổ chim ăn trứng. Con liệu hồn, nó cắn thì chết.
Tôi phát run, thá» sẽ chừa thói liá»u lÄ©nh nguy hiểm. NhÆ°ng em tôi muốn coi trứng sáo, em cứ nằn nì Ä‘em xuống má»™t trứng. Tôi Ä‘Ã nh mạo hiểm lần nữa. Lúc tôi Ä‘ang lúi húi trÆ°á»›c cá»a sổ thì vợ chồng đôi sáo bay vá». Chúng nó lượn trên đầu tôi, kêu inh á»i. Tôi bá» trứng và o túi áo, tụt xuống, sÆ°á»›t cả tay, máu chảy đầm đìa. Em tôi thá»a mãn sá»± tò mò, em trông tôi, thÆ°Æ¡ng hại. Tôi an ủi em và trả lại trứng cho sáo.
Tối hôm ấy mẹ tôi đánh tôi hai roi tá»™i không vâng lá»i. Mẹ nói :
- Còn trèo nữa, sáo sẽ bỠtổ.
Anh em tôi lo ngại ngủ chẳng ngon giấc. Ngà y tháng mùa xuân trôi vùn vụt. Má»™t buổi sáng anh em tôi nghe rõ tiếng sáo con kêu trong tổ, em tôi há»i :
- Anh ơi! Sáo con có bú mẹ không?
Tôi vuốt tóc em dịu dà ng trả lá»i :
- Em bú mẹ chứ sáo nà o bú mẹ
Em ngây thơ :
- Thế là m sao nó lớn được?
- À sáo mẹ mớm mồi.
- Sáo bố là m gì hở anh?
- Sáo bố đứng canh. Em nhìn thì biết. Kia kìa, trên cà nh cây gần tổ. Khi sáo mẹ mớm mồi cho các con, cũng như khi ấp trứng, sáo bố bao giỠcũng lởn vởn ngoà i tổ em ạ!
Tôi giảng nghÄ©a thế vì tôi nghe lá»m bá»n trẻ con ngoà i bến đò. Em tôi ngạc nhiên, ngây ngÆ°á»i đứng ngắm. Lát lâu em mỉm cÆ°á»i nÅ©ng nịu :
- Sáo con ngủ, sáo mẹ có ru không anh?
- Chắc có.
- Anh biết à ?
- Thì anh Ä‘oán, chim cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i váºy em ạ!
- Mẹ ru em bằng bà i “Con cò mà đi ăn đêmâ€, sáo ru con bằng bà i gì hở anh?
- Anh chịu, chả biết được.
- Giá sáo là ngÆ°á»i để em há»i nó chắc thÃch lắm anh nhỉ?
- Ừ.
Ãám con cái ngá»— nghịch của cáºu mợ tôi đã thấy chá»— tôi buá»™c tổ sáo. Tôi tức sôi ruá»™t, tức muốn đốt nhà chúng nó. Chúng nó rình mò là m tôi không thể ra bến đò trông hà ng giùm mẹ tôi những lúc đông khách. Anh em tôi thay phiên nhau canh gác. Mẹ tôi khuyên tôi nên chia sáo cho chúng nó. Tôi miá»…n cưỡng phải rỡ tổ đáng lẽ chá» và i hôm nữa sáo con già dặn hÆ¡n. Hôm tôi bắt sáo con, vợ chồng sáo bay lượn kêu thảm não. Sáo mẹ sà xuống sát đâu tôi nhÆ° thể nó sắp mổ mắt tôi. Chẳng trách cha tôi xé tá» khai sinh, mẹ tôi chịu vất vả, khổ sở. Mẹ tôi mua giá» bắt cua để tôi nhốt sáo. Cáºu mợ tôi chá»n lá»±a ba con đẹp, lá»›n; phần tôi là con sáo đẹt, bé nhá», xấu xà nhất Ä‘Ã n. Tôi buồn, khóc mấy đêm ròng. Là m sao tôi nhá»› hết má»i chi tiết vụn vặt cái hôm ông cáºu bà mợ tôi chia sáo? Cáºu tôi bóp con sáo xấu số của tôi khiến cho nó há má» ra. Em tôi run rẩy chỉ sợ nó chết? Mợ tôi bảo :
- Bá»n mà y nuôi sáo là m quái gì, cÆ¡m còn không đủ ăn lại có
cơm thừa nuôi sáo.
Tôi cáu tiết cãi lại :
- Sáo ăn cà o cà o chứ cần gì cơm gạo.
Cáºu tôi chẳng nể nang gì mẹ tôi cả, cáºu chúi đầu tôi má»™t cái tháºt mạnh. Tôi lao Ä‘ao xuýt ngã. Cáºu mắng má» :
- Ãồ chết cha, đồ con hoang có khác. Anh em mà y lá»›n lên thì thà nh đồ ăn cắp!
Tôi nÃn lặng, em tôi chạy và o ôm lấy mẹ. Và cả tôi cÅ©ng lủi thủi cầm con sáo vừa Ä‘i vừa khóc. Tiếng khóc của em tôi, em tôi rõ rà ng hÆ¡n. Mẹ tôi thÆ°Æ¡ng anh em tôi, mẹ bá» bán hà ng ná»a buổi Ä‘an cái là n mắt thÆ°a. Mẹ bảo nhốt sáo và o đấy rồi treo lên cây, sáo mẹ luyến con sẽ má»›m mồi, nhÆ° váºy sáo chóng lá»›n.
Tôi nghe mẹ. Quả con sáo của anh em tôi được sáo mẹ chăm lo chu đáo. Ãám con cái của cáºu mợ tôi ghen ghét. Chúng nó chăm chăm đòi bắn đôi sáo già . Tôi chỉ ngại nhỡ chúng bắn sáo của tôi. Bá»n ranh con mất dạy, Ãch ká»· bắn súng cao su không trúng, chúng nó nhá» ngÆ°á»i thổi ống xì đồng. Buổi sáng hôm cái gã mắt chá»™t rình ráºp ngoà i vÆ°á»n, anh em tôi lo cuống quýt. Em tôi nhìn sâu chim đủ loại: chà o mà o, chÃch chòe, liếu tiếu lủng lẳng trên vai hắn, em nói nhá» :
- Khéo nó bắn chết sáo mất anh ạ!
Tôi run run trả lá»i em :
- Ãừng sợ em Æ¡i! Mắt nó chá»™t bắn chả tinh đâu.
NhÆ°ng đôi sáo già đi kiếm mồi đã vá». Tim anh em tôi Ä‘áºp mạnh. Tôi rõi mắt lên cà nh sung chỠđợi. Sáo bố Ä‘áºu cách cái là n khá xa, sáo mẹ mon men lại gần má»›m mồi. Trong lúc đó, viên đạn đất oan nghiệt từ ống xì đồng thổi phụt ra. Sáo bố trúng đạn rÆ¡i xuống ao. Em tôi giáºt nẩy mình kêu lá»›n :
- Chết em rồi!
Tôi cảm thấy nhÆ° viên đạn trúng đầu tôi. Con sáo bố đã chết. Sáo mẹ bay lượn, rỉa rói ai oán hà ng giá». Em tôi ứa nÆ°á»›c mắt :
- Sáo của anh em mình mất bố rồi nó sẽ khổ lắm anh nhỉ?
Câu nói khiến lòng tôi se lại. Tôi nhá»› cha tôi. Phải chi cha tôi còn sống thì anh em tôi đâu khổ sở thế nà y. Sáo mẹ thỉnh thoảng bay tá»›i, nó chỉ dám sà vá»™i qua cái là n, có khi sáo con chÆ°a kịp há má», mồi đã rÆ¡i mất. Sáo mẹ sợ sệt tất cả. Tôi
chạnh nghÄ© đến mẹ tôi mà buồn vá»i vợi.
Em tôi lo cho sáo con, đòi mang xuống. Tá»± đấy sáo mẹ không trở lại nữa. Có lẽ nó đã chết vì cô Ä‘á»™c hay đã vá» rừng. Chúng tôi nuôi sáo bằng chuối. Dần dần sáo lá»›n, tôi ra đồng Ä‘áºp cà o cà o lấy mồi nuôi sáo. Tá»™i nghiệp sáo con côi cút, đêm ngà y âm thầm chui rúc trong cái giá» cua. Em tôi Ä‘ang phân vân không hiểu mai kia sáo lá»›n nhốt và o đâu. Ước gì có cái lồng tre, chúng tôi mÆ¡ Æ°á»›c song mẹ tôi không thừa tiá»n chiá»u chuá»™ng con.
Giữa lúc đó thì chú Nghị đến thăm mẹ tôi. Há» hà ng bên ná»™i nhà tôi chỉ chú Nghị là kẻ có lòng. Bao nhiêu năm tháng qua rồi, từ ngà y tôi sinh ra Ä‘á»i tá»›i bây giá», chú luôn luôn an ủi, giúp đỡ mẹ tôi. Tuy chú nghèo, tôi thÆ°á»ng nghÄ© giang hồ phiêu bạt nhÆ° chú, giầu sao được. Chú Nghị tốt lắm, chú bên vá»±c mẹ tôi thuở mẹ tôi bị cả gia đình chồng xúm và o cấu xé, Ä‘ay nghiến chỉ vì mẹ tôi thÆ°Æ¡ng yêu cha tôi quá đến ná»—i mẹ bằng lòng lấy cha tôi không cần giá thú. Hôm Ä‘Æ°a xác cha tôi tá»›i nghÄ©a địa, tôi thấy chú khóc nức nở khi những tảng đất phủ kÃn dần chiếc quan tà i bằng gá»— má»™c. Tôi còn đủ trà nhá»› để hình dung ra bá»™ mặt khắc khổ phong sÆ°Æ¡ng của chú Nghị. Và hình dung ra thì tôi lại ghét cay đắng ông bà ná»™i, các cô các chú tôi, nhất là ngÆ°á»i vợ cả Ãch ká»· của cha tôi.
Dạo cha tôi ở Hà Ná»™i, ban tuồng chú Nghị sau nhiá»u chuyến lang thang dá»c. Ä‘Æ°á»ng gió bụi, trở vá» trình diá»…n tại thà nh phố nà y. Chú dà nh ghế cho cha mẹ tôi xem tuồng liên miên. Má»—i buổi tan hát, chú dẫn Ä‘i ăn mì. Khi rảnh rang, chú dắt tôi tá»›i vÆ°á»n Bách thú xem xiếc hoặc dạo mát loanh quanh trong công viên rồi ra ngồi ăn bánh tôm trên Ä‘Æ°á»ng Cổ NgÆ° bên hồ Trúc Bạch. Má»—i phố tôi qua, chú dạy tôi cách trông chừng hai Ä‘Æ°á»ng xe cá»™ lÆ°u thông. Vì chú cháu tôi hay thÆ¡ thẩn buổi sáng, chú bảo tôi thở hÃt mạnh, chú giữ lÆ°ng tôi ngay thẳng tá»±a ngÆ°á»i lÃnh táºp đứng nghiêm. Tôi yếu Ä‘uối, chắn chắn sá»± yếu Ä‘uối ảnh hưởng phần nà o những ngà y mẹ tôi mang thai tôi, tâm hồn mẹ bị dằn vặt, thôi thúc thá»i gian đó. (...) Nguyá»…n Huệ, Lê Lợi, Lý ThÆ°á»ng Kiệt, câu kết luáºn của chú bao giá» cÅ©ng hà m đầy ý khuyến khÃch :
- Cháu gắng lên, mai mốt cháu sẽ giá»i, cháu sẽ hãnh diện là m con của cha mẹ cháu.
Tôi không nghe chú nói tá»›i quãng Ä‘á»i luân lạc chìm nổi của má»™t kép hát. Sau nà y vợ chú bá» chú lấy ngÆ°á»i khác, chú nghiện rượu và thù hằn tất cả. Tôi không biết tại sao chú hay giấu diếm sá»± uẩn ức mà đáng lẽ nói được thì chú bá»›t giáºn dữ kẻ khác trên Ä‘á»i. NhÆ°ng, ngay trong những cÆ¡n Ä‘iên tà n bạo, chú tôi rất hiá»n hòa vá»›i mẹ tôi. Tôi nhá»› dạo gia đình tôi sống ở ngoại ô Khâm Thiên, nhà tôi phải Ä‘i qua cái ngõ hẹp bẩn thỉu. Má»™t buổi tối, tôi Ä‘ang cắm cổ bÆ°á»›c, vì tôi sợ ma, thình lình chú Nghị nấp sau đám giáºu kêu “ú a ú ớ“ cÆ¡ hồ tiếng ma quá»· giáºn há»n rồi xô ra chắn lối. Chú muốn dá»a tôi nên chú chÆ¡i thế. Song lúc ấy tôi không thèm hiểu. Trong khoảnh khắc, đầu óc tôi trà n ngáºp sợ hãi, khÃch Ä‘á»™ng. Tôi cáu tiết đá chú má»™t cái tháºt mạnh. Tôi má»›i lên mÆ°á»i nhÆ°ng tôi mang giầy, trong cÆ¡n tức giáºn tôi đá mạnh kinh khủng và cái đá là m sÆ°á»›c ống chân chú Nghị. Máu chảy ròng ròng, chú Ä‘au Ä‘á»›n, rên nhè nhẹ rồi ngẩng lên mỉm cÆ°á»i. Chú ôm tôi xin lá»—i. Tôi khóc thÆ°Æ¡ng chú khiến chú rá»›t nÆ°á»›c mắt. Chú Nghị mang vết sẹo trên da tháng năm nối tiếp. Thỉnh thoảng vui vẻ, chú kéo ống quần khoe vết sẹo. Anh em tôi lại sà và o lòng chú nÅ©ng nịu.
Ngà y mẹ tôi dìu anh em tôi vá» quê ngoại, chú phiêu bạt mãi táºn Sà i gòn. Thà nh thá» chúng tôi trống rá»—ng buồn tẻ. Không ai bênh vá»±c an ủi anh em tôi. Nay tá»± nhiên chú Nghị đến, há»i chi anh em tôi không vui mừng sung sÆ°á»›ng. Bên ngoại vẫn thù bên ná»™i vì ngà y mẹ tôi trốn nhà theo cha, ông ná»™i cứ gá»i tên ông ngoại chá»i bá»›i, trách móc. Lúc nà y chú Nghị có mặt ở đây, tôi thấy chú nhét bông đầy tai và đeo kÃnh râm suốt ngà y. Chú mua cho tôi vô số sách đẹp. Chú dạy anh em tôi há»c. Tôi thÃch chú Nghị nói chuyện lịch sá». Em tôi thì báºn tâm vá» con sáo nhá». Em khóc khi chú dạy tôi toán pháp. Chú há»i em tại sao, em bảo Æ°á»›c gì có cái lồng nhÆ° bá»n anh chị em con cáºu con bác tôi. Chú Nghị vuốt tóc em, chú tháo cặp kÃnh, mắt chú Ä‘á» ngầu, chú thẫn thá» giây lát rồi ghé tai em tôi thầm thì. Em tôi nhảy lên reo múa. Mấy hôm sau, chú bá» việc dạy há»c, ngồi cặm cụi vót tre Ä‘an lồng. Ba bốn ngà y liá»n chú má»›i Ä‘ang xong. Cái lồng sáo của em tôi đẹp chả thua gì lồng bán ngoà i bến đò. Chú là m chiếc thang ngang lấy chá»— cho sáo Ä‘áºu, chú buá»™c cóng Ä‘á»±ng nÆ°á»›c và cóng chÆ°a có gạo, nÆ°á»›c. Con sáo được nuôi trong lồng ra bá» Ä‘i. Mẹ tôi giữ thế nà o cÅ©ng chẳng nổi. Tôi hết hy vá»ng há»c chú. Hôm chú má»›i đến, chú hứa chú ở lâu, chú nói dối anh em tôi. Chú Nghị ra Ä‘i, Ãt tháng sau được tin chú chết, mẹ con tôi buồn não nuá»™t. Từ đó, sá»›m chiá»u anh em tôi Ä‘Ã nh tâm sá»± vá»›i con sáo.
Tôi ra đồng Ä‘áºp cà o cà o, châu chấu là m mồi cho sáo ăn. Em tôi thÃch đút chuối cho sáo. Em cắn miếng chuối nhá», xâu và o đầu cây tăm. Em thổi sao miệng, chú sáo đói kêu “khách khách†trả lá»i rồi há má» ra đợi em tôi má»›m ăn. Em còn cho sáo ăn thịt nữa. Những buổi trá»i ấm áp, em tôi tắm sáo, rá»a lồng. Nhìn sáo phÆ¡i mình dÆ°á»›i ánh nắng, mắt em tôi bừng lên những tia sung sÆ°á»›ng, hy vá»ng. Em hay thả sáo tá»± do nhởn nhÆ¡ khá»i lồng. Em Ä‘i trÆ°á»›c, sáo theo sau tá»±a hồ đôi bạn côi cút thÆ°Æ¡ng yêu nhau. Con sáo của em khôn lắm, nó thÆ°á»ng “là m nÅ©ng†em lúc em cho nó ăn. Nó nhảy lên cánh tay em rồi báºy trắng lòe áo. Em thÃch ôm sáo trong lòng đôi bà n tay hoặc để nó Ä‘áºu trên vai rất âu yếm. Bữa nà o sáo ăn Ãt, em sợ sáo ốm, sáo chết, em buồn có khi em khóc. Nhiá»u đêm trá»i mÆ°a bão, em ngủ không yên, thức giấc là há»i chuyện sáo.
Ngà y tháng trôi qua, con sáo của em tôi thay hình đổi dạng. Bá»™ lông Ä‘en mượt, nó nhẩy nhót luôn chân. Nó đã biết mổ gạo. NhÆ° thế anh em tôi khá»i cần lo cà o cà o, châu chấu, chuối, thịt nữa. Mẹ tôi bảo bóc lưỡi sáo và i lần thì nó má»›i nói được. Em tôi sợ sáo Ä‘au nên ngần ngừ. Nghe ai mách rằng cho sáo uống nÆ°á»›c cua kẻo nó “sốt rétâ€, em tôi định là m, song mẹ tôi mắng:
- Sáo đẻ ở đồng bằng thì ngã nước cái gì, chỉ vẽ chuyện.
Thế rồi anh em tôi cÅ©ng phải nhá» mẹ tôi bóc lưỡi sáo. Con sáo xấu xà út Ãt không ngỠđẹp quá. Bá»n trẻ gạ gẫm mua, anh em tôi từ chối. Chúng nó tức giáºn bèn mang con mèo già hung ác tá»›i dá»a nạt. Anh em tôi thay phiên gác sáo.
Bây giá» con sáo táºp hót. Mắt nó còn viá»n và ng xinh đáo để. Thỉnh thoảng vắng ngÆ°á»i nó lÃu lo đôi tiếng. Há»… có ngÆ°á»i thì nó câm tiếng. Em tôi cho rằng nó xấu hổ. Má»™t buổi trÆ°a anh em tôi Ä‘ang thiu thiu ngủ bá»—ng nghe con sáo kêu hoảng hốt. Em tôi vùng dáºy, thấy ở thá»m nhà gã mèo hung ác đứng gầm gừ nhìn lên. Em vác guốc ném trúng mèo, nó co Ä‘uôi chạy mất. Chúng tôi lo sợ. Mẹ tôi bắt mang lồng sáo ra ngoà i hà ng, tối mang vá».
Khách hà ng ghé quán mẹ tôi, há» dạy anh em tôi cách táºp sáo nói. Há» bóc há»™ lưỡi rồi há» che kÃn mÃt lồng. Quả nhiên sáo không nhìn rõ ai, hót lÃu lo. Giá»ng nó trong vắt mà buồn là m sao. TrÆ°a hè ở bến đò vắng vẻ, tiếng nó gợi cho anh em tôi bao ná»—i nhá»› nhung thÆ°Æ¡ng tiếc. Tôi lại nhá»› chú Nghị, nhá»› cha tôi. Dần dần em tôi dạy nó nói. Bà i há»c vỡ lòng để sáo nói tiếng ngÆ°á»i là :
- “Sáo dạ, sáo dạ, nhà có kháchâ€.
Em tôi kiên nhẫn dạy sáo, mãi rồi con sáo côi cút của em tôi nói được. Em ngây thÆ¡ lắm, em dạy cả sáo hát, dạy nói những lá»i hết sức tha thiết :
- “Sáo nhá»› mẹ, sáo khócâ€.
Con sáo dÆ°á»ng nhÆ° hiểu ná»—i lòng của em tôi nên cố gắng. Khi em hát, sáo hót và nói “Sáo nhá»› mẹ...†Cà ng ngà y sáo hót cà ng hay. Thấy là lạ, ông ngoại tôi xuống chÆ¡i nhà tôi nghe sáo nói. Việc nà y quá sá»± tưởng tượng của mẹ tôi. Từ ngà y gia đình tôi vá» nÆ°Æ¡ng náu ở đây có khi nà o ông ngoại tôi thèm thăm há»i. Ông thÃch con sáo, ông đòi mượn. Em tôi lăn ra khóc từ chối. Sau hôm ấy, ông ngoại ghét anh em tôi hÆ¡n.
Ở bến đò, vô khối ngÆ°á»i muốn mua, há» trả má»™t trăm đồng nhÆ°ng em không bán. Mẹ tôi khuyên em nên bán vì trăm bạc sẽ may được cho hai anh em tôi má»—i đứa hai bá»™ quần áo diện tết. Em tôi không cần quần áo, nếu mẹ bán sáo thì em tôi sẽ nhịn đói đến chết. Cuối cùng mẹ chiá»u em. Anh em tôi có con sáo nên bá»›t cô Ä‘á»™c. Trẻ con hà ng xóm năng lui tá»›i nhà tôi trừ bá»n anh em há» Ä‘á»™c ác của tôi. Trong quãng Ä‘á»i thÆ¡ ấu **** tủi, anh em tôi thèm thuồng đủ thứ. May mắn mẹ Ä‘Æ°a anh em tôi vá» quê chứ ở lại Hà Ná»™i thì anh em tôi còn khổ sở dÆ°á»ng nà o. Äiá»u chắc chắn là em tôi không có con sáo để trút ná»—i niá»m.
Em tôi Æ°a ngồi má»™t mình nói chuyện vá»›i sáo. Em tôi kể ná»—i hiu quạnh của em là m nhÆ° sáo hiểu nổi. Em há»i sáo :
- Mất bố mẹ sáo có khổ không?
Rồi em nói tiếp :
- Khổ Æ°? Tá»™i nghiệp nhỉ , bé bá»ng thì chỉ bị bắt nạt thôi sáo ạ! Sáo đừng khóc nhé! À sáo ăn no chóng lá»›n, chá»› bá» bữa, gầy còm rồi chết thì tôi buồn đấy sáo ạ! Chả ai chÆ¡i thân vá»›i ngÆ°á»i nghèo nhÆ° mình đâu.
Con sáo đôi khi vô tình buột miệng :
- “Sáo nhá»› mẹ sáo khócâ€
Em tôi dỗ dà nh :
- Ừ, sáo nhớ mẹ, tôi cũng nhớ cha. Sáo khóc à , thì khóc đi...
Tôi nằm nghe, nÆ°á»›c mắt trà o ra cay đắng. Dạo ấy tôi má»›i chỉ mÆ°á»i ba tuổi, em tôi tám tuổi. NhÆ°ng tôi sá»›m tiếp nháºn ná»—i u sầu và o tâm hồn. Và bao ná»—i niá»m tủi nhục thay phiên hất hủi mẹ con tôi nên tôi đã khôn ngoan, đã biết khinh bỉ há» hà ng bên ná»™i bên ngoại trừ chú Nghị.
Cuá»™c Ä‘á»i Ä‘á»a đầy tôi ngay ở cái tuổi đáng được hưởng hạnh phúc, sung sÆ°á»›ng. Thà nh ra nếu có ai nghi ngá», tôi vẫn nói rằng suốt thá»i thÆ¡ ấu của tôi, tôi không biết trông trăng trông sao, không biết bẻ hoa bắt bÆ°á»›m mà chỉ biết be bá» ruá»™ng Ä‘Æ¡m đó kiếm tép để ăn, ăn thừa thì mẹ tôi Ä‘em ra bến đò bán.
Cùng tuổi tôi, đám con cái của cáºu mợ tôi còn vòi vÄ©nh cha mẹ, ngu ngÆ¡ chả hiểu gì. Thế mà tôi hiểu cách rang cám cho thÆ¡m, cắt mà n cÅ© khâu thà nh vó, vót tre thà nh giá»ng, cất vó tôm. Tôi hiểu cách cÆ°a ống nứa, Ä‘an hom Ä‘Ã o giun xà o vá»›i lá bòng thả ống lÆ°Æ¡n. Tôi hiểu cách Ä‘an rá» cá rô, ngâm thóc và o nÆ°á»›c gạo cho thối nhá» Ä‘Ã n cá. Tôi hiểu nhiá»u lắm, hiểu cả những lá»i bóng gió, mỉa mai của thiên hạ để sau nà y bÆ°á»›c xuống cuá»™c Ä‘á»i Ä‘em tâm sá»± của má»™t con chim hụt mÅ©i tên.
Mẹ tôi và tôi nhÆ° trái chÃn rấm. Tôi tưởng tôi là trái chÃn hoang. Vì trừ trái chÃn cây không thèm kể đến, trái chÃn rấm còn được ngÆ°á»i ta xếp và o lò hay bá» và o vá»±a, và o chum, ngÆ°á»i ta nhét và o đầy lá soan cho mau chÃn chứ Ä‘á»i tôi, Ä‘á»i anh em tôi nhất định là hai trái chÃn hoang. Ngà y nà o đó, ngÆ°á»i ta thấy hai trái xanh quá, xấu xà quá, ngÆ°á»i ta ném vô bụi giáºu. MÆ°a, nắng, gió bão tá»›i tấp, chịu Ä‘á»±ng nổi thì trái chÃn. Tôi biết tôi chịu Ä‘á»±ng nổi bởi vì ngoà i há» hà ng bên ná»™i bên ngoại còn mẹ tôi, còn chú Nghị. Ngoà i đám con cái cáºu mợ tôi hay bắt nạt, hiếp đáp anh em tôi còn bá»n trẻ con ở bến đò Äồng Äức dạy tôi buá»™c tổ sáo... Và mai mốt tôi sẽ chÃn, chÃn chẳng để trả thù ai đâu, nhÆ°ng chÃn để kể lại chuá»—i ngà y tháng anh em tôi nuôi con sáo.
Con sáo là niá»m an ủi duy nhất, là niá»u kiêu hãnh duy nhất của anh em tôi. Trong khi chung quanh tôi, trẻ con nhà giầu nuôi sáo bằng lồng son, cóng sứ, thức ăn thì gạo trá»™n lòng Ä‘á» trứng gà , nÆ°á»›c uống thì pha sôm nhị hồng, sáo của chúng nó vẫn chết. Anh em tôi nuôi sáo chỉ có gạo trắng, nÆ°á»›c lã, lồng tre mà sáo hót lại hót hay, sáo nói lại nói giá»i. Tưởng con sáo cÅ©ng nên kiêu hãnh. Vá»›i tình thÆ°Æ¡ng mến của anh em tôi, vá»›i cái lồng do chú Nghị Ä‘an, nó đã thà nh con sáo quý khác cả những sáo quý nhất trên Ä‘á»i.
- Không, mẹ phải sống nuôi anh em mình thà nh ngÆ°á»i chứ.
- Sao mãi mẹ chả khá»i gì cả?
- Tại trá»i mÆ°a lạnh, tạnh nắng là mẹ khá»i, em đừng lo.
Tôi nói dối em tôi tại mÆ°a lạnh, thá»±c ra mẹ tôi chẳng uống thuốc men gì cả. Con nhà nghèo, ốm no bò dạy. Tôi thÆ°á»ng bị sổ mÅ©i, ho mà có cần má»i thầy lang đâu. Nằm và i bữa, trở dáºy lại khá»e nhÆ° cÅ©. Tôi tin thế nên đỡ lo.
- Dạo cha còn sống mẹ có ốm nặng không anh?
- Anh chả nhớ rõ.
- Trưa nay, em ngủ nằm mơ thấy cha, em nhớ cha quá, ước gì cha sống lại...
Em tôi khóc to hÆ¡n. Tôi ôm em và o lòng, thÆ°Æ¡ng mến. Bên ngoà i trá»i còn mÆ°a lai rai. Äêm cuối năm mù mịt. Anh em tôi lo lắng không dám ngủ. Lúc mẹ tung chăn chiếu, anh em tôi nhảy bổ và o ôm mẹ. HÆ¡i nóng và mồi hôi sau cÆ¡n sốt thoát ra sưởi ấm anh em tôi giữa đêm trừ tịch. Mẹ tôi vuốt tóc em.
- Mai, ngủ thôi chứ con, mai dáºy sá»›m mẹ mừng tuổi tiá»n mua pháo tép.
Em tôi nũng nịu :
- Con mua pháo ống lệnh cơ!
- Ừ thì mua pháo ống lệnh.
- Mới lại cái gương cho con sáo nó soi.
- Gớm cô ả vòi vĩnh mãi.
Mẹ tôi chiá»u con, mẹ nói hÆ¡i nhiá»u, giá»ng mẹ mệt nhá»c. Tôi định há»i mẹ cái gì, nhÆ°ng thÆ°Æ¡ng mẹ lại nghÄ© không ra. Anh em tôi tắt đèn Ä‘i ngủ.
Sáng mồng má»™t tôi dáºy sá»›m. Em tôi ngủ mê mệt, tôi đắp thêm chiếu cho em ấm áp ngủ lâu. Mẹ tôi hình nhÆ° đã đỡ. Mẹ nhìn em tôi, lắc đầu ái ngại. DÆ°á»›i ngá»n đèn lù mù, tôi thấy nÆ°á»›c mắt mẹ tôi lăn tăn trên gò má xanh xao, khắc khổ. Mẹ tôi nói nhá» :
- Hữu nà y, mẹ dặn con nghe nhé! Hôm nay đừng lởn vởn ngoà i ngõ, đừng lấy tiá»n của ai cho.
Mẹ tôi dặn tôi bằng thừa. Cáºu mợ tôi dạy tôi nhiá»u bà i há»c Ä‘á»™c ác, giả đạo đức quá rồi, tôi thèm thuồng gì mà ngá»a tay ra để ngÆ°á»i ta nhổ bá»t và o. NhÆ°ng tôi phải đáp :
- Vâng ạ!
Giá»ng mẹ tôi đứt từng câu ngắn :
- Tại mẹ ốm... thà nh thá»... tết nà y nhà mình... thiếu cá»—. Con nhá»›... thắp hÆ°Æ¡ng... bà n thá» cha con nhé! Con lá»›n rồi, chả cần, chứ em con, ngà y tết... không được miếng thịt...
Mẹ tôi bá» lá»ng câu nói, ôm mặt khóc tấm tức. Tôi bá» ra ngoà i sân. Trá»i lạnh hẳn. PhÃa nhà trên, gia đình ông ngoại Ä‘ang giết gà , vo gạo, thổi xôi... Chiá»u qua nhà ông mổ lợn. Tôi muốn lên chầu chá»±c để may ra ông thÆ°Æ¡ng hại thà cho má»™t miếng vỠăn tết. Song tôi nhá»› tá»›i chú Nghị, tá»›i những bà i há»c là m ngÆ°á»i chú dạy tôi nên tôi lại thôi. DÆ°á»ng nhÆ° hồi chú ghé đây để Ä‘an cái lồng sáo, chú nhìn tôi rồi gáºt gù, bao giá» chú cùng gáºt gù sau buổi dạy há»c :
- Cháu thông minh lắm, cháu giá»i lắm.
- Nhưng mẹ cháu nghèo.
- Há» gì, đói rách đâu phải là tá»™i lá»—i, cháu đừng buồn. Rồi ngà y kia cháu sẽ lẻ loi, cháu sẽ thấy trong sá»± Ä‘au khổ ngÆ°á»i ta má»›i xét Ä‘oán má»i việc đứng đắn.
- Rồi cháu có sung sướng không chú?
- Chú không dám nói cháu sung sướng nhưng chú quả quyết
cháu có tà i, có nhiá»u tà i...
- Tháºt hả chú?
- Tháºt chứ, song cháu chả nên quy lụy ai , quy lụy nó hèn con ngÆ°á»i Ä‘i thì rồi cái tà i cÅ©ng đến xếp xó.
Chú Æ°a kể chuyện cha tôi và ngón sở trÆ°á»ng âm nhạc: Ä‘Ã n tháºp lục. Chú bảo ngà y ông ná»™i Ä‘uổi cha tôi khá»i nhà , cha tôi không có đồng xu nà o dÃnh túi. Thế mà cha tôi gây dá»±ng nổi Ä‘á»i cha. Tại cha tôi chết sá»›m chứ không thể nà o cÅ©ng có ngà y cha vá» là ng mua đất dá»±ng nhà . Tôi kém cha tôi nhiá»u quá, tôi chỉ biết khóc.
Lúc nà y đứng nhìn thiên hạ đón xuân, tôi nghÄ© đến em gái tôi, nghÄ© đến miếng thịt gà , thịt lợn hay thịt chim khi em tôi tỉnh dáºy. Anh em tôi chỉ có má»—i con sáo. Con sáo nuôi bao nhiêu ngà y má»›i biết nói. Chẳng lẽ tôi giết nó? Chẳng lẽ em tôi ăn cÆ¡m vá»›i muối ngà y đầu năm? Năm nay em tôi mÆ°á»i tuổi, mÆ°á»i mùa xuân bay vụt qua, mÆ°á»i mùa xuân tẻ nhạt, buồn thảm chấp nối thà nh thá»i thÆ¡ ấu của em tôi. Mùa xuân trôi theo ká»· nhiệm, có khi nà o nÃu lại được? Tôi không muốn em tôi lá»›n lên phải nghẹn ngà o nhắc tá»›i má»™t trang chua chát, xiên lệch trong cuá»™c Ä‘á»i. Váºy thì tôi sẽ giết con sáo. Tôi nghÄ© tôi biết buá»™c tổ, biết nuôi sáo, nuôi bằng cái lồng của chú Nghị thì sáo nà o chẳng biết nói, biết hót. Dẫu con sáo nà y chết, tháng sau tôi buá»™c tổ sáo khác. Mùa xuân tà n rất nhanh, tôi có Ä‘Ã n sáo má»›i, tôi nuôi má»™t đôi để chúng quyến luyến nhau cÆ¡ hồ anh em tôi, chắc em tôi sung sÆ°á»›ng lắm. à tưởng ấy khiến tôi bá»›t se sắt, bá»›t tủi nhục. Tôi len lén trở và o xách cái lồng sáo xuống bếp. Trá»i còn tối, sáo không nháºn ra tôi. Nếu nó chết thì nó oán há»n sá»± nghèo khổ và bà n tay tà n ác nà o đó. Vong hồn cha tôi sẽ phù há»™ tôi. Giết nó, tôi Ä‘au Ä‘á»›n vô ngần nhÆ°ng tôi phải thÆ°Æ¡ng em tôi hÆ¡n. Em tôi phải được ăn thịt sáo nấu su hà o ngà y mồng má»™t tháng giêng năm má»›i. Chỉ vì em, tôi quên tất cả.
Tôi mở cá»a lồng thò tay tìm con sáo. Nó nhảy trốn, móng chân nó cà o và o tay tôi Ä‘au buốt. Cuối cùng tôi tóm nó. Nó kêu ai oán, từ xÆ°a nó chÆ°a từng kêu nhÆ° thế. Nó giẫy giụa. Tôi vặn cổ nó chết tÆ°Æ¡i. Là m xong công việc tà n nhẫn đó, tôi nhóm lá»a nấu nÆ°á»›c là m lông. Tôi run run chặt dao trúng ngón tay. Máu tôi hòa cùng máu con sáo.
Tôi xà o thịt vá»›i hà nh mỡ thÆ¡m lừng rồi đổ nÆ°á»›c Ä‘un tháºt lâu.
Trong khi chỠđợi, tôi gá»t su hà o.
Lúc ở bếp bÆ°á»›c ra, trá»i hừng sáng. Tôi Ä‘em lông sáo và cái lồng giấu phÃa sau nhà . Tôi ngồi bệt xuống đất, ôm mặt khóc. Pháo nổ vang trá»i đất, chuông trống khua inh á»i. Lòng tôi sôi bùng bùng, tan nát. Tôi nhá»› chú Nghị, tôi nhá»› cha tôi. Những ngÆ°á»i thân yêu có thể che chở cuá»™c Ä‘á»i mẹ con tôi Ä‘á»u bá» Ä‘i cả. Bây giá» mùa xuân vá», mẹ con tôi cô Ä‘á»™c, nghèo nà n. Tôi Ä‘au Ä‘á»›n trút ná»—i buồn và o hai bà n tay non ná»›t, bóp bẹp cái lồng sáo. Niá»m vui thÆ¡ ấu của anh em phần bị chết chóc, phần bị dúm dó, gẫy vụn. Tôi cứ ngồi tưởng tiếc. Mãi khi nghe tiếng mẹ gá»i , tôi má»›i trở và o.
Mẹ tôi há»i :
- Tại sao con khóc?
Tôi Ä‘Æ°a vạt áo thấm nÆ°á»›c mắt, trả lá»i :
- Thưa mẹ khói là m con cay mắt đấy ạ!
Rồi tôi mỉm cÆ°á»i, nhÆ°ng nụ cÆ°á»i gượng gạo ấy giấu sao nổi má»™t tâm tÆ° Ä‘ang cuồn cuá»™n muôn và n ý nghÄ©. Tôi nghe tiếng mẹ thở dà i. Tôi đánh thức em tôi dạy. Mẹ tôi mừng tuổi cho má»—i đứa hai đồng. Tôi tặng cả em. Em tôi sung sÆ°á»›ng nháºn ngay không há»i lôi thôi nhÆ° những ngà y thÆ°á»ng. Gió xuân vừa tạt qua đôi má thÆ¡ ngây của em. Tôi nói :
- Mai, Ä‘i rá»a mặt rồi và o ăn cá»— em!
Em reo to :
- Có cỗ hở anh?
- Ừ, cỗ to lắm.
- Anh cúng cha chưa?
- Äã.
Tôi nói dối em chứ ai lại cúng cha bằng thịt sáo. Em tôi chÆ°a biết gì cả. Khi ngồi ăn, em mÆ¡ mà ng chuyện đâu đâu. Em khen thịt ngon. Bất chợt em há»i tôi :
- Thịt gì đấy anh?
- Thịt chim.
- Anh mua à ?
- Không.
- Thế ai cho, ông ngoại hở?
Tôi im lặng nghÄ© câu trả lá»i. Em tôi tá»± nhiên buông Ä‘Å©a, đứng dáºy, cuống quÃt :
- Con sáo của anh em mình anh ạ! Ta mừng tuổi nó chứ?
Thấy tôi rầu rầu không nói, đứa em gái sầu thảm của tôi ngây ngÆ°á»i đứng ngó. Và em chạy vụt ra sân ngÆ¡ ngác tìm kiếm xong lại chạy vô gáºm giÆ°á»ng? Chẳng thấy lồng sáo đâu, em há»i :
- Nó ở đâu hở anh?
- Chắc trộm bắt mất rồi em ạ!
Em tôi thẫn thá» bÆ°á»›c khá»i ngưỡng cá»a. Lòng tôi rối bá»i. NÆ°á»›c
mắt trà o dâng lên, nhá» giá»t xuống bát canh su hà o thịt sáo. Tôi cứ ngồi, nÆ°á»›c mắt cứ rÆ¡i, lặng thinh nhÆ° phiến gá»—. Tôi đợi em và o để xin lá»—i. Tôi hối háºn, tôi muốn chạy ngay ra ngõ gà o khóc bi thÆ°Æ¡ng ngá»™ may có Pháºt hiện hình thì xin Æ°á»›c cho con sáo sống lại. NhÆ°ng cõi Ä‘á»i tăm tôi của anh em tôi, Pháºt là chú Nghị, chú chết rồi, tôi Æ°á»›c nguyện gì đây? Mãi chả thấy em trở và o, tôi hoảng hốt chạy vá» phÃa nhà sau. Ở đấy có bá»™ lông sáo sÅ©ng nÆ°á»›c và cái lồng tre chú Nghị đã Ä‘an cho em tôi. Em tôi ôm cái lồng và o tay thÆ°Æ¡ng tiếc. Tôi Ä‘i nhẹ tá»›i gần em. BÆ°á»›c chân tôi run rẩy trên ná»n đất quê ngoại. Tôi khẽ gá»i :
- Mai, em Mai...
Em không ngoảnh lại. Tôi biết em ghét tôi lắm. Em đứng dáºy, vẫn ôm cái lồng, lững thững Ä‘i ra bá» ao. Tôi phải nói thế nà o để em tôi hiểu tại sao tôi giết con sáo? Tôi toan giãi bà y, nhÆ°ng khốn nạn, sá»± nghẹn ngà o rình mò đúng lúc vÃt chặt lấy cổ há»ng tôi. Tôi chỉ còn biết ấp úng :
- Em Æ¡i! Anh xin...
Tôi buông chÆ°a dứt lá»i, em quay lại nhìn tôi, đôi mắt chá»›p mau. Bốn con mắt anh em tôi lúc ấy má» Ä‘i dÆ°á»›i cái mà ng sám hối, Ä‘au thÆ°Æ¡ng. Bá»™ mặt Ä‘au khổ của tôi nói vá»›i em nhiá»u rằng tôi quý con sáo nhÆ°ng tôi yêu em. Em tôi chừng hiểu chuyện, em buông đôi tay. Cái lồng và bá»™ lông con sáo rÆ¡i xuống đất. Em chạy xô tá»›i ôm lấy tôi, khóc nức nở.
Duyên Anh
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
Tà i sản của khungcodangcap
Chữ ký của khungcodangcap