Cánh diều mơ ước_ Kim Hài

Sáu

Bộ sưu tập thực vật của tôi được trưng bày ở phòng sưu tầm thuộc thư viện nhà trường.
Cả bọn chúng tôi đứng ngắm hoài không chán mắt. Tôi, lẽ tất nhiên rồi, còn tụi thằng Hoàng, thằng Hoài thì muốn “ăn theo” để lấy le với bọn con gái. Thằng Hoàng cười nói bô bô :
- Thằng Linh làm rạng danh cho tổ mình. Bắt nó khao vài chầu. Cứ xem bộ sưu tập của lớp 8A, chẳng giống ai, lèo tèo mấy cái lá ổi, lá cam, lá lan ai mà không biết.
- Cái nọ xọ cái kia.
- Của tụi mình có chủ đề đàng hoàng. Cỏ là cỏ... đủ thứ kỳ hoa dị thảo.
- Hình như bộ sưu tập này của bạn Linh chớ đâu phải của bạn mà bạn nói nhiều quá vậy.
Giọng oanh vàng thỏ thẻ của Chi làm thằng Hoàng cụt hứng. Tự ái dồn dập, nó giở giọng cà ngẳng cố hữu của mình :
- Linh với tụi này cũng là một thôi. Bạn Linh không nói thì thôi, mắc mớ gì đến bạn?
- Thấy chuyện bất bình thì nói chớ chẳng mắc mớ gì. Ai cũng là bạn cùng lớp cả.
Thấy câu chuyện có thể xấu hơn, tôi chen vào :
- Bộ sưu tập này đâu có gì quan trọng đâu. Một mình thì cũng chẳng ra sao cả. Mình có một thằng học trò giúp.
- Học trò?
- Ừa, học trò ruột.
Chi nhẹ nhàng hỏi :
- Chắc bạn dạy kèm cho hàng xóm. Mấy đứa?
Câu chuyện chuyển hướng nhanh chóng. Cả bọn kéo nhau ra khỏi thư viện. Tụi thằng Hoàng nóng lòng cứ hỏi dồn :
- Dạy có lương không? Lớp mấy? Con trai hay con gái?
Chi tròn mắt chờ đợi, vì dù sao cô bé cũng là lớp phó lao động nên rất quan tâm về những chuyện “tốt” của đội viên. Tôi cũng muốn kể cho các bạn nghe về đứa học trò tình chờ của tôi, nhưng không lẽ lại nói rằng “đồ đệ” của mình là một thằng bé chăn trâu quê mùa. Hẳn là tụi nó sẽ cười và quan trọng hơn, “nhỏ” Chi sẽ đánh giá thế nào về ông thầy như tôi. Khoe là làm thầy giáo, nghe oai mà thiệt ra là dạy i tờ cho thằng nhỏ nhà quê. Không đời nào mình lại đần độn đến độ kể thiệt chuyện ấy ra.
- Đâu, Linh kể cho Chi nghe chuyện Linh dạy học đi.
Tôi ấp úng :
- Ơ, có gì mà kể, Linh chỉ dạy sơ sơ cho thằng nhỏ nhà hàng xóm thôi mà.
- Sao nhỏ mà rành về cây cỏ quá há.
- Có phải nó bắt ếch cho mầy phải không?
Thằng Hoàng đá một câu nghe thiệt mất tình bạn bè. Nhưng nó nói đúng. Tôi đành gật đại :
- Ừ, tao với nó...
- Xạo, mặt mày thấy con muỗi còn run huống hồ con ếch.
Chi bênh tôi :
- Hoàng nói sai rồi. Có gì đâu mà phải sợ, có lẽ Linh sợ phải giết chết nó thôi.
Tôi hể hả đưa mắt cảm ơn Chi rồi họa thêm :
- Tao chỉ thấy tội nghiệp khi tự nhiên giết chết mấy con vật nhỏ, mà giết một cách vô tội vạ. Còn những khi cần thiết phải giết thì nói làm gì.
Hoàng nóng mũi mỉa tôi :
- Phải rồi, không giết, nhưng để người khác làm cho mình hưởng điểm. Đúng là khẩu Phật tâm xà.
Chi giảng hòa :
- Mỗi người mỗi tính, mấy bạn đừng làm mất hòa khí với nhau.
Hoàng vỗ vai tôi :
- Tụi này nói chuyện vậy đó nhưng không giận lâu đâu. Chi đừng lo. Vả lại thằng Linh nó “cốt cách” sư phụ mà. Mai mốt thành thầy thiệt tới nơi đó. Chính lỗ tai tao nghe nó thú thật với cô giáo chủ nhiệm là mai này lớn lên nó sẽ học làm thầy giáo. Bây giờ nó tập sự... là vừa.
- Các bạn đừng châm chích nhau nữa. Chi thấy việc làm của Linh tốt đó. Mấy bạn cũng nên bắt chước Linh, giúp đỡ được hàng xóm láng giềng chút nào hay chút đó. Không phải với tư cách một người thầy mà là với tư cách một học sinh, một đội viên.
Khi Chi đi khỏi, thằng Hoài bĩu môi :
- Cứ như bà già ăn trầu.
Tôi buông thõng một câu :
- Chi nói đúng đó tụi bây đừng phê bình ẩu.
Hoàng háy tôi :
- Mày binh hả? Được rồi, cứ binh đi...
Không hiểu có phải vì câu chuyện này không mà mấy ngày sau, tụi thằng Hoàng cắt đặt tôi bắt cho được mấy loại chuồn chuồn, ép khô để nộp cho cô giáo sinh vật. Nó tuyên bố :
- Kỳ trước, bắt ếch, thằng Linh không có, tao phải làm thay nó, kỳ này nó không thể né tránh được. Với lại chuồn chuồn dễ kiếm, dễ bắt nhứt, con nít còn bắt được nữa là.
Thằng Hoài cười cười :
- Thằng Linh còn có phụ tá học trò đắc lực mà. Chỉ cần vểnh râu la vài câu, đồ đệ sợ cuốn vó đi bắt cả túi chuồn chuồn cũng được nữa là có mấy con.
Tôi nói :
- Tao sẽ bắt về cho tụi bay, còn việc ướp khô, tụi bay chia nhau. Vậy tao mới làm.
Thằng Hoàng cười :
- Cũng được, mày định đổ tội cho tụi tao phải không? kẻ bắt cũng có tội như người giết con ơi.
Thế là chiều thứ năm, tôi vội vã vào trong đầm để sửa soạn cho bữa thực tập hôm sau.
Bầu trời vẫn xanh, sen vẫn tỏa mùi thơm hòa trộn với hương rạ, hương bùn, hương đất. Cảnh vật thân thuộc, khiến lòng tôi sảng khoái. Tôi đã không còn giận thằng Chuột nữa. “Kẻ bắt cũng có tội như người giết con ơi” Câu nói của thằng Hoàng làm tôi suy nghĩ. Ừ nhỉ, tôi không bắt ếch, bắt kỳ nhông, chuồn chuồn nhưng tôi lại nhờ người khác bắt rồi lại đưa cho kẻ khác giết mà chính tôi cũng biết rõ, như vậy, tôi cũng biết rõ ai là người hành hạ thực sự con vậy nhỏ bé vô tội kia. Tôi tự biện minh là mình học, nhưng thằng Chuột viện cớ... lỗi của ai đây? Rắc rối quá. Tốt nhất hãy quên đi mọi chuyện.
Tôi cố tìm khắp cánh đồng xa, cánh đồng gần cũng chẳng thấy bóng con trâu đâu cả. Như vậy, thằng Chuột không dẫn trâu ra ăn cỏ nữa. Chắc nó tưởng tôi không dạy nó học như lời mắng mỏ hôm trước. Nhưng, ngoài cánh đồng này nó còn thả trâu đi ăn ở nơi nào nữa? Tôi bứt rứt bồn chồn chờ đợi. Những bầy chuồn chuồn lặng lờ giang đôi cánh mỏng chao vòng trên mặt đầm. Hẳn tôi phải tự làm lấy mọi việc thôi. Giá như có Chuột anh. Nghĩ đến đấy bỗng dưng lòng tôi có chút xấu hổ, thì ra tôi chỉ mong gặp nó vì có chuyện muốn nhờ nó, chứ không vì để dạy nó dăm ba chữ. Cũng không hẳn vậy vì trong thâm tâm tôi vẫn muốn được làm một thầy giáo, mong được dạy cho ai đó, đúng với nghĩa dạy học cơ mà. Thằng Chuột, đứa học trò đầu tiên của tôi, đã học những vần đầu của chữ từ tôi. Bây giờ, có thể nó không học nữa và tôi thấy lòng tiêng tiếc thế nào ấy.
Đảo mắt quanh cánh đồng trống một lần nữa, tôi lấy cái bao nylông ra và cố để tâm vào cái việc bắt chuồn chuồn. Bắt chuồn chuồn không khó, chuyện ấy con nít cũng làm được, nhưng phân loại và tìm kiếm cho đủ mặt chuồn chuồn thì một người không làm xuể, nhứt là lũ chuồn chuồn cứ chọn những đài sen hoặc những búp sen non giữa đầm làm bãi đáp.
- Nghé ọ... nghé ọ.. ọ...
Tiếng kêu quen thuộc, gần gũi như tiếng gọi mừng. Tôi thiếu điều muốn nhảy cẫng lên vì vui mừng. Cái gánh nặng trên vai bỗng nhẹ hẫng.
- Bắt chuồn chuồn hả? Để học phải không?
Thằng Chuột hỏi trỏng nhưng gương mặt nó thì tươi cười vô tư như chưa có chuyện gì xảy ra giữa hai đứa. Tôi gật gật đầu :
- Phải bắt được nhiều loại, nhiều thứ chuồn chuồn khác nhau.
Chuột anh nhảy khỏi lưng trâu, vuốt ve cái bụng lép của con vật. Cái liềm trên tay, nó phạt một ít rạ ngon rải rác trên cánh đồng gom thành một đống nhỏ, vừa làm nó vừa giải thích :
- Nó mới đẻ, phải ăn no mới có sữa.
Lúc bấy giờ tôi mới để ý đến một con vật nhỏ, sống động, dễ thương, nâu hồng lẩn quất dưới chân con trâu mẹ.
- Hèn chi con trâu mẹ to quá trời làm tao cứ tưởng nó mập, ai dè nó sắp đẻ.
- Ừa, đẻ ban đêm, tui phải thức canh với ông Ninh. Chút nữa bắt chuồn chuồn xong, tui kể lại cho nghe, vui lắm.
Tuy tò mò, nhưng mặt trời đã ngả xế, trời bớt nóng và chuồn chuồn bay ra mỗi lúc một nhiều, tôi và thằng Chuột rập rình theo mấy cánh chuồn chuồn mỏi đang nghỉ ngơi trên những cành lá.
- Con này là chuồn chuồn kim nè, nó yếu lắm, coi chừng nó đứt cánh, gãy đuôi. Phải để riêng, đừng cho chung với chuồn chuồn voi, con này dữ như bà chằn. Còn con này chuồn chuồn lửa, đẹp lắm nhưng cắn đau.
Tôi túm đôi cánh nhám của con chuồn chuồn màu vàng cam rực rỡ. Nó cong đuôi vùng vẫy mạnh bạo cố thoát khỏi đôi ngón tay. Mấy ngón chân chụm lại giẫy đạp. Cặp cánh rung lên bất lực.
Tiếng thằng Chuột kêu to bên bờ đầm :
- Có lấy chuồn chuồn nước không?
- Đâu, con nào? Lấy mỗi thứ một con.
Thằng Chuột chỉ tôi ngóng theo những con chuồn chuồn đang la đà sát mặt nước, cái đuôi lẹt đẹt như muốn vẽ trên mặt hồ in những đường vẽ thẳng tắp. Chuột anh chắt lưỡi :
- Nó đang đẻ đó, có bắt không?
Tôi ngạc nhiên :
- Sao biết nó đẻ?
Chuột anh nhe răng cười thản nhiên :
- Chuyện đó ai mà không biết. Cũng như biết con chuồn ngô chuyên môn bắt ruồi ăn thịt. Tụi nó dữ lắm chứ không hiền đâu.
Chả mấy chốc trong chiếc bao nylông đã đầy chuồn chuồn đủ loại, đủ màu. Khi cùng ngồi xuống thảm cỏ quen thuộc bên bờ đầm, thằng Chuột bất chợt hỏi :
- Bữa nay mình học tiếp phải không?
- Ừa ôn lại xem thử mầy có quên không?
Chuột anh cười hãnh diện :
- Không, không quên đâu, mấy ngày không có thầy tôi vẫn tập đánh vần đó chớ. Thầy có còn giận tui không?
Tôi lắc đầu :
- Không, nhưng mình đừng bao giờ giết chết mấy con vật đó một cách vô tội vạ nghe.
Tôi nói với Chuột anh mà như muốn nhắn nhủ với cả mình.
- Anh cần, tui mới bắt. Khi nào nhà tui thích ăn ếch, ăn chim ba tui mới cho bắn giàn thun. Nhưng sao tui thấy có vẻ quan trọng vấn đề quá. Trong xóm tui, tự nhiên là vậy...
Tôi nhìn bao chuồn chuồn, lòng hơi buồn buồn tự nhủ :
- Con nào không cần mình sẽ thả ra.
Mãi đến khi ra về tôi mới chợt nhớ mình quên chưa hỏi Chuột anh chuyện con trâu đen vừa mới có thêm một chú nghé.
Bộ sưu tập chuồn chuồn của tôi làm cho các bạn cùng lớp lé mắt. Thằng Hoàng cười toe toét khoe mẽ khắp nơi. Đích than cô giáo đến tận chỗ ngồi khen tôi :
- Em khá lắm. Suốt từ đầu niên học tới nay em tiến bộ thấy rõ, nhất là môn sinh vật, nếu em bạo gan một chút... không... cô nói là can đảm hơn đừng e ngại gì trong các buổi thực tập thì em mới là học sinh giỏi đó.
Tôi đỏ mặt vì vui sướng.
- Cô ơi, nó có học trò phụ tá mà cô.
- Học trò?
Thằng Hoàng xí xọn :
- Linh đang tập sự làm thầy giáo đó cô.
Cô giáo mỉm cười :
- Chuyện đó tốt thôi. Nhưng đã có ý định đó thì Linh phải cố gắng nhiều lắm. Chăm chỉ, trung thực, tốt bụng, kiên nhẫn, ham học hỏi, khiêm nhường, đấy là những đức tính mà các em phải đạt đến, ngay từ khi còn bé và càng quan trọng hơn đối với những ai thích theo nghề dạy học.
Tôi cúi đầu dạ nhỏ. Lúc cô giáo bước ra ngoài tôi vung tay hù thằng Hoài :
- Mày lẻo mép vừa chứ. Ai mượn hở?
- Ơ, quên lời cô dặn rồi hả? Thầy giáo?
- Tao nghi thằng này xạo chứ học trò gì. Chắc mầy thuê hàng xóm bắt giùm chuồn chuồn phải không?
- Tội nghiệp, chắc nhịn quà sáng, hèn gì dạo này tao thấy mày gầy đi thấy rõ.
Tôi giận quá đâm hết giận. Thây kệ chúng, hơi đâu mà cãi. Vả lại nhóm của Chi đang đi đến chỗ tôi chắc là xem bộ sưu tập chuồn chuồn.
- Linh cho Chi với mấy bạn xem một chút được không?
Thằng Hoàng đưa tay cản :
- Bộ này của cả tổ, Chi muốn xem phải hỏi hết bốn đứa tụi này sao chỉ hỏi mình Linh?
Chi cười ranh mãnh hướng về phía Hoàng :
- Vậy các bạn cho phép nhóm Chi “thưởng lãm” tài ép gói phơi khô của các bạn được không?
Thằng Hoài gật đầu cười toe mãi đến khi cả nhóm Chi phá ra cười, nó mới thộn mặt nhăn nhó chịu trận :
- Linh kiếm được ở đâu ra lắm thế?
- Nhà Linh ở giáp ranh một cái đầm lớn... nên nhiều lắm.
- Thích quá nhỉ? Chả bù tụi Chi đứa nào cũng ở kế chợ chẳng có vườn cây gì cả, canh cả ngày bắt gỏi lắm chỉ được hai con là cùng.
- Thì khi nào cần. Linh sẽ dẫn các bạn đến đó, tha hồ sưu tầm đủ loại.
- Thật không?
Chi reo, Thủy, Tiên, Nga cũng rối rít hỏi. Tôi chắc chắn :
- Dễ thôi, Linh sẵn sàng.
- Ê, có tụi tao nữa đó nghe.
Thằng Hoàng hét toáng lên :
- Dĩ nhiên, mắc mớ gì phải xin xỏ hở thằng ngu.
Tiếng kẻng báo giờ ra chơi đã hết. Các bạn tản mát về chỗ mình. Tôi xếp bộ sưu tập lại mà trong lòng vẫn còn nguyên nỗi hân hoan về thắng lợi của mình. Tôi nhủ thầm trong bụng chiều nay sẽ kiếm cho Chuột anh một quyển tập tranh thật đẹp. Lời hứa của một thầy giáo phải giữ đúng. Tôi khẳng định với mình như vậy.

Bảy

Niên học sắp chấm dứt, chả còn bao ngày nữa chúng tôi sẽ được nghỉ hè. Các thầy cô đang bận bịu tổng kết học kỳ 2 và kết quả cuối năm, vì vậy, việc kiểm tra bài học không chặt chẽ như thường lệ. Lũ học trò chúng tôi được thong thả dành hết thời gian vào việc chuẩn bị cho buổi trình diễn văn nghệ và tờ báo tường của lớp. Ngoài ra, chúng tôi còn trao đổi lưu bút cho nhau. Đứa nào cũng cố tìm lời hay, câu đẹp để trau chuốt mấy dòng lưu niệm.
Chi trao cho tôi một quyển sổ nhỏ bìa bao giấy bạc có in hình những bông hồng đỏ thắm. Hình như tôi là bạn trai đầu tiên trong lớp mà Chi đưa viết lưu bút, quyển sổ đầy những nét chữ mềm mại con gái.
- Linh viết dài dài vô để mấy bạn khác bắt chước, chớ con trai là chúa lười. Như Oanh đó, Oanh đưa lưu bút cho Thịnh viết trước, ai ngờ sau khi ngâm đúng một tuần, Thịnh trả lại trang lưu bút còn trắng tinh, chỉ mỗi một dòng chữ, đúng một dòng không hơn không kém. Để Chi nhớ xem... à... Thịnh viết: “Chúc Oanh vui hè, thắng lợi lớn”. Cứ như là lời kết bài diễn văn ấy.
Nói xong, Chi che miệng cười giòn và tôi cười bò ra bàn. Nhưng cười người xong mới thấy lo phần mình, vì thực sự cầm viết lên không biết phải viết gì, văn chương tắt tịt.
Cùng chung nỗi khổ tâm như tôi, thằng Hoàng thầm thì :
- Viết không ra tụi con gái cười mình thúi đầu.
- Mày viết làm sao cho tao xem thử.
- Hai ngày rồi mà có chữ nào đâu. Khổ quá, con Oanh đưa, tưởng thằng Thịnh viết được nhiều, mình cóp lấy ý, ai ngờ nó viết mỗi một dòng. Ê... mày xem thử tụi con gái viết làm sao, cho tao chép một đoạn đỡ khổ.
Tôi gắt :
- Tụi nó biết được không ra gì đâu. Tao nặn mãi mới được một câu đầu tiên.
- Mày đọc tao nghe thử có được không?
- Ừa... “Chi mến, hè về phượng nở ve kêu...”
Hoàng cười rú lên :
- Sao giống thơ quá.
Tôi lúng túng :
- Mày nghe chưa hết câu, tiếp theo “thế là một niên học đã trôi qua...”
Thằng Hoàng nhíu trán gật đầu :
- Nghe cũng tàm tạm.. Chắc tao cũng viết mi mí như vậy... Mình cùng góp ý nghe...
Hôm nhận lại sổ lưu bút, Chi cám ơn rối rít khi nhìn thấy hai trang giấy dành cho tôi dày đặc chữ :
- Trời ơi, không ngờ bạn Linh hay thiệt, cảm ơn nhiều nghe.
Thằng Hoàng chõ mồm nói leo :
- Lần này đích thị nó viết, không có học trò phụ tá.
Chi lườm Hoàng :
- Vậy mà Chi cứ tưởng Hoàng đang cần phụ tá để viết lưu bút cho Oanh đấy.
Chạm nọc, Hoàng tảng lờ đi chỗ khác. Để cảm ơn Chi tôi mời :
- Nghỉ hè, Chi và các bạn ghé nhà Linh chơi.
Chi vỗ tay :
- A... hay đấy, có lần Linh nói gần nhà Linh có một cái đầm lớn lắm phải không? Cắm trại ở đó được không?
Tôi gật đầu :
- Không cần cắm trại, tre che đủ mát rồi. Vả lại đường nhỏ, không lẽ cắm trại trên ruộng. Sắp cấy đến nơi rồi.
- Vậy à...
Thấy vẻ mặt tiu nghỉu của Chi, tôi vội nói :
- Đi chơi đầm được rồi. Trên bờ có bãi cỏ sạch. Dưới đầm mùa này sen nở dày đặc, thơm và đẹp lắm. Chiều nào Linh cũng vào đó, rất mát.
- Vậy đâu cần phải đến mùa hè. Chủ nhật này rỗi mình tổ chức picnic ở đó đi.
Oanh ở đâu trờ tới nghe được chuyện, tán đồng :
- Được đó Chi, chớ cứ đi Ngũ Hành Sơn hoài chán chết.
- Ngoài sen ra còn có gì nữa không?
Tôi kể cho các bạn gái nghe về những bông dủ dẻ thơm nức, những bụi hoa bâng khuâng tím ngát, những buông súng trắng nuột, những dãy tre luôn cựa mình rên rỉ, những vườn ổi trong vườn nha dọc con đường mòn, những cánh đồng còn vương mùi rạ khô. Tôi lại kể cho các bạn trai về những con rắn nước nhanh nhẹn, những con cò trắng nuột lạc bầy mà vẫn ung dung trong đầm sen, những con dế cứng cựa cứ hét tướng lên dưới đám cỏ, cả những con quạ khoang hợp bầy lắc lư trên ngọn tre...
Chỉ mới nghe từng ấy thứ, cả Chi lẫn Hoàng, Hoài, Oanh đều muốn đi chơi đầm vào chủ nhật tới. Tụi thằng Phú còn bàn nhau đem theo cái rổ để mò ốc bươu.
Chiều chủ nhật, mới hai giờ nhóm học tập của tôi đã có mặt đầy đủ. Thằng Hoài tay cầm theo một gói kẹo dừa to sụ, nó nói của bà thím ở Bến Tre ra chơi cho. Mỗi đứa chia nhau một chiếc ngậm để chờ Chi, Oanh, Hoa và Lệ.
Bốn “cô nương” đèo nhau trên hai chiếc xe đạp đến nhà tôi với những bộ quần áo màu trông lạ hẳn so với những ngày đi học. Tụi con trai chúng tôi đâm e dè, cử chỉ đàng hoàng hẳn ra.
Oanh nôn nóng nhất, chưa gì đã giục :
- Mình vô đầm đi... Đi đường nào? Linh dẫn đường nhe!
Tôi đưa các bạn men theo con đường ven đầm quen thuộc. Con đường có vẻ chật chội hơn thường ngày vì đến bảy đứa đi một lượt. Buổi chiều rực rỡ nắng. Cây phượng đằng xa trổ bông tươi như có lửa. Đất ruộng khô cứng thiếu nước, những tảng đất xới trắng bệch, cứng chắc như những hòn đất nhỏ đủ cỡ. Chỉ có đầm sen vẫn xanh ngắt và chi chít hoa.
Chi xuýt xoa :
- Mát dễ sợ. Linh ở gần đây thích thật. Chiều chiều ra đầm học bài vừa mát vừa yên tĩnh.
Hoa gật đầu :
- Trông thơ mộng thiệt. Hèn chi Linh giống như một thi sĩ.
Oanh hỏi :
- Linh có thường ra đây không?
Hoài cười chọc quê tôi :
- Chiều nào mà nó chẳng ra đây ngắm mặt trời.
Chả là có lần tôi kể cho Hoài nghe về thú ngắm mặt trời lặn của mình. Chi ngạc nhiên :
- Ngắm mặt trời?
- Nó đếm cờ ngũ sắc.
Tôi lườm thằng Hoài trong khi mấy đứa con trai kia cười rộ chế giễu vẻ mặt ngơ ngác của Chi.
- Nó chọc quê mình đó, Chi đừng quan tâm.
Chúng tôi vừa đi vừa nói chuyện, đùa nghịch. Chả mấy chốc đã đến cuối đầm. Tôi chỉ cho các bạn thảm cỏ mượt mà tôi thường ngồi mỗi chiều :
- Tụi mình đổ bộ xuống bãi cỏ này đi. Sạch lắm. Mọi khi Linh vẫn thường ngồi ở đấy.
Cả bọn ùa chạy đến để dành chỗ.
Một bóng người từ dưới bờ ruộng trờ lên ngơ ngác nhìn. Chuột anh. Tôi hơi khựng lại một chút. Mải vui với các bạn tôi không nhớ gì đến Chuột anh và cũng quên phắt hôm nay có hẹn với nó tập làm tính đố.
Thấy đông người, Chuột anh lùi ra xa chờ đợi. Tôi lưỡng lự không biết mình phải xử trí sao đây. Hẹn Chuột anh một bữa khác thì dễ thôi, nhưng cái khó là ở chỗ làm thế nào để giải thích với Chuột anh mà tụi bạn không biết. Tôi không thể đến với nó. Trông nó lôi thôi cục mịch như một cục đất ruộng. Áo đứt cúc bạc phếch, mặt mũi tay chân đen đủi bẩn thỉu, cái quần đùi đen lại còn xắn lên tận háng thêm chiếc nón rách tả tơi. Tôi không có can đảm nói với các bạn nhất là các bạn gái rằng đây là học trò tôi, là người đã cho tôi nhiều hiểu biết về thiên nhiên, cây cỏ sinh vật. Tụi nó sẽ cười tôi đến chết. Đám con trai sẽ đem chuyện này làm đầu đề bàn tán, cười cợt. Còn gì thể diện tôi, còn gì cái hãnh diện nơi tôi khi tôi dõng dạc nói là mình có học trò. Thầy nào trò đấy. Tụi nó sẽ chẳng buông tha mình đâu. Tôi phải lờ đi. Chuột anh có giận cũng đâu quan trọng gì. Đã bao lần tôi mắng mỏ nó đủ điều mà nó vẫn không giận hờn gì cả. Và cho dù, nó có giận... tôi cũng không cần. Nó chỉ là một thằng bé chăn trâu, đem ra cân với các bạn tôi tất nhiên nó chả có trọng lượng nào.
- Linh ơi, tới đây ngồi nè. Trời mát rượi hè. Đã thiệt.
Tiếng Lệ reo lên :
- Kìa, trông con trâu kìa. Xấu hơn con bò nhiều lại dơ nữa. Vậy mấy ông nhạc sĩ cứ ví von: chăn trâu sướng lắm chứ, chăn trâu sướng lắm chứ.
Những tiếng cười đùa bỡn cợt nhắm về phía con trâu và Chuột anh làm nó đâm ngại ngùng. Lùi xa thêm một tí, Chuột anh rụt rè chìa cuốn tập gói cẩn thận trong chiếc mo cau để ra hiệu nhắc tôi. Nhưng vừa lúc ấy Hoài đã kéo mạnh tay tôi nói :
- Ngồi xuống đi mày. Thảo luận xem chương trình thám hiểm vùng đầm sen này bắt đầu thế nào. Mày là thổ công ở đây phải không?
Chi nhẹ nhàng :
- Ừa, Linh ngồi xuống đi, mình ăn kẹo của Hoài. Tụi Chi cũng có gói bánh ngọt nè.
Tôi thở hắt một hơi và quyết định ngồi xuống không nhìn về phía Chuột anh nữa. Ăn uống cười cợt đùa bỡn một hồi, khi quay lại Chuột anh đang đứng cạnh con trâu, đầu cúi thấp, thầm thì bên tai trâu theo cái cách mà nó vẫn làm.
- Linh chỉ cho Oanh xem cây dủ dẻ là cây nào? Linh kiếm xem có bông không. Nghe bạn Linh nói nhiều làm Oanh ham quá.
- Dủ dẻ thì Chi biết, nhưng hoa bâng khuâng Chi chưa thấy lần nào, tên lạ hoắc.
Thằng Hoàng cười phá lên :
- Chi có sống đến 100 tuổi cũng không biết được cái tên đó đâu.
Chi cãi :
- Bạn nói lạ chưa. Cây có tên đàng hoàng, theo Linh hoa cũng đẹp nữa, có gì đâu mà không biết. Phải không Linh?
Tôi gật đầu :
- Hoa dễ thương lắm, màu tím nhạt. Thằng Hoàng có biết gì đâu.
Hoàng kêu lên :
- Ê.. ê... bộ tao không biết sao? Mầy muốn khoe mấy cây đuôi chuột chớ gì. Đúng không nào?
Tôi cãi :
- Tên dân gian nói làm chi, hoa phải có tên đẹp. Với lại đâu phải Linh bịa ra. Có tên hẳn hòi.
Lệ chen vào :
- Tên gì cũng được miễn có thật và hoa đẹp. Nhưng theo Lệ nên chọn cái tên đẹp và dễ thương chớ ai đặt tên đuôi chuột nghe tội nghiệp làm sao ấy.
Hoàng đuối lý càu nhàu :
- Cứ làm như hoa đẹp thì tên phải đẹp. Tên xấu cũng có gì quan trọng đâu.
Oanh giảng hòa :
- Đừng tranh luận nữa, để sức hái cho tụi mình mỗi đứa vài bông sen đi. Sen nở đẹp quá thấy ham ghê.
Hoàng nhanh nhẩu nhảy xuống ruộng, cả bọn ùa theo. Sen và súng nở hơi xa bờ, Hoài kiếm một cành ngắn vớt những bông gần nhất. Chợt có tiếng kêu nhỏ, rụt rè :
- Hái ít thôi không người ta la đó.
Tiếng của Chuột anh. Từ đằng xa nó nói với tôi có ý nhắc nhở tôi. Hoàng quay lại nhìn Chuột anh, bĩu môi :
- Thằng nhóc chăn trâu. Dọa hả?
Chuột anh ấp úng :
- Đâu có... sợ chủ đầm đi tới...
- Không mắc mớ gì mày, thằng nhóc lo đi chăn trâu đi.
Để Chuột anh yên bụng tôi nói trổng.
- Mấy bông thôi mà. Không sao đâu.
Chuột anh im bặt, nhưng Chi, Oanh, Lệ thấy Chuột anh lại nảy ra một ý khác. Oanh hất hàm hỏi :
- Ê... Ê... có biết ở đây có ai bán ổi không?
Hoa cũng hỏi :
- Mua giùm được không?
Chuột anh do dự một chút rồi đến gần :
- Cách đây mấy nhà có vườn của bà Năm bán ổi xá lị ngon nhất.
Chi lấy tiền trong khăn tay :
- Mua dùm một ngàn đi... Nè lựa ổi đừng chín lắm, không ngon đâu.
Chuột đưa tay toan nhận tiền, bỗng Hoài kêu giật :
- Chi, đừng đưa tiền cho nó. Biết nó ở đâu mà đưa, lỡ đi luôn thì sao. Để tụi này đi mua cho.
Bàn tay Chuột anh đưa ra lưng chừng thì rụt lại. Nó nhìn Hoàng rồi lại nhìn tôi chờ đợi. Có lẽ nó chờ sự can thiệp của tôi, chờ tôi xác nhận với bạn bè rằng nó là bạn tôi và cũng là học trò của tôi, là một đứa trẻ trung thực, đàng hoàng. Tôi hiểu điều đó, nhưng thay vì bênh vực nó, không biết do động lực nào miệng tôi cứng lại, đầu tôi quay về phía đầm cơ hồ như tôi không biết chuyện gì đang xảy ra. Tôi nghe tiếng của Chi :
- Nó còn trâu để đó mà.
Thằng Hoài té tát :
- Mấy thằng nhóc nhà quê láu cá lắm. Để tụi này kiếm mua cho, thằng Linh biết chỗ mà... còn thằng nhỏ, đi chỗ khác chăn trâu. Xớ rớ làm chi. Âm mưu gì đó? Đi...
Tiếng quát nạt của thằng Hoài làm tôi chạnh lòng. Tôi quay lại định lên tiếng, nhưng Chuột anh đã đi về phía con trâu. Nó ôm cổ con trâu thì thầm rồi mở dây chậm chạp dắt trâu về.
Trời vẫn còn sớm lắm.
Bỗng dưng tôi cảm thấy buồn buồn, Hoài và Hoàng rủ nhau đi mua ổi, Oanh, Chi, Lệ, Hoa đang rửa chân ở mé đầm cách tôi một khoảng. Tôi ngồi trên bờ cỏ, nhìn ngu ngơ trên lưng trời. Một con diều đang lượn trên cao với hai dải đuôi màu xanh trắng. Tôi nhớ bài học về diều mà Chuột anh đã dạy tôi. Chuột anh đã hứa sẽ vót tặng tôi sườn diều vuông đôi bằng một loại tre đặc biệt dẻo dai được ngâm trong bùn ao 7 tuần. Con diều sẽ bách chiến bách thắng, và sẽ không có một con diều nào bay được lên cao như thế. Nhưng có lẽ sau chuyện này, Chuột anh sẽ giận tôi lắm đây. Đánh bạn với Chuột anh nên tôi đã phần nào hiểu nó cũng tự ái lắm. Có thể nó sẽ không bao giờ muốn học với tôi nữa, vì cốt yếu rõ ràng lỗi này là do tôi và bạn bè của tôi.
- Ủa, Linh có vẻ lo ra chuyện gì vậy? Còn kẹo nè, ăn đi.
Bọn thằng Hoàng kéo tôi ra khỏi cơn buồn bực lúc nó trở về thỗn thện một bụng ổi như bà bầu. Không có rổ, tụi nó nhét đầy ổi vào bụng.
Lệ kêu lên :
- Eo ơi, bạn Hoàng, bạn Hoài hôm nay đã tắm chưa?
Hoài cắn ổi ổi nhai rôm rốp, gật gù :
- Ngon không thể tả. Ai chê không ăn thì thôi.
Chi lườm :
- Có họa ngu mới không ăn. Mình lau kỹ là được. Còn không, tụi mình mang về nhà rửa thuốc tím thế là sạch sẽ.
Những trái ổi thơm nức, da mọng bóng láng khiến các tuyến nước bọt làm việc liên tục. Chúng tôi xúm lại ăn, chuyện trò rôm rả về kế hoạch lên báo tường, kế hoạch hè Đội. Tôi quên mất Chuột anh, chỉ có bạn bè phía trước.

Tám

Những ngày qua thật là bận bịu. Chiều nào tôi cũng phải xuống trường để tập dợt những môn thi đua, sinh hoạt chuẩn bị lễ tổng kết cuối niên học.
Tôi không có thì giờ vào đầm sen dạy Chuột anh học. Mãi đến ngày Chi gợi ý bảo tôi vào đầm hái sen tươi dùng cho màn múa “dâng hoa tặng thầy” tôi mới sực nhớ.
Chiều đến, khi nắng vừa chếch bóng cây xoan ta trước nhà, tôi vội vàng vào đầm.
Không có Chuột anh ngoài cánh đồng quen, cả con trâu nữa. Tôi cố đi quá khỏi khúc quanh cũng không thấy bóng con trâu nào. Cánh đồng trống trải, cháy nắng. Không lẽ Chuột anh không còn chăn trâu nữa. Hay là Chuột anh chán nản trước thái độ của tôi. Lòng bứt rứt không yên tôi chậm chạp trở lại mé đầm. Cảnh vật vắng lặng quá. Tôi nhới đến những buổi chiều với Chuột anh, có bực mình nhưng thú vị nhiều hơn. Thời gian trống trải vô bổ khi chờ mặt trời lặn đã nhờ Chuột anh mà sống động hẳn ra. Nhờ Chuột anh mà cái đầm quen, con đường nhỏ, cánh đồng kia có sinh khí hơn bởi tôi đã hiểu rõ cuộc sống nhỏ nhoi nhưng phong phú vẫn hoạt động dưới mặt nước yên, dưới thảm cỏ mềm, trong những đáy hang, luồn lách trên khắp cánh đồng. Nói cho công bằng, có thể tôi học được từ Chuột anh nhiều hơn là Chuột anh học được ở tôi. Dù không đặt Chuột anh ngang hàng với lũ bạn cùng lớp nhưng tự trong tận đáy lòng tôi vẫn thích chơi với Chuột anh, thích dạy nó học, trêu ghẹo nó và đôi khi tâm sự với nó nữa.
Khi không có Chuột anh cùng trên bờ đầm, tôi mới thấy nhớ nó làm sao. Tôi cố ngồi chờ một lát, nhìn quanh tìm kiếm. Lúc hoàn toàn không còn chút hy vọng nào, tôi mới sực nhớ đến nhiệm vụ của mình.
Những bông sen nõn nà đẹp nhất, lại ở giữa đầm. Gần bờ toàn những bông xấu hoặc rã cánh bở những bàn tay nghịch ngợm của ai đó. Tôi cố tìm cách để hái được những bông kha khá một chút, nhưng vẫn chưa với tới. Lúc tôi quyết định cởi quần dài, đánh bạo lội ra đầm, bỗng có tiếng kêu giật ngược :
- Ê... Ê... Linh...
Tôi mừng quá, tiếng kêu của Chuột anh. Đúng là Chuột anh, không trâu, không roi, tay xách một mớ cần và hai cái nơm nhỏ đang đứng trên đường nhìn tôi hớn hở.
- Làm gì vậy? Hái bông cho mấy cổ hả?
Vừa hỏi nó vừa nhìn quanh, chắc để xem mấy bạn tôi có đứng ở đâu đó không?
- Hái giùm tao coi. Không có ai hết. Chỉ một mình tao thôi.
Chuột anh đặt cái nơm trên bờ đầm. Nó nhìn quanh quất lần nữa. Cái vẻ e dè biến mất. Giọng nó vang vang :
- Lên đi. Mà không có mấy cổ thì hái cho ai? Bữa nay đâu phải rằm, mới mồng mười hà.
Tôi bước lên bờ. Chưa chi mà bùn đã bám cứng ông chân.
- Thì cũng hái giùm họ đó. Lễ tổng kết cuối niên học bên nữ múa màn dâng hoa tặng thầy.
- Chà , vui quá hén. Giả như tui được đi coi... Thiệt, đi học sướng thiệt.
Rồi chợt, nó hạ giọng :
- Mấy bạn của anh dữ quá. Hôm đó tui định hỏi bài mà không dám.
Tôi bối rối liếc nhìn Chuột anh. Nếu như bây giờ nó mà trách mình như té tát thì cũng đành chịu. Nhưng hình như thằng Chuột anh không có ý đó, nó bước xuống bờ đầm, và bỗng quay lại hỏi :
- Chữ dậy viết “dờ” hay “giờ”.
Tôi ôn tồn giải thích :
- Tất nhiên là “dờ”, còn “gi” là giờ... năm giờ.... bảy giờ... vậy đó.
- Dặn dò, dờ... đúng không?
- Đúng rồi.
Chuột anh năn nỉ :
- Hay mình học một chút đi. Còn sớm, hái vài phút là xong. Chớ khi lấm lem rồi học, nó ngứa khó chịu lắm.
Tôi đồng ý. Một phần vì thấy đề nghị của nó có lý, một phần tôi muốn ngầm chuộc lại thái độ cư xử không đúng của tôi hôm trước. Chuột anh hầu như đã quên tất những chuyện đó. Nó cắm cúi học, mặt đất tạm làm vở. Chắc tuần qua, nó ôn tập nhiều nên thuộc làu làu. Tôi ngạc nhiên vỗ vai nó khen :
- Không dè mầy học giỏi đó. Ráng lên, hè tao dạy làm toán.
Chuột anh rạng rỡ, mắt long lanh :
- Thiệt không Linh? Tao muốn học giỏi để lớn lên khỏi phải chăn trâu. Buồn lắm, ai cũng khinh...
Nói đến đây, nó cụp mắt xuống, mặt buồn. Tôi bứt rứt khi nhớ lại thái độ của mình, của các bạn lúc gặp Chuột anh tuần trước.
- Rồi... rồi tao sẽ dạy mày biết đọc, biết viết... Rồi... mày sẽ đi học lớp học đêm... Rồi... hai ba năm sau... mày cũng giỏi như ai...
Mắt Chuột anh sáng lên nhưng chỉ được một giây, giọng nó lại ỉu xìu như cũ :
- Chắc mày chỉ nói cho tao mừng chớ chắc gì có ngày đó.
Tôi hùng hồn khẳng định :
- Nhứt định là vậy mà... để rồi coi... nếu mầy ráng học, mầy sẽ thi đậu tiểu học nè, rồi học lên nữa... người ta học lớp đêm ì xèo cũng có bằng Phổ thông như ai... Mầy nhớ chuyện Trần Minh khố chuối mà mầy đã kể cho tao nghe không?
Mặt thằng Chuột dịu lại, nó gật đầu :
- Ừa, ba tao kể tao nghe... Trần Minh nghèo còn hơn tao nữa...
- Ừa, không có quần mặc, phải lấy lá chuối che thân...
- Tối phải quét lá đốt làm đèn để học..
- Mà học lóm thôi, ấy thế sau đỗ Trạng nguyên, vinh quy bái tổ lấy Công chúa.
Thằng Chuột ngồi thừ ra :
- Trạng nguyên là bằng gì hở?
- Ơ... cũng cỡ tiến sĩ bây giờ đó... học hết Đại học nữa mới thi tiến sĩ.
Chuột anh hỏi dồn :
- Có khó bằng thi Phổ thông không? Chắc Trần Minh cũng học bổ túc văn hóa chớ bận làm lụng cực khổ...
- Hồi đó làm gì có bổ túc... giờ mới có... học với thầy dạy ở làng.
Thằng Chuột mơ màng một mình :
- Giả như mình được như Trần Minh, mình sẽ sung sướng lắm.
Tôi đùa :
- Có thể mầy sẽ lấy được Công chúa nữa cà.
Thằng Chuột cười bẽn lẽn. Cưới Công chúa thì nó không tin và cũng không ước, nhưng đỗ đạt, thành tài bằng sự chăm chỉ, tự học thì nó hẳn mơ ước lắm. Cứ nhìn mặt nó thì rõ, mắt nhìn đâu đâu trong khoảng không, nhưng gương mặt thì lộ ra vẻ cương quyết, vẻ cương quyết của người tự hứa với lòng mình.
Hình như thằng Chuột quên mất chuyện tôi nhờ. Nó tiếp tục mở vở đánh vần. Sốt ruột tôi nhắc :
- Thôi, hái giùm tao mấy bông sen, chớ không chiều quá làm sao biết bông nào đẹp bông nào xấu.
Chuột anh định nói gì nhưng thôi, nó gấp vở lại một cách luyến tiếc rồi chậm chạp bước xuống đầm sen. Nước ngập tới thắt lưng.
- Nhớ nhìn chung quanh xem có ai tới không. Sợ người ta la.
Tôi gắt :
- Có ma nào đâu, sen hằng hà sa số, xin có mấy bông, mầy hái giùm có gì tao chịu trách nhiệm. Cùng lắm mình mua, chớ biết ai đâu mà hỏi.
Tôi chỉ cho Chuột anh những bông sen đẹp nhất, chỉ tội hơi ở xa bờ. Chuột anh quay lại ngần ngại :
- Xa bờ quá, hái lâu... lỡ người ta tới... Sen gần bờ cùng lắm họ cho...
Không lẽ tôi lỡ hứa với Chi rằng sẽ tìm được những bông sen đẹp nhất mà lại đưa ra toàn loại nở to, sắp tàn, hoặc búp non sao. Đó chưa kể phải để qua đêm. Vả lại, nhìn những bông sen xa bờ tươi đẹp quá tôi lại thấy ham nên cố ép Chuột anh :
- Mầy ráng ra ngoài chút thôi, đó, còn có mấy bước thôi mà...
Chuột anh tặc lưỡi, thận trọng đi ra xa hơn chút nữa.
- Ai cho tụi bây phá sen của người ta. A, hái trộm hả? Cha chả...
Tiếng quát to làm tôi giật nẩy cả mình. Mải nhìn theo Chuột anh tôi không để ý gì. Sau lưng tôi là một người đàn ông lớn tuổi, vạm vỡ, ý chừng người chủ đầm đang lom lom quắc mắt nhìn Chuột anh.
- Đi lên.
Ông ta lại quát thêm tiếng nữa.
Chuột anh sợ hãi lội lên bờ mặt mày xanh xám. Tay nó vẫn còn ôm một bó sen. Tôi sợ hãi không kém, đứng im như trời trồng. Người đàn ông bước xuống ruộng, băng về phía Chuột anh.
- Ai cho phép tụi bây ăn trộm sen? Mới bây lớn mà đã học thói trộm cắp hả? Không trị tụi bây lờn mặt ăn quen hả?
Người đàn ông tóm lấy áo Chuột anh, mặt dữ dằn, quát tháo. Thằng Chuột co rúm người lại, tay khoát khoát, miệng muốn van xin nhưng chỉ lí nhí trong cổ họng.
Tôi lạnh người đi khi thấy ông ta quay sang phái tôi.
- Mầy với nó đi với nhau phải không? Cho mầy về Công an phường để tra xem ăn trộm bao nhiêu lần rồi. Hèn gì tao cứ mất sen hoài.
Viễn cảnh bị bắt giữ ở Công an làm tôi sợ hãi. Càng sợ hơn nếu chuyện này đến tai ba má, thầy cô, bạn bè, rằng tôi là một tên ăn trộm bị bắt quả tang. Tay tôi run lập cập. Chân hầu như đứng không vững, lòng bối rối, tim co thắt lại vì sợ. Tôi muốn van xin, muốn thú nhận với người đàn ông kia là mình chỉ trót dại một lần, nhưng sao cổ họng khô cứng lưỡi như thụt vào.
- Nó hái bán cho mầy phải không. Nào, đứng đấy, đứng đấy...
Bất ngờ, cổ họng tôi bật ra tiếng kêu :
- Không.... không... Tôi không biết... tôi không biết nó...
Vẫn chưa kịp hiểu mình vừa nói gì thì hai chân tôi đã nhanh nhẹn thụt lùi rồi như người bị ma đuổi, tôi bỏ chạy, chạy miết... chạy mà không một lần quay đầu nhìn lại.
Về đến nhà, tôi mới dám dừng lại thấp thỏm nhìn quanh. Không có ai đuổi theo tôi cả. Nhưng vẫn chưa hết sợ, tôi lẩn ra sau hè, rửa sạch bùn đất vào phòng thay quần áo. Lúc ấy, tôi mới bắt đầu nhớ lại mọi việc và nhớ đến Chuột anh. Trời đất, tôi vừa gây ra chuyện gì vậy? Tôi đã xúi Chuột anh hái sen, rồi tôi chối tội mình, bỏ trốn để Chuột anh ở lại một mình chịu trận. Chuyện gì sẽ xảy ra cho Chuột anh đây? Nếu nó bị bắt, bị tù... Không biết tôi sẽ hối hận đến thế nào? Tôi, thằng học trò lớp Tám, thường vênh váo là thầy giáo của một học trò, đã đành đoạn bỏ chạy để trò rước lấy tất cả hậu quả không may. Nếu tôi là thầy giáo, tôi là một thầy giáo không xứng đáng, nếu tôi là một người bạn, tôi là một thằng bạn hèn nhát. Tại sao tôi lại đối xử với Chuột anh như vậy? Tôi tự hỏi mình, tự hành tội mình mà vẫn không thấy nhẹ lòng. Có thể bây giờ Chuột anh đang bị bắt giam ở phường... Lẽ ra tôi phải đứng lại, đỡ bớt tội cho Chuột anh, hay ít ra có hai đứa, Chuột anh cũng thấy nhẹ lo một phần... Đằng này... Hay là tôi chạy vào, tìm đến phường, năn nỉ mấy chú Công an thú tội với họ để họ tha Chuột anh... Hẳn vẫn chưa muộn... Tôi nhổm dậy rồi lại ngồi xuống... Mầy lần lương tâm tôi giục tôi đứng dậy nhưng trái tim hèn nhát của tôi cứ để nỗi sợ hãi lấn lướt. Tôi cứ ngồi vậy, không biết trời đã hoàng hôn, căn phòng tối lại, muỗi bắt đầu vo ve quanh tôi. Tôi gục đầu vào gối, lòng giằng xé bởi bao nỗi lo âu, sợ hãi, hối hận.
Tiếng xe của ba tôi đã vào đến hiên nhà. Mẹ tôi đang sắp chén bát lên mâm. Qua cửa sổ, ngôi sao hôm lẻ loi đứng cách xa những ngôi sao bé bỏng khác. Tôi tự an ủi mình, bây giờ đã quá muộn rồi.
Mẹ kêu. Tôi thẫn thờ đến bên bàn ăn. Những miếng cơm đắng ngắt trong miệng. Ngày mai tôi phải nói với Chi thế nào về những bông sen? Và mọi người biết chuyện...
- Linh đau bụng hả con?
- Ừa, em thấy nó uể oải... chắc dang nắng quá chớ gì?
- Con không được đi chơi vào giấc trưa nữa.
Tôi và nốt miếng cơm, trả lời ba mẹ với giọng nói như có nước :
- Dạ... nhưng con đâu có bịnh đâu.
Tôi rời bàn ăn và trốn mình vào góc học tập. Ở đây sẽ không ai quấy rầy tôi. Tôi sẽ bình tâm để suy nghĩ đến sự hèn nhát của mình.
“Muốn làm thầy giáo phải tập tành các đức tính chăm chỉ, trung thực, tốt bụng, kiên nhẫn, khiêm nhường, can đảm, bởi thầy giáo phải là tấm gương cho học sinh...”.
Cô giáo đã nói vậy... Và mình đã tập tành được gì. Mình mơ ước lớn lên sẽ theo nghề dạy học. Vậy mà chỉ mới một chuyện nhỏ, mình cũng đã gây ra lẫm lỗi lớn. Mình đã rời bỏ bạn bè trong cơn hoạn nạn, ấy đã không tốt rồi. Mình lại còn chối bỏ lỗi mình để mặc bạn gánh chịu hậu quả thay cho mình là hèn. Tôi tự chửi rủa mình và lòng thầm mong Chuột anh tha thứ cho tôi.

Chín

Những cơn giông liên tục suốt mấy chiều đã giam chân tôi trong nhà. Buổi lễ tổng kết cuối năm vẫn thuận chèo mát mái. Không có bông sen, nhưng hoa hồng thì nhiều vô kể. Những bông hồng tặng thầy cô, những bông hồng tặng bè bạn, ngày hôm ấy đầy ắp đến nỗi Chi không hỏi tôi những bông sen mà tôi đã hứa hái.
Mọi người đều vui tươi, hớn hở. Phần thưởng Sinh vật dành cho tôi là một ngạc nhiên lớn, cô giáo chủ nhiệm đã bổ sung trong phiên họp giáo viên cuối năm theo đề nghị của cô giáo Sinh vật. Tôi chỉ vui được một chút rồi thì nỗi buồn bã ở đâu lại kéo về đầy ứ lòng. Phần thưởng Sinh vật là lời nhắc nhở tôi về đứa bạn nhà quê, chân chất thất học. Đứa bạn đã bị tôi bỏ rơi một cách hèn nhát. Tôi cố quên đi vì dù sao đây cũng là dịp họp mặt cuối cùng rồi sau đó, bạn bè chúng tôi sẽ chia tay nhau đằng đãng 90 ngày. Nhưng không hiểu sao, cảnh vui trước mắt vẫn không xóa đi được cảnh đầm sen của chiều hôm trước.
- Ủa, Linh đứng đây hả? Vô dự liên hoan đi, sắp tới rồi.
Oanh tươi cười mời tôi, chỉ tay về phía lớp. Các bạn đã tụ ở đó từ lúc nào. Tôi chậm chạp đứng dậy, mặt dàu dàu. Tụi thằng Hoàng áp sát tôi trầm trồ gói phần thưởng, đứa nào cũng lăm le muốn mở ra xem, đến nỗi Hoa phải kêu lên :
- Phần thưởng của người khác mà mấy bạn cứ làm như của mình. Tò mò ít thôi. Bạn Linh còn phải đưa cho bố mẹ bạn ấy xem nữa chứ.
Tôi vẫn ngồi làm thinh. Tụi thằng Hoàng bực bội kéo nhau đi chỗ khác. Thằng Hoài nói mỉa :
- Cha, bữa nay nó lên dữ.
Chi đăm đăm nhìn tôi, hỏi nhỏ :
- Linh có chuyện gì không vui phải không?
Tôi lắc đầu bỏ đi trước đôi mắt ngỡ ngàng của Chi và Hoa. Thằng Phú đi theo tôi, tính nó đằm nhất trong bọn. Phú bá vai tôi hỏi nhỏ :
- Bộ mầy có gì không vui phải không? Ba má mầy mắng hay bà già bệnh.
Tự nhiên, tôi muốn thổ lộ bớt một phần nào nỗi ấm ức của mình cho một người. Không nhìn thằng Phú, tôi nói nhanh :
- Phú nè, nếu có hai đứa bạn mà một trong hai đứa bỏ chạy khi gặp hoạn nạn, để đứa kia chịu trận một mình thì mầy tính sao?
Không suy nghĩ, thằng Phú đáp liền :
- Còn sao nữa, nghỉ chơi nó ra sau khi đã dần nó một trận để đời. Đó là thằng tồi, chớ bạn bè gì.
Tôi thót người lại :
- Nhưng nếu nó hối hận?
- Ít ra nó phải biết mở mồm xin lỗi. Còn không, dẹp. Mà đứa nào chơi xấu mầy?
- Không, tao chỉ hỏi vậy thôi.
Lần đầu tiên trong quãng đời học sinh, buổi liên hoan cuối năm không gây cho tôi một xúc cảm đậm đà nào. Cả đầu tôi chỉ nghĩ đến Chuột anh, thằng bạn nhà quê tội nghiệp. Tôi cứ nghĩ mãi câu nói của Phú. Đúng, tôi không thể trốn mãi. Tôi phải gặp Chuột anh. Nhưng liệu Chuột anh đã được thả về chưa hay Chuột anh đang ở đâu? Nếu nó không bị bắt mà người ta chỉ đền tiền, nó lấy đâu ra tiền trả cho chủ đầm? Mấy anh Công an có thông cảm cho nó không?
Các câu hỏi đó ám ảnh tôi suốt ngày suốt đêm. Hôm nay, tôi quyết định phải đi vào đầm cho bằng được, dù trời có mưa. Bên ngoài, những đám mây đen đùn đẩy ngồn ngộn một góc trời. Tí nữa đây thế nào cũng có một cơn mưa rào kèm với sấm chớp ghê người. Mẹ tôi không bao giờ cho tôi ra ngoài khi cơn giông sắp đến và cả lúc cơn giông vừa dứt. Mẹ sợ sét đánh cây ngã rất nguy hiểm cho người đi đường. Tôi vâng lời mẹ bởi chẳng thú vị gì khi đi ra ngoài dưới cơn mưa rào, sấm sét. Nhưng hôm nay, tôi nóng ruột quá. Bị ray rứt mãi vì hành động hèn nhát của mình, tôi tìm cách lẻn ra khỏi nhà. Mặt trời bị mây che khuất nên râm mát hẳn. Đây đó có những bóng người vội vã với đường cày trên mảnh ruộng còn trơ trụi. Tôi dõi mắt khắp nơi, không biết mình phải kiếm Chuột anh chỗ nào.
Một bóng nhỏ quen quen trên lưng trâu đang lững thững men theo bờ ruộng. Tôi mừng rỡ, chắc là Chuột anh, cách cầm roi ve vẩy và chiếc áo ca rô có vẻ sậm màu hơn dưới ánh trăng dịu. Tôi bắt tay làm loa :
- Chuột anh.... Ê... Ê... Chuột anh.
Cái bóng nhỏ trên lưng trâu quay lại. Đúng là Chuột anh. Tim tôi đập mạnh, cục đá đeo ở tim rơi mất, nhường chỗ cho sự ngạc nhiên, Chuột anh rời khỏi lưng trâu, chạy về phía tôi, băng qua những mô đất lồi lõm. Gió thổi bật hai cánh áo không cài nút ngược ra sau phơi khuôn ngực đen cháy.
- Mấy bữa rày chiều nào cũng có giông. Biết là anh không ra được, tui phải học tới học lui bài cũ, chán dễ sợ.
Chuột anh vừa thở hào hển vừa nói vừa cười. Nó chìa quyển tập trên tay cho tôi xem. Da lưng bàn tay Chuột anh vắt ngang những lằn đỏ bầm. Không lẽ nào nó bị người đàn ông ở đầm sen đánh đập? Tôi chỉ vào tay Chuột anh hỏi :
- Mày bị...
Chuột anh cười tự nhiên :
- Ừa, bữa đó đó, mấy chú Công an ở phường không nhốt nhưng về méc với ba tui... Ổng quánh...
Rồi nó vuốt vuốt lên vết roi :
- Hổng sao, thoa muối rồi. Mới đầu đau quá đâu viết tập được, bữa nay thì như thường.
Tôi nghe nghèn nghẹn. Những lời xin lỗi của tôi muốn nói tắt ngang, bởi lời nói có ăn thua gì so với sự lo sợ và đau đớn mà Chuột anh đã chịu. Lúc này tôi mới thấm thía được câu nói của mẹ tôi mỗi khi tôi phạm lỗi: “Không nên gây ra lỗi lầm để rồi xin lỗi, lời xin lỗi chỉ cốt cho lương tâm mình yên ổn, chính yếu là nên sửa đổi hối lỗi để không bao giờ phạm lại lỗi ấy”.
- Không có bông sen anh có bị sao không? Bữa đó tại ham quá... Xui thiệt...
Giọng Chuột anh bình dị, không đượm chút trách móc nào. Tôi ấp úng không biết phải nói gì. Cuối cùng tôi tránh sang chuyện khác :
- Bữa nay học tiếp chớ?
Chuột anh hăm hở gật đầu. Chúng tôi ngồi xuống bãi cỏ mở cuốn tập vần. Tiếng đánh vần tập đọc của Chuột anh ê a trong gió chiều.
Khi Chuột anh vừa thuộc hết một trang và tôi định bày nó làm tính thì đằng xa nghe vang lại những tiếng sấm rền. Phía đầu núi, mây đùn thành từng lớp như xây thành. Thỉnh thoảng, vài ánh chớp lóe lên vẽ những vạch sáng ngoằn ngoèn như muốn xé toang bức màn mây. Tôi ngừng nói, nhìn lên trời lo ngại. Chuột anh nhỏm người nhìn quanh kêu lên :
- Chết cha... con Nâu... nó đi xa quá, lúc nãy quên cột dây.
Không kịp nhặt vở hoặc nói thêm tiếng nào, Chuột anh đã vùng chạy xuống ruộng.
Gió thổi mạnh hơn. Tiếng kẽo kẹt của hàng tre nghe nặng nề như tiếng nghiến răng trèo trẹo. Gió xạc xào trên mặt đầm sen, những bông súng bông sen, cả những thân lá to cũng chao đảo. Mặt nước gợn sóng hắt lên lá sen những viên ngọc trắng trong lăn tròn trên mặt lá.
- Mưa.
Tôi kêu thầm rồi vội vàng đứn lên. Chuột anh đang thúc trâu về phía tôi.
Ý chừng con trâu sợ sấm nên cứ lồng lên từng chặp. Chuột anh ngoắc tôi :
- Tới đây, leo lên trâu tìm chỗ núp. Mưa sắp tới đó.
Mưa đã bắt đầu lắc rắc. Cánh đồng phía xa như nhuộm một làn sương mỏng. Chuột anh la lên :
- Không kịp rồi, thôi lẹ lên vô đại đây đi.
Cơn mưa tới nhanh đến nỗi tôi không kịp cân nhắc chỉ biết nối chân Chuột anh và con Nâu. Khu vườn tưởng bít kín vậy mà lại mở ra một con đường nhỏ với cái cổng tre khép hờ. Mưa làm cho vườn cây trở nên vắng vẻ quá chừng. Rồi mưa không tưới ướt tôi nữa và tôi thấy mình đứng dưới một cái lều trống huếch nép cạnh một bụi tre già. Chuột anh vẫn còn lui hui cột trâu vào một gốc tre. Trâu và người, ai cũng ướt như chuột lột. Chuột anh cởi áo vắt kiệt nước mưa. Tôi cũng như nó, trong khi Chuột anh kể lể.
- Đây là vườn của ông Ninh. Nhà này ông cho bà con ở, mới lấy lại. Ổng có cái nhà chính lớn lắm ở trong kia kìa.
- Không có ai hết.
- Ừa, ai vô lấy mấy cây tre này.
Tôi nhớ lại bữa hái bông sen đâm lo xa :
- Lỡ có người thấy họ có la mình không?
Chuột anh cười :
- La sao được. Hổng lẽ ông để cho trâu ổng ướt. Thỉnh thoảng ổng có nhờ tui ra đây canh vườn cho ổng, canh ban đêm.
- Mầy hổng sợ hả? Mà bộ ổng không có người nhà sao phải nhờ mầy?
- Ổng không có con. Giàu quá mà không có con. Ổng nói với ba tui nếu tui chịu khó ổng nuôi tui đó.
Tôi bĩu môi :
- Nuôi sao không cho ở nhà đi học, bắt làm hoài?
- Nhưng tui đâu muốn làm con nuôi ổng. Tui cũng có cha chớ bộ.
- Nhưng hổng lẽ mày cứ chăn trâu hoài cho ổng?
Chuột anh gãi đầu, gãi tai :
- Ừa... nhưng ba tui nói cứ làm đỡ, nếu trời thương cho ba tui có tiền tậu trâu thì tui về chăn trâu nhà.
Tôi thở ra chán nản :
- Thì cũng là chăn trâu...
Chuột anh cãi :
- Nhưng trâu của mình mà.... Nói vậy chớ xa con Nâu, nhớ lắm. Nói gì nó cũng hiểu, cũng biết...
Vừa nói Chuột anh vừa vuốt lưng trâu ra chiều thương lắm.
Tôi ngồi làm thinh không biết nói gì thêm, chỉ thấy thương thương nó lạ. Chẳng bù với tôi, được học hành đầy đủ, không thiếu thốn thứ gì. Mẹ lại cưng không cho làm việc nặng, để sức cho con nó học - mẹ thường chống chế khi ba tôi than phiền mẹ ít sai bảo tôi việc nhà. Giá như Chuột anh chỉ được một nửa của tôi có lẽ giờ này có thể nó là bạn cùng lớp với tôi cũng nên.
- Nếu ngày nào anh cũng dạy học, biết viết biết đọc, ai dám cười tui dốt. Rồi biết đâu tui xin được việc làm ở xã chẳng hạn, ba tui sẽ mát mặt lắm đó.
Vừa nói Chuột anh vừa cười, ánh mắt rực vì hy vọng về một tương lai tươi đẹp hơn hiện tại. Tôi như lây sự phấn khởi đó, hòa theo :
- Mầy đi làm nè, xã cho mầy học bổ túc văn hóa nè, lúc đó mầy thi đậu phổ thông... vô đại học làm thầy giáo... le nghe, thầy giáo dạy học là hết sẩy. Lúc ấy chớ có quên ông thầy nhỏ này nghe mậy.
Thằng Chuột mơ màng nhìn ra ngoài vườn. Niềm mơ ước đưa cả nó và tôi đi xa, quá xa thực tế. Cả hai cứ ngồi vậy thêu dệt tương lai. Quá hứng chí, tôi trịnh trọng hứa :
- Dứt khoát hè này tao sẽ dạy mầy làm được luận văn cho mầy xem.
- Luận văn là gì vậy?
- Là... là bài văn... à... bài viết về một cái gì đó. Thí dụ như tao ra đề: mầy tả con gà. Mầy sẽ viết tả con gà từ đầu đến cuối.... hoặc tao biểu tả trò chơi nào mầy thích nhất thì mầy kể ra...
Chuột anh reo lên :
- Chắc nhe... chắc nhe...
- Sao không chắc? Cam đoan mày đọc được báo, được truyện, viết thư...
- Sướng thiệt. Tao sẽ viết thư cho Đài. Trời, tao khoái viết thư dễ sợ. Dì Bảy Yịnh viết thư yêu cầu Đài bản vọng cổ “Cô gái bán lồng đèn” một tuần sau, bắt Đài nghe được liền. Hay thiệt. Đã đã là.
Đang tươi cười, bỗng dưng Chuột anh nghiêm mặt lại, giọng buồn buồn :
- Nói vậy, chớ chắc đời nào mà tui đi thi được phải không Linh. Tui đâu có tới trường.
Tôi không thể trả lời câu hỏi của Chuột anh. Đúng ra tôi không nghĩ rằng Chuột anh có thể thi cử đỗ đạt. Cả bản thân tôi nghe nói tới thi cử đã ớn lạnh lo lắng rồi huống chi Chuột anh. Nhưng giấc mơ tôi vừa mới dệt cùng Chuột anh thì đẹp đẽ và lớn lao thế kia, làm sao tôi nói thật ý nghĩ của mình. Tôi chỉ biết an ủi :
- Mầy ráng xin ba mầy cho đi học bổ túc đi. Nếu học hết cấp là người ta cho đi thi.
Chuột anh rầu rĩ :
- Tui không muốn lớn lên cứ chăn trâu hoài.
- Thì tao sẽ dạy cho mầy biết đọc biết viết mà.
- Nhớ nhe. Nghéo tay đi.
Tôi đưa một ngón tay ra nghéo vào ngón tay Chuột anh.
Cơn mưa đã dứt tự bao giờ. Bầu trời xanh ngắt như chưa từng có cơn giông đi qua. Ánh sáng rực rỡ tỏa lan xuống vườn làm hơi nước bốc lên dật dờ như khói.
Chúng tôi ra khỏi vườn. Tôi muốn về vì sợ mẹ biết mình đã đi chơi khi có giông.
Chuột anh dặn vói theo :
- Nhớ mai vô đầm dạy làm luận văn nghe. Nhớ trưa tui chờ ở đây.
Tôi gắt :
- Chưa viết thông đã làm luận văn, viết cho giỏi đã.
Chuột anh vẫn cứ dặn dò :
- Nhớ nghe... Trưa mai nhớ vô nghe...
Tiếng dặn dò của Chuột anh bị tiếng kêu của con Nâu át đi. Tôi đã đi khuất sau một khúc quanh.

Mười

Tôi đã thất hứa với Chuột anh.
Sau cái hôm dầm mưa trở về nhà, tôi lên cơn sốt, hết nóng rồi lạnh. Cạo gió, xông hơi, uống thuốc, nhưng cơn sốt không lui. Nhiệt độ cứ 38, 39 độ. Bố tôi nghi tôi bị sốt xuất huyết bèn đưa tôi nhập viện xin khám nghiệm.
Hơn một tuần, cơn sốt mới lui, tôi ra viện, thân thể gầy ốm như một bộ xương cách trí.
Lúc xe xích lô chở tôi về ngang qua trường học, tất cả cánh cửa lớp đều đóng kín, sân trường vắng hoe, phượng đỏ rơi đầy, lòng tôi nao nao nỗi nhớ không tên. Nhưng mẹ tôi vui mừng nói :
- May thằng Linh bệnh nhằm lúc nghỉ hè, có thời giờ dưỡng sức.
Tôi thì có cảm giác như mình xa cách các sinh hoạt hằng ngày cả năm trời. Cái gì cũng có vẻ sống động nhanh nhẹn. Tôi muốn gặp gỡ bạn bè, tham gia chương trình sinh hoạt hè, nhưng mẹ tôi gìn giữ tôi quá cẩn thận. Ra gió, ra nắng một chút là bà đã la ầm ĩ. Và mặc dù tôi đã hồi sức, muốn chạy nhảy, nô đùa, đi thăm bạn bè, nhưng mẹ tôi đều cấm. May quá, thằng Hoàng đã đến đúng lúc. Nó nhắc tôi đi ghi tên sinh hoạt hè để lấy điểm sinh hoạt cho niên học tới. Lúc bấy giờ mẹ tôi mới dễ dãi một chút, nhưng cũng dặn dò cẩn thận :
- Con phải từ từ, chưa khỏe hẳn đâu.
Thằng Hoàng thầm thì bên tai tôi :
- Nhớ tuần sau đi sinh hoạt nghe. Tụi con Chi, con Lệ nó sinh hoạt ở phường nó, chương trình sinh hoạt toàn công tác xã hội. Coi chừng bọn mình thua thì ê mặt.
Tôi ham lắm, cố ăn uống nhiều và vâng lời để mẹ không phiền trách mới mong đạt được mục đích. Quả thật, tôi khỏe ra trông thấy, nhưng mẹ tôi vẫn cứ rên rỉ :
- Con còn xanh mướt hà.
Tôi phải hứa lấy hứa để :
- Con chỉ ghi tên và có mặt chớ mới đau dậy, mấy anh ấy không bắt con làm nhiều đâu. Mẹ yên chí.
Cuối cùng, mẹ tôi cũng đồng ý. Thứ hai, đó là một ngày mới. Tôi sửa soạn tề chỉnh gọn gàng. Bầu trời tuyệt đẹp. Mùa hè sáng tươi và chói chang ánh nắng.
- Linh ơi, Linh...
Tiếng con gái ới ơi trước cửa nhà. Tôi chạy ùa ra.
- Ủa Chi...
Chi dắt xe đạp vào hiên, cười nói :
- Nghe Linh bị bịnh, định đi thăm mấy lần, nhưng kẹt công tác nhiều quá.
- Nghe nói bên phường Chi “chuyên trị công tác xã hội” hả?
Chi cười :
- Cha, đau mới dậy có khác. Yêu đời dữ. Đúng ra Chi phụ trách một tổ đi điều tra về số trẻ em thất học ở phường nhà.
Câu nói đùa của Chi chợt xé tan bức màn mù mờ của ký ức. Một hình ảnh hiện lên rõ nét. Chuột anh. Hèn gì cả mươi ngày nay tôi cứ có cảm giác mình quên một việc gì mà không nhớ lại được. Tôi đã hứa với Chuột anh và tôi đã không đúng hẹn. Giữa hai đứa, lần nào tôi cũng là người có lỗi, nhưng lần này tôi không chủ tâm. Tôi chỉ bực mình làm sao mà có thể quên bẵng chuyện này như chưa từng có Chuột anh trên đời.
- Ủa, sao tự nhiên Linh trầm tư buồn bã vậy? Bộ Linh còn mệt hả?
Tôi giật mình xua tay :
- Không, mình vừa nhớ lại một chuyện.
- Chuyện gì vậy? Chi nghe được không?
Tôi thở dài. Khó nói thật. Đây chỉ là chuyện riêng. Tôi tránh né :
- Không có gì quan trọng đâu. Chi kể cho Linh nghe chuyện sinh hoạt hè bên ấy đi. Biết đâu là kinh nghiệm cho tụi mình.
Chi tươi cười :
- Đâu có gì mà làm kinh nghiệm.
- Nhưng cảm tưởng của Chi thế nào? Phải có chớ.
Chi nói giọng rầu rầu :
- Chi thấy trong lòng mình có cái gì đó không yên. Các bạn có đời sống vất vả quá trong khi bọn mình lại sung sướng, đầy đủ.
Tôi đưa mắt nhìn Chi với niềm thông cảm sâu xa. Tình cảm này tôi đã nhận biết một buổi chiều mưa trong khu vườn vắng. Chuột anh cũng là một số phận đáng buồn như những số phận khác mà Chi được biết.
- Linh biết không, rất nhiều bạn trạc tuổi mình hoặc lớn hơn nữa mà vẫn chưa biết quyển vở, cây bút là gì. Có bạn cam tâm, chịu đựng, chấp nhận cảnh khổ đó, nhưng cũng có nhiều bạn ao ước được đến trường, mong muốn biết đọc, biết viết, tính toán, song vì hoàn cảnh đành chịu thất học.
Tôi kêu lên :
- Đúng thế... Mình phải làm sao đây?
Chi lắc đầu :
- Dù sao tụi mình chỉ là những học trò lớp tám, bạn bè mình, có người còn chưa dám ra khỏi nhà nũa là... Chi cũng vậy, nhưng may nhờ có sinh hoạt hè, được hướng dẫn, được nhìn thấy tận mắt, Chi cũng góp được chút lòng của mình để giúp đỡ mấy bạn ấy.
- Chi làm gì?
- Chi đăng ký với anh phụ trách Đội là sẽ giúp các bạn ấy qua ba tháng hè sẽ đọc được, viết được.
Tôi cảm phục nhìn Chi mà tiếc cho mình vì ốm nên để mất một thời gian.
- Còn Linh thì sao, đã bắt đầu sinh hoạt chưa?
Tôi hơi mắc cỡ :
- Chiều nay, Hoàng qua rủ Linh... Mới bắt đầu... nhưng...
Tôi không biết có nên thuật chuyện Chuột anh cho Chi nghe không? Chi không phải là một cô bạn õng ẹo. Vả lại, Chi đã có một tấm lòng với các bạn bất hạnh như vậy, tại sao tôi phải ngại ngần khi kể chuyện về Chuột anh. Chi không coi rẻ những người thất học lẽ nào Chi lại khinh Chuột anh và cười tôi.
- Mình cũng có dạy một đứa bạn mù chữ. Bây giờ nó đã biết đọc sơ sơ rồi.
Nói đến đây, tôi chợt cảm thấy xấu hổ bởi sự khoe khoang của mình: công sức bỏ ra chưa bao nhiêu mà đã xưng thầy, kêu học trò...
- Linh nói tiếp đi... Chuyện đáng nói đó nhen.
Chi hơi trêu tôi, nhưng tôi không để ý chỉ cố gắng kể sao cho trung thực mà không đề cao mình.
- Nói cho cùng, hai đứa bày cho nhau. Chuột anh muốn học chữ, mình hướng dẫn. Bù lại, Chuột anh truyền cho mình bao nhiêu kinh nghiệm về cây cối, sinh vật ở ruộng đồng.
Chi gật gù :
- Vậy té ra Linh tiến bộ về môn Sinh vật một phần là do Chuột anh phải không? Vậy mà Linh chẳng giới thiệu bạn mình cho bạn bè...
Nghe Chi trách, tôi nhớ lại buổi gặp gỡ ở ven đầm. Chính vì tôi không dám giới thiệu thằng bé chăn trâu nhếch nhác ấy là bạn mình mà các bạn đã có ý nghĩ nghi kỵ coi thường, xúc phạm đến Chuột anh.
- Để hôm nào rồi mình sẽ giới thiệu. Chuột anh ở trong đầm sen...
- Bây giờ còn sớm, hay tụi mình vô đầm sen chơi đi...
Hoàng oang oang bên tai tôi. Nó vào nhà và chắc chỉ nghe được câu cuối. Nhưng Chi lại đồng ý ngay.
- Hoàng tới rồi. Còn sớm, bốn giờ mới sinh hoạt phải không? Mình vô đầm sen rồi Linh giới thiệu luôn. Bữa khác nhiều khi Chi bận không đi được.
Tôi cũng đang mong gặp Chuột anh. Lâu không gặp tôi chắc nó thất vọng lắm. Chuột anh nào biết tôi bị bệnh. Lần này tôi sẽ rủ mấy đứa bạn, kể cả Chi thay phiên nhau giúp Chuột anh. Có thể chính nhờ vậy mà Chuột anh đạt được mơ ước của mình chăng. Tôi nhanh nhẹn gật đầu, lòng nôn nao vui mừng.
Cánh đồng xanh ngắt màu mạ mới. Không còn những đám ruộng khô nẻ, không còn cảnh thinh lặng vắng vẻ. Mạ đã lên, rải rác đây đó những bóng người đang cắm cúi trên ruộng. Đầm sen thưa thớt hoa, và thay vào đó vô số gương sen hình nón lật ngược màu xanh nõn.
- Linh có hẹn ở đây không?
Tôi thất vọng nhìn quanh. Ruộng thế này đâu ai dám thả trâu ăn rông. Có thể Chuột anh phải đưa trâu đi ăn chỗ khác. Tuy vậy, không hiểu sao tôi vẫn tin rằng Chuột anh không thể quên chỗ hẹn thường xuyên của hai đứa. Dù tôi không giữ đúng lời hứa, nhưng Chuột anh vẫn chờ tôi ở đây mỗi ngày.
- Sao, nhà bạn của Linh ở khúc nào?
Tôi đành nói :
- Mình vẫn hẹn nhau ở đây, chờ một chút nữa.
Bây giờ, Hoàng mới hiểu mục đích chủa chuyến vô đầm sen đột xuất này là vì cái hẹn gì đó. Tò mò nó kéo tay tôi hỏi :
- Ủa hẹn với ai vậy Linh, vậy mà tao cứ tưởng đi chơi.
Chi cười :
- Hoàng chỉ thích đi quậy. Nè để Chi nói cho nghe...
Tôi chỉ đám cỏ thường ngồi :
- Mình ngồi chỗ đó mát rồi hãy bàn chuyện luôn.
Hoàng phốc một cái nằm lăn kềnh trên bãi cỏ. Mấy trận mưa rào làm cỏ tươi tốt mịn màng. Mùi thơm của cây lá đất đai nghe quen thuộc và dễ chịu. Tôi cũng muốn nằm dài như thằng Hoàng nhưng ngặt có Chi, bề nào cũng phải giữ lịch sự trước mặt bạn gái. Tôi kéo Hoàng dậy :
- Kỳ quá Hoàng, chẳng lịch sự chút nào.
Hoàng nhổm dậy càu nhàu :
- Ra đồng cỏ mà ngồi như trong phòng khách, thiệt là dởm. Nè, Chi vừa nói gì nói tiếp đi.
Chi cười :
- Thì hồi nãy Hoàng thắc mắc, Chi định kể nhưng Hoàng không có vẻ muốn nghe nên Chi cũng... quên luôn.
Hoàng nháy nháy cặp mắt liếng :
- Bọn con gái chúa làm khó. Hèn chi trong lớp mấy đứa ngán Chi lắm, nhứt là giờ truy bài trước giờ học.
- Thôi, nghỉ hè, không nhắc chuyện cũ nữa. Vả lại, Chi khó là có lợi cho các bạn, nhứt là các bạn lười học bài như... như Hoàng vậy.
Chi cười phá lên. Tôi cũng cười to trước gương mặt cau có của Hoàng. Rồi bỗng Hoàng cũng cười phá lên theo.
Có tiếng trâu nghé ọ kêu con từ xa. Tôi giật mình đứng dậy. Bóng một con trâu đang băng ngang theo bờ đắp, trên lưng trâu vắt vẻo một thằng bé với chiếc nón cời quen thuộc, với chiếc roi tre nhịp nhàng.
- Chuột anh phải không?
Tôi không trả lời mà bước về phía trước. Tôi sẽ nói trước để Chuột anh khỏi phải bỡ ngỡ, mặc cảm về sự có mặt của hai đứa bạn rằng Chuột anh là bạn tôi cũng giống như Chi, như Hoàng, tôi sẽ giới thiêu họ với Chuột anh và họ sẽ giúp tôi hướng dẫn Chuột anh học vào những lúc tôi không thể đến.
Tôi cười với Chuột anh, nhưng nụ cười như cứng lại trên miệng. Con Nâu, đúng là con Nâu với hai chiếc sừng cong vòng và một vết sậm nâu chạy dài trên trán xuống tận mũi. Song Chuột anh lại không phải Chuột anh. Một thằng bé lạ hoắc, nhỏ hơn Chuột anh mà rất giống Chuột anh.
- Chuột anh đó sao?
Tôi ngạc nhiên không nói được lời nào. Con Nâu dừng lại một khoảng trước mặt tôi. Chi và thằng Hoàng sợ trâu cứ rập rình đằng xa, chỉ trỏ.
- Anh là... anh Linh?
Thằng bé hỏi mà không rời lưng trâu. Tôi gật đầu. Thằng bé mừng rỡ nhảy xuống đất đến bên tôi ra vẻ thân thiện :
- Anh Chuột anh nhắn em tìm anh cả mười ngày nay rồi mà không gặp. Chiều nào trước khi cho trâu về em đều ghé qua đây. Ảnh dặn anh thích ngồi đây lúc mặt trời lặn lắm.
Quả thật thằng bé có quen biết với Chuột anh. Không chờ tôi hỏi thằng bé tiếp tục kể lể :
- Em cứ ở đây, mặt trời chưa lặn là em chưa dám về. Còn hôm nào có giông em mới về sớm. Như vậy là anh đâu có ra đây phải không?
- Sao Chuột anh không ra đây? Bộ nó bịnh hả? Mà em là gì của Chuột anh?
- Em là Chuột em, em của anh. Ảnh nhờ em nhắn với anh là ảnh không ra đây được nữa.
Tôi không tin vào lỗ tai mình, hỏi gặng :
- Kỳ vậy, làm sao mà không ra được. Hổng rảnh nhiều thì chiều chiều ghé ra một chút để học chớ.
Chuột em lắc đầu khẳng định câu nói của mình :
- Ảnh không ra được, ảnh đi xa rồi.
Tôi ngẩn ngơ nhìn. Hẳn có sự lầm lẫn nào đó, chứ không lẽ. Ra khỏi mấy trăm thước đầm sen nó còn chưa đi được huống hồ...
Chi và thằng Hoàng đã đến đứng vây quanh Chuột em. Chi hỏi :
- Ủa, đi đâu mà xa, tại sao phải đi?
- Ảnh vô Quảng Ngãi làm đường rồi.
Tôi có cảm giác bải hoải cả người, không biết vì đau mới dậy phải đi nhiều mệt hay là vì cái tin Chuột anh đã đi mất.
Tiếng Hoàng chép miệng :
- Vậy là thằng Linh hết thành thầy. Học trò bỏ thầy...
Chi gắt :
- Sao chuyện gì Hoàng cũng đùa được. Im xem thằng nhỏ này nói gì.
Tôi không để ý đến lối đùa của thằng Hoàng, tâm trí chỉ băn khoăn tại sao Chuột anh lại phải đi xa như vậy. Tôi kéo Chuột em ngồi xuống bãi cỏ :
- Có chuyện gì mà Chuột anh phải đi xa? Bộ Chuột anh có bà con ở trỏng hả?
- Ảnh đâu có muốn đi. Ba em bắt đi đó... Cũng tại bữa hái trộm sen. Công an phường bắt được méc với ba em...
Giọng kể lể của Chuột em như âm vang từ chốn nào xa xăm vọng lại. Thì ra hôm Chuột anh bị bắt về phường con Nâu bị bỏ quên ở trên ruộng, đến sụp tối, ông Ninh mới kiếm ra dắt về. Bữa đó Chuột anh bị đánh cho một trận tơi tả. Đã vậy, con Nâu bị bỏ đói meo không đủ sữa cho con nó bú làm nghé con kêu suốt đêm. Thêm mấy ngày sau, ruộng đã cấy mạ mà Chuột anh vẫn cứ rạ chỗ bờ đầm, không đi xa để con Nâu ăn no, trâu bị đói thường xuyên. Ông Ninh cho người theo rình, thấy Chuột anh lóng ngóng mãi ở bờ đầm, cho là Chuột anh lười biếng. Vì thế, ông Ninh quyết định không thuê nữa.
- Ba em đánh ảnh một trận rồi dẫn qua năn nỉ ông Ninh nhưng ổng không chịu. Cuối cùng ba em phải thế em.
Thằng Hoàng chen vào :
- Trả về thì về. Sợ gì, để coi ai cần ai cho biết. Em đừng thèm làm với thằng chả.
Chuột em gạt nước mắt :
- Nhà em nghèo lắm. Mỗi đứa mỗi việc, đâu có dám ngồi không. Nhân bữa đó có chú Năm ở Quảng Ngãi ra, ba em gửi anh đi theo để học nghề làm đường. Ảnh năn nỉ khóc lóc. Không thích xa nhà, ảnh sợ. Nhưng ba em dọa đuổi đi luôn nếu ảnh không nghe...
Chuột em òa khóc nức nở. Chi vỗ về :
- Em đừng khóc nữa, ảnh đi năm ba tháng về lại chớ gì.
- Em nhớ ảnh lắm. Ở nhà cái gì anh cũng làm giùm em hết. Ảnh còn hứa vài ba tháng nữa, ảnh học viết học đọc thạo sẽ dạy em học vần. Vậy mà...
Chuột em lại tấm tức khóc. Tôi nghẹn ngào không biết phải nói gì. Giá như tôi không bệnh, tôi đã gặp Chuột anh rồi... Biết đâu, Chuột anh sẽ chẳng mất thì giờ trông ngóng tôi, làm tốt công việc của mình và Chuột anh sẽ chẳng phải đi xa. Đứa bé chăng trâu thích học, chỉ mong đến một ngày nào đó viết được một bức thư, và làm một nghề gì đó khác với nghề chăn trâu này. Vậy mà... ước muốn nhỏ nhoi như vậy cũng không thành được. Có phải lỗi ở tôi chăng? Nếu tôi không nhờ Chuột anh hái sen... Nếu tôi không trễ hẹn liên tục... Và nếu tôi biết cảm thông hoàn cảnh của một đứa bé nghèo... Ôi trăm cái nếu cũng chỉ là tưởng tượng, còn thực tế, Chuột anh đã đi xa rồi.
Tôi bùi gùi như vừa đánh mất một vật gì thân thiết đã lâu ngày.
- Thế Chuột anh có nhắn gì với anh không?
Chuột em à một tiếng nhỏ và đứng bật dậy :
- Thiếu chút nữa em quên. Chờ em một chút nghe.
Chuột em chạy vụt vào ngõ khu vườn ông Ninh. Một lát sau, nó trở ra tay nâng cao một cái sườn diều, cẩn thận đặt xuống trước mặt tôi :
- Ảnh dặn em đưa con diều én này cho anh. Ảnh vót tre làm suốt ngày trước khi đi đó. Ảnh nói có hứa với anh, có điều tiếc là không bày anh cách cột dây lèo kịp. Chỉ có ảnh là cột dây lèo kịp. Chỉ có ảnh là cột dây lèo chắc mà diều không chao.
Tôi nhìn cái sườn diều nằm im trên bãi cỏ, lòng bồi hồi nhớ lại buổi chiều đầu tiên gặp Chuột anh. Đã bao lần tôi vẫn tự cho là mình giỏi giang khôn ngoan, có học hơn thằng bé chăn trâu đen đủi ấy. Nhưng đến bây giờ tôi mới hiểu chẳng có ai ngu hơn ai, chỉ vì hoàn cảnh. Và chỉ đến bây giờ tôi mới rõ tấm lòng của Chuột anh đối với bạn bè đẹp biết mấy.
Hoàng nâng cái sườn diều lên đưa qua đưa lại trên đầu. Không có dây lèo, không được tô bồi, con diều sẽ chẳng bao giờ bay cao. Tự nhiên tôi liên tưởng đến niềm mơ ước của Chuột anh cũng giống như cánh diều kia, không có cơ hội, không được bồi dưỡng nâng đỡ, dù là với những bàn tay vụng về, nhỏ bé của chúng tôi, thì cũng nằm yên bất động như cái khung rỗng tếch cứng đơ. Nhưng có lẽ nào lại như vậy? Không thể như vậy được. Ở đây, dù không có Chuột anh, tôi cũng sẽ cố gắng cột dây lèo, bồi giấy làm thân, dán đuôi, để chú diều này bay lượn ca hát như chiếc én trên bầu trời rộng và tôi cũng tin chắc rằng, nơi xa xôi kia, dù không có tôi, Chuột anh vẫn cố gắng vượt bức màn tăm tối hướng về phía ánh sáng, thứ ánh sáng trí tuệ huyền diệu cũng như ánh sáng cuộc đời. Mắt tôi đầy lệ... Tôi ve vuốt mãi cái sườn tre mảnh dẻ mà dai bền. Tiếng Chi loáng thoáng bên tai :
- Chuột em về rồi, Linh.
Trên con đường mòn, bóng Chuột em nhỏ nhoi với con Nâu chậm rãi đi dần về phía xa.
Tôi nhìn theo. Không phải Chuột em mà là Chuột anh, với chiếc áo ca rô bác phếch bật cúc, với cái quần xà lỏn đen, chiếc roi nhỏ vung vẩy trong không khí những nét tưởng tượng, xa dần rồi khuất xa mãi mãi.

HẾT