柳宗元
江雪
千山鳥飛絕， 萬徑人蹤滅。
孤舟簑笠翁， 獨釣寒江雪。
Liễu Tông Nguyên
Giang tuyết
Thiên sơn điểu phi tuyệt
Vạn kính nhân tung diệt
Cô chu thôi lạp ông
Độc điếu hàn giang tuyết
Dịch nghĩa bài thơ
Giữa ngàn non, chim bay tắt bóng
Trên đường muôn ngả, dấu người vắng tanh
Thuyền trơ trọi, ông già nón lá áo tơi
Một mình ngồi thả câu trong tuyết trên sông lạnh
Bản dịch của Tản Đà
Nghìn non mất bóng chim bay,
Muôn con đường tắt dấu giày tuyệt không.
Kìa ai câu tuyết bên sông,
Áo tơi, nón lá, một ông thuyền chài.
Bản Dịch của Tương Như
Tuyết trên sông
Ngìn non, bóng chim tắt
Muôn nẻo, dấu người không
Thuyền đơn, ông tơi nón
Một mình câu tuyết sông
Bản dịch của Trường Tương Tư
Thiên sơn hùng vĩ núi mây ngàn
Đông rét lạnh lùng tuyết lập sang
Ngõ vắng, người không ,chim khuất bóng
Sông sâu, thuyền một , sóng dờn loang
Áo tơi , câu thả , dòng xuôi mái
Tuyết rũ , nước cuồn , gió thoảng ngang
Muôn nẽo trời thinh ôm cảnh vật
Gợi buồn cho khách lúc chiều tan
Bản dịch của Nguyễn Phước Hậu
Ngàn non mất dấu bóng chim bay
Muôn lối còn đâu vết gót hài
Thuyền vắng,áo tơi,đầu nón lá
Giăng câu sông tuyết một ông chài
Bản dịch của Song Nguyễn HànTú
Chim ngàn rời núi bay đi
Trên đường khắp nẻo chẳng ghi dấu người
Lênh đênh thuyền chiếc lẻ loi
Áo tơi che tuyết, lão ngồi buông câu
Đây là một bài thơ điển hình của Thơ Đường. Trong Đường Thi, thường có câu: bắt voi bỏ rọ. Có nghĩa là một bài thơ dù ngắn gọn nhưng ý tứ trong đó lại rất nhiều. Những bài thơ hay thường có nét này, kết hợp thêm cú pháp, tu từ ở trình độ cao. Tuy nhiên, để làm được bài thơ cỡ này, trình độ của tác gia thật ko phải bèo. Vì thế, Liễu Tông Nguyên tuy tác phẩm không nhiều như một số tác gia lớn, nhưng ông cũng được xếp vào hàng đại gia.
Trở lại với tác phẩm Giang Tuyết, trong bài này, từng chữ một, kể cả đề bài, đều đã được rút gọn tối đa, gọt giũa cẩn thận. Vì thế, tất cả các bản dịch bốn câu trích ở trên đều không được sát nghĩa 100%, dù cho được đại lão bản Tản Đà dịch. Riêng bản dịch của lão Trường Tương Tư, dài gấp đôi người ta, lại là bản ngon ăn nhất.
Trong bài, cảnh sông và tuyết mùa đông được mô tả. Tác giả không nói là trời lạnh, nhưng ai cũng hiểu lạnh vô cùng. Vì sao? vì 'điểu phi tuyệt', vì 'nhân tung diệt'. Ko có một em chim nào vớ vẩn bay, cũng nhưng ko có chàng nào nàng nào lởn vởn ra đường cả. Chim núp tổ, người núp trong chăn. Ui, lạnh.
Thế mà trên sông, có một lão già nhiều chuyện đi câu cá. Lạnh cỡ này thì cá làm gì có mà câu, nhưng lão vẫn câu. Chẳng biết lão bản này có giống như Khương Tử Nha câu thời cuộc hay không, nhưng lão ra ngồi đó, câu một mình. Tác giả không nói đến sự cô đơn, nhưng hai câu cuối nói lên sự cô đơn tận cùng. 'Cô chu', cô chu đó, chỉ có một lão 'lạp ông'. Lão í làm gì? 'Độc điếu'. Hờ, câu một mình. Cô và độc. Lão già câu cá câu tình cô độc. Cảnh vật cô độc. Con người cô độc. Nhân sinh cô độc. Hờ, và lão Liễu, cũng cô đơn nốt. Hic.
Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:
