Trong lịch sá», đến năm 1955 quân Ä‘á»™i Trung Quốc má»›i thá»±c hiện chế Ä‘á»™ quân hà m. Và ngà y 27/9/1955, Giải phóng quân nhân dân Trung Quốc lần đầu tiên tổ chức lá»… phong quân hà m cho 10 vị Nguyên soái đầu tiên trong lịch sá» nÆ°á»›c Cá»™ng hòa nhân dân Trung Hoa.
Xung quanh lá»… phong quân hà m nguyên soái nà y đã có nhiá»u chi tiết đáng quan tâm: Tại sao Lâm BÆ°u, Diệp Kiếm Anh và LÆ°u Bá Thừa không tham dá»± lá»… phong quân hà m? Mao Trạch Äông thì từ chối hà m Äại nguyên soái; còn Chu Ân Lai, LÆ°u Thiếu Kỳ, Äặng Tiểu Bình không được phong hà m?…
Ngà y 4/7/1950 tại Há»™i nghị Quân ủy trung Æ°Æ¡ng, La Vinh Hằng khi đó tạm thá»i đảm nhiệm chức vụ Bá»™ trưởng Quản lý cán bá»™ Giải phóng quân nhân dân Trung Quốc, đã phát biểu: Bá»™ Quản lý cán bá»™ đã chuẩn bị thá»±c hiện việc phong tặng quân hà m và huân chÆ°Æ¡ng. Tháng 9 năm đó, Tổng tÆ° lệnh Chu Äức đã phát biểu tại Há»™i nghị Bá»™ Tổ chức cán bá»™ rằng: "Xây dá»±ng chế Ä‘á»™ quân hà m và tranh thủ Ä‘Æ°a quân hà m lên quân phục trong năm sau".
Việc xây dá»±ng chế Ä‘á»™ quân hà m cần gấp nhÆ° váºy vì nếu không có quân hà m thì trong tổ chức và chiến đấu dá»… xảy ra tình trạng lá»™n xá»™n. Trên thá»±c tế từ năm 1948, Quân ủy trung Æ°Æ¡ng đã tổ chức thảo luáºn vá» chế Ä‘á»™ quân hà m.
Ngà y 30/12/1950, Bá»™ Quản lý cán bá»™ của quân Ä‘á»™i Trung Quốc đã Ä‘Æ°a việc xây dá»±ng chế Ä‘á»™ quân hà m thà nh nhiệm vụ trá»ng tâm nhÆ°ng do ảnh hưởng của cuá»™c chiến tranh "kháng Mỹ viện Triá»u" (há»— trợ Triá»u Tiên chống Mỹ) nên công việc nà y đã tạm thá»i bị dừng lại. Tuy nhiên, cÅ©ng do trong hiệp đồng tác chiến, quân Ä‘á»™i Triá»u Tiên có quân hà m nhÆ°ng quân Ä‘á»™i Trung Quốc thì không, vì váºy gây ra những Ä‘iá»u bất tiện vá» việc xác định chỉ huy trong quan hệ giữa hai bên.
Tháng 8/1951, TÆ° lệnh Quân tình nguyện Trung Quốc Bà nh Äức Hoà i đã phát biểu, việc quy định chức vụ cấp báºc đã trở thà nh yêu cầu cấp thiết trong tình hình chiến đấu hiện tại. Trong Ä‘iện báo gá»i Mao Trạch Äông, Bà nh Äức Hoà i đã nói rõ, do quân Ä‘á»™i Trung Quốc đã duy trì chế Ä‘á»™ không quân hà m từ lâu nên cần phải lá»±a chá»n biện pháp quá Ä‘á»™ vì áp dụng chế Ä‘á»™ quân hà m ngay là rất khó.
Tháng 10/1951, Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng đã chỉ thị thá»±c hiện công tác đánh giá cán bá»™ trong toà n lá»±c lượng Giải phóng quân Trung Quốc. Äến tháng 4/1952, Bà nh Äức Hoà i vá» nÆ°á»›c chữa bệnh, Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng quyết định giữ ông lại Bắc Kinh để chủ trì công việc hà ng ngà y của Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng. Trong năm đó, Bà nh Äức Hoà i đã chỉ đạo hoà n thà nh vá» cÆ¡ bản công tác đánh giá cán bá»™ trong toà n quân.
Tham gia xây dá»±ng chế Ä‘á»™ quân hà m cho quân Ä‘á»™i Trung Quốc còn có các cố vấn Liên Xô. Äến tháng 11/1952, chế Ä‘á»™ quân hà m sÆ¡ bá»™ đã được trình lên Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng bao gồm 6 báºc và 20 cấp hà m. Nguyên soái gồm 3 cấp: Äại Nguyên soái, Nguyên soái quốc gia và Nguyên soái binh chủng. TÆ°á»›ng gồm 4 cấp: Thượng tÆ°á»›ng, Chuẩn Thượng tÆ°á»›ng, Trung tÆ°á»›ng và Thiếu tÆ°á»›ng. Chế Ä‘á»™ quân hà m nà y vá» cÆ¡ bản giống vá»›i chế Ä‘á»™ quân hà m của Liên Xô chỉ khác biệt vá» cấp báºc Chuẩn Thượng tÆ°á»›ng.
Ngà y 12/11/1953, Bá»™ ChÃnh trị trung Æ°Æ¡ng đã thông qua quyết định thá»±c hiện chế Ä‘á»™ quân hà m trong năm 1954 xác định quân Ä‘á»™i Trung Quốc thá»±c hiện 4 chế Ä‘á»™ lá»›n: chế Ä‘á»™ tuyển binh, chế Ä‘á»™ lÆ°Æ¡ng, chế Ä‘á»™ quân hà m và chế Ä‘á»™ tặng thưởng huân, huy chÆ°Æ¡ng.
Từ trái qua phải, các nguyên soái Bà nh Äức Hoà i, Chu Äức, Diệp Kiếm Anh, Hạ Long, LÆ°u Bá Thừa, Nhiếp Vinh Trăn, Trần Nghị.
Từ ngà y 7/12/1953 đến ngà y 26/1/1954, Há»™i nghị Cán bá»™ cấp cao quân Ä‘á»™i Trung Quốc há»p tại Bắc Kinh đã quyết định thá»±c hiện 3 chế Ä‘á»™ lá»›n là chế Ä‘á»™ quân hà m, chế Ä‘á»™ lÆ°Æ¡ng và chế Ä‘á»™ nghÄ©a vụ quân sá»± nhằm phù hợp vá»›i yêu cầu xây dá»±ng quân Ä‘á»™i hiện đại hóa và chÃnh quy hóa.
Ngà y 17/2/1954, Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng thà nh láºp Ủy ban Thá»±c hiện chế Ä‘á»™ quân hà m do Quyá»n Tổng tham mÆ°u trưởng Nhiếp Vinh Trăn là m Chủ nhiệm. Chế Ä‘á»™ quân hà m bắt đầu được thá»±c hiện từ năm 1955 là má»™t thay đổi lá»›n của quân Ä‘á»™i Trung Quốc.
Ngà y 23/1/1955, Quân ủy trung Æ°Æ¡ng đã ban hà nh "Chỉ thị vá» công tác bình xét quân hà m" và "Chỉ thị vá» công tác phong tặng huân, huy chÆ°Æ¡ng" theo đó quy định chế Ä‘á»™ quân hà m của quân Ä‘á»™i Trung Quốc gồm 5 cấp 15 báºc. Theo ý kiến của cố vấn Liên Xô thì lần đầu thá»±c hiện chế Ä‘á»™ quân hà m nên để ở cấp báºc thấp do đó việc đánh giá cán bá»™ được thá»±c hiện rất nghiêm khắc.
Tháng 2/1955, Há»™i nghị lần thứ 6 của Ủy ban ThÆ°á»ng vụ Quốc há»™i Trung Quốc khóa 1 đã thông qua và công bố "Äiá»u lệ phục vụ của quân nhân Giải phóng quân nhân dân Trung Quốc". Theo đó Nguyên soái, được chia thà nh hai báºc Äại Nguyên soái và Nguyên soái trong đó quân hà m Äại Nguyên soái có 5 ngôi sao và bông lúa còn quân hà m Nguyên soái có quốc huy mà u và ng và 5 ngôi sao.
Cuối tháng 8/1955, Mao Trạch Äông đã nói vá»›i Nhiếp Vinh Trăn rằng: "Tôi không muốn là m Äại Nguyên soái. NhÆ° váºy khi Ä‘i là m việc hay nói chuyện vá»›i quần chúng rất không tiện. Theo tôi, đối vá»›i những cán bá»™ là m công tác chÃnh quyá»n thì không nên bình xét quân hà m". LÆ°u Thiếu Kỳ, Chu Ân Lai, Äặng Tiểu Bình Ä‘á»u tỠý không muốn tham gia bình xét quân hà m.
Theo ý kiến của Ủy ban Quân sá»± trung Æ°Æ¡ng thà nh láºp năm 1954 thì 12 thà nh viên của Ủy ban nà y Ä‘á»u sẽ được phong hà m Nguyên soái ngoại trừ Mao Trạch Äông và Äặng Tiểu Bình. TrÆ°á»ng hợp của LÆ°u Thiếu Kỳ và Chu Ân Lai do nắm quyá»n Ä‘iá»u hà nh chÃnh phủ nên có thể hiểu được, nhÆ°ng Äặng Tiểu Bình khi đó nắm trá»ng trách trong quân Ä‘á»™i nhÆ°ng lại kiên quyết không nháºn hà m Nguyên soái là điá»u rất khó hiểu. Do Äặng Tiểu Bình kiên quyết từ chối nên cuối cùng ông đã không được phong hà m Nguyên soái.
Tuy nhiên, Chu Ân Lai lại ủng há»™ việc phong hà m Nguyên soái cho Trần Nghị lúc đó má»›i được chuyển từ Thị trưởng Thượng Hải thà nh Phó thủ tÆ°á»›ng và o tháng 9/1954. Giống nhÆ° Äặng Tiểu Bình, Trần Nghị mặc dù có tên trong Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng nhÆ°ng gần nhÆ° đã hoà n toà n chuyển sang công tác chÃnh quyá»n. Nếu giống nhÆ° Äặng Tiểu Bình thì Trần Nghị cÅ©ng sẽ không được phong hà m Nguyên soái.
Danh sách những cán bá»™ phong hà m Nguyên soái do Ban ThÆ° ký trung Æ°Æ¡ng Ä‘á» cá» và Bá»™ ChÃnh trị thẩm xét. Chu Ân Lai chủ trÆ°Æ¡ng phong hà m Nguyên soái cho Trần Nghị và đã trá»±c tiếp Ä‘iện thoại cho DÆ°Æ¡ng Thượng Côn khi đó là Chủ nhiệm Văn phòng trung Æ°Æ¡ng và đưa ra và dụ vá» việc ở Liên Xô có Nikolai Bulganin mặc dù tham gia công tác chÃnh quyá»n khi đó Ä‘ang giữ chức Chủ tịch Há»™i đồng Bá»™ trưởng nhÆ°ng vẫn mang hà m Nguyên soái. Do kiến nghị nà y của Chu Ân Lai nên Trần Nghị cÅ©ng được phong hà m Nguyên soái.
Ngà y 23/9/1955, Thủ tÆ°á»›ng Quốc vụ viện Chu Ân Lai đã Ä‘Æ°a ra má»™t số tiêu chuẩn để bình xét hà m Nguyên soái bao gồm: xây dá»±ng và lãnh đạo lá»±c lượng vÅ© trang, lãnh đạo cấp quân Ä‘oà n tham gia chiến dịch tác chiến, tÆ°á»›ng lÄ©nh cao cấp có công lao to lá»›n. Chu Ân Lai đã đệ trình danh sách 10 Nguyên soái lên cho Ủy ban ThÆ°á»ng vụ Quốc há»™i và danh sách nà y đã được thông qua ngà y 23/9 tại Há»™i nghị lần thứ 22 của Ủy ban ThÆ°á»ng vụ Quốc há»™i khóa 1.
Chủ tịch Mao Trạch Äông đã ký sắc lệnh quyết định thá»±c hiện chế Ä‘á»™ quân hà m ngà y 1/10/1955 và phong hà m Nguyên soái cho Chu Äức, Bà nh Äức Hoà i, Lâm BÆ°u, LÆ°u Bá Thừa, Trần Nghị, Hạ Long, La Vinh Hằng, Từ HÆ°á»›ng Tiá»n, Nhiếp Vinh Trăn, Diệp Kiếm Anh.
Ngà y 27/9/1955, lá»… phong hà m Nguyên soái cho 10 Nguyên soái đầu tiên của quân Ä‘á»™i Trung Quốc đã được tiến hà nh tại Hoà i Nhân ÄÆ°á»ng ở Trung Nam Hải, Bắc Kinh. Chủ tịch Mao Trạch Äông đã trao tặng huân chÆ°Æ¡ng Bát Nhất hạng nhất, huân chÆ°Æ¡ng Äá»™c láºp Tá»± do hạng nhất và huân chÆ°Æ¡ng Giải phóng hạng nhất cho các vị Nguyên soái.
Trong lịch sá» thÆ°á»ng nhắc đến "8 vị nguyên soái" khi Ä‘á» cáºp đến lá»… phong hà m Nguyên soái đầu tiên trong lịch sá» Trung Quốc nhÆ°ng trên thá»±c tế hôm đó chỉ có mặt 7 ngÆ°á»i và vắng mặt 3 ngÆ°á»i là Lâm BÆ°u, LÆ°u Bá Thừa và Diệp Kiếm Anh. Khi đó Lâm BÆ°u Ä‘ang chữa bệnh tại Thanh Äảo còn LÆ°u Bá Thừa xin phép vắng mặt do báºn nhiá»u công việc tại Há»c viện Quân sá»±.
Theo kế hoạch cuối năm 1955, quân Ä‘á»™i Trung Quốc sẽ tiến hà nh má»™t cuá»™c diá»…n táºp chống đổ bá»™ ở khu vá»±c bán đảo Liêu Äông. Äây là cuá»™c táºp tráºn quy mô lá»›n nhất của quân Ä‘á»™i Trung Quốc kể từ sau giải phóng và Diệp Kiếm Anh đảm nhiệm vị trà Tổng chỉ huy cuá»™c diá»…n táºp nên từ tháng 8/1955, Diệp Kiếm Anh đã phải đến Äại Liên để lãnh đạo công tác chuẩn bị cho cuá»™c táºp tráºn. Vì váºy Diệp Kiếm Anh đã có báo cáo gá»i trung Æ°Æ¡ng để trình bà y lý do ông không thể có mặt tại lá»… phong hà m. Äược sá»± chấp thuáºn của Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng, cấp dÆ°á»›i của Diệp Kiếm Anh đã thay mặt ông nháºn quân phục Nguyên soái. Tuổi trung bình của các Nguyên soái đầu tiên của Trung Quốc lúc bấy giá» là 57 trong đó trẻ tuổi nhất là Lâm BÆ°u khi đó má»›i 48 tuổi.
Chế Ä‘á»™ quân hà m là bÆ°á»›c đổi má»›i quan trá»ng đầu tiên hÆ°á»›ng đến chÃnh quy hóa của quân Ä‘á»™i Trung Quốc. Tuy nhiên đến ngà y 22/5/1965, Há»™i nghị lần thứ 9 Ủy ban ThÆ°á»ng vụ Quốc há»™i Trung Quốc khóa 3 đã hủy bá» chế Ä‘á»™ quân hà m vì cho rằng chế Ä‘á»™ nà y "không có lợi cho việc Ä‘oà n kết giữa chỉ huy và binh lÃnh". Äến năm 1988, Quân ủy trung Æ°Æ¡ng Trung Quốc đã quyết định khôi phục lại chế Ä‘á»™ quân hà m nhÆ°ng không đặt ra cấp hà m Nguyên soái và Äại tÆ°á»›ng
Quang Hải (Tổng hợp)
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: