Tôi có thể quả quyết rằng rất nhiá»u ngÆ°á»i Việt Nam chúng ta Ä‘á»u biết và đã từng gặp há», dù là trá»±c tiếp hoặc gián tiếp qua mà n hình. Tháºm chÃ, không Ãt ngÆ°á»i, nhất là thế hệ trẻ qua các thá»i kỳ đã từng thuá»™c lòng lá»i ngÆ°á»i chỉ huy của há». “Tôi, Thiếu tá Ngô Chà Doanh, Äá»™i trưởng Äá»™i Danh dá»± Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam... KÃnh chà o đồng chÃ... (hoặc ngà i tổng thống, thủ tÆ°á»›ng) nÆ°á»›c... KÃnh má»i đồng chà (ngà i) duyệt Äá»™i Danh dá»±â€.
Äó là giai Ä‘oạn tháºp niên 80 và 90 của thế ká»· trÆ°á»›c. Còn bây giá», ngÆ°á»i Ä‘á»™i trưởng ấy đã Ä‘eo quân hà m cấp tá 4 sao vá»›i chức vụ Lữ Ä‘oà n trưởng Äoà n Nghi lá»… 781 (cấp Lữ Ä‘oà n). ÄÆ¡n vị Anh hùng Lá»±c lượng VÅ© trang nhân dân thuá»™c Quân khu Thủ đô.
Tôi cÅ©ng lại quả quyết rằng, nhiá»u ngÆ°á»i, kể cả ngÆ°á»i viết bà i nà y chÆ°a hiểu sâu vá» há». Biết chăng, cÅ©ng chỉ là sÆ¡ sÆ¡, đại loại: Há» là những quân nhân “gạo cá»™i†được chá»n từ các Ä‘Æ¡n vị chiến đấu. Nếu thuá»™c lá»›p tân binh cÅ©ng phải lá»±a chá»n kỹ cà ng. Vì thế má»›i hình thà nh má»™t Ä‘á»™i quân oai phong, “bảnh traiâ€, vinh dá»± đại diện cho Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam Anh hùng nghênh đón nguyên thủ quốc gia của tất cả các nÆ°á»›c trên hà nh tinh nà y khi tá»›i Việt Nam.
Vá»›i Äoà n Quân nhạc thì khá»i nói, tháºt “hoà nh tráng†gồm toà n những nhạc sÄ©, nhạc công “cá»± phách†hòa tấu quốc thiá»u của tất cả các quốc gia có quan hệ ngoại giao vá»›i Việt Nam... Rồi nữa, hình nhÆ° tất cả há» Ä‘á»u là “lÃnh cáºuâ€, an nhà n, “bám†thủ đô “mút mùa†không phải xông pha chiến tráºn...
Rất may, ngÆ°á»i viết bà i nà y có 2 ngÆ°á»i bạn thuá»™c lá»›p nghÄ©a vụ quân sá»± năm 1963 được tuyển thẳng vá» Äoà n 781. Và cÅ©ng năm đó, cả 2 ngÆ°á»i Ä‘á»u vinh dá»± được tham gia Äá»™i Danh dá»± trong buổi Bác Hồ đón Chủ tịch nÆ°á»›c Cá»™ng hòa Nhân dân Trung Hoa LÆ°u Thiếu Kỳ sang thăm Việt Nam. Äó là anh VÅ© Xuân Thìn và Bùi Äình Kiên. Nhá» 2 anh mà từ chá»— biết, tôi đã hiểu, gá»i là “hÆ¡i bị†sâu vá» hỠ– má»™t Binh chủng đặc biệt thuá»™c Lá»±c lượng vÅ© trang, có bá» dà y lịch sá» không ngá», đáng nể – 63 năm xây dá»±ng, chiến đấu và trưởng thà nh (20/8/1945 - 20/8/2008).
Thì ra, những hiểu biết của tôi trÆ°á»›c đây vá» há» chỉ là phiến diện, cảm tÃnh. Ngoà i nhiệm vụ nghi lá»… quốc gia (Ä‘Æ¡n vị danh dá»± và quân nhạc), há» còn đảm nhiệm nhiá»u việc quan trá»ng khác. HỠđâu phải “lÃnh cáºu†chỉ “bám trụ†ở thủ đô, mà ngay từ những ngà y đầu kháng chiến chống Pháp, rồi tá»›i chống Mỹ, trong hòa bình, hỠđã từng có mặt ở nhiá»u địa bà n, nhiá»u chiến trÆ°á»ng, góp phần bảo vệ an toà n căn cứ địa cách mạng, bảo vệ Bác Hồ, bảo vệ các đồng chà lãnh đạo chủ chốt, các cÆ¡ quan quan trá»ng của Äảng; bám theo các Ä‘oà n quân chủ lá»±c ra tráºn, trong đó có Ä‘oà n “Tây Tiến†năm xÆ°a. Rồi sau khi hòa bình, thống nhất đất nÆ°á»›c, há» lại có mặt trên chiến trÆ°á»ng nÆ°á»›c bạn Campuchia...
Tôi ngưỡng má»™ há» ngay từ những ngà y xa xÆ°a ở chiến trÆ°á»ng. Bởi thế, sau ngà y giải phóng miá»n Nam, trở vá» Hà Ná»™i đúng mùa hoa trắng. Cái hình bông hoa y nhÆ° chiếc kèn xung tráºn của ngÆ°á»i lÃnh, tôi đã cảm tác bà i thÆ¡ “Mùa hoa loa kèn†có mấy câu kết nhÆ° sau: “...Má»™t thoáng mÆ¡ mà ng hoa gợi nhá»› Thuở chiến tranh/ Kèn xung tráºn giục giã Ä‘á»i lÃnh chiến/ Äể hôm nay đứng trÆ°á»›c bình hoa trắng/ Ta bâng khuâng giữa rá»™n rã đô thà nhâ€.
Ra Ä‘á»i từ những ngà y đầu Cách mạng Tháng Tám và trưởng thà nh cùng vá»›i sá»± phát triển của Lá»±c lượng Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam. Ngà y 20/8/1945, Ban Âm nhạc Quân giải phóng ra Ä‘á»i do nhạc sÄ© Äinh Ngá»c Liên chỉ huy trên cÆ¡ sở Äá»™i nhạc binh dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp vá»›i gần 100 nhạc công sá»›m giác ngá»™ và đi theo cách mạng.
Chỉ hÆ¡n 10 ngà y táºp luyện, hỠđã phục vụ thà nh công lá»… Tuyên ngôn Äá»™c láºp và o sáng 2/9/1945 tại vÆ°á»n hoa Ba Äình, tạo nên Ä‘iá»u kỳ diệu. Lần đầu tiên trong lịch sá» dá»±ng nÆ°á»›c và giữ nÆ°á»›c, Quốc thiá»u Việt Nam Äá»™c láºp lan tá»a khắp năm châu, bốn biển báo tin nÆ°á»›c Việt Nam Dân chủ Cá»™ng hòa ra Ä‘á»i. Há» là ná»n móng, tiá»n thân của Äoà n Quân nhạc Việt Nam ngà y nay.
Thá»i kỳ toà n quốc kháng chiến (12-1946) tá»›i tháng 7/1954, Ban Âm nhạc Quân giải phóng trở thà nh lá»±c lượng xung kÃch phục vụ chiến đấu, tham gia các Ä‘á»™i tuyên truyá»n, váºn Ä‘á»™ng quần chúng kháng chiến chống thá»±c dân Pháp xâm lược. TrÆ°á»›c yêu cầu của cuá»™c kháng chiến, toà n Ä‘Æ¡n vị chia thà nh 2 bá»™ pháºn - má»™t bá»™ pháºn do đồng chà Kim Liên và Phan Viết Huyá»n phụ trách tham gia Ä‘oà n vÅ© trang tuyên truyá»n “Tây Tiến†đi phục vụ chiến trÆ°á»ng miá»n Tây Bắc Tổ quốc. Số còn lại do Äoà n trưởng Äinh Ngá»c Liên và ChÃnh trị viên Lê Vân phụ trách hà nh quân lên chiến khu Việt Bắc phục vụ nghi lá»… của Nhà nÆ°á»›c và Quân Ä‘á»™i.
Chiến thắng lịch sá» Äiện Biên Phủ, kết thúc gần má»™t thế ká»· đô há»™ của thá»±c dân Pháp. Miá»n Bắc hoà n toà n giải phóng, những ngÆ°á»i lÃnh quân nhạc lại trở vá» thủ đô phục vụ nghi lá»… quốc gia, lá»… duyệt binh, tham gia hoạt Ä‘á»™ng tuyên truyá»n văn hóa cách mạng, tham gia chống chiến tranh phá hoại của Mỹ, tham gia các tráºn chiến đấu bằng âm thanh vá»›i kẻ địch.
Hẳn đồng bảo miá»n Nam yêu quý, kể cả những ngÆ°á»i lÃnh “Cá»™ng hòa†phÃa bá» nam sông Bến Hải sẽ không quên sá»± kiện ngà y 20/7/1964, từ đầu cầu Hiá»n LÆ°Æ¡ng phÃa bắc má»™t dà n âm thanh hoà nh tráng gồm trống và kèn đồng của các chiến sÄ© Quân nhạc Việt Nam đã phát Ä‘i những bản nhạc cách mạng hà o hùng, góp phần hun đúc, khÃch lệ ý chà đấu tranh kiên cÆ°á»ng, củng cố niá»m tin của bà con phÃa bá» nam đối vá»›i háºu phÆ°Æ¡ng lá»›n miá»n Bắc; át Ä‘i những giá»ng Ä‘iệu tuyên truyá»n sặc mùi chiến tranh tâm lý và những nhạc phẩm buồn thảm, não ná» phát Ä‘i từ phÃa bá» nam.
Có má»™t bá»™ pháºn cùng ra Ä‘á»i vá»›i quân nhạc, đó là đơn vị là m công tác bảo vệ căn cứ địa cách mạng, bảo vệ các đồng chà lãnh đạo chủ chốt của Äảng và đặc biệt là bảo vệ nÆ¡i là m việc của Chủ tịch Hồ Chà Minh. CÆ¡ cấu tổ chức má»™t đại Ä‘á»™i có bà số là C33 (trá»±c thuá»™c Tiểu Ä‘oà n 144 Bá»™ Tổng tham mÆ°u, do đồng chà Cao Văn Cổn là m Äại Ä‘á»™i trưởng, đồng chà Lê Văn Liêm là m ChÃnh trị viên. Äể sau nà y tách khá»i Bá»™ Tổng tham mÆ°u vá» trá»±c thuá»™c Bá»™ TÆ° lệnh Thủ đô mang tên Äá»™i Danh dá»± do đồng chà Lê Văn Khang, Äại Ä‘á»™i trưởng; đồng chà Nguyá»…n Công Nguyên, ChÃnh trị viên và hai cấp phó là đồng chà Trần Khắc Từ và Äặng Văn Tụ. Rồi sau đó, Ä‘Æ¡n vị được giao thêm nhiệm vụ kiểm soát quân sá»± nhằm góp phần duy trì ká»· luáºt quân Ä‘á»™i thá»i chiến vá»›i quân nhân và phÆ°Æ¡ng tiện quân sá»± Ä‘i qua thủ đô Hà Ná»™i.
Năm 1970, nâng cấp thà nh Tiểu Ä‘oà n 47 và 5 năm sau, theo Quyết định số 128/QP của Bá»™ Quốc phòng trở thà nh Trung Ä‘oà n 47 là đơn vị chủ lá»±c của Lá»±c lượng VÅ© trang thủ đô là m nhiệm vụ sẵn sà ng cÆ¡ Ä‘á»™ng chiến đấu và bảo vệ má»™t số mục tiêu quan trá»ng của Trung Æ°Æ¡ng và Hà Ná»™i. Thay mặt cho toà n quân thá»±c hiện đồng thá»i hai nhiệm vụ: kiểm soát quân sá»± và nghi lá»… danh dá»± góp phần đảm bảo công tác phục vụ nghi lá»… quốc gia, phối hợp các Ä‘Æ¡n vị chức năng của Lá»±c lượng Công an góp phần bảo vệ an ninh chÃnh trị an toà n xã há»™i ở địa bà n thủ đô.
Ngà y 5/3/1979, theo Sắc lệnh số 28 của Chủ tịch nÆ°á»›c, Quân khu Thủ đô được thà nh láºp trên cÆ¡ sở Bá»™ TÆ° lệnh Thủ đô. Trung Ä‘oà n 47 cùng Äoà n Quân nhạc trở thà nh Äoà n Nghi lá»… quốc gia mang bà số Äoà n 781 cÆ¡ cấu cấp Trung Ä‘oà n. Nay là Lữ Ä‘oà n (bao gồm Tiểu Ä‘oà n Danh dá»±, Tiểu Ä‘oà n Kiểm soát quân sá»±, Äoà n quân nhạc (bao gồm cả trÆ°á»ng huấn luyện), các cÆ¡ quan tham mÆ°u, chÃnh trị, háºu cần; Äá»™i pháo lá»… và đội công binh. Tá»›i năm 1992, nháºn thêm nhiệm vụ nghi thức tang lá»… cấp Nhà nÆ°á»›c từ Lữ Ä‘oà n 144 Bá»™ Tổng tham mÆ°u chuyển vá».
Nhìn và o lịch sá» mấy tháºp niên xây dá»±ng, chiến đấu và trưởng thà nh của Äoà n 781 cho thấy sá»± phát triển của hỠđến chóng mặt. Ấy là vá» chức năng nhiệm vụ. Còn hoạt Ä‘á»™ng cụ thể thì sao? Vá»›i vốn hiểu biết hạn hẹp của mình vá» há», tôi xin được Ä‘iểm qua má»™t và i sá»± việc nhÆ° sau: Chỉ tÃnh từ tháng 3/1977 tá»›i tháng 12/1978, Ä‘Æ¡n vị kiểm soát quân sá»± đã cá» tá»›i 140.133 lượt cán bá»™, chiến sÄ© là m nhiệm vụ ở 16 Ä‘iểm chốt cả ná»™i và ngoại thà nh Hà Ná»™i. Phải chấn chỉnh 8.139 trÆ°á»ng hợp, trong đó phải xá» lý 408 quân nhân vi phạm ká»· luáºt; cùng thá»i gian đó, lá»±c lượng danh dá»± đã cá» 15.450 lượt cán bá»™, chiến sÄ© đón 4 Ä‘oà n nguyên thủ quốc gia và nhiá»u Ä‘oà n khách quốc tế và o Việt Nam.
Ngược dòng lịch sá» cách đó 10 năm, sá»± kiện tháng 9/1969 – Quốc tang Chủ tịch Hồ Chà Minh – ÄÆ¡n vị nghi lá»… danh dá»± còn ở cấp Äại Ä‘á»™i – 1/2 lá»±c lượng do Äại Ä‘á»™i trưởng Lê Văn Khang, chỉ huy tại Sân bay Gia Lâm, nghênh đón 40 Ä‘oà n khách quốc tế và o viếng Bác; số còn lại do ChÃnh trị viên Nguyá»…n Công Nguyên chỉ huy tại Há»™i trÆ°á»ng Ba Äình, túc trá»±c từ đêm 5/9 tá»›i ngà y 9/9 phục vụ 50 vạn lượt ngÆ°á»i và o viếng và dá»± lá»… truy Ä‘iệu Bác.
Vá»›i lá»±c lượng quân nhạc, chỉ tÃnh hÆ¡n 10 năm kể từ khi toà n Äảng, toà n quân, toà n dân ta thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng đổi má»›i và chÃnh sách ngoại giao rá»™ng mở, Ä‘Æ¡n vị đã tá»± biên soạn hÆ¡n 1.500 bà i giáo khoa cá nhân cho hÆ¡n 10 loại nhạc cụ. HÆ¡n 100 quốc ca của các nÆ°á»›c đã được Äoà n biên soạn, phối khÃ, táºp luyện để phục vụ khi các Ä‘oà n nÆ°á»›c ngoà i tá»›i Việt Nam.
Riêng giai Ä‘oạn nà y, Äoà n 781 đã hÆ¡n 200 lần thá»±c hiện nghi lá»… đón nguyên thủ quốc gia cùng Ä‘oà n ngoại giao cấp cao nÆ°á»›c ngoà i và hà ng ngà n buổi nghi lá»… trong nÆ°á»›c. Chỉ Ä‘Æ¡n cá» má»™t số sá»± kiện diá»…n ra trong cái mốc thá»i gian ngắn ngủi nêu trên cÅ©ng đủ cho chúng ta thấy cÆ°á»ng Ä‘á»™ công tác, lao Ä‘á»™ng của cán bá»™, chiến sÄ© Äoà n 781 tá»›i mức nà o.
Äiá»u quan trá»ng là tất cả những sá»± kiện chÃnh trị nêu trên diá»…n ra trong bối cảnh tình hình thế giá»›i và khu vá»±c đầy biến Ä‘á»™ng phức tạp. Hoạt Ä‘á»™ng khủng bố, gây rối, gây bạo loạn... xảy ra ở nhiá»u nÆ¡i. Các thế lá»±c thù địch sẽ triệt để lợi dụng sá»± cố ở nÆ°á»›c ta và o mục Ä‘Ãch phản tuyên truyá»n nhằm là m giảm uy tÃn Việt Nam trên trÆ°á»ng quốc tế, thì việc đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toà n má»i hoạt Ä‘á»™ng của mình, góp phần cùng toà n Äảng, toà n quân, toà n dân giữ vững ổn định - chÃnh trị, phát triển kinh tế đất nÆ°á»›c trong sá»± nghiệp đổi má»›i, thì quả là những chiến công to lá»›n.
Äể ghi nháºn chiến công đó, Äảng và Nhà nÆ°á»›c, ChÃnh phủ, Bá»™ Quốc phòng, Äảng ủy quân sá»± Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ TÆ° lệnh Quân khu Thủ đô đã tặng nhiá»u phần thưởng cao quý: Huân chÆ°Æ¡ng Chiến công, Cá» thi Ä‘ua tiêu biểu, thi Ä‘ua xuất sắc... và niá»m vui là m nức lòng các thế hệ cán bá»™, chiến sÄ© Lữ Ä‘oà n 781 là sá»± kiện năm 2001 Ä‘Æ¡n vị được Nhà nÆ°á»›c tặng danh hiệu Anh hùng Lá»±c lượng VÅ© trang nhân dân vì đã có thà nh tÃch đặc biệt xuất sắc trong thá»i kỳ đổi má»›i.
Song, ngÆ°á»i viết bà i nà y trá»™m nghÄ©, thà nh tÃch đó còn là công lao của các thế hệ cán bá»™, đảng viên, văn nghệ sÄ©, chiến sÄ©, nhân viên toà n Ä‘Æ¡n vị mà thế hệ hôm nay là đại diện, kế thừa truyá»n thống của lá»›p cha anh Ä‘i trÆ°á»›c. Äiển hình cho sá»± đại diện ấy, tôi muốn nhắc tá»›i vai trò lãnh đạo Ä‘Æ¡n vị. Äó là Lữ Ä‘oà n trưởng Ngô Chà Doanh, con ngÆ°á»i nhÆ° số pháºn sắp bà y từ ngÆ°á»i lÃnh binh nhì của Äoà n 781 (năm 1975) để 25 năm sau (tháng 8/2000) trở thà nh ngÆ°á»i chỉ huy cao nhất của toà n lá»±c lượng. Äó là các vị ChÃnh ủy, Thượng tá Phạm Trung Kiên; Lữ Ä‘oà n phó, Thượng tá Lê Quang Bắc, Thượng tá Nguyá»…n Văn Äông, Thượng tá Trần Văn Phức cùng các Äoà n trưởng chÃnh ủy và Phó Ä‘oà n trưởng tiá»n nhiệm: Lê Thế Hùng, Nguyá»…n Äức Ngẫu, Lê Xuân Sáng, Nguyá»…n Bá Ngừng, Trần Äình Hoà ng, Trần Văn Nấng, Nguyá»…n Văn Hùng, Phạm Hồng Thái, Nguyá»…n Xuân Hà , Lê Hồng Nháºt, Nguyá»…n Phúc Diến, Trần Mai Huyên, Nguyá»…n Văn Hòa, Phạm Hồng Lạc, Phạm Văn Äán. Há» là những sÄ© quan trưởng thà nh trong kháng chiến chống Mỹ và trong xây dá»±ng hòa bình đã chung tay, góp sức lái “con tà u 781†tá»›i bến bá» vinh quang.
Nhân ngà y truyá»n thống của Lữ Ä‘oà n, là ngÆ°á»i lÃnh, vinh dá»± được khoác 2 mà u áo (Quân Ä‘á»™i nhân dân và Công an nhân dân) trong không khà tÆ°ng bừng cả nÆ°á»›c chuẩn bị ká»· niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, tôi viết bà i nà y thay cho má»™t lẵng hoa chúc mừng các anh, các đồng chÃ, những ngÆ°á»i tôi vô cùng ngưỡng má»™, những ngÆ°á»i đã góp phần tạo nên diện mạo oai phong của Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam. Chúc các đồng chà luôn giữ vững và phát huy truyá»n thống Ä‘Æ¡n vị Anh hùng của Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam Anh hùng, xứng đáng niá»m tin yêu của Äảng và nhân dân cả nÆ°á»›c
Thiếu tướng-nhà văn Khổng Minh Dụ
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: