Minh Hiếu Tông: Vị hoà ng đế nổi danh hiếu thuáºn
Chu Há»±u ÄÆ°á»ng (1470- 1505), vị hoà ng đế thứ 9 của triá»u Minh (Trung Quốc) vá»›i rất nhiá»u công lao cải cách chÃnh trị, trừ bá» những tệ nạn của triá»u trÆ°á»›c, khiến cho triá»u chÃnh thông suốt, lòng ngÆ°á»i hòa hợp. Sá» sách ghi nháºn thá»i kỳ ông trị vì là “Hoằng Trị Trung HÆ°ngâ€.
Không chỉ ôn hòa khoan háºu, trung hÆ°ng lệnh lÆ°u sá» sách, vị hoà ng đế nà y còn được muôn Ä‘á»i ngợi ca bởi lòng hiếu thuáºn, được truy tôn “Hiếu Tông Hoà ng đếâ€.
Sinh ra trong lãnh cung, giữa muôn và n hiểm Ä‘á»™c chốn triá»u đình đầy rẫy những kẻ tham quyá»n mÆ°u lợi, tuổi thÆ¡ của Chu Há»±u ÄÆ°á»ng vô cùng thê lÆ°Æ¡ng. Mẹ đẻ của ông là Ká»· thục phi, con gái của má»™t viên quan tá»™c ngÆ°á»i thiểu số vùng đất Quảng Tây xa xôi. Bấy giá», Vạn quý phi, ngÆ°á»i được vua Minh Hiến Tông sủng ái nhất nhÆ°ng ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nà y mắc chứng vô sinh, tÃnh tình trở nên hiểm Ä‘á»™c, không cho phép các phi tần khác có con. Chỉ cần phát hiện ai mang thai, bà ta liá»n nghÄ© trăm phÆ°Æ¡ng ngà n kế để diệt trừ. Năm Thà nh Hóa thứ năm (1469), hoà ng tá» Chu Há»±u Cá»±c do Bách phi sinh ra chỉ sống được hai tháng vì bị Vạn quý phi ngầm cho ngÆ°á»i thủ tiêu. Tiếp đó, khi Vạn quý phi biết Ká»· thị có mang, bèn sai má»™t cung nữ Ä‘em thuốc phá thai tá»›i bắt uống. May mắn thay, cung nữ nà y Ä‘á»™ng lòng trắc ẩn đã không thá»±c hiện mệnh lệnh, mà trở vá» nói dối rằng Ká»· thị không có thai mà bị mắc bệnh báng bụng. Vạn quý phi tin cho là tháºt, lệnh Ä‘uổi Ká»· thị ra sống ở An Lạc Ä‘Æ°á»ng, má»™t lãnh cung cá»±c kỳ hẻo lánh. Năm Thà nh Hóa thứ sáu (1470), Chu Há»±u ÄÆ°á»ng được Ká»· thị lén lút sinh ra. Nhá» thái giám đùm bá»c che giấu, vì váºy Vạn quý phi, hoà ng đế Hiến Tông cùng hầu hết các quan đại thần không há» hay biết tá»›i sá»± hiện diện của vị hoà ng tá» nà y.
Năm năm sau, Hiến Tông đã ba mÆ°Æ¡i tuổi, tâm trạng u uất bởi những Ä‘au Ä‘á»›n của hai lần chết con, đã thốt lên: “Trá»i! Trên đầu trẫm tóc đã bạc rồi, nhÆ°ng vẫn chÆ°a có ngÆ°á»i con nà o, tháºt đáng buồnâ€. Thái giám TrÆ°Æ¡ng Mẫn thấy thá»i cÆ¡ đã tá»›i, bèn quỳ xuống tâu: “Vạn tuế gia đã có hoà ng tá» rồi, hiện hoà ng tá» Ä‘ang ở Tây Ná»™iâ€. NhỠđó cả triá»u đình má»›i biết má»™t sá»± thá»±c vô cùng đáng mừng vẫn được giữ kÃn bấy lâu. Hoà ng đế cá» Hoà i Ân đến Ná»™i các tuyên chiếu, bố cáo cho thiên hạ rõ. Hiến Tông Ä‘Ãch thân đặt tên cho hoà ng tá» là Há»±u ÄÆ°á»ng, phong Ká»· thị là m Thục phi, đón và o cung VÄ©nh Thá».
Không lâu sau, Ká»· thục phi và thái giám TrÆ°Æ¡ng Mẫn bị Vạn quý phi ngầm sai ngÆ°á»i sát hại, khiến trong cung triá»u Minh lại thêm má»™t nghi án. Hiếu Túc Chu Thái háºu (mẹ đẻ của Hiến Tông) lo lắng hoà ng tôn bị hãm hại, bèn đón Há»±u ÄÆ°á»ng và o cung Nhân Thá» cùng ở vá»›i mình, nhá» váºy hoà ng tỠđược bảo há»™ nghiêm máºt.
Năm 1487, Hiến Tông băng hà , Hoà ng thái tá» Chu Há»±u ÄÆ°á»ng kế thừa ngôi đại thống, đổi niên hiệu là Hoằng Trị. Khi má»›i lên ngôi, Há»±u ÄÆ°á»ng phải đối mặt vá»›i tình thế nghiêm trá»ng, mâu thuẫn giữa bè đảng của Vạn quý phi và phe thái giám ngà y cà ng trở nên sâu sắc, triá»u Minh lâm và o cảnh há»—n loạn. Há»±u ÄÆ°á»ng đã ra sức chỉnh đốn chế Ä‘á»™, chấn hÆ°ng vÆ°Æ¡ng triá»u. Ông đã cách chức rất nhiá»u kẻ gian tà , đồng thá»i ra sức tuyển chá»n bổ nhiệm ngÆ°á»i hiá»n tà i, thá»±c thi chÃnh sách nghiêm khắc kiểm tra phẩm chất quan lại… là m cho triá»u chÃnh ngà y cà ng vững và ng, thịnh trị.
Không chỉ nghiêm khắc trong việc chấp pháp, Hiếu Tông cÅ©ng nổi danh là má»™t ông vua khoan thứ nhân háºu. Ông chỉ dụ cho quần thần: “Từ nay trong khi há»i tá»™i, cần thiết phải giữ lòng khoan thứ nhân háºu, chấp pháp cần phải công bằng, cân nhắc từng lá»i nói, quan sát sắc mặt, thẩm vấn tình tiết kỹ cà ng†(Minh Hiếu Tông thá»±c lục). Ông luôn sá» dụng chÃnh sách vá»— yên nhân dân, thÆ°á»ng xuyên xuất lÆ°Æ¡ng thá»±c cứu giúp những vùng bị thiên tai, há»— trợ ngÆ°á»i nghèo, miá»…n giảm thuế dịch…
Mặc dù khi lên ngôi thì đã không còn cha mẹ, nhÆ°ng Há»±u ÄÆ°á»ng vẫn nổi tiếng là ông vua chà hiếu. Ông không bao giá» sao nhãng việc vấn an, trá»±c hầu và xin nghe lá»i chỉ dạy của Thái hoà ng thái háºu (mẹ của vua Hiến Tông-bà ná»™i).
Äặc biệt đối vá»›i ngÆ°á»i mẹ Ká»· thị của Hiếu Tông, tình thân quả thá»±c khác thÆ°á»ng. Từ thuở chà o Ä‘á»i mãi đến khi sáu tuổi, ông chung sống vá»›i mẹ trong cảnh lén lút ở An Lạc Ä‘Æ°á»ng lạnh lẽo âm u, Ká»· thị đã nuốt má»i niá»m cay đắng và o trong lòng để nuôi con. Vừa má»›i thoát khá»i cuá»™c sống Ä‘en tối, còn chÆ°a kịp để cho ngÆ°á»i con báo đáp công Æ¡n dưỡng dục, thì Ká»· thị đã Ä‘á»™t ngá»™t qua Ä‘á»i. Há»±u ÄÆ°á»ng má»›i sáu tuổi phải sa và o cảnh Ä‘au khổ vô cùng. Sau khi Há»±u ÄÆ°á»ng lên ngôi, ông đã truy tôn Ká»· thị là m Hoà ng thái háºu, Ä‘em di thể bà dá»i tá»›i chôn ở Máºu Lăng, nÆ¡i an táng Hiến Tông. Nghi án vá» cái chết của Ká»· thị, các đại thần Ä‘á»u dâng tấu xin được Ä‘iá»u tra tìm đến táºn cùng nguồn gốc. Nhiá»u ngÆ°á»i Ä‘á» xuất cần phải là m sáng tá» tá»™i ác của Vạn quý phi, tÆ°á»›c Ä‘oạt thụy hiệu của bà . Thế nhÆ°ng, Há»±u ÄÆ°á»ng cho rằng nếu tiếp tục truy xét sẽ liên quan tá»›i cha mình là Hiến Tông, Ä‘iá»u nà y không hợp vá»›i câu “Tá» vi phụ ẩn†(con phải giấu diếm cho cha). Há»±u ÄÆ°á»ng đã biểu hiện thái Ä‘á»™ khoan dung nhân háºu, truyá»n chỉ không cho phép nhắc tá»›i chuyện đó nữa, chÃnh vì Ä‘iá»u nà y đã khiến cho trăm há» ngợi ca. Cách thể hiện chữ hiếu của Há»±u ÄÆ°á»ng khác hẳn vá»›i thói thÆ°á»ng thế nhân, không tiêu diệt bè đảng của Vạn quý phi để trả thù cho thân mẫu. Há»±u ÄÆ°á»ng đã chá»n cách lấy ân báo oán (lấy từ bi diệt háºn thù) để xây dá»±ng đạo hiếu, vì váºy đạo hiếu của ông mang tÃnh nhân văn, cao cả và sâu sắc.
Tình cảm nhá»› thÆ°Æ¡ng vô táºn đối vá»›i mẹ hiá»n Ká»· thị, khiến Hiếu Tông phải Ä‘i tìm thân thuá»™c Ä‘Æ°a vá» kinh sÆ° để báo đáp. TrÆ°á»›c sá»± thà nh tâm của Há»±u ÄÆ°á»ng, nhiá»u kẻ đã tá»± mạo danh là gia quyến của Ká»· thị. NhÆ°ng cục diện lừa đảo khó giữ được lâu, những kẻ giả mạo: Lý Quý, Lý Vượng đã bị láºt tẩy, phải Ä‘Ã y Ä‘i biên giá»›i. Dù vấp phải nhiá»u trắc trở nhÆ°ng Há»±u ÄÆ°á»ng vẫn không nản chÃ, lần lượt cá» các quan viên tá»›i Quảng Tây để truy tìm tông tÃch. Vá» sau Há»±u ÄÆ°á»ng láºp miếu vÅ© tôn thá» ngoại tá»™c ở phủ Quế Lâm (Quảng Tây), truy phong cho cha của Ká»· thái háºu là Thôi Thà nh Tuyên Lá»±c VÅ© Thần Äặc Tiến Quang Lá»™c Äại phu Trụ Quốc Khánh Nguyên Bá, thụy hiệu là Äoan Hi, truy phong mẹ của Ká»· thái háºu là Bá phu nhân.
Sá» sách Trung Quốc gá»i Há»±u ÄÆ°á»ng là “Trung HÆ°ng lệnh chủâ€, đánh giá là ông vua triá»u Minh đáng ca ngợi kế tiếp sau Thái tổ. Sau khi Há»±u ÄÆ°á»ng băng hà , hoà ng tá» Chu Háºu Chiếu kế ngôi, suy tôn miếu hiệu của ông là Hiếu Tông Hoà ng Äế.