Hồi ức cá»§a ông Tôn Thất Khiên, nguyên Trung Ä‘oà n trưởng Trung Ä‘oà n 4 thuá»™c Sư Ä‘oà n 2 quân đội Sà i Gòn. ÄÆ¡n vị nà y trong năm 1969-1970 đã nhiá»u lần táºp kÃch và o trạm xá cá»§a bác sÄ© Äặng Thùy Trâm. Sang năm 1972, ông Tôn Thất Khiên đã trở thà nh Tỉnh trưởng tỉnh Quảng Trị.
Äôi Ä‘iá»u phi lá»™:
Ngà y 12/4/2007,từ Cali, Lê Thà nh Giai mail cho tôi bức ảnh và chú thÃch: “Äây là khu rừng nÆ¡i có trạm xá cá»§a bác sÄ© Äặng Thùy Trâm và o năm 1969. NÆ¡i đây đã từng bị quân cá»§a trung Ä‘oà n 4, sư Ä‘oà n 2 bá»™ binh cá»§a quân đội Sà i Gòn phá há»§y. Chỉ huy trưởng trung Ä‘oà n lúc đó là Trung tá Tôn Thất Khiên, sau năm 1972, trở thà nh tỉnh trưởng tỉnh Quảng Trị, hiện ông ta Ä‘ang sống tại Milpitas, Californiaâ€.
Giai viết thêm: “Ká»· niệm trong lòng ngưá»i còn sống là những chuyện Ä‘au lòng!â€.
Tôi vá»™i mail cho Lê Thà nh Giai: Hãy tìm cách tiếp cáºn và khai thác ông Khiên vá» mùa hè đỠlá»a Quảng Trị năm 1972, chắc ông Khiên sẽ là má»™t kho tư liệu sống.
Ngà y 13/4, Giai báo tin cho tôi: Äã liên hệ vá»›i bà Yến, vợ ông Tôn Thất Khiên, đương là chá»§ cá»§a má»™t cá»a hà ng há»›t tóc tại Great Mall, Milpitas. Ông Khiên trả lá»i qua bà Yến: Không còn nhá»› gì nhưng cho biết: Ngưá»i trá»±c tiếp chỉ huy các tráºn cà n tại khu vá»±c Phổ Cưá»ng là thiếu tá Thảo, tiểu Ä‘oà n trưởng tiểu Ä‘oà n 1/4, hiện Ä‘ang sống ở nam Cali. Giai sẽ tìm cách liên hệ vá»›i những cá»±u binh Mỹ còn sống, nhất là những ngưá»i từng trá»±c tiếp quản thá»§ hồ sÆ¡ chiến tranh cá»§a các đơn vị đột kÃch trạm xá bác sÄ© Thùy Trâm.
Ngà y 13/4,Lê Thà nh Giai cho biết sẽ tiếp xúc vá»›i ông Khiên, tôi đỠnghị Giai cho tôi gá»i lá»i thăm ông Khiên vá»›i tư cách là má»™t nhà văn muốn được cung cấp tư liệu chiến tranh.
Ngà y 15/4, Lê Thà nh Giai đã đến gặp bà Yến vợ ông Khiên chuyển lá»i chà o cá»§a tôi. Qua Ä‘iện thoại ông Khiên cảm Æ¡n nghe giá»ng có phần xúc động. Ông Khiên cho biết từ lâu không ai thăm ông, những chiến hữu cá»§a ông ở Cali cÅ©ng bặt tin.
Bà Yến cho biết ông Khiên không tham gia há»™i Ä‘oà n nà o cả. Khi hai ông bà trao đổi gì đó vá»›i nhau qua Ä‘iện thoại và cho biết ông Khiên nhã nhặn từ chối má»i cuá»™c gặp gỡ. Khi Lê Thà nh Giai xin được nói chuyện trá»±c tiếp vá»›i ông Khiên và anh đã nhắc lại mối quan hệ trước đây giữa hai ngưá»i, xin má»™t số thông tin vá» mùa hè đỠlá»a Quảng Trị năm 1972 theo đỠnghị cá»§a tôi và muốn biết cuá»™c sống cá»§a ông từ năm 1975 đến nay. Ông Khiên đã trả lá»i: Ông không muốn nói gì!
Việc tiếp xúc vá»›i những sÄ© quan cao cấp cá»§a quân đội Sà i Gòn để há» mở cá»a cõi lòng há» là má»™t chuyện không dá»… dà ng. Ngà y 18/4 Lê Thà nh Giai tiếp tục Ä‘iện thoại cho ông Khiên, Giai đã Ä‘á»c cho ông Khiên 2 câu thÆ¡ cá»§a anh bá»™ đội Sư Ä‘oà n 325 mà tôi đã gá»i cho Giai:
Äò xuôi Thạch Hãn xinchèo nhẹ
Dưới sông còn đó bạntôi nằm...
Câu thÆ¡ hình như đã là m cho “ổ khoá†hoen rỉ cá»§a tâm hồn ông Tôn Thất Khiên nhúc nhÃch. Ông đã đồng ý nói chuyện vá»›i Lê Thà nh Giai. “Qua ông Khiên tôi - Lê Thà nh Giai dần hiểu được rằng: Từ năm 1970-1971 ngưá»i Mỹ đã nháºn ra là hỠđã thua. Vì thể diện mà Mỹ đã kéo dà i cuá»™c chiến tranh là m hao tổn thêm không biết bao nhiêu sinh mạng cá»§a cả ngưá»i Mỹ lẫn ngưá»i Việtâ€.
Vá»›i sá»± kiên trì, Lê Thà nh Giai đã mon men và o được cõi lòng cá»§a viên sÄ© quan cao cấp quân đội Sà i Gòn nà y, hiểu được phần nà o thân pháºn và cuá»™c sống cá»§a há» trong hiện tại.
Ngà y 20/4, Lê Thà nh Giai mail cho tôi: ÄÆ°Æ¡ng ngồi trong thư viện để ghi chép lại các tư liệu và viết bà i gá»i cho tôi thì có tiếng còi hú ầm Ä© cá»§a cảnh sát an ninh vì có thông tin bị dá»a đánh bom. Sinh viên đủ các quốc tịch tranh nhau chạy ra khá»i trưá»ng trong sá»± há»—n loạn. Công việc bá» ngang không kịp save vì cảnh sát đến bên cạnh hối thúc như sắp “bị ăn thịtâ€... Nước Mỹ như Ä‘ang ở trong thá»i kỳ chiến tranh.
Lê Thà nh Giai lại phải ghi lại từ đầu vá» các ká»· niệm cay đắng cá»§a ông Khiên: “Từ lâu tôi (LTG) chưa thể hình dung được những sÄ© quan cao cấp như ông Khiên đã qua Mỹ như thế nà o. Qua tiếp xúc và nghe ông kể lại tôi má»›i vỡ ra. Ông Khiên và nhiá»u sÄ© quan quân đội Sà i Gòn chắc chắn há» còn chứa chất trong lòng nhiá»u Ä‘iá»u nhưng chưa có Ä‘iá»u kiện nói ra để thanh thản...â€.
Những Ä‘iá»u Lê Thà nh Giai ghi lại dưới đây chắc chắc chỉ là má»™t phần nhá» cá»§a cuá»™c Ä‘á»i và thân pháºn cá»§a những kẻ lạc đưá»ng như ông Tôn Thất Khiên, má»™t tà n binh cá»§a cuá»™c chiến Việt Nam. Äiá»u trá»› trêu: Äứa cháu ná»™i Ä‘Ãch tôn cá»§a ông Tôn Thất Khiên má»›i ở tuổi 20, sinh ra và lá»›n lên trên đất Mỹ cÅ©ng đã trở thà nh thương phế binh do tham gia cuá»™c chiến Iraq...
“Chẳng còn gì để lại†khi ra khá»i chiến tranh; Những Ä‘iá»u cay đắng đó có lẽ không chỉ cá»§a riêng gia đình ông Tôn Thất Khiên, cá»±u sÄ© quan quân đội Sà i Gòn...
Phạm Viết Äà o
Từ hai câu thÆ¡ nói vá» sá»± hy sinh cá»§a má»™t chiến sÄ© Sư Ä‘oà n 325 do anh Phạm Viết Äà o gá»i, tôi Ä‘á»c cho ông ấy nghe qua Ä‘iện thoại, tôi nghe ông trầm ngâm: “Ngưá»i ta không ai còn muốn nhá»› đến những ngưá»i đã ngã xuống má»™t chá»— nà o đó trong thá»i chiến để hôm nay những ngưá»i còn sống được vui hưởng những gì cá»§a thá»i hòa bình mang lại. Äem chuyện nà y ra nói có khi còn bị cho là điên khùng không chừng...â€.
Ngưá»i nhà cho biết, ông ấy đã ngồi hà ng giá», hà ng ngà y, để Ä‘á»c, để ghi chú, như để giữ trong lòng những gì đã thấy, đã nghe, đã can dá»± trá»±c tiếp. Có lúc thấy ông sôi nổi Ä‘i lại, hoặc ngồi thừ má»™t chá»—. Có Ä‘iá»u gì đó Ä‘un sôi phÃa trong cá»§a ngưá»i sÄ© quan quân đội Sà i Gòn ngà y nà o. Hình như những vui buồn thay nhau đổi mà u trong đầu ông, má»™t cái đầu bị nhiá»…m há»™i chứng PTSD (Há»™i chứng chiến tranh) nhưng vẫn còn biết tá»± trấn tÄ©nh.
Trong gia đình ông vẫn ngại nhất thằng cháu ná»™i Ä‘Ãch tôn. Thằng nhá» nhìn những tấm ảnh ông mặc quân phục đủ binh chá»§ng. Mặt nó trâng trâng không cảm xúc trong lúc mắt chạy qua chạy lại các trang trong cuốn album. Nó đột ngá»™t há»i ông: “Sao hồi đó ông chạy?â€.
Trong suy nghÄ© cá»§a nó, hình ảnh hà ng đà n ngưá»i tranh nhau chạy ra bến Bạch Äằng, leo lên sân thượng tòa Äại sứ Mỹ, à o lên các loại ghe tà u nhắm chạy ra hướng biển Äông để mong được sống sót trong lúc xe tăng quân giải phóng thấp thoáng xuất hiện ở ngã ba VÅ©ng Tà u... coi không được.
ChÃnh ông đã kể cho nó nghe, ba má nó kể cho nó nghe nhiá»u lần ... kiểu như ai cÅ©ng muốn nó hiểu những Ä‘iá»u Ä‘au đớn và mất mát vì cả nhà phải bá» chạy sang Mỹ. Mấy thằng bạn cá»§a nó cÅ©ng nghe ngưá»i nhà kể những câu chuyện tương tá»±.
Nghe mãi thằng nhỠđâm bá»±c. Chung quanh nó, ai cÅ©ng chỉ có má»™t đỠtà i thua tráºn bá» nước; há» nói vá»›i nhau ngà y nà y qua ngà y ná», rồi thêm thắt cáºp nháºt. Há» nói nó nghe từ ngà y nó còn nhá» cho đến giá» cÅ©ng chưa hết chuyện.
Có bữa thằng cháu thắc mắc: “Hồi đó ông có súng sao lại bá» chạy cho đến ná»—i phải than thở đến bây giá»? Sao các ông không ở lại đánh má»™t tráºn để Ä‘á»i cho khá»i phải ấm ức, khá»i xúm nhau tụ há»p biểu tình chạy tá»™i, khá»i bị con cháu ác miệng há»i cắc cá»›?â€.
Thằng nhá» khoan khoái ra mặt vì ông bị kẹt vá»›i câu há»i đó. Câu há»i từ miệng thằng nhá» má»›i lá»›n giống như má»™t sá»± trách móc, khinh nhá»n. Má»™t ngà y đến lượt bạn bè ông bị nó há»i câu đó.
“Nà y cháu, cháu có nghÄ© đến chuyện há»i câu há»i nầy vá»›i mấy tay cá»±u binh Mỹ hà ng xóm? Cháu nhá»› há»i thêm tại sao ngưá»i Mỹ bá» chạy trước? ÄÆ¡n giản là như vầy, trong đánh tráºn há»… thua là bá» chạy. Mỹ thua nên bá» chạy trước. Trước đó là Äại Hà n, Phi Luáºt Tân, Úc Äại Lợi, Tân Tây Lan, Thái Lan... cÅ©ng chạy trước má»›i tá»›i Mỹ.
ChÃnh quyá»n miá»n Nam không tÃnh kịp đưá»ng rút nên chạy tán loạn. Nhá» chạy như váºy nên cháu má»›i có đưá»ng được Mỹ tiếp nháºn và cho nháºp cư. Không lá»a sao có khói, xem ra cái chạy cá»§a lá»›p lá»›n thiệt có lợi cho lá»›p nhá»â€.
Ngà y thằng cháu Ä‘Ãch tôn cá»§a ông được đưa vá» từ Iraq, cả nhà lên Palo Alto thăm. Nhìn nó ngồi trên chiếc xe lăn ai cÅ©ng chảy nước mắt. Hết rồi! thằng nhá» bị trúng mìn đạp nổ bung mất má»™t chân.
Căn phòng nghe toà n mùi ê te. Nó ngồi hướng mặt ra cá»a sổ, mặt không chút cảm xúc. DÄ©a thức ăn trưa còn nguyên trên bà n. Nó nhìn dãy đồi và ng cá» chạy xa, lên xuống lượn vòng.
Theo lá»i y tá, thằng nhá» sẽ ở lại Vet Hospital chừng sáu tháng nữa. Nó sẽ ngồi trên xe lăn để thá» sá»± kiên nhẫn trước cuá»™c phiêu lưu thứ hai. Cuá»™c phiêu lưu đầu tiên cá»§a nó đã nhằm phải đất xấu; chỉ kéo dà i hÆ¡n má»™t năm kể từ ngà y vô quân trưá»ng tá»›i lúc bị thương.
Trước thá»i Iraq, tụi hà ng xóm lá»›n hÆ¡n nó hăng hái gia nháºp quân đội để đỡ tiá»n há»c, để có tương lai do quân đội sắp đặt, để được du lịch đây đó theo quảng cáo cá»§a ban tuyển má»™, và được hưởng quyá»n lợi suốt Ä‘á»i sau và i năm phục vụ trong đạo quân viá»…n chinh kinh niên.
Sáu tháng sẽ qua nhanh, nó sẽ vá» lại nhà vá»›i cặp nạng + má»™t chân giả, và nó sẽ có những sinh hoạt giống ông. Trong đầu nó đã tạm yên tiếng súng nổ, nhưng còn vất váng những âm thanh vô hình. Ngà y nà o nhìn trong gương thấy mình không còn là nh lặn nó sẽ thù ai? Thù thằng Iraq đà o hố đặt mìn ná»a đêm hay oán đồng đội không dám lên kéo nó xuống băng bó cứu chữa kịp thá»i.
Mấy thằng bạn cùng trưá»ng nghe tin nó vá» kéo lên thăm. Äứa nà o cÅ©ng an á»§i, động viên cố gắng là m lại cuá»™c Ä‘á»i theo... truyá»n thống quân đội. Nó má»›i đủ 20 tuổi hồi tháng 2/2007. Äứa nà o nhìn nó má»›i thấy mình còn may mắn và bá»›t Ä‘i tÃnh thÃch là m anh hùng.
Hồi cuối năm trung há»c, mấy đứa hung hăng thưá»ng được tụi yếu sức khÃch bác: “Mà y muốn là m anh hùng cứ Ä‘i Iraq, ở đây chỉ có há»c tròâ€. Äi Iraq là m anh hùng không nhiá»u; Ä‘a số Ä‘i lÃnh để khá»i là m thân “báo Ä‘á»i†cho gia đình. Má»›i có bốn năm mà thay đổi nhiá»u quá.
Nhìn ra ngoà i, tá»· lệ thất nghiệp tá»±a như đưá»ng bay cất cánh cá»§a chiếc máy bay chuồn chuồn Ä‘ang leo lên độ cao là là . Ngưá»i thất nghiệp tuần trước có thể phải ngước cổ nhìn lên để thấy đồng sá»± Ä‘ang ở vị trà trên mình trong bảng danh sách Ä‘ang xin trợ cấp thất nghiệp. Ông thở dà i: “Mấy Ä‘á»i dÃnh lÃu quân sá»±. Ông ná»™i Ä‘i lÃnh Pháp, đến tôi là sÄ© quan là m việc chung vá»›i Mỹ, còn nó, là lÃnh biên chế thá»±c thụ cá»§a quân đội Mỹ. Không ai có được kết cục an nhà n như trong phim, trong sáchâ€.
Hồi ở Việt Nam ông từng cứu giúp nhiá»u con cháu. Tá»± tay ông đưa thằng A vá» háºu cứ, nhá» bạn bè đưa thằng B vá» bá»™ chỉ huy sư Ä‘oà n... má»™t cú Ä‘iện thoại vá»›i lá»i gá»i gắm thằng con đứa cháu được đưa vá» chá»— an toà n. Nhá»› thá»i có quyá»n thế mà tiếc.
Ở Mỹ, ông không thể giúp gì cho ai. Ông phải nhìn thằng cháu trở thà nh ngưá»i thương táºt. Ở tuổi ông, thá»i đã qua, chẳng ai còn nghe ông dù lá»i ông nói vẫn còn ý nghÄ©a. Từ nó, ông nhìn thấy mình còn là nh lặn nhưng không khác gì thương táºt.
Ông leo lên chiếc tà u hải quân ngà y 29/3/1975 chạy sang đảo Guam. Từ ngà y bắt đầu nắm chức trung đoà n trưởng ông đi vỠbằng trực thăng, máy bay, xe jeep. Lên chức, ông đi từ Quảng Trị vỠSà i Gòn bằng máy bay phản lực.
Gia đình ông cÅ©ng hưởng lây những phương tiện di chuyển đó. Ngà y chạy là ng từ Huế vá» Äà Nẵng bằng trá»±c thăng; trá»±c thăng bốc hết gia đình. Ông nhá»› lại trong lúc tiếng cánh quạt ầm ầm phÃa trên, cả nhà cuống cuồng thu dá»n được thêm chút nà o hay chút nấy.
Cảnh chạy trốn ai ngá» có ngà y phải vướng. Trá»±c thăng bay trên, xe quân sá»± xe đò chở ngưá»i chạy loạn phÃa dưới như chạy Ä‘ua vá»›i trá»±c thăng. Ở những chá»— tiếp xăng, trá»±c thăng phải xếp hà ng như xe Honda xếp hà ng đổ xăng.
Vá» Äà Nẵng mấy ngà y chưa kịp hoà n hồn phải chạy tiếp. Mạnh ai chạy nấy tìm đưá»ng thoát vá» Sà i Gòn. Từ Sà i Gòn ông leo lên tà u hải quân vá»›i cái túi bên vai chứa huy chương, bằng tưởng lục, hình chụp chung vá»›i tướng tá Mỹ... ông tin rằng mấy món đó sẽ giúp ông đỡ phải giải thÃch vá»›i ngưá»i Mỹ vì ông thiếu Anh ngữ.
Ngà y 28/4/1975, tay cố vấn Mỹ Peter gặp riêng ông khuyên rằng, “đưa ngay gia đình đến tại số ... Ngô Thá»i Nhiệm, quáºn 1, (CÆ¡ quan USAID) để lên danh sách Ä‘i Mỹ. Còn ông theo tôiâ€. Ông đã chạy từ Quảng Trị vá» Äà Nẵng, rồi chạy tiếp vá» nhà Sà i Gòn. Vừa chạy vừa nghe ngóng. Hình như má»i ngưá»i đã chạy trước bỠông lại.
Chân dung Äặng Thùy Trâm chụp năm 1960
Hẹn gặp Peter ở Ngô Thá»i Nhiệm buổi chiá»u, buổi trưa ông và o Bá»™ Tổng tham mưu thấy trống trÆ¡n quân tướng nhưng há»—n loạn vô chừng. Tạt qua Tân SÆ¡n Nhất ông bị Quân cảnh chÄ©a súng ra lệnh quay lui. Má»›i chưa chi mà chẳng ai nể ai.
Vá» lại Ngô Thá»i Nhiệm không gặp gia đình cÅ©ng không gặp Peter. Nhân viên ngưá»i Mỹ chạy lung tung. Có ai đó nói nên chạy tá»›i tòa đại sứ. ÄÆ°á»ng sá chen cháºt xe cá»™, quân trang súng ống vứt đầy đưá»ng. Má»™t tay đệ tá» nháºn ra ông, nó nói Ä‘i vá»›i nó xuống bến Bạch Äằng kẻo không kịp.
Ông có nhiá»u bạn bè bên hải quân. Ông quýnh quáng tạt qua nhà cÅ©, vÆ¡ chiếc túi xách. Thằng đệ tá» dẫn ông chen lấn trong dòng ngưá»i xuống tà u. “Qua tá»›i Guam tôi gặp lại ngưá»i nhà ,†ông nói nhá».
TÃnh lại, ông đã buá»™c phải bá» tỉnh bá» lÃnh bá» quyá»n chức, bá» dân... để chạy. Ông nói: “ Chẳng còn thể thống gì ngay khi quả đạn pháo cá»§a địch rÆ¡i trúng mái nhà tỉnh đưá»ngâ€. Tiếng nổ chát chúa trên không như lá»i cảnh cáo rằng “có chân hãy chạy lẹâ€.
Từ mấy năm qua, hình ảnh những mùa hè đỠlá»a, tổng công kÃch Máºu Thân, đã hằn sâu ấn tượng kinh hoà ng và o đầu ngưá»i lÃnh, bởi váºy nghe tiếng đạn pháo vá»t qua đầu nổ tung phÃa trước, ai nấy nÃn thở hú hồn, rồi mạnh ai nấy chạy. Lúc chạy chết, quan quân dân sợ chết như nhau.
Ông chạy chung vá»›i nhóm cố vấn Mỹ bằng trá»±c thăng nên khá»i phải cởi quần áo lÃnh mặc quần áo thưá»ng dân ngụy trang. Vợ con ông được Ä‘i trước vá»›i đám nhân viên Mỹ, Phi. Nhóm Ä‘i trước có thì giá» thu gom tà i sản thà nh gói nhẹ. Ông chạy sau chỉ mang túi xách đựng giấy tá», huy chương và bằng tưởng lục.
Hồi loạn lạc ai nấy mặt xanh như nhau. Lên máy bay Air America bay từ Äà Nẵng vá» Sà i Gòn cả nhà bị dồn ngồi sụp trên sà n tà u như chở bò. Ghế ngồi dà nh cho nhân viên Mỹ. Lúc cái sống ká» cái chết sát chẳng ai còn sợ nhục.
Lúc nhúc trong hầm tà u hải quân vá»›i dân chạy mấy ngà y trá»i ông má»›i được hạm trưởng vị tình kêu lên boong cho nhìn biển xanh. Má»›i mấy ngà y lênh đênh mà ai nấy cÅ©ng như... tù. Nhìn quanh tháºt chán ngán, tháºt sợ. Trên tà u dân Ä‘i hôi chia nhóm dà nh nước dà nh thức ăn như hải tặc chÃnh cống. Trong lúc cảnh ăn uống má»—i ngà y cá»§a quan quân cÅ©ng bầy hầy già nh giáºt không kém.
Tay Mỹ trắng phụ trách thanh lá»c di dân nhìn ông từ đầu xuống chân. Bá»™ quân phục có lon lá đầy đủ bị lấm bẩn cả tuần lá»…. Äúng là tà n quân. Ông đưa tay chà o, nó không chà o trả, mặt nó lạnh nhách. Nó há»i ông, ông lắc đầu. Hồi trước cần trao đổi bà n bạc có phiên dịch riêng, nay ông chỉ có lắc đầu. Ngưá»i thông ngôn được gá»i đến và nói gì đó vá»›i tay thanh lá»c.
“Chú cởi bá» cấp báºc rồi nói chuyện. Ở đây không có quan hay lÃnh. Chỉ có ngưá»i tỵ nạn và ban tiếp nháºn ngưá»i Mỹ†- Ngưá»i thông ngôn nói lại lá»i ngưá»i Mỹ ngồi trước mặt nghe như tiếng máy thâu băng. Ông dợm đưa huy chương bằng tưởng lục cho nó biết... cặp mắt xanh lè cá»§a tay Mỹ nhác thấy, phất tay. “Nó nói chú vứt mấy món đó Ä‘i. Ở đây không ai xà iâ€.
Ngưá»i thông ngôn vừa nói vừa đưa tấm giấy nói ông khai lý lịch và nguyên do chạy đến Guam. Ông muốn quát lên má»™t tiếng to cho hả tức nhưng không dám. Từ bữa tách bến ông nghiến răng báºm gan nuốt không biết bao nhiêu cá»±c nhục. Ông ôm chặt túi xách, ngồi xuống khai.“Ba mươi mấy năm qua tôi vẫn còn nhá»› buổi đón tiếp đóâ€, ông nói.
“Qua tá»›i đây ngưá»i Mỹ đối xá» vá»›i sÄ© quan cao cấp cÅ©ng có chút gì đặc biệt chứ, thưa ông?†- Tôi há»i an á»§i nhưng không thể hình dung khuôn mặt ngưá»i quen nhiá»u năm chưa gặp Ä‘ang cầm Ä‘iện thoại bên kia đầu dây.
Tôi đã từng là m việc giúp ông trên căn cứ Tiger, Quảng Ngãi năm 1969, tôi từng gặp lại ông tại Chi khu Gio Linh, Quảng Trị, ngà y 28/3/1972. Hồi đó Ä‘i bên ông là cố vấn Mỹ, là cáºn vệ. Tôi nhá»› rõ khuôn mặt ông, ngưá»i Ä‘ang lên chức gặp thá»i trong chiến tranh. Nhưng qua mấy lần tiếp xúc vá»›i bà gần đây, tôi có thể tưởng tượng gia cảnh cá»§a ông không sung túc như nhiá»u sÄ© quan cao cấp khác.
Thá»±c tế, mấy chục năm được nương náu trên đất Mỹ nhưng nhiá»u ngưá»i vẫn chưa tìm ra cÆ¡ há»™i là m già u trên miá»n đất hứa. Tiếc cho hỠđã quá tuổi xông xáo. Im lặng đến mấy chục giây đồng hồ, có tiếng ho nhẹ, rồi tiếng nói bên kia nghe chán ngắt, “cÅ©ng giống như bao nhiêu ngưá»i khác thôi. Äặc biệt gì, mình hết thá»i rồi!â€.
Lê Thà nh Giai- Theo : TPO
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: