Ghi chú đến thành viên
Go Back   4vn.eu > Kiến thức > Thế Giá»›i Muôn Mầu > Sách - Tài liệu > Tá»§ sách Lịch sá»­ - Äịa lý > Lịch Sá»­
Gởi Ãá» Tài Má»›i Trả lá»i
 
Ãiá»u Chỉnh
  #1  
Old 07-04-2008, 07:12 PM
tarta12a's Avatar
tarta12a tarta12a is offline
Cái Thế Ma Nhân
 
Tham gia: Feb 2008
Bài gởi: 1,035
Thá»i gian online: 35 phút 40 giây
Xu: 0
Thanks: 0
Thanked 35 Times in 18 Posts
ÄÔI ÄIỀU VỀ CON NGƯỜI VÀ GIAI THOẠI BA GIAI TÚ XUẤT - VÅ© Văn Luân

Ba Giai Tú Xuất đã có má»™t thá»i nổi danh khắp Hà Thành vá» những chuyện nghịch ngợm. Biết vậy, nhưng vá» con ngưá»i, gốc tích thế nào thì chẳng ai tưá»ng tận. Ngưá»i ta chỉ biết và hiểu các ông qua truyá»n miệng và các truyện ghi chép sau này gá»i là truyện cưá»i hoặc giai thoại. Chính ngưá»i nghe, ngưá»i kể, ngưá»i sưu tầm biên soạn thành văn bản cÅ©ng chẳng hiểu gì hÆ¡n ngoài các truyện kể lưu truyá»n trong dân gian đã biến hóa qua nhiá»u thế hệ và tiếp nhận nhiá»u cách nhìn, cách hiểu khác nhau mà không má»™t ai giám quyết Ä‘oán nó là thá»±c hay hư, đúng hay sai. Mà nói cho cùng thì đúng hay sai cÅ©ng chẳng ai bắt bẻ được, vì bản thân nó đã là sản phẩm văn hóa tinh thần dân gian trong quá trình hình thành và phát triển. Má»™t Ä‘iá»u cÅ©ng cần nói rõ hÆ¡n, chính hai con ngưá»i ấy má»™t phần là không thấy lịch sá»­ ghi chép, má»™t phần là do lai lịch bản thân hai ông trong bối cảnh lịch sá»­ xã há»™i lúc đó có nhiá»u Ä‘iá»u đánh giá phức tạp, nên cÅ©ng chẳng ai quan tâm đến việc khảo cứu lai lịch cá»§a các cá nhân ấy làm gì.

Nay lịch sá»­ đã Ä‘i qua trang má»›i. Những chuyện vá» Ba Giai Tú Xuất, dẫu chẳng phải là má»™t vấn đỠlá»›n lao, hệ trá»ng trong lịch sá»­ thì nó cÅ©ng là má»™t hiện tượng văn hóa đã má»™t thá»i xôn xao dư luận khắp Hà Thành sau những ngày Hà Ná»™i Ä‘au thương và anh dÅ©ng chống lại cuá»™c xâm lược cá»§a thá»±c dân Pháp lúc chúng đánh chiếm thành. Không chỉ là má»™t hiện tượng văn hóa đối vá»›i thá»i Ä‘iểm lịch sá»­ lúc đó mà còn là má»™t hiện tượng có liên quan đến việc nhận diện má»™t dòng văn há»c trong kho tàng truyện cưá»i dân gian nước ta qua các văn bản kể vá» Ba Giai Tú Xuất đã lưu truyá»n và Ä‘ang in ấn phát hành hiện nay.

Trong kho tàng truyện cổ dân gian nước ta có nhiá»u chuyện kể. Äó là má»™t truyện cổ tích cố sá»±, là má»™t giai thoại, lại có khi là má»™t truyện cưá»i có chứa đựng ná»™i dung phản kháng các thế lá»±c xã há»™i được dân gian hóa thành những con ngưá»i tài giá»i vá»›i những nét trí tuệ sắc sảo khác thưá»ng ví như các truyện Trạng Quỳnh, Trạng Lợn, Trạng Quét, trạng Bá» Ao (còn gá»i là Tả Ao)… Nó ra Ä‘á»i, tồn tại, biến hóa và phát triển theo phương thức truyá»n miệng qua nhiá»u địa phương, nhiá»u thế hệ, và bao giá» cÅ©ng bắt đầu từ má»™t con ngưá»i thá»±c, việc thá»±c sinh ra trong má»™t hoàn cảnh lịch sá»­ nhất định được dân chúng ghi nhận.

Ba Giai Tú Xuất là má»™t dạng chuyện kể như thế. Nó được truyá»n Ä‘i và phát huy tác dụng riêng trong những bối cảnh lịch sá»­ xã há»™i định qua ngưá»i nghe, ngưá»i kể, ngưá»i ghi chép và biến hóa qua các địa phương, qua cách nhìn cá»§a má»—i ngưá»i… Các chuyện kể đầu tiên là chuyện kể vá» Ba Giai. Chuyện như sau:

Sau khi kinh thành thất thá»§, Hoàng Diệu tuẫn tiết, Ä‘i đến đâu khắp Hà Thành ngưá»i ta cÅ©ng thấy má»i ngưá»i túm năm tụm ba đàm tiếu và kể cho nhau nghe những mẩu chuyện hài hước vá» bốn viên quan văn võ có trá»ng trách cá»§a triá»u đình trong việc giữ thành đã hèn nhát lẻn trốn hoặc vô liêm sỉ bắt tay vá»›i giặc, mở cá»­a thành cho giặc vào… Kèm theo má»—i chuyện kể ấy, ngưá»i ta còn truyá»n tay nhau 4 bài thÆ¡ nôm chép tay bêu riếu 4 viên quan ấy tương truyá»n là cá»§a Ba Giai ngưá»i làng Hồ Khẩu. Khi Hà Ná»™i đã trở thành nhượng địa, rồi thuá»™c địa cá»§a Pháp thì khắp phố phưá»ng Hà Ná»™i từ trong công sở đến ngoài đưá»ng phố ngưá»i ta lại thấy xuất hiện nhiá»u chuyện hài hước diá»…u cợt quan huyện Thá» và những kẻ vô liêm sỉ do có thành tích nịnh bợ Tây, hoặc khéo léo khôn ngoan luồn lá»t chúng mà có được má»™t chút địa vị, hoặc trở nên giàu có thì vênh vang hách dịch, trưng diện lăng xăng, lên xe xuống ngá»±a, má» Ä‘ay, bài ngà áo gấm xúng xính, lá»™m nhá»™m khoe mẽ khắp phố phưá»ng đã làm cho nhiá»u ngưá»i bất bình. Sau má»—i câu chuyện kể, lại thấy ngưá»i ta truyá»n miệng theo má»™t bài thÆ¡ và nói nhá» vá»›i nhau là cá»§a ông Ba Giai, ngưá»i làng Hồ Khẩu. Những chuyện kể và những bài thÆ¡ nôm diá»…u cợt ấy, sau này Ä‘á»u thấy có ghi trong các sách văn há»c sá»­ và hợp tuyển thÆ¡ văn yêu nước có chú thích tương truyá»n là cá»§a Ba Giai.

Tên tuổi buổi đầu cá»§a Ba Giai xuất hiện trước dân chúng là như vậy. Sau lại thấy có má»™t số chuyện nghịch ngợm diá»…u cợt việc quan Thượng Giai dá»±ng chùa bên hồ Gươm và lại có cả chuyện diá»…u cợt đùa vui má»™t nhà sư xin oản chuối… Không rõ Ba Giai gặp và kết bạn vá»›i Tú Xuất như thế nào, vào lúc nào. Theo tài liệu cá»§a ông Lữ Huy Nguyên kể lại trong bản kể vá» truyện Ba Giai Tú Xuất cá»§a mình qua lá»i kể cá»§a giáo sư Nguyá»…n Tưá»ng Phượng thì hai ông thưá»ng gặp gỡ rá»§ nhau chÆ¡i bá»i vào thá»i gian giữa hai lần Pháp đánh chiếm thành Hà Ná»™i (1872-1882). Lúc đó Ba Giai Ä‘ang theo há»c cụ cá»­ Tiến Song Ngô Văn Dạng ở trưá»ng Äại Tập Kim Cổ gần ngôi nhà số 7 phố Hàng Bè, nÆ¡i thân mẫu cá»§a giáo sư buôn bán ở đó. Có lẽ cùng từ quan hệ há»c hành thi cá»­ mà hai ông kết thân vá»›i nhau. Ba Giai xuất thân trong má»™t gia đình có truyá»n thống há»c vấn, mặc dù không đỗ đạt cao. Ông ná»™i và chú ruá»™t Ä‘á»u làm quan huyện thừa. Cha làm nghá» thuốc phúc hậu và đức độ. Bản thân Ba Giai thông minh há»c giá»i, có tài làm thÆ¡ nôm, nhưng việc há»c hành không đạt. Gặp hoàn cảnh đất nước loạn lạc, ông đã nghỉ há»c lập má»™t xưởng in sách tam tá»± kinh ngay ở trong làng gá»i là nhà sách Quảng Văn để sinh sống và có Ä‘iá»u kiện há»c há»i giao lưu vá»›i bạn bè. Ông là ngưá»i con thứ ba cá»§a cụ Nguyá»…n Äình Báu tên là Giai nên dân làng thưá»ng gá»i là Ba Giai. Chính tá»™c phả cá»§a dòng há» này là do má»™t ngưá»i cháu chi trưởng chắp bút, ông viết đỠtá»±a. Còn Tú Xuất là con má»™t đốc há»c Hà Ná»™i, gốc ở Thanh Hóa hoặc Nghệ An thưá»ng trú ở xã Phương Trung huyện Thanh Oai tỉnh Hà Äông xưa, nay là Hà Tây, đến Tú Xuất là Ä‘á»i thứ tư. Tú Xuất cÅ©ng thuá»™c dòng há» Nguyá»…n Äình nhưng không phải cùng gốc vá»›i Ba Giai. Ông là con trai trưởng cá»§a cụ Nguyá»…n Äình Lập. Cụ Lập đỗ cá»­ nhân năm Gia Long thứ 12 (1812), là đốc há»c Hà Ná»™i, có thá»i gian cụ đã làm đốc há»c lục tỉnh, là giám khảo khoa thi hương ở Nghệ An. Vì có con trai là Tú Xuất gà bài cho bạn bị lá»™ nên cụ Lập bị truất chức làm giáo thụ (theo sách các ông nghè thá»i Nguyá»…n). Ông ná»™i Tú Xuất là Nguyá»…n Äình Linh. Hai ông chú cá»§a Tú Xuất cÅ©ng đỗ sinh đồ làm giáo thụ. Như vậy dòng há» Tú Xuất cÅ©ng là dòng há» có há»c vấn. Cha có quyá»n lá»±c không lá»›n nhưng có quan hệ rá»™ng rãi vá»›i nhiá»u nhà khoa bảng và quan chức trong tỉnh. Vá»›i Tú Xuất, ông có há»c hành lăn lá»™n nhiá»u năm vá»›i khoa cá»­. Thông minh, tri thức hÆ¡n ngưá»i, nhưng năm lần qua trưá»ng thi hương, ông vẫn không vượt qua được vÅ© môn để thành ông nghè, ông cống. Có lẽ vì trái duyên vá»›i khoa bảng nên ông đã kết thân vá»›i Ba Giai rồi trở thành má»™t cặp bài trùng trong các chuyện nghịch ngợm. Thế là má»™t lần nữa trên đất Hà Thành lại rá»™ lên các chuyện mà má»i ngưá»i cho là "táo trá»i" là "bạo thiên nghịch địa", dân chúng thì nhiá»u ngưá»i khen và cảm phục. Còn nhà cầm quyá»n và má»™t số kẻ bị chá»c ghẹo thì lên án, kết tá»™i, phỉ báng gieo lên đầu hỠđủ má»i Ä‘iá»u xấu xa. Có lẽ chưa bao giỠở đất Hà Thành văn hiến nghìn năm này lại có những chuyện tha hóa vỠđạo đức và phẩm giá cá»§a con ngưá»i như ở thá»i kỳ này. Nói như má»™t số các soạn giả vá» sách Ba Giai Tú Xuất đã viết thì đó là má»™t xã há»™i đã suy đồi, ká»· cương đổ nát. Quan lại rặt là má»™t lÅ© cướp ngày, mà trưá»ng thi chỉ còn là má»™t cái chợ đấu giá. Trong cái xã há»™i giao thá»i ấy, đồng tiá»n bắt đầu lên ngôi thống trị, nó len lá»i vào má»i lÄ©nh vá»±c cá»§a Ä‘á»i sống con ngưá»i, Ä‘iá»u khiển má»i công việc, khiến ngay cả những nhà nho xưa, dù đỗ đạt làm quan hay ngồi dạy trẻ thậm chí là Ä‘i cầy, há» nghiêm khắc là thế, mà nay có má»™t số ngưá»i cÅ©ng chẳng coi liêm sỉ, lòng tá»± trá»ng và cả lòng tá»± tôn dân tá»™c là gì nữa.

Trong bối cảnh xã há»™i nhiá»…u nhương đó, lúc ban đầu ngưá»i ta thấy xuất hiện các trò nghịch ngợm diá»…n ra trên đất Hà Äông, do thầy trò con ông đốc há»c Hà Ná»™i gá»i là Tú Xuất gây ra. Sau, có Ba Giai tham dá»± thì các chuyện nghịch ngợm dân chúng đồn đại là các ông chẳng từ má»™t đối tượng nào. Từ quan tổng đốc, tri phá»§ tri huyện, chánh tổng lý hương, hào lý ở địa phương đến những ngưá»i buôn bán ở chợ tỉnh chợ quê. Há»… cứ thấy há» nghênh ngang cậy tiá»n, cậy quyá»n thế để ức hiếp kẻ khác yếu hÆ¡n mình, ngứa mắt là hai ông chá»c ghẹo gây cưá»i để làm nhục há» cho bõ ghét. Thế là Ba Giai trở thành má»™t cặp bài trùng vá»›i Tú Xuất. Từ việc căm ghét bá»n chó săn tay sai, nịnh bợ Tây dùng lá»i thÆ¡ trào lá»™ng chế diá»…u chúng, Ba Giai đã cùng Tú Xuất biểu lá»™ thái độ bất bình, không chấp nhận cái trật tá»± xã há»™i đó bằng trí tuệ theo cách riêng cá»§a mình để đánh gục uy thế cá»§a chúng bằng cách phÆ¡i trần bản chất và bá»™ mặt thá»±c cá»§a chúng ra trước đông đảo quần chúng. Các trò nghịch ngợm bằng trí thông minh đầy chất hài thể hiện qua từng câu nói, lối nghÄ©, lối hành động ấy (trừ má»™t số truyện nhảm nhí thô tục các soạn giả gán ghép vào sau này) khiến ta liên tưởng đến các truyện Trạng Quỳnh. Có thể nó không nhẹ nhàng thâm thúy và sâu cay bằng các trò nghịch ngợm cá»§a ông Trạng ấy, nhưng rõ ràng là nó đã hạ gục được nhiá»u đối tượng mà ông ta cho là quái ác nhất và cả những đối tượng mà từ xưa "Phụ mẫu chi dân", làm cho chúng nhục nhã ê chá» chỉ còn có cách chết đứng hoặc cúi đầu mà xin buông tha trước tiếng cưá»i hả hê cá»§a quần chúng má»›i thôi. Có lẽ cÅ©ng vì vậy mà ông Lữ Huy Nguyên đã coi các trò nghịch ngợm cá»§a Ba Giai Tú Xuất là các trò quái ác, nhưng đáng yêu. Còn đông đảo quần chúng thì coi sá»± xuất hiện cá»§a hai ông như má»™t vị cứu tinh. Các ông xuất hiện bất kỳ ở những nÆ¡i nào có cái xấu cái ác ngá»± trị, dân chúng cho là "thế thiên hành đạo". Hiện thá»±c và sá»± thá»±c vá» hai con ngưá»i này lúc ban đầu là vậy, nhưng rồi khi nó biến thành giai thoại, tức là chuyện kể vá» những con ngưá»i thông minh tài giá»i có trí tuệ sáng suốt hÆ¡n ngưá»i được quần chúng ngưỡng má»™, rồi biến thành truyện cưá»i được ngưá»i nghe, ngưá»i kể truyá»n miệng thêm thắt, đặc biệt là khi nó đã được thể hiện thành văn bản qua nhiá»u thế hệ, nhiá»u địa phương, được má»i ngưá»i thêm thắt, gán ghép thêm chuyện này chuyện khác vào hoặc hư cấu theo yêu cầu thẩm mỹ cá»§a mình cho phù hợp thì các truyện ấy đã biến hóa trong quá trình tồn tài và phát triển thành truyện vá» má»™t nhân vật khác, không phải là con ngưá»i cá»§a Ba Giai Tú Xuất nữa rồi. Äấy là chưa nói đến chuyện khi ngưá»i chép truyện hư cấu biến nhân vật ấy thành má»™t Ä‘iển hình xấu theo cách nhìn cá»§a cá nhân mình.

Tình hình ấy đã dẫn tá»›i tình trạng hiện nay có nhiá»u bản kể khác nhau, không phân biệt được bản quyá»n. SÆ¡ bá»™ từ cuốn Ba Giai Tú Xuất cá»§a ông Trương VÄ©nh Ký xuất bản năm 1882 đến nay có khá nhiá»u bản kể. Lấy má»™t số mốc từ xa nhất đến gần đây thì có: Ba Giai (Truyện giải buồn) cá»§a Nguyá»…n Nam Thông do Nhật Nam thư xã ấn hành năm 1934; Tú Xuất chÆ¡i ngông 4 tập cá»§a Nguyá»…n Nam Thông do tân dân thư quán xuất bản năm 1936 và 1938; Ba Giai Tú Xuất do nhà xuất bản Äồng Tháp xuất bản năm 1990; Ba Giai Tú Xuất tái bản lần thứ tư cá»§a Tú Tân do nhà xuất bản Thanh Niên xuất bản năm 2000; Truyện Ba Giai Tú Xuất cá»§a Lữ Huy Nguyên do nhà xuất bản văn há»c xuất bản năm 2003; Ba Giai Tú Xuất cá»§a Nhân Văn do nhà xuất bản Thanh Niên xuất bản năm 2005.

Các soạn giả trên đã nghe, đã kể, đã viết vỠBa Giai Tú Xuất như thế nào?…

Trước hết má»™t soạn giả là đồng hương vá»›i Tú Xuất ở Thanh Oai Hà Äông, ngưá»i đã được cháu Tú Xuất cung cấp tài liệu cho ông hoàn thành 4 cuốn viết vá» các trò chÆ¡i ngông cá»§a Tú Xuất, trong lá»i giá»›i thiệu sách cá»§a mình ông đã coi Ba Giai Tú Xuất là những quái vật Hà Thành. Riêng đối vá»›i Ba Giai, ông cho là má»™t ngưá»i lãng mạn giang hồ, tinh ma quá»· quái đứng đầu nhiá»u tổ chức nguy hiểm như đứng đầu má»™t băng đảng du côn 400 thằng ở Hà Thành - là há»™i trưởng trung ương thống lÄ©nh 8 chi đảng kẻ cắp rải rác khắp 8 cá»­a ô Hà Thành - là tổng giám sát 2000 thằng há»§i chia làm ngót trăm chi bá»™ đóng rải rác ở khắp Bắc Kỳ có tổng bá»™ đặt ở đình Ô Äông Mác Hà Ná»™i - Äặc biệt là ông còn giữ chức tổng thanh tra cho má»™t há»™i trinh thám đủ cả sư sãi, cô đầu, nhà thổ, trá»™m cắp, ăn mày… chuyên việc dò thám các tin tức binh gia bên triá»u đình để mật báo cho mấy đảng giặc lá»›n Ä‘ang đánh phá quanh Bắc Kỳ lúc bấy giá».

Vá» phần truyện, ông có chép 13 truyện chÆ¡i bá»i nghịch ngợm cá»§a Ba Giai, trong đó có tá»›i 4 truyện Ä‘i chÆ¡i nhà thổ quỵt tiá»n và lừa đảo, 3 truyện khác là các truyện lừa đảo ăn cắp, ăn hàng quỵt ở chợ và ở quán ăn. Những chuyện này không rõ là ông sưu tầm ghi chép lại từ trong dân gian lúc đó, hay là ông đã lấy các chuyện đã xảy ra ở xã há»™i thá»i ông sống vào những năm từ 1930 đổ vá» sau, để gán ghép vào theo yêu cầu thẩm mỹ cá»§a mình nhằm chứng minh cho những lá»i giá»›i thiệu và Ä‘á»c các truyện ông Thông ghi chép thì quả thá»±c Ba Giai là má»™t nhân vật thiên hạ ở Hà Thành gá»›m mặt là phải lắm.

Sá»± thá»±c không phải là như thế. Äá»c lại những bài thÆ¡ nôm và các chuyện kể kèm theo mà dân chúng Hà Thành cùng các tài liệu từ xưa ghi chép tương truyá»n là cá»§a Ba Giai đã giá»›i thiệu ở trên thì thá»i kỳ lịch sá»­, xã há»™i Ba Giai sống và được chứng kiến, má»›i chỉ là giai Ä‘oạn từ Pháp đánh chiếm Hà Ná»™i, Hà Thành thất thá»§ đến những năm Hà Ná»™i má»›i bắt đầu trở thành nhượng địa cá»§a Pháp (sau năm 1888) mà thôi. Năm 1892, khi các cuá»™c khởi nghÄ©a cá»§a nhân dân hai tỉnh Hà Äông và SÆ¡n Tây do ông Tư So lãnh đạo bị dập tắt thì Ba Giai Tú Xuất đã vắng bóng ở Hà Thành rồi. Lúc đó cái tệ chÆ¡i nhà thổ chưa đến mức công khai và tha hóa đến mức như truyện kể. Nhà cầm quyá»n và quan huyện Thá» lúc bấy giá» có bầy ra cái lệnh cấm **, nhưng chúng vẫn thậm thụt dẫn các ông Tây vào nÆ¡i có gái chứa thì chính Ba Giai (theo lá»i truyá»n) đã làm bài thÆ¡ nôm cùng tên diá»…u cợt cái chá»§ trương giả nhân, giả nghÄ©a cá»§a chúng, nhằm móc tiá»n cá»§a những cô gái bất hạnh. CÅ©ng theo những lá»i truyá»n thì sau năm 1892, Ba Giai đã cùng Tú Xuất vào Sài Gòn. Theo sách Việt Nam ca trù biên khảo cá»§a ông Äá»— Bằng Äoàn xuất bản năm 1962 thì lúc ở Sài Gòn, Ba Giai có Ä‘i chÆ¡i hát Ả đào. Mà chÆ¡i hát Ả đào lúc đó vẫn còn là má»™t cái thú thanh tao cá»§a các giai nhân mặc khách, chưa tiêm nhiá»…m cái văn hóa nhục dục theo kiểu phương Tây nhập vào. Ba Giai lúc bấy giá» cÅ©ng đã lâm vào bế tắc trong cuá»™c sống, muốn mượn tiếng đàn, tiếng phách và lá»i ca cá»§a ngưá»i đẹp để rãi bày tâm sá»±. Trong kho tàng Ca trù mà ông Äá»— Bằng Äoàn sưu tập còn lưu lại hai bài thÆ¡ nôm: Cá»§a Ä‘á»i vẫn thế và Lá»›n đầu to cái dại do ông sáng tác để ca cùng ngưá»i đẹp lúc đó. Thá»±c tế như thế. Trong nhiá»u bản chép từ xưa cÅ©ng không thấy chép các truyện Ba Giai Ä‘i chÆ¡i gái nhà thổ nhảm nhí như vậy, trừ bản kể cá»§a ông Nguyá»…n Nam Thông ghi chép vào thá»i kỳ các tệ nạn ấy đã trở thành má»™t sản phẩm văn hóa hết sức đồi bại cá»§a xã há»™i thá»±c dân mà các nhà văn hiện thá»±c, phê phán như Nguyên Hồng và VÅ© Trá»ng Phụng đã nêu lên trong sáng tác cá»§a mình. Các bản kể khác không ghi chép, hẳn không phải là không có lý do. Còn các lá»i kết tá»™i không phải bàn nhiá»u cÅ©ng đã rõ. Chỉ có giá»ng lưỡi cá»§a nhà cầm quyá»n má»›i có lá»i lẽ quy kết gay gắt như thế. Những ăn mày, kẻ cắp, du côn, ngưá»i há»§i ở đất Hà Thành đâu có được đưa vào những tổ chức chặt chẽ như thế. Nếu có là sá»± thật thì phải chăng chính đó lại là những tổ chức yêu nước cá»§a nhân dân Hà Ná»™i mà sá»­ sách Ä‘á»u có ghi chép ví như há»™i tín nghÄ©a. Há»™i gồm 500 ngưá»i lao động nghèo khổ do ông Dương Hữu Quang ngưá»i làng Äá»™ng Cừu huyện Thanh Oai, Hà Äông là thá»§ lÄ©nh thành lập năm 1883, há»™i Tri tri Bắc Kỳ gồm 2000 ngưá»i do ông Vương Quốc Chính, ngưá»i làng Cổ Am tỉnh Hưng Yên thành lập năm 1892 là thá»§ lÄ©nh. Há»™i có trụ sở đặt ở Hà Ná»™i. Äấy là chưa kể đến tổ chức yêu nước cá»§a ông Trần Vá»ng và tổ chức đánh Pháp cá»§a văn há»™i Thá» Xương gồm 200 ngưá»i do cá»­ nhân Ngô Văn Dạng đứng đầu thành lập từ sau lần thá»±c dân Pháp đánh chiếm thành Hà Ná»™i lần thứ nhất (1872). Má»™t tổ chức nữa cÅ©ng cần phải trả lá»i rõ câu há»i là "há»™i trinh thám, trong đó có cả sư sãi, cô đầu, ăn mày trá»™m cắp… chuyên việc do thám các tin tức binh gia cá»§a triá»u đình để bí mật cung cấp cho mấy đảng giặc lá»›n Ä‘ang đánh phá quấy rối xung quanh Bắc Kỳ là những tổ chức gì?… và mấy đảng giặc đánh phá, quấy rối xung quanh Bắc Kỳ là những đảng nào?… Phải chăng chính đó là lá»±c lượng các cuá»™c khởi nghÄ©a hưởng ứng phong trào Cần Vương mà lãnh tụ là Nguyá»…n Thiện Thuật và cụ Äá» Thám lúc bấy giá»!… Äấy là những tổ chức yêu nước cá»§a nhân dân Hà Ná»™i và các tỉnh xung quanh như Hà Äông, SÆ¡n Tây và Hưng Yên,… tá»± vÅ© trang để chống lại cuá»™c xâm lược cá»§a thá»±c dân Pháp trong khi triá»u đình đã tá» ra bất lá»±c… nên nhà cầm quyá»n đã coi các tổ chức đó là tổ chức nguy hiểm tá»±a như những dịch bệnh mà chúng gá»i là "những thằng há»§i".

Có thể Ba Giai không phải là ngưá»i đứng đầu các tổ chức ấy, nhưng là má»™t nhân vật có liên quan đến các lá»±c lượng và tổ chức yêu nước khi chúng đã ý thức được tác dụng cá»§a bài Hà Thành chính khí ca cùng vá»›i nhiá»u bài thÆ¡ nôm yêu nước khác mà dân chúng ở Hà Thành cho là cá»§a Ba Giai. Äó là sá»± thá»±c mà nhà cầm quyá»n đã ghép vào các chuyện nghịch ngá»m diá»…u cợt các quan chức không kể lá»›n nhá» cá»§a Ba Giai từ sau buổi Hà Thành thất thá»§ cùng vá»›i các chuyện nghịch ngợm cá»§a ông và Tú Xuất thành những hành động đối kháng có liên quan đến chính trị và an ninh xã há»™i. Ông Nguyá»…n Nam Thông đã đứng trên quan Ä‘iểm ấy để phê phán quy tá»™i Ba Giai là oan uổng cho ông.

Còn chuyện trong các bản kể khác, có bản lại hư cấu bịa đặt thêm má»™t số truyện trai gái tục tÄ©u cùng vá»›i những cuá»™c trả thù bạn tình vừa tàn ác vừa đểu cáng, không có má»™t chút giáo dục thẩm mỹ nào. Có thể nói trong má»™t số truyện, qua má»™t vài bản kể, ngưá»i chép truyện đã coi nhẹ hoặc xa rá»i ý tưởng thẩm mỹ ban đầu khi chuyện được truyá»n tụng trong dân gian, biến những chuyện kể vốn là những giai thoại rất đẹp vá» hai con ngưá»i thá»±c ở ngoài Ä‘á»i vốn thông minh có tài ứng xá»­, có lối nói, lối nghÄ© lúc nào cÅ©ng sắc sảo luôn tập trung mÅ©i nhá»n phản kháng vào cái xấu, cái ác, cái lố lăng, kệch cỡm cá»§a má»™t trật tá»± xã há»™i thối nát buổi giao thá»i dưới ách thá»±c dân. Nói như Nguyá»…n Nam Thông, mặc dù như lá»i ông đã kết tá»™i Ba Giai ở bên trên, khi nói đến tài năng cá»§a những con ngưá»i này, ông vẫn phải kính nể coi đó là những con ngưá»i tài trí. Ông thừa nhận Tú Xuất là má»™t ngưá»i dòng dõi trâm anh thế phiệt, má»™t ngưá»i có há»c vấn uyên bác, biện luận hùng hồn, mưu trí mẫn tiệp… Và ông cÅ©ng thừa nhận Ba Giai là má»™t chàng trai đĩnh ngá»™, có thể có sá»± nghiệp vẻ vang vang động bốn phương, lưu truyá»n thanh sá»­, chỉ vì vận há»™i nước nhà phải đến lúc Ä‘iên nguy mà ông trở nên lêu lổng. Cuối cùng ông Thông đã hạ má»™t lá»i khuyên má»i ngưá»i là "Chá»› nên chê trách cái Ä‘á»i phóng túng, lãng mạn cá»§a bá»n Ba Giai Tú Xuất".

Vá» phẩm hạnh và nhân cách cá»§a Ba Giai Tú Xuất là vậy. Còn các giai thoại đã trở thành truyện cưá»i, truyện tiếu lâm như đã nêu trên rõ ràng là các bản kể đã xa rá»i mục tiêu thẩm mỹ biến hai con ngưá»i thông minh vốn căm ghét cái xấu cái ác đã má»™t thá»i dÅ©ng cảm chống lại nó được quần chúng ngưỡng má»™, thành những Ä‘iển hình xấu cá»§a má»™t xã há»™i đã gây ra nhiá»u bất bình trong dân chúng. Như vậy từ việc lệch hướng mục tiêu thẩm mỹ, má»™t vài truyện đã mất dần chất dân gian trong ná»™i hàm cá»§a nó khiến dân chúng và ngay cả những ngưá»i làm công tác nghiên cứu cÅ©ng khó nhận diện nó là truyện gì trong kho tàng truyện cổ dân gian nước ta.

V.V.L



Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục này:

Tài sản của tarta12a

Trả Lá»i Vá»›i Trích Dẫn
Trả lá»i

Từ khóa được google tìm thấy
âèäåîíàáëþäåíèå, ba giai, ba giai tu xuat, ba giai tu xuat la ai, ba giai tu xuat pdf, ba giai va tu xuat, ba rai tu xuat, bagiai tuxuat, chuyen ba rai tu xuat, giai thoai ba giai, hai ba giai tiu xuat, su tich ba giai tu xuat, tieu lam ba giai tu xuat, tieu su ba giai tu xuat, tieulam bagiai tuxuat, truyên ba giai tu xuât, truyện vá» ba giai, truyen ba giai tu xuat, truyen na rai tu xuat, truyenchoiboi.com

Ãiá»u Chỉnh


©2008 - 2014. Bản quyá»n thuá»™c vá» hệ thống vui chÆ¡i giải trí 4vn.euâ„¢
Diễn đàn phát triển dựa trên sự đóng góp của tất cả các thành viên
Tất cả các bài viết tại 4vn.eu thuá»™c quyá»n sở hữu cá»§a ngưá»i đăng bài
Vui lòng ghi rõ nguồn gốc khi các bạn sử dụng thông tin tại 4vn.eu™