Cô gái ám sát hụt tướng Hoà ng Xuân Lãm cuối năm 1969
9:30, 12/11/2007
--------------------------------------------------------------------------------
… Khi bà Tiết mang vÅ© khà trong chiếc xách tay qua cầu Trịnh Minh Thế (nay là cầu Nguyá»…n Văn Trá»—i), để Ä‘i gặp Lãm thì bị lá»™. TÆ°á»›ng Lãm Ä‘Ãch thân đến gặp bà gầm lên: Vì sao muốn giết tui? Bà ung dung bảo: “Quê hÆ°Æ¡ng tui bị bom cà y đạn xá»›i, ngÆ°á»i chết đầy đồng cÅ©ng do ông chỉ huy bá»n lÃnh cà n quét, đánh phá. Tui giết ông để trả thù cho đồng bà o tui, cho quê hÆ°Æ¡ng tui...â€. TÆ°á»›ng Lãm tái mặt nghẹn lá»i.
Kỷ niệm vỠnhững tấm ảnh đã phai mà u
Loanh quanh há»i thăm những ngÆ°á»i dân ở khu phố má»›i bên bá» Äông sông Hà n, thuá»™c phÆ°á»ng An Hải Tây, TP Äà Nẵng, cuối cùng tôi cÅ©ng tìm được nhà bà Tiết. Cô gái má»™t thá»i được đám tÆ°á»›ng tá quân Ä‘á»™i Sà i Gòn ca tụng là “Ngôi sao quáºn IIIâ€, “Hoa khôi hạng nhất†bây giỠđã là má»™t bà lão ngoà i tuổi 73, tóc trắng hoa cau, Ä‘i đứng cÅ©ng phải có ngÆ°á»i dìu đỡ.
Cô cháu gái Trần Thị Lê gá»i bà Tiết bằng dì ruá»™t, cho biết, chừng 5 năm trở lại đây căn bệnh Ä‘au thần kinh của bà Tiết ngà y má»™t nặng hÆ¡n nên việc Ä‘i lại, nói năng cÅ©ng rất khó khăn. Song, bà Tiết vẫn nhá»› nhÆ° in vá» những ká»· niệm của má»™t thá»i son trẻ hoạt Ä‘á»™ng cách mạng nhÆ° má»™t chiến sÄ© tình báo ngay bên cạnh viên tÆ°á»›ng ngụy Hoà ng Xuân Lãm.
Chỉ cần lÆ°á»›t qua những tấm ảnh của bà Tiết chụp hồi còn con gái được phóng to treo trên bức tÆ°á»ng của phòng khách, tôi đã hiểu được vì sao má»™t tÆ°á»›ng ngụy khét tiếng chống Cá»™ng nhÆ° Lãm lại bị bà Tiết “há»›p hồnâ€. NhÆ°ng, đó chÆ°a phải là những tấm ảnh mà bà Tiết quý nhất.
Bà bảo chị Lê mở tủ mang ra cho tôi xem hai tấm ảnh trắng, Ä‘en đã phai mà u được bà cất giữ nhÆ° báu váºt. Má»™t tấm chụp ngôi nhà hai tầng bá» thế và tấm kia là ảnh bà Tiết sau ngà y giải phóng Äà Nẵng, ngồi bên số súng đạn được Ä‘Æ°a lên từ cái hầm bà máºt ngay dÆ°á»›i lòng đất của ngôi nhà .
Bà Tiết cháºm rãi kể rằng, trong ảnh là ngôi nhà cÅ© của bà , nó đã bị dỡ bỠđể phục vụ cho việc chỉnh trang, nâng cấp đô thị Äà Nẵng. Trong giai Ä‘oạn chiến tranh chống Mỹ khốc liệt 1965 - 1968, ngôi nhà từng là nÆ¡i chôn giấu vÅ© khà của bá»™ Ä‘á»™i và du kÃch. Äặc biệt, trong cuá»™c tấn công và nổi dáºy xuân Máºu Thân 1968, cÆ¡ quan chỉ đạo tiá»n phÆ°Æ¡ng của Quáºn ủy quáºn III, trá»±c thuá»™c Äặc khu Quảng Äà cÅ©ng đặt tại đây...
Bà Tiết hiện nay.
Bà Tiết nhá»› lại: Hôm ấy là 25 tết, có lẽ đánh hÆ¡i thấy có thể bị bá»™ Ä‘á»™i ta tấn công, bá»n địch bố ráp dồn dân An Hải vá» ngã năm trên Ä‘Æ°á»ng Ngô Quyá»n để thanh lá»c. Nhiá»u đồng chà lãnh đạo Quáºn ủy quáºn III xuống Nại NghÄ©a Ä‘Ã o thêm hầm bà máºt để giấu quân và má»™t số du kÃch cải trang hoạt Ä‘á»™ng hợp pháp cÅ©ng bị địch gom vá»...
Khi được biết chỉ huy cuá»™c bố ráp là Trung úy cảnh sát Äặc khu Äà Nẵng Hồ Xuân Nén, bà Tiết trang Ä‘iểm đôi chút, mặc áo dà i, vai mang túi xách nhá» vá» Ä‘i dạo phố. Biết bà quen vá»›i vợ tÆ°á»›ng Lãm, từ xa Nén đã Ä‘on đả chà o, rồi giá»›i thiệu bà vá»›i Nguyá»…n Văn Dinh là Trưởng phòng Cảnh sát Äà Nẵng, cùng tham gia chỉ huy bố ráp vá»›i y. Thế là , bà má»i chúng và bá»n lÃnh Ä‘ang canh gác ở ngã năm và o quán nÆ°á»›c bên Ä‘Æ°á»ng đãi má»™t chầu bia đến say túy lúy. Lợi dụng bá»n địch Ä‘ang lo chúc tụng bia bá»t lấy lòng ngÆ°á»i đẹp, các cán bá»™ và du kÃch của ta liá»n thoát khá»i vòng vây.
Äến 29 Tết, Quáºn ủy quáºn III cho đặt má»™t khẩu cối 82 ly trên sân thượng tầng hai nhà bà , nhằm bắn khống chế trung tâm SÆ¡n Trà , há»— trợ cho quần chúng nổi dáºy, đánh và o trụ sở và chi khu của bá»n địch ở bá» Äông sông Hà n...
NhÆ°ng rồi do bị lá»™, lá»±c lượng đặc công, biệt Ä‘á»™ng thà nh có lệnh rút vá» căn cứ lõm K20 ở Bắc Mỹ An. Tuy nhiên, bá»n địch cÅ©ng đã đón các ngả Ä‘Æ°á»ng nên má»i ngÆ°á»i phải nằm lại hầm bà máºt tại nhà bà Tiết, trong đó có đồng chà Năm Thông, Bà thÆ° Quáºn ủy quáºn III. Hầm hết chá»—, 14 cán bá»™, chiến sÄ© đặc công lên ở luôn trên sân thượng, chỉ phủ bạt lại để che mắt máy bay địch nhòm ngó. Bà Tiết cùng các con lo tiếp tế cÆ¡m nÆ°á»›c, sau đó tìm cách Ä‘Æ°a các anh vá» căn cứ an toà n...
Hiên ngang trước tòa án quân thù
Vừa xinh đẹp, lại hát hay, năm má»›i lên mÆ°á»i bà Tiết đã và o Ä‘á»™i văn nghệ Việt Minh ca hát, diá»…n kịch tuyên truyá»n phong trà o chống Pháp. Kháng chiến chống Mỹ, bà Tiết là cÆ¡ sở cách mạng trung kiên trong lòng đô thị Äà Nẵng.
Sau khi Hoà ng Xuân Lãm lên giữ chức TÆ° lệnh Vùng I chiến thuáºt, biết được vợ Lãm Ä‘am mê Ä‘i chùa và buôn láºu nên Tỉnh ủy Quảng Äà đã chỉ đạo các cÆ¡ sở cách mạng, biệt Ä‘á»™ng thà nh tìm má»i cách tiếp xúc để hùn hạp buôn bán “mượn Ä‘Æ°á»ng†váºn chuyển lÆ°Æ¡ng thá»±c, thuốc men ra vùng căn cứ của ta ở Äại Lá»™c, Äiện Bà n.
Bà Tiết được quáºn ủy quáºn III chỉ đạo tiếp cáºn vợ Lãm thu tháºp thông tin vá» những cuá»™c hà nh quân cà n quét, lùng sục cÆ¡ sở cách mạng dÆ°á»›i sá»± chỉ huy của tÆ°á»›ng Lãm để có phÆ°Æ¡ng án đối phó. Bà cÆ°á»i hóm hỉnh: “Tui tiếp cáºn và quen vợ Lãm trong má»™t lần Ä‘i chùa. Vợ Lãm Ä‘Æ°a tui vá» nhà , thấy tui Lãm cÅ©ng thÃch lắm. Từ đó, tui nhÆ° ngÆ°á»i thân của vợ chồng Lãm. Thỉnh thoảng, há» dùng xe Jeep chở tui Ä‘i đây, Ä‘i đó. Bá»n lÃnh, cảnh sát thấy tui là dáºp chân chà o kiểu nhà binh...â€.
Äến cuối năm 1969, bà Tiết được đồng chà Trần Văn Äán, (sau đó là nguyên Thiếu tÆ°á»›ng, Giám đốc Công an tỉnh QN-ÄN) lúc bấy giá» là Phó Bà thÆ° quáºn ủy quáºn I Äà Nẵng, kiêm chÃnh trị viên Quáºn Ä‘á»™i quáºn I, giao nhiệm vụ ám sát Hoà ng Xuân Lãm.
Äiá»u khó tin được là khi và o Thanh Quýt (Äiện Thắng, Äiện Bà n, Quảng Nam) gặp đồng chà Äán, bà Tiết đã Ä‘i nhá» xe ôtô do chÃnh Chủ tịch Quốc dân đảng Äà Nẵng là Trần Äăng SÆ¡n cầm lái. Äược chở ngÆ°á»i đẹp Ä‘i chÆ¡i, SÆ¡n mừng hà há»ng. Äâu ngá», bà Tiết Ä‘i nháºn mệnh lệnh và vÅ© khà để ám sát tÆ°á»›ng Lãm.
“Ông Äán giao cho tui má»™t khẩu súng ngắn vá»›i hai băng 13 viên đạn. Tháºt đáng tiếc là vụ ám sát bất thà nh...â€. Bà Tiết lắc đầu tiếc rẻ. Há»i ra má»›i biết, kế hoạch ám sát tÆ°á»›ng Lãm được bà Tiết thá»±c hiện đúng chỉ đạo của cấp trên.
Song, khi bà mang vÅ© khà trong chiếc xách tay qua cầu Trịnh Minh Thế (nay là cầu Nguyá»…n Văn Trá»—i), để Ä‘i gặp Lãm thì bị lá»™. TÆ°á»›ng Lãm Ä‘Ãch thân đến gặp bà gầm lên: Vì sao muốn giết tui? Bà ung dung bảo: “Quê hÆ°Æ¡ng tui bị bom cà y đạn xá»›i, ngÆ°á»i chết đầy đồng cÅ©ng do ông chỉ huy bá»n lÃnh cà n quét, đánh phá. Tui giết ông để trả thù cho đồng bà o tui, cho quê hÆ°Æ¡ng tui...â€. TÆ°á»›ng Lãm tái mặt nghẹn lá»i.
Sau đó, bá»n địch Ä‘Æ°a bà ra Toà xá» tuyên án 15 năm tù. TrÆ°á»›c đông đảo bá»n giặc, Lãm gặp bà hất hà m: “Chừng ấy cÅ©ng đủ cho cô rục xÆ°Æ¡ng trong tù rồi! Ai biểu Ä‘i là m Cá»™ng sảnâ€. Bà Tiết Ä‘iá»m nhiên trả lá»i: “Mạng sống tui giá» Ä‘ang ở trong tay ông thì kêu bao nhiêu năm tù không được. NhÆ°ng, biết đâu mai mốt tui vá» cÅ©ng có. Ông cứ ráng sống mà xem!...â€. Mà bà đã vá» tháºt.
Bá»n giặc Ä‘Æ°a bà đi khắp các nhà giam Thanh Bình, Gia Long, Kho đạn... dùng đủ thứ cá»±c hình tra tấn, song bà vẫn má»™t má»±c không khai ra cÆ¡ sở cách mạng. Mãi đến ngà y giải phóng Äà Nẵng, 29/3/1975, bà được má»™t chiến sÄ© Biệt Ä‘á»™ng thà nh Äà Nẵng và o cõng ra khá»i nhà giam Kho Äạn...
Long Vân
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: