I- Bá»I CẢNH LỊCH SỬ NƯỚC TA TRƯỚC NGÀY ÄẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ÄỜI
l- Việt Nam từ nÆ°á»›c phong kiến Ä‘á»™c láºp trở thà nh nÆ°á»›c thuá»™c địa
Dân tá»™c Việt Nam sá»›m hình thà nh trong quá trình dá»±ng nÆ°á»›c và giữ nÆ°á»›c. Vá»›i truyá»n thống Ä‘oà n kết và bất khuất, dân tá»™c ta từng đánh bại nhiá»u kẻ thù xâm lược lá»›n mạnh.
Từ đâu thế ká»· XIX, chủ nghÄ©a tÆ° bản phÆ°Æ¡ng Tây, trong đó có đế quốc Pháp, đã nhòm ngó, xâm lược nÆ°á»›c ta, mở đâu bằng việc khai thông buôn bán và truyá»n giáo.
NÇŽm 1858, đế quốc Pháp vÅ© trang xâm lược nÆ°á»›c ta. Vua quan triá»u đình nhà Nguyá»…n từng bÆ°á»›c đầu hà ng chúng. Ngà y 6 tháng 6 nÇŽm 1884, triá»u đình nhà Nguyên đã ký Hiệp Æ°á»›c PatÆ¡nốt, hoà n toà n dâng nÆ°á»›c ta cho đế quốc Pháp. Từ đó, Việt Nam trở thà nh thuá»™c địa của đế quốc Pháp. DÆ°á»›i chế Ä‘á»™ thống trị của đế quốc Pháp và tay sai của chúng, xã há»™i Việt Nam có nhiá»u thay đổi.
Vá» chÃnh tri thá»±c dân Pháp thi hà nh chÃnh sách chuyên. Má»i quyá»n hà nh đêu nằm trong tay ngÆ°á»i Pháp, vua quan nhà Nguyá»…n chỉ đóng vai trò bù nhìn. Chúng thi hà nh chÃnh sách chia để trị. Chúng chia rẽ giữa ba dân tá»™c trên bán đảo Äông DÆ°Æ¡ng, rồi láºp ra xứ Äông DÆ°Æ¡ng thuá»™c Pháp nhằm xoá tên các nÆ°á»›c Việt Nam, Là o, Campuchia trên bản đồ thế giá»›i. Äánh giá vá» chÃnh sách nà y, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã viết: "Chủ nghÄ©a thá»±c dân Pháp không há» thay đổi cái châm ngôn "chia để trị" của nó. ChÃnh vì thế mà nÆ°á»›c An Nam, má»™t nÆ°á»›c có chung má»™t dân tá»™c, chung má»™t dòng máu, chung má»™t phong tục, chung má»™t lịch sá», chung má»™t truyá»n thống, chung má»™t tiếng nói, đã bị chia nÇŽm sẻ bảy. Lợi dụng má»™t cách xảo trá sá»± chia cắt ấy, ngÆ°á»i ta hy vá»ng là m nguá»™i được tình Ä‘oà n kết, nghÄ©a đồng bà o trong lòng ngÆ°á»i An Nam và tạo ra những mối xung khắc giữa anh em ruá»™t thịt vá»›i nhau. Sau khi đẩy há» chống lại nhau, ngÆ°á»i ta lại ghép má»™t cách giả tạo các thà nh phần ấy lại, láºp nên má»™t "Liên bang" gá»i là Liên bang Äông DÆ°Æ¡ng"...
Vá» kinh tế tÆ° bản Pháp không phát triển công nghiệp ở nÆ°á»›c ta, mà chỉ mở mang má»™t số ngà nh trá»±c tiếp phục vụ cho bá»™ máy thống trị và khai thác tà i nguyên để cung cấp nguyên liệu cho ná»n công nghiệp của nÆ°á»›c Pháp.
ChÃnh sách Ä‘á»™c quyá»n kinh tế Pháp đã biến Việt Nam thà nh thị trÆ°á»ng của chÃnh quốc, nÆ¡i vÆ¡ vét tà i nguyên và bóc lá»™t nhân công rẻ mạt.
Bên cạnh sá»± bóc lá»™t nhân công và cÆ°á»›p Ä‘oạt tà i nguyên, đất Ä‘ai, bá»n thá»±c dân Pháp còn duy trì chế Ä‘á»™ phong kiến để giúp chúng bóc lá»™t địa tô, lợi tức và các hình thức thuế khoá rất nặng ná».
Các mâu thuẫn xã há»™i ngà y cà ng trở nên sâu sắc. Mâu thuẫn giữa nhân dân, chủ yếu là nông dân, vá»›i giai cấp phong kiến địa chủ chÆ°a được giải quyết, thì mâu thuần giữa dân tá»™c ta vá»›i bá»n đế quốc Pháp thống trị và phong kiến tay sai của chúng lại phát sinh, cà ng đẩy nhanh quá trình cách mạng của nhân dân ta.
Äánh giá vá» hiện tượng xã há»™i nói trên, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết: "Sá»± tà n bạo của chủ nghÄ©a tÆ° bản đã chuẩn bị đất rồi: chủ nghÄ©a xã há»™i chỉ còn phải là m cái việc là gieo hạt giống của công cuá»™c giải phóng nữa thôi"
PhÆ°Æ¡ng thức sản xuất tÆ° bản chủ nghÄ©a của tÆ° bản Pháp trùm lên phÆ°Æ¡ng thức sản xuất phong kiến lá»—i thá»i đã là m phân hoá các giai cấp cÅ©, tạo ra kết cấu giai cấp má»›i.
2. Giai cấp địa chủ phong kiến bị phân hoá, giai cấp công nhân ra Ä‘á»i
Giai cấp địa chủ phong kiến trong những thế ká»· trÆ°á»›c đã từng giữ vai trò tiến bá»™ nhất định trong lịch sá». Từ khi triá»u đình nhà Nguyá»…n đầu hà ng đế quốc Pháp thì bản thân giai cấp nà y cÅ©ng bị phân hóa. Má»™t bá»™ pháºn can tâm là m tay sai cho đế quốc Pháp để duy trì quyá»n lợi của bản thân, má»™t bá»™ pháºn không Ãt tiếp tục truyá»n thống dân tá»™c, Ä‘á» xÆ°á»›ng và lãnh đạo các phong trà o VÇŽn thân, Cần vÆ°Æ¡ng chống đế quốc Pháp xâm lược, khôi phục triá»u đình phong kiến. Má»™t số trở thà nh những lãnh tụ của phong trà o quần chúng nông dân, vừa đấu tranh chống đế quốc Pháp, vừa chống lại triá»u đình bán nÆ°á»›c.
Má»™t bá»™ pháºn nhá» chuyển sang kinh doanh theo lối tÆ° bản chủ nghÄ©a.
Giai cấp tÆ° sản Việt Nam xuất hiện từ trong thá»i gian Chiến tranh thế giá»›i lần thứ nhất (1914-1918), vừa ra Ä‘á»i đã bị sá»± chèn ép của tÆ° bản Pháp và phân hoá thà nh hai bá»™ pháºn. Má»™t số Ãt ôm chân đế quốc, tham gia và o các cÆ¡ quan chÃnh trị và kinh tế của đế quốc Pháp, trở thà nh lá»›p tÆ° sản mại bản. Má»™t bá»™ pháºn khác tuy có mâu thuẫn nhất định vá»›i tÆ° bản Pháp và triá»u đình phong kiến, nhÆ°ng thế lá»±c kinh tế yếu á»›t, què quặt, phụ thuá»™c, khuynh hÆ°á»›ng chÃnh trị cải lÆ°Æ¡ng. Do váºy, giai cấp tÆ° sản dân tá»™c Việt Nam tuy có tinh thần yêu nÆ°á»›c, chống phong kiến và đế quốc, nhÆ°ng há» không có khả nÇŽng lãnh đạo cách mạng. Há» chỉ có thể tham gia cuá»™c đấu tranh ấy trong Ä‘iá»u kiện nhất định.
Tầng lá»›p trà thức và tiểu tÆ° sản là những ngÆ°á»i vốn được chế Ä‘á»™ phong kiến và thá»±c dân Ä‘Ã o tạo. NhÆ°ng do truyá»n thống yêu nÆ°á»›c chi phối, há» khao khát Ä‘á»™c láºp, tá»± do, dân chủ, nên cÅ©ng bị phân hoá. Má»™t số Ãt cam tâm là m tay sai. Số đồng vẫn giữ được khà tiết dù ở hoà n cảnh nà o cÅ©ng không nguôi lòng cứu nÆ°á»›c. Khi có Ä‘iá»u kiện, những trà thức yêu nÆ°á»›c thÆ°á»ng đóng vai trò truyá»n bá những tÆ° tưởng má»›i và là ngòi pháo của các cuá»™c đấu tranh chống thá»±c dân, phong kiến.
Giai cấp nông dân khao khát Ä‘á»™c láºp và ruá»™ng đất, hÇŽng hái chống đế quốc và phong kiến. Sau phong trà o VÇŽn thân, Cần vÆ°Æ¡ng, nhất là sau thất bại của cuá»™c khởi nghÄ©a Yên thế (1913), phong trà o nông dân bị phân tán. Nông dân là má»™t lá»±c lượng đông đảo, yêu nÆ°á»›c, nhÆ°ng không thể tá»± vạch ra Ä‘Æ°á»ng lối đúng đắn để tá»± giải phóng và không thể đóng vai trò lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp công nhân Việt Nam là sản phẩm trá»±c tiếp của chÃnh sách khai thác thuá»™c địa của thá»±c dân Pháp. Lá»›p công nhân đầu tiên xuất hiện và o cuối thế ká»· XIX, khi thá»±c dân Pháp xây dá»±ng má»™t số cÆ¡ sở công nghiệp, đôn trại và thà nh phố phục vụ cho cuá»™c xâm lược và binh định nÆ°á»›c ta. TrÆ°á»›c Chiến tranh thế giá»›i lần thứ nhất (1914-1918), giai cấp công nhân còn Ãt, chỉ 10 vạn ngÆ°á»i và trình Ä‘á»™ còn thấp. Qua thá»i kỳ khai thác thuá»™c địa lần thứ hai (1924-1929), số lượng công nhân chuyên nghiệp đã có 22 vạn ngÆ°á»i, chiếm 1,2% số dân. Nếu tÃnh số ngÆ°á»i là m thuê trong các hãng kinh doanh tÆ° nhân vừa, nhá» và số ngÆ°á»i vô sản, ná»a vô sản sống ở thà nh thị và nông thôn, thì Ä‘á»™i quân vô sản ở Việt Nam trÆ°á»›c nÇŽm 1930 có đến hà ng triệu ngÆ°á»i.
Sinh trưởng trong má»™t nÆ°á»›c thuá»™c địa, ná»a phong kiến, cÅ©ng nhÆ° nông dân và các tầng lá»›p lao Ä‘á»™ng khác, giai cấp công nhân Việt Nam bị ba tầng áp bức, bóc lá»™t của đế quốc, phong kiến và tÆ° sản, phần lá»›n xuất thân từ nông dân. Äó là cÆ¡ sở khách quan thuáºn lợi cho hai giai cấp cÆ¡ bản nà y có sá»± liên minh tá»± nhiên từ khi ra Ä‘á»i và phát triển trong quá trình đấu tranh cách mạng.
Ra Ä‘á»i trÆ°á»›c giai cấp tÆ° sản dân tá»™c, không có cÆ¡ sở xã há»™i cho chủ nghÄ©a công Ä‘oà n và chủ nghÄ©a cải lÆ°Æ¡ng thâm nháºp, lÅ©ng Ä‘oạn từ bên trong, do váºy, giai cấp công nhân Việt Nam) tuy còn trẻ, số lượng Ãt, trình Ä‘á»™ vÇŽn hoá, kỹ thuáºt còn thấp, nhÆ°ng ở nÆ°á»›c ta đó là giai cấp đại biểu cho lá»±c lượng sản xuất tiến bá»™ nhất, sống táºp trung, có ý thức ká»· luáºt, có nÇŽng lá»±c cách mạng triệt để và có tinh thần quốc tế vô sản.
Là con đẻ của má»™t dân tá»™c anh hùng, lá»›n lên trong thá»i đại má»›i, khi mà giai cấp công nhân Nga dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của Äảng cá»™ng sản BônsêvÃch đã già nh được chÃnh quyá»n, Quốc tế cá»™ng sản đã thà nh láºp, lại được lãnh tụ Nguyá»…n ái Quốc giác ngá»™, giai cấp công nhân Việt Nam đã từ giác ngá»™ dân tá»™c đến giác ngá»™ giai cấp, nhanh chóng phát triển từ tá»± phát đến tá»± giác. Tháng 11 nÇŽm 1922, 600 thợ nhuá»™m ở Chợ Lá»›n (Nam Bá»™) đã bãi công. Từ nÇŽm 1920 đến nÇŽm 1925, có đến 25 cuá»™c bãi công trong cả nÆ°á»›c. Nổi báºt nhất là cuá»™c bãi công của công nhân Ba Son nổ ra từ ngà y 4 tháng 8 đến ngà y 28 tháng 11 nÇŽm 1925 để "kìm chân" chiếc tà u J.MisÆ¡lê của đế quốc Pháp chuẩn bị Ä‘Æ°a quân sang Ä‘Ã n áp cách mạng Trung Quốc. Cuá»™c đấu tranh nà y có tổ chức, chỉ đạo và biểu hiện tinh thần quốc tế cao cả. Tuy váºy, chỉ đến những nÇŽm 1928-1929, khi Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i chủ trÆ°Æ¡ng "vô sản hoá" má»›i tạo Ä‘iá»u kiện cho phong trà o công nhân chóng trưởng thà nh, phát triển lên trình Ä‘á»™ tá»± giác.
3- Cuá»™c khủng hoảng Ä‘Æ°á»ng lối giải phóng dà n tá»™c, nhiá»u đảng phái xuất hiện
Lịch sá» nÆ°á»›c ta từ khi đế quốc Pháp xâm lược đến những nÇŽm hai mÆ°Æ¡i của thế ká»· nà y đã chứng kiến hÆ¡n 300 cuá»™c đấu tranh hết sức anh dÅ©ng của dân tá»™c ta chống đế quốc Pháp xâm lược. NhÆ°ng cuối cùng Ä‘á»u không già nh được thắng lợi vì không có má»™t Ä‘Æ°á»ng lối cứu nÆ°á»›c đúng đắn.
TrÆ°á»›c kia, chế Ä‘á»™ phong kiến khi Ä‘ang ở giai Ä‘oạn hÆ°ng thịnh, giai cấp phong kiến đã từng lãnh đạo dân tá»™c đánh thắng bá»n phong kiến phÆ°Æ¡ng bắc lá»›n mạnh xâm lược. NhÆ°ng khi chế Ä‘á»™ phong kiến đã suy tà n và phải đối phó vá»›i má»™t kẻ thù má»›i, má»™t đế quốc thuá»™c loại cÆ°á»ng quốc thế giá»›i, thì giai cấp phong kiến bất lá»±c và trở thà nh phản Ä‘á»™ng.
Thất bại của phong trà o Cần vÆ°Æ¡ng là do thiếu Ä‘Æ°á»ng lối đúng, thiếu má»™t tổ chức cách mạng có khả nÇŽng dắt dẫn dân tá»™c đến thắng lợi. Thất bại của phong trà o nà y đánh dấu sá»± chấm dứt thá»i kỳ dấu tranh chống ngoại xâm trong khuôn khổ hệ tÆ° tưởng phong kiến. Thất bại của cuá»™c khởi nghÄ©a Yên Thế dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của cụ Hoà ng Hoa Thám cÅ©ng chứng tỠđó không phải là con Ä‘Æ°á»ng già nh thắng lợi.
Khi các phong trà o trên chấm dứt thì cuá»™c khủng hoảng Ä‘Æ°á»ng lối cứu nÆ°á»›c ở nÆ°á»›c ta bá»™c lá»™ sâu sắc.
Sau khi từng bÆ°á»›c ly khai con Ä‘Æ°á»ng giải phóng dân tá»™c theo hệ tÆ° tưởng phong kiến, nhiá»u ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c Việt Nam hÆ°á»›ng ra nÆ°á»›c ngoà i, tìm đến nhÆ°ng con Ä‘Æ°á»ng má»›i để mÆ°u sá»± nghiệp giải phóng dân tá»™c nhÆ°: con Ä‘Æ°á»ng Duy Tân của Nháºt Bản (1860), con Ä‘Æ°á»ng Cách mạng tÆ° sản Pháp (1789), con Ä‘Æ°á»ng Cách mạng Tân Hợi của Trung Quốc (1911)...
Và o đâu thế ká»· nà y, nÆ°á»›c Nháºt từ sau cuá»™c vãn Ä‘á»™ng Duy Tân đã trở thà nh nÆ°á»›c đế quốc chủ nghÄ©a, đã đánh bại Nga Hoà ng trong cuôc chiến tranh Nga - Nháºt (1905). Cách mạng 1905 ở Nga nổ ra nhÆ°ng không thắng lợi. Cách mạng Tân Hợi ở Trung Quốc (nÇŽm 1911) đã đánh đổ triá»u đình Mãn Thanh, láºp ra nÆ°á»›c Trung Hoa dân quốc. Những sá»± kiện trên đây đã ảnh hưởng đến phong trà o yêu nÆ°á»›c Việt Nam.
ý thức hệ tÆ° sản phÆ°Æ¡ng Tây đã thâm nháºp và o Việt Nam. Má»™t số sÄ© phu tiến bá»™ tiếp thu trà n lÆ°u tÆ° tưởng nà y, mong muốn nÆ°á»›c mạnh, dân già u theo con Ä‘Æ°á»ng tÆ° bản chủ nghÄ©a. Há» muốn noi theo con Ä‘Æ°á»ng phát triển của Nháºt Bản, dá»±a và o Nháºt để đánh Pháp. Tiêu biểu cho khuynh hÆ°á»›ng nà y là há»™i Duy Tân do cụ Phan Bá»™i Châu sáng láºp, vá»›i mục Ä‘Ãch cổ Ä‘á»™ng phong trà o, tổ chức lá»±c lượng chống Pháp theo tôn chỉ "mở mang dân trÃ, chấn hÆ°ng dân khÃ, vun trồng nhân tà i". Số khác nhÆ° các cụ: LÆ°Æ¡ng VÇŽn Can, Nguyá»…n Quyá»n... mở trÆ°á»ng Äông Kinh NghÄ©a Thục ở Hà Ná»™i nhằm cổ Ä‘á»™ng tinh thần yêu nÆ°á»›c, bà i xÃch chÃnh sách cai trị của thá»±c dân Pháp, khuyến khÃch cải cách, chế diá»…u lÅ© phong kiến, cÆ°á»ng hà o v.v.. Là má»™t nhà yêu nÆ°á»›c nhiệt thà nh, nhÆ°ng chủ trÆ°Æ¡ng của cụ Phan Chu Trinh khác hẳn vá»›i cụ Phan Bá»™i Châu. Cụ Phan Chu Trinh tiêu biểu cho xu hÆ°á»›ng cải cách dân chủ tÆ° sản (1789), phản đối việc vÅ© trang bạo Ä‘á»™ng chống Pháp. Cụ nói: "Bất bạo Ä‘á»™ng, bạo Ä‘á»™ng tắc tá», bất vá»ng ngoại, ngoại vá»ng tất vong". Äó là lá»i tuyên bố của cụ Phan Chu Trinh sau khi Ä‘i Nháºt vá» (15-8-1906). Sau nà y trong thÆ° "thất trảm" gá»i vua Khải Äịnh khi y sang Pháp (1922), cụ Phan Chu Trinh viết: "Mau mau quay đâu lại mà thoái vị Ä‘i, Ä‘em chÃnh quyá»n trả lại cho quốc dân để quốc dân được trá»±c tiếp vá»›i chÃnh phủ Pháp mà là m việc đặng mÆ°u lợi Ãch sau nà y". Phong trà o Äông Du, Äông Kinh NghÄ©a Thục, chống Ä‘i phu, ná»™p thuế ở Trung Kỳ là kết quả của khuynh hÆ°á»›ng tÆ° tưởng tÆ° sản.
TÃnh chất phong trà o dân tá»™c ở thá»i kỳ nà y có chuyển biến khác trÆ°á»›c Má»™t số tổ chức yêu nÆ°á»›c ra Ä‘á»i nhÆ° há»™i Duy Tân (1904), trÆ°á»ng Äông Kinh NghÄ©a Thục (1907), há»™i Äông á đồng minh (1908), Việt Nam quang phục Há»™i (1912-1924) v.v.. Song, vì Ä‘Æ°á»ng lối chÃnh trị của các tổ chức nà y không rõ rà ng, nhất là không dá»±a và o quần chúng lao Ä‘á»™ng, mà dá»±a và o uy tÃn cá nhân, nên không tạo ra được sá»± thống nhất trong những ngÆ°á»i Ä‘á» xÆ°á»›ng phong trà o. Vì váºy, khi những ngÆ°á»i thủ lÄ©nh bị đế quốc Pháp bắt thì phong trà o cÅ©ng tan rã theo. Cách mạng tháng MÆ°á»i Nga thà nh công (1917) đánh dấu bÆ°á»›c phát triển má»›i trong lịch sá» nhân loại. Quốc tế cá»™ng sản, bá»™ tham mÆ°u của giai cấp vô sản và các dân tá»™c bị áp bức toà n thế giá»›i được thà nh láºp. ở Trung Quốc, sau phong trà o NgÅ© Tứ, Äảng cá»™ng sản Trung Quốc ra Ä‘á»i (1921). ở Pháp, Äảng cá»™ng sản Pháp được thà nh láºp (1920), sá»± kiện lịch sá» nà y không chỉ là thắng lợi của giai cấp công nhân và nhân dân lao Ä‘á»™ng Pháp, mà còn là thắng lợi của các dân tá»™c thuá»™c địa Pháp.
Äồng thá»i, vá»›i những chuyển biến trên thế giá»›i, cách mạng Việt Nam lúc nà y cÅ©ng bắt đâu có những chuyển biến má»›i.
Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc thay mặt tổ chức những ngÆ°á»i Việt Nam yêu nÆ°á»›c ở Pháp Ä‘Æ°a bản "yêu sách 8 Ä‘iểm" đến Há»™i nghị các nÆ°á»›c đế quốc thắng tráºn ở thà nh phố Vécxây (6-1919); đồng chà Nguyá»…n ái Quốc bá» phiếu tán thà nh gia nháºp Quốc tế cá»™ng sản tại Äại há»™i lần thứ 18 của Äảng xã há»™i Pháp ở thà nh Tua và tham gia thà nh láºp Äảng cá»™ng sản Pháp (1920).
Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc được bầu và o Ä‘oà n chủ tịch Há»™i nông dân Quốc tế (l0-1923), và dá»± Äại há»™i lần thứ V Quốc tế cá»™ng sản (1924). Tiếng bom Phạm Hồng Thái mÆ°u sát toà n quyá»n Méclanh (6-1924) ở Quảng Châu (Trung Quốc) v.v.. Tất cả nhÆ° sá»± báo hiệu bÆ°á»›c chuyển biến má»›i vá» chất của phong trà o cách mạng Việt Nam.
Tháng 4 nÇŽm 1921, trên Tạp chà Cá»™ng sản của Äảng cá»™ng sản Pháp, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết: "NgÆ°á»i Äông DÆ°Æ¡ng giấu má»™t cái gì Ä‘ang sôi sục, Ä‘ang gà o thét và sẽ bùng nổ má»™t cách ghê gá»›m, khi thá»i cÆ¡ đến".
Äúng nhÆ° nháºn xét của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, từ những nÇŽm 1920 trở Ä‘i, phong trà o cách mạng Việt Nam có những chuyển biến mạnh mẽ. Bên cạnh những đảng cách mạng theo xu hÆ°á»›ng tÆ° tưởng tÆ° sản, đã xuất hiện những tổ chức yêu nÆ°á»›c tiếp thu tÆ° tưởng tiến bá»™ má»›i. Äặc biệt là chủ nghÄ©a Mác-Lênin - hệ tÆ° tưởng của giai cấp công nhân ngà y cà ng có tác Ä‘á»™ng mạnh mẽ và o phong trà o yêu nÆ°á»›c và phong trà o công nhân.
ở Việt Nam, giai cấp tÆ° sản dân tá»™c chÆ°a bao giá» giÆ°Æ¡ng được ngá»n cá» giải phóng dân tá»™c. Äảng láºp hiến của Bùi Quang Chiêu (1919) vá» cÇŽn bản là má»™t táºp Ä‘oà n địa chủ "tÆ° sản hoá".
NÇŽm 1926, há» Ä‘Æ°a ra thuyết "Pháp Việt Ä‘á» huá»" thì mặt nạ là m tay sai cho đế quốc Pháp lá»™ rõ. "Thuyết trá»±c trị" của Nguyá»…n VÇŽn VÄ©nh, "Thuyết bảo hoà ng láºp hiến" của Phạm Quỳnh đã bá»™c lá»™ chân tÆ°á»›ng ôm chân đế quốc Pháp. Xu hÆ°á»›ng quốc gia cải lÆ°Æ¡ng của nhóm Huỳnh Thúc Kháng cÅ©ng Ãt tiếng vang.
Phong trà o đấu tranh trong những nÇŽm 1923-1927, đòi tá»± do, dân chủ theo kiểu cách mạng tÆ° sản, nhÆ°ng Ä‘á»™ng lá»±c của nó là những ngÆ°á»i tiểu tÆ° sản chứ không phải do đảng của giai cấp tÆ° sản lãnh đạo. Biểu hiện của phong trà o nà y là nhiá»u há»™i, đảng yêu nÆ°á»›c của thanh niên trà thức kế tiếp nhau ra Ä‘á»i: Tân Việt thanh niên Ä‘oà n - tức Tâm tâm xã (1923-1925), há»™i Phục Việt (1925), Äảng thanh niên của Trần Huy Liệu (1926), Thanh niên cao vá»ng đảng của Nguyá»…n An Ninh (1926-1929), Tân Việt cách mạng đảng (1926-1930), Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i (1925-1929), Việt Nam quốc dân đảng (1925-1930) v.v... Những tổ chức yêu nÆ°á»›c cách mạng nói trên đã có tác dụng nhất định trong việc truyá»n bá tÆ° tưởng má»›i, giáo dục lòng yêu nÆ°á»›c và táºp hợp số quần chúng thanh niên trà thức, tiểu tÆ° sản. NhÆ°ng, há» chÆ°a vạch ra được má»™t Ä‘Æ°á»ng lối cách mạng phù hợp vá»›i yêu cầu của dân tá»™c. Tâm tâm xã nêu cao quyết tâm "khôi phục quyá»n là m ngÆ°á»i của ngÆ°á»i Việt Nam", nhÆ°ng "chÆ°a bà n đến chÃnh thể". Tân Việt cách mạng Ä‘ang nháºn rõ mục Ä‘Ãch giải phóng dân tá»™c, nhÆ°ng chÆ°a thấy vị trà lịch sá» của giai cấp công nhân, Việt Nam quốc dân đảng chủ trÆ°Æ¡ng chống đế quốc, chống phong kiến, nhÆ°ng lại sao chép ráºp khuôn chủ nghÄ©a Tam dân của Tôn Dáºt Tiên (Trung Quốc).
Nhìn chung, các há»™i và đảng yêu nÆ°á»›c nói trên có tinh thần chống đế quốc, nhÆ°ng chÆ°a nháºn thức được xu thế phát triển khách quan của thá»i đại sau Cách mạng tháng MÆ°á»i Nga, nên không thấy được giải phóng dân tá»™c phải gắn liá»n vá»›i giải phóng nhân dân lao Ä‘á»™ng, giải phóng xã há»™i, chủ nghÄ©a yêu nÆ°á»›c chân chÃnh phải gắn liá»n vá»›i chủ nghÄ©a quốc tế vô sản, chÆ°a thấy Ä‘á»™c láºp dân tá»™c phải gắn liá»n vá»›i chế Ä‘á»™ má»›i để Ä‘i đến xoá bá» má»i sá»± bất công và áp bức bóc lá»™t. Những ngÆ°á»i trong các tổ chức nà y cÅ©ng không thấy hết bản chất của chủ nghÄ©a tÆ° bản, chủ nghÄ©a đế quốc, không nháºn thức được vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân, vai trò của quần chúng nhân dân, trÆ°á»›c hết là nông dân trong cách mạng. Bởi những hạn chế đó, những ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c trong các tổ chức nà y chÆ°a thể xác định được má»™t Ä‘Æ°á»ng lối cách mạng đúng đắn.
Riêng Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i do đồng chà Nguyá»…n ái Quốc sáng láºp, là má»™t tổ chức cách mạng, phần lá»›n gồm những ngÆ°á»i trà thức, tiểu tÆ° sản, sá»›m tiếp thu chủ nghÄ©a Mác - Lênin, sá»›m có khuynh hÆ°á»›ng cá»™ng sản chủ nghÄ©a. Äảng Tân Việt, sau những nÇŽm 1926-1927 đã chịu ảnh hưởng vá» Ä‘Æ°á»ng lối của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i.
Cuá»™c đấu tranh vỠý thức hệ và vá» Ä‘Æ°á»ng lối cứu nÆ°á»›c giữa Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i và các tổ chức yêu nÆ°á»›c nói trên đã diá»…n ra từ những ngà y đầu đồng chà Nguyá»…n ái Quốc trá»±c tiếp chuẩn bị vá» chÃnh trị, tÆ° tưởng và tổ chức cho việc thà nh láºp đảng vô sản kiểu má»›i ở Việt Nam, từng bÆ°á»›c khắc phục sá»± khủng hoảng vá» Ä‘Æ°á»ng lối cứu nÆ°á»›c.
II- Äá»’NG CHà NGUYỄN ÃI QUá»C TRUYỀN Bà CHỦ NGHĨA MÃC-LÊNIN CHUẨN BỊ THÀNH LẬP ÄẢNG
l- Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc truyá»n bá chủ nghÄ©a Mác - Lênin
Giữa lúc dân tá»™c ta đứng trÆ°á»›c cuá»™c khủng hoảng vá» Ä‘Æ°á»ng lối cứu nÆ°á»›c, nhiá»u nhà yêu nÆ°á»›c Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i tiếp tục con Ä‘Æ°á»ng cứu nÆ°á»›c theo lối cÅ©, thì đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã ra Ä‘i tìm Ä‘Æ°á»ng cứu nÆ°á»›c theo phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng má»›i.
Gần mÆ°á»i nÇŽm bôn ba khắp các châu lục (1911-1920), NgÆ°á»i đến những nÆ°á»›c thuá»™c địa và những nÆ°á»›c đế quốc nhÆ° Anh, Mỹ, Pháp... quan sát, nghiên cứu, suy nghÄ©, đã phát hiện má»™t chân lý: chủ nghÄ©a tÆ° bản, chủ nghÄ©a đế quốc, thá»±c dân là cá»™i nguồn của má»i Ä‘au khổ của giai cấp công nhân vá»›i nhân dân lao đồng ở chÃnh quốc cÅ©ng nhÆ° ở các nÆ°á»›c thuá»™c địa...
DÆ°á»›i ánh sáng Cách mạng tháng MÆ°á»i, Äá» cÆ°Æ¡ng vá» vấn Ä‘á» dân tá»™c và thuá»™c địa của Lênin và ảnh hưởng của cuá»™c đấu tranh thà nh láºp Äảng công sản Pháp..., chủ nghÄ©a Mác - Lênin, chân lý cách mạng của thá»i đại đã sá»›m được khẳng định trong nháºn thức tÆ° tưởng của Nguyá»…n Ãi Quốc.
Tháng 12 nÇŽm 1920, tại Äại há»™i lần thứ 18 của Äảng xã há»™i Pháp há»p ở Tua, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã bá» phiếu tán thà nh gia nháºp Quốc tế cá»™ng sản và chủ trÆ°Æ¡ng thà nh láºp Äảng cá»™ng sản Pháp. Giải thÃch việc là m đầy ý nghÄ©a đó, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết: "Äệ tam Quốc tế nói sẽ giúp đỡ các dân tá»™c bị áp bức già nh lại tá»± do và độc láºp của há». Còn Äệ nhị Quốc tế không há» nhắc đến váºn mạng các thuá»™c địa. Vì váºy, tôi đã bá» phiếu tán thà nh Äệ tam Quốc tế. Tá»± do cho đồng bà o tôi, Ä‘á»™c láºp cho Tổ quốc tôi, đây là tất cả những Ä‘iá»u tôi muốn."
Sá»± kiện nà y đánh dấu bÆ°á»›c chuyển biến quyết định trong tÆ° tưởng và láºp trÆ°á»ng chÃnh trị của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc.
Từ đó NgÆ°á»i xác định con Ä‘Æ°á»ng giải phóng đúng đắn cho dân tá»™c Việt Nam là : giải phóng giai cấp vô sản má»›i thá»±c sá»± giải phóng được dân tá»™c; cả hai cuá»™c giải phóng nà y chỉ có thể là sá»± nghiệp cua chủ nghÄ©a cá»™ng sản và của cách mạng thế giá»›i .
Từ khi trở thà nh ngÆ°á»i cá»™ng sản, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã xúc tiến mạnh mẽ việc truyá»n bá chủ nghÄ©a Mác - Lênin và o phong trà o giải phóng dân tá»™c và phong trà o vô sản ở các nÆ°á»›c thuá»™c địa, trong đó có Việt Nam.
Cuối nÇŽm 1921, tại Äại há»™i lân thứ nhất của Äảng cá»™ng sản Pháp, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã trình bà y dá»± thảo nghị quyết vá» vấn Ä‘á» "chủ nghÄ©a cá»™ng sản và thuá»™c địa", và kiến nghị thà nh láºp Ban nghiên cứu thuá»™c địa của Äảng. NÇŽm 1922, Ban nghiên cứu thuá»™c địa của Äảng cá»™ng sản Pháp được thà nh láºp Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc được cá» là m trưởng tiểu ban nghiên cứu vá» Äông DÆ°Æ¡ng. Vá»›i cÆ°Æ¡ng vị nà y, đồng chà đã tÃch cá»±c tuyên truyá»n, giáo dục và giá»›i thiệu cho Äảng cá»™ng sản Pháp nhiá»u chiến sÄ© cách mạng của các nÆ°á»›c thuá»™c địa ở châu á châu Phi...
CÅ©ng nÇŽm 1921, nhá» sá»± giúp đỡ của Äảng cá»™ng sản Pháp, NgÆ°á»i đã cùng vá»›i má»™t số chiến sÄ© cách mạng ở các nÆ°á»›c Angiêri, MaÄ‘agátxca, Xênêgan, Tuynidi, Marốc, Äahômây v.v..sáng láºp ra Há»™i liên hiệp thuá»™c địa. ở Pari, trong đó Há»™i ngÆ°á»i Việt Nam yêu nÆ°á»›c ở Pháp là m nòng cốt. Thông qua tổ chức nà y và báo NgÆ°á»i cùng khổ, diá»…n Ä‘Ã n của các dân tá»™c bị áp bức, chủ nghÄ©a Mác - Lênin đã đến vá»›i các dân tá»™c thuá»™c địa, đồng thá»i tình hình các nÆ°á»›c thuá»™c địa đã đến vá»›i nhân dân Pháp. Cùng vá»›i báo NgÆ°á»i cùng khổ mà đồng chà Nguyá»…n ái Quốc là m chủ nhiệm, kiêm chủ bút và quản lý, NgÆ°á»i còn viết nhiá»u bà i Ä‘ÇŽng trên các báo Nhân đạo (L'humanité), cÆ¡ quan Trung Æ°Æ¡ng của Äảng cá»™ng sản Pháp, Äá»i sống thợ thuyá»n (La Vie Ouvrière), tiếng nói của giai cấp công nhân, Tạp chà Cá»™ng sản (La Revue communiste), cÆ¡ quan lý luáºn của Äảng cá»™ng sản Pháp v.v.. Hầu hết bà i viết của NgÆ°á»i Ä‘á»u táºp trung lên án chủ nghÄ©a thá»±c dân.
NÇŽm 1925, được sá»± giúp đỡ của những ngÆ°á»i cá»™ng sản Pháp, tác phẩm Bản án chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết bằng tiếng Pháp được xuất bản lần đầu tiên ở Pari. TÆ° tưởng, quan Ä‘iểm cÆ¡ bản của NgÆ°á»i vá» chiến lược và sách lược cách mạng thuá»™c địa đã bÆ°á»›c đầu thể hiện trong tác phẩm.
Bản án chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp tố cáo trÆ°á»›c nhân dân Pháp và thế giá»›i những tá»™i ác của bá»n thá»±c dân không chỉ ở Việt Nam, Angiêri mà ở khắp các thuá»™c địa. Bằng biểu tượng "con đỉa hai vòi", Nguyá»…n ái Quốc đã là m cho ngÆ°á»i Ä‘á»c thấy rằng: chủ nghÄ©a tÆ° bản, chủ nghÄ©a thá»±c dân là kẻ thù chung của giai cấp vô sản và nhân dân lao Ä‘á»™ng bị áp bức, bị bóc lá»™t ở các nÆ°á»›c chÃnh quốc và các dân tá»™c thuá»™c địa. Bản án chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp đã góp phần và o việc thiết láºp sá»± liên minh giữa cách mạng vô sản ở chÃnh quốc vá»›i cách mạng giải phóng dân tá»™c ở các thuá»™c địa, phải thá»±c hiện sá»± liên minh cháºt chẽ vá»›i nhau để chống kẻ thù chung, vì "chỉ có sá»± hợp tác nà y má»›i bảo đảm cho giai cấp công nhân quốc tế già nh được thắng lợi cuối cùng".
Nhân dân các dân tá»™c thuá»™c địa có khả nÇŽng cách mạng to lá»›n. Phải là m cho các dân tá»™c thuá»™c địa từ trÆ°á»›c đến nay vẫn cách biệt nhau, hiểu biết nhau hÆ¡n và đoà n kết lại để đặt cÆ¡ sở cho má»™t Liên minh phÆ°Æ¡ng Äông tÆ°Æ¡ng lai, khối liên minh nà y sẽ là má»™t trong những cái cánh của cách mạng vô sản".
Bản án chế đô thá»±c dân. Pháp đã phê phán thái Ä‘á»™ "cầu cạnh xin xá» thay đổi quốc tịch" của má»™t số ngÆ°á»i mang tÆ° tưởng cải lÆ°Æ¡ng tÆ° sản, đồng thá»i Ä‘á» cao tinh thần tá»± lá»±c, tá»± cÆ°á»ng, tá»± mình giải phóng cho mình: "công cuá»™c giải phóng anh em chỉ có thể thá»±c hiện được bằng sá»± ná»— lá»±c của bản thân anh em" và hÆ°á»›ng cách mạng thuá»™c địa phát triển theo con Ä‘Æ°á»ng cách mạng của Quốc tế cá»™ng sản.
Bản án chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp là tác phẩm lý luáºn đầu tiên của cách mạng nÆ°á»›c ta, góp phần truyá»n bá chủ nghÄ©a Mác - Lênin và o Việt Nam. Nhá» tác phẩm đó và các bà i viết của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, nhân dân ta, trÆ°á»›c hết là những ngÆ°á»i trà thức tiểu tÆ° sản yêu nÆ°á»›c, tiến bá»™ đã hÆ°á»›ng vá» và tiếp thụ chủ nghÄ©a Mác - Lênin.
Tháng 6 nÇŽm 1923, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc rá»i nÆ°á»›c Pháp đến MátxcÆ¡va để tham dá»± Há»™i nghị nông dân quốc tế tân thứ nhất (10-1923); đồng thá»i trá»±c tiếp há»c táºp, nghiên cứu kinh nghiệm Cách mạng tháng MÆ°á»i Nga và chủ nghÄ©a Lênin. Ngà y 17-6-1924, đồng chà được Trung Æ°Æ¡ng Äảng cá»™ng sản Pháp uá»· nhiệm tham gia Äại há»™i lần thứ V Quốc tế cá»™ng sản. Sau đó, đồng chà còn tham gia các đại há»™i Quốc tế công há»™i Ä‘á», Quốc tế phụ nữ, Quốc tế thanh niên, Quốc tế cứu tế Ä‘á» Tại các Äại há»™i quốc tế nói trên, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc tiếp tục là m rõ những quan Ä‘iểm của mình vá» vai trò lịch sá» của giai cấp vô sản thuá»™c địa, vá» mối quan hệ giữa phong trà o cách mạng ở thuá»™c địa vá»›i cách mạng vô sản ở chÃnh quốc và nêu rõ sá»± cần thiết phải thủ tiêu hệ thống thuá»™c địa của chủ nghÄ©a đế quốc trÆ°á»›c khi xoá bá» chế Ä‘á»™ thối nát nà y trên toà n thế giá»›i.
2. Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc trá»±c tiếp chuẩn bị thà nh láºp Äảng
Giữa tháng 12 nÇŽm 1924, vá»›i tÆ° cách là uá»· viên Bá»™ phÆ°Æ¡ng Äông của Quốc tế cá»™ng sản, trá»±c tiếp phụ trách Cục phÆ°Æ¡ng Nam, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã từ Liên Xô đến Quảng Châu (Trung Quốc) để hoạt Ä‘á»™ng, xây dá»±ng phong trà o và đà o tạo cán bá»™ cách mạng cho má»™t số nÆ°á»›c ở Äông Nam á. Tại đây, đồng chà đã cùng vá»›i các nhà lãnh đạo cách mạng Trung Quốc, Triá»u Tiên, ấn Äá»™, Thái Lan, Inđônêxia, Malaixia, v.v..sáng láºp ra Hôi liên hiệp các dân tá»™c bị áp bức ở á - Äông.
Tháng nÇŽm 1925, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc thà nh láºp Việt Nam thanh niên cách mang đồng chà Há»™i, trong đó có tổ chức trung kiên là cá»™ng sản Ä‘oà n là m nòng cốt để trá»±c tiếp truyá»n bá chủ nghÄ©a Mác - Lênin và o Việt Nam, chuẩn bi Ä‘iá»u kiện cho việc thà nh láºp chÃnh đảng của giai cấp vô sản Việt Nam. NgÆ°á»i đã trá»±c tiếp mở nhiá»u lá»›p huấn luyện, Ä‘Ã o tạo được hÆ¡n 200 cán bá»™ cách mạng. Trong số nà y, nhiá»u ngÆ°á»i được chá»n Ä‘i há»c trÆ°á»ng Äai há»c phÆ°Æ¡ng Äông ở Liên Xô (Trần Phú, Lê Hông Phong, Hà Huy Táºp, v.v..), má»™t số được cá» Và o há»c quân sá»± ở trÆ°á»ng Hoà ng Phố (Trung Quốc) nhÆ° TrÆ°Æ¡ng Vân Lệnh, Phùng Chà Kiên. Còn phần lá»›n Ä‘Æ°a vá» nÆ°á»›c hoạt Ä‘á»™ng. NgÆ°á»i cho ra tá» báo Thanh niên là m cÆ¡ quan tuyên truyá»n của Há»™i.
Äầu nÇŽm 1927, cuốn ÄÆ°á»ng cách mệnh gồm những bà i giảng của NgÆ°á»i trong các lá»›p Ä‘Ã o tạo cán bá»™ ở Quảng Châu, được Bá»™ tuyên truyá»n của Há»™i liên hiệp các dân tá»™c bị áp bức ở á - Äông xuất bản.
Trong tác phẩm quan trá»ng nà y, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc nêu ra những tÆ° tưởng cÆ¡ bản vá» chiến lược và sách lược của cách mang Việt Nam.
ÄÆ°á»ng cách mệnh Ä‘á» cáºp đầu tiên đến vấn Ä‘á» tÆ° cách ngÆ°á»i cách mang, nhắc nhở cán bá»™ phải vị công vong tu, nói thì phải là m,... giữ chủ nghÄ©a cho vững,... Ãt lòng tham muốn vá» váºt chất,... hy sinh,... giữ bà máºt,... phục tùng Ä‘oà n thể v.v..
Tác phẩm nêu ra ba loai tÆ° tưởng vá» cách mạng và chia ra hai thứ cách mạng là "dân tá»™c cách mạng" và "thế giá»›i cách mạng", rồi khẳng định tuy có khác nhau "nhÆ°ng 2 thứ cách mệnh ấy vẫn có quan hệ vá»›i nhau". "Tất cả dân cà y, ngÆ°á»i thợ trong thế giá»›i bất kỳ nÆ°á»›c nà o, nòi nà o Ä‘á»u liên hợp nhau lại nhÆ° anh em má»™t nhà , để đạp đổ tất cả tÆ° bản trong thế giá»›i, là m cho nÆ°á»›c nà o, dân nà o cÅ©ng được hạnh phúc, là m cho thiên hạ đại đồng - ấy là thế giá»›i cách mệnh".
Tác phẩm phân tÃch những hạn chế của cách mạng tÆ° sản ở Mỹ (1776), ở Pháp (1789) và khẳng định chỉ có Cách mạng tháng MÆ°á»i Nga là cuá»™c cách mạng triệt để.
ÄÆ°á»ng cách mệnh chỉ rõ đối tượng đấu tranh của cách mạng Việt Nam là tÆ° bản đế quốc chủ nghÄ©a, phong kiến địa chủ; đồng thá»i, chỉ rõ Ä‘á»™ng lá»±c và lá»±c lượng cách mạng: "công nông là gốc cách mệnh còn há»c trò, nhà buôn nhá», Ä‘iá»n chủ nhá»... chỉ là bầu bạn cách mệnh của công nông". Trong khi kêu gá»i sá»± đồng tâm, nhất trà là m cách mạng, giải phóng dân tá»™c, tác phẩm đã phê phán hà nh Ä‘á»™ng ám sát cá nhân và những khuynh hÆ°á»›ng cÆ¡ há»™i chủ nghÄ©a khác chỉ xúi dân bạo Ä‘á»™ng mà không bà y cách tổ chức; hoặc là m cho dân quen tÃnh á»· lại mà quên tÃnh tá»± cÆ°á»ng.
Quần chúng má»™t khi đã được giác ngá»™, có tổ chức và lãnh đạo sẽ là lá»±c lượng cách mạng vô địch: "dân khà mạnh thì quân lÃnh nà o súng ống nà o cÅ©ng không chống lại".
ÄÆ°á»ng cách mệnh chỉ rõ cách mạng Việt Nam là má»™t bá»™ pháºn của cách mạng thế giá»›i. Tác phẩm còn nhấn mạnh ý thức tá»± lá»±c tá»± cÆ°á»ng, muốn ngÆ°á»i ta giúp cho thì mình phải tá»± giúp mình trÆ°á»›c.
Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã thấy khả nÇŽng cách mạng thuá»™c địa có thể già nh thắng lợi trÆ°á»›c, không thụ Ä‘á»™ng chỠđợi cách mạng vô sản chÃnh quốc thắng lợi để được giải phóng.
NgÆ°á»i viết: "An Nam dân tá»™c cách mệnh thà nh công thì tÆ° bản Pháp yếu, tÆ° bản Pháp yếu thì công nông Pháp là m giai cấp cách mệnh cÅ©ng dá»…" .
Tác phẩm khẳng định: muốn Ä‘Æ°a cách mạng đến thắng lợi, trÆ°á»›c hết phải có đảng cách mạng. Äảng ấy phải lấy chủ nghÄ©a Mác - Lênin là m kim chỉ nam: "Bây giá» há»c thuyết nhiá»u, chủ nghÄ©a nhiá»u, nhÆ°ng chủ nghÄ©a chân chÃnh nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghÄ©a Lênin" Tác phẩm đã giá»›i thiệu các tổ chức chÃnh trị quốc tế, các hình thức là m ÇŽn hợp tác và hÆ°á»›ng nhân dân ta tham gia các tổ chức đó. ÄÆ°á»ng cách mệnh chỉ rõ: "Ai là m cách mệnh trong thế giá»›i Ä‘á»u là đồng chà của dân An Nam".
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i và tác phẩm ÄÆ°á»ng cách mệnh đã trá»±c tiếp chuẩn bị vá» tÆ° tưởng, lý luáºn chÃnh trị và tổ chức cho việc thà nh láºp Äảng vô sản kiểu má»›i ở Việt Nam.
3- Vai trò của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Hội
Những nÇŽm trÆ°á»›c, các cuá»™c đấu tranh của công nhân đòi tá»± do dân chủ, đòi cải thiện Ä‘á»i sống, tuy đã có ý thức giai cấp nhÆ°ng vẫn nằm trong phong trà o dân tá»™c nói chung, Công nhân đấu tranh đòi thả nhà cách mạng Phan Bá»™i Châu, để tang nhà chà sÄ© Phan Chu Trinh, hay đình công đòi thả Nguyá»…n An Ninh (1925-1926), thể hiện láºp trÆ°á»ng tÆ° tưởng của há» chủ yếu là yêu nÆ°á»›c, giải phóng dân tá»™c. Những nÇŽm 1928-1929, khi Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng "vô sản hoá" thì phong trà o công nhân đã có những bÆ°á»›c phát triển rõ rệt. Những cuá»™c đình công hay chống Ä‘i phu Ä‘i lÃnh vẫn nhằm và o bá»n tÆ° bản thá»±c dân và tay sai của chúng, nhÆ°ng đã có tổ chức, có ká»· luáºt hÆ¡n.
Phản ánh bÆ°á»›c phát triển nà y, đồng chà Tôn Äức Thắng, má»™t chiến sÄ© cách mạng vô sản đã từng kéo cá» phản chiến trên hạm Ä‘á»™i của Pháp ở Hắc Hải để bảo vệ Cách mạng tháng MÆ°á»i Nga, đã viết: Từ chá»— phong trà o rá»i rạc, nhỠảnh hưởng của cuốn Bản án chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp, báo NgÆ°á»i cùng khổ, và mấy tá» Việt Nam hồn, mà bÆ°á»›c đâu lan rá»™ng, bÆ°á»›c đâu có tổ chức, để đầu nÇŽm 1927 công nhân Ä‘i và o phong trà o Thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i má»™t cách sâu rá»™ng.
Từ hình thức các há»™i hữu ái, tÆ°Æ¡ng tế, giai cấp công nhân đã tá»± tổ chức ra công há»™i. Từ công há»™i nhà máy Ba Son (1925) đã ra Ä‘á»i các công há»™i nhà máy xe lá»a TrÆ°á»ng Thi (Vinh - Nghệ An), công há»™i nhà máy xi mÇŽng Hải Phòng, công há»™i nhà máy dệt Nam Äịnh, công há»™i các má» than Mạo Khê, Hồng Gai v. v.. Ngà y 28 tháng 4 nÇŽm 1929, Tổng công há»™i Bắc Kỳ được thà nh láºp. Tiếp đó, tháng 10 nÇŽm 1929, Tổng công há»™i Nam Kỳ cÅ©ng ra Ä‘á»i.
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i cÅ©ng hoạt Ä‘á»™ng và phát huy ảnh hưởng mạnh mẽ trong phong trà o nông dân và có vai trò quyết định trong việc là m cho phong trà o nông dân ngà y cà ng xÃch lại gần phong trà o công nhân.
Thá»±c tế lịch sá» Việt Nam chứng minh rằng, trong cuá»™c đấu tranh già nh quyá»n lãnh đạo cách mạng giữa giai cấp công nhân và giai cấp tÆ° sản, phần quyết định là giai cấp nà o nắm được nông dân. CÆ°Æ¡ng lÄ©nh của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i đã Ä‘á» ra: "Tịch ký và đem vá» công tất cả ruá»™ng đất của tụi đồn Ä‘iá»n nhà chung và quý tá»™c, vua chúa. Tịch ký và đem vá» công tất cả ruá»™ng đất của địa chủ trên 100 mẫu. Äất ruá»™ng tịch ký vá» phân phối cho dân cà y cà y cấy chung". Khẩu hiệu đấu tranh của Việt Nam thanh niên cách mang đồng chà Há»™i có nói: "Miá»…n thuế ruá»™ng nÇŽm mất mùa" "Äất bồi, đất hoang vá» dân cà y. Phản đối sá»± cưỡng chiếm những đất ấy", "Thá»±c hà nh 1/4 lúa ruá»™ng cho địa chủ, đồn Ä‘iá»n", "miá»…n góp lúa ruá»™ng nÇŽm mất mùa", "Äóng góp tạp dịch bình đẳng, phản đối sá»± miá»…n sÆ°u, miá»…n dịch cho quý tá»™c và nhà già u" Trái lại, tất cả các đảng và tổ chức yêu nÆ°á»›c khác, kể cả Việt Nam quốc dân Äảng, ngoà i chủ trÆ°Æ¡ng giải phóng dân tá»™c Ä‘á»u không có chủ trÆ°Æ¡ng đấu tranh cho quyá»n lợi của công nhân và nông dân.
Äánh giá sá»± trưởng thà nh của phong trà o công nông trong những nÇŽm 1928-1929, Dá»± thảo Luáºn cÆ°Æ¡ng chÃnh trị (l0-1930) của Äảng viết: "Vô sản giai cấp Äông DÆ°Æ¡ng tuy chÆ°a đông đúc, nhÆ°ng số thợ thuyá»n cà ng ngà y cà ng thêm, nhứt là thợ đồn Ä‘iá»n. Sá»± đấu tranh của thợ thuyá»n cà ng ngà y cà ng hÇŽng hái. Dân cà y cÅ©ng đã tỉnh dáºy chống đế quốc và địa chủ rất kịch liệt. Những cuá»™c bãi công trong nÇŽm 1928-1929, những cuá»™c đấu tranh rất dữ dá»™i của thợ thuyá»n và dân cà y trong nÇŽm nay (1930) đã chứng tá» rằng, sá»± đấu tranh của giai cấp ở Äông DÆ°Æ¡ng ngà y cà ng bà nh trÆ°á»›ng. Äiá»u đặc biệt và quan trá»ng nhất trong phong trà o cách mạng ở Äông DÆ°Æ¡ng là sá»± đấu tranh của quần chúng công nông có tÃnh chất Ä‘á»™c láºp rõ rệt, chá»› không phải là chịu ảnh hưởng quốc gia chủ nghÄ©a nhÆ° trÆ°á»›c nữa"
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Hội là tổ chức đại diện cho giai cấp vô sản lúc bấy giỠđã tranh thủ được tầng lớp trà thức tiểu tư sản Việt Nam.
Và o cuối nÇŽm 1929, đầu nÇŽm 1930, những Ä‘iá»u kiện cho sá»± ra Ä‘á»i má»™t đảng vô sản ở Việt Nam đã chÃn muồi.
4. Ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam
Và o đầu nÇŽm 1929, trÆ°á»›c sá»± phát triển mạnh mẽ của phong trà o cách mạng, Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i không còn đủ sức lãnh đạo. Trong lúc đó, số lượng cá»™ng sản Ä‘oà n trong Thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i ngà y thêm nhiá»u. Cần phải thà nh láºp má»™t Äảng cá»™ng sản để lãnh đạo phong trà o, đó là má»™t yêu cầu khách quan và đã có những tiá»n Ä‘á» nhất định.
Tháng 3 nÇŽm 1929, những cá»™ng sản Ä‘oà n trong Kỳ bá»™ Thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i Bắc Kỳ gồm các đồng chÃ: Trần VÇŽn Cung, Trịnh Äình Cá»u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Ngô Gia Tá»±, Äá»— Ngá»c Du, Nguyá»…n Phong Sắc, Nguyá»…n Vần Tuân, DÆ°Æ¡ng Hạc ÄÃnh đã há»p tại số nhà 5Ä, Hà m Long, Hà Ná»™i, quyết định thà nh láºp chi bá»™ cá»™ng sản và chủ trÆ°Æ¡ng tiến tá»›i thà nh láºp Äảng cá»™ng sản thay thế Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i để lãnh đạo cách mạng.
Ngà y 1 tháng 5 nÇŽm 1929, tại Äại há»™i toà n quốc lần thứ nhất của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i, kiến nghị của Ä‘oà n đại biểu Kỳ bá»™ Bắc kỳ vá» việc giải tán Há»™i để thà nh láºp Äảng cá»™ng sản không được chấp nháºn. Äoà n đại biểu Bắc kỳ rút khá»i Äại há»™i vá» nÆ°á»›c, ra lá»i kêu gá»i công nhân, nông dân và các tầng lá»›p nhân dân ủng há»™ chủ trÆ°Æ¡ng thà nh láºp Äảng cá»™ng sản.
Ngà y 17 tháng 6 nÇŽm 1929, những đảng viên trong chi bá»™ 5Ä Hà m Long đã há»p tại số nhà 316 phố Khâm Thiên, Hà Ná»™i, tuyên bố thà nh láºp Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản Äảng, cá» ra Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i gồm các đồng chÃ: Trịnh Äình Cá»u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Ngô Gia Tá»±, Trần VÇŽn Cung, Nguyá»…n Phong Sắc, Trần TÆ° ChÃnh, Nguyên VÇŽn Tuân; thông qua Tuyên ngôn và quyết định xuất bản báo Búa Liá»m, xúc tiến việc xây dá»±ng tổ chức đảng và các Ä‘oà n thể quần chúng.
Sau khi Äại há»™i toà n quốc của Việt Nam thanh niên cách mạng đông chà há»™i bế mạc, 6 uá»· viên má»›i được bầu và o Tổng bá»™ là Hồ Tùng Máºu, Nguyá»…n Thiệu, Châu VÇŽn Liêm, Nguyá»…n SÄ© Sách, Lê Hồng SÆ¡n, Phạm VÇŽn Äồng đã há»p bà n việc thà nh láºp Äảng cá»™ng sản, cá» ra ban trù bị gồm các đồng chà lãnh đạo Tổng bá»™ nói trên. Thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng nà y, những cá»™ng sản Ä‘oà n còn lại trong Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i đã hình thà nh các chi bá»™ cá»™ng sản. Ngoà i hai chi bá»™ cá»™ng sản ở Trung Kỳ và Nam Kỳ còn có chi bá»™ cá»™ng sản ngÆ°á»i Việt Nam ở Thái Lan và má»™t chi bá»™ ở Hồng Kông (Trung Quốc).
Thượng tuần tháng 8 nÇŽm 1929, An Nam cá»™ng sản đảng được thà nh láºp tại cÇŽn phòng số 1, lầu 2 "Phong cảnh khách lâu", ở Ä‘Æ°á»ng Bônác Philippin Sà i Gòn (nay là góc Ä‘Æ°á»ng Lê Lợi - Nguyá»…n Trung Trá»±c thà nh phố Hồ Chà Minh). Há»™i nghị nà y đã cá» ra Ban lâm thá»i chỉ đạo của Äảng, gồm các đồng chà Châu VÇŽn Liêm (tức Việt), Nguyên Thiệu, Trần Não, Hồ Tùng Máºu, Lê Hồng SÆ¡n, Nguyá»…n SÄ© Sách do đồng chà Châu Vần Liêm là m bà thÆ°.
Sau Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản Äảng và An Nam cá»™ng sản đảng, các đảng viên Tân Việt cách mạng đảng chịu ảnh hưởng của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i đã tiến hà nh Äại há»™i thà nh láºp Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản liên Ä‘oà n và o ngà y 1 tháng 1 nÇŽm 1930, gồm các đồng chà Trần Hữu ChÆ°Æ¡ng, Nguyá»…n Khoa VÇŽn (tức Hải Triá»u, Nguyá»…n Xuân Thanh, Trần Äại Quả, Ngô Äức Äá», Ngô Äình Mãn, Lê Tiá»m, Lê Tốn. Äại há»™i chÆ°a kết thúc thì các đại biểu đã bị chÃnh quyá»n Pháp bắt.
Do váºy, Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản liên Ä‘oà n ra Ä‘á»i nhÆ°ng chÆ°a có Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng.
Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản Äảng và An Nam cá»™ng sản Äảng sau khi ra Ä‘á»i đã có sá»± tranh già nh ảnh hưởng, tranh già nh quần chúng và công kÃch lẫn nhau. Äây là những mâu thuẫn trong quá trình phát triển Ä‘i lên của phong trà o cá»™ng sản Việt Nam.
Tình hình ấy phản ánh sá»± ấu trÄ© và khuynh hÆ°á»›ng biệt phái, tiểu tÆ° sản trong phong trà o công nhân và phong trà o yêu nÆ°á»›c. Hai đảng đã nhiá»u lần trao đổi thÆ° từ để giải quyết những bất đồng nhÆ°ng vẫn không thống nhất được.
Những ngÆ°á»i cá»™ng sản và những ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›c chân chÃnh Ä‘á»u nháºn thấy cần phải sá»›m khắc phục hiện tượng trên, thà nh láºp má»™t đảng cá»™ng sản thống nhất để lãnh đạo cách mạng Việt Nam tiến lên.
III - HỘI NGHỊ THÀNH LẬP ÄẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM - CÆ¯Æ NG LĨNH ÄẦU TIÊN CỦA ÄẢNG
1- Thống nhất các tổ chức cộng sản
TrÆ°á»›c tình hình xuất hiện ba tổ chức cá»™ng sản trong má»™t nÆ°á»›c. Quốc tế cá»™ng sản đã gá»i thÆ° cho những ngÆ°á»i cá»™ng sản ở Äông DÆ°Æ¡ng nêu rõ: "nhiệm vụ quan trá»ng hÆ¡n hết và tuyệt đối cần kÃp của tất cả những ngÆ°á»i cá»™ng sản Äông DÆ°Æ¡ng là sá»›m láºp má»™t đảng cách mạng của giai cấp vô sản, nghÄ©a là má»™t đảng cá»™ng sản quần chúng. Äảng ấy phải là má»™t đảng duy nhất và ở Äông DÆ°Æ¡ng chỉ có đảng ấy là tổ chức cá»™ng sản mà thôi".
Quốc tế cá»™ng sản đã chỉ thị cho đồng chà Nguyá»…n ái Quốc chịu trách nhiệm "hợp nhất các phần tá» cá»™ng sản chân chÃnh lại, để thà nh láºp má»™t đảng duy nhất". Nháºn chỉ thị nà y, mùa thu nÇŽm 1929, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc từ Thái Lan trở lại HÆ°Æ¡ng Cảng chuẩn bị kế hoạch thá»±c hiện nhiệm vụ lịch sá» trá»ng đại nói trên.
Từ ngà y 3 đến 7 tháng 2 nÇŽm 1930, Há»™i nghị hợp nhất được tiến hà nh tại nhà má»™t công nhân ở xóm thợ Ä‘Æ°á»ng Cá»u Long gần HÆ°Æ¡ng Cảng (Trung Quốc). Tham dá»± Há»™i nghị có các đồng chà Trịnh Äình Cá»u và Nguyên Äức Cảnh, đại biểu của Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản đảng; Nguyên Thiệu và Châu VÇŽn Liêm, đại biểu của An Nam cá»™ng sản Ä‘ang. Há»™i nghị tiến hà nh dÆ°á»›i sá»± chủ trì của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, đại biểu của Quốc tế cá»™ng sản.
Sau 5 ngà y là m việc khẩn trÆ°Æ¡ng, các đại biểu đã hoà n toà n nhất trà tán thà nh ý kiến của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc và thống nhất các tổ chức cá»™ng sản thà nh má»™t đảng lấy tên là Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Há»™i nghị đã thông qua ChÃnh cÆ°Æ¡ng vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Äiá»u lệ vắn tắt của Äảng cá»™ng sản Việt Nam. Những vÇŽn kiện quan trá»ng nà y Ä‘á»u do đồng chà Nguyá»…n ái Quốc dá»± thảo. Há»™i nghị còn thông qua Lá»i kêu gá»i của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc thay mặt Quốc tế cá»™ng sản và Äảng cá»™ng sản Việt Nam gá»i đến quần chúng công, nông, binh, đồng bà o và đồng chà trong cả nÆ°á»›c nhân dịp thà nh láºp Äảng.
Há»™i nghị đã nhất trà vá» việc hợp nhất và tổ chức các Ä‘oà n thể quần chúng; thông qua Äiá»u lệ tóm tắt của Công há»™i, Nông há»™i, Äoà n thanh niên cá»™ng sản, Há»™i phụ nữ, Há»™i cứu tế Ä‘á», Há»™i phản đế (tức Mặt tráºn dân tá»™c thống nhất chống đế quốc)v.v..
Há»™i nghị còn quyết định kế hoạch thống nhất các cÆ¡ sở Äảng trong cả nÆ°á»›c, thể thức cá» Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i và bà n việc liên hệ để thu nạp Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản liên Ä‘oà n. Há»™i nghị cÅ©ng nhất trà rằng, khi vá» nÆ°á»›c các đại biểu đêu lấy danh nghÄ©a thay mặt đại biểu quốc tế (tức là đồng chà Nguyá»…n ái Quốc) mà tiến hà nh công việc của Há»™i nghị hợp nhất.
Nói vá» ná»—i vui sÆ°á»›ng của ngÆ°Æ¡i cá»™ng sản trÆ°á»›c sá»± kiện lịch sá» nà y, vá» sau đồng chà Nguyá»…n Thiệu, đại biểu của An Nam cá»™ng sản đảng dá»± Há»™i nghị hợp nhất đã viết: "Tôi vô cùng cảm Æ¡n đồng chà VÆ°Æ¡ng (tức đồng chà Nguyá»…n ái Quốc) đã là m cho tôi được thoả lòng. Äảng má»›i, tên má»›i, tất cả Ä‘á»u thống nhất theo tinh thần má»›i. Có thể nói rằng, má»—i ngÆ°á»i Ä‘á»u được mà chẳng ai mất gì. Äồng chà VÆ°Æ¡ng đã Ä‘em lại cho chúng tôi nhiá»u quá, nhiá»u gấp mấy lần những Ä‘iá»u mà chúng tôi mong Æ°á»›c. Äêm ấy vá» nhà , chúng tôi không ngủ được vì quá vui mừng
Nhá» sá»± hoạt Ä‘á»™ng tÃch cá»±c của các đồng chà đại biểu thay mặt đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, chỉ trong má»™t thá»i gian ngắn, các đảng bá»™ ở cÆ¡ sở đã được hợp nhất. Các tổ chức quần chúng cÅ©ng thống nhất theo Ä‘iá»u lệ má»›i. Lâm thá»i chấp uá»· của Äảng ở các xứ được chỉ định và Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i được thà nh láºp. Các đồng chà Trịnh Äình Cá»u, Nguyá»…n Há»›i, Trần Vân Lan, Nguyá»…n Phong Sắc, Lê Mao, Phan Hữu Lầu, Hoà ng Quốc Việt được các đảng bá»™ cá» và o Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i do đồng chà Trịnh Äình Cá»u đứng đầu.
Äảng bá»™ Hoa kiá»u ở Chợ Lá»›n cÅ©ng cỠđồng chà LÆ°u Láºp Äạo tham gia Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i của Äảng cá»™ng sản Việt Nam. Ngà y 24 tháng 2 nÇŽm 1930, hai đồng chà Châu VÇŽn Liêm, Nguyá»…n Thiệu thay mặt đại biểu quốc tế, các đồng chà Phan Hữu Lầu, Hoà ng Quốc việt thay mặt Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng lâm thá»i cùng vá»›i đồng chà Ngô Gia Tá»±, Bà thÆ° lâm thá»i chấp uá»· của Äảng bá»™ Nam Kỳ đã há»p và quyết định chấp nháºn Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản liên Ä‘oà n gia nháºp Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
NhÆ° váºy, chỉ ná»a tháng sau, kể từ ngà y Há»™i nghị hợp nhất bế mạc, ba tổ chức cá»™ng sản ở Äông DÆ°Æ¡ng đã hoà n toà n thống nhất trong má»™t đảng duy nhất - Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Há»™i nghị hợp nhất các tổ chức cá»™ng sản ở Việt Nam tháng 2 nÇŽm 1930 có ý nghÄ©a nhÆ° Äại hôi thà nh láºp Äảng. Há»™i nghị đã vạch ra má»™t Ä‘Æ°á»ng lối cách mạng và đưá»ng lối xây dá»±ng Äảng đúng đắn, sáng tạo, phù hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện má»™t nÆ°á»›c thuá»™c địa, ná»a phong kiến. ÄÆ°á»ng lối đúng đắn đó là điá»u kiện quan trá»ng nhất để ba tổ chức cá»™ng sản nhanh chóng thống nhất ý chà và hà nh Ä‘á»™ng, gánh vác sứ mệnh lịch sá» giải phóng dân tá»™c, giải phóng giai cấp, giải phóng xã há»™i.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i vá»›i Ä‘Æ°á»ng lối chiến lược đúng đắn là sá»± cổ vÅ© to lá»›n đối vá»›i phong trà o cách mạng Ä‘ang ở thá»i kỳ phát triển sôi sục. ÄÆ°á»ng lối của Äảng được công bố trở thà nh tiếng kèn táºp hợp lá»±c lượng quần chúng, chuẩn bị cho cuá»™c đấu tranh giải phóng dân tá»™c.
ChÃnh cÆ°Æ¡ng lÄ©nh vắn tắt, Sách lược vắn tắt và Lá»i kêu gá»i được Há»™i nghị hợp nhất thông qua là CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đầu tiên của Äảng...
2- CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đầu tiên của Äảng
ChÃnh cÆ°Æ¡ng vắn tắt của Äảng nháºn định rằng, Việt Nam là má»™t xứ thuá»™c địa, ná»a phong kiến, công nghiệp không phát triển "vì tÆ° bản Pháp hết sức ngÇŽn trở sức sinh sản, là m cho nghà nh công nghiệp bản xứ khổng thể mở mang được".
Kinh tế nông nghiệp chiếm Æ°u thế, "nông nghệ ngà y má»™t táºp trung đã phát sinh ra lắm khủng hoảng, nông dân thất nghiệp nhiá»u". Tình hình đó Ä‘Æ°a đến mâu thuẫn ngà y cà ng kịch liệt giữa má»™t bên là dân tá»™c ta trong đó có công nhân, nông dân và toà n thể dân tá»™c vá»›i má»™t bên là đế quốc Pháp và tay sai của chúng. Äánh giá hai giai cấp tÆ° sản và địa chủ là những đối tượng cần xoá bá», Äảng ta đã có sá»± phân biệt: "TÆ° bản bản xứ không có thế lá»±c gì ta không nên nói cho há» Ä‘i vá» phe đế quốc được, chỉ bá»n đại địa chủ má»›i có thế lá»±c và đứng hẳn vá» phe đế quốc chủ nghÄ©a". Muốn giải quyết mâu thuẫn đó, nhân dân Việt Nam phải là m "tÆ° sản dân quyá»n cách mạng và thổ địa cách mạng để Ä‘i tá»›i xã há»™i cá»™ng sản".
Äây là má»™t thể loại cách mạng vô sản ở các nÆ°á»›c thuá»™c địa mà sinh thá»i Mác, Lênin và ngay cả Quốc tế cá»™ng sản cÅ©ng chÆ°a nói đến. Sau nà y, Äang ta hoà n chỉnh tên gá»i của thể loại cách mạng nà y, và được gá»i là cách mạng dân tá»™c dân chủ nhân dân tiến lên chủ nghÄ©a xã há»™i.
Mục tiêu chủ yếu lúc nà y là đánh đổ ách thống trị của đế quốc xâm lược và tay sai của chúng, già nh Ä‘á»™c láºp dân tá»™c và dân chủ cho nhân dân. Mục Ä‘Ãch cuối cùng là xây dá»±ng thà nh công chủ nghÄ©a xã há»™i, chủ nghÄ©a cá»™ng sản ở Việt Nam.
Theo tÆ° tưởng của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc thì cuá»™c cách mạng tÆ° sản dân quyá»n và thổ địa cách mạng để Ä‘i tá»›i xã há»™i cá»™ng sản bao gồm hai cuá»™c váºn Ä‘á»™ng là cuá»™c váºn Ä‘á»™ng giải phóng dân tá»™c và cuá»™c váºn Ä‘á»™ng xây dá»±ng đất nÆ°á»›c Ä‘á»™c láºp tá»± do hạnh phúc, phần lá»›n coi giai Ä‘oạn cách mạng là giải phóng dân tá»™c và giải phóng giai cấp, giải phóng xã há»™i. Hai cuá»™c váºn Ä‘á»™ng nà y liên quan máºt thiết vá»›i nhau, ảnh hưởng và thúc đẩy lẫn nhau, cuá»™c váºn Ä‘á»™ng trÆ°á»›c thà nh công tạo Ä‘iá»u kiện cho cuá»™c váºn Ä‘á»™ng sau già nh thắng lợi, Vì váºy, giữa hai giai Ä‘oạn cách mạng nà y: giải phóng dân tá»™c và xây dá»±ng chủ nghÄ©a xã há»™i không có bức tÆ°á»ng ngÇŽn cách, không phải tiến hà nh má»™t cuá»™c cách mạng chÃnh trị lân thứ hai để giải quyết vấn đê chÃnh quyá»n nhÆ° cách mạng Nga và cách mạng Trung Quốc.
Äiá»u đó chứng tá» rằng, ngay từ khi ra Ä‘á»i, Äảng ta đã nÇŽm vững nguyên lý cÆ¡ bản của chủ nghÄ©a Mác - Lênin, váºn dụng sáng tạo kinh nghiệm cách mạng thế giá»›i, thấu suốt con Ä‘Æ°á»ng phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam, nháºn rõ mối quan hệ biện chứng giữa cách mạng dân tá»™c dân chủ vá»›i cách mạng xã há»™i chủ nghÄ©a. CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đâu tiên của Äảng là cÆ°Æ¡ng lÄ©nh giÆ°Æ¡ng cao ngá»n cá» Ä‘á»™c láºp dân tá»™c và chủ nghÄ©a xã há»™i.
Nhiệm vụ cách mạng mà CÆ°Æ¡ng lÄ©nh vạch ra là "đánh đổ đế quốc chủ nghÄ©a Pháp và bá»n phong kiến, là m cho nÆ°á»›c Nam được hoà n toà n Ä‘á»™c láºp tổ chức ra quân Ä‘á»™i công nông" thâu hết sản nghiệp lá»›n... của tÆ° bản đế quốc,..thâu hết ruá»™ng đất của đế quốc chủ nghÄ©a là m của công chia cho dân cà y nghèo, bá» sÆ°u thuế cho dân nghèo mở mang công nghiệp và nông nghiệp thi hà nh luáºt ngà y là m 8 giá»"
Các nhiệm vụ đó bao hà m cả ná»™i dung dân tá»™c dân chủ và ná»™i dung xã há»™i chủ nghÄ©a. Song, nổi báºt là nhiệm vụ chống đế quốc và tay sai của chúng (đại địa chủ, đại tÆ° sản phản cách mạng và vua quan phong kiến) già nh lại Ä‘á»™c láºp, tá»± do, dân chủ cho toà n dân tá»™c.
Vá» lá»±c lượng cách mạng, CÆ°Æ¡ng lÄ©nh của Äảng chủ trÆ°Æ¡ng Ä‘oà n kết tất cả các giai cấp cách mạng, các lá»±c lượng tiến bá»™ và cá nhân yêu nÆ°á»›c, táºp trung lá»±c lượng đánh đổ kẻ thù chủ yếu của dân tá»™c là chủ nghÄ©a đế quốc Pháp và tay sai, mở Ä‘Æ°á»ng cho cách mạng phát triển đến thắng lợi hoà n toà n.
Äể bảo đảm vai trò lãnh đạo của đảng tiên phong của giai cấp công nhân, Äảng chủ trÆ°Æ¡ng giải quyết hà i hoà từng bÆ°á»›c quyá»n lợi của các giai cấp cách mạng dù còn có những mâu thuẫn nhất định vá» quyá»n lợi. Vê vấn đê ruá»™ng đất, "xÆ°Æ¡ng sống của cách mạng thuá»™c địa", Äảng chủ trÆ°Æ¡ng tiến hà nh từng bÆ°á»›c vá»›i những ná»™i dung thÃch hợp vá»›i từng thá»i kỳ cách mạng. ở giai Ä‘oạn giải phóng dân tá»™c thì quốc hữu hoá toà n bá»™ đồn Ä‘iá»n và đất Ä‘ai của đế quốc và địa chủ phản cách mạng Việt Nam để chia cho nông dân nghèo, "phải dá»±a và o hạng dân cà y nghèo là m thổ địa cách mạng đánh trúc bá»n đại địa chủ và phong kiến" Äối vá»›i chủ nghÄ©a tÆ° bản thì "thâu hết sản nghiệp lá»›n (nhÆ° công nghiệp, váºn tải, ngân hà ng v.v.) của tÆ° bản đế quốc chủ nghÄ©a Pháp để giao cho chÃnh phủ công nông binh". Còn đối vá»›i các tầng lá»›p "phú nông, trung, tiểu địa chủ và tÆ° bản An Nam mà chÆ°a rõ mặt phản cách mạng thì phải lợi dụng, Ãt lâu má»›i là m cho há» trung láºp". Sau khi cách mạng giải phóng dân tá»™c già nh được thắng lợi, chÃnh quyá»n đã vá» tay công nông, Äảng sẽ lãnh đạo tiến hà nh những cải cách nhằm sá»a đổi lại những bất công và phân phối lợi nhuáºn giữa những nhà tÆ° sản và những ngÆ°á»i vô sản má»™t cách công bằng hÆ¡n.
Trong khi khẳng định "công nông là gốc cách mạng", Sách lược vắn tắt của Äảng vạch rõ, "phải hết sức liên lạc vá»›i tiểu tÆ° sản, trà thức, trung nông Thanh niên, Tân Việt, v.v. để kéo há» Ä‘i và o phe vô sản giai cấp"
Vá» nguyên tắc liên minh, Sách lược vắn tắt đã viết: "Trong khi liên lạc vá»›i các giai cấp phải rất cẩn tháºn, không khi nà o nhượng má»™t chút lợi Ãch gì của công nông mà đi và o Ä‘Æ°á»ng thoả hiệp"
CÆ°Æ¡ng lÄ©nh khẳng định cách mạng Việt Nam phải tiến hà nh bằng bạo lá»±c cách mạng của quần chúng, để đánh đổ đế quốc chủ nghÄ©a Pháp và bá»n phong kiến, rồi dá»±ng ra chÃnh phủ công nông binh chứ không phải bằng con Ä‘Æ°á»ng cải lÆ°Æ¡ng.
Cách mạng Việt Nam là má»™t bá»™ pháºn của cách mạng vô sản thế giá»›i, đứng trong mặt tráºn cách mạng của các dân tá»™c bị áp bức và giai cấp công nhân thế giá»›i mà đội quân tiên phong của mặt tráºn nà y là Liên Xô. Sách lược vắn tắt ghi rõ: "Trong khi tuyên truyá»n cái khẩu hiệu nÆ°á»›c An Nam Ä‘á»™c láºp, phải đồng tuyên truyá»n và thá»±c hà nh liên lạc vá»›i bị áp bức dân tá»™c và vô sản giai cấp thế giá»›i, nhất là vô sản giai cấp Pháp"
CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đầu tiên khẳng định vai trò lãnh đạo của Äảng cá»™ng sản Việt Nam là nhân tố quyết định má»i thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Äảng "thu phục cho được đại bá»™ pháºn giai cấp mình, phải là m cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng... phải thu phục cho được đại bá»™ pháºn dân cà y và phải dá»±a và o hạng dân cà y nghèo là m thổ địa cách mạng đánh trúc bá»n đại địa chủ và phong kiến", đồng thá»i phải liên minh vá»›i các giai cấp cách mạng và tầng lá»›p yêu nÆ°á»›c khác, Ä‘oà n kết há», tổ chức hỠđấu tranh cho giai phóng dân tá»™c và để Ä‘i tá»›i chủ nghÄ©a xã há»™i, chủ nghÄ©a cá»™ng sản.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam kết nạp đảng viên không những trong công nhân tiên tiến, mà còn kết nạp những ngÆ°á»i tiên tiến trong nông dân lao Ä‘á»™ng, trà thức cách mạng và trong các tầng lá»›p khác. Äảng cá»™ng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp vô sản, lấy chủ nghÄ©a Mác - Lênin là m ná»n tảng tÆ° tưởng. Äảng là má»™t khối thống nhất ý chà và hà nh Ä‘á»™ng. Äảng viên phải "tin theo chủ nghÄ©a cá»™ng sản, chÆ°Æ¡ng trình Äảng và Quốc tế cá»™ng sản, hÇŽng hái tranh đấu và dám hy sinh, phục tùng mệnh lệnh Äảng và đóng kinh phÃ, chịu phấn đấu trong má»™t bá»™ pháºn Äảng".
Trong tôn chỉ của mình, Äảng chỉ rõ phải "lãnh đạo quần chúng lao khổ là m giai cấp tranh đấu để tiêu trừ tÆ° bản đế quốc chủ nghÄ©a, là m cho thá»±c hiện xã há»™i cá»™ng sản".
Do sá»›m nháºn thức được sá»± thống nhất giữa giải phóng dân tá»™c vá»›i giải phóng giai cấp, giải phóng xã há»™i trong cách mạng vô sản ở nÆ°á»›c thuá»™c địa, coi trá»ng Ä‘á»™c láºp tá»± chủ, tá»± lá»±c tá»± cÆ°á»ng của từng quốc gia, Há»™i nghị hợp nhất chủ trÆ°Æ¡ng thà nh láºp Äảng cá»™ng sản Việt Nam; đồng thá»i có kế hoạch giúp những ngÆ°á»i cách mạng ở Là o và ở Campuchia sáng láºp ra đảng tiên phong của dân tá»™c mình. Sau ngà y Äảng cá»™ng sản Việt Nam thà nh láºp, tháng 4 nÇŽm 1930, má»™t số chi bá»™ cá»™ng sản đầu tiên của giai cấp vô sản và nhân dân lao Ä‘á»™ng Là o đã ra Ä‘á»i ở Viên ChÇŽn, Thà Khẹt, Bò Neng. Äầu nÇŽm 1930, má»™t số nhóm cá»™ng sản ở Campuchia được thà nh láºp ở Phnômpênh và ở Côngpôngchà m. Chi bá»™ cá»™ng sản đâu tiên ở Campuchia được thà nh láºp ở trÆ°á»ng trung há»c Xixôvát (Phnômpênh).
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i ở má»™t nÆ°á»›c thuá»™c địa, giai cấp công nhân chỉ chiếm 1,2% dân số, đã có CÆ°Æ¡ng lÄ©nh cách mạng đúng đắn nguy từ đâu. Äiá»u đó chứng minh rằng, Äảng đã nắm vững bản chất khoa há»c và cách mang của chủ nghÄ©a Mác - Llênin, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa yếu tố dân tá»™c và yếu tố giai cấp, sá»›m kết hợp yếu tố giai cấp vá»›i yếu tố dân tá»™c má»™t cách sáng tạo, gắn chủ nghÄ©a yêu nÆ°á»›c chân chÃnh vá»›i chủ nghÄ©a quốc tế vô sản, phát huy được truyá»n thống yêu nÆ°á»›c, đánh giá đúng vị trà của từng giai cấp cách mạng, Ä‘oà n kết được các lá»±c lÆ°Æ¡ng yêu nÆ°á»›c, nhỠđó mà Äảng đã nắm được quyá»n lãnh đạo cách mang.
CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đâu tiên là kết quả của sá»± váºn dụng và phát triển sáng tạo há»c thuyết Mác - Lênin, Ä‘Æ°á»ng lối của Quốc tế cá»™ng sản và kinh nghiệm cách mạng thế giá»›i và o hoà n cảnh cụ thể nÆ°á»›c ta, là sá»± thể hiện táºp trung tÆ° tưởng cÆ¡ bản của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc vá» cách mạng dân tá»™c dân chủ và cách mạng xã há»™i chủ nghÄ©a ở nÆ°á»›c thuá»™c địa ná»a phong kiến.
NhÆ°ng không phải những giá trị tÆ° tưởng, Ä‘Æ°á»ng lối đúng đắn trên đã được má»i ngÆ°á»i nháºn thức, quán triệt. Há»™i nghị Ban chấp hà nh trung Æ°Æ¡ng Äảng tháng 10 nÇŽm 1930 đã phê phán những "sai lầm" của Há»™i nghị hợp nhất và quyết định "thủ tiêu ChÃnh cÆ°Æ¡ng vắn tắt, Sách lược vắn tắt và Äiá»u lệ" của Äảng, thông qua Luáºn cÆ°Æ¡ng chÃnh trị theo tinh thần chỉ thị củaQuốc tế cá»™ng sản, đổi tên đảng là "Äảng cá»™ng sản Äông DÆ°Æ¡ng ".
Sở dÄ© có vấn Ä‘á» chÆ°a thống nhất giữa CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đầu tiên do Há»™i nghị thà nh láºp Äảng vạch ra vá»›i Luáºn cÆ°Æ¡ng chÃnh trị và các vÇŽn kiện của Há»™i nghị trung Æ°Æ¡ng Äảng tháng l0-1930 là vì không chỉ do kết hợp hay tách rá»i yếu tố giai cấp vá»›i yếu tố dân tá»™c, mà còn do xác định đúng hay chÆ°a đúng vị trà của má»—i yếu tố đó trong Ä‘iá»u kiện cụ thể của nÆ°á»›c ta. Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã váºn dụng sáng tạo chủ nghÄ©a Mác - Lênin, đánh giá đúng hÆ¡n và đầy đủ hÆ¡n yếu tố dân tá»™c trong cách mạng Việt Nam.
Tuy bị phê phán, nhưng thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh cho sự đúng đắn, sáng tạo của Cương lĩnh đầu tiên.
Sau 30 nÇŽm đấu tranh và thắng lợi của cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chà Minh; (tức đồng chà Nguyá»…n ái Quốc) đã viết: "CÆ°Æ¡ng lÄ©nh ấy rất phù hợp vá»›i nguyện vá»ng thiết tha của đại Ä‘a số nhân dân ta... Vì váºy, Äảng ta đã Ä‘oà n kết được những lá»±c lượng cách mạng to lá»›n chung quanh giai cấp mình.
Còn các đảng phái của các giai cấp khác thì hoặc bị phá sản, hoặc bị cô láºp. Do đó, quyá»n lãnh đạo của Äảng ta - Äảng của giai cấp công nhân không ngừng củng cố và tÇŽng cÆ°á»ng".
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i phản ánh sá»± phát triển tất yếu khách quan của xã há»™i Việt Nam. Äiá»u kiện quốc tế cho sá»± ra Ä‘á»i của Äảng là thắng lợi của Cách mạng tháng MÆ°á»i Nga, sá»± thà nh láºp Quốc tế cá»™ng sản và nhiá»u đảng cá»™ng sản ở khắp các lục địa.
ở nÆ°á»›c ta, giai cấp công nhân đã trở thà nh má»™t lá»±c lượng chÃnh trị Ä‘á»™c láºp, phong trà o yêu nÆ°á»›c đã chịu ảnh hưởng của chủ nghÄ©a Mác - Lênin. ÄÆ°á»ng lối cứu nÆ°á»›c theo chủ nghÄ©a Mác - Lênin, đã chiến thắng Ä‘Æ°á»ng lối cải lÆ°Æ¡ng và quốc gia cách mạng. Phong trà o giải phóng dân tá»™c phát triển dÆ°á»›i sá»± chỉ đạo của tÆ° tưởng, Ä‘Æ°á»ng lối, phÆ°Æ¡ng pháp cách mạng của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i và xác láºp vai trò lãnh đạo cách mạng; đồng thá»i, vá»›i sá»± thất bại của cuá»™c khởi nghÄ©a Yên Bái (9-2-1930), đánh dấu sá»± chấm dứt ảnh hưởng của hệ tÆ° tưởng tÆ° sản, xác láºp ảnh hưởng của hệ tÆ° tưởng vô sản trong cách mạng Việt Nam.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i mở đâu thá»i đại má»›i trong lịch sá» nÆ°á»›c ta, thá»i đại giai cấp công nhân và đảng tiên phong của nó đứng vị trà trung tâm, kết hợp má»i phong trà o yêu nÆ°á»›c và cách mạng, quyết định ná»™i dung, phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng phát triển của xã há»™i Việt Nam. Äây là thá»i đại nhân dân Việt Nam không chỉ là m nên lịch sá» vẻ vang của mình, mà còn góp phần và o sá»± nghiệp chung của các dân tá»™c bị áp bức là xoá bá» hệ thống thuá»™c địa của chủ nghÄ©a đế quốc, già nh Ä‘á»™c láºp, dân chủ, hoà bình và tiến bá»™ xã há»™i.
Nắm vững chủ nghÄ©a Mác - Lênin, tÆ° tưởng Nguyá»…n ái Quốc, dÆ°á»›i sá»± lãnh đạo của Äảng, cách mạng Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ vá»›i phong trà o cách mạng các nÆ°á»›c, kết hợp nhân tố dân tá»™c vá»›i nhân tố giai cấp, dân tá»™c vá»›i quốc tế, dân tá»™c vá»›i thá»i đại, Ä‘á»™c láºp dân tá»™c vá»›i chủ nghÄ©a xã há»™i, tạo thà nh sức mạnh tổng hợp để chiến thắng chủ nghÄ©a đế quốc xâm lược và xây dá»±ng đất nÆ°á»›c già u mạnh. Quá trình chuẩn bị và thà nh láºp Äảng eá»™ng sản cho ta những kết luáºn:
Thứ nhất, Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i là sản phầm của sá»± kết hợp chủ nghÄ©a Mác - Lênin vá»›i phong trà o công nhân và phong trà o yêu nÆ°á»›c Việt Nam.
Há»c thuyết Mác - Lênin khẳng định rằng, Äảng công sản là sản phẩm của sá»± kết hợp chủ nghÄ©a Mác - Lênin vá»›i phong trà o công nhân. Quy luáºt chung nà y được đồng chà Nguyá»…n ái Quốc váºn dụng sáng tạo và o Ä‘iá»u kiện Việt Nam, nÆ¡i giai cấp công nhân còn Ãt vá» số lượng, nhÆ°ng ngÆ°á»i vô sản bị áp bức, bóc lá»™t thì đồng. Sá»± kết hợp chủ nghÄ©a Mác - Lênin vá»›i phong trà o công nông và phong trà o yêu nÆ°á»›c dẫn đến sá»± ra Ä‘á»i của Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Muốn xây dá»±ng Äảng vững mạnh vá» chÃnh trị, tÆ° tưởng và tổ chức, phải coi trá»ng đầy đủ cả ba yếu tố trên.
Thứ hai, Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i là kết quả của sá»± phát triá»n cao và thống nhất của phong trà o công nhân và phong trà o yêu nÆ°á»›c.
Äảng ta là con đẻ của phong trà o cách mạng của công nhân, nông dân và các tầng lá»›p lao Ä‘á»™ng và trưởng thà nh thông qua đấu tranh chống đế quốc, chống phong kiến.
Muốn củng cố và phát triển Äảng, đòi há»i phải củng cố và phát triển phong trà o cách mạng của quần chúng. Äảng máºt thiết liên hệ vá»›i quần chúng, hÆ°á»›ng dẫn, lãnh đạo phong trà o quần chúng, thông qua thá»±c tiá»…n phong trà o cách mạng mà củng cố và phát triển Äảng.
Thứ ba, Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i là kết quả thống nhất của phong trà o cách mạng trong cả nÆ°á»›c, là sá»± đồng tâm nhất trà của những chiến sÄ© tiên phong.
Những ngÆ°á»i cá»™ng sản Việt Nam dù ở trong Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản đảng, An Nam cá»™ng sản đảng hay Äông DÆ°Æ¡ng cá»™ng sản liên Ä‘oà n, lúc bấy giá» tuy có những vấn Ä‘á» bất đồng, nhÆ°ng đã biết Ä‘á» cao trách nhiệm của Ä‘á»™i tiên phong, đặt lợi Ãch dân tá»™c, lợi Ãch giai cấp lên trên hết nên đã sá»›m thống nhất và o má»™t đảng duy nhất để lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Thứ tÆ°, Ä‘Æ°á»ng lối chiến lược và sách lược cách mạng của Äảng được thể hiện trong ChÃnh cÆ°Æ¡ng vắn tắt, Sách lược vắn tãt là phù hợp vá»›i yêu cầu của toà n Äảng và toà n dân.
CÆ°Æ¡ng lÄ©nh đâu tiên trở thà nh ngá»n cá» táºp hợp, Ä‘oà n kết các lá»±c lượng và lãnh đạo phong trà o cách mạng từ khi Äảng được thà nh láºp.
Thá»±c tiá»…n cách mạng nÆ°á»›c ta ngà y cà ng khẳng định sá»± đúng đắn và sáng tạo của những tÆ° tưởng chiến lược và sách lược trên đây của đồng chà Nguyá»…n ái Quốc. Äại há»™i đại biểu toà n quốc lân thứ VII của Äảng đã khẳng định: "lấy chủ nghÄ©a Mác - Lênin và tÆ° tưởng Hồ Chà Minh là m ná»n tảng tÆ° tưởng và kim chỉ nam cho hà nh Ä‘á»™ng" của toà n Äảng, toà n quân, toà n dân ta trong giai Ä‘oạn hiện nay.
(Theo báo Ä‘iện tá» Äảng Cá»™ng Sản Việt Nam)
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: