Trái tim không cần lý lẽ

[Vô Tình]

Chương 50

Sự xuất hiện của các chàng trai được đón tiếp bằng sự im lặng nặng nề.

Ông Damasso chăm chú ăn món xúp, bà Engracia cố lựa miếng thịt nhiều mỡ cho con Diamela của bà. Leonor dán mắt vào khung cửa sổ, dường như đang nghiên cứu mấy tấm diềm bằng vải sọc treo phía trên chiếc màn cửa bằng tuyn.
Martin uổng công đón bắt ánh mắt nàng. Cô gái ngồi hệt như pho tượng và trên gương mặt kín đáo ấy chàng trai đọc được bản án của mình.

Ông Damasso dần dần vứt bỏ vẻ mặt quá nghi vệ từ lúc đáp lại cái cúi chào của Rivas. Tin chắc rằng chẳng ai định bắt chuyện đầu tiên, ngài tư sản đáng kính bắt đầu cựa quậy trên ghế rồi qua qua nói với Martin:
- Hình như anh vừa đi dạo chơi về?
- Vâng, thưa ngài – chàng trai dè dặt trả lời.
Ngài Ensina không nỡ hỏi thêm gì nữa nên lại lặng thinh. Bị đè nặng quá lâu vì sự im lặng bất thường, lúc ấy Agustin quyết định tiếp chuyện:
- Ô, ở đây làm gì có chỗ du ngoạn! – chàng ta nhận xét – Ở Paris ấy à, hoàn toàn khác.
Rồi chàng ta bắt đầu miêu tả tỉ mỉ về Eugène, công viên Saint Clous và các thắng cảnh khác quanh vùng thủ đô nước Pháp. Không ai ngắt lời chàng ta nên Agustin tha hồ trầm trồ thán phục các cảnh đẹp thiên nhiên ở nơi ấy, tô điểm một cách hào phóng co bài diễn văn của mình bằng những từ ngữ đặc Pháp và nói nhại những chữ Tây Ban Nha theo kỉêu Pháp một cách không thương xót với niềm tin tưởng rằng điều đó sẽ tạo cho câu chuyện của mình bản sắc Paris thực thụ.
- Thế đấy, đó mới là nơi có thể vui chơi cho ra hồn – chàng ta khoái trá kết luận – chứ ở vùng buồn tẻ của chúng ta thì, không công viên, không lâu đài, chẳng có gì cả!
Suốt bữa ăn, Leonor không nhìn đến Martin dù chỉ một lần, có cảm tưởng là nàng không nhận thấy sự có mặt của chàng.
Khi rời bàn ăn, bà Engracia nói nhỏ với chồng:
- Ông thân mến, tôi khy vọng ông sẽ nói chuyện với Martin chứ? không thể gác chuyện đó lại đâu.
- Ít thời gian quá, tôi sẽ nói chuyện với cậu ấy tối nay – ông Damasso đáp, ông rất lo lắng đến việc tiêu hoá vì thế cho là để cái việc khó chịu của Martin thư thả thì hơn.
- Thôi được, nhưng chỉ xin ông đừng kéo dài. Tôi không muốn để cho tên tuổi của chúng ta liên can vào một chuyện om sòm nào đó – bà Engracia tuyên bố, tay ghì chặt con chó như thể tìm kiếm ở nó sự trợ giúp.
Đáp lại, con Diamela gầm gừ, rồi hai vợ chồng đi ra, tiếp đó là Leonor và Agustin. Rivas ra khỏi phòng ăn cuối cùng và lên thẳng phòng riêng.
- Em biết không, ở mức độ nào đó Martin có dính líu vào việc Edelmira biến mất đấy – Agustin nói với em gái lúc chỉ còn hai người trong phòng khách.
- Ai nói với anh thế? – Leonor thốt lên, trong lòng vẫn leo lét tia hy vọng là Martin sẽ đánh đổ những lời buộc tội mình.
- Chính Rivas – chàng công tử trả lời.
- Anh thấy chưa, thậm chí anh ta không dám chối cãi nữa! – cô gái tức giận nói và trong giọng nàng vang lên những âm điệu độc ác bộc lộ lòng thù hận.
- Nhưng có điều anh ấy làm việc đó chỉ xuất phát từ lòng tốt mà thôi.
- Dĩ nhiên – cô gái mỉm cười châm chọc.
- Em tưởng tượng được không, hóa ra bà mẹ rắp tâm cưỡng ép gả chồng cho Edelmira.
- Và Martin, theo anh khẳng định, vì lòng tốt mà quyết định che chở cho cô ta chứ gì? Đúng thế phải không? Thật là lối giải thích ngây thơ! Cái kiểu Don Quichotte ấy đã biến mất từ lâu rồi!
- Quỷ thật, em gái ạ! – Agustin kêu lên, chàng ta thừa kế được ở cha khả năng thay đổi ý kiến trong nháy mắt – Em biết anh vừa nảy ra điều gì không? Có lẽ em nói đúng!
- Thế mà anh lại tin anh ta! – Leonor nói tiếp, khó khăn lắm mới kìm được giận dữ - Thử nghĩ xem anh dễ tin đến mức nào! Nếu là anh thì anh hàng động ra sao chứ? Chẳng lẽ anh cũng thừa nhận một việc làm như vậy? Đây là trọng tội! Mang một cô gái đi khỏi nhà mẹ người ta! Cứ cho rằng cô ta nghèo, nhưng lương thiện!
- Em biết không, điều em vừa nói đúng là chân lý. Anh thật là đồ thộn! Anh bị anh ta xỏ mũi.
- Và rất khôn khéo nữa chứ.
- Không cách nào khôn khéo hơn, còn anh thì vểnh tai mà nghe hệt như một thằng ngốc!
Miệng không ngớt than vãn, Agustin bỏ đi, còn Leonor về phòng riêng. Cố dẹp nỗi xúc động và xua đủôi những ý nghĩ nặng nề, cô gái giở chiếc mũ mới mua cho dịp picnic ra thử. Song, nhìn vào gương, nàng nhận thấy hai giọt lệ lớn ròng ròng chảy xuống đôi gò má mịn màng nóng bừng vì hờn giận.
Tối hôm ấy Martin không vào phòng khách. Do vợ đòi hỏii, ông Damasso cho người hầu đi gọi chàng và khi chàng đến, hai người cùng sang căn phòng bên cạnh.
Bất cứ ai nhìn bên ngoài vào chắc cũng đều cho rằng ngài Ensina đã mắc lỗi gì đó, ngài lúng túng tột độ khi mở đầu cuộc nói chuyện. Trái lại, Martin hoàn toàn bình tĩnh và sốt ruột chờ ông chủ phá tan bầu không khí yên lặng. Tin chắc rằng ông ta không thể tự khắc phục nổi sự bối rối , Martin quyết định giúp ông thoát khỏi tình thế khó xử.
- Cháu đã chuyện trò cùng Agustin, thưa ngài – chàng mở đầu – và được biết mình bị buộc tội về việc gì rồi.
- À, ra thế! Vậy là anh đã biết? Rất mừng, anh bạn ạ! Anh tưởng tượng được không, hai nhân vật kia đến gặp tôi rồi bắt đầu đơm đặt những gì có trời mà hiểu, tóm lại cho anh tự biết đấy, dĩ nhiên tôi không tin họ, nhưng còn bà Engracia…
- Xin thứ lỗi, thưa ngài, vì cháu ngắt lời – Martin nói khi nhận thấy ông Damasso khó nhọc lựa từ chọn chữ - nhưng cháu cần phải nói trước là họ buộc tội không hoàn toàn thiếu cơ sở đâu.
- Anh nói sao kia? – ông Damasso nghẹn giọng, tưởng mình nghe nhầm.
- Cháu nói rằng lời buộc tội của họ không phải hoàn toàn vô căn cứ, mặc dù những kẻ đến đây kiện cáo về cơ bản bị lầm lẫn.
- Thú thật anh làm cho tôi phân vân – ông Damasso lẩm bẩm.
Martin nhắc lại tất cả những gì đã kể cho Agustin nghe trước bữa ăn.
- đối với tôi – ông Damasso ấp úng – dĩ nhiên tôi hiểu, nhưng chỉ có điều, như anh biết, chúng tôi có con gái sắp lấy chồng, mọi người lui tới…Sau nữa, anh bạn yêu quý, bà Engracia rất khắt khe, rất sợ điều ong tiếng ve…bản thân tôi thì, tất nhiên là không….
- cháu vô cùng đội ơn vì lòng bao dung đó, thưa ngài – Martin trả lời – nhưng xin ngài tin cho, cháu không cần đến nó bởi lẽ lương tâm cháu trong sạch. Nghe ngài nói ,cháu hiểu là bà Engracia rất lo âu về cháu, kẻ luôn luôn được quan tâm và đối xử niềm nở trong ngôi nhà này. Không bao giờ tự cho phép mình trở thành nguyên nhân của sự bất yên, cháu hiểu rõ mình cần hành động ra sao. Sáng mai, được ngài cho phép, cháu sẽ rời khỏi nơi đây để trả lại cho bà Engracia sự thanh thản trong tâm hồn.
- Đủ rồi, anh bạn! Làm gì có chuyện ấy! – ông Damasso hốt hoảng – nhưhg anh phải đặt mình vào hoàn cảnh của tôi, đúng không nào? Bà Engracia lỡ ra còn ngờ vực, và khi đó….
- Chưa khi nào chaú để cho những lời mình nói bị nghi ngờ là gian dối – chàng trai đường hoàng bác bỏ.
- Tất nhiên, tất nhiên! Có ai nói vậy đâu…nhưng chỉ có điều, anh yêu quý, anh thừa biết bà Engracia và…
Martin lần nữa nói rõ quyết định từ giã ngôi nhà, còn ngài Ensina hoàn toàn bối rối nên không thể nói với chàng điều gì dứt khoát cả.
"Anh ta mà đi thì mình sẽ chật vật" – nhà tư sản khả kính rầu rĩ nghĩ thầm lúc nhìn theo Martin đang đi vào phòng khách, nơi các vị khách thường lệ đã tụ họp.
Leonor chuyện trò về điều gì đó cùng Matilda, cô em họ đã hồi phục ít nhiều sau cuộc chia ly với Raphael và lại bắt đầu đến thăm nhà ông bác. Khi Rivas bước vào, vẻ mặt của chàng tỏ rõ rằng chàng có một quyết định cứng rắn và không hề bỉêu lộ nỗi xúc cảm dè dặt thường có mỗi khi gặp Leonor nữa, đôi mắt ánh lên tự tin và quả cảm, chàng không do dự tiến thẳng đến chỗ các cô gái đang ngồi.
Trong luc chàng tiến lại gần, Leonor tái mặt và gắn lên chàng trai cái nhìn lạnh như băng. Song ngay cả cái nhìn ấy cũng không làm cho Rivas run sợ, dường như chàng bị một ý tưởng nào đó luôn ám ảnh trong đầu. Sự thể là sau khi từ biệt ông Damasso, Martin đã tự nhủ "Mình không đủ sức bắt nàng tin, nhưng dù sao mình cũng phải phân bua với nàng"
Cúi đầu chào xong, Rivas ngồi xuống chiếc ghế cạnh Leonor một cách thoải mái tự nhiên đến mức không nnnào trong đám khách khứa thấy việc đó là cố ý từ trước.
Người đẹp quay lưng lại với thái độ miệt thị công khai, nhưng cái điều này cũng không làm chàng trai nản lòng
- Thưa tiểu thư – chàng nói – tôi muốn thưa chuyện cùng với cô.
- Với tôi ư? – Leonor ngạc nhiên, giọng hơi run – chẳng lẽ anh chưa nói chuyện với ba tôi sao? – nàng nói thêm và trên gương mặt xuất hiện vẻ ngạo mạn vẫn thường làm cho Martin e ngại.
- Chính bởi vì tôi đã nói chuyện với ông nên tôi xin cô hãy nghe tôi – Rivas tiếp tục nói rắn rỏi như trước.
- Thú thực, giọng anh nói gây ngạc nhiên cho tôi vô cùng – cô gái đáp, cố t vẻ thờ ơ và coi thường.
- Xin cô tha lỗi, nhưng tôi xúc động quá. Mọi chuyện xảy ra rất nghiêm trọng cho tôi nên sự xúc động ấy có thể tha thứ.
- Thế cụ thẻ chuyện gì xảy ra vậy? – Leonor giễu cợt hỏi, làm như không nhận thấy Martin đau khổ.
- Cô biết tất cả rồi mà, thưa tiểu thư.
- À phải, đó là việc Edelmira biến mất đầy bí ẩn! Tôi quên mất.
- Chắc là Agustin đã kể rõ việc cho cô rồi. Tôi đã giải thích tất cả cho anh ấy hiểu.
- Phải, anh ấy nói với tôi hình như anh muốn cứu giúp cô gái ấy. Lời giải thích thật kém cỏi! Rõ ràng anh ấy không thể nghĩ ra điều gì hay hơn!
- Cái mà cô gọi là lời giải thích kém cỏi, thưa tiểu thư, đó là sự thật hoàn toàn.
- Thật thế ư? Xin lỗi, thế mà tôi cứ nghĩ anh trai tôi bịa ra cái ức thuyết ấy để đùa vui đấy.
- Nghĩa là cô cho rằng người đàn ông không đủ khả năng giúp đỡ cô gái bất hạnh điều nhỏ nhặt như vậy một cách vô tư sao?
- Sao lại thế? Như anh chẳng hạn, thừa đủ khả năng. Tôi không thể không tin anh được.
- Giọng cô nói, thưa tiểu thư, trái với những lời ấy!
- Phải chăng anh tưởng tượng rằng vì anh mà tôi phải vờ vĩnh? – Leonor hỏi, mắt nhìn chàng trừng trừng.
- Không, dĩ nhiên tôi không nghĩ thế - Rivas trang nghiêm đáp – tôi không trông mong cô sẽ làm điều gì để đó nói chung vì tôi, nhưng tôi hy vọng vào thái độ nghiêm túc đối với những lời tôi nói. Bởi lẽ tôi đánh giá cao lương tri của cô và trân trọng ý kiến của cô về tôi.
- Một khi anh coi trọng ý kiến của tôi như vậy, chắc chẳng có hại gì nếu hỏi tôi một lời khuyên về cái dự định bắt cóc ấy, hoặc về việc chạy trốn như anh muốn gọi thế. Nói thật là tôi đã có thể bày cho anh hành động khôn ngoan hơn rồi.
Giọng của Leonor chứa đựng biết bao châm biếm chua cay đến nỗi Martin phải đỏ bừng mặt vì bị xúc phạm.
- Cô tàn nhẫn với tôi quá, thưa tiểu thư – chàng thốt lên và giọng chàng đanh lại gay gắt – Cô ra sức hạ nhục tôi làm gì? nếu cũng như mẹ cô, cô cho rằng tôi thiếu kính trọng gia đình cô khi giúp cho cô gái tội nghiệp một việc mà phải nói thêm rằng nếu cần tôi sẽ giúp nữa không hề do dự, thì dẫu sao lẽ ra cô cũng có thể tỏ ra độ lượng hơn nhiều khi tôi thấy cần thiết phân trần về hành động của mình với cô mới phải chứ.
Đoạn diễn văn này gây ấn tượng mạnh mẽ cho Leonor trong khi nàng chuẩn bị đón chờ việc Rivas sẽ phủ nhận và né tránh mọi điều.
Trong khi đó Martin nói tiếp:
- Ông Damasso làm cho tôi hiểu rằng mẹ cô không muốn tôi tiếp tục ở trong nhà này nữa. Ngài Ensina lẽ ra không cần bận tâm ám chỉ lộ liễu làm gì. Chỉ cần ý thức được rằng tôi đã gây bực tức cho cô là cũng đủ đã tôi buộc phải rời khỏi cái nhà mến khách này rồi. Quyết định của tôi dứt khóat và do đó tôi tự cho phép được yêu cầu cô lắng nghe, tôi không muốn đi ra khỏi đây mà chưa giãi bày toàn bộ sự thật với cô và chưa tự minh oan được cho mình. Nhưng đáp lại, tôi chỉ nhận được sự nhạo báng. Tại sao cô lại muốn gây hoài nghi đối với sự đánh giá rất cao của tôi về tâm hồn cao quý của cô? Suốt đời tôi sẽ nhớ đến cô và đối với tôi, niềm an ủi lớn lao biết bao nếu như được nghĩ về cô với lòng biết ơn chứ không phải lòng oán hận.
Cô gái động lòng, nỗi buồn rầu lắng đọng trong giọng nói của Rivas buộc nàng không thể dửng dưng.
- Chắc anh hiểu chưa đúng lời ba tôi – nàng nói và giọng nàng chứa đựng điều gì đó giống như nỗi sợ hãi.
- Tôi không biết nữa, mà bây giờ thì chẳng còn ý nghĩa gì hết – Martin đáp – Mong muốn cốt yếu của tôi là cô tin rằng tôi không làm việc gì tồi tệ cả.
- Anh đã xử sự như cần phải xử sự - người đẹp nói nhanh – hoàn toàn tự nhiên khi anh giúp đỡ một cô gái mà anh yêu mến.
Martin cũng không thể hiểu nổi những lời này có thành thực hay không, chỉ cảm thấy rằng Leonor đang cố chấm dứt câu chuyện.
- Tôi tin rằng – chàng thốt lên – một lúc nào đó thời gian sẽ biện minh cho tôi.
- Rõ ràng là anh không tin vào bản thân nên mới trông cậy ở thời gian – Leonor nhìn Rivas chăm chú.
- Thưa tiểu thư, tôi không tự cho mình có quyền tiết lộ những bí mật của người khác.
Môi ngờ vực càng trỗi dậy mạnh mẽ trong đầu cô gái và nàng chắc mẩm quả thật Martin chỉ là một diễn viên tài ba đang đóng kịch.
- À, hóa ra thế ư? Những bí mật vẫn là của cô bạn đó chăng? Thôi vậy chúng ta chẳng có việc gì khác là chờ xem thời gian sẽ biện minh cho anh ra sao.
Trong giọng nói của Leonor lại chứa đầy giễu cợt và nàng kiêu ngạo nhìn Martin.
- Tôi đã tự phỉnh phờ mình bằng niềm hy vọng được cô tin những lời tôi nói – Rivas lẩm bẩm.
- Tôi sẽ xử sự đúng như thế đấy – cô gái thốt lên rất khô khan.
"Nài nỉ mà làm gì? Nàng khinh miệt mình!" Martin nảy ra ý nghĩ khi nghe được câu đa"p của nàng.
Dường như muốn tỏ rõ câu chuyện đã chấm dứt, Leonor quay qua hỏi Matilda điều gì đó.
Martin biết làm gì hơn? Đưa ra bức thư của Edelmira để bằng cách đó tự thanh minh trước Leonor ư? Nhưng khi đó chàng sẽ tự làm nhơ nhuốc danh dự của mình! Hay là quỳ dưới chân người đẹp kiêu kỳ và nếu Chúa trời không làm dịu được trái tim khắc nghiệt của nàng thì đành chịu hết?...
Leonor trò chuyện sôi nổi với Matilda nên chàng chỉ còn một cách là thối lui.
Về đến phòng riêng, chàng trai kiệt sức buông mình xuống ghế và khóc nức nở như một đứa trẻ. Khi nguôi ngoai được chút ít, chàng nhớ đến bức thư của Edelmira để trong túi.
- Cô gái tội nghiệp! – Martin thầm thì rồi chợt nghĩ số phận sao nghiệt ngã với chàng lẫn cả cô gái ấy.
Và ngay lúc đó chàng liền thầm chê trách mình về cái mong muốn đớn hèn là sử dụng bức thư của Edelmira để xoá tan mối ngờ vực của Leonor. Thế là chàng lấy mấy bức thư ra khỏi hộc bàn, lần lượt đốt hết trên ngọn nến.
Ngắm những tờ giấy biến thành tro, chàng an lòng ngẫm nghĩ "Ít nhất thì bây giờ mình cũng tránh được cám dỗ".
Rivas vẫn đăm đăm nhìn ngọn nến hồi lâu tưởng chừng như đã hoá đá, còn nét mặt chàng bỉêu lộ vẻ chán chường đầy tuyệt vọng. Vẻ mặt này thường có ở những kẻ bị đau khổ tột độ đến nỗi thậm chí không còn khả năng than khóc nhưng vẫn có thể hiểu thấu được điều gì xảy ra cho mình.
Cái đêm dằn vặt đau đớn ấy Martin nhớ suốt đời. Để khuây khoả, dù chút đỉnh, chàng quay ra chuẩn bị cho cuộc hành trình, song đồ đạc của chàng quá ít ỏi nên công việc đơn giản đó đòi hỏi hiểu không nhiều thời gian. Gói ghém xong, chàng trai đến bên cửa sổ dựa đầu vào không cửa và đứng im như thế, bất động. Từ chỗ này chàng không trông thấy căn phòng của Leonor nhưng hình ảnh của cô gái vẫn luôn luôn hiện rõ trước mắt trong lúc chàng ôn lại trong trí nhớ tất cả những sự kiện của cuộc đời mình kể từ ngày đến nương nhờ dưới mái nhà ngài Damasso. Tất cả những kẻ dù chỉ một lần buộc phải thốt ra lời "xin thứ lỗi" đối với những ước vọng đã tan vỡ của mình đều sẽ hiểu được tâm trạng của Rivas khi chàng giã từ những ảo mộng mà tình yêu ban phát cho trong thời trẻ trung tươi đẹp.
Thật may mắn là bản chất của Martin thuộc loại cứng cỏi và giàu nghị lực nên mặc dù tương lai được vẽ lên một cách u ám nhất, chàng vẫn không bị nỗi khổ đau khuất phục mà biết tìm trong đó nguồn sinh lực và can đảm mà nhiều người không thể có trong những giây phút thử thách nặng nề. Chàng nhớ đến mẹ và em gái, nhớ đến lời ước nguyện làm cho số phận của họ tốt hơn. Ý nghĩ này mang lại cho chàng sự tự chủ, chàng ngồi vào bàn viết hai bức thư, một gởi cho ông Damasso để cảm tạ về sự niềm nở và hiếu khách, còn bức khác cho Raphael San Louis để báo cho bạn rõ mọi việc xảy ra và quyết định trở về nhà của mình cho đến năm sau, lúc trường đại học quốc gia sẽ lại mở cửa sau kỳ nghỉ.
Vẫn còn việc trả lời bức thư của Edelmira. Đây là việc chẳng dễ dàng. Mặc dù hiểu rằng sự thật phũ phàng sẽ làm cho cô gái vô cùng cay đắng nhưng tiếng nói lương tâm vẫn ra lệnh cho chàng phải thẳng thắn giải thích mọi điều với Edelmira nhằm giúp nàng thoát khỏi những hy vọng hão huyền, bởi lẽ chàng không thể đáp lại tình cảm của nàng. Lòng cao thượng và tính đúng đắn đã vượt lên trên tất cả, chàng viết cho Edelmira rất cặn kẽ về diễn biến trong tâm hồn mình kể từ ngày đến Santiago. Chàng không nhắc đến tên Leonor một lần nào, song cái tên ấy có thể đoán ra từ mỗi dòng thư. Martin cũng không hé nửa lời về những hậu quả của chuyến đi đến Renka, chàng chỉ báo cho cô gái biết ý định rời khỏi thủ đô trong hai tháng.

Sớm hôm sau, lúc sáu giờ, Martin chuỷên đồ đạc của mình tới cái khách sạn mà chàng đã trú hôm đầu tiên đến thủ đô. Lúc bước ra, chàng trai trao cho người hầu của ông Damasso mấy bức thư viết hồi đêm, để tin chắc là chúng đến tay người nhận, chàng không dè xẻn tí tiền thù lao

Chàng may mắn đón được rất nhanh cỗ xe bốn chỗ ngồi mà mới có một hành khách, và lúc mười giờ, chàng đã trên đường trở về Valparaiso.

[Vô Tình]

Chương 51

Đầu tháng giêng năm 1851, gia đình ngài Ensina đi về trang trại ngoại ô. Như đã định, Matilda cũng tới đó và hai chị em họ cùng ở trong một căn phòng tuyệt đẹp có cửa sổ trông ra vườn.
Hàng ngày vào buổi sáng ông Damasso và Agustin cưỡi ngựa dạo chơi cho đến giờ ăn sáng mới quay về nhà, sau đó các cô gái chơi nhạc. Vốn quen ve vãn phụ nữ, chàng công tử bắt đầu tán tỉnh Matilda.
Bà Engracia hài lòng với vẻ săn đón của con trai đối với Matilda, người được cả nhà hết mực yêu quý, song có lẽ bà mệnh phụ thoả mãn hơn hết vì không khí nông thôn tác dụng rất tốt đến con Diamela thân thương của bà.
Theo lệ thường, ông Damasso chăm chỉ đọc mọi tờ báo từ thủ đô gửi đến và như thường tình, lúc thì ông ủng hộ chính phủ quyết liệt, lúc thì ngả về phía đối lập – điều đó phụ thuộc vào những ảnh hưởng của từng hãng báo chí đối với ông. Giở bưu phẩm ra mỗi ngày, nhà tư sản đáng kính đều thở dài nặng nề khi nhớ tới Martin, người hiểu ông ngay từ nửa lời và ghi chép sổ sách thông thạo biết bao!
Cuộc sống đơn điệu và cách biệt của nông thôn, nơi cả tháng trời không xảy ra một sự kiện đáng nhớ nào, đã tác động đến trạng thái tinh thần của hai chị em một cách khác nhau và mặc dù sự gần gũi giữa họ ngày một tăng lên, họ vẫn chưa trao gửi cho nhau những bí mật thầm kín của mình.
Bạn đọc chắc hẳn không quên việc Matilda đã khóc than cho những ước vọng bị lừa dối ra sao, song cùng với chúng, nàng cũng mất luôn lòng kính trọng đối với San Louis. Do đó tình yêu của nàng đối với chàng đã lụi tắt hẳn. Ở nơi đây, xa cách với những nơi nhắc nàng nhớ lại niêm hạnh phúc đã mất, vết thương lòng của nàng dần dần kín miệng và trong tâm hồn cô gái chỉ còn nỗi buồn lâng lâng – dấu hiệu lành hẳn của cơn đau. Chính vì thế sự tán tỉnh của Agustin, một kẻ luôn tươi vui và lịch lãm, không hề làm cho Matilda bực bội mà trái lại còn giúp nàng mau quên hơn mối tình xưa và hồi phục lại sau cú đòn khủng khiếp đã nhấn chìm nàng vào buồn khổ sâu xa ngay trước ngưỡng cửa hạnh phúc. Rốt cuộc cô gái trở nên thích thú những cuộc chuyện trò sôi nổi với người anh họ.
Một cái gì hoàn toàn khác diễn ra trong tâm hồn Leonor. Cuộc sống giữa lòng thiên nhiên gây nên vẻ trầm tư mặc tưởng và niềm tin của nàng trước đây về việc Martin yêu Edelmira dần dần bị mối hoài nghi đẩy lùi. Cô gái ngày càng hay nhớ lại các buổi chuyện trò với Martin, nhớ lại ánh mắt dịu dàng ẩn chứa yêu thương mà vì e dè chàng đã nín lặng và bây giờ nàng cảm thấy tin vào sự chân thành của những lời chàng nói. Lý trí hào hiệp luôn nghe theo tiếng gọi của trái tim không mấy khó khăn để tìm ra hàng loạt lý lẽ vững vàng có lợi cho chủ nhân của nó. Vậy là khi tưởng nhớ đến cái chân lý hiển nhiên cho rằng kẻ có lỗi bao giờ cũng phủ nhận hoàn toàn tội lỗi của mình, Leonor nhận thấy bằng chứng xác đáng cho lòng trung thực khi Rivas thành thật thú nhận là mình đã giúp cho Edelmira chạy trốn. Như cần phải trông đợi, những ý nghĩ a dẫn đến việc người đẹp bắt đầu ân hận vì đã đối xử quá khắt khe với Martin, đã đáp lại tấm lòng thành thực của chàng bằng sự cười giễu đầy xúc phạm. Giờ đây, khi chàng đã ở xa, Leonor ngày càng tìm thấy nơi chàng nhiều phẩm cách mới mẻ hơn, vì thế vào cuộí tháng hai, khi trở về Santiago, bản thân Martin cũng không ngờ rằng mình lại tiếp tục chiếm ngự trái tim nàng, hơn nữa bây giờ cô gái còn tự nguyền rủa thói kiêu hãnh ngu xuẩn của mình bởi hiểu ra rằng có lẽ chính vì nàng mà Rivas chưa hề một lần dám thú nhận tình yêu, dù cho miệng chàng đã nhiều lúc sẵn sàng thốt ra lời thú nhận ấy.
Việc Martin ngày càng ám ảnh suy tư của Leonor ảnh hưởng nguy hại cho mấy kẻ ái mộ nàng, cảm nhận được điều đó trước hết là Emilio Mendosa và Clemente Valencia, những người đã viếng thăm trang trại của ngài Ensina. Có thể thấy rằng Leonor đã tự thề nguyền kiên quyết giữ lòng thuỷ chung với người mình yêu nhưng bị số phận chia lìa. Nếu như trước đây nàng còn lắng nghe những lời đáng khinh miệt thì bây giờ nàng thẳng thừng tránh gặp riêng với bất cứ người nào, nhiều khi trong phòng khách đang sôi nổi vui vẻ nàng bỗng bỏ ra vườn nép dưới bóng cây, thả hồn trong ký ức về những ngày qua với hy vọng tự đáy sâu tâm hồn là chúng sẽ lại hồi sinh.
Chúng tôi sẽ không làm bạn đọc mỏi mệt bởi việc mô tả căn kẽ cuộc sống bên gia đình của Rivas mà chỉ giới hạn trong việc dẫn ra đây hai bức thư chàng nhận được thời kỳ đó.
Bức thư thứ nhất là của Raphael San Louis

"Bạn thân mến,

Sau hai tháng cô đơn và tĩnh lặng trong trầm từ và nước mắt, tớ không thay đổi được chút nào, tâm hồn tớ vẫn tràn đầy tình yêu như trước. tớ đã uổng công cầu xin Chúa trời rứt bỏ nó ra khỏi trái tim, đã uổng công kiếm tìm sự cứu rỗi trong thần bí, đã uổng công noi theo các tấm gương tuyệt diệu của đức hạnh và tinh thần cứng cỏi khi con người chế ngự được tình cảm – hết thảy đều vô ích! Không gì có thể giúp cho tớ tìm được cái mà dòng nước thần Lets trong các câu chuyện thần thoại xa xưa ban tặng, không gì đem lại được cho tớ sự lãng quên! Tớ sẽ không nhắc lại lời của những người theo thuyết định mệnh "Chúa sắp đặt như thế". Nhưng thú thật là một ý tưởng luôn gây cho tớ nỗi khiếp sợ. "Phải chăng đây là hình phạt của Chúa trời?" Không giờ phút nào tớ rũ bỏ được những ký ức về niềm hạnh phúc đã mất và trước mắt tớ luôn hiện rõ hình bóng của người mình yêu. Khi thì tớ nhìn thấy ánh mắt trìu mến của nàng khi thì bên tai tớ vang vọng những lời cay nghiệt trong bức thư cuối cùng nàng viết, những lúc ấy nỗi đau khổ của những lên đến tột cùng! Tớ biết làm sao được? làm sao tìm ra lối thoát?
Cuộc sống của một dật sĩ nơi tu viện không làm nguôi ngoai ngọn lửa đang thiêu đốt tớ mà trái lại, càng thổi bùng nó to lên gấp trăm lần! Kể cả việc cầu nguyện, kể cả việc ngốn ngấu những cuốn kinh thánh đều không thể an ủi nổi tớ như vẫn thường xoa dịu nỗi khổ đau cho những người khác, trong hoang mạc giá băng này mặt tớ vẫn nóng bừng như đang sốt, tớ thiếu khí trời, tuổi trẻ sôi sục trong tớ và nỗi đau dai dẳng vò xé tâm can đòi hỏi một khoảng trời cao rộng, đầy ánh sáng và không khí. Tóm lại, đòi hỏi một cuộc sống nào đó khác đi, một cuộc sống sôi động có thể tiêu hao sức mạnh thể chất nhưng bù lại, nó đem đến sự bình yên cho tâm hồn luôn thao thức của tớ.

Khi về đây tớ đã đề phòng một quyết định quá tả và không thể sửa đổi, tớ cũng không tức khắc bị rơi vào tâm trạng như hiện nay để tự thử thách thêm trong tu viện một tháng nữa. Và chỉ đến bây giờ, khi thời hạn ấy sắp trôi qua, những mới nghĩ tới việc quay về ngôi nhà bà dì tội nghiệp vẫn tin tưởng một cách chất phác rằng tớ đã hoàn toàn nương tựa vào sự cứu rỗi của tôn giáo.
Vậy đó, sớm mai tớ sẽ lìa bỏ bốn bức tường của tu viện để tìm nơi khác thích hợp hơn với sức mình. Giờ đây một việc làm hợp với tính cách của tớ nhất đang trông đợi, có lẽ nó sẽ làm vơi bớt nỗi bất hạnh. Tớ sẽ kể cho cậu mọi điều khi nào gặp lại, ai mà biết được, biết đâu cậu cũng được an ủi và khuây khỏa nỗi buồn thì sao nhỉ? Tớ mong ước xiết bao trên đường dài luôn có cậu kề bên! Mà thôi, bọn mình sẽ không bao giờ gieo thêm những hy vọng hão huyền lên cánh đồng tương lai nữa nhé, tốt hơn hết là cứ thâu lượmg những bông hoa tàn héo của hiện tại. Đối với tớ, mặt trời hạnh phúc quá nóng bỏng, và nó thiêu rụi những bông hoa đáng thương ấy một cách phũ phàng. Song chẳng lẽ bọn mình cứ than khóc mãi? Tớ sẽ chỉ cho cậu một sự nghiệp thiêng liêng mà bọn mình có thể cống hiến toàn bộ nhiệt huyết trong trái tim cho nó.
Raphael San Louis"
Dường như cùng một lúc Rivas nhận được thư của Edelmira, cô gái viết:

"Bạn thân mến,
em không giấu giếm là bức thư của anh đã làm cho em đau khổ xiết bao khi anh cho biết anh yêu người khác, mặc dù anh không nói rõ họ tên. Nhưng dù nàng là ai đi nữa thì em cũng sẽ cầu nguyện để nàng yêu anh, bởi anh xứng đáng với điều đó. Và dù cho tâm hồn em tan nát, em sẽ không oán than hay hờn trách chút nào. Em mang ơn anh quá nhiều và không thể nghĩ đến gì khác ngoài hạnh phúc của anh. Và còn một điều nữa, em cầu trời hãy cho em một cơ hội để lúc nào đó chứng minh được lòng yêu mến vô tư và để đền đáp lại anh. Vâng, em mong muốn biết bao được đền đáp mọi việc anh đã làm cho em với sự tế nhị khôn cùng.
Em viết cho anh từ nhà người cô, nơi anh đã đưa em tới. Em muốn kể vì sao em vẫn chưa quay về với mẹ em. Hai ngày sau khi anh đi khỏi, Amador đến đây lùng kiếm em khắp mọi chỗ nhưng bà cô không chịu đưa em ra mà viết cho mẹ em rằng em chỉ quay về thủ đô khi nào em được để yên và không bị ép buộc lấy chồng. Rồi dù cho mẹ em hứa như thế, bà cô vẫn không cho em về và nói rằng tốt hơn hết em cứ nán lại chỗ bà ít lâu nữa.
Em xin tạm biệt ở đây và chúc anh tràn trề hạnh phúc. Một lần nữa em muốn nói là anh sẽ luôn luôn tìm thấy người bạn trung thành ở một kẻ tận tuỵ vì anh.

Edelmira Molina"

Hai bức thư trên và mọi chuyện đã được kể trong chương này sẽ giúp bạn đọc hình dung rõ hơn những điều diễn ra với các nhân vật chính của thiên truyện tại thời kỳ Martin Rivas trở lại thủ đô, tức là hồi đầu tháng ba năm 1851

[Vô Tình]

Chương 52

Mải kể về cuộc sống riêng tư của các nhân vật, chúng tôi đã bị thu hút quá lâu khỏi những sự kiện chính trị mà cho đến bây giờ vẫn được nhắc lại bởi những người đã từng sống ở thủ đô Chilê cuối 1850, đầu 1851.

Trong những chương đầu cuốn sách này chúng tôi đã ngắn gọn nhắc tới các bất đồng chính kiến đã chia rẽ xã hội Chilê thành hai phe đối địch, đặc biệt là đối với dân chúng ở Santiago – nơi tư tưởng của những người theo phái tự do mà hạt nhân là Hội bình đẳng được truyền bá một cách rộng rãi chưa từng thấy.

Không đi sâu vào lãnh vực lịch sử, chúng tôi muốn phác hoạ tình trạng của đất nước, nơi các sự kiện quan trọng trở nên cấp bách và tác động mạnh đến số phận các nhân vật chính của câu chuyện này.
Tình trạng kích động chung do những tin tức về các trận giao chiến đẫm máu trên báo chí của cả hai đảng gây ra đã đến mức cực điểm, sau khi có thông báo về cuộc khởi nghĩa nhân dân nổ ra ngày 5 tháng 11 nam 1850 ở thủ phủ tỉnh Ankonkagoa. Những người nhìn xa trông rộng nhận thấy trong sự kiện bùng nổ giận dữ này của nhân dân, dấu hiệu báo trước những cuộc xung đột còn đẫm máu hơn, những kẻ ủng hộ hành động kiên quyết chủân bị cho một cuộc đấu tranh công khai, còn chính phủ thì tăng cường cảnh giác gấp đôi và tỉnh táo theo dõi sự việc đang xảy ra. Càng ngày báo chí càng cuồng điên hơn trong công việc thổi phồng thù hận giữa các phe. Chính tại thời điểm ấy sự phân lập theo đảng phái đã ăn sâu bám rễ vào trái tim dân chúng, để rồi cho đến tận bây giờ lòng thù hận lẫn nhau không những không giảm đi mà còn cao độ hơn nữa. Báo chí tự do bảo vệ quyền khởi nghĩa và tiếng nói của công luận, dường như chịu ảnh hưởng của quan điểm một số cá nhân, ủng hộ chúng, nên đôi khi trở thành như tiên tri và gieo vào lòng người dân Santiago niềm tin rằng các sự kiện ở San Phillip sẽ được hưởng ứng nhiệt liệt ở thủ đô. Cũng tại đây vào đầu tháng hai đã có tiếng xì xào về việc sắp xảy ra cách mạng, theo tin đồn, hầu như tất cả các binh đoàn bộ binh đóng trong thành đều sẵn sàng nổi dậy chống chính phủ, mọi người trông chờ các đám dân chúng đông vô kể sẽ đứng về phía quân khởi nghĩa ngay từ lời kêu gọi đầu tiên và hy vọng rằng quân đội cận vệ binh quốc gia cũng sẽ bắt tay thân thiện với dân chúng để cùng tham dự vào cuộc thập tự chinh chống chính quyền.
Đó là vài lời vắn tắt về tình hình diễn ra ở Santiago vào đầu tháng ba năm 1851, khi Rivas quay lại đây. chàng trai trú ngụ ở khách sạn mà hơn hai tháng trước đã rời khỏi để đi Kokimbo.
Thay xong chiếc áo đi đường, Martin lao ngay ra đường rải bước về phía nhà San Louis. Sau mười lăm phút, đôi bạn đã ôm nhau thắm thiết. Thế rồi, ngồi xuống bên nhau, họ chăm chú nhìn nhau dò hỏi, dường như tìm kiếm những dâu vết mà nỗi khổ đau có thể ghi lại trên gương mặt mỗi người trong thời gian xa cách.
Raphael không nhận thấy những thay đổi lớn ở Martin, vẫn làn da sậm mịn màng ấy, vẫn vầng trán cao kiêu hãnh, vẫn ánh mắt trẻ trung chân thành mà ưu tư rất đỗi thân quen với chàng như thưở nào. Tóm lại, không nét gì trên gương mặt điềm tĩnh kia bỉêu lộ niềm bất hạnh thầm kín.
Rivas, trái lại, nhận thấy tia nhìn của Raphael, gò má nhợt nhạt của chàng cùng với đôi lông mày nhíu lại và vết mờ nơi khoé miệng – tất cả chứng tỏ nỗi đau tâm hồn vẫn còn hành hạ bạn mình.
Cuộc chiêm nghiệm vô thức ấy kéo dài trong chốc lát.
- Thế nào, cuộc sống ở nhà ra sao? – Raphael dịu dàng hỏi.
- Cậu có thể tự đoán được – Martin đáp – Dĩ nhiên tớ rất vui sướng được ôm hôn mẹ và em gái, nhưng nỗi buồn không rời bỏ tớ giây phút nào.
- Nghĩa là cậu không quên được cô ấy?
- Không hề.
- Tội nghiệp Martin – San Louis nắm lấy hai tay bạn thông cảm – Cậu nhớ chứ, tớ đã ngăn ngừa cậu ngay từ ngày đầu tiên mới quen nhau.
- Tất nhiên là nhớ, nhưng ngay khi đó cũng đã muộn rồi.
- Cậu nhận được thư tớ không?
- Có, và hiểu rằng cậu quyết định chấm dứt cuộc đời của một ẩn sĩ.
- Hình như tớ viết cho cậu về những thay đổi trong cuộc đời tớ sau này thì phải?
- Ừ, nhưng tớ chẳng hiểu gì hết.
- Tớ nói về một niềm say mê mới – Raphael cười buồn.
- Và cậu đã quên Matilda? – Martin bỗng hỏi.
San Louis cúi đầu về phía Martin
- Cậu nhìn xem, - chàng nói khô khốc trong khi sờ lên những sợi tóc đen như mun của mình – có thấy tóc bạc không?
- Ồ có đấy!
Raphael thở dài, nhưng ngay lập tức gương mặt chàng lộ vẻ cương quyết.
- Tình yêu mới của tớ đó là chính trị.
- Ồ ra thế! Tớ chợt nhớ là lúc bọn mình mới quen nhau, cậu đã dành cho tớ nhiều thời gian và sức lực.
- Còn bây giờ bọn mình lại gặp nhau. Và sự việc xảy ra như thế này, vài ngày sau khi gửi thư cho cậu, tớ nhận được tin của những người bạn đã cùng tham gia hội bình đẳng. Khoan đã, tốt hơn hết để tớ đọc: "Hy vọng rằng anh bình phục sau vết thương lòng. Hãy biết là Tổ quốc không bao giờ lừa dối anh và đã đến rồi giây phút anh cần chứng tỏ mình cũng không quên Người. Lẽ nào Người lại phải hiểu rằng lòng trung thành trước đây ở anh đã biến mất không dâu vết? Anh tự biết nơi đâu đang chờ đợi anh"
- Lời kêu gọi này – Raphael tiếp lời – đã buộc tôi quyết định dứt khoát, dẫu rằng cuộc sống trong tu viện đầy đọa tớ nhưng tớ vẫn khiếp sợ mỗi khi nghĩ đến việc quay về với thế giới. Sau khi rời bỏ ẩn dật, tớ đến ngay chỗ người kêu gọi tớ hướng về mục đích cao cả. tớ chẳng biết nó có đem lại sự lãng quên hoàn toàn hay không nhưng tớ tin là những ký ức đắng cay ít nhất cũng sẽ không còn dày vò trái tim đến mức ấy nữa! Hiện giờ cũng như từ thế kỷ nay trên diễn đàn xã hội luôn có hai lực lượng già cỗi lỗi thời bảo vệ những nguyên tắc bảo thủ, chuyên quyền và bạo lực, một đàng đòi hỏi cải cách và những bảo dảm hợp hiến. Tớ cho rằng bất cứ ai trong con tim còn tồn tại cái mà nhiều người thích thú gọi là tinh thần yêu nước đều không thể đắn đo lựa chọn. Tớ đứng về phía những người ủng hộ tự do, và sẵn sàng hy sinh đời mình vì nó.
Sau đó Raphael miêu tả lại tỉ mỉ tình hình chính trị ở thủ đô mà chúng tôi mới chỉ đề cập đến những nét cơ bản, rồi nêu rõ cho Martin các quan điểm về phong trào tự do. Chàng diễn thuyết sôi nổi như một người cuồng nhiệt và tin tưởng tuyệt đôi vào tương lai.
Niềm tin cháy bỏng của Raphael làm thức dậy trong tâm hồn Martin những xúc cảm thanh cao vẫn tiềm ẩn nơi bản ngã của chàng.
- Cậu nói đúng! – chàng thốt lên – Chúng ta không thể như đàn bà để mà khóc than dai dẳng như đỉa bám vì những niềm hy vọng bị tiêu tan, chúng ta cần phải hiến thân cho một sự nghiệp xứng đáng với đấng nam nhi.
- Tối nay – Raphael tiếp lời – tớ sẽ đưa cậu đến dự một cuộc họp mà ở đó cậu sẽ làm quen thêm với những tư tưởng của chúng tớ. Tớ tin tưởng sâu sắc rằng thời kỳ diễu hành hoà bình đã qua rồi, thay vào đó là đấu tranh vũ trang. Tớ chẳng hiểu vì sao các thủ lĩnh còn chần chừ. Tớ chỉ là người lính nên còn phải chờ hiệu lệnh, tất cả mọi thứ trong tớ cứ sôi lên sùng sục vì sốt ruột.
Giờ đây trên gương mặt Raphael không còn chút dấu tích nào của nỗi buồn quá khứ, đôi gò má nhợt nhạt của chàng ửng hồng, còn đôi mắt sáng ngời xúc động.
Sau cuộc tâm tình kéo dài, đôi bạn chia tay và hẹn gặp lại vào buổi tối.
Đúng giờ giao ước, Martin có mặt tại chỗ hẹn, những đường phố thân quen gợi cho chàng những ý nghĩ buồn bã và lòng chàng tràn ngập ký ức đắng cay, phải vận dụng đến nghị lực phi thường của ý chí chàng mới thắng nổi sự cám dỗ tạt ngang ngôi nhà ngài Ensina để chỉ thoáng nhìn nó từ xa.
Tại cuộc họp được Raphael đưa tới, Martin chăm chú lắng nghe các diễn văn hào hứng chỉ trích chính sách của chính phủ cùng những lời buộc tội mà từ lâu phe đối lập đã dùng để chống lại chính quyền.
Ở đó chàng được gặp những chàng trai sôi nổi, vốn nhu mì, nay trở thành những nhà hùng biện nóng lòng hiến dâng sức lực của mình cho Tổ quốc và cồn cào chờ đợi giờ phút cam go để đánh cược bằng chính cuộc đời mình. Rivas cảm nhận sự nhẹ nhõm trong tâm hồn và trái tim chàng bỗng đập dồn khi chợt nghĩ chàng có thể góp sức thực hiện những lý tưởng chính trị và xã hội cao đẹp mà những chàng trai ấy vừa tuyên truyền vì lợi ích của đất nước. cuộc họp kéo đến tận mười một giờ khuya. Khi đôi bạn ra ngoài đường, Raphael nắm tay Martin nói:
- Tớ muốn xin cậu một ân huệ.
- Ân huệ gì thế?
- Cậu biết không – Raphael bắt đầu – ngay từ buổi đầu tiên quen biết tớ đã thấy yêu quý cậu thực lòng. Rồi đến khi bọn mình trở nên thân thiết, tớ luôn luôn mong ước được sống bên cậu. Thế nhưng trước đây tớ không dám đề nghị cậu chuyển về nhà tớ bởi vì hiểu rằng cậu rất cần ở lại ngôi nhà đó để có thể nhìn thấy Leonor hàng ngày. Giờ đây mọi sự đã đổi thay, và tớ muốn cậu đến hẳn chỗ tớ. Cậu thừa biết bà dì tớ rồi đấy, bà là một phụ nữ tôn quý và rất yêu cậu. Ở chỗ tớ, cậu sẽ cảm thấy như ở nhà, sẽ được chú ý săn sóc.
Sự chân thành trong giọng nói của Raphael làm cho trái tim Martin ngập tràn lòng biết ơn, thế là chàng đồng ý.
- thế thật là tuyệt! – Raphael sung sướng thốt lên – bây giờ đến ngay nhà tớ, tớ sẽ nhường giường cho cậu và sớm mai sẽ cùng đi lấy đồ của cậu về.
- Ngày mai tớ định ra ngoài thành phố - Martin đáp – và tớ muốn khởi hành từ sớm tinh mơ cho nên tốt nhất bọn mình lui việc chuyển chỗ ở đến tối mai.
- Cậu cứ làm thế nào để tiện cho cậu thì thôi..À, cậu định đi đâu hả?
- Đến Renka. Tớ muốn gặp Edelmira.
Chúc nhau ngủ ngon, đôi bạn chia tay.
Vào lúc 10 giờ sáng Martin đã ở trên đường đến Renka và vô tình nhớ lại những khát vọng sáng rỡ đã từng nung nấu trong tim khi lần đầu tiên vượt qua con đường này. Khi ấy những bức tranh thiên nhiên trải rộng trước mắt chàng gợi lên ước mơ về các cuộc dạo chơi cùng Leonor, còn bây giờ chẳng có gì làm chàng vui sướng. Những mộng tưởng xa vời đã không thành, những chờ mong hồi hộp đã nhường chỗ cho nỗi buồn chán, thế nhưng hình ảnh người con gái yêu thương vẫn cứ ngự trị tâm hồn chàng. Cuối cùng ngôi nhà cách đây gần ba tháng chàng đã đưa Edelmira đến hiện ra và những ý tưởng của chàng đổi hướng. Chàng bắt đầu nghĩ về số phận của cô gái dịu hiền mà chàng thật tình coi là bạn.
Martin vừa bước vào sân thì Edelmira chạy ngay ra đón – từ cửa sổ phòng mình nàng đã thấy cỗ xe đang đến. Gương mặt nàng đỏ bừng vì bối rối, nhưng chàng trai cúi chào thật dịu dàng và giản dị làm cho Edelmira trấn tĩnh lại tức thì. Thế rồi họ quay ra chuyện trò thoải mái, kể cho nhau nghe vừa qua mình đã sống ra sao.
- Mặc dù em hơi nhớ nhà – cô gái thừa nhận – nhưng em nghĩ rằng phải nán lại chờ thêm đã. Em muốn tin chắc là Ricardo Kastanios hoàn toàn để cho em được yên.
Cả hai không hề nói một lời về bức thư gần đây của Edelmira. Một lát sau bà chủ nhà cũng góp chuyện với họ, lần này thì bà tiếp đón Martin thật niềm nở.
Hai giờ đồng hồ trôi qua lúc nào không biết, và chàng trai chuẩn bị ra về. Tranh thủ giây phút bà cô ra khỏi phòng, Edelmira đứng dậy với dáng vẻ của một người vừa có một quyết định quan trọng sau khi do dự rất lâu.
- Em muốn hỏi anh điều này – nàng nói.
- Tôi xin nghe – Martin đáp.
- Em mong anh thành thật – Edelmira đỏ mặt tiếp lời – Em nghĩ là anh chưa quên rằng em luôn luôn chân tình với anh.
- Tất nhiên rồi, tôi chưa quên và xin thề rằng…
- Ồ không, xin anh đừng thề thốt mà chỉ cần trả lời thành thật câu hỏi của em, có phải là anh yêu Leonor?
- Đúng.
- Em cũng nghĩ thế! Mới đây cậu em trai của em có kể rằng nó đã đến chỗ ông bố của tiểu thư ấy cùng với Ricardo. Và em hiểu là sự giúp đỡ của anh đối với em làm tổn hại cho anh trước gia đình nàng rất nhiều.
- Ồ, cũng không loại trừ điều đó – Martin cố biến mọi chuyện thành trò đùa.
Bà cô của Edelmira bước vào phòng – Rivas đứng lên cáo từ. Cũng như lần trước, cô gái đưa tiễn chàng rồi nhìn theo cỗ xe rất lâu. Khi cỗ xe đã khuất sau khúc ngoặt, nàng trở vào nhà và nói với bà cô:
- Cháu biết mà! Vì cháu nên Martin bị mất hết hạnh phúc của mình. Nhưng cháu sẽ làm tất cả theo khả năng để thay đổi sự việc, có thể bằng cách đó chaú sẽ đền đáp được tấm lòng cao thượng của chàng.

[Vô Tình]

Chương 53

Lúc 9 giờ sáng ngày 15 tháng tư, Matilda cùng đi với mẹ đến nhà ngài Ensina. Họ vừa mới ở nhà thờ ra nên vẫn còn mặc váy đen và choàng khăn đen. Bà Francisca vào văn phòng của ông anh trai, còn Matilda vội vàng đến với Leonor.
- Chị đang làm gì thế? – nàng hỏi cô chị họ tay đang giữ cuốn sách mở rộng trên đùi nhưng mắt thì âu sầu nhìn ra cửa sổ.
- Chẳng làm gì cả, chị đang đọc
- Chị có biết điều gì để em tới đây sớm như thế này không?
- Không, không biết!
- Chị có hình dung em gặp ai khi ra khỏi nhà thờ không hả?
- Ai thế?
- Thử đoán xem.
Trên đầu lưỡi của Leonor ngập ngừng tên của Rivas nhưng nàng nén được và trả lời.
- Chị chẳng có ý niệm nào cả.
- Martin – Matilda nói – chàng nhận ra em ngay và cúi đầu chào.
Leonor không giấu nổi hồi hộp, nét mặt nàng đổi khác.
- vậy ra chàng ở đây? – nàng bật hỏi – Ba chị có nói là nhất định chàng đã trở về và định đi tìm. Trông chàng ra sao?
- tuyệt vời. Theo em thì chàng còn đẹp trai hơn trước nữa.
- chàng đi một mình à? – Leonor cố giữ vẻ điềm tĩnh hỏi.
- Một mình. Nhưng giả sử bên chàng thậm chí có Raphael chăng nữa thì chị cứ tin là em cũng chẳng mảy may rung động. Chị biết rồi đấy, em đã vĩnh biệt quá khứ
Bà Francisca bước vào phòng hối thúc con ra về nên hai cô gái đành tạm biệt nhau.
Còn lại một mình nên Leonor vẫn còn mông lung suy nghĩ hồi lâu về cái tin cô em họ đưa đến. Nàng không hề nghi ngờ về việc cha nàng sẽ tìm mọi cách kéo Martin về nhà khi biết chàng đã trở về. Cô gái bất giác mừng rỡ vì nghĩ rằng sẽ có điều kiện gặp gỡ Martin hàng ngày như xưa, song nỗi vui mừng ấy vụt tan biến khi nàng nhớ lại lý do chàng bỏ nhà mình.
"Làm sao để biết chàng có yêu ta không?" – người đẹp tự hỏi với nỗi e dè ngoài bản tính của một người được các trang công tử hào hoa nhất thủ đô ngưỡng mộ.
trong thời gian xa cách, tình yêu dần dần chiếm ngự tâm hồn nàng – tảng đá cũng dần dần bị tan vỡ vì một giọt nước rơi hoài đấy thôi! Leonor đã chịu khuất phục trước tình cảm mãnh liệt xâm chiếm, bởi lẽ cuối cùng thì trong nàng người đàn bà cũng đã thức dậy, bất chấp một cô nương đỏng đảnh bị gia đình và xã hội thượng lưu xây đắp cho lớp bê tông kiêu ngạo. trước đầy nàng lên mặt phách lối bởi thói kênh kiệu và thờ ơ đùa giỡn với con tim của những kẻ ái mộ mình, còn bây giờ lại sẵn sàng thoả hịệp trước vai trò một người phụ nữ e lệ đáng yêu và cảm thấy sung sướng tột cùng nếu được trao gửi trái tim mình cho một người mà ban đầu hầu như nàng không thèm để ý tới. Do ảnh hưởng của tình cảm mãnh liệt ấy, trong tâm hồn Leonor bừng nở những cánh hoa duyên dáng của tình yêu và giờ đây nàng đã không còn tự cho phép mình cười cợt trước niềm khát vọng của trái tim con người như xưa nữa.
Ăn sáng xong cô gái ngồi vào đàn dương cầm. Khi chơi bản nhạc trước khi vẫn từng chơi khi có Martin, nàng điểm lại trong ký ức những cuộc trò chuyện cùng chàng và cả những điều tuy vụn vặt nhưng rất lớn lao đối với kẻ đang yêu.
Nàng bị kéo về thực tại bởi người hầu gái vào báo tin:
- Thưa cô, có cô nương nào đó hỏi cô ngoài kia.
Leonor kéo rèm cửa sổ nhìn ra và thấy cô gái mặc chiếc váy cùng với tấm khăn choàng sẫm màu. Gương mặt xinh đẹp của cô gái dường như quen quen nên nàng tự hỏi "Mình gặp cô ấy ở đâu rồi nhỉ?"
Tấm khăn quàng che kín người khách đến tận mắt, và Leonor cố hết sức đã nhìn cho rõ các đường nét trên gương mặt ấy.
- Hỏi xem cô ấy tên là gì – nàng ra lệnh cho người hầu.
Một phút sau người hầu quay lại.
- Cô nương nói tên là Edelmira Molina và xin được thưa chuyện riêng với tiểu thư.
- Edelmira! – Leonor bất giác thốt lên.
Phân vân một thoáng, nàng dõng dạc nói:
- Đưa cô ấy vào phòng tôi.
Người hầu vừa ra khỏi phòng khách, Leonor liền soi gương và theo bản năng sửa lại mái tóc được tết thành hai đuôi sam dài thượt. Sau đó nàng vội vã về phòng riêng đúng lúc Edelmira vừa tới nơi.
Leonor hơi cúi đầu đáp lại cái chào rụt rè của cô gái mà nàng tự cho là tình địch.
- Thưa tiểu thư – cô gái hơi ngập ngừng mở lời – tôi đến đây để thực hiện nghĩa vụ của mình…
- Xin mời ngồi – Leonor dịu giọng khi nhận thấy Edelmira cố che giấu ngượng ngập một cách khổ sở.
Khách ngồi xuống ghế và nói tiếp:
- Tôi chiu ơn rất nhiều đối với chàng trai đã sống ở đây năm ngoái. Chỉ mới gần đây tôi mới biết được vì sao chàng rời bỏ ngôi nhà này ra đi, và chính vì thế mà hôm nay tôi đến. Em trai tôi đưa tôi đến đây – nàng nói thêm – cậu ấy đợi tôi ngoài cổng kia.
- Nhưng tất cả cái đó có quan hệ gì với tôi? – Leonor khô khan hỏi.
- Tôi quyết định nói với tiểu thư – Edelmira đáp – bởi vì không dám làm phiền bà mẹ của tiểu thư. Nhưng tôi quyết tâm làm điều này bằng mọi giá để thanh minh cho Martin.
Cái tên thân quen ấy làm cho nhịp tim của hai cô gái đập dồn ấy dường như còn âm vang trong không trung một lúc lâu.
- Tôi được biết – Edelmira lại nói tiếp – gia đình tiểu thư cho rằng hình như Martin đánh cắp tôi. Cha của tiểu thư đã tin điều đó qua lời em trai tôi và một thanh niên nữa – họ đã đến đây đúng vào ngày tôi chạy khỏi Santiago để về sống ở Renka cho tới nay.
- Nhưng cô chạy trốn một mình sao? – Leonor cố giấu nỗi băn khoăn bằng câu hỏi có vẻ giễu cợt.
- Không, Martin đã cao thượng vô cùng khi đưa tôi đi – Edelmira đáp giản dị - Chính vì lẽ đó mà có lời đồn đại rằng chúng tôi phải lòng nhau và chàng đánh cắp tôi khỏi nhà. Song chỉ có một điều đó không đúng sự thật, tôi chạy trốn đến Renka vì bị ép phải lấy chính gã thanh niên đã tới đây cùng với em trai tôi. Còn Martin đã quá tốt bụng để giúp đỡ tôi. Nếu như không có chàng thì tôi đã chịu bất hạnh suốt đời rồi
- Theo tôi thấy thì Rivas thật là cao thượng và vô tư hiếm có – Leonor châm chọc – Dẫu biết rằng cô gái không yêu mình mà vẫn không sợ bị tổn hại thanh danh!
- Tôi hoàn toàn không nói là không yêu chàng – Edelmira mau mắn nói.
- À ra thế! – Leonor thốt lên, mắt rực lên vẻ phẫn nộ.
Tia nhìn ấy làm cho Edelmira thở dài rầu rĩ, giờ đây thì nàng không còn ngờ vực chút nào rằng tình cảm của Martin đối với tình địch của mình không được đáp lại.
- Nhưng dù sao tôi vẫn không hiểu – Leonor cao ngạo lẩm bẩm – cô nói với tôi tất cả những điều đó làm gì. Nếu cô yêu Martin thì tốt hơn hết cứ nói thẳng với anh ta.
- Vâng, thưa tiểu thư, tôi yêu chàng – Edelmira đáp khẽ nhưng thiết tha – Song có điều chàng không và chưa bao giờ yêu tôi.
- Thú thực tôi không biết cái gì đáng ca ngợi hơn lòng chân thành hay đức khiêm tốn của cô – Leonor chua chát nhận xét – Tiếc là Martin không có đây, nhất định tôi đã có lời cho cô.
- Tôi không tới đây để xin tiểu thư ban ơn – Edelmira kiêu hãnh đáp – tôi tới để chứng minh không hề có lỗi, bởi vì vô tình tôi đã là nguyên nhân đã gây ra bất hạnh cho chàng.
- Ồ, té ra dẫu sao chàng vẫn bất hạnh ư?
- Vâng, và tôi biết điều đó từ chính chàng, chàng đã nói với tôi mấy ngày trước đây.
- Thế cô gặp chàng ở đâu vậy? – Leonor vội hỏi, quên mất là cô đã dự định đóng vai hoàn toàn thờ ơ.
- Chàng đến gặp tôi ở Renka.
- Thật đáng khen! – Leonor nói với nụ cười mỉa mai cay đắng – Thế thì vì đâu mà cô khẳng định rằng tình yêu của cô dường như không được đáp lại.
- Martin đến đó bởi vì chàng có tâm hồn cao thượng và chàng đã hứa kết bạn với tôi.
- Cô đừng buồn chán nữa! Từ tình bạn đến tình yêu chỉ có một bước mà thôi.
- Không đâu, thưa tiểu thư, chàng đối với tôi chỉ là bạn bè, và tôi có bằng chứng chắc chắn cho điều đó.
- Bằng chứng à?
- Vâng, tôi có mang theo, bởi vì như tôi đã nói,nghĩa vụ thiêng liêng của tôi là minh oan cho con người đã giúp tôi với tấm lòng vô cùng cao thượng.
Vừa nói Edelmira vừa chìa cho Leonor tất cả những bức thư của Martin mà nàng nâng niu gìn giữ.
- Nếu tiểu thư chịu khó đọc qua những bức thư này – nàng thầm thì – tiểu thư sẽ tin là tôi đã nói hoàn toàn thành thực.
Leonor cầm hú hoạ một bức thư bất kỳ và bắt đầu đọc với một nụ cười khinh mạn
- Nhưng nếu tôi không nhầm thì đây là thư trả lời mà? – nàng hỏi sau khi lướt qua vài dòng.
Edelmira nói lại vắn tắt nội dung những bức thư mình gửi cho Martin, và Leonor tiếp tục đọc, nhưng bây giờ đã không còn bóng dáng của vẻ nhạo báng nữa, mà đọc một cách hứng thú cao độ. Dần dần nàng khám phá được toàn bộ diễn tiến tình bạn giữa cô gái đáng thương và Martin cùng với hành vi hào hiệp của chàng. Khi Leonor đọc tới bức thư Rivas đã gửi trước chuyến đi về nhà, khó khăn lắm nàng mới giấu được niềm vui sướng của mình. Không còn nghi ngờ gì nữa, trái tim của chàng trai mà sự cao thượng được những bức thư này chứng tỏ rõ ràng đã thuộc về nàng.
Đọc hết bức thư cuối cùng, Leonor nhìn lên người khách không hề được chờ đợi và vẻ cay nghiệt đã biến mất không một chút dấu vết. Sự mỉa mai trước đó nhường chỗ cho lòng biết ơn sâu sắc.
- Những bức thư này chứng tỏ rằng trái tim cô thật là cao quý – Leonor xúc động nói.
- Thưa tiểu thư – Edelmira sôi nổi đáp – tôi không từ bất cứ hy sinh nào vì Martin. Và không phải vấn đề ở chỗ tôi yêu chàng, tiểu thư cũng đã thấy rồi đấy, tôi không hề có hy vọng được đáp lại, song tôi vô cùng biết ơn chàng. Khi giãi bày sự thật với tiểu thư, tôi chỉ muốn làm tròn nghĩa vụ của mình mà thôi.
- Tôi xin cảm ơn cô về sự tin cậy đối với tôi ,và không chỉ nhân danh bản thân mình mà còn thay mặt cho cả gia đình tôi nữa. Chúng tôi chịu ơn Martin nhiều lắm và ba tôi sẽ rất vui mừng được gặp chàng. Cô có biết chàng sống ở đâu không?
- Ở nhà bạn, tên chàng là Raphael San Louis.
Hai cô gái từ biệt nhau, Leonor tiễn Edelmira ra tận cửa và âu yếm nắm tay nàng lần nữa. Sự niềm nở ấy của cô gái xinh đẹp cao ngạo làm cho Edelmira hoàn toàn tin chắc là nàng yêu Martin.
Sau đó Leonor gõ cửa phòng ông anh trai đã ngắm vuốt trước gương cả tiếng đồng hồ.
- Anh sắp mặc xong quần áo và sẵn sàng phục vụ em sau một phút nữa thôi – Agustin nói vọng ra.
Đúng là cửa phòng gần như mở ra ngay tức khắc. Leonor bước qua ngưỡng cửa.
- Em có một tin tuyệt vời! – nàng thốt lên.
- Em vừa gặp Matilda hả? – chàng công tử hỏi, cứ tưởng câu chuyện nói về cô em họ mà càng ngày chàng ta càng thấy thích hơn.
- Ồ không, tin của em hoàn toàn khác. Martin đã trở lại Santiago.
- Còn anh cũng vừa nhớ đến anh ấy đúng hôm nay! Một chàng trai tuyệt vời! Suốt thời gian vừa rồi anh thấy thiếu anh ấy quá. Thế anh ấy sống ở đâu?
- Ở chỗ Raphael.
- Thật xúi quẩy!
- Sao vậy?
- Bởi lẽ, như em biết đấy, anh thế chỗ Raphael trong trái tim Matilda.
- Dù thế nào đi nữa thì anh vẫn phải đến đó gặp Martin.
- Ơ kìa cô em, gì mà hăng hái thế?
- Hình như anh quên Martin rời bỏ chúng ta trong hoàn cảnh nào.
- Không, anh không quên đâu. Lỗi ở ba tất cả, ba quá cả tin vào những lời vu khống hèn hạ.
- Chính vì thế mà chúng ta cần phải sửa chữa sự bất công đã xảy ra. Bằng không Martin có toàn quyền cho chúng ta là những kẻ bạc bẽo.
- Hình như trước kia em không nói thế, em gái ạ.
- Vâng, nhưng giờ em đã đổi ý.
- Một ông vua nước Pháp là một quốc vương chân chính có nói: souvent femme variel – đàn bà thường hay thay đổi. Điều đó được nói tới trong nhiều cuốn sách Pháp, và bây giờ thì anh thấy đúng thật.
Hai anh em quyết định nói hết với cha, ông Damasso lắng nghe nguồn tin với vẻ hài lòng rõ rệt và thừa nhận rằng ông càng cảm thấy thiếu vắng Martin hơn. Ngay tối hôm ấy Agustin đến nhà San Louis.
Không gặp cả Raphael lẫn Martin, chàng ta đành nhờ nhắn lại là sáng hôm sau sẽ đến.
Nên nói ở đây là toàn bộ sự việc kể trên xảy ra ngay trước ngày 19 tháng 4 năm 1851.

[Vô Tình]

Chương 54

Ngày 18 tháng 4, mãi nửa đêm Raphael và Martin mới về đến nhà. Cuộc tranh cãi say sưa về chính trị làm cho đôi bạn bị xúc động cao độ, giọng hoan hỉ, mắt rực sáng, họ sôi nổi quơ chân múa tay. Cả hai đều hăng hái nói lên những quan điểm tự do và ủng hộ lời chỉ trích mà phe đối lập dùng để chống lại chính phủ đã cầm quyền đến nhiệm kỳ thứ hai và chống lại các bộ trưởng mà như đã đoán trước, sắp được đưa vào chính phủ mới.
Toàn bộ suy nghĩ của Martin giờ đây đều bị chi phối bởi ý tưởng phục vụ nhân dân và điều đó giúp chàng thoát khỏi nỗi buồn nản sâu xa vẫn dằn vặt tâm hồn suốt thời gian qua. Dấn bước bằng cả trí não vào cuộc đấu tranh chính trị, chàng trai mơ hồ hy vọng là bằng cách đó đè nén được nỗi đau tình yêu và thực tế hình ảnh Leonor đã dần dần trở nên một ký ức ngọt ngào gây nỗi buồn man mác chứ không phải nỗi đau dằn vặt con tim chàng nữa.
Raphael đã bỏ học từ lâu và hoàn toàn hiến dâng mình cho sự nghiệp mà ngay với bạn chàng cũng không kể tỉ mỉ. Đôi lúc chàng ưu tư im lặng, đôi lúc lại xúc động và vui vẻ khác thường, chàng thường xuyên náu mình cùng những người nào đó và bàn bạc rất lâu điều gì đó với họ.Nhiều khi, vừa trở về nhà lúc đêm khuya từ một cuộc họp mặt cùng với Martin, chàng lại ra đi. Hành động của Raphael đối với Rivas có vẻ bí ẩn, nhưng chàng không hề gạn hỏi.
Trong các câu chuyện, đôi bạn trẻ ít khi nhắc đến tên Leonor hay Matilda. Tưởng chừng như mỗi người đều che giấu lòng trung thành tuyệt đối với thần tượng của mình.
Vậy là, như chúng tôi đã nói, đôi bạn trở về nhà lúc nửa đêm.
Lúc Raphael đốt nến, ánh mắt của chàng bắt gặp tấm carte visite ở trên bàn, chàng cầm nó soi gần ngọn nến rồi đưa cho Martin
Trên mảnh giấy bóng cứng có in "Agustin Ensina", còn phía dưới được viết bằng bút chì "Sáng mai tôi sẽ trở lại vào lúc 11 giờ"
Martin ngồi xuống suy nghĩ mông lung, còn Raphael, đốt xong điếu xì gà, sải bước từ góc này đến góc khác. Cả hai đều im lặng, có thể nghĩ rằng tấm carte bé nhỏ đã huỷ hoại tâm trạng phấn khích của họ.
Cuối cùng San Louis lên tiếng:
- Cậu nghĩ sao về cuộc viếng thăm này? – chàng dừng bước bên cạnh Martin.
- Thú thật là tớ không chờ đợi nó.
- Nhưng hình như cậu vui mừng?
- Chính tớ cũng chẳng biết nữa.
- Mai chàng ta sẽ đề nghị cậu chuyển về nhà họ đấy.
- Tớ không nghĩ thế.
- Thế nhưng nếu tớ đúng? Khi đó cậu sẽ xử trí ra sao?
- Tớ sẽ từ chối…
- Thế nếu như lời đề nghị không chỉ xuất phát từ hai ông bà mà từ cô con gái nữa thì sao?
- Điều đó chẳng thay đổi được gì.
- Tớ hoan nghênh quyết định của cậu – Raphael nói rồi lại tiếp tục bước từ góc nọ sang góc kia.
- Tớ không bao giờ phủ nhận là mình rất mang ơn gia đình ông Damasso – Martin nói tiếp sau một lát im lặng – Tớ đến Santiago hầu như không tiền bạc, không chút hy vọng được ai đó nâng đỡ. Thế nhưng trong ngôi nhà ấy tớ không chỉ tìm thấy chốn nương thân mà nhiều kẻ thậm chí chỉ do thương hại mới bố thí cho người ruột thịt, tớ còn tìm thấy ở đó một cái gì đó lớn lao hơn, mọi người tiếp đón tớ thân tình và chăm lo săn sóc tớ nữa.
- Thế còn những việc cậu đã làm cho ông Damasso? Rõ ràng cậu cho rằng chúng không đáng một xu chứ gì? Cậu quên là đã cứu con trai ông ta khỏi câu chuyện bẩn thỉu như thế nào rồi à?
- Dù tớ có giúp cho họ bao nhiêu chăng nữa, tớ vẫn sẽ cảm thấy mãi mãi mang ơn gia đình ấy.
- Trong trường hợp đó thì cậu dọn về nhà ngài Ensina mà ở - Raphael nói gay gắt.
- Tớ đã nói rằng tớ không định làm như thế! – Martin lạnh lùng phản đối.
Một lần nữa sự im lặng lại tràn ngập căn phòng, và lại Raphael là người phá vỡ nó bằng cách nối lại câu chuyện bỏ dở về chính trị. Nhưng Martin đáp lại một cách ủê oải, không còn sôi nổi như trước nên hiểu rằng bạn mình mải nghĩ đến việc gì đó khác, Raphael chúc chàng ngủ ngon rồi đi ra.
Sáng hôm sau đúng 11 giờ Agustin bước vào phòng Martin.
Hai chàng trai ôm nhau thân mật.
- Tôi đến tìm anh đây – Agustin mở lời – Mọi người trong nhà đều nhớ anh da diết, kể từ ba tôi nóng lòng muốn ôm hôn anh cho đến con Diamela vẫn luôn ao ước được anh nắm cẳng như trước kia.
- Agustin quý mến! – Rivas đáp lời – tôi xúc động sâu sắc trước tình cảm nồng hậu của toàn thể gia đình anh dành cho tôi. Không bao giờ tôi quên điều đó nhưng có điều, tôi không thể nhận lời mời vô cùng tử tế ấy được.
- Vậy xin phép được biết vì sao?
- Bởi lẽ Raphael sẽ không tha thứ nếu tôi rời bỏ anh ấy.
- Thế nhưng trước đây anh sống ở nhà chúng tôi kia mà?
- Tôi nhớ rất rõ mọi điều và biết ơn gia đình rất nhiều.
- Điều đó chẳng giúp gì được cho anh đâu, bạn thân mến ạ! Nếu như anh không quay về với chúng tôi, chúng tôi sẽ rêu rao khắp nơi anh là kẻ bạc bẽo nhất trên thời gian này.
- Để can ngăn anh, tôi xin thú nhận rằng tim tôi đau nhói khi khước từ lời mời của anh – Rivas âu yếm vỗ vai Agustin.
- Thôi đừng làm bộ nũng nịu nữa anh bạn! Pas de facons! Dẹp bỏ nghi lễ đi! Hãy về với chúng tôi, anh biết không tôi đã hứa với một cô nàng là sẽ không quay về nếu không có anh đấy.
- Hứa với ai? – Martin sốt sắng hỏi.
- Leonor, chính nhờ cô ấy mà chúng tôi biết anh đang ở thủ đô. Làm sao cô ấy biết điều này, tôi chịu chết không hiểu! Và, như anh biết đấy, người Pháp thật có lý khi nói rằng "ý phụ nữ là ý trời"
- Anh làm ơn nói giùm với cô em gái của anh rằng tôi vô cùng cảm động vì được cô ấy quan tâm – Martin xúc động nói – nhưng tôi lấy rất làm tiếc rằng không thể đón nhận lòng hiếu khách mà gia đình quá ưu ái dành cho tôi như thế.
- Tôi đang hình dung cô ấy sẽ đón tôi ra sao đây! – chàng công tử dài giọng – mà Leonor đâu có yêu cầu, cô ấy ra lệnh! Bây giờ thì cô ấy nói toạc ra là chúng tôi có trách nhiêm chuộc lại lỗi lầm đã xúc phạm anh khi giải thích hành vi hào hiệp của anh một cách xuẩn ngốc.
- Thế nghĩa là cô ấy không còn lên án tôi nữa sao?
- Bây giờ trong nhà tôi không một ai lên án anh cả - Agustin vui vẻ đáp – Chúng tôi hoàn toàn thống nhất ý kiến về anh, và không phải trong vấn đề chính trị đâu. Anh tưởng tượng xem, cho tới giờ tôi không sao hiểu nổi ba tôi ủng hộ những quan điểm nào, hôm nay ông theo phe đối lập , ngày mai lại ngả về phía chính phủ. Hầu như ngày nào ông cũng khẳng định là rất cần đến anh.
Song Martin vẫn từ chối, viện lý do không muốn làm mất lòng San Louis.
- Trong trường hợp đó anh phải tự đến mà giải thích mọi điều – Agustin nói – có thể chờ anh lúc nào?
- Tôi sẽ cố gắng đến ngay tối nay – Rivas hứa.
Nhận được lời hứa ấy, với bản tính bẻm mép, chàng công tử quay ra huyên thuyên về bản thân mình, chàng ta tiết lộ cho Martin biết chuyện yêu Matilda và hy vọng rằng cũng được nàng yêu.
Tán dóc chán chê, chàng ta cáo biệt ra về, còn Martin đắm mình vào những suy tưởng về Leonor. Những lời Agustin vừa nói đã làm thức tỉnh trong chàng ước mơ được gặp nàng, nhưng ngay lập tức chàng nhớ lại đã bi .người đẹp cao ngạo và đỏng đảnh ấy xúc phạm ra sao, chàng thấy xấu hổ vì sự yếu đuôi của mình.
Martin suy đi nghĩ lại mãi xem có cần tới thăm ông Damasso hay không, thế rồi cuối cùng vẫn không quyết định được gì. Lúc đồng hồ điểm bốn tiếng, Raphael xuất hiện nơi ngưỡng cửa.
Trông chàng vui vẻ và tươi tỉnh. Mỉm cười với Rivas, chàng hỏi:
- Agustin có đến thăm cậu không?
- Có, anh ấy ngồi đây chừng hai tiếng
- Đã mời cậu dọn về ở với họ chứ?
- Và rất tha thiết nữa.
- Thế cậu trả lời thế nào?
- Tớ nói là có thể sẽ ghé qua chỗ họ tối nay.
- Không cần! – Raphael cắt ngang và Martin nắm bắt được âm hưởng hách dịch trong giọng nói. San Louis thường nói chuyện kỉêu đó với bạn bè sinh vie6n, nhưng chưa bao giờ tự cho phép mình như thế trong quan hệ với Martin.
- Về việc này cậu hãy để tớ tự phân xử - Martin đáp với bản tính kiêu hãnh không chịu được bất cứ sự cưỡng buộc nào.
- thiết tưởng rằng bọn mình quá thân thiết để tớ có quyền khuyên cậu – Raphael đã mềm lòng hơn.
- Thế cậu khuyên điều gì? – Martin hỏi.
- Tớ cho rằng cậu không nên đến nhà ấy, ít nhất là hiện nay.
- Vì sao?
- Vì cậu sẽ lại mạo hiểm lao đầu vào nỗi bất hạnh như những ngày bọn mình mới quen nhau, cậu có một trái tim trong trắng và cao quý, Martin ạ, và cậu không cần hy sinh nó cho một tiểu thư kiêu kỳ và đỏng đảnh. Cô ta sẽ dày xéo nó không chút tiếc thương vả lại còn lên mặt rằng đã có thêm một kẻ hiến mình làm vật tế lễ trước bàn thờ sắc đẹp của mình. Cậu chẳng thu được gì ở cuộc gặp gỡ với Leonor đâu, bởi vì cậu ngượng ngập khi có nàng để rồi lại nhìn nàng dịu dàng đắm đuối còn nàng chỉ ban cho một ánh mắt ân cần cũng đủ bắt cậu làm nô lệ.
San Louis im bặt, nhưng rồi nhận thấy Martin chẳng đáp một lời, chàng lại nói tiếp:
- Tớ muốn bao cho cậu một tin quan trọng. Có thể nó sẽ làm nguội bớt những tình cảm quá lãnh mạn ở cậu và nhắc cậu nhớ rằng còn những điều quan trọng hơn nhiều.
- Cậu nói đến việc gì thế?
- Trước khi trả lời, tớ cần phải hỏi cậu một câu.
- Xin mời.
- Tớ muốn nói đến những quan điểm cậu đã trình bày trong các cuộc họp bí mật của bọn mình. Cậu hãy nói xem, chúng thể hiện lòng tin chân thành của cậu hay chỉ phát sinh từ nỗi tuyệt vọng trong tình yêu?
- Những lời tớ nói không bao giờ đối lập với lòng tin tưởng.
- Thế nghĩa là cậu sẵn sàng đi với chúng trưởng đến cùng không quản nguy hiểm?
- Dĩ nhiên – Martin cứng cỏi đáp.
- Có lần cậu đã hứa tuyệt đối chấp hành bất cứ mệnh lệnh nào của thủ lĩnh chúng ta. Cậu có cho rằng đã tự ràng buộc bởi lời thề đó không?
- Tớ coi đó là một lời thề thiêng liêng.
- Thế nếu như Leonor yêu cầu cậu rút lời?
- Không ai, kể cả nàng, buộc được tớ làm việc ấy.
- Tớ luôn coi trọng cậu vô cùng và rất vui vì đã không nhầm – Raphael ngồi xuống bên bạn.
- Có lẽ sau khúc mở đầu trịnh trọng như thế cậu sẽ thông báo cho tớ tin tức mới mẻ của cậu chứ? – Martin mỉm cười hỏi.
Raphael hạ giọng:
- Tin mới của tớ đây. Mọi thứ đã sẵn sàng, ngày mai bắt đầu cuộc cách mạng!
Ngưng một lát, chàng tiếp tục:
- Chỉ một ít người được biết về điều bí mật này, trong nhóm bọn mình có bốn người và bọn tớ đã soạn sẵn kế hoạch hành động cho từng người rồi. Nếu muốn tham gia trân đánh thì cậu sẽ là trợ thủ đắc lực của tớ.
- Tớ vui sướng có chỗ đứng bên cậu! – Martin hào hứng thốt lên.
- Bây giờ thì cậu hiểu tại sao tớ phản đối cậu gặp Leonor – Raphael nói – tớ sợ uy quyền của nàng đối với cậu và không muốn bạn bè cho cậu là hèn nhát.
- Cậu có lý, tớ sẽ không đến chỗ đó nữa.
- Nhiều người nghĩ rằng sẽ tránh được đổ máu và binh lính sẽ chạy sang phía chúng ta không do dự. Tớ không tin như thế, nhưng tin chắc rằng sẽ chiến thắng. Đáng tin cậy nhất đó là binh đoàn Caldivia. Chúng ta có cả sự hỗ trợ của quân Trakabuko và một số lính pháo binh nữa. Nhưng theo tớ thì nên trông cậy vào binh đoàn Caldivia. Theo chiến thuật bình thường thì binh đoàn này cùng những công dân được ta trang bị vũ khí có thể sẽ chiếm hết các trại lính, trước hết làcác trại pháo binh nơi ta sẽ cướp được những hỏa khí và đạn dược mà ta rất thiếu. tớ sẽ nói với Bilbown[1] và các thủ lĩnh khởi nghĩa khác là cậu sẽ cùng tham gia trận đánh.
- Cám ơn cậu đã tin! – Martin bắt chặt tay Raphael thốt lên – tớ sẽ làm tất cả để không phụ lòng tin đó.
- Trước mắt còn cả một đêm nữa và bọn mình sẽ thảo luận mọi việc cặn kẽ - San Louis nhận xét – còn bây giờ tớ tự cho phép khuyên cậu một câu về chuyện Leonor.
- Cứ nói đi.
- Tớ tin tôi dù cậu có sống thêm ở nhà họ một thời gian nữa bằng cả thời gian trước kia cậu đã sống thì cậu vẫn cứ không dám thổ lộ tình yêu với nàng.
- Cậu thấy đấy, nàng giàu có như thế, và tớ lại chịu ơn cha nàng rất nhiều… - Martin ấp úng – nếu không vì thế thì chắc tớ cũng đủ can đảm…
- Thôi, đấy chỉ là nói chuyện chơi, còn tớ nói thẳng thế này, cậu sẽ không bao giờ dám ngỏ lời với Leonor đâu. Mà cô nàng kiêu kỳ ấy lại không khi nào chìa tay ra trước cho cậu và nói "Em đã đọc được lời tự thú trong trái tim anh, Martin ơi, bởi bản thân em cũng cảm nhận được điều đó". Chuyện như thế chỉ có trong cổ tích chứ trong đời thường thì chẳng bao giờ!
- Tớ không tranh cãi – Rivas đáp, cố nén thở dài.
- Cậu vẫn còn một lối thoát. Hoàn cảnh đặc biệt mà cậu đang lâm vào sẽ thanh minh cho cậu.
- Tớ đang nóng lòng muốn nghe lời khuyên của cậu đây.
- Thế này nhé, cứ viết cho Leonor rằng cậu yêu nàng và cứ để cho bức thư được gửi tới nàng vào ngày mai.
Martin đăm chiêu suy nghĩ.
- Có thể cậu cho là tốt hơn nếu nàng không bao giờ biết đến tình yêu của cậu chứ gì? – Raphael hỏi.
- Ồ không! – Martin sôi nổi thốt lên.
- Hãy tin rằng không có khả năng nào hơn để thú nhận thành thực nữa đâu, nỗi hiểm nguy gần kề - đấy là lời thanh minh của cậu và nếu nàng yêu cậu thì sẽ sẵn lòng tha thứ. Còn nếu như trái lại, tình cảm của cậu chỉ là đơn phương thì lúc ấy nàng cũng sẽ chẳng trách móc gì cậu, bởi lẽ cậu không đến nhà họ nên không ai có thể lên án cậu đã lợi dụng lòng mến khách một cách phản trắc.
Lý lẽ của Raphael đã thuyết phục được Martin, dường như chàng quên mất mối nguy cơ nghiêm trọng mà số phận chuẩn bị sẵn cho chàng sớm mai và bây giờ chàng vui sướng nghĩ rằng cuối cùng đã có cơ hội thổ lộ tình yêu của mình đối với Leonor.
Tối hôm ấy, San Louis lại sửa soạn ra đi.
- Hãy đợi tớ ở đây – chàng trai nói với Rivas – tớ phải đi nhận những mệnh lệnh cuối cùng và sẽ trở về lúc nửa đêm.
Cửa phòng vừa khép lại, Martin ngồi ngay vào bàn vớ lấy cây bút, những dòng chữ nóng bỏng của bức thư sắp viết dường như đã lấp lánh từ lâu trong dòng tư tưởng của chàng.

Chú thích
[1] Bilbown Francisco (1823-1864) Nhà xã hội học và nhà tư tưởng Chilê, một trong những người sáng lập ra Hội bình đẳng