Lửa Đắng - Nguyễn Bắc Sơn

[ngudoc]

Chương 15

Người đầu tiên bị cơ quan điều tra triệu tập là ông X.

Bởi ông này đứng tên trong tờ rơi, với tên, địa chỉ, điện thoại thật và ký tên hẳn hoi.

Thật ra, việc ấy là thừa. Chả ai dại đến thế. Ngay sáng hôm sự việc xảy ra, ông ta đi gọi điện nói với Kiên: "Thằng đểu nào mạo tên tôi, chữ ký tôi anh ạ. Chứ một người như tôi làm sao lại làm một việc đê mạt thế".

Bên Công an báo cáo: ảnh phô tô không thể xác định thật giả. Với kỹ thuật vi tính, một bức ảnh ghép là chuyện quá đơn giản. Mà tìm ra cửa hàng nào đã sao chụp là chuyện không thể. Cả Thành phố hàng ngàn cửa hàng phôtô, chưa kể máy trong các cơ quan, tổ chức của tất cả các thành phần kinh tế, cùng chưa kế của các tỉnh liền kề.

Cả Thành phố đồn ầm lên. Một đồn năm, năm đồn mười. Tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa gấp trăm lần. Chuyện ở những quán cà phê sáng, cà phê tối râm ran suốt mấy ngày:

- Các bố quan chức, ăn của đút, sẵn tiền lắm. Chuyện này nhỏ như con thỏ.

- Ngày xưa các cụ đã tổng kết rồi: "Cuộc hành lạc bao nhiêu là lãi bẩy? Nếu không chơi thiệt ấy ai bù". Quan nhất thời, không chơi cũng thiệt…

- Đòn chơi nhau đấy. Ở D, tay Phó viện trưởng viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh còn giăng bẫy, dựng hiện trường giả, chụp ảnh ông Viện trưởng trần truồng trên một ả ca-ve cũng trần truồng là gì?

- Quá đúng, các cuộc ăn chơi trác táng bị ghi hình, chụp ảnh đều có mục đích cả.

- Mày nói thế tức là chuyện gái gú của tay này là có thật chứ gì? Còn chuyện chụp ảnh, ghi hình là chuyện khác à?

- Cái đó thì không biết được. Tuỳ quan niệm, tính cách từng người.

- Tất nhiên đây không phải là vấn đề đạo đức, nhưng tao biết có ông, có các vàng cũng không. Ông ấy bảo, không có tình cảm thì không thể "làm" chuyện ấy được. Nhưng cùng có thằng: đui què, mẻ, sứt, tâm thần… chơi tất. Như một con vật ấy…

- Biết rồi, như cái thằng đại uý đ… trâu trong Bất khuất của ông Nguyễn Đức Thuận ấy. Trâu, bò, gà nó chả "làm" tất là gì?

- Cái thằng gì tao quên tên, trong Papiông, người tù khổ sai cũng thế, cũng "làm" con trâu kéo xe nước cho trại tù đấy thôi!

- Thôi không nói đến cái chuyện tởm lợm ấy nữa. Theo mày, chuyện này sẽ dẫn đến đâu. Có tìm ra thủ phạm không?

- Cứ nội bộ mà tìm, sẽ ra!

- Mày nói thế, nhỡ "ngoại bộ" thì sao? Thế cái vụ tay Tổng biên tập báo Thời luận bị tạt a-xít đã ra chưa?

- Ờ nhỉ, phải mang cái mặt sần sẹo ấy suốt đời thì khổ thật. Đời bao nhiêu người thiệt thòi, bao nhiêu người chịu bất công, oan khuất…

Sau mấy ngày cứ các chuyên viên tìm hiểu, gặp gỡ, hỏi han nhiều người để thu thập tài liệu, Kiểm mời Kiên lên làm việc. Cùng dự còn có một chuyên viên ban Kiểm tra Trung ương được giải thích, trường hợp này liên quan đến một đề án thí điểm do Trung ương chỉ đạo nên Trung ương phải nắm được tình hình. Ngoài ra, còn có một cán bộ giúp việc Kiểm.

Kiên giải trình trong hơn nửa giờ rồi về. Giải trình miệng, không văn bản gì. Đấy là đặc ân Kiểm dành cho anh.

Rồi ông Lưu cũng được mời lên để thông báo kết luận của ban Kiểm tra về đơn tố cáo của mình. Sau đó Kiên cũng được mời lên ban Kiểm tra để thông báo kết luận. Cầm trên tay bản thông báo, chưa biết trong ấy nói gì, Kiên nhìn thẳng vào mắt Kiểm, nói rành rọt từng từ một:

- Tôi chưa biết các anh kết luận như thế nào. Nhưng tôi đề nghị được có cuộc đối thoại trực tiếp với anh Lưu, trước mặt các anh.

Anh định dùng từ "đối chất", nhưng nghĩ thế căng quá lại thôi. Trong những ngày ấy, Kiên làm việc trong tâm trạng hết sức khó chịu. Những ngày tháng bị kỷ luật, tạm thời đình chỉ chức vụ Bí thư, Kiên không khó chịu như bây giờ. Nhìn ai cũng thấy thế nào ấy, cứ như mình mặc chiếc áo bấn, áo rách trước mọi người. Anh không thể giải thích, thanh minh, đành nghiến ông chờ kết luận của tổ chức. Đến vợ mình còn không tin thì nói gì đến người ngoài. Đấy là nỗi đau nhất của anh. Bữa trưa anh không về để tránh phải gặp vợ trong bữa ăn lạnh lùng, lặng lẽ. Thế còn bữa tối. Không tài nào tránh được.

Kiểm trả lời Kiên là chính Lưu cũng đề nghị như thế "nhưng chúng tôi thấy không thật cần thiết. Một là, sẽ không thể tránh được căng thẳng giữa hai người. Thứ nữa là, cũng chưa có tiền lệ. Mong anh tôn trọng ý kiến của tổ chức. Việc này đã được Hội nghị Thường vụ cho ý kiến và nhất trí với dự thảo kết luận của ban Kiểm tra. Vả lại, tinh thần bản kết luận là bác đơn tố cáo của anh Lưu kia mà".

Kiên đọc tại chỗ, để nếu có ý kiến sẽ phát biểu ngay. Tất cả ý kiến của Lưu đều bị bác thật. Điều này thì rõ ràng, đơn giản và dễ hiểu. Nhưng điều quan trọng nhất là tờ rơi thì bán thông báo chỉ nói thế này: "Tờ rơi là văn bản mạo danh. Nội dung tố cáo cũng không đúng sự thật. Riêng chiếc ảnh, cơ quan chức năng không có điều kiện để kết luận là thật hay giả. Nhưng vì nó nằm trong văn bản mạo danh - cũng tức là nặc danh, theo quy định hiện nay, không được tổ chức xem xét".

Kiên mím chặt môi. Hãy biết thế đã.

***

Quận uỷ - Uỷ ban Nhân dân quận Lâm Du.

Cuộc giao ban đầu tuần. Không khí căng thẳng ngay từ đầu giờ làm việc. Kiên nói rõ, "cuộc họp giao ban hôm nay sẽ kéo dài hơn thường lệ, bởi có hai phần. Phần một, tôi chủ trì, chúng ta sẽ kiểm lại công việc tuần trước và thông qua nội dung công tác tuần này. Phần hai, đọc thông báo kết luận của ban Kiểm tra Thành uỷ về đơn tố cáo của anh Lưu về tôi và tờ rơi mà các đồng chí đã biết cả. Đồng chí Hùng, thay tôi điều khiển phần này".

Phần đầu qua nhanh chóng. Hình như ai cùng muốn thế. Người ta không chờ đọc thông báo kết luận của ban Kiểm tra. Họ đều đoán được đại thể nội dung bản kết luận. Cái họ chờ đợi là những gì sau đó.

Hùng vừa đọc xong, Lưu đã đứng dậy, dõng dạc hỏi:

- Anh Kiên, anh có còn là đảng viên không?

Đôi tròng mắt trắng dã, trên bộ mặt lưỡi cày mở to hết cỡ, tưởng như sắp rách mắt đến nơi, chứng tỏ người nói giận dữ tột độ. Nước da tai tái, dù đã huy động tối đa cho máu dồn lên mặt, mà tái vẫn hoàn tái. Ai nấy giật mình, quay ngoắt cả lại. Người phản xạ chậm nhất, cùng vẫn nhìn thấy, hai má ông phồng lên, khi đôi môi mỏng ám đầy khói thuốc, bụm lại ở tiếng cuối cùng: "không". đây không còn là lời chất vấn, mà là lời tuyên án. Nó không cho phép người bị hỏi trả lời hay cãi lại. Bởi tội trạng đã rõ ràng. Ngày nào, chính Lưu đã ký quyết định kết nạp Kiên, khi anh còn là chàng kỹ sư bướng bỉnh ở Nhà máy Thắng Lợi. Không có ông, làm sao Kiên có ngày hôm nay. Vậy mà bây giờ, nó đã leo lên đầu ông. Nhưng rõ ràng là nó xa rời chủ nghĩa Mác- Lê thật rồi.

Lưu đang trong tâm trạng của người sắp chuyển công tác, khi không thể ở lại, khi không đạt được nhưng gì mình muốn.

Sắp chuyển chứ chưa chuyển.

Nghĩa là vẫn còn nguyên chức vụ. Quyền lợi. Quyền ăn. Quyền nói. Mà nói với ông ta, lúc này là vũ khí… vi trùng. Ông ta tận dụng hoàn cảnh này để ném ra câu hỏi ấy. Lưu yên chí, vì mình có một bề dày công tác như thế, lại có một chỗ dựa vững chắc trên kia… ban Kiểm tra kết luận là một chuyện, tao dạy mày một bài học về lập trường tư tưởng là chuyện khác.

Cả phòng họp chết lặng đi. Chưa ai kịp tỉnh, ông ta đã lặp lại, với một cường độ lớn hơn, giọng điệu quan toà kết án bị cáo:

- Tôi hỏi, anh có còn là đảng viên không?

Mọi người bàng hoàng. Không thể tưởng tượng câu chuyện sẽ diễn ra thế này.

Ngay lập tức cả phòng họp nghe tiếng Kiên như thét lên:

- Không!

Ai nấy đều choáng người. Bản thân Lưu, hùng hồ là thế, chủ động là thế mà cũng trợn mắt nhìn Kiên, như không tin tai mình đã nghe câu ấy. Không biết đối phó thế nào, Lưu đần mặt ra. Kiên đứng dậy. Anh dằn từng tiếng:

- Đúng, tôi không còn là đảng viên như anh nữa!

Mọi người không hiểu câu chuyện sẽ đi đến đâu. Một chuyện hệ trọng thế. Câu hỏi ghê gớm thề. Câu trả lời còn ghê gớm gấp trăm lần. Anh tiếp tục nói, sau một giây cân nhắc. Giọng đã bình tĩnh trở lại:

- Đúng vậy đấy anh Lưu ạ. Cho đến bây giờ anh còn cho rằng, việc đề bạt một cán bộ cấp trưởng phòng, không phải là đảng viên là không có tính Đảng. Anh gửi đơn lên tận ban Tổ chức Trung ương, ban Kiểm tra Trung ương tố cáo tôi xa rời tôn chỉ mục đích của Đảng. Vâng, tôi không còn là đảng viên theo suy nghĩ của anh. Nói khác đi, Đảng trong nhận thức của tôi và Đảng trong nhận thức của anh không giống anh…

Mặt mũi, lòng gan, tim phổi mọi người nở bung ra.

Chưa bao giờ, chưa ai chơi lại ông Phó bí thư già này một còn như thế, với một quan niệm vượt lên trên những suy nghĩ tầm thường của ông ta.

Chí ngôn!

Chí lý!

Trí mạng!

Kiên thấy mình bình tĩnh, tự tin. Anh tiếp tục ý kiến hết sức rành rẽ, mạch lạc:

- Tôi muốn nhắc đến chuyện ngày xưa, thời Kinh tế mới, Lê nin đã nói: "Tôi cần một nhà buôn giỏi hơn mười người cộng sản tồi". Đảng cần những người hữu ích, chứ không cần dẻ cùi tốt mã dài đuôi. Tôi muốn nhắc đến ông Xuxlôp, người phụ trách công tác tổ chức của Đảng Cộng sản Liên Xô, trong một thời gian dài, đã tổng kết: "Kinh nghiệm công tác tổ chức của Đảng Cộng sản Liên đó là "Càng ngày càng không phân biệt người trong Đảng và người ngoài Đảng", chứ không như anh vẫn cứ một mực gọi họ một cách xách mé là quần chúng đâu, anh Lưu ạ. Danh hiệu đảng viên chỉ là một tiêu chí để đánh giá con người. Cái quan trọng nhất là sự hữu ích của mình, cái chất "người" trong mỗi công dân… Không lẽ khi chưa có Đảng, đất nước không biết đánh giá những người con của mình thế nào à? Tôi muốn nhắc đến chuyện Bác Hồ đã từng nói với ông Nguyễn Văn Huyên - Bộ trưởng Bộ Giáo dục, ông Phan Anh - Bộ trưởng Bộ Ngoại thương rằng: "Chú ở ngoài đảng có lợi cho Đảng hơn chú ở trong Đảng. Chú yên tâm phục vụ đất nước". Còn biết bao nhiêu người con ưu tú của dân tộc không phải là đảng viên. Ông Già Ngọc ở Chuồng Cọp trong tù ngục Côn Đảo có phải là đảng viên đâu, mà bao nhiêu đảng viên, đều phải tôn thờ trong tâm khảm, như một gương lẫm liệt cho mình noi theo. Tôi muốn nhắc đến chuyện, bây giờ, Đảng Cộng sản Trung Quốc còn chủ trương kết nạp cả những nhà tư sản, miễn là họ tán thành Điều lệ Đảng. Dĩ nhiên Điều lệ ấy phải sửa đi cho phù hợp. Họ còn bổ nhiệm cả những người ngoài Đảng làm bộ trưởng nữa kia. Bởi một điều đơn giản, đấy là những người đang góp một phần không nhỏ cho dân giàu nước mạnh, làm Trung Quốc mở mày mở mặt ra với thế giới.

Còn ở ta, bây giờ đất nước đã tôn vinh những doanh nhân, những con người đại diện cho trí tuệ Việt Nam. Đất nước khoác lên ngực họ những vòng nguyệt quế. Hằng năm, Thủ tướng đều gặp họ, lắng nghe họ hiến kế. Trong số họ, hầu hết là người ngoài Đảng đấy anh Lưu ạ. Hoặc là từng là đảng viên, sau đó xin ra khỏi Đảng để làm giàu cho mình, làm giàu cho đất nước.

Anh có dám nhìn họ, bằng nữa con mắt không? Thế còn họ, họ nhìn các đảng viên sống tùng tiệm bằng đồng lương còm, hoặc đi làm thuê cho họ bằng cả con mắt chắc? Và họ nhìn những đảng viên có chức có quyền, tha hoá, biến chất, bị vào tù bằng con mắt gì đây hả anh Lưu?

Thế đấy, Đảng trong anh và Đảng trong tôi không phải là một. Tôi không còn là đồng chí của anh nữa!

Thật ra, Kiên đã phải chịu đựng người này từ lâu rồi. Ông ta cứ nhân danh Đảng, bảo vệ Đảng để cản trở, để chống lại những gì khác suy nghĩ của mình. Anh thấy, đây chính là dịp để tuyên chiến với Lưu, tuyên chiến với cả những ai còn mơ hồ, còn làm đà điểu rúc đầu xuống cát, khư khư giữ lấy những suy nghĩ lỗi thời.

-… Bây giờ tôi chỉ nói đến một điều hết sức cơ bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng là: hãy phân tích cụ thể tình hình cụ thể. Ấy là trường hợp nhạc sĩ Vĩnh Bảo. Người ta không là đảng viên, nhưng hoạt động nghệ thuật của người ta theo đúng đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước là được rồi. Người ta có bài hát, được tuổi trẻ cả nước hát. Trong mấy năm, người ta tổ chức thành công hai hội diễn văn nghệ quần chúng, được cả Thành phố ghi nhận, truyền hình Trung ương thu phát hẳn hoi. Có Quận nào làm được thế không? Người ta trúng tuyển trong một cuộc thi công khai minh bạch, do một ban giám khảo gồm những quan chức Trung ương, Thành phố và Quận chấm, thì anh lại cho là màn kịch vụng về để gạt những người khác. Vì sao anh cho là cứ phải đảng viên mới đề bạt. Chắc gì đề bạt đảng viên lên đã làm bằng người ta? Nếu cứ đảng viên là hơn người ngoài đảng, thì sao trước khi tôi lên Quận, các anh không đề bạt đảng viên ở đấy lên làm Phó phòng đi, mà lại đề bạt anh ấy?

Ngừng một lát, Kiên mới nói:

- Thật ra, chúng ta nên hỏi lại mình xem, bây giờ, vì sao Nhạc sĩ có tiếng này, hay nhiều người ưu tú ở nhiều lĩnh vực nhiều nơi khác lại chưa vào Đảng, thậm chí có người không muốn vào Đảng. Tôi nghĩ, cách thi công khai, cách đưa dự kiến đề bạt lên mạng là cách làm công bằng, đảm bảo tính khoa học và dân chủ, xoá bỏ đặc quyền của mấy người làm tổ chức lâu nay. Bởi nhiều khi họ cũng sai lầm đấy.

Kiên nhấp một ngụm nước. Mọi người yên lặng. Họ đợi anh nói tiếp. Chưa bao giờ họ nhìn gương mặt thông minh đáng kính kia như thế. Chỉ riêng Hùng hiểu, có thể, Kiên không biết những chuyện lặt vặt như mình, nhưng tầm nghĩ, tầm nhìn của anh thì ở một đẳng cấp khác, dù có bắc bảy lần thang, ông Lưu không thể nào chạm tới được

Ông Lưu hùng hổ chất vấn Kiên, như quan toà hỏi bị cáo lúc này cũng ngồi im. Mắt trân trân nhìn xuống khoảng đất trước mặt, dài vừa bằng chiếc bóng mình. Ông nhận ra cái im lặng xung quanh, chính là sự tôn trọng, ngưỡng mộ của mọi người với Kiên. Ông thấy mình không thể sánh với tầm nhìn của anh, bởi từ lâu lắm rồi, ông không còn thói quen đọc sách, không tự học, tự nâng mình lên. Và điều tệ hại nhất bây giờ là ông chỉ nghĩ đến mình.

Kiên thong thả, dịu giọng lại:

- Tôi nghĩ, chúng ta nên điều chỉnh lại nhận thức của mình trong việc nhìn thế giới, nhìn đời, nhìn người, nhìn việc. Nên bớt tính hình thức đi. Hiệu quả công việc mới là thước đo. Chắc các đồng chí không phản đối tôi.

Trong thâm tâm Lưu thừa nhận thằng cha này đúng. Nó hơn mình. Nhưng rõ ràng là nó tìm cách đẩy mình đi. Nó kéo bè kéo cánh. Nó chọn những người ăn cánh với mình. Nó đề cao mình. Nó hạ nhục người khác. Đồng chí Trưởng ban Tuyên giáo chưa bao giờ bị nhục như thế… Lưu đứng dậy.

Giọng Hùng lạnh lùng:

- Mời anh Lưu phát biểu.

Lưu lặp lại những điều đã nêu trong đơn tố cáo. Dường như trong nhận thức, ông ta cho Kiên là kẻ đi chệch đường lối, ông ta mới là đảng viên chân chính, trung kiên.

Thanh Diệu phát biểu:

- Anh Lưu cho ông anh Kiên không còn là đảng viên nữa, có nghĩa là mình mới là đảng viên chính hiệu. Thế mà ý kiến của đồng chí Tổng Bí thư, quyết định của ban Tổ chức Trung ương cho phép Quận ta thí điểm lại được anh hiểu là một cách anh Kiên thâu tóm quyền hành v.v… Xin hỏi, ý thức tổ chức đảng viên của anh đâu. Hay anh đã tự loại mình ra khỏi Đảng rồi?

Một người khác:

- Lẽ ra, không có cuộc tranh luận này. Là đảng viên, chúng tôi phải phục tùng tổ chức. Kết luận của ban Kiểm tra Thành uỷ thế nào, chúng ta lấy đó làm chuẩn. Anh Lưu không đồng ý, tiếp tục lên án anh Kiên thì anh cứ việc khiếu nại tiếp Tôi chỉ sợ, càng nói, anh càng lạc lông trước cuộc sống, trước thời cuộc và trở nên xa lạ với chúng tôi.

Nhạc sĩ Vĩnh Bảo:

- Thế là ngẫu nhiên tôi được dự một cuộc họp Đảng, bàn một việc hết sức hệ trọng của Đảng. Tôi không phải là đảng viên. Lần đầu tiên được dự một cuộc họp mà thực sự là cuộc đấu tranh tư tưởng quyết liệt giữa cái cũ và cái mới thế này. Thật tuyệt vời! Việc của tôi cũng trở thành vấn đề trong cuộc tranh luận thì hay thật. Nó làm tôi ngộ ra nhiều điều. Trước kia, cứ nhìn vào một số đảng viên này, đảng viên khác thì… nói thật là chẳng muốn vào Đảng tí nào. Nay, nhìn vào những đảng viên khác nữa thì lại thấy phấn chấn hẳn lên. Hôm nay tôi bỗng thấy mình phải tham gia vào cuộc đầu tranh thanh toán những cái cũ kỹ, những lực cản. Có thể mới mong phát triển được. Trước các anh chị đây, tôi xin tuyên bố là, ngay ngày mai tôi sẽ nộp chi bộ đơn xin vào Đảng của tôi.

Tiếng vỗ tay nồi lên. Thật bất ngờ. Vậy mà bao nhiêu năm nay, bao nhiêu gợi ý, vận động, nhạc sĩ tài hoa này vẫn dửng dưng.

Hùng nói:

- Việc anh Bảo bất ngờ thay đổi chính kiến về Đảng chỉ là hiệu ứng phụ rất bất ngờ với tất cả chúng ta. Nó chứng tỏ cuộc tranh luận của chúng ta không phải là vô ích. Còn cái tờ rơi… Đây mới là việc mọi người ngấm ngầm quan tâm. Kết luận của ban Kiểm tra làm nhiều người không thoả màn.

Chắc tất cả các anh chị ngồi đây đều nhận ra điều này: nội dung những điều anh Lưu tố cáo và những điều tờ rơi tố cáo là một. Tờ rơi chỉ là phát triển, là cụ thể hoá những lời kết tội của tờ đơn thôi. Vì sao có sự giống nhau kì lạ thế, đây là điều chúng ta phải suy nghĩ… Đơn giản, nó có cùng một… nguồn gốc…

- Anh định nói là tôi làm, tôi chỉ đạo, tôi giật dây chứ gì? - Lưu đứng lên phản ứng quyết liệt, nhưng giọng nói không còn hùng hổ, băm bố như lúc nãy.

- Đấy là anh nói chứ không phải tôi nói đâu nhé. - Giọng Hùng như giấu một tiếng cười lạt, đoạn anh nói tiếp với cái thế của người trên nhìn xuống - Chớ có tật giật mình. Tôi chỉ nói nó có cùng một nguồn gốc, một xuất xứ thôi. Có thể là nguồn gốc tư tưởng, nguồn gốc nhận thức… Còn cái ảnh ghê tởm kia… nếu là thật thì kẻ đê tiện ấy đã coi đó là bằng cớ xác đáng để gửi lên ban Kiểm tra làm chứng cớ kết tội anh Kiên rồi. Cái tên để mạt nào đó không làm thế, lại chọn cách photo, lại nhét vào các phòng, ban cơ quan ta, dán ngoài cổng, gửi đến nhà anh Kiên, thì đương nhiên đó là một sự giả mạo 100%. Mục đích của kẻ làm việc này là vu cáo, bêu riếu anh Kiên trước dư luận. Mục đích ấy hắn đã đạt được, nhưng chỉ với những người ít có khả năng phân tích thôi. Còn với chúng ta, và những người tỉnh táo khác thì chả ăn thua gì…

Cả Diệu, Vĩnh Bảo và tất cả những người đứng đắn đều phải chịu sự phân tích xác đáng của Hùng. Là người thích đùa, lại đang được chủ trì cuộc họp, Hùng quyết định nói câu cuối cùng theo kiểu tếu táo quen thuộc của mình:

- Rất tiếc là các cuộc thi thể thao các nước ASEAN không có môn ném đá giấu tay. Nếu có, dứt khoát cơ quan ta có kẻ vô địch.

***

Bức thư của Lê Cường, con trai nói về cái chết của vợ, làm Đại choáng váng. Có lẽ ngoài Cường, không ai biết Thuỵ Miên đã phản bội anh. Nhưng Đại giải thích được nguyên nhân. Mình cứ đi biền biệt. Người vợ nào chả muốn có chồng bên cạnh. Vắng chồng, nếu không phản bội là may mắn lắm.

Hoặc họ không bị ngả nghiêng, nhờ bản lĩnh; hoặc kẻ tấn công không đủ mạnh, hoặc không có điều kiện cho những cuộc tình vụng trộm. Có lẽ, điều cốt yếu là người phụ nữ ấy, không thấy kẻ kia là nửa của mình. Còn nếu hai người đều nhận ra họ mới là của nhau, thì họ sẽ tạo điều kiện, tạo hoàn cảnh đến với nhau.

Sau khi Đại lấy Kiều Linh và có cu Thành, Tần bảo anh trai: "Anh có vợ đẹp, ngoan, phải biết nâng niu, chăm sóc, giữ gìn. Có đứa con trai lại càng phải nâng niu, chăm sóc giữ gìn và dạy dỗ. Anh nên coi chuyện cháu Cường là một bài học đắt giá". Vì thế, phương án kinh doanh xe taxi, xe điện là đắc sách, lợi cả đôi đường.

Đại càng biết ơn bố.

***

Do nhận nhiều anh em vốn là sĩ quan quân đội vào công ty, nên nảy ra vấn đề, nhiều anh muốn sinh hoạt Đảng ở Sao Việt chứ không phải ở nơi cư trú. Đại bảo, để xin lập chi bộ.

Lúc này, tuy chưa chính thức được phép, nhưng các đảng viên làm kinh tế tư nhân đã không còn mặc cảm tội lỗi với Đảng. Rồi các tổ chức kinh tế tư nhân, các công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần cũng được phép thành lập chi bộ. Đại lên Quận uỷ hỏi. Về nguyên tắc, một chi bộ sẽ được thành lập.

Nhưng đến việc của mình thì rắc rối. Người ta báo anh chỉ có thể làm đơn xin kết nạp lại. Đại "dỗi" - thế thì thôi!

Nói dỗi vậy, chứ Đại chẳng chịu. Anh về hỏi em rể. Kiên mách nước, xin gặp Bí thư Quận uỷ trình bày, mình thì điện thoại cho người đồng cấp bên ấy. Người kia bảo chưa có tiền lệ, chưa được ban Tổ chức Trung ương hướng dẫn. Kiên phải đứng ra bảo lãnh ông ta mới nghe. Đại phải làm bản tường trình về thời gian không sinh hoạt Đảng đi làm những gì, ở những đâu, có làm gì phạm pháp không? Sau một thời gian xác minh - chắc là qua ban Cán sự Đảng nước ngoài và qua sứ quán ta ở Nga - nơi Đại qua lại nhiều lần, ở lại lâu nhất, Đại được chấp nhận sinh hoạt tiếp, coi như thời gian ấy nghỉ sinh hoạt có lý do. Anh được chỉ định cùng Hưng và một đảng viên nữa đứng ra tổ chức đại hội.

Ngày đại hội, tất cả các cựu sĩ quan quân đội, không ai bảo ai đều mặc quân phục mới, đeo quân hàm tề chỉnh. Không những thế, họ còn đeo tất cả huân chương trên ngực.

Mọi người đều thấy công ty hôm nay có không khí ngày hội ở đơn vị ngày nào. Ba phần tư đảng viên là cựu quân nhân. Các đảng viên nữ áo dài, quần trắng. Các nữ nhân viên áo sơ mi, váy lửng bó - đồng phục nữ nhân viên. Một băng rôn đỏ rực chăng ngang cửa: Nhiệt liệt chào mừng Đại hội thành lập chi bộ đảng Cộng sản Việt Nam Tổng công ty Cổ phần Sao Việt.

Hoa và những gương mặt như hoa. Không có cái vẻ nghiêm trang thường có ở các đại hội tương tự.

Tiếng hô "nghiêm" của người sĩ quan quân đội, có cái vẻ rất thiêng, không một buổi lễ chào cờ nào bên dân sự có được. Tiếng "nghiêm" kéo dài. Dõng dạc. Oai vệ. Tôn nghiêm. Lạnh gáy!

- Quốc kỳ, Đảng kỳ… chào!

Tiếng "chào" giật giọng. Quân lệnh, chứ đâu phải một tiếng hô.

- Quốc ca! Đoàn quân Việt Nam đi… hai ba!

Câu hát cuối cùng vừa dứt, đã vang lên tiếng hô sang sảng:

- Tưởng nhớ các đồng hội đã nằm lại trên các chiến trường cho chúng ta có ngay hôm nay…, một phút mặc niệm bắt đầu…

- Thôi.

Tiếng "thôi" cũng dõng dạc, hùng dũng như một mệnh lệnh. Chỉ huy việc chào cờ xong, Đại về chỗ. Người vẫn còn bừng bừng.

Mọi người nhìn nhau. Có mấy người ghé vào tai người bên cạnh nói nhỏ điều gì. Ông Hoè bứt rứt không yên. Người cứ ngứa ngáy đến là khó chịu, mặc dù phòng có máy lạnh.

Trên kia, người điều khiển chương trình đã nói lý do tổ chức đại hội, giới thiệu bà Đào, đại diện Quận uỷ lên đọc quyết định, cho phép tổ chức đại hội thành lập chi bộ.

Đại thay mặt Chủ tịch đoàn đọc báo cáo, nêu quá trình hoạt động của Tổng công ty, kế hoạch công tác của chi uỷ.

Nói là kế hoạch công tác nhưng thật ra chả có kế hoạch gì, ngoài phương hướng chung chung. Chỉ có việc phát triển đảng viên mới có kế hoạch chỉ tiêu cụ thể.

- Cách đây mấy năm, tôi đã xin ra khỏi Đảng các đồng chí ạ. Bây giờ tôi lại xin được trở lại sinh hoạt Đảng. Xin ra, có lý do xin ra. Trở lại, có lý do trở lại. Dù làm gì, thì chất quân nhân, chất đảng viên trong chúng ta cũng không thay đổi. Còn nhiệm vụ thì đã rất khác rồi. Tôi là Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng giám đốc Tổng công ty và cũng còn phải là Bí thư Chi bộ. Chỉ có như thế công ty chúng ta mới mong phát triển được.

Chúng ta thành lập chi bộ không phải để chi bộ lãnh đạo Tổng công ty. Các đồng chí đảng viên đừng hy vọng mình sẽ được đặt vào các vị trí cao hơn, nếu không có năng lực… Vậy thì lập chi bộ làm gì? Để bảo ban nhau sống tử tế hơn, bảo ban nhau làm theo đúng đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước. Để giữ lại những kỷ niệm đẹp nhất thời quân ngũ, thời công chức nhà nước. Bây giờ, nhiệm vụ của chúng ta, tức là nhiệm vụ của chi bộ đã khác rồi. Chúng ta phải làm giầu, trước hết cho chúng ta, cũng là làm giầu cho đất nước. Nghe có vẻ trái tai. Thật ra điều này các cụ ta xưa đã nói cả rồi, mải đánh giặc nên quên đó thôi. Dân có giầu thì nước mới mạnh được…

Trong khi chờ kiểm phiếu, bà Đào cho ý kiến chỉ đạo. Phát biểu một hồi, xem ra chả mấy ai nghe. Nhưng ai cũng lịch sự im lặng. Bất ngờ bà chất vấn:

- Vì sao các đồng chí không làm đúng theo qui định?

Có ai đó hỏi vọng lên: "Qui định gì nhỉ?"

Vẫn bằng giọng cấp trên, mặt nghiêm trang, bà đanh giọng hỏi:

- Vì sao các đồng chí không hát Quốc tế ca, mà lại sáng tạo ra tiết mục mặc niệm?

Mọi người nhìn nhau. Đại nặng nề đứng dậy. Anh cố lấy giọng lễ phép:

- Thưa đồng chí đại diện Quận uỷ… vốn là sĩ quan quân đội, không biết bao lần tôi đã điều khiển đơn vị, chi bộ, đảng bộ làm lễ chào cờ, nên rất thuộc nghi thức… Xin đồng chí hiểu cho. Chưa bao giờ đồng chí phải vuốt mắt đồng đội nên không thông cảm với chúng tôi… - Anh ngước nhìn lá cờ - Môi lần chào cờ, tôi thấy cả một bể máu của bao thế hệ. Tôi lại nhớ đến những người chiến sĩ mới bổ sung đêm trước, chưa kịp nhớ mặt, chưa kịp thuộc tên đã ngã xuống trong trận đánh hôm sau, những người lính trẻ chưa bao giờ cầm tay một người con gái, đã ngã xuống… - Ngừng một lát như cố nén. Cả phòng họp lặng đi. Anh chậm rãi kế:

- Nhiều năm trước, tôi còn trong quân ngũ. Trong lễ trọng thể kỷ niệm chiến thắng 30-4, giải phóng hoàn toàn miền Nam, ngay giữa quảng trường một thành phố, mọi người đang náo nức chăm chú theo dõi lễ mít tinh. Lễ chào cờ vừa dứt… Bỗng một người lính đứng ngay gần tôi chửi toáng lên, rồi gào to "… Tao đã phải vuốt mắt cho tám anh em trong đêm tấn công vào thành phố này, mà không để lấy một phút mặc niệm những người đã hy sinh là nghĩa làm sao. Hả?" Tiếng "hả" to, lạc cả giọng. Hàng trăm người nghe rõ tiếng thét xé ruột ấy. Các đồng chí biết không? Sau tiếng thét đau đớn, anh lảo đảo đổ xuống như cây chuối bị một nhát dao sắc phạt chéo. Chúng tôi lập tức cấp cứu… Không kịp các đồng chí ạ… Người lính ấy vỡ tim rồi!

Đại khóc. Ông Hoè khóc. Tất cả những người lính đều khóc. Các đảng viên chưa từng mặc áo lính cũng khóc.

Trừ bà Đào.

Vẫn giọng cấp trên, bà này nói:

- Thôi được. Tôi thông cảm với đồng chí. Nhưng đồng chí vẫn phải làm theo quy định.

Đại từ tốn. Không phải nói với bà ta, tuy vẫn thưa gửi bà ta. Anh nói với mình. Nói với các đồng đội đã nằm lại trên chiến trường. Nói với các đồng chí mình:

- Thưa đồng chí đại diện Quận uỷ. Chừng nào tôi còn làm Bí thư… Chừng nào tôi còn được điều khiển họp chi bộ, hoặc bất kỳ một lễ chào cờ nào, tôi còn yêu cầu mọi người mặc niệm đồng đội tôi. Tôi thề vơi đồng chí đấy!

Câu cuối cùng, giọng anh vang lên như một lời thách thức.

Bà Quận uỷ tiếp tục chất vấn:

- Thế sao đồng chí không cho chi bộ hát Quốc tế ca?

Đại quật lại tức thì:

- Tôi vẫn tự hỏi, tại sao bây giờ chúng tôi vẫn hát Quốc tế ca?

Đại không còn là Đại nữa rồi. Anh bật lên như bị nén chặt. Giọng căng lên như sắp cãi nhau. Cũng chả thấy thưa gửi gì hết

Ông Hoè nhìn con. Ông thấy mắt nó rực lên một thứ ánh sáng rất lạ.

Nó nhìn về phía vị đại diện Quận uỷ. Nhưng không nhìn bà ta.

Cao hơn, phía trên đầu bà ta.

Xa nữa, nơi ánh mặt trời lấp lánh reo vui vẫy gọi.

Mọi người đến với Đại, vì quý mến, nể phục anh từ hồi trong quân ngũ. Họ từng là cấp trên anh, là đồng cấp, là cấp dưới, cả những người chỉ quen biết các bạn đồng ngũ của anh. Trước hết và cũng là sau hết, họ tin rằng anh sẽ mang lại giầu sang cho họ. Bởi, đồng vốn ít ỏi họ góp vào đã sinh sôi, nảy nở hơn bất kỳ lài suất nào. Đồng lương họ được nhận, hơn bất kỳ đơn vị nào trong các tổ chức nhà nước hay quân đội trước đây trả họ. Hôm nay họ mới phát hiện thêm một khía cạnh khác trong con người anh.

Bà Đào khê nhếch mép - cười nửa miệng hay một phần tư miệng?

- Đơn giản, đây là quy định của Đảng. Chừng nào quy định ấy còn hiệu lực, các đồng chí vẫn phải thực hiện.

Đại tỏ vẻ phục tùng:

- Vâng, từ lần sau tôi sẽ thực hiện. Nhưng… tôi nghĩ, Đảng nên mở cuộc thi sáng tác bài ca của Đảng ta. Nếu không thì chúng ta lại hát: "Vừng trời đông, ánh hồng tươi sáng bừng lên" vậy. Nó vẫn nguyên vẹn ý nghĩa, nguyên vẹn tình cảm. Còn… nếu vì hôm nay, chúng tôi không hát Quốc tế ca, lại tổ chức mặc niệm, mà Quận uỷ không duyệt kết quả đại hội thì…

Mọi người căng thẳng chờ đợi. Ông Hoè cứng người, dồn tất cả cân não, cố đoán xem con mình sẽ nói gì. Tất cả mọi người đều chăm chắm nhìn vào mắt thủ trưởng mình.

Cả bà Đào cũng căng lên lo lắng chờ. Không biết tay này sẽ nói gì lúc này. Trong thâm tâm bà cũng thấy ý kiến Đại có những điều nghe được. Nhưng dám làm trái với quy định thì ghê gớm quá, dù "nghe được" bà cũng không tưởng tượng có người dám làm như thế. Có làm như thế mà không "ai" biết thì chẳng nói làm gì. Đằng này, dám làm, lại còn dám nói thẳng suy nghĩ của mình thì to gan thật. Không biết trong cái đầu kia còn những ý nghĩ gì không nói ra. Không biết mọi người nghĩ gì Xem ra thì họ có vẻ đồng tình với thủ trưởng của họ.

Đại cũng căng lên với một ý nghĩ quyết liệt. Anh vừa suy nghĩ, cân nhắc, vừa chậm chạp buông từng lời:

-… thì có lẽ… tôi lại thành đảng viên… ngoài Đảng vậy.

Mọi người thở phào.

Phải thế thôi!

Đêm ấy về, ông Hoè ghi vào số tay: "Con mình bán lĩnh hơn mình, và điều quan trọng, khó lòng bắt bẻ được nó".

[ngudoc]

Chương 16

Mới đi được một đoạn, như ma hiện hình, một người đứng chặn ngay đầu xe, cùng với tiếng còi. Ngắn. Gắt. Dứt khoát. Suýt nữa thì đâm sầm vào cái đống lù lù ấy.

- Đề nghị ông cho xem giấy tờ xe!

Người bị hỏi cười hồn nhiên:

- Chắc là tôi có lỗi gì, phải không đồng chí cảnh sát?

Người hỏi, thấy thái độ hồ hởi của người phạm lỗi thì nói nhẹ nhàng:

- Xe ông đi tối không có đèn.

- Ôi thế à? Quên tay. Đèn tốt mà. Tại đang vui đấy.

Nói đến đó, người bị giữ móc túi quần, rút ra một tờ giấy polyme màu xanh:

- Đồng chí cầm lấy uống bia!

Người cảnh sát thản nhiên cầm tiền. Không biết nghĩ thế nào, người này lại đưa thêm một tờ nữa:

- Đồng chí cầm tờ nữa, mời bạn bè uống cho vui!

Lần này, người cảnh sát nói lời cám ơn, lại còn thêm:

- "Ông đi cẩn thận đấy nhé!"

Đấy là Vũ Sán. Anh ta vừa từ nhà ông Trưởng ban Tổ chức Thành uỷ ra. Người cứ nhẹ bồng như mất trọng lượng.

Dắt cái xe tay ga to kềnh mà cứ nhẹ tênh. Sán không còn biết xung quanh có ai, mặc dù đường phố lúc ấy rất đông xe qua lại Cũng chả biết đi lối nào về nhà bây giờ. Rẽ trái hay rẽ phải nhỉ. Thì cứ đi đã! Đi được một đoạn, dừng lại. Phải gọi cho ông ta ngay. Không thể nhịn được nữa.

- A lô! Đúng là nhân bảo như thần bảo. Cứ như thánh sống ấy. Mọi việc diễn ra đúng theo kịch bản của ông.

Đầu dây bên kia, Người lơ lớ đã biết trước tình hình, giọng bình thản:

- Được rồi thế là về nguyên tắc, việc ông đã xong.

Sợ người kia cúp máy, Sán nói vội:

- Tôi muốn được mời ông một tiệc rượu, để tỏ lòng biết ơn.

- Rất vui lòng nhận lời mời.

Đêm ấy trời đầy sao. Vẫn là khách sạn Bàn tay vàng, nơi có dàn nhân viên vừa trẻ vừa xinh. Vẫn là căn phòng VIP, kiểu Nhật cải tiến. Cả căn phòng là một chiếc giường lớn trải chiếu, giữa khoét rộng vừa đủ chỗ kê bàn ăn. Người ngồi xung quanh thõng chân dưới gầm bàn thoái mái. Thức ăn ngon, rượu ngon, tha hồ say sưa. Sẵn gối ngả ngớn thoải mái.

Người lơ lớ Sán đều hồ hởi:

- Ông tính toán chuyện làm ăn giỏi, đã đi một nhẽ. Đằng này là chuyện tâm lý, tính cách con người. Không hiểu bằng cách nào ông lại nắm được kiểu tiếp khách của ông ta như thế. Tôi phục thật. Không có ông chỉ đạo thì…

Người lơ lớ nhấp một ngụm rượu:

- Rượu ngâm thuốc của tôi không loại nào bì được đâu. Cái thứ rượu ấy, không phải cứ đắt là quý, không phải cứ quý là hay. Chỉ được cái oai để doạ nhau thôi. - Môi dưới động đậy, hơi trề ra, ông ta giải thích. - Mỗi người có một bí quyết riêng. Chính bí quyết ấy làm nên thế mạnh của họ. Làm nên thành bại của họ. Chỉ có điều, thành nhiều hay ít, bại nhiều hay ít chứng tỏ bí quyết ấy đúng đến đâu, hiệu nghiệm đến đâu thôi. Phải tìm hiểu, nghiên cứu các đối tác của mình. Đối tượng nào tác động nhiều đến công việc của mình thì phải nghiên cứu kỹ. Nó trở thành một sự thích thú đam mê. Không thế, sao thắng được. Người Trung Quốc đúc kết rồi, "Tri kỷ, tri bỉ, - bách chiến, bách thắng". Đúng không nào?

Sán háo hức, tò mò muốn biết cụ thể để học nên hỏi:

- Ông ví dụ cụ thể trường hợp ông Cận này đi.

- Nói để ông biết, đã là bí quyết thì không phải ai cũng học được, cũng không thể nêu ra như một công thức. Nhiều khi, là linh cảm mách bảo, là phán đoán, là khả năng giải bài toán tâm lý. Có nói, cũng không ích gì cho ông đâu. Cứ nói ngay về ông nhé. Tôi cho rằng, trong cuộc sống gia đình, ông hành xử không đúng luật.

- Không đúng ở chỗ nào? Đời sống gia đình mà lại có luật à?

- Tôi không biết cụ thể, chi tiết. Nhưng chắc chắn là như thế. Bởi mồi lần tôi đề cập bến chuyện bà nhà, thái độ của ông đều không thoải mái…

Sán giật mình. Quả có thể thật. Chuyện vừa rồi đấy thôi. Lẽ ra từ nhà tay Cận về, Sán phải kể ngay cho vợ nghe, rồi sau đó là một cuộc làm tình kịch liệt. Hoặc mang cái bộ mặt hơn hớn vào cuộc làm tình, rồi vừa làm đủ trò, vừa đố vợ xem mình có tin vui gì. Đằng này… Sán vốn cú vợ. Giờ mới tấp tểnh cái chân Phó giám đốc. Về mặt phẩm hàm là ngang nhau đấy. Nhưng về thực lực thì… Anh ta biết mình lên nhờ cái gì nên không có cái tự hào. Thôi, tốt nhất là không nói…

Người lơ lớ thấy Sán bồng dưng có vẻ nghĩ ngợi thì bồi thêm:

- Hình như ông chưa xác định đúng thuyết chính phụ trong gia đình. Chuyện bồ bịch, chuyện ăn chơi chỉ là phù phiếm như gió thổi, như mây bay. Vẫn phải lấy gia đình làm trọng. Vợ vẫn phải lấy làm trọng. Hình như với ông, không phải như thế?

Bữa trước, Người lơ lớ gọi món lẩu nấm, đầu cả hồi, thấy rất khoái khẩu, hôm nay Sán cũng gọi thế. Khách sạn này mời hẳn một đầu bếp nổi tiếng ở Côn Minh - Vân Nam chuyên lẩu nấm sang phụ trách. Người lơ lớ húp mấy thìa nước lẩu, gật gù:

- Tôi vừa ngồi với mấy người Trung Quốc đại lục. Họ rất tài tổng kết, đúc kết chuyện đời bằng mấy chữ cô đọng, bằng công thức hẳn hoi. Ông có biết họ nói thế nào không? Sống trong vũ trụ, không chống thiên nhiên. Đúng chưa, đúng tuyệt đối ấy chứ. Vấn đề toàn cầu đấy. Vấn đề môi trường nhân loại đấy! Tiếp nhé: Sống trong thế giới không chống Mỹ. Quá đúng. Nó có mạnh nhất không thì còn phải bàn. Nhưng giàu nhất thế giới thì không phải bàn cãi. Đúng không? Người Mỹ đưa ra thuyết đơn cực. Nhưng người Trung Quốc, người Nga, người Nhật đưa ra thuyết đa cực. Tôi cho là đúng. Tôi với ông không hơi đâu tranh cãi chuyện ấy. Chỉ biết chả thằng nào dại gì đối đầu với thằng giầu nhất ấy. Nước ông cũng thế, nước tôi cũng vậy. Đường lối ngoại giao nước quái nào chả thế. Xu hướng thế giới là hoà bình, hoà dịu, hoà hoãn, hoà hiểu cơ mà. Phải chuyến từ đối đầu sang đối thoại chứ? Lại tiếp nữa nhé: Sống trong đất nước, không chống Đảng Cộng sản. Chỉ có thằng nào ngu mới chống đảng cầm quyền. Đúng không nào?

Gắp mấy miếng nấm, nhai ngon lành, Người lơ lớ nhìn Sán cười, cứ như bắt thóp được kiểu gì:

- Triết lý cuối cùng, vô cùng quan trọng với một nửa dân số hành tinh, nhất là… nhất là đối với ông: Sống trong gia đình, không chống vợ.

Ông ta vỗ đùi, cười ha hả. Sán cũng cười theo, song không thể cười vô tư như ông ta.

- Đâu như truyện Kiều nước ông có câu này: Sao cho trong ấm ngoài êm. Nếu không làm được như thế, thì ông cũng phải làm được điều ngược lại.

Cái khoản suy nghĩ về gia đình hơi bị lùn, Sán thắc mắc:

- Tôi không hiểu.

- Nghĩa là Trong ấm ngoài êm phải là thượng sách. Nếu không thì cũng phải được trung sách: Ngoài ấm trong êm. Hình như, hiện trạng của ông là hạ sách, ngoài không ấm, mà trong cũng chẳng êm, đúng không?

Sán nghệt mặt ra như ngày nào người ta mất sổ gạo.

Chưa bao giờ Người lơ lớ có nhận định sai về chuyện gia đình Sán. Mặc dầu, ông ta không biết cụ thể. Hoặc bằng kênh nào đó mà ông ta đã biết, nhưng không nói ra. Đầu óc vẫn nặng nề những ý nghĩ lộn xộn về vợ con, Sán quên cả ăn, quên cả mình là chủ tiệc. Khách hạ một câu kết thúc, trước khi sang chuyện khác:

- Tình trạng ấy sẽ tác động xấu đến công việc…

Ngừng một vài giây, ông tà nói thêm:

- Mà công việc của ông, cùng là công việc của tôi. Xin ông nhớ cho.

Quả thật, lần này Sán mới có vẻ nhận ra điều Người lơ lớ muốn lưu ý mình. Sán nêu một ý khác, định nói từ này:

- Tôi muốn gặp Người ngoài hành tinh, để cảm ơn ông ta đã tác động đến vụ bảo vệ luận án của tôi.

Khách trả lời ngay:

- Cần thì cần đấy, nhưng không được. Nói cần, bởi chứng tỏ suy nghĩ của ông có trước có sau. Nói không được, vì trong việc xử lý các mối quan hệ, nó phải đảm bảo nguyên tắc quan hệ này không ảnh hưởng xấu đến quan hệ khác.

Sán không hiểu. Mà cái sự không hiểu của Sán là rất bình thường. Hai người, hai đẳng cấp khác nhau

- Ông có biết vì sao tôi không nói tên ông ấy ra mà cứ gọi là Người ngoài hành tinh không? Ai cũng biết ông ta. Nhưng không phải ai cũng biết đầy đủ về ông ta. Cái phần không đầy đủ của ông ta, càng ít người biết càng tốt. Tôi ghi nhận tình cảm của ông. Ứng xử thế nào với ông ấy là việc của tôi. Tôi phiền đến ông ấy, chứ không phải ông. Việc ông phải giúp tôi bây giờ, chính là nhanh chóng tiến hành các thủ tục hành chính ở các cấp, các ngành, sao cho chúng tôi có được giấy phép đầu tư vào một khu công nghiệp nữa, càng sớm càng tốt. Chúng tôi phải đón đầu trước khi nước ông vào WTO… - Ngừng một chút, Người lơ lớ nói thêm, - trong vòng một tháng trở lại, ông sẽ chễm trệ ngồi vào ghế Phó giám đốc. Với cương vị ấy mọi việc sẽ thuận lợi hơn lần trước nhiều. Lần này chắc không phải làm lại…

Sán cười:

- Tôi nhớ rồi. Số giấy phép, ngày ký giấy phép phải là ngày đẹp, số đẹp chứ gì?

Ông đừng cười. Tôi muốn không có mảy may gì ảnh hưởng đến tâm lý mình trong quá trình thực hiện công việc. Chứ không phải số không đẹp thì thất bại, số đẹp thì thành công đâu. Có số đẹp mà những nước đi sau đó tính sai, cùng thất bại. Nước nào, việc nào cũng phải tính đúng. Ai nói "người tính không bằng trời tính", theo tôi cũng chỉ là nói, ta mới làm đúng một phép tính cá nhân chứ chưa giải được bài toán tổng thế của xã hội, của thiên nhiên. Những gì lớn quá, vượt ra ngoài tầm kiểm soát của con người, ta gọi nó là Đấng tối cao, là Trời, là Phật, là Đức Chúa, là Thánh Alla thôi. Phải thế không ông? Chứ làm gì có ông Trời, ai biết ông ấy mặt vuông mũi tròn ra sao. Các đấng thánh thần khác, chết từ đời nảo đời nào rồi, còn đâu mà giúp ta được. Mà nếu còn cũng chả thể giúp được hàng tỉ người. Đức Phật nghìn mắt nghìn tay thôi chứ có năm sáu tỉ mắt, tỉ tay đâu mà ai cũng được cứu giúp. Ta làm đúng quy luật tức là chọn đúng địa điểm, đúng thời điểm, hành xử đúng luật làm, luật chơi, luật ứng xử và hành động đúng theo xu hướng thế giới, thì làm gì chẳng thắng. Người xưa nói "thiên thời, địa lợi, nhân hoà" là thế chứ còn gì.

Tôi giả dụ nhé. Nếu được chọn giữa ngày lẻ và ngày chẵn đi máy bay chẳng hạn, tôi sẽ chọn ngày chẵn. Để khỏi lăn tăn khi lên máy bay thôi. Còn nếu bị khủng bố hoặc gặp tai nạn ấy à? Đàn ông, dẫn bà, da trắng, da đen, trẻ em, người lớn, tuổi gì, số gì, mệnh gì cũng chết cùng một giây, một phút. Mà người ta đã thống kê xem tai nạn máy bay, tàu thuỷ, tàu hoả, ô tô… rơi vào ngày chẵn hay ngày lẻ nhiều hơn. Ông có biết đằng nào nhiều hơn không? Thế cả. Cái thằng khủng bố mà cũng chọn ngày chẵn hành sự thì thiên hạ càng chọn ngày chẵn, càng chết tợn. Đúng không nào?

Người đàn ông, tóc đầu đinh, hơn Sán chưa đến một giáp mà sao mọi chuyện đều rành rẽ, cặn kẽ, đâu ra đấy. Chưa một suy nghĩ nào của Sán, vượt ra khỏi tầm tính toán của ông ta. Mỗi ngày Sán lại biết thêm một khía cạnh nữa ở con người này. Nhưng có những việc ông ta làm, Sán không hề biết. Ông ta giữ nguyên tắc: việc không cần nhiều người biết, mà thêm một người biết là thêm một nguy cơ thất bại.

***

Vũ Sán, Phó giám đốc Sở và Vũ Sán, Trưởng phòng khác hẳn nhau. Hôm qua còn là những bước chân bình thường như bước chân bao người. Hôm nay, bước chân trọng lượng hơn. Cái nện gót chững hơn, sải bước dài hơn. Hôm qua, mắt còn nhìn ngang tầm mắt mọi người. Hôm nay, mắt nhìn lướt trên đầu người khác, như hướng lên mây. Hôm qua, tôi chào anh, anh chào tôi. Hôm nay, anh phải chào tôi trước đấy nhé. Hôm qua còn nói "chào anh". Hôm nay đã thay cho lời chào bằng cái gật đầu. Dù không thêm lạng nào, cân nào, nhưng rõ ràng dáng đứng, thế ngồi oai vệ hơn, đàng hoàng hơn. Ngả ra phía sau, tựa trên lưng ghế, với những cái hất hàm, kèm theo câu hỏi.

Hôm ông Cận và Giám đốc Sở Nội vụ về công bố quyết định bổ nhiệm chức danh Phó giám đốc, Sán về nhà, nhìn vợ, tự nhiên thấy lòng dịu lại, có vẻ như không còn cái mặc cảm vợ hơn mình. Anh ta không khoe. Nhưng qua một kênh nào đó, Diệu cùng biết. Chị về sớm cùng với cành phong lan hài mũi đỏ, bó rất diêm dúa, cắm vào chiếc bình pha lê, đặt giữa bàn khách. Thấy Sán về, từ phòng bếp đi ra, chị cố nở một nụ cười thân thiện:

- Chúc mừng anh!

- Cảm ơn em! - Người này buông ba tiếng. Người kia đáp lại cũng ba tiếng. Không hơn. Không kém. Sau đó, mọi chuyện trở lại như cũ. Anh việc anh, tôi việc tôi. Mồm Diệu nói chúc mừng, nhưng trong thâm tâm, chị lo. Cái gì không đáng có, thì rồi cũng đội nón ra đi thôi. Diệu không biết tí gì về mối quan hệ của chồng với Người lơ lớ. Họ như hoạt động bí mật. Không đến nhà nhau chơi, không gọi điện thoại cố định bao giờ.

Những cuộc vận động của Sán, Diệu không biết. Càng không biết chồng đi đêm với những ai, móc ngoặc, liên kết với ai. Việc chồng được đề bạt Trưởng phòng, rồi trúng Đảng uỷ viên Sở, bảo vệ luận án Tiến sĩ và bây giờ lên Phó giám đốc qua kênh này kênh khác đều đến tai Diệu.

Hai vợ chồng li thân nên chị cũng chẳng hỏi gì. Chỉ mơ hồ cảm thấy, chồng có cái gì đó không đàng hoàng. Vợ chồng còn yêu nhau thì chuyện gì cũng kế cho nhau nghe. Còn thích nhau thì sau trận xung đột, chỉ một lần âu yếm gần gũi lại chín bỏ làm mười, mà năm cũng bỏ làm mười được.

Đến khi tình đã mất, nghĩa không còn, thì nhà chỉ là quán trọ, góp gạo thổi cơm chung… Bây giờ vợ chồng Sán chẳng khác gì hai người lao động ngoại tỉnh cùng thuê chung một nhà trọ. Khác chăng là, giữa hai người có một đứa con chưa trưởng thành. Thêm một lý do nữa, khiến họ phải bận tâm cân nhắc: sẽ rất tai tiếng nếu bà Phó chủ tịch Uỷ ban Nhân dân Quận xinh đẹp bỏ chồng. Thiên hạ sẽ đồn ngay lên rằng, bà ấy cặp bồ với một ông to lắm. Thế mới lên được. Thế mới bỏ anh chồng không tương xứng.

Thuở ban đầu họ cùng mê nhau lắm đấy. Sán mê Diệu vì cô xinh đẹp và sắc sảo. Cái đó thì ai cũng biết. Nhưng Diệu mê Sán vì cái gì thì không ai biết. Bởi chưa bao giờ Sán thể hiện ngón võ ấy ra trước mọi người - tiếng ghi ta bập bùng quyến rũ cùng với giọng nam trung nồng ấm. Mọi chuyện bị đẩy đến mức không thể dung hoà được, khi Sán cay cú, vì vợ cứ họp hành liên miên, hay về muộn, ông chồng về trước cứ phải thổi cơm chờ. Sán xúc phạm vợ, xuất phát từ mặc cảm vợ hơn mình. Mà anh ta lại quyết không xin lỗi, không làm lành, mặc dù, sau đó cũng đã vài lần lan sang giường vợ hùng hục cưỡng bức.

Trong một thời gian dài, liên kết với Người lơ lớ bằng mọi cách, có được ghế Phó giám đốc này, Sán hoàn toàn quên rằng, mình có một người vợ. Người vợ ấy, dù không còn yêu, không còn thích mình, nhưng vì dư luận xã hội, vẫn chờ một câu xin lỗi. Quá cái giới hạn của sự chờ đợi, người vợ ấy đã khép mình lại, nguội lạnh, chai ra. Ba tiếng "chúc mừng anh", không bằng một lời chúc xã giao của đám bạn nhậu. Sán cũng chả thấy chạnh lòng.

Còn chuyện sinh lý đàn ông? Giờ Sán không phải chỉ có một, mà có tới ba Hồng Nguyệt, vì công việc, xin chết trên giường nệm. Sán phải khéo phân phối thời gian và sức lực mới dùng hết cơ số. Tuy thế, vẫn có những lần đi với mấy em ca-ve. Khi người ta "chiêu đãi" mình hoặc mình "chiêu đãi" người ta. Đấy, hôm trước sau buổi đàm đạo với Người lơ lớ quanh nồi lẩu nấm cá hồi, hai người được mời ngó qua dàn "diễn viên", trong đó có mấy em mới tuyển vào loại "hàng chất lượng cao", có "đẳng cấp" hẳn hoi làm Sán mê mẩn.

Sau chuyến đi Hải Nam, cùng gần hai chục quan chức Thành phố và Trung ương được Người lơ lớ mời, do chưa có kinh nghiệm, mà mấy em ấy lại quá xinh, quá ngoan, nên Sán chơi thả phanh. "Máy móc" hoạt động quá công suất thành ra trục trặc. Người lơ lớ phải cho một bài thuốc phục hồi chức năng. Phải ngừng "tham chiến" một thời gian, và nhất là, ông ta phổ biến cho Sán Kinh nghiệm bế tinh. Làm thế nào để "xung trận" mà không "nhả đạn". Tuổi càng cao, "súng" càng mòn, "đạn" càng ít. Phải tiết kiệm. Người Trung Quốc gọi nó là thiên bảo có cái lý của nó đấy

Ông ta giảng giải, điều quan trọng là cái đầu, là nhận thức. Nếu nhận thức được ý nghĩa quan trọng của thứ trời cho ấy, thì phải biết dè sẻn, dành dụm. Nếu "xung trận" mà không tiêu tốn "đạn dược" thì người khỏe ra. Còn hơn cả thần dược, vì âm kích dương, lục phủ ngũ tạng đều hoạt động hết công suất mà vẫn "bảo toàn lực lượng", chỉ đồ mồ hôi. Mà mồ hôi càng ra nhiều, độc tố trong cơ thể càng được tống ra lắm.

Thằng đàn ông nào chả thèm được tận hưởng cùng cực khoái lạc. Dù sau đó có rũ người ra cũng được. Đằng này cứ phải nhịn. Nhưng Sán quen dần. Sán kiềm chế được. Đến giờ, anh có thể tiết dục theo ý muốn. Gặp em nào xinh lắm, hay lắm Sán mới "lia một băng".

Cũng còn vì lý do này mà Sán tuyệt giao với vợ.

Ai đời, sau cái lần vợ chồng xô sát, mình lần sang, nó đã không cho. Lại còn lý sự. Điên lên mình mới bảo, quà giữa chợ, vợ giữa nhà. Thì ta vẫn là chồng ngươi cơ mà! Nó đành cắn răng nhắm mắt chịu đựng, nhưng dứt khoát không cho mình hôn. Nó phủ cái khăn tay lên mặt, trông cứ như xác chết trong bệnh viện. Đã thế, ông đ. thèm! Thiếu cha gì đứa mời đứt lưỡi, mời gẫy răng ông còn chưa màng kia kìa. Để xem tao thiệt hay mày thiệt nhé.

***

Hôm về xây mộ, quê nội đón hai bố con Đại bằng một trận mưa rất phũ. Đường làng mới đắp băng qua cánh đồng nhão nhoẹt. Đại phải nhờ chiếc xe công nông kéo lùi mới thoát lún. Đành trở lại con đường làng cũ chật chội, vì hàng hoá đang bốc dỡ. Nhiều nhà chất cả hàng ra hiên nhà, mạnh ai nấy làm. Cái sự lộn xộn của một làng đô thị hoá thật khó coi. Đường xuyên qua phố làng - làng phố, đến cái đoạn ra nghĩa trang thì… kinh khủng

Ông Hoè nhớ lại. Ngày xưa, tình trạng ỉa đồng có ở hầu khắp làng quê. Nhưng nhờ có những người chuyên nhặt phân, cả phân bắc, phân chó, phân trâu bò, ủ cho hoại, bón cây trồng, nên đường làng ngõ xóm rất sạch. Có nơi, cả làng, ngoài làm ruộng, có hẳn nghề nhặt phân. Nhặt phân ở làng mình, ở các làng gần xa. Ngay gần Thanh Hoa cũng có một làng làm nghề này, "Thanh niên Cổ Phú xin thề, Chưa đầy hai sọt chưa về quê hương" là thế.

Đình làng này, còn thờ đôi thúng sơn và hai dẻ xương sườn trâu, cái để đựng, cái để gắp phân. Ngày giỗ thành hoàng làng, các cụ bô lão bóc chuối tiêu chín bỏ vào đầy thúng, lại còn gắn vào ít hạt đậu đen, rồi xì sụp tế lễ linh đình. Chỉ có điều, vì thế, ngày tết, mâm ngũ quả làng này không có nải chuối tiêu, và cúng ông bà cha mẹ, không bao giờ cúng chuối và xôi đỗ đen.

Một ngày Tết thanh bình của những năm đất nước thái bình thịnh trị, vua Lê Thánh Tông đi kinh lý qua một làng. Vị vua của dân, cha mẹ dân, thấy nhà nào cùng sửa sang nhà cửa, quét vôi, treo đèn, dán câu đối mừng Tết. Thấy một nhà chả có vẻ Tết nhất gì, vị Vua anh minh rẽ vào. Hỏi chuyện mới hay, hoá ra chủ nhân xấu hổ vì nhà nghèo không có ruộng nên chuyên làm nghề gắp phân. Nhà Vua tươi cười mà rằng: Chẳng có nghề nào hèn đâu, chỉ có người hèn thôi. Trong mắt ta, ngươi là vị anh hùng hảo hán đấy. Mang giấy bút ra đây, ta cho một câu đối.

Nét bút của bậc để vương như rồng bay, phượng múa.

Không biết, sau đó gia đình ấy có thuê thợ khắc gỗ sơn son thiếp vàng câu đối ấy không. Nếu có thì nó ở đâu? Hay nhà nghèo không có tiền làm việc ấy? Dù không còn câu đối treo hai bên bàn thờ tố, thì câu đối ấy đã kịp tạc vào không gian, thời gian bao thế kỷ nay. Vị Vua văn chương, vị Nguyên soái Tao đàn nhị thập bát tú ấy - ngôi sao sáng nhất, ngôi sao chủ soái trong hai mươi tám ngôi sao văn chương thời ấy hội Nhà văn đầu tiên của đất nước thơ ca Việt Nam - đã biết đến tận cùng nỗi thống khổ của thần dân, đã ngợi ca đến tột đỉnh vinh quang lao động của thần dân. Ông tạc vào lịch sử Việt Nam, một áng văn chương ít chữ nhất, nhưng vào bậc tuyệt bút, nhân văn nhất, văn hoá nhất:

Khoác tấm áo bào, giang tay gánh vác thiên hạ

Vung hai thước kiếm, tận thu lòng dạ thế gian

***

Có phải mức sống càng cao thì nước thái càng nhiều? Đường về nghĩa trang quê ông Hoè hôm nay, nước thải thành đống lù lù suốt hai bên đường, tràn cả lối đi. Mưa vừa tạnh, nắng lên. Từ những bãi nước thối bốc lên một thứ uế khí lộn mửa.

Hai bố con ông Hoè nhắm mắt bước vội.

Hai người anh họ, đang trát nốt mảng vữa cuối cùng. Đại mở gói áo lễ, lần lượt đặt lên phần mộ từng người. Vợ anh đã buộc riêng từng túi, chỉ việc trải tờ báo cũ ra làm mâm, đặt lên.

Hai bố con, mỗi người một nắm hương cắm lên ngôi mộ ông bà nội, rồi mộ bà Mận, mộ Lê Hồi. Rồi đến các ngôi mộ xung quanh, cho đến hết.

Hai bố con đảng viên này, không biết khấn khứa gì. Cốt ở tấm lòng thành với người đã khuất. Giá ngày ấy đừng cố chấp thì bây giờ ông Hoè đã thanh thản hơn. Với cả con nữa, Hồi ạ. Đôi lông mày con giống bố đến thế. Bố phải ân hận suốt đời vì cái chết tức tưởi của con.

Ông Trưởng họ bưng mâm cỗ cúng về. Bố con Đại thu nốt đồ lễ theo sau.

Cả nhà quây quần bên mâm cơm cúng. Ngoài con gà luộc và đĩa xôi đầy tú ụ Đại mang về, bà vợ ông Trưởng họ, bưng ra mấy món xào, canh và một đĩa thịt vịt quay. Đủ cả kiệu muối với nước chấm riêng. Chả khác gì thành phố.

Lúc ngồi uống nước, ông Hoè hỏi ông Trưởng họ:

- Bác có muốn em ngủ lại, anh em trò chuyện thoả thích không?

- Chú nói lạ. Sao lại không? Mà bây giờ hưu rồi, làm sao cứ tất bật, lần nào về cũng sấp sấp ngửa ngửa như nhà có việc thế?

- Chả giấu gì bác, bụng dạ em không tốt lắm. Đêm phải dậy mấy lần. Phải có cái hố xí tự hoại…

- Tốn kém lắm, tôi chưa đủ lực. Với lại cả làng chứ có phải mình tôi đâu.

- Thế nếu cháu nó xây tặng bác?

- Thế thì còn gì bằng.

Trên đường ra Uỷ ban Xã, Đại nói với bố:

- Tí nữa bố hỏi luôn cả chuyện bảo vệ môi trường ở xã mình nữa. Cần tổ chức một đội xe đẩy, chuyên thu gom dọn nước trong làng. Phải có một bể nước công cộng, đổ đến đâu chôn lấp đến đấy. Gớm, rác đổ bừa bãi chết khiếp lên được

Ông Trưởng họ được cưỡi ô tô con ra Uỷ ban, chạy xuyên qua làng, sướng lắm! Ông bảo Đại hạ kính xuống, thò hẳn đầu ra ngoài cửa xe, làm như chỉ để ngắm cảnh làng mình. Ta ra Uỷ ban không phải để xin xỏ gì đâu nhé. Ta dắt cháu ta ra cho quà Uỷ ban đấy. Mà cái thằng này, vẽ chuyện. Mấy bố Uỷ ban làm gì biết đánh vi tính. Táy máy lại hỏng bố nó ngay cho mà xem. Một đống tiền chứ ít gì!

Chiếc xe sang trọng, lấm bùn vừa lừ lừ vào sân Uỷ ban, mấy quan chức xã đã chạy ra đón. Chả bù, lần nào ông bác đến cửa quan, các vị cũng khệnh khạng, ngả lưng ra ghế tựa, hất hàm: "Có việc gì?" hoặc vẫn chúi mũi đọc cái gì đó, không thèm ngẩng lên, chỉ hất hàm: "Có việc gì thì nói đi"

Ông Hoè chưa bao giờ về xã giảng nghị quyết, nhưng về tỉnh thì đã một vài lần. Cán bộ xã chỉ nghe phong thanh tiếng ông. Bây giờ lại đánh xe về, lại tặng quà nữa. Hết ý.

- Dạ, chúng em sẽ cử người đi học vi tính ạ?

- Dạ, chúng em sẽ nghiên cứu chuyện nước thải ạ. Vâng, quê ta từ ngày xưa đến giờ vẫn có thói bẩn thỉu thế.

Một điều "Dạ", hai điều "Dạ". Lúc này các quan xã đóng rất đạt vai nô bộc của chủ. Ông Hoè vặn lại:

- Ngày xưa làng mình không nước rưởi bẩn thỉu thế này đâu! Ngay hồi chống Pháp, rồi hoà bình lập lại, tôi về làng, thấy vẫn còn sạch lắm. Các đồng chí phải nghĩ nhiều đến môi trường. Bệnh dịch sinh ra từ đấy chứ đâu.

- Dạ, báo cáo với bác, với anh đây. Cái khó nó bó cái khôn ạ! Trăm việc, việc gì cũng phải có tiền ạ.

Từ nãy đến giờ, Đại chỉ ngồi nghe, giờ mới lên tiếng:

- Các đồng chí làm dự án về môi trường đi!

- Dạ, báo cáo anh Đại, chúng tôi xin làm ngay ạ. Nhưng đào đâu ra tiền để triển khai ạ.

- Các đồng chí làm đi, nếu khả thi, tôi sẽ đầu tư một số cơ sở vật chất ban đầu. Sau đó để nó tự nuôi nó. Bà con đóng tiền cho hội thu gom rác. Xã hội hoá được việc này, sẽ kéo theo nhiều việc khác.

[ngudoc]

Chương 17

Hoá ra Lê Việt Bắc là người dễ tính. Hay chỉ dễ tính với gái đẹp thôi, thì không biết. Thấy khách xưng "em", ông ta cứ thế đàng hoàng xưng "anh" ngọt xớt, mặc dù biết rõ cương vị của Diệu.

- Vì "cái xinh đẹp" của em, mà anh phải ba chân bốn cẳng, huy động cả bộ máy lo việc này đấy. Chứ cứ như ông Kiên thì còn lâu!

Vốn ** tính, thấy gái đẹp là người ngợm, chân tay cứ nhồn nhộn cả lên. Chả biết có nước non gì không, nhưng được chớt nhả thế này với một cán bộ cỡ này, đẹp thế này, kế cũng khoái thật!

Diệu hơi đỏ mặt. Hay anh ta không biết dùng từ. "Sự xinh đẹp" chả nói lại nói thành "cái xinh đẹp". Phải lờ đi thôi.

Chưa đến mức phải ra tay đối đáp lại. Còn việc, anh ta thích cái trò bỡn cợt… thây kệ anh ta.

- Thế Quận em có phải chuẩn bị gì không ạ?

Ỡm ờ, Bắc bảo:

- Quận em tất nhiên phải chuẩn bị nhiều việc. Ở cương vị mình, em biết rồi, - vừa nói, mắt Bắc vừa xăm soi sờ nắn khắp người Diệu. Mồm cười. Cười rất dâm. - Còn em thì chả phải làm gì. Chỉ… ngồi đợi anh thôi.

Ấy là ông ta đây kịp hãm lưỡi lại. Nể cô Phó chủ tịch mới quen lắm đấy. Với những cô gái không có cương vị rõ ràng, lại phải cầu cạnh, xin xỏ thì ông ta chả ngượng mồm nói: "Em chỉ phải… nằm đợi anh thôi".

Biết rõ sếp mình thuộc nhóm máu D, trong hơn chục năm phục vụ, Hoằng, Trưởng phòng Tổ chức Sở đã thiết kế thành công cho sếp nhiều cuộc tình, bằng cách tuyển lao động nữ hợp đồng. Dài, ngắn là tuỳ vào nhan sắc và có "ngoan" không. Cô nào cũng được giữ lại ở Văn phòng Sở một thời gian để đào tạo "tại chỗ", Sau đó mới đưa xuống cơ sở.

Để đảm bảo an toàn cho những chuyến du hí, sếp bảo Hoằng, cậu làm sao tuyển cho tôi một lái xe đủ tiêu chuẩn ba không: không nhìn thấy gì, không nghe thấy gì, không nói điều gì. Chỉ biết phục tùng. Sếp bảo đi là đi, sếp bảo thắng là thắng.

- Thế bằng đánh đố em còn gì?

- Đánh đố à? Thế thì cậu nhận thằng Hiển vào cho tôi. Nó là cháu gọi tôi bằng chú đấy. Tìm mọi cách nhập hộ khẩu cho nó.

Nhập hộ khẩu vào Thanh Hoa là một bài toán cực kỳ phức tạp. Công an thì yêu cầu muốn có hộ khẩu thường trú phải có nhà cửa hợp pháp. Bên nhà đất thì yêu cầu muốn có nhà đất hợp pháp phải có hộ khẩu thường trú. Nhưng phức tạp thế, chứ phức tạp nữa bằng mọi cách, bằng mọi giá cũng phải xong.

Hôm ấy Hiển đưa sếp chú đi công tác, cùng với một nhân viên tạm tuyển. Cái con bé làm tạp vụ, kiêm tiếp tân, kiêm nhân viên mát xa cho sếp… lại quá ngon. Quá ngon và quá ngoan mới hay chứ! Mà Sếp mới chỉ "gần" nó được mỗi lần. Càng thèm tợn. Hôm nay đi công tác, Sếp cho đi theo để còn "trực tiếp bồi dưỡng nghiệp vụ tiếp tân".

Xe mới chạy khỏi nội thành, Hiến đã ý tứ bẻ ngược gương chiếu hậu trong xe cho úp mặt lên trần. Tay Bắc bắt đầu "làm việc". Ông trời bồng ập xuống một cơn mưa giông. Sấm chớp ầm ào. Chẳng kiêng kị "việc ấy" lúc sấm chớp. Cơn mưa như kích thích đám "thần kinh mây mưa" trong đầu. Sếp hăng lên. Mà đã hăng lên thì giời cũng bé…

"Dừng lại!" Nghe tiếng hô, Hiển vội đạp phanh gặp. "Mày tạt xe vào vệ đường, chờ tao một lát nhé… Nay, ô đây, kẻo ướt".

Hôm qua con bé đã được sếp bảo mặc váy ngắn (Sếp cho tiền may) lại còn dặn mặc kiểu "không người lái". "Là thế nào ạ?" Con bé không hiểu. Sếp cười cực dâm: "Là trong… không mặc gì!"

Hàng ghế sau, quá đủ cho việc ấy. Mà xe của sếp thì bao giờ cũng có mấy chiếc gối. Gối đầu, gối lưng và gối gì chả được. Quá tiện!

Mươi mười lăm phút sau. Cơn mưa trời đã ngớt, cơn mưa tình cũng xong. Nghe tiếng còi pin pin, thằng cháu tội nghiệp đứng thu lu dưới gốc cây quay lại. Nó cụp ô, mở cửa xe, chui vào buồng lái. Đầu thì ráo, nhưng hai ống quần ướt hết. Tụt trái giầy lười ra, dốc ngược. Nước chảy tong tỏng. Hiển cởi tất, đi giày không vậy. Không giầy, chân ga chân phanh không thật. Sếp chú ra chiều ái ngại, động viên "yên chí, hôm nay tao bồi dưỡng gấp đôi".

Sở thích của Hoằng là đếm tiền. Nói thế, không phải anh ta cứ là gỗ đá trước người đẹp. Có lần…

- Xin chào tất cả các thầy giáo, cô giáo. Chiến dịch đột xuất này của ngành Giao thông Công chính Thành phố, vì các em học sinh thân yêu, vì các thầy giáo, cô giáo thân… mến, mà cùng là vì bà con Thành phố ta… Chúng tôi sẽ cố gắng tập trung cán bộ kỹ thuật, nhân lực, vật tư, phương tiện máy móc hoàn thành trong thời gian… hai tháng.

Phòng họp rào rào tiếng trao đổi. Diệu lo thật sự. Kéo dài hai tháng thì kinh quá. Trường nào, trường ấy đất cát tanh bành té bẹ cả lên. Công nhân, cuốc xẻng, xe cộ thi công, xe cộ qua lại đút nút thành cục, vào không được, ra không xong, rồi cãi nhau, rồi tai nạn…

- Có cách gì rút ngắn lại không, đồng chí Giám đốc? - Diệu lo lắng hỏi ngay.

Mặt Bắc lại tươi hơn hớn. Ông ta quay sang nhìn Diệu âu yếm, nhưng vẫn nhắc lại:

- Hai tháng, không thể rút ngắn hơn… đồng chí Phó chủ tịch ạ…

Suýt nữa thì gọi Diệu là "em" đấy, nhưng đã kịp kìm lưỡi lại.

- Đồng chí Phó chủ tịch và các thấy giáo, cô giáo cứ yên tâm. Tôi nói hai tháng là kể từ khi mở đầu cho đến khi kết thúc chiến dịch, chúng ta sẽ lại ngồi với nhau vui vẻ thế này. Còn công việc thì sẽ làm theo lối cuốn chiếu, làm theo tuyến, từng cụm trường một, cụm nào xong cụm ấy, như thế chúng tôi đỡ phải di chuyển xe máy, thiết bị. Bởi chúng tôi không có đủ lực lượng dàn quân ra khắp địa bàn, làm cấp tập một vài ngày như chào mừng đại hội. Tôi xin đề nghị các thấy, cô trao đổi với phụ huynh và các em học sinh tạo điều kiện và… giúp đỡ công nhân chúng tôi hoàn thành công việc.

Diệu nói:

- Báo cáo đồng chí Giám đốc, chúng tôi rất biết ơn… cá nhân đồng chí và toàn ngành đã ủng hộ sáng kiến này của Lâm Du. Đã giúp thì giúp cho chót. Nếu có thể được, xin đồng chí chỉ đạo công nhân làm tránh giờ vào học và tan học. Được thế thì tốt quá!

Mặt Bắc hơn hớn như bắt được của:

- Được thôi, đồng chí nói thế nào mà tôi chả phải nghe!

Mọi người cười nói vui vẻ. Ông ta cũng cười vì câu nói nhiều hàm ý của mình. Quay sang Diệu, lấy giọng công tác, Bắc nói rất đàng hoàng:

- Mời đồng chí Phó chủ tịch đi thăm một công trình chúng tôi đang thi công, để hình dung công việc sẽ triển khai chỗ các đồng chí.

Diệu vui vẻ hỏi:

- Có xa không anh?

Mười phút chạy xe thôi.

Hùng tiễn hai người ra cửa, rồi trở lại phòng họp với mọi người.

Lúc này Bắc nói, không ai hiểu ẩn ý, bây giờ mới là lúc làm sáng tỏ đề nghị "tạo điều kiện và giúp đỡ" ấy. Trên đoạn đường ra xe, ông ta bảo Diệu:

- Nói thật nhé, tiến độ nhanh chậm là do em cả đấy.

- Do em là thế nào?

- Em gợi ý các trường, gom góp chút ít bồi dưỡng cho công nhân. Mỗi học sinh chỉ bỏ ra bữa quà sáng là được rồi. Bảo Hội Phụ huynh Học sinh thu, khỏi mang tiếng nhà trường.

Chẳng chút rào đón xa gần, Bắc nói toạc ra thế. Xong lại bắt ngay sang chuyện khác mới tài:

- Công việc của em có bận lắm không?

- Việc ở cơ sở ấy mà. Bên anh, là ngành chuyên môn, bên em, toàn những việc không tên. Toàn nhưng chuyện bực mình.

- Làm gì có nơi nào toàn chuyện thích hả em? Nhưng chắc chắn là bên anh ít chuyện bực mình hơn bên em, nhiều cái thích hơn bên em.

Ông ta đã khéo hướng câu chuyện vào một đề tài, tuy là trung tính nhưng đã có hơi hướng… "lãng mạn". Nhất là cái từ "thích" hết sức nhạy cảm… Diệu bắt đầu thấy phải cảnh giác.

Đã ra đến cổng, tự tay Bắc mở cửa xe, hơi nhún người rất diệu:

- Mời em!

Tất nhiên giữa thành phố này, với loại khách này, Hiển không phải bẻ kính chiếu hậu cho úp mặt lên trận. Nhưng cũng chả biết thế nào với thủ trưởng mình. Anh ta hỏi:

- Báo cáo thủ trưởng, ta đi đâu ạ?

- K37 HL!

Nghĩ tay là kí hiệu một công trình, Diệu hỏi:

- Công trình gì đấy hả anh?

- A công trình… xử lý nước thải ấy mà!

Phải chuẩn bị tâm lý, làm như vô tình, Bắc hỏi:

- Em có hay hát không? Người như em, nhất định phải vừa hay hát, vừa hát hay rồi!

Diệu lảng:

- Anh đoán sai rồi, em đã không hát hay thì chớ, lại cũng không hay hát nữa. Chỉ làm chân vỗ tay cổ vũ trong hội diễn thôi.

- Thì vỗ tay cổ vũ cũng tốt chứ sao. Bây giờ cổ vũ cho anh hát nhé.

Chị chưa kịp trả lời, đã thấy xe từ từ đỗ lại, trước nhà hàng Karaoke số 37 phố Hàng Lụa. Bắc vừa mở cửa xe, vừa dỗ:

- Lên hát với anh vài bài thôi, rồi anh lại trả em về. Đảm bảo nghiêm túc, hát bằng miệng, không hát bằng tay.

Đột nhiên, Diệu áp điện thoại vào tai:

- A lô, tôi nghe ạ! - Giọng chị hốt hoảng - Cái gì cơ. Nói lại đi Chuyện xảy ra lúc nào? Đưa vào bệnh viện rồi à? Nói đi, giường số bao nhiêu, phòng số bao nhiêu… Để ghi đã nào… Chị "tắt" máy. Mặt thất thần, quay sang ông ta:

- Em có người quen bị nạn. Anh cho xe đưa em về Quận được không? Hay thôi, để bắt xe ôm cho nhanh. Trong Thành phố, vào giờ này, ô tô chậm hơn xe máy anh ạ… Cám ơn anh rất nhiều vì sự giúp đỡ Quận em! Anh thông cảm nhé!

Miệng nói, tay phải đưa ra bắt, chân chị đã bước chéo một bước, tay taxi vẫy người lái "xe ôm" bên kia đường đứng chờ khách.

"Xơi loại này mới thích". Nuốt nước bọt tiếc rẻ, Bắc nhìn theo cặp chân tròn lẳn trong tấm váy lửng bước nhanh sang bên kia đường. Thật ra, khi nghe ông ta rủ lên hát, Diệu bịa ra cuộc nói chuyện để thoát hiểm, chứ có tai nạn nào đâu.

Ngồi trên xe máy, Diệu thầm nói với Kiên:

Anh thân yêu,

Em chưa từng gặp một người đàn ông nào trâng tráo, trắng trợn, trơ trẽn như thế. Nếu là một gã vô công rồi nghề thì còn biết được. Đây lại là quan chức đứng đầu một ngành của thành phố thì hết chỗ nói. Em càng trọng anh hơn, quý anh hơn, yêu anh hơn. Có phải yêu mà em thấy ở anh toàn những cái tốt, cái hay? Đâu phải thế anh nhỉ? Việc anh được tín nhiệm, được tin cậy đến thế, là một minh chứng, rằng em gửi tình cảm của mình đúng chỗ. Em sẽ cố gắng xứng đáng với anh. Nhưng biết làm sao bây giờ đây anh?

***

Lo gì? Bắc lấy điện thoại có lưu cả ảnh người và số điện thoại ra bấm. Thuỳ, cô gái trẻ trung hừng hực lửa hiện ra trên màn hình tươi cười nhìn Bắc:

- Anh đây! Em ở đâu? Anh cho xe đến đón nhé?

Ông ta dặn lái xe điểm đón, rồi đi vào. Nhân viên bảo vệ kéo tấm cửa kính mầu mười li vào trong, mời khách lên tầng năm. Hơi cao, nhưng có hai phòng hát xinh xỉnh xình xinh, chỉ dành cho… hát đôi, hát đối, hát đội, hát đổi.

Lần gặp trước, anh chị đã thân mật hết cỡ. Thuỳ hỏi Bắc:

- Gớm, sao anh họp suốt được nhỉ? Hễ cứ phải họp là em buồn ngủ rũ ra mới lạ".

- Lòng vả cũng như lòng sung, mắt nào tỉnh táo khi họp được. Nhưng anh có cách chống buồn ngủ cực kỳ hiệu nghiệm nhé.

- Nói đi xem nào?

Bắc ghé sát tai cô:

- Những lúc ấy chỉ có cách nghĩ đến… "cái ấy", nghĩ đến "việc ấy là tỉnh táo ngay".

- Phải gió cái anh này!

- Thật đấy mà! Anh sợ nhất họp. Có lần, phải ngồi Chủ tịch đoàn một hội nghị, ngồi cả buổi chứ ít gì. Cũng không thể nghĩ mới đến "cái ấy", đến "việc ấy"… anh cứ để nguyên cả kính, bút, tài liệu đấy, lặng lẽ ra, như phải đi giải quyết một việc gì đó vô cùng quan trọng. Đi hơn một tiếng, đến hát giờ giải lao sau mới về… Chính là cái lần rủ em đi hát Karaoke đấy!

Sau lần ấy, cô và Bắc, về nguyên tắc, đã là của nhau rồi.

Hôm nay Bắc lại gọi cô đến đúng chỗ đấy, căn phòng họ đã từng hát.

Đã được dặn trước, thiếu phụ mới bước đến gần, tấm cửa kính màu đã mở rộng, bảo vệ lễ phép "Mời chị lên phòng VIP 1, tầng năm".

Cốc cam vắt sánh vàng, điểm một lát cam găm trên miệng cốc, ống hút, que khuấy chờ sẵn. Hai chai bia Heineken ướp lạnh chờ bật nắp. Mấy gói hạt điều phồng phồng, bùi bùi, béo béo, ngầy ngậy chờ xé. Bắc đang nằm dài trên xalông giả da, nhắm mắt chờ đợi. Đầu gối lên thành ghế, thành ghế hơi cao nên có vẻ gò người. Nhưng thật ra, toàn thân ông đang thả lỏng, hết sức thoái mái.

Theo thói quen, Thuỳ gõ lấy lệ, rồi đẩy cửa vào. Bắc nhỏm dậy. Mắt quạ vào chuồng lợn loang loáng.

- Dã man! Năm tầng, không thang máy. Mệt đứt hơi!

Bắc kéo ngay cô gái vào lòng, mơn trớn:

- Đứt hơi thì anh hà hơi thổi ngạt cho lại sức.

Xoè bàn tay áp vào miệng nhân tình, cô khẽ đẩy ra như bảo khoan đã nào:

- Anh chỉ được cái thế là giỏi!

Người đàn ông háu đói, cầm bàn tay cô gái hít lấy hít để.

Đoạn cầm lấy nó ấp vào má này, rồi má kia:

- Anh tìm được tài liệu cho em chưa đã?

- Rồi! Rồi! Yên chí lớn!

- Đâu nào? Thời gian cho em bổ sung số liệu hoàn chỉnh luận án chỉ còn tháng nữa thôi lấy.

- Ở dưới xe – Bắc nói cho xong việc. Nhưng cô gái không quên mục tiêu:

- Anh gọi lái xe mang lên cho em xem!

Bắc làm mặt giận:

- Làm gì mà chắc lép thế? Có những tài liệu này nhé: một tập sơ đồ, lý lịch hệ thống cống ngầm Thanh Hoa, phải moi từ đời củ tỉ cu ti nào mới ra được đấy. Anh cho phôtô rồi. Thứ hai, là hệ thống sông hồ Thanh Hoa, khả năng điều hoà và tiêu thoát nước thải, nước mưa. Thứ ba, là dự án thoát nước Thanh Hoa. Dự án này do nước ngoài đầu tư. Lớn lắm. Anh để ở cơ quan. Tí nữa về lấy.

Mặt cô gái tươi tỉnh hẳn lên:

- Được rồi, em cảm ơn anh…

- Cảm ơn thế nào? Không có lối cảm ơn suông đâu nhé. Để anh thơm cái nào…

Đột nhiên, cô gái đẩy Bắc ra cười khinh khích.

- Em cười gì thế?

- Không ạ, tự nhiên em buồn cười thôi!

- Phải có lý do chứ. Em không nói thì anh cho cười luôn thể.

Vừa nói, tay Bắc vừa thọc vào sườn làm cô nhủn người vặn vẹo khanh khách tưng tửng cười. Bằng "đòn tra tấn" này, Bắc buộc cô gái phải khai thật. Dù thế cô thì vẫn vừa nói vừa cười:

- Có gì đâu. Để phục vụ cho việc làm luận án tiến sĩ này, em đã đặt hàng một công ty chuyên thu lượm thông tin trên báo, báo in, báo nói, báo hình và trên mạng tất cả những gì liên quan đến việc thoát nước Thành phố. Vì thế mới đọc được bài: "Dự án thoát nước Thanh Hoa, tất cả đều thoát, trừ nước!" Có thế thật hả anh?

Bắc làm mặt giận:

- Em hay nhỉ? Chấp bọn nhà báo làm gì? Cho chúng nó nói sướng mồm. "Làm sao cũng chẳng làm sao. Dầu có thể nào cũng chẳng làm chi".

- Họ moi ra, đủ chứng cớ, đủ tài liệu, rồi thanh tra, rồi kiểm toán nhầy vào, sao lại chẳng làm chi?

- Thế đấy. "Làm chi cũng chẳng làm chi. Dâu có cái gì cũng chẳng làm sao!"

Cô gái bĩu môi:

- Làm sao quá đi chứ!

- Cái khoái nhất ở nước ta chính là chỗ này: quyết định tập thể thì vinh quang cũng là tập thể, mà trách nhiệm cũng tập thể nốt. Sợ đếch gì. Có ti tỉ lý do để không đảm bảo tiến độ thi công. Ví dụ, chủ đầu tư không giải phóng được mặt bằng để bàn giao thì làm sao thi công được. Nhưng bao giờ cũng phải nhớ điều này chớ có ăn một mình, phải đẹp trên, yên dưới. Mà trên không phải chỉ là ngành dọc đâu. Cái thằng tổ chức đã đưa mình lên nữa chứ. Đấy, cái bài báo ấy, viết cả tên anh ra, viết tắt thôi. Có sao đâu. Anh cũng phải báo cáo giải trình này nọ, chỉ mất thời gian. Cuối cùng cũng chẳng làm sao. Thôi nào, cho anh "nếm" một cái.

- Sao mà háu ăn thế. Em bảo này. - Cô nghiên cứu sinh nhìn quanh - ở đây chả ra làm sao. Đi chỗ khác cho đàng hoàng. Nhưng phải qua cơ quan anh lấy tài liệu đã, rồi đi đâu mới đi. Không có tài liệu cho em, không giúp em xong cái vụ bảo vệ này là thôi đấy nhé.

- Yên chí lớn.

***

Nhà chỉ còn hai vợ chồng, Tần vẫn giữ nếp, thổi bữa nào ăn bữa ấy. Món thịt lợn tẩm nước hàng, hạt tiêu, gia vị rán thì có thể ăn liền hai, ba bữa được. Mùa hè rồi, vợ chồng cùng thích món canh chua. Kiên lại thích canh để tủ lạnh, ăn cho mát. Hoặc là canh chua thịt nạc, hoặc canh chua hến hoặc canh cua mướp, rau đay. Chỉ canh cá mới phải đun lại.

Bữa tối nay là món cá quả kho hạt tiêu, rau muống luộc, lấy nước dầm sấu, rồi xào tỏi. Trời nóng, Kiên rất thích thứ nước rau muống. Tần luộc nhiều nước, thêm chút gia vị. Rau cứ xanh ngăn ngắt. Nước rau còn lại, để ngăn dưới tủ lạnh bữa sau ăn ngon tuyệt. Trưa thì hoạ hoằn Kiên mới về ăn với vợ. Nhưng sáng và tối thì dứt khoát vợ chồng phải ăn với nhau. Nếu có dự chiêu đãi hay ngồi với bạn bè, anh cũng chỉ ăn chiếu lệ, để bụng về ăn với vợ. Ngày nghỉ, hiếm hoi vợ chồng được trọn vẹn bên nhau, nhất là thứ bẩy. Tất nhiên là vì công việc. Chủ nhật anh dành thời gian đọc sách tham khảo, viết những vấn đề có tính lý luận của đề tài nghiên cứu của mình và học tiếng Anh. Tuy vậy, hễ vợ đề nghị, anh vẫn đèo về ông bà ngoại, thăm bạn bè và thỉnh thoáng cũng đến bác Đại chơi.

Hôm nay chủ nhật, có âu nước rau muống trong tủ lạnh. Kiên uống cứ như người ta uống nước chè. Anh bảo vợ:

- Trên đời này, bất cứ rau gì, cao cấp đến đâu không thể ngày nào cũng ăn được. Chỉ có rau muống là ăn hàng ngày vẫn ngon. Ngày xưa, các cụ gọi là rau muốn đấy. Sau mới gọi chệch đi thành rau muống, - Ngừng một chút để vợ ngấm, anh bỗng chuyển chủ đề? Em chính là rau muốn của đời anh.

Nói xong, anh bất ngờ ôm chặt vợ, hôn một cái thật yêu rồi buông ra ngay:

- Anh lên phòng làm việc nhé.

Tần không bất ngờ trước tình cảm của chồng. Sau những ngày vợ chồng li thân, "vụ án" đã được hoá giải, vợ chồng càng mặn nồng hơn. Chị nhắc:

- Anh mở thư điện tử con gái ra đọc đi. Nó khoe có bạn tài người Pháp đấy. Anh đọc cả thư em viết cho nó nhé. Anh cũng phải viết cho nó đấy.

- Được rồi. A quên, anh hỏi này. Thế sáng kiến "Kinh nghiệm cấp thành phố" của em thì ai duyệt?

- Hội đồng Thi đua Sở duyệt chứ ai.

- Thế sáng kiến hay đề tài nghiên cứu khoa học cấp Sở thì ai duyệt?

- Nghe đâu Sở Khoa học Công nghệ duyệt. Họ lập Hội đồng khoa học. Ông Giám đốc ngồi ghế Chủ tịch Hội đồng.

- Ông ấy, Sở ông ấy, cả quân ông ấy, toàn khoa học tự nhiên, hoặc là kĩ thuật thôi, làm sao duyệt được nhưng để tài nghiên cứu thuộc khoa học xã hội và nhân văn như giáo dục, lịch sử, văn học v.v…?

- Thì… chắc họ mời chuyên gia tham gia Hội đồng.

Kiên hỏi vợ vì, chiều nay anh chợt nghĩ, để có thêm cơ sở thuyết phục, đề án Bước đầu cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng ở quận Lâm Du đang được triển khai, phải được tổ chức như một đề tài nghiên cứu khoa học cấp Thành phố. Anh muốn mời chính các chuyên viên được biệt phải về Quận, và mời thêm một vài chuyên gia nữa tham gia. Nhưng đăng ký đề tài ở đâu? Ai duyệt? Không lẽ lại là Sở Khoa học Công nghệ. Không ổn!

Ngồi vào bàn, Kiên mở hòm thư điện tử. Thư con viết:

"Bố mẹ kính yêu.

Con mới có một bạn trai - Misen. Điều thú vị là Misen sõi tiếng Việt, vì đã học ở Việt Nam. Thế là con thì nói tiếng Pháp, Misen nói tiếng Việt, để giúp nhau nói chuẩn hơn. Hôm qua, Misen đưa con đi thăm nhà thờ đức Bà. Con hỏi Misen, nhà thờ đức Bà hôm nay, so với nhà thờ đức Bà V. Huy-gô viết năm 1831 có thay đổi gì không. Misen bảo không hề, mọi sự sửa chữa không được làm mất đi nguyên gốc. Con như hình dung thấy anh chàng gù Cadimôđô đang leo thoăn thoắt qua các tháp hành lang, trên vai vắt cái thân thể mềm nhũn của Exmêranđa chạy trốn giá treo cổ.

Có chuyện này con nói với mẹ thôi. Lúc chia tay, Misen kéo con lại hôn, ngay trong xe hơi. Con biết trai gái phải yêu nhau mới hôn. Con chưa yêu mẹ ạ. Nhưng cũng thấy hay hay. Mẹ cho con một lời khuyên nhé.

Bố chắc rất bận việc cơ quan. Nhưng cũng nên dành cho con gái chút thời gian chứ bố?"

Thảo Tần viết cho con.

" Con cần dành ưu tiên cho việc học. Nên thân với bạn gái hơn là bạn trai. Và với bạn trai, bao giờ cũng phải giữ một khoảng cách, một giới hạn. Con nói rất đúng, nước người Việt Nam thì yêu nhau mới hôn. Nụ hôn đầu tiên là vô cùng thiêng liêng. Nhưng người châu Âu thì khác đấy. Chỗ này, mẹ hỏi tò mò một tí. Anh ta hôn má hay hôn môi? Và con có hưởng ứng không mà bảo cũng thấy hay hay? Mẹ con ta, ngoài tình mẫu tử còn là bạn bè phải không? Con kế tỷ mỷ, chi tiết cho mẹ. Mẹ sẽ làm cố vấn tình yêu cho con. Đồng ý không, con gái yêu?"

Đọc thư của hai mẹ con, Kiên nhận ra một điều, bố mẹ đã trang bị cho nó đủ mọi thứ trên đời - trừ hành trang vào mê cũng tình yêu. Hay là để Tần sang với con một chuyến. Tần sẽ đánh giá thực trạng và có những lời khuyên cần thiết. Vợ anh chưa được ra nước ngoài bao giờ, nên chuyến đi sẽ vô cùng thú vị.

Kiên viết cho con gái:

"Con gái yêu của bố mẹ.

Chuyện con có bạn trai, làm bố vừa mừng vừa lo. Mừng vì theo quy luật, nếu người bạn trai phù hợp với con, người bạn trai ấy sớm muộn sẽ trở thành người yên của con. Nếu người bạn trai ấy, đúng là người đàn ông đích thực mà con chọn, thì đấy là điều may mắn. Và tình yêu chân chính, sớm muộn sẽ dẫn đến hôn nhân. Còn yêu, chỉ vì cái mốt, chỉ để thoả mãn tình cảm bồng bột nhất thời, thì vô cùng nguy hại. "Tình yêu phải là một thứ thờ phụng từ xa, một sự chiêm nghiệm lặng câm, đó là sự thần thánh hoá con người mà trước đây mình không quen biết. Đấy là ý kiến cha tác giả "Nhà thờ đức Bà" đấy.

Bước vào lĩnh vực tình yêu, người ta cũng phải được học ngôn ngữ tình yêu, cũng phải biết một số đặc điểm của nó.

Con nên biết là, không lĩnh vực nào dễ nhầm lẫn bằng tình yêu. Bởi lẽ tình yêu chỉ có một, còn những cái na ná tình yêu thì nhiều lắm. Ai cũng biết ở đâu có nhiều lời hoa mỹ, những lời hứa một tấc đến giời, ở đấy thiếu tình yêu chân thật. Con có kể trong thư, bạn trai ấy đã hôn con. Bố cung cấp cho con một câu châm ngôn nổi tiếng thế giới nhé "đừng bao giờ để cho kẻ dại khờ hôn, hoặc để nụ hôn biến mình thành kẻ dại khờ". Mà tình yêu thì hoàn toàn có thể biến kẻ hôn ngoan thành dại khờ tuy đôi khi cũng biến kẻ dại khờ thành khôn ngoan. Con cũng nên biết điều này, đây là vấn đề tâm lý. Khi đói, ăn gì cùng ngon, khi yêu, cái gì cũng tốt. Nhưng đời và người đời, đâu phải đều đẹp, đều tốt, điều hay phải không con?

Những điều bố nói với con, chỉ để tham kháo. Điều mong mỏi duy nhất của bố mẹ là, nếu yêu, nó phải mang lại cho con nguồn sống mới, chứ đừng mang đến điều ngược lại. Bởi, không có vết thương nào đau đớn như vết thương do tình yêu giả dối để lại. Hãy nhớ lấy điều ấy, con gái yêu ạ".

***

Kiên đi qua cái sân rất rộng lên phòng Bí thư Thành uỷ.

Khối kì thạch với cây lộc vừng đứng bên, trong bể nước lớn, sau ngày Tổng Bí thư về làm việc, đã tặng Nhà Bảo tàng Thành phố. Chỗ ấy, giờ là một bồn hoa như mâm xôi vồng lên thật đẹp. Kiên đi ngang qua, nhưng không có cảm xúc gì. Anh mải nghĩ về điều sẽ trình bày với ông Trân.

Đã điện từ cơ quan, nên vừa mới gõ cửa, ông Trân, miệng nói "mời vào", đã đứng ngay dậy, rời bàn làm việc, ra đón khách. Ông tươi cười tay bắt, tay đặt lên vai Kiên bóp nhè nhẹ:

- Chắc lại có chuyện gì hay phải không?

- Báo cáo anh, tôi cũng không biết có hay thật không. Nhưng đúng là có chuyện ạ.

- Nào, mời đồng chí ngồi. Tôi sẵn sàng nghe đây.

Người Thư ký đón khay nước từ tay nhân viên phục vụ, lặng lẽ đặt trước mặt chủ và khách, rồi lặng lẽ ngồi vào vị trí của mình, sẵn sàng ghi lại nội dung cuộc làm việc. Kiên vào đề ngay:

- Tôi nghĩ, khoa học, kỹ thuật, công nghệ có vai trò quyết định trong việc hiện đại hoá, công nghiệp hoá đất nước. Nhưng khoa học xã hội, nhân văn lại có vị trí quyết định trong việc xây dựng con người, lối sống con người, đường hướng phát triển xã hội. Hai bên như hai chân con người, phải đi đều, đi cân mới không ngã. Trung ương có viện khoa học công nghệ và viện Khoa học xã hội và nhân văn. Sao thành phố ta chỉ có sở Khoa học công nghệ? Mà Sở này vốn là ban Khoa học Kỹ thuật trước tay phát triển lên. Sở này lại làm luôn cả chức năng quản lý nhà nước về khoa học xã hội và nhân văn. Báo cáo anh, tôi thấy nó trái khoáy thế nào ấy ạ.

Đôi mắt tinh anh sau cặp kính cần đăm chiêu, thành thật:

- Mình mới về, còn đang nắm tình hình, quả thật chưa biết hết, nên cũng chưa nhận ra điều này. Nếu quả như thế thì, có vấn đề thật.

Kiên nhìn thẳng vào mắt ông Trân khẳng định:

- Thưa anh, đúng thế đấy ạ!

Ngẫm nghĩ một tí, ông nói một câu xã giao "Đồng chí uống nước đi" - cốt để có thời gian suy nghĩ thêm. Rồi ông vừa nghĩ vừa nói:

- Nếu thế, thì… hoặc là… phải bổ sung cho sở Khoa học Công nghệ một Phó giám đốc, một phòng chuyên môn về xã hội và nhân văn… hoặc là…

Kiên cũng là người nhanh nhạy trong nhận thức. Anh liên tưởng đến câu chuyện của Hùng về hai anh sáp nhập nên nêu ý kiến.

- Hoặc là thế nào ạ? Thưa anh… tôi thấy… nếu làm như anh vừa nói thì… hoá ra nhất bên trọng, nhất bên khinh ạ… Thế nào, bên khoa học công nghệ cũng được ưu tiên, vì ông giám đốc thuộc "phe" ấy.

Là người hiểu biết, thông minh và quyết đoán, ông Trân nhận ra cái lý ở con người dám nghĩ, dám làm, dám chịu thất bại này. Lập tức ông quyết ngay giải pháp, mà không sợ mình nóng vội:

- Đồng chí nói đúng… Chỉ có cách thành lập hẳn một cơ quan song song với ngành kia, - ngừng một chút, ông nói chậm, như điểm từng đầu việc. - Thế thì sẽ phải giải quyết một loạt vấn đề: bộ máy, nhân sự, và cơ sở vật chất. Trước hết phải làm đề án trình Chính phủ. Chắc cũng thuyết phục được thôi. Vấn đề cũng rõ ràng.

"Quái, sao một chuyện thế này mà không ai nêu ra, là nghĩa làm sao nhỉ? Cái cậu này khá thật. Có những cán bộ thế này, việc gì chả xong" - ông nghĩ.

Mắt Kiên sáng lên. Một chuyện cỡ Thành phố mà Bí thư quyết đơn giản đến không ngờ, anh mừng ra mặt:

- Được thế thì hay quá. Còn cơ sở vật chất? Thành phố lấy luôn mấy tầng bên Quận uỷ Lâm Du dôi ra. Vừa đẹp đấy ạ.

- Hay rồi! Quả thật, mỗi lần gặp đồng chí lại có một chuyện hay, - giọng ông thân mật bạn bè. - Hôm nào rảnh rỗi đến nhà mình chơi, ta chuyện trò, đàm đạo nhé.

- Vâng ạ! Xin phép anh, tôi về.

Bí thư thế mới là Bí thư chứ. Anh vui lắm. Có một cấp trên như thế này, làm việc khoái thật.

***

Kiên mời Đoàn Hùng lên phòng mình. Anh vào việc ngay:

- Có hai việc, một việc cần đến cậu, một việc của cậu. Cái đề án Bước đầu cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng ở quận Lâm Du đang thực nghiệm, cần đồng thời tiến hành, như một đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực quản lý. Nó ở dạng vừa nghiên cứu, vừa thực nghiệm, vừa thiết kề, vừa thi công. Cậu cần làm những thủ tục hành chính và tổ chức cần thiết, cho nó thành một đề tài nghiên cứu khoa học. Cậu thấy thế nào?

- Được ạ! Khó khăn thêm một chút, nhưng được một công đôi việc. Thế, những ai tham gia đề tài này ạ? - Hùng nghĩ đến việc triển khai thực hiện nên hỏi vậy.

- Nhiều. Nói rộng ra là cả Quận tham gia…

Thấy thủ trưởng trả lời có vẻ cho xong việc, anh không chấp nhận lối nói ấy, nên thắc mắc:

- Em không hiểu?

- Thế này nhé. Nếu làm một cuộc, hay vài cuộc điều tra xã hội học xung quanh vấn đề này, ở cơ quan mình, trong nhân dân, trong các cơ quan dân chính đảng của Quận chẳng hạn, thì chả thế là gì. Sẽ mời thêm một số chuyên gia. Nhưng cậu sẽ là Phó chủ nhiệm đề tài, được không?

Ra vậy. Cứ ngờ… Ai ngờ bố này suy nghĩ đâu ra đấy cả rồi. Dù đã rất hiểu nhau, nhưng vào việc cụ thể, vẫn phải cụ thể. Nếu không chết mất ngáp. Chính nhờ cái nết này mà giao việc cho anh, Kiên tin là mọi việc sẽ có kết quả. Nhưng Hùng là người lượng được sức mình. Anh không có lối hăng tiết vịt nên thành thật:

- Vâng, bây giờ thì em còn làm phó cho anh được, chứ ít nữa, chắc không đủ sức. Anh cho thời hạn làm đề cương đề án?

Không đồng thuận với suy nghĩ ấy, nhưng để khi khác trao đổi. Giờ là công việc phải tiến hành ngay nên Kiên nói:

- Chưa hẳn như thế. Cho cậu hai tuần đủ không? Việc thứ hai, cậu tổng kết cuộc quyên góp xây nhà tình nghĩa giúp đồng bào miền trong đi. Sau đó ta làm một chuyến công tác, trao quà tình nghĩa cho bà con trong ấy. Tôi đi cùng, nhưng chỉ dự một hai cuộc có tính chất tượng trưng với huyện thôi, rồi đi tiếp vào Huế dự khai mạc Festival, sau đó đi thành phố Hồ Chí Minh dự hội nghị các chủ tịch quận, huyện.

Hùng vội kêu:

- Ấy chết. Anh cho em ở nhà để còn làm cái vụ anh vừa giao, lại còn cái vụ hội diễn văn nghệ cựu chiến binh. Anh phân công chị Diệu đi thay em.

***

Sở Giao thông Công chính là một toà nhà đồ sộ, bề thế, bảy tầng tạo dáng hình cánh cũng. Phía trước, hàng cau vua uy nghi, như đội vệ binh nghiêm trang bồng súng gác. Tít trên cao, tán lá xoè như chiếc ô duyên dáng in trên nền trời xanh.

Loại cây này, cao dăm ba mét, đánh lên trồng cũng sống, bởi nó có bộ rễ chùm, nên không sợ giông gió. Các công trình đồ sộ mới xây dựng rất thích trồng điểm cau vua là vì thế. Nhà vừa làm xong, mua về, hạ xuống, tưới nước một hai tháng đã được ngay hàng cây như đã trồng hàng chục năm rồi.

Chiếc xe Mazda Nhật kiểu mới, màu nhũ bạc, mui xe thoai thoải lạ mắt lượn một đường mềm mại, từ từ bò lên con đường nhánh, đến đúng tiền sảnh đỗ lại. Chỉ xe của Giám đốc hoặc của cấp trên mới được đỗ như thế.

Bắc chờ Hiển đi vòng đầu xe đến mở cửa, mới ra khỏi xe.

Động tác này, phải huấn luyện mài nó mới thành thục. Có lần, nó quên, đỗ xe lại, cứ ngồi đấy như muốn bảo: "Muốn ra thì mở cửa chui ra!", ông phải mắng cho một trận mới bỏ cái thói dân chủ, bình đẳng, hỗn hào ấy đi. Thơm nhẹ vào má Thuỳ, Bắc dặn:

- Đợi anh một lát nhé!

Ông biết không thể lừa người phụ nữ nhiều tham vọng này được, nên thật ra cũng đã chuẩn bị tài liệu cho cô ta.

Chuyện! Cô ta cho ông đọc "vành ngoài bảy chữ" là để ông phải thò chân giò của mình ra đã. Nắm được bằng chuôi, mới cho ông biết "vinh trong tám nghề" chứ!

Vào phòng làm việc, sợ quên, Bắc điện ngay cho tay Giám đốc Công ty Hè đường:

- Này, tôi đã gợi ý để các trường thu tiền bồi dưỡng cho các cậu rồi đấy. Sướng nhé!

Người ngoài nghe, chả hiểu ông ta báo "sướng nhé" là thế nào. Thật ra, nó là một lời, gọi là đe cũng được, gọi là dặn cũng đúng. Người nghe phải hiểu là "ai làm cho mày sướng". Mà cấp trên đã làm cho mày sướng thì… đố mày dám quên cấp trên đấy. Ông mở tù, rót một li rượu ngâm tay gấu, cùng đủ thứ ích sinh tráng dương, ngửa cổ tợp một hơi, rồi mới lấy tập tài liệu cho người đẹp. Con bé này, sắp tiến sĩ đấy, hấp dẫn đấy, nhưng không khoái lắm, vì nó hơi dễ dãi và rất chắc lép. Mình mà không có tài liệu, nó chả chịu cởi ra đâu.

Hiển bị mắng mấy lần, nên ý tứ lắm. Mặt nó luôn hướng về cửa ra vào. Vừa thấy bóng thủ trưởng, đã vội đi vòng sang, mở cửa xe, đứng nép sau cảnh cửa. Cẩn thận đóng lại, rồi mới ngồi vào sau vô lăng. Ly rượu làm người Bắc dậm dật.

Không đợi lái xe hỏi, ông ta đã hất hàm:

- Hoa râm bụt!

Dù là lần đầu, nhưng đã một lần "hát karaoke bằng tay", và cú "tra tấn thọc sườn" lúc này, khiến cả hai vào cuộc chẳng chút ngượng ngùng. Bắc khen:

- Nhìn cận cảnh thề này mới thấy hết vẻ đẹp của em.

Mắt nhìn. Mũi hít. Tay sờ. Tai nghe tiếng thở hồn hển. Lưỡi nếm tất cả những chỗ nào Bắc khoái. Khi ngũ giác đã no nê, mới đến lượt thứ "giác quan kia" vào cuộc. Hai chân Thuỳ quấn chặt lấy eo lưng Bắc. Như bám. Như đeo. Như đu. Như… chết đuối vớ được cọc. Thuỳ ưỡn người lên, cộng hưởng nhịp nhàng làm Bắc sướng lắm. Sau giây phút khoái cảm tột độ, ông ta nảy ra ý định, phải có cách gì giữ người đàn bà này cho mình lâu lâu, chứ kiểu tiền trao cháo múc thế này, xong là hết chuyện. Chợt nhớ màn kịch nghiên cứu khoa học ở cơ quan, Bắc dùng ngay nó làm mồi nhử:

- Em bảo vệ xong luận án, anh mời đi Pháp một chuyến!

Đúng là ếch vo hoa mướp, Thuỳ vội chộp lấy:

- Thật không? Mà đi cùng anh chứ?

- Dĩ nhiên! Đi nghiên cứu khoa học đấy.

- Đề tài gì? Có phù hợp với chuyên môn em không?

- Chả cần chuyên môn gì, chỉ cần cái mác tiến sĩ của em là đủ. Đề tài đơn giản vô cùng: "Nghiên cứu cách đánh số nhà ở Thanh Hoa".

Vẫn chưa mặc quần áo, người đàn bà lật người cưỡi lên bụng tình nhân, như cưỡi ngựa. Cô ta không tin vào tai mình, nên hỏi lại cho chắc:

- Anh bảo, nghiên cứu cách đánh số nhà á?

- Chứ sao!

- Giời đất! Ai chả biết, ở đâu chả tính đầu phố là từ đông sang tây, từ bắc xuống nam. Số chẵn bên phải, số lẻ bên trái. Thế mà cũng phải lập đề tài nghiên cứu khoa học, lại còn sang Pháp tìm hiểu xem người Pháp đánh số nhà ở Paris thế nào chứ gì?

- Quá đúng! Rất thông minh! Đúng là tiến sĩ đến…gần đít rồi có khác.

Coi như không nghe câu nói sượng ấy, cô ta bám sát mục tiêu:

- Cha mẹ ơi! Anh nói thật đấy chứ?

- Sao không thật?

- Đề tài được duyệt chưa?

- Duyệt rồi, Thành phố cấp kinh phí rồi. Yên chí lớn! Chỉ có một điều kiện, sở Khoa học Công nghệ đòi một suất tham gia đoàn. Còn bên sở Tài chính Vật giá thì đương nhiên là phải lại quả cho họ.

- Nhưng làm thế nào cho em đi được?

- Yên chí lớn! Anh sẽ mời một tiến sĩ làm cộng tác viên tham gia đề tài. Tiến sĩ ấy là ai thì cuối cùng mới công bố. Thật ra, suất đi Pháp đã có chân rồi. Nhưng muốn em đi cùng, anh sẽ kiếm cớ cho tay Hoằng, Trưởng phòng Tổ chức và nghiên cứu khoa học ở lại.

- Nó không phản ứng à?

- Miếng ăn đến mồm, bị giật ra, sao không phản ứng?

- Thế làm thế nào hả anh yêu? - Thuỳ nói bằng cái giọng âu yếm, nũng nịu nhất trần đời.

- Chỉ cần hứa cho nó một chuyến đi Mỹ sau này. Xong ngay.

Khi say tình, đàn ông hay lôi cả ruột gan ra. Bắc không là ngoại lệ. Ông ta khoe một chiêu làm ăn của mình:

- Em biết không, làm đề tài nghiên cứu khoa học là cách đứng đắn nhất để moi tiền Nhà nước một cách… khoa học. Anh thân tay Trưởng ban Tuyên giáo. Hắn bày ra toàn những đề tài nghiên cứu chính trị nghe rất kêu nhé. Nào: "Làm gì để nâng cao phẩm chất chính trị đội ngũ phóng viên", nào: "Nâng cao năng lực và hiệu lực chính quyền phường, xã". Nào "Nâng cao vai trò lãnh đạo của chi bộ phường, xã". Toàn những "nâng cao", "tăng cường", "quán triệt" mà thực tế vẫn cứ tà tà ngọn cỏ. Mà đề tài nào cũng xơi ngon lành cả trăm triệu đấy. Anh học thằng cha ấy, bịa ra cả đống đề tài nghiên cứu, rất chi là hay nhớ. Mỗi năm một vài cái là ăn đủ.

- Anh kể em nghe xem nào?

- Đây nhé: "Cây bóng mát và chặt tỉa cây bóng mát đường phố Thanh Hoa". Đây nhé: "Gạch lát vỉa hè Thanh Hoa - vấn đề và giải pháp". Sau cuộc làm tình này với em, có khi lại nghĩ ra một đề tài khác rất kêu cũng nên! À, đúng rồi, "Đồng hồ nước Thanh Hoa - vấn đề và giải pháp". Hết sẩy!

- Thế thì giầu to! Đề tài nào Giám đốc chả dây máu ăn phần.

Bắc vênh mặt:

- Đương nhiên! Nhưng còn nhiều thằng khác bấu sấu vào chứ. Thằng duyệt đề tài ăn một lần. Phải trích lại cho nó theo tỉ lệ phần trăm hẳn hoi. Đến lúc nghiệm thu lại ăn lần nữa này. Mà hai lần nghiệm thu nhé. Nghiệm thu thử và nghiệm thu thật. Thằng cấp kinh phí thì đương nhiên rồi. Cái thằng, trên hai thằng này, cũng phải có phần chứ. Luật chơi nó thế. Chả ai cho không ai cái gì. Đến cái này của em - Bắc dùng tay sờ vào "hiện vật" – mỗi lần dùng, chả mòn tí nào, em có cho không anh đâu? Mà em cũng sướng mê tơi chứ, đâu chỉ mình anh.

Thuỳ bĩu môi làm nũng:

- Đâu nào! Em chiều anh thôi!

- Thế sao cứ rên "hức hức" thế.

"Phải làm cho tay này nghiện mới được":

- Ừ, thì có mê tơi. Mê tơi lần nữa không anh?

Ngay cả lúc làm như say tình, người đàn bà này vẫn nhớ mục đích cuộc mua bán này:

- Mà đi Pháp thật anh nhé!

- Yên chí lớn!

[ngudoc]

Chương 18

Theo phương án cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng ở Lâm Du, bộ khung lãnh đạo Quận uỷ chỉ còn một Phó bí thư chuyên trách công tác Đảng. Tất cả các Ban đều rút gọn (có ban chỉ còn một người) hoặc nhập lại. Các cán bộ dôi ra, tuỳ theo năng lực chuyên môn, được đưa về các phòng chuyên môn của Uỷ ban Quận, một số đưa sang hai quận mới sắp thành lập, một số đưa về các phường. Một số nữa sắp đến hẹn lại về thì nghỉ chế độ chờ hưu. Hai chiếc xe con được điều sang quận mới. Chỉ còn lại một chiếc cho tất cả. Diện tích phòng làm việc dôi hẳn ra hai tầng trên.

Buổi họp giao ban đầu tuần.

Chánh Văn phòng báo cáo công việc đã làm, đang làm dở trong tuần và kế hoạch công tác tuần tới. Kiên đánh giá tình hình. Anh nhắc đến việc đang chỉnh trang, mở rộng lòng đường khu vực các trường học trên địa bàn được báo chí đánh giá cao. Việc nhỏ, nhưng hiệu quả lớn. Anh nhắc khu Văn hoá Thể thao cần quản lý và khai thác có hiệu quả, nhắc khối văn xã phải tổng kết tiền quyên góp xây dựng nhà tình nghĩa gửi tặng bà con kết nghĩa miền trong

Ông Bân, Trưởng ban Tuyên giáo phải biểu:

- Tôi thấy chúng la cần nghiêm khắc rút kinh nghiệm buổi lễ khánh thành khu Văn hoá Thể thao. Anh Lợi hết sức bất bình với Ban tổ chức. Tôi đề nghị phải tìm ra kẻ chủ mưu vụ này.

Không ai nói gì. Phòng họp lặng đi một lát. Có điều gì đó rất khó nói trong việc này. Hùng phát biểu đầu tiên:

- Tôi chịu trách nhiệm về hành vi khiếm nhã ấy với khách.

- Nhưng ai là ké chủ mưu chứ? - Vẫn ông Bân - Làm như thế, khác nào hắt chén nước mời vào mặt khách.

Hùng tiếp tục tâm trạng băn khoăn, khó xử của mình.

- Tôi có hỏi tỉ mỉ, anh Vĩnh Bảo nói, không xác định được ai vỗ tay đầu tiên. Phía cuối hội trường, ở đâu và bao giờ cũng là chỗ nhốn nháo: người đứng, người ngồi, người đi qua, người dừng lại, ngó nghiêng một tí rồi đi làm việc của mình, nghĩa là rất lộn xộn.

Diệu có ý kiến:

- Dở thì đúng là dở rồi. Nhưng bảo tìm cho ra thủ phạm thì rất khó. Chả nhẽ bắt cả vài chục người lại, cách ấy từng người ra để xét hỏi à? Tôi nghĩ là không thể tìm ra được. Hơn nữa, còn thành trò cười cho thiên hạ. Đây là tình huống phát sinh, không ai lường trước. Vì thế, cũng không thể có sự chuẩn bị như một âm mưu, một hành vi phá hoại. Có thể chỉ là phản ứng tự phát của một người nào đó. Thêm nữa, điều này cũng phải xem xét. Cái người vỗ tay đầu tiên ấy, về sau được gần như tất cả mọi người - trừ mấy hàng ghế đầu - hưởng ứng. Vậy là hành vi ấy có cái gì đó hợp lý Nói đi cũng phải nói lại, đồng chí Lợi nói chả sai câu nào. Đúng cả đấy. Chỉ có điều… không đúng lúc, không đúng chỗ thôi. Ai đời, đồng chí Chủ tịch chỉ nói một câu mà đồng chí ấy cứ nói mãi… Nếu không có những tiếng vỗ tay ấy thì không biết còn kéo đến bao giờ?

Kiên lý giải:

- Quân ta đã bắt đầu quen với lối họp hành ngắn gọn, thiết thực. Vì thế, đây là sự phản ứng. Với cấp trên, thế là không được. Nhưng quả thật, lúc ấy tôi không biết nên thế nào. Đứng dậy, ngăn lại cũng dở. Mà để yên cũng dở. Tôi cùng sẽ gặp đồng chí ấy, trực tiếp xin lỗi. Còn đồng chí ấy suy nghĩ thế nào, là việc của đồng chí ấy. Thời buổi này, hô hào chung chung không còn phù hợp. Thôi, ta dừng câu chuyện ở đây.

Đột nhiên Diệu giơ tay, nói vội như sợ không kịp:

- Báo cáo đồng chí Bí thư và các đồng chí. Có một việc còn lôi thôi hơn, bắt buộc phải xin ý kiến. Chính Giám đốc sở Giao thông Công chính nói với tôi, là phải bồi dưỡng cho quân đồng chí ấy. Rằng cứ thu của học sinh, sinh viên, mỗi cháu một bữa quà sáng là đủ. Đồng chí ấy còn nói đến cả chi tiết này, bảo hội cha mẹ học sinh đứng ra thu, thì không ai kêu ca đâu.

Hùng phản ứng ngay:

- Chúng ta đang xây dựng một nền hành chính sạch, mà lại gợi ý cho các trường làm thế, nhất là đối với các em nhỏ thì còn mặt mũi nào nhìn thiên hạ nữa.

- Nhưng người ta đây nói thế là không thể không có gì đâu.

Hàm, Phó chủ tịch phụ trách khối quản lý kinh doanh và dịch vụ đáp ngay. Diệu cũng thấy thế. Chị nói:

- Họ mới làm xong được hai cụm trường học. Hiện tượng ùn tắc ở cổng trường lúc vào, lúc tan học đỡ hơn, cảnh sát giao thông không còn phải bơi giữa dòng người xe cộ mà phồng mồm thổi còi nữa. Giờ đang triển khai ở cụm thứ ba. Họ mà dềnh dàng với mấy cụm kia là chết tắc. Hôm qua đồng chí ấy lại gọi điện cho tôi, nhắc khéo rồi.

Quả thật, Kiên thấy bí. Anh hỏi Trưởng phòng Kế hoạch Tài chính:

- Anh có cách gì không? Tôi đồng ý với đồng chí Hùng. Nếu chúng ra làm theo gợi ý của họ, thì, một là thà đừng thí điểm nữa, đừng cao giọng, lớn tiếng Lâm Du sẽ thế này, thế kia nữa. Hai là, không ai bịt được miệng hàng nghìn phụ huynh, hàng nghìn học sinh, sinh viên. Chỉ con một người nói ra, báo chí xông vào, tổ lên thì lỗ nẻ nào cho ngần này người chui. Vì vậy, ta kiên quyết không làm. Nhưng lại vẫn phải bồi dưỡng cho họ. Luật chơi nó thế. Anh xem có cách gì giật gấu vá vai không?

Trưởng phòng Kế hoạch Tài chính nhún vai:

- Báo cáo anh, vô kế khả thi ạ!

Kiên quyết định:

- Anh làm dự trù báo cáo Thành phố, với lý do bồi dưỡng làm việc thêm giờ, và thưởng hoàn thành kế hoạch trước thời gian.

- Ngộ nhờ Thành phố không cho thì sao?

Hùng, chỉ Hùng mới có câu hỏi sắc như thế. Kiên cau mày, cắn môi:

- Hãy thế đã. Tình cảnh nào rồi cũng có lối thoát. Hôm nay giao ban, quá mất mười lăm phút. Mời các đồng chí nghỉ.

Tham dự giao ban, các cuộc họp khác và các hoạt động chính của Lâm Du còn có nhóm chuyên viên biệt phải của học viện Hành chính quốc gia, bộ Nội vụ và ban Tổ chức Trung ương. Đã thành lệ, khi các thành phần chính thức cuộc họp đã rời phòng họp, ba người ngồi lại trao đổi:

- Gọn nhẹ và hiệu quả thì rõ rồi…

- Nhưng không đồng bộ cả thành phố là rất khó làm.

- Đúng vậy, đã thành căn bệnh phổ biến. Phải có thuốc đặc trị thì mới làm việc khác được.

- Kênh Tuyên giáo phải được điều chỉnh. Tôi thấy ở đâu cũng thế. "Có em thì chợ cũng đông. Không em thì chợ vẫn đồng mọi phiên".

***

Ngay buổi chiều, Kiên điện hẹn gặp ông Lợi. Sau cái bắt tay, Kiên nói ngay:

- Gì thì gì cũng phải xin lỗi anh về hành vi khiếm nhã của quân tôi hôm trước. Chà là, nó quen làm nhanh gọn rồi mà!

Hôm ấy, mấy trăm con người thấy ông ta tái mặt giận dữ bỏ về thẳng. Về đến phòng làm việc, lập tức gọi điện, trút cơn giận lên đầu Bân. Thiên hạ được bữa đàm tiếu râm ran khắp Thành phố. Thật ra, cái kiểu vỗ tay mời xuống như thế, đã từng diễn ra nhiều lần trong các hội nghị, hoặc đại hội của giới nghệ sĩ. Nhưng ở Thành phố này, trong hệ thống thế chế này thì đây là lần đầu. Dẫu sao, được Kiên xin lỗi thế này cũng hả dạ.

Ông Lợi có vẻ biết điều khi nói chữa thẹn:

- Có thể, tôi cũng phải rút kinh nghiệm. Bây giờ người ta không thích nghe, dù nói hay đến mấy.

Chiều hôm trước, Kiên đùa Hùng bằng một câu kinh người: "Mai tôi đưa cậu ra toà đấy".

Hùng và Kiên lặng lẽ vào ngồi chầu rìa phiên toà quận xử một vụ án dân sự. Không nghe từ đầu, nên hai người không hiểu đầu của tai nheo ra sao. Chỉ thấy vị thẩm phán dõng dạc:

- Bị cáo nghe toà hỏi: bị cáo có quan hệ mờ ám với nhân chứng không?

Thấy bị cáo ngần ngừ, quan toà bồi thêm:

- Bị cáo chỉ trả nời có hay không thôi.

Giời đất, Chánh án mà nói ngọng thì… Hùng quay sang Kiên, đúng lúc Kiên cũng quay sang Hùng. Cả hai cùng khẽ lắc đầu Quan toà giục:

- Toà nhắc lại: Bị cáo có quan hệ mờ ám với nhân chứng không? Bị cáo chỉ trả nời có hay không thôi.

- Thưa toà, không có điều nào trong luật pháp quy định bị cáo chỉ trả lời toà "có hay không", vì thế bị cáo xin trả lời theo sự thật rằng… Bị cáo có quan hệ với nhân chứng, nhưng không có quan hệ mờ ám! Việc kết luận quan hệ của bị cáo với nhân chứng có mờ ám hay không là quyền của toà.

Toà vặn:

- Nếu không có quan hệ mờ ám thì cớ nàm sao, khi chồng nhân chứng đánh nhân chứng, bị cáo nại xông vào đánh chồng nhân chứng?

- Thưa toà. Bị cáo nghe thấy nhân chứng kêu cứu. Một người bình thường, thấy một người bình thường kêu cứu còn phải ra tay, nữa là một người hàng xóm thấy một người phụ nữ kêu cứu, tình làng nghĩa xóm, ắt phải xông sang can chứ ạ!

Quan toà dẩu cái môi vốn đã dầy, càng dầy thêm, móc máy:

- Ngoài tình nàng nghĩa xóm, còn có tình gì khác không? Nhân chứng nại xinh thế kia!

- Thưa toà, bị cáo không có tình ý gì khác ạ.

- Thế sao đánh nhau ghê thế? Đánh nhau đến lỗi chồng nhân chứng phải vào bệnh viện.

- Thưa toà, bị cáo bị đánh đau, hăng lên đánh lại, quá tay thôi ạ?

- Thôi được, nhân chứng nghe toà hỏi: giữa nhân chứng với bị cáo có quan hệ mờ ám không? Chỉ trả nời có hay không thôi. Không nói nằng nhằng!

Nhân chứng ngước đôi mắt đẹp, nhìn bà Chánh án tóc cắt ngắn, đã cứng tuổi, chưa chồng, không lý sự như người tình bàng xóm, nhưng trả lời rất cứng cựa:

- Thưa toà, nhân chứng không có quan hệ mờ ám gì, chỉ có quan hệ hàng xóm láng giềng bình thường thôi ạ.

Hùng nghĩ bụng, nếu tay nghề vững, chỉ cần hỏi cụ thể, chi tiết, ví dụ khi chồng nhân chứng đi vắng, nhà bị mất điện, có nhờ bị cáo sang sửa giúp lần nào không? Chuyện trò những gì… Đằng này, bà thẩm phán lại hỏi một câu đứng tim người nghe:

- Nhân chứng nghe toà hỏi, mà phải trả nời thành thật: giữa bị cáo và chồng nhân chứng, ai khỏe hơn ai?

Không cứ người tham dự phiên toà cúi xuống lắc đầu, bậm môi để khỏi cười thành tiếng, mà đến nhân chứng cũng phải đỏ mặt, cúi đầu, lý nhí:

- Thưa toà… hai người… khỏe như nhau ạ?

Không thể chịu được hơn, Kiên bảo Hùng ngồi nghe tiếp rồi đứng dậy. Lặng lẽ đến. Lặng lè về. Hội đồng thâm phán không ai hay biết. Kiên ghi vào sổ tay mấy cái gạch đầu dòng:

- Trình độ thẩm phán?

- Văn hoá pháp đình?

- Có nên…?

Sau môi cái gạch đầu dòng là một câu hỏi to tướng. Gạch đầu dòng cuối cùng là một câu hỏi trước dấu chấm lửng. Kiên không viết ra vội. Ý nghĩ này chợt đến. Chưa nghĩ kỹ nên chưa định hình… Anh hỏi chuyện Trưởng phòng Tư pháp Quận. Sau hai lần trao đổi, Kiên đều bác bỏ ý kiến phần biện của anh này. Họ e ngại, cách làm mới quá, đến Trung ương cũng chưa dám làm. Kiên thấy ý kiến mình càng được cũng cố. Lý vững lắm. Cuối cùng anh sang làm việc với đài Truyền hình thành phố. Mấy lần tiếp công dân sau đó, Kiên đều tranh thủ hỏi ý kiến khách. Ai cũng ủng hộ đề xuất này.

***

Lần này, đi thành phố Hồ Chí Minh họp, Sán không xách cặp giả da mà làm một chiếc cặp khoá số, hợp kim, màu đen. Đôi giày đen bóng lộn, nện những bước tự phụ đến chiếc xe con, cơ quan đưa ra sân bay. Cái cảm giác vị thế mình cao hơn hôm qua làm anh ta rất vênh vang.

Nhưng vào hội nghị, chả gặp ai quen. Chỉ nghe toàn những tên tuổi nổi tiếng trong giới kiến trúc, xây dựng. Sán lấy tài liệu. Nghe báo cáo, nghe tham luận. Ù tai. Cũng chả ghi chép gì. Anh ta thấy mình lạc lòng, lẻ loi, lơ láo. Chả ai chào hỏi. Chả ai bắt tay, chả ai trò chuyện. Giờ giải lao, người ta tiếp tục tranh luận ngoài hành lang. Người ta vừa bắt tay, vừa vỗ vai, vừa hỏi chuyện nhau. Sán giật mình quay lại. Có hai ông, không biết khoái cái gì, nói oang oang, cười ha hả. Trong suốt cả đợt họp, anh ta không nói câu gì, không bắt tay ai. Đi họp toàn những Giám đốc, nếu cấp Phó thì cũng kỳ cựu, nhắn mặt các hội nghị. Phó mới tò te như Sán, cứ ngơ ngơ như người vùng sâu vùng xa lần đầu ra đường cái quan gặp mấy ông tây bà đầm đi du lịch. Có tập tài liệu mang về là hoàn thành nhiệm vụ rồi.

Các cuộc hội nghị, hội thảo… thường kết hợp một chuyến tham quan, hay dã ngoại gì đó. Chủ nhà hội nghị này mời các đại biểu thăm khu Du lịch Sinh thái Vàm Sát. Không có chương trình riêng nên Sán cũng tham gia.

Phải mất hơn nửa giờ, hai chiếc xe du lịch to đùng mới lách ra khỏi Thành phố, xuống phà qua sông Sài Gòn. Cần Giờ lớn nhất trong năm huyện ngoại thành, chiếm tới một phần ba diện tích Thành phố, trong đó rừng và đất rừng chiếm non nửa diện tích huyện. Đấy là phần đất duy nhất của Thành phố nằm ven biển Đông, dài tới mười bốn cây số…

Khang, chàng thanh niên hướng dẫn viên du lịch giới thiệu như thế. Sán ngồi ghế ngay cạnh chỗ anh ta đứng, hỏi:

- Thế từ đấy, có đường biển ra Vũng Tàu không cháu?

Đấy là câu đầu tiên Sán nói với một người trong chuyến công tác này. Khang thấy có người hỏi thì thích lắm. Anh ta biết, nhiều khi mình nói những điều khách không còn nghe. Khi người ta hỏi gì, nghĩa là người la muốn biết điều ấy.

- Thưa chú… nếu ngồi xuống máy, thì từ bãi biển Cần Giờ này, chỉ nửa giờ là là đổ bộ lên Vũng Tàu rồi. Kia… chú nheo mắt lại một chút sẽ thấy hòn núi Vũng Tàu mờ xa. Nhưng đường thuỷ trực tiếp từ đây đi thì không có. Phải về Sài Gòn.

Lần đầu tiên trong đời, Sán tận mắt thấy bộ rễ lạ lùng của rừng cây ngập mặn. Cây đước, thì từ mực nước biển cao nhất, những rễ to như chiếc đũa nấu, tua tủa, kềnh càng mọc dài ra. Ở vị trí ấy, rễ nó chĩa choãi ra xa, hàng trăm rễ tua tủa bám quanh gốc, choãi ra, cắm vào lòng đất, làm thành một chân đế khổng lồ, nhờ thế cây đứng vững trước sóng biển dữ dội. Nhờ thế nó mới giữ được đất, không cho sóng cuốn đi. Bùn non từ các cửa sông đổ về, được biển bồi lắng, ngày càng đây thêm, chắc lại, thành những vùng đất màu mỡ. Chính nhờ những cánh rừng này mà mỗi năm đất nước thêm hàng ngàn mét vuông lấn mãi ra biển.

Cũng là cây ngập mặn, rễ đước thì hướng địa, nhưng rễ cây ban (bần chua, ban đắng), rễ cây mắm (mắm trắng, mắm đen), lại hướng thiên mới kỳ. Nó cứ ăn ngầm dưới lòng đất, đội bùn, đội nước, mọc lên, lô nhô đủ thứ hình dáng kì lạ như những ông bụt mọc. Còn cây cóc (cóc vàng, cóc đỏ), cây giá thì rễ lại hướng hoành, nghĩa là mọc ngang. Dừa nước thì mọc ngầm dưới nước, lá chĩa thẳng lên trời, tua tủa như rừng gươm giáo…

Đoàn khách dừng lại, ai cũng chăm chú nhìn mặt hồ rộng. Những con cá sầu lừ lừ như chiếc tầu ngầm, chi hở đôi mắt thao láo và hai hàng gai nhọn trên lưng. Từ hai góc hồ, hai con lừ lừ tiến lại. Hai chiếc tầu ngầm sắp đối đầu đây. Khán giả sắp được chứng kiến một trận chiến sống còn. Máu sẽ loang đỏ nước. Còn cách nhau chừng nửa mét, như chợt nhận ra đối thủ, con sấu xám to gần gấp rưỡi con kia, vội đánh đuôi, ngoắt đầu biến mất. Con kia, chính là cá sấu hoa cà rừng Sát, nối tiếng hung dữ. Giờ còn sót lại không nhiều.

Tò mò, Sán hỏi Khang:

- Thế loại cá sấu to đen ở đâu ra?

- Đấy là giống sấu Cuba nhập nội chú ạ.

- Nghe nói, cá sấu hoa cà rừng Sát ăn thịt người ghê lắm phải không?

- Còn phải nói chú à. Gần ba chục năm trước chứ mấy. Một buổi chiều, mệt nhoài người sau một ngày lội bùn trong rừng, mọi người ào xuống đầm tắm. Ngoằng một cái, cùng với tiếng "ùm". "Cá sấu!" Tiếng kêu thất thanh. Mọi người nháo nhào chạy lên bờ. Thiếu một người. Sáng sau chia nhau, bổ đi tìm. Xác người trai viên xấu số, vì nước mặn đã nổi ngay lên. Mất một chân, đến tận háng. Chú bảo có kinh không? Một kế hoạch dùng hai con vịt làm mồi nhử được thực hiện.

Đêm ấy, trăng mờ, nước lớn, lất phất mưa. Đàn sấu bò lên. Mấy con chó dữ đang sủa, câm bặt. Chúng sợ sấu như sợ cọp. Con sấu to nhất nhoài người đến gần hai con vịt đang sợ hãi đập cánh loạn xạ. Người bảo vệ còn trẻ, hốt hoảng chạy, bỏ cả súng. Người kia, nhiều tuổi hơn, lại là tổ trưởng, sợ vãi đái, chỉ kịp siết cả băng AR15 vào miệng con sấu đang há, nhe hai hàm răng lởm chởm, rồi cũng bỏ chạy, tuột cả súng. Cả trại kéo ra xem, buộc dây kéo chiến lợi phẩm về Nông trường bộ.

Một anh được phân công đi tìm người mổ sấu thuê. Phải có nghề mới biết mổ moi, để vẫn lấy được thịt, nhưng giữ được bộ da đem nhồi. Mọi người hò nhau nắn cái đuôi cho thẳng. Lấy thước dây ra đo. Gần năm mét chú à. Thịt sấu trắng như thịt gà, được chia về các đội. Có ai chợt kêu lên:

- Mật nó đâu hả mày? "Tui không thấy"". Khám người?" "Thì mấy chú khám đi". Không thấy. "Chắc nó bị bắn, sợ mất mật rồi!" Đành chịu. Trả cái thằng mổ thuê hơn trăm ngàn tiền công cho về.

Hôm ấy, cả nông trường được bữa thịt sấu: xào xáo, nấu cháo, băm viên, ăn uống xì xụp. Cơm no, rượu say. Nhiều anh đã ngáy như sấm. Bỗng có tiếng nhốn nháo, ồn ào. "Cái gì thế chúng mày? Mấy ông còn tỉnh rượu, chạy ra. "Chui cha, thật không? "Chú ra mà coi tận mắt xem!" Thì ra bọn trẻ con khui cuống ruột, dạ dày bùng nhùng con sấu ra nghịch. Thấy lòi ra mấy khúc xương vẫn còn lằng nhằng gân cốt người trại viên xấu số. Nhiều người sợ quá, nôn mửa đầy nhà.

- Các chú nghe nữa không?

- Cháu cứ kể đi.

- Lại nói cái mật con sấu. Mấy cha vẫn tức thằng mổ sấu. Cho người sang làng nó trinh sát, mới hay bí mật nhà nghề của thằng lưu manh: con dao làm thịt rỗng chuôi, tháo lắp dễ dàng. Thảo nào! Cái mật ấy bán được cả cây vàng. Còn bộ da sấu, bên Sở thú mua nhồi bông, cũng được bộn tiền. Sau này còn trưng bầy trong công viên Đầm Sen mãi.

Nhưng từ đấy, đàn sấu rắp tâm trả thù chú ạ. Có đêm, nó kéo cả đàn về bò ngổn ngang trên bãi, chỗ con nọ bị bắn, quần thảo nát hết hoa màu. Đường về trại có một cây cầu khỉ. Một đêm, có anh về khuya. Một con sấu to rình dưới nước. Cái đuôi cứng như chuỳ sắt, quật một nhát thật mạnh vào chân cầu, làm anh này rơi xuống. Phúc tổ cho anh ta, cây súng quàng ngang lưng, mắc vào cây gỗ nằm ngang và hai cây gỗ bắt chéo làm chân cầu, treo anh ta lơ lửng nên không thành mồi cho nó. Con sấu tức giận, quẫy đuôi ùm ùm. Nước bắn lên ướt hết người anh ta. Mà không thế, mồ hôi túa ra cũng đủ ướt rồi. Rừng Sát còn lắm chuyện người đi săn sấu bị nó trả thù, rợn người mấy chú à!

- Này cháu có nhắc đến trại viên, lại nói đến nông trường là thế nào?

- Trại là trại giáo dục lao động, tập trung thanh niên thành phố bị cưỡng bức lao động cải tạo, cũng trong rừng. Còn nông trường thì trồng rừng, sản xuất.

- Chú nghe nói, đặc công rừng Sát cũng bị lũ sấu rừng Sát tấn công, phải không?

Thì vậy mấy chú. Lũ cá sấu hoa cà, đã ăn thịt người rồi thì nghiện. Nghiện thì hung dữ lắm. Lúc đầu, bộ đội đặc công nước rừng Sát, thâm nhập qua đường này vào Càng Sài Gòn đánh tầu Mỹ. Chưa có kinh nghiệm nên bị nó ngoạm, dìm chết, ăn thịt. Sau bà con mách, chỉ cần lặn xuống là nó chịu. Ở dưới nước, cá sấu không mở miệng đớp mồi được.

Chỉ mình Sán hỏi chuyện Khang. Những người khác cứ thế nghe kể chuyện hai chú cháu. Rừng ngập mặn này do người dân thành phố và những thanh niên chỉ biết cày đường nhựa trồng nên. Trước đồng khởi (1960), còn là rừng ngập mặn nguyên sinh. Để chặn đường thâm nhập của đặc công ta, giặc ném bom phát quang, tiếng chỉ là làm trụi lá cây, nhưng thật ra, nó diệt tất cả động vật, thực vật trong vùng.

Những lần đi nghỉ mát ở vùng biển, ngày gia đình còn là tổ ấm, Sán hay mua cua về. Khi thì được cua thịt, cả nhà tấm tắc khen. Khi thì toàn của nước. Phí tiền. Đoàn khách hôm nay được mời… câu cua. Sán không câu, nhưng tò mò hỏi chuyện về cua để rút kinh nghiệm, tuy, có thể chả bao giờ anh ta mua về làm quà nữa!

- Cháu phân biệt cho chú cua thịt và cua nước, để khỏi bị lừa. Với chú, cua nào cũng như của nào.

Chưa trả lời ngay, Khang hỏi lại:

- Thế chú có phân biệt được của đực và của cái không đã?

- Ơ cái thằng, mày coi thường tao thế?

- Không dám đâu chú. Con hỏi thế bởi, chắc chú chỉ có thể phân biệt được cua đực, cua cái lúc trưởng thành thôi. Lúc ấy con đực trông như mặc silíp. Con cái có cái yếm sồi to tướng, ai chả nhận ra. Nhưng lúc nó bé, nhất định là chú chịu. Sao chịu á? Vì lúc đó nó là loài lưỡng tính. Sau đó mới phân rõ giới tính.

- Ồ, thế à? Lần đầu tiên trong đời chú nghe!

- Lúc nó còn nhỏ, người ta gọi nó là cua nhèm, như ta gọi trẻ con là nhi, nhí ấy chú. Lớn lên gọi là cua y. Nó phải lột vỏ để lớn dần lên chú à! Sau lần lột thứ nhất gọi là cua nhất y, lần thứ hai là nhị y. Sau bốn lần lột thì thành cua kềnh. Đứng tuổi. Không thể lột vỏ được nữa. Đến lúc thành cua rủ thì đã gần đất xa trời rồi.

Càng nghe càng thú vị. Nhiều người bắt đầu chăm chú nghe chuyện. Sán thắc mắc:

- Nhưng cái vỏ kitin cứng như áo giáp xe bọc thép thế, nó lột bằng cách nào. Lúc luộc ăn, mình phải dùng kẹp bóp thật lực mới vỡ vỏ cơ mà.

- Chú à, loài vật nào cũng có cách riêng của mình để sinh tồn và duy trì nòi giống chứ. Sắp đến kỳ lột vỏ, nó tự tiết ra một chất gì đó, phải hỏi các nhà cua học mới biết chính xác được Chất ấy làm cho vỏ cứng mềm đi, mỏng đi, như tấm áo sơ mi mỏng, chỉ cần nó bò đến cạnh một vật gì nó, cọ mình vào đó là đủ rách bộ xiêm y móng manh. Hoặc nó lấy chính càng của mình cấu rách ra cũng được. Cua lột gọi là của cốm. Nó lột xác để bước sang một chu kỳ sinh học mới.

Chỉ sau với giờ lột, nó đã có cái vỏ trắng đục như tờ giấy can ấy chú. Lúc ấy người ta gọi chúng là cua na. Với thời gian, vỏ ấy cứng dấn lên… Chú biết không. Bây giờ, con người khôn ngoan đã biết nuôi của thịt, rồi bắt nó lột vỏ thành của cốm cho mình chiên bơ, ngon hết ý chú ơi! Làm thế nào á? Chú hứa không truyền nghề cho ai nhá. Đơn giản, chỉ cần vặt một càng nó đi, vặt càng nhỏ thôi, để kích thích sinh trưởng!

- Này, cháu không phổ biến cho chú cách chọn cua nước, cua thịt à?

- Chú trả lời đúng câu này thì con sẽ nói.

- Câu gì?

- Người hiền hay dữ không phân biệt là nữ hay nam. Đúng không ạ? Thế còn cua? Cua đực và cua cái, con nào dữ?

- Con nào lớn thì càng nó to, tất nhiên nó cắp đau hơn con càng nhỏ. Có phân biệt đực cái gì đâu.

Khang cười cười. Rõ ràng là cười dọn đường cho điều sắp nói ra:

- Con xin lỗi mấy cô. Với loài cua thì, giống cái ác cực kỳ, đểu cực kỳ, dã man cực kỳ đấy ạ…

- Cháu chỉ xạo!

Xạo đâu mà xạo. Cứ để con kể các cô chú xem có nghe được không nhá.

- Cua cũng như người. Thấy trăng sáng là tung tăng rủ bạn tình đi chơi. Mà đã đi chơi là dan díu, là tình tang… Cho nên những ngày trăng sáng, chúng rất gầy, cứ tóp đi thôi. Chớ có ăn của khoảng thời gian ấy. Các chú, các cô có biết câu này không: "Ngày rằm tháng bảy đi chùa/ Cua thầm, cua khẩn cho cua mọc đầu". Còn điều này nữa, hơi ***, nếu các chú các cô không ngại thì con mới nói.

Sán ra cái điều người lớn:

- Này, mày có vợ chưa mà dám tinh vi với chúng tao. Nói đi xem nào!

Sán thích chàng thanh niên này quá, nên mới mày tao thế.

- Con sắp có vợ. Chú nói thế thì con mới nói. Con có đọc thấy trong một cuốn tiểu thuyết, khi luận về tính nhân bản của con người trong sinh hoạt tình dục, ông nhà văn đưa ra nhận xét: khác tất cả các loại động vật trên hành tinh này, con người làm tình với nhau, không phải chỉ là để duy trì nòi giống, mà còn là một cách thể hiện cao nhất tình cảm và văn hoá của mình…

- Thế thì sao? Ông nhà văn ấy nói đúng quá rồi còn gì?

Khang cãi:

- Nhưng, con cam đoan với chú là, ông ấy hoàn toàn sai, khi nói rằng: chỉ có con người khi làm tình là úp mặt vào nhau, để mặt nhìn mặt càng thêm tươi mà chú. Còn tất cả các giống khác đều phủ lên nhau nên không bao giờ nhìn thấy mặt nhau lúc làm tình.

- Mày nói thế có nghĩa là có một loại động vật nào đó cũng úp mặt vào nhau khi làm chuyện ấy. Đúng không? Con gì? Nói đi!

- Con cua. Thì ta đang nói chuyện cua mà!

- Thật không?

- Sao không thật? Chắc chắn cái ông nhà văn ấy chưa bao giờ đi soi của biến vào những đêm trăng sáng. Chú có muốn kiểm chứng thì… bẩy tám hôm nữa về đây với con. Trong muôn loài cả, chỉ duy nhất anh cá mập hung dữ cũng có lối làm tình như cua, các cô các chú à. Còn một điều kỳ quặc nữa, này con nói rồi. Cua cái ác cực kỳ, đểu cực kỳ, dã man cực kỳ nhá. Các chú, các cô có biết không, lúc của cái lột vỏ thì của đực đứng cạnh canh chừng, sẵn sàng giơ đôi càng to đùng ra nghiến chết, kẹp chết kẻ thù, bảo vệ bạn tình còn bấy bớt. Nhưng đến lúc của đực lột thì hỡi ôi, cua cái gọi bạn tình đến ngấu nghiến nhai… chồng!

Mọi người nói cười, trao đổi, phản bác, thừa nhận. Chờ cho mọi người yên lặng trở lại, Khang tiếp tục kể:

- Không biết còn những con vật nào khi yêu nhau cũng úp bụng vào nhau không? Nhưng con biết, có một con vật mà cánh đàn ông, nhất là các chú phải phục nó sát đất vì khả năng làm tình của nó.

- Con gì mà mày vòng vo lâu thế?

- Thì các chú cứ từ từ đã. Những con sống dưới nước thường bơi ngang. Chỉ riêng con này bơi đứng. Và làm tình cùng trong tư thế bơi đứng mới kỳ. Hai con bơi lại gần nhau, nhìn nhau đắm đuối, nếu thích thì cùng ươn bụng ra, sáp vô, nghĩa là cũng mặt nhìn mặt như… người.

- Này, bốc phét vừa thôi! - Một người chêm vào. Nó quay lại chỗ người vừa nói, không hề tỏ ra phật ý:

- Con đảm bảo chính xác 100%. Nếu không… cho chú chặt đầu con. Cả hai đầu chứ không phải một.

Ông khách không nhận ra ý rất tục của nó nên hỏi lại:

- Mày nói… hai đầu là thế nào?

Khang cười khoái chí. Nhiều người hiểu ra cười rú. Sán cố làm ra vẻ nghiêm trang xẵng giọng:

- Cái thằng, tếu vừa vừa thôi. Mày nói xem, còn con gì nữa cũng "làm" như con cua?

Được thể, Khang càng nhấn nha. Không biết đấy có phải là thủ thuật trò chuyện của một tay hướng dẫn viên du lịch có hạng không. Nó vẫn tiếp tục dền dứ:

- Cái con bơi đứng, làm tình đứng lại đặc biệt hơn nữa. Nó mang bầu cho con cái. Đến kì sinh nở, mỗi lần rặn đẻ lại phun ra mươi con, lập tức tung tăng bơi lội mới tài.

Đến lượt Sán cũng không tin:

- Bốc phét hết chỗ nói. Nó là con gì, nói mau!

Mặt Khang giãn ra, hể há:

- Con cá ngựa chú à!

Mọi người bán tín bán nghi, nhưng không một ai dám bác nó. Mặt tươi tỉnh, rõ là người thắng cuộc, nó cười:

- Sắp chia tay các cô chú rồi. Con nói nốt chuyện của để giải đáp câu hỏi của chú Sán:

- Cua rừng Sát mắc gặp đôi cua biển nơi khác. Cua rừng Sát mầu đen nhánh. Cua biển xanh ánh nước biển. Mấy ngàn cây số bờ biển nước ta, chỉ có ba vùng có của ngon nhất là Cần Giờ, Cần Giuộc và Nam Định ngoài Bắc. Còn để phân biệt cua thịt và của nước, chỉ cần xem khớp khuỷu càng nó. Đục là cua thịt, trong là cua nước. Còn của gạch á? Chú coi, con xin lỗi, chú vạch nắp yếm nó ra, có gạch không biết ngay". Cháu lỡ mồm nên các chú cười, các chú đừng có nhìn vào cái tam giác người bán khoét mổ trên mai chúng. Không phải cái tam giác ấy đỏ là có gạch đâu. Các chú đừng cười, kẻo các cô mắng con ám chỉ. Có khi chỉ là gạch rơm thôi.

Đã đến lúc chia tay. Sán bắt tay Khang rất chặt. Hai chú cháu trao đổi danh thiếp cho nhau. Khác hẳn lúc đi, trên đường về thành phố, mấy tay xung quanh mới hỏi chuyện Sán.

Chiều ngày cuối cùng, hội nghị bế mạc sớm. Lang thang ra phố, trong một tâm trạng vui vui, sau chuyến đi thú vị, Sán tạt vào một hàng giải khát. Đến quầy bar, anh ta ngồi lên chiếc ghế cao lênh khênh. Cô chủ quản mặc váy áo hai dây. Dây là dải ni lông trong, lẫn với mầu da trắng ngần, thành thử trông như không có. Sán có cảm tưởng cái áo lúc nào cũng sắp tụt xuống. Cái hõm giữa hai bầu vú căng mẩy, sâu hun hút. Sán nhìn hơi lâu chỗ ấy, rồi mới nhìn gương mặt cô gái bán hàng. Xinh nhỉ. Trông hơi quen quen. Anh ta hỏi một câu cốt xem người Bắc hay Nam. Giọng Bắc. Nhẹ nhàng. Thánh thót là khác. Sán cố lục trí nhớ xem đã gặp cô ta ở đâu nhỉ?

Bao cô gái đã qua tay anh ta. Chẳng lẽ là cô gái này? Chả thể nhớ một ai. Ái dà dà… Đúng rồi!… Sán úp tay nọ lên tay kia, đặt trên mặt bàn cố tình để ba vết trắng mờ trên mu bàn tay phải lên trên, nhìn sâu vào mắt cô gái. Cô ta cũng nhìn khách như dò hỏi… Anh ta đưa cô chiếc các:

- Cô đã gặp ai có cái tên này chưa?

Cô gái đón lấy tấm các, mắt sáng lên, mừng rỡ:

- Anh Sán à? Chỉ có anh đưa các cho em thôi. Quên làm sao được, chỉ không nhận ra ngay thôi.

"Cô quay vào trong, gọi người ra thay mình, đi vòng ra ngoài quầy, cầm tay Sán kéo đi. Chọn góc khuất nhất trong số các bàn giải khát, ấn anh ta ngồi xuống. Mình ngồi đối diện.

Xúc động thực sự:

- Thế là lại gặp anh. Trông chẳng khác tí nào. Có vẻ già dặn hơn, chững chạc hơn. Phó giám đốc Sở rồi có khác.

Sán cũng cảm động. Đã một lần chung đụng xác thịt, trong một đêm oái oăm - Cái lần bị công an ập vào ở khách sạn Bàn tay vàng ấy. Sán đưa tay phải cho cô gái cầm.

- Mấy vết răng em vẫn còn đây.

Cô gái âu yếm xoa nhẹ mu bàn tay ấy…

- Kỷ niệm không thể nào quên anh nhỉ. Thế là trong không biết bao nhiêu người đàn ông đã qua tay em, hoá ra chỉ nhớ mỗi anh thôi…

- Em kể đi. Từ bấy làm những gì…

Cô gái cười tự tin. Không một chút mặc cảm quá khứ:

- Để tiết kiệm cho số vốn tích cóp được, em đi tầu vào đây. Phụ quán giải khát… và bây giờ, làm chủ quản này. Em có chồng và một đứa con gái kháu khỉnh. Chồng em người Bắc. Anh ấy làm ở Công ty vận tải hành khách, lái xe buýt.

Sán mừng cho cô gái. Đi xa, gặp người quen, vui lắm.

Trong cả chuyến đi, đây là người thứ hai anh ta trò chuyện. Lại cởi mở, chân tình thế này.

- Em này…

Cô gái một lần nữa lại cầm tay Sán, nâng lên, dịu dàng:

- Anh gọi em là Lệ Thuỷ. Cái tên ngày ấy phải giấu biệt, để đội tên giả là Loan 09, mà anh đòi xem tên trên chứng minh thư, em giấu bằng được, nên mới có vết cắn này anh nhỉ? Cái tên cha sinh mẹ đẻ ấy, bây giờ em trưng công khai, thành tên quán em đây.

- Thuỷ cho anh cốc nước…

- Chết thôi, em vô ý quá. Tại mừng quá đấy mà. Anh dùng cả phê hay nước hoa quả.

- Cho anh nước dừa.

- Dù có sống trăm tuổi, nghìn tuổi, hễ đến quán em, anh cứ dùng miễn phí bất cứ thứ nước giải khát nào em có. Anh mãi là ân nhân của em mà!

Sán cầm tay Lệ Thuỷ. Từ lúc nhận ra người quen cũ, anh ta không nhìn vào hõm ngực giữa hai bầu vú nữa. Bây giờ, Sán nhìn sâu vào mắt cô:

- Anh chúc mừng em đã vượt qua được bước khó khăn nhất đời mình. Bao giờ vào đấy, anh cũng sẽ ghé thăm em - Sán đặt vào tay cô tờ một trăm ngàn - Em mua chút quà gì đó cho cháu nhé. Tên cháu là gì? Thế à? Thanh Thuỷ cung là nước, mẹ là nước mắt, con là nước trong veo. Chắc xinh giống mẹ.

- Cảm ơn anh, cháu giống em lắm. Nhưng chắc chắn cuộc đời sẽ không có đận khổ nhục như em.

Sán đứng dậy:

- Anh phải về rồi.

Thuỷ cũng đứng dậy. Cô hơi đồ người về phía trước, khẽ nghiêng đầu chìa má ra. Sán choàng tay ôm lấy đầu cô, áp má mình vào má cô. Bên này rồi bên kia. Ba lần như thế.

[ngudoc]

Chương 19

Ông Hoè gọi điện xuống phòng Đại, báo lên có việc.

Hớn hở đưa tờ Thời luận ra, mặt ông vênh lên:

- Bõ công tôi ngồi đọc báo cả ngày cho anh!

Đại đón tờ báo trong tay bố. Dập vào mắt anh là hàng chữ được đánh dấu màu xanh lá mạ: Vì sao tai nạn giao thông tăng lên? Tác giả đưa ra một loạt số liệu thống kê của cục Quản lý Đường bộ, Đường sắt. Theo đó, số vụ tai nạn giao thông tháng này tăng hơn tháng trước; năm sau tăng hơn năm trước. Tăng cả về số vụ tai nạn và số người chết, bị thương. Tháng An toàn giao thông là tháng có số vụ tai nạn cao hơn cả, nhất là tai nạn nghiêm trọng. Tác giả đưa ra một hệ thống nguyên nhân. Đường sá không đáp ứng được nhu cầu xe đi lại. Số lượng xe tăng vọt, đặc biệt là xe tư nhân. Ý thức của lái xe kém. Phương tiện giao thông cũ kỹ, quá đát hoặc không an toàn vẫn chạy thoải mái. Nghĩa là các trung tâm đăng kiểm không làm hết trách nhiệm của mình.

Đại trả bố tờ báo:

- Con chưa nhận ra điều gì làm Ngài cố vấn kể công với Tổng giám đốc?

- Ăn nhau là ở cái đoạn phân tích thông tin đấy ông con Tổng giám đốc ạ. Bây giờ cũng thế. Ngày xưa cũng vậy. Chỉ cần lọc ra từ báo chí công khai của đối phương mà phát xít Đức có một đống thông tin vô cùng quý giá về hồng quân Liên Xô, khiến cho Bộ chỉ huy tối cao Kremlin phải phát hoảng. Đây nhé. Khi các Trung tâm đăng kiểm xe của Nhà nước không làm xuể, thì sao nào? Xu hướng tất yếu sẽ là xã hội hoá. Nghĩa là các tổ chức tư nhân có thể nhảy vào được. Bố tính, anh nên nghĩ dần về chuyện này đi là vừa.

Ngay hôm sau, Đại tự lái xe đi kiểm tra định kỳ. Anh quan sát toàn cảnh Trung tâm đăng kiểm này. Xem xe ra vào, thời gian khám xe, hỏi chuyện cánh lái xe, xem họ bị khám thế nào. Cũng cách làm ăn ra sao. Vì số xe đến khám rất đông, nên phải xếp hàng. Tay nào muốn chen hàng phải kẹp tiền vào hồ sơ đưa vào. Tiền còn giải quyết được nhiều việc nữa. Ví dụ, một chiếc lốp, lẽ ra không được phép chạy nữa, xe vẫn được đóng dấu lưu hành. Tất nhiên, chạy thêm ít ngày nữa cũng phải thay. Nhưng bây giờ phải đánh xe về, mua lốp mới, thay xong mới quay lại xếp hàng thì rách việc quá. Đút tiền để được đóng dấu, không hơn à? Nhiều xe cũ, sau khi kiểm tra, chỉ được lưu hành nửa năm, nhưng tiền vào thì thời hạn lưu hành được một năm, v.v… và v.v…

Đại cho người đặt hàng một công ty, chuyên cung cấp thông tin theo yêu cầu của khách hàng về hoạt động đăng kiểm. Có thể, còn phải vào trường đại học Giao thông Vận tái tham khảo ý kiến mới được. Nếu bây giờ xây dựng một Trung tâm đăng kiểm thì còn những gì. Địa điểm, hẳn là phải rộng rồi, bao nhiêu, mấy ngàn mét vuông là vừa. Địa điểm của mình phải không gần "thằng" khác quá. Phải anh hùng nhất khoảnh, buộc các xe phải chạy về chỗ mình. Nào nhà cửa, nào thiết bị, nào người, nào vốn. Cái khó không phải là vốn. Không có thì vay. Khó như chính là biết chiếm dụng vốn của "thằng" khác để hoạt động sinh lợi cho mình. Mà không biết, một trung tâm đăng kiểm hiện đại ở các nước phát triển, mặt mũi nó ra sao, dây chuyền thiết bị thế nào. Giá bao nhiêu. Dây chuyền của "thằng" nào tiên tiến nhất?

Bao nhiêu câu hỏi đặt ra. Đại mang vấn đề ra bàn với các cộng sự. Mỗi người một mảng công việc. Họ bị gắn vào đó, không thoát li được để cùng nghĩ với anh. Ông Hoè không có khả năng tham gia vào những việc cụ thể thế này. Nhưng ông có cái đầu tỉnh táo của một nhà tham mưu.

Hôm hai bố con đến sở Kế hoạch Đầu tư xin đăng ký thêm ngành kinh doanh, Đại cứ đăm đăm. Quả thật anh thấy bí. Ông Hoè lên tiếng:

- Cái lúng túng của con bây giờ là hậu quả của một sai lầm - ông ngừng lại -Sai lầm của con, là khuyết điểm của bố. Bố đã không chỉ ra cho con thấy rằng phải chú ý đến chiến lược con người. Con đang thiếu người trợ lực. Nói xa hơn, con cũng chưa tính đến lớp người kế cận, càng chưa tính đến người kế nhiệm tin cậy, chắc chắn. Đã lúc nào con nghĩ tới thằng Cường chưa. Nó có thể làm gì? Làm ăn ở nước ngoài có cái hay nhưng hay nhất vẫn là làm giàu được trên quê hương đất nước mình. Đầu tư ra nước ngoài cũng là một hướng, nhưng chỉ nên làm khi ta hết cơ hội làm ăn trong nước, khi đủ vốn và đủ sừng mỏ để gõ nhau với những công ty xuyên quốc gia, đã có cả trăm năm tích luỹ tư bản và kinh nghiệm, thủ đoạn và bẩn lĩnh. Con nên nhớ điều này. Toàn bộ đời sống xã hội của họ đều đã được Luật hoá. Người Việt Nam mình quen duy tình, chứ không duy lý như họ: Ta còn là nước đang phát triển ở trình độ thấp, đặc biệt là phông pháp lý còn hạn chế. Bố nghĩ, nên có những bước đi phù hợp. Với năng lực và hoàn cảnh của mình, con tập trung đầu tư trong nước là phù hợp.

Trong cuộc họp sau, Đại đưa vấn đề ra bàn trong ban lãnh đạo. Anh nhấn mạnh đến việc mở rộng quy mô hoạt động. Sự thiếu hụt cán bộ có năng lực đe đảm trách những công việc rất có triển vọng sắp đến.

Hai ngày sau, trên ba tờ báo lớn ở Thanh Hoa, đăng nhu cầu tuyến dụng của Sao Việt các ngành kinh tế đối ngoại, kỹ thuật máy tính, luật và cơ khí ô tô. Riêng cơ khí ô tô cần hơn chục người. Ưu tiên những người đã có từ hai đến ba năm kinh nghiệm làm việc. Nếu là sinh viên mới tốt nghiệp thì ưu tiên nhận loại giỏi.

Đại ngồi trước mặt một thanh niên, tóc cắt cao. Sự căng thẳng, hồi hộp vẫn không che lấp nét cứng cỏi, tự tin trên gương mặt thông minh của anh ta.

- Đồng chí tên gì?

- Thưa chú, cháu tên là Phạm Việt Chương ạ. Nhưng cháu không phải là đảng viên đâu ạ!

- Thế anh không có chí cùng tôi làm giầu à?

- Dạ, nếu cùng chí hướng ấy thì cháu xin được làm đồng chí của chú ạ!

- Quê?

- Cháu ở tỉnh H ạ!

- Sao quê anh nhiều vụ bê bối thế?

- Thưa chú, một số đảng viên có chức quyền làm bậy thôi ạ!

- Mấy vụ lộn xộn ở khu công nghiệp chả là quần chúng nhân dân là gì?

- Thưa chú, đấy là những đám đông. Mà ai tham gia đám đông đều khó lòng giữ được khả năng suy nghĩ, suy luận của riêng mình. Lúc ấy, họ chỉ còn cảm nhận bằng không khí hừng hực, bằng liên kết các ý tưởng thôi ạ. Họ thất thường, manh động, rất khó kiểm soát được mình. Quyết định hành xử của họ là ở những người cầm đầu, những người nấp sau lưng họ ạ.

- Nếu được làm giám đốc công ty, anh sẽ làm gì?

- Thưa… chú cho cháu khất trả lời câu hỏi này. Nếu được nhận vào làm việc, sau từ hai đến ba năm cháu dám trả lời ạ!

***

Ông cụ quả thật sáng suốt.

Đợi vợ con ngủ, Đại lên phòng làm việc, đóng chặt cửa. Anh không viết thư điện tử mà điện thoại trực tiếp cho con trai.

Bên ấy, Cường cùng mấy sinh viên Việt Nam góp vốn lập một xưởng sản xuất bảnh đa nem. Bánh đa nem xưa nay, vẫn phải tráng thủ công từng cái một, đem phơi khô, đóng gói. Vì thế nó hình tròn, độ dày mỏng phụ thuộc vào muôi múc bột nước và động tác dùng chính cái muôi làm bằng sọ dừa, xoa cho bột dàn đều khắp mặt vải căng trên noi nước sôi. Nước sôi cũng phải có giới hạn. Vẫn là 100 độ đấy, nhưng nếu lửa to quá, hơi nước bốc mạnh làm lá bánh phồng lên vờ ra. Lửa không đủ, chỉ sôi lom rom, bánh không đủ chín.

Không biết từ đâu, bằng cách nào, Cường nghĩ ra, hay học lỏm cách làm bán thủ công này: dùng những tấm phim chụp X quang thải loại, ngâm nước vôi trong cho sạch thuốc phim, cắt theo hình vuông cho vừa bằng một lá nem. Bột nước gạo xay bằng máy, đặt trong một thùng to, nhúng từng chiếc phim vào thùng bột. Bột nước bám vào hai mặt phim.

Treo tấm phim đó lên dây, căng trong buồng hấp. Đậy nắp lại Mấy phút sau mở ra. Chín hàng loạt. Bóc ra, đưa vào buồng sấy. Cách làm này nhanh, nhiều, bánh mỏng đều, lại vuông, đóng gói xếp vào thùng vận chuyển gọn, thuận tiện hơn hẳn loại bánh cũ.

Mới đầu làm không kịp bán. Không chỉ dân Việt Nam thích, mà dân nước này cũng mê món nem rán Việt. Đã có hai nhà hàng Việt chuyên bán món này. Nem rán Việt, đánh bạt cả xúc xích nổi tiếng nước sở tại. Bởi nó có nhiều thứ, rau (giá, hành, xu hào) hoặc củ đậu, mộc nhĩ chứ không chỉ có thịt, ăn không ngán. Nhất là cái thứ nước chấm vừa mặn vừa chua, vừa ngọt, vừa cay.

Khách thích vị cay hăng hăng của tỏi thì bỏ tỏi giã nhỏ vào, thích vị cay xé lưỡi của ớt thì cho ớt vào, thích vị cay thơm nồng ấm của hạt tiêu thì cho hạt tiêu vào. Nhiều người bỏ cả tỏi, đt, hạt tiêu vào. Họ không ăn xà lách sống kèm nem rán, nhưng họ rất thích rau húng, rau mùi. Họ cũng không ngồi lại, chấm nem vào bát nước chấm, mà yêu cầu nhà hàng nhúng nhanh từng chiếc nem vào nước chấm, cho vào túi nhựa cầm tay, vừa đi vừa ăn.

Chả biết làm sao, lại nảy nòi ra một xưởng làm bánh đa nem nữa. Rồi đường hàng không trực tiếp giữa hai nước thiết lập. Không chỉ bánh đa nem, mà rau thơm, rau mùi, mùi tây, bắp cải Đà Lạt cũng chở sang đây. Thịt bò, thịt cừu chở ngược lại Mấy ông chủ, chưa làm chủ bao giờ, không kiểm soát được số lượng hàng làm ra. Mới đầu lãi to, sau chỉ lãi tí chút, đủ nuôi quân, tích luỹ chả được bao nhiêu.

Đại bảo con, thế vẫn là làm ăn nhỏ, tủn mủn, bán thủ công. Tình hình trong nước thay đổi nhanh lắm. Các nước đang ồ ạt đầu tư vào. Gia nhập WTO đến nơi rồi. Con nhượng lại phần của mình, cho anh bạn học năm thứ hai ấy. Nó không mua lại thì tặng luôn cho đẹp. Tốt nghiệp xong, về ngay với bố. Bố rất cần một người có trình độ, tin cậy trợ lực.

Thời gian đầu, Cường cũng ăn chơi nhảy múa ra trò, nhưng thấy nhiều bạn bè chí thú học hành, làm ăn, đâm ra nghĩ ngợi. Được hai người bạn nghèo rủ làm chung, thế là xoay xở vừa học vừa làm bánh đa nem. Nếu về? Chỉ có một điều cấn cái. Ấy là việc gặp lại Kiều Linh. Biết làm thế nào? Ông trời sắp đặt thế, chứ ai mưu mô tính toán gì mà trách.

Nghĩ thế, Cường cũng thấy yên lòng.

Nói chuyện với con xong, Đại còn ngồi lại rất lâu. Anh không nghi ngờ gì tình cảm vợ, cũng chẳng nghi ngờ gì tình cảm con trai. Vợ anh đến với anh chân tình, thành thật. Đại yêu vợ một cách giản đơn nhưng thực lòng. Anh không có cái tinh tế của một người đàn ông từng trải và học nhiều. Mọi suy nghĩ của anh đều mạch lạc như mệnh lệnh quân sự, không màu mè khách sáo.

Một đêm như nhiều đêm khác, Đại lên phòng làm việc đọc sách quản trị kinh doanh, cuốn "Nghề tổng giám đốc".

Hôm nay, tự nhiên thấy cuốn "Khám phá nguồn cảm xúc bản thân" để ngay ngắn trên bàn làm việc. Anh lật giở mấy trang.

Quái lạ, sao ngủ với nhau mà cũng phải viết thành sách thì kỳ cục hết chỗ nói. Tò mò, Đại giở mục lục ra, mấy chục chương, mỗi chương là một vấn đề. Xem hết chương này đến chương khác. Chết thật, cái việc làm tình mà cũng lắm chuyện thế này sao. Hoá ra mình làm sai sách cả. Mình chỉ biết việc mình. Cứ nghĩ mình xong việc thì việc vợ cũng xong. Lại có một chương nhan đề "khẩu giao". Người dịch chú thích vì không phù hợp với phong cách Á Đông nên không dịch. Ra thế. Đại lờ mờ hiểu ra.

Thì cũng có lần nghe cánh đàn ông nói loáng thoáng, nhưng anh không để ý. Những lần đi với ca-ve, Đại cũng vẫn chỉ đơn giản "đánh nhanh thắng nhanh", nên anh mù tịt mọi chuyện. Điều kì quặc là, khi học những kiến thức về chuyện ấy, anh thấy người rạo rực, thèm muốn. Anh xuống phòng ngủ. Linh đã ngủ ngon. Chiếc váy ngủ màu tôm nôn đã ngắn, lại còn hếch lên. Đại khẽ vén lên, làm vợ cựa mình thức giấc.

Đại nằm xuống ôm chặt vợ. Cứ chỉ xa xỉ ấy làm Linh tỉnh ngay. Cô cười tham.

- Em kiếm sách ấy ở đâu đấy?

- Ở hiệu sách chứ ở đâu. Cả một giá, toàn loại sách này thôi. Em chọn một cuốn. Anh nên đọc.

- Đọc qua rồi. Hoá ra, anh là thằng vô văn hoá tình dục em ạ.

Linh cười khúc khích:

- Thế bấy giờ có văn hoá chưa?

- Tương đối, tương đối!

Ngay màn khởi động tuyệt vời của chồng, Linh đã phải rên lên. Đến khi "hoà nhập", cô thấy mình tan chảy ra

Đã đời!

Đây là lần đầu tiên chồng Linh làm được một trận "kịch chiến". Lần đầu tiên Linh "thắng lợi giòn giã". Lần đầu tiên Linh thu được "chiến lợi phẩm".

Mà lạ cái, không thấy chồng bắt gãi lưng mới kỳ.

Vợ chồng Linh tuổi tác cách xa, không có cái bình đẳng bè bạn, bằng vai phải lứa. Không có những câu cợt nhả của những đôi bạn tình. Không đùa cợt, nghịch ngợm, không chọc ghẹo, trêu chòng. Vì thế, bấy nay Linh cứ âm thầm chịu đựng. Có lần, một chị cùng công ty hỏi Linh một câu táo tợn:

- Tổng giám đốc lãnh đạo thì giỏi rồi, anh chị em phục lăn. Nhưng có khi, trên "sân vận động hàng chiếu" lại kém cỏi chừa biết chừng". Linh đỏ mặt. Chị ta liền tấn công: "Chị đoán không sai mà. Phải dạy. Phải huấn luyện. Cầu thủ muốn đá hay cũng phải huấn luyện chứ. Thằng nào cũng chỉ thuận chân phải thôi, huấn luyện mãi mới đá được cả chân trái. Em phải huấn luyện thì Tổng giám đốc đá… "chân giữa" mới hay được!"

Mấy cô chưa chồng cười ngặt nghẽo. Một cô có chồng khoe: "Chồng em chả phải huấn luyện gì. Hắn ta vào cỡ huấn luyện viên ngoại hạng ấy chứ!". "Thế thì mày được nhờ". Linh lý nhí: "Nhưng em… em ngượng lắm. Mà huấn luyện thế nào hả chị!". "Ờ, chị cũng thông cảm với mày. Là chồng trên giường, nhưng lại là sếp công ty, lại gần như - chị ta định nói – "cha chú", nhưng nghĩ thế hơi phũ, nên đổi thành - anh cả với em út. Kế cũng khó nói. Thế này nhé, em mua lấy mấy cuốn sách tình dục học để trên bàn sếp. Sếp nào đọc mà chả dựng "cột buồm" lên! Thế là thực hành ngay ấy mà!"

Linh nghe theo. Hiệu quả không ngờ.

***

Đại đang ở Pháp thì nghe điện thoại di động đổ chuông.

Anh hấp tấp lấy máy ra nghe. Chuyện gì thế không biết. Đã giao hẹn là việc khẩn cấp không đừng được, mới gọi cơ mà, tốn lắm. "Thì ra bố". Ông Hoè mừng rỡ giục con: "Tham quan nhanh lên mà về dự thầu. Bộ Giao thông Vận tải đã cho phép đấu thau lập trung tâm đăng kiểm xe ô tô. Các thành phần kinh tế đều được tham gia".

Nói xong câu ấy ông Hoè tắt máy luôn. Đại như mở cờ trong bụng. Ông cụ tuyệt thật. Đúng là cố vấn đắc lực.

Vừa về chiều hôm trước, sáng sau Đại họp ban lãnh đạo. Anh báo cáo kết quả chuyến tham quan dây chuyền đăng kiểm xe, khảo sát giá cả. Cũng đã thuê một công ty tài chính bên ấy, tư vấn cho việc mua dây chuyền đăng kiểm xe cơ giới.

Thời gian mời thầu là một tháng. Cá ban lãnh đạo và ông Hoè đều ngạc nhiên khi Đại giao cho Chương làm hồ sơ dự thầu, hẹn ba ngày phải trình mình.

Trả lời những đôi mắt thắc mắc, Đại gọn lỏn:

- Các anh yên tâm. Tôi chịu trách nhiệm trước các anh về sự thành bại của cuộc đấu thầu này. Văn phòng chuẩn bị vé máy bay, tôi đi thành phố Hồ Chí Minh vào chuyến sớm nhất ngày mai.

Đại vào đây gặp một người bạn cũ bên quân đội. Đơn vị anh này đang quán lý một khu đất rất rộng chưa sử dụng đến, thừa sức cho một trung tâm đăng kiểm xe quy mô lớn.

Chuyến đi Pháp của Đại giải quyết được mọi việc. Giờ là vẫn bề mặt bằng xây dựng trung tâm.

Mấy ngày sau, Đại đã bay ra. Hợp đồng nguyên tắc thuê đất thời hạn năm năm đã được ký kết.

Sáng hôm sau, đến Tổng công ty, anh cho gọi Chương lên:

- Sao tôi không thấy hồ sơ dự thầu đã giao cho anh làm?

- Báo cáo Tổng giám đốc, vì thấy chú chưa về nên cháu chưa trình ạ.

- Lần cuối cùng đấy nhé - Anh nghiêm mặt - Hẹn ba ngày là ba ngày, tôi đi vắng cũng phải xong, bận việc không về sẽ điện giao cho người khác xem thay. Tôi có làm sao sẽ có người khác xử lý. Không lý gì một người làm hỏng công việc của cả một tổ chức, một đơn vị hàng trăm người thế này. Tôi nhắc lại, lần đầu mà cũng là lần cuối cùng đấy, nếu còn muốn làm việc ở đây.

- Báo cáo Tổng giám đốc, cháu xin lỗi và cam đoan, đây là lần cuối cùng ạ. Thưa, chú nhận cho cháu ạ.

Đại giở ra, xem lướt qua một lượt rồi ký ngay.

- Đưa văn thư đóng dấu đem nộp. Nói tài vụ xuất tiền đặt cọc bảo lãnh dự thầu, cùng hồ sơ.

Chương, giỏi thì giỏi đấy, nhưng mới chỉ học giỏi, chưa có kinh nghiệm làm việc. Nghe Sếp chỉnh, chỉ thiếu nước "vãi linh hồn". Thấy Sếp xem lướt qua, không hỏi han, căn vặn gì thì chắc hồ sơ mình làm sắp vứt vào sọt rác. Lại thấy Sếp với tay vào ống bút. Chắc là phê vào lề công văn xin dự thầu, để làm lại đấy. Đến lúc thấy Sếp ký vào cả mấy bộ hồ sơ thì cậu ta không hiểu. Chẳng nhẽ hồ sơ không có gì sai sót? Còn bao nhiêu vấn đề chưa có dữ liệu đầy đủ, mình toàn ang áng, phịa ra. Thậm chí có chỗ như địa điểm còn để trống. Vậy mà sao ông ta lại bảo đem đi nộp, lại nộp lệ phí dự thầu và cả khoản bảo lãnh dự thầu? Có ít tiền đâu cơ chứ. Thế nghĩa là dự thầu thật, dự nghiêm chỉnh.

Bao nhiêu câu hỏi đặt ra. Chẳng câu nào trả lời được.

Chàng lính mới tò te nhìn mặt Sếp, thấy rất nghiêm nghị. Thế này thì trượt là cái chắc. Nghĩ thế, đến phòng văn thư, cậu ta tần ngần một tí, rồi dứt khoát quay lại:

- Báo cáo Tổng giám đốc. Cháu thấy… không nên nộp hồ sơ này ạ.

- Sao? Tôi đã ký rồi, tôi ra lệnh nộp, anh lại bảo không nên. Thế thì… mời ngồi vào đây - Đại rời khỏi ghế, chỉ tay vào chiếc ghế của mình.

Chàng lính mới sợ quá. Lấy hết can đảm, ấp úng:

- Thưa Tổng giám đốc, cháu biết trình độ của mình có hạn. Hồ sơ này, cháu chuẩn bị quá sơ sài, còn nhiều khiếm khuyết ạ. Nếu nộp thì chắc chắn sẽ không trúng ạ… Vì thế cháu mạnh dạn đề nghị chú, không nên nộp ạ. Thưa… vẫn còn hạn ạ. Có thể bổ sung cho hoàn chỉnh ạ.

Mặt lạnh như tiền, không quan tâm điều Chương nói, Đại xẵng giọng:

- Báo nộp là nộp, sao lằng nhằng thế?

- Thưa… Thưa Tổng giám đốc, lương tâm, trách nhiệm không cho phép cháu làm thế ạ. Xin chú cho thêm ít ngày nữa, cháu thu thập thêm các dữ liệu và bổ xung địa điểm xây dựng Trung tâm ạ.

- Anh nghe đây nhé. Trách nhiệm đầu tiên, trách nhiệm lớn nhất của người lính là, phục tùng mệnh lệnh, phục tùng người chi huy. Hay tôi không xứng đáng làm người chỉ huy anh?

- Thưa… không phải thế ạ. Thưa… nếu nộp thế này sẽ bị loại ạ. Cháu sẽ có tội với Tổng giám đốc, với công ty ạ. Cháu… kiên quyết không nộp…

Giọng Chương méo đi. Anh ta sắp khóc.

Mặt Đại hể hể, mừng rỡ. Xúc động thật sự. Đến bên người thanh niên đang cúi đầu khổ sở, anh đặt cả hai tay lên hai vai Chương, vỗ vỗ liền mấy cái.

- Được lắm! Cái bất tuân lệnh chỉ huy của cậu thật đáng quý, đáng trọng. Cậu cứ nộp đi cho tôi… Cứ yên tâm nhé!

Làm sao mà yên tâm được? Nhưng, cử chỉ của Sếp, xưng hô của Sếp, câu cuối cùng của Sếp giải toả nỗi lo của Chương. Mặt đã nở ra. Cậu ta nhìn Sếp, vẻ tin cậy:

- Chắc Sếp có mẹo gì phải không ạ?

- Thôi, làm nhiệm vụ đi - Và đột nhiên, Đại hô to: "Đằng sau quay. Hướng phòng văn thư, đi thường, bước!"

***

Giờ ăn trưa ở văn phòng Sao Việt. Cao tuổi như ông Hoè thì ăn xong, tranh thủ ngả lưng, cũng được hơn nửa giờ. Thực ra, với chế độ cố vấn như ông, muốn ngủ đến mấy giờ thì ngủ. Ông Hoè không tuỳ tiện. Càng không lợi dụng quan hệ cha con để tuỳ tiện. Bây giờ văn phòng không còn thổi nấu lấy như thời kỳ đầu, Đại muốn tranh thủ thời gian cho mọi người được nghỉ thêm, nên cho gọi cơm văn phòng. Mức ăn khá, lại gọn gàng. Chả phải dọn dẹp gì.

Ông Hoè nhớ hồi kháng chiến chồng Pháp, phải ăn đua hai đầu - đầu và, đầu gắp thức ăn. Tuyệt đối không được nói chuyện khi ăn cơm. Để đảm bảo vệ sinh theo đời sống mới đấy. Bây giờ đũa dùng một lần. Mỗi người một hộp cơm riêng. Và nói chuyện thật vui. Bữa ăn là dịp cho những câu bông đùa, những chuyện tếu. Nhất là đám trẻ tuổi, đám phụ nữ. Hình như phụ nữ quen với thiên chức nuôi con nên không mấy khi ngủ trưa. Thế là ngồi túm tụm trong hai bàn.

Chị bạn đã mách nước "chuyện kia" cho Linh hỏi:

- Sếp đi xa về đã "đóng thuế" chưa em?

Linh đã dạn dĩ hơn, nhưng vẫn ngượng, cúi đầu lý nhí:

- Đóng rồi chị ạ.

- Thóc mẩy hay thóc lép?

Linh cười xấu hổ:

- Thóc mẩy ạ!

Chị kia cười khoái chí:

- Có thế chứ.

Cả bọn cùng cười. Chị ta hồn nhiên kể: Dạo mới cưới, chồng tao đi xa về thì hăng lắm. "Thứ nhất sợ kẻ ngà ngà, thứ nhì sợ kẻ đi xa mới về" mà. Bây giờ thì cứ cố tình quên. Không biết vì lẽ gì, hay đổ đi đâu rồi cũng nên. Tao phải hát "… Em thách thôn chàng, nộp đủ, nộp mau…" Lão ta cười: "Biết rồi, đang chuẩn bị "đóng nhanh lúa tốt đây". Chị lại véo von: "Thóc lép bay thẹn tay sàng sấy…" lão ta lại cười: "Yên tâm, rất chi là mẩy"…

***

Những ngày sau đó, Đại quần đám trợ lý suốt ngày. Anh huy động những nhân viên ưu tú nhất vào cuộc. Anh vào khoa Cơ khí ô tô, trường Đại học Giao thông, khẩn khoản mời vị giáo sư, tiến sĩ đầu ngành đã nghỉ công tác quản lý, làm cố vấn việc này. Mặt bằng nhà xưởng sẽ được bố trí hợp lý. Đường xe ra, xe vào riêng biệt. Nơi ăn nghỉ, giải trí cho lái xe khi chờ đợi. Nhà ăn, quầy bar đàng hoàng. Tất cả đều lắp máy điều hoà nhiệt độ. Khu vực kiểm tra phanh, đo tốc độ, cân tự trọng xe, kiểm tra trượt ngang để đánh giá độ an toàn hệ thống phanh, lái… Tất cả đều có đồng hồ điện tử đo đếm. Khu vực kiểm tra tiếng ồn, khí xả, khu vực kiểm tra hệ thống chiếu sáng v.v… Đâu ra đấy.

Trung tâm này có hẳn một khu vực sửa chữa và thay thế phụ tùng. Biểu giá sửa chữa, phụ tùng thay thế được niêm yết công khai. Xe nào không đạt tiêu chuẩn cái gì, cần sửa thì sửa, cần thay thế thì thay thế, không phải đánh xe về. Tất cả các loại xe chở người có ở Việt Nam đều có phụ tùng thay thế. Một chu trình khép kín tiện lợi. Các gian nhà xưởng đều lắp kính, khách có thể theo dõi thợ làm việc. Hệ thống camera được lắp đặt từ cổng vào, cho đến các phân xưởng.

Công nghệ này được nhập của Pháp, vào loại tiên tiến. Năng lực tài chính, tính toán tài chính, khả năng thu hồi vốn, đóng góp ngân sách, mọi chế độ đối với người lao động, đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật, tất cả đều được tính toán, trình bày đâu ra đấy với những phụ lục kèm theo.

Hệ thống máy tính của Trung tâm được nối mạng với cục Đăng kiểm, nên lý lịch mỗi xe khi đăng ký đều được Trung tâm nắm chắc và kết quả kiểm định của Trung tâm được báo cáo về Cục ngay. Nhờ thế việc quản lý xe lưu hành được đảm bảo hoàn toàn. Một nhóm loay hoay vẽ đi vẽ lại sơ đồ, rồi lại vẽ cảnh đồ, vẽ trên máy tính chán rồi, thấy ưng ý mới mời Đại và mấy người trong ban lãnh đạo đến cho ý kiến. Lại chỉnh sửa chán rồi mới vẽ phóng lên giấy croki khổ lớn.

Bị cuốn vào công việc, nhưng Hưng vẫn canh cánh câu hỏi. Vì sao đã nộp hồ sơ rồi, Đại mới cho làm tất cả những việc này? Nhất là khi Hưng được Đại yêu cầu làm lại hồ sơ dự thầu. Tất nhiên Chương là người đầu tiên được gọi tham gia.

Vào ngày cuối cùng thời hạn dự thầu, Đại cho nộp bộ hồ sơ mới, rút bộ hồ sơ cũ về. Anh giải thích trong cuộc họp giao ban:

- Tôi đề phòng, và không phải vô lý khi phải đề phòng như thế - cái anh mở thầu vẫn có kiểu đi đêm với một hoặc nhiều "thằng" dự thầu. Nó có thể tuồn thông tin của mình cho "thằng" này, "thằng" khác để lấy tiền. Nó có thể hẩu với một "thằng" nào đó để cho "thằng" ấy trúng thầu. Về mặt pháp lý, nó vẫn thông báo mời thầu, vẫn bán hồ sơ, vẫn thu tiền đặt cọc bảo lãnh. Nhưng thật ra nó đã thoả thuận ngầm với ban quản lý dự án, hoặc chủ đầu tư để chọn một đơn vị nào có ăn cánh với nó. Các đơn vị khác dự thầu, chỉ là lấy lệ. Cuộc đánh trận giả này, vì vậy chỉ có quân xanh thôi. Đến lúc Hội đồng xét thầu chấm điểm, công bố kết quả, đương nhiên là "thằng" nào ăn cánh, "thằng" ấy trúng.

"Thằng" này sẽ phải chi cho mấy "thằng quân xanh", vì nó có công đánh trận giả cho mình thắng. Và đương nhiên nó sẽ phải cúng nhà thầu đến nơi đến chốn rỏi! Ta nộp hồ sơ ngay từ đầu, chỉ để xí chỗ thôi. Đối thủ của ta, nếu được nhà thầu thông đồng sẽ yên chí, ta chỉ là cái thằng vớ vẫn, vắt mũi chưa sạch. Đến phút 89 mới nộp hồ sơ thật. Đố thằng nào xoay kịp. Mà cũng chả phải chạy cửa sau để trúng thầu.

Nếu ta không trúng thầu, tôi cứ đi đầu xuống đất!