Cồ Tía bước những bước dõng dạc khoan thai. Ði đủ năm bước, nó quay ngang, chầm chậm nhìn một vòng quanh sân. Những sợi đuôi vổng lên cao rung rinh. Cái mào đỏ rực cắt răng cưa chống lên cao, rung rinh. Cồ Tía phùng cổ cất lên một tràng tiếng gáy dõng dạc: “Cô ô... Cô ô... Cô ô... Cô ô...”.
Rồi nhảy lên đứng ở đống gỗ chất nơi cuối sân.
Nghe tiếng gáy, một chú Vịt con đang rúc tỉa ở vại nước cạnh mẹ lật đật chạy về phía Cồ Tía. Chú nhỏ chạy lạch bạch, hai cái cánh ngắn cũn chấp chới lia lịa, cổ và mình dài ngoẵng mà chân thì lùn tịt, trông thật ngộ nghĩnh. Chú dừng lại đứng nhìn Cồ Tía.
Cồ Tía vươn vai gáy tiếp một tràng dài “Cô ô... Cô ô...” hùng dũng. Cái mào đỏ lại rung rinh, cái mặt lại quay trái quay phải nhìn đó đây, vẻ hiu hiu tự mãn. Chú Vịt con cứ say mê nhìn, kiễng hai chân ngắn ngủn lên mà nhìn, trong khi mấy mụ gà mái, vì quen quá, cứ thản nhiên chúi mũi vào máng thức ăn hoặc bới đất tìm sâu. Chỉ khi nào Cồ Tía đi sát lại gần, rè rè đôi cánh thì mấy mụ mới bẻn lẻn xúcđộng. Nhìn chú Vịt con chiêm ngưỡng mình. Cồ Tía hứng chí, dồn thêm sức vào tiếng “Cô ô... cô ô...”.
Ngày nào cũng vậy, mỗi lần Cồ Tía nhảy lên đống gỗ đứng gáy là chú Vịt con lạch bạch chạy tới đứng nhìn. Cồ Tía lần lần có cảm tình với chú nhỏ hơn cả đối với lũ gà con. Nghĩ đến lũ gà con mà giận. Mình là cha chúng nó mà mình gáy mặc kệ mình, chúng nó cứ nhào vô đá nhau một cách chăm chỉ say mê, hoặc một đứa tha con trùn chạy trước, cả bầy lúc thúc chạy theo sau lưng một đám rước. Trong khi đó thì chú Vịt con biết thưởng thức âm thanh và phong cách biểu diễn, biết kính trọng bậc tiền bối, biết bái phục danh nhân.
Ðể tỏ lòng ân cần, một hôm, sau mươi tiếng gáy dõng dạc, Cồ Tía nhảy từ đống gỗ xuống, bước về phía Vịt con. Ðịnh bụng vuốt ve nó và nói đôi lời thân ái, không dè Vịt con vừa thấy Cồ Tía bước lại gần liền vội vàng bỏ chạy. Cồ Tía kêu:
- Ðứng lại cháu! Không sao đâu.
Vịt con không những không đứng lại mà còn gia tốc, chạy xiểng liểng. Cồ Tía gọi to hơn:
- Chú không làm gì cháu đâu. Ðứng lại kẻo té.
Tiếng to càng làm Vịt con hốt hoảng chạy, chạy thục mạng, chạy bán sống bán chết, vừa chạy vừa té, té chúi sấp, té bật ngửa. Trời phú cho một thân thể không cân xứng thật hết đổi bất tiện. Ðể lội dưới ao mới phải chỗ.
Cồ Tía đứng dừng lại, thương hại. Không ngờ cái uy của mình có thể gây khiếp đảm đến vậy.
Dẫu có sự sợ hãi khốn khổ dường đó, nhưng hôm sau, khi Cồ Tía đứng uy nghi nơi đống gỗ cất tiếng gáy thì Vịt con vẫn vội vàng chạy ra say sưa đứng nhìn. Lần này Cồ Tía sắp đặt sự làm quen một cách nhẹ nhàng hơn. Cồ Tía chầm chậm đi về phía Vịt mẹ, lân lạ cạnh Vịt mẹ. Cồ Tía bới một con trùn rồi túc túc mời Vịt mẹ. Như mọi người đàn bà nạ dòng khôn ngoan, Vịt mẹ không từ chối. Cồ Tía nhặt những hột gạo, những cộng rau mời tiếp. Vịt mẹ chiếu cố không cầnnài. Qua hôm sau, qua những hôm sau nữa, việc mời mọc lại tiếp tục, những chú Vịt con quen lần lần đi, sẵn sàng rỉa vào những món quà mà Cồ Tía đem đến, không còn sợ hãi. Cứ như vậy cho đến một lúc Cồ Tía đối thoại được với Vịt con.
- Cháu lên mấy?
- Dạ, cháu được một tháng tuổi.
- Ðã bơi được chưa?
- Dạ được. Cháu bơi trong thau nước.
- Cha cháu đâu?
- Dạ, cháu không có cha.
- Tội nghiệp. Vậy là mẹ góa con côi
Những cuộc đàm thoại ngắn như vậy diễn ra ở sân chuồng Vịt, gần kề họ hàng nhà Vịt.
Một sáng. Cồ Tía đứng gáy và Vịt con kiểng chân chiêm ngưỡng như thường lệ. Cồ Tía nhảy xuống đống gỗ, bước lại gần Vịt con. Vịt con quen, không chạy nữa. Cồ Tía tươi cười:
- Chào cháu.
- Cháo chú.
- Hôm nay cháu lại ra nghe chú gáy. Tốt lắm. Hơn lũ ngan, ngỗng, hơn cả mấy mụ gà mái họ hàng của chú chỉ biết ăn. Tiếng gáy đó nó cao siêu lắm, kẻ thường không hiểu nổi đâu. Tổ tiên của chú có viết sách lưu lại rằng: “Thuở Tây Lũng tam canh trống thúc, gà gáy đầu ba tiếng: Thiên nhật tác thì – Quốc tộ tác xương – Nhân gian tác lạc”.*
Vịt con ngơ ngẩn lắc đầu tỏ ý không hiểu. Cồ Tía cười.
- Ồ, cái đó cao siêu lắm. Thôi, ta hẵng nói cái tầm thường
thôi. Nào, hôm nay chú gáy có hay hơn mọi bữa không?
- Cháu không biết.
- Hôm nay chú gáy tiếng: “Cô ô” thứ hai với dấu giảm. Âm thanh thanh thoát hơn mọi lần. Ðó là một nét sáng tạo thành công của chú. Chú rất thích. Cháu có thèm được gáy hay như chú không?
- Sao vậy? Ðừng sợ ai hết, cháu cứ nghĩ sao nói vậy. Cháu vẫn say mê nhìn chú đứng gáy kia mà, chú thấy rõ.
- Không phải.
- Kìa, mỗi lần chú đứng gáy là cháu lật đật chạy ra.
- Ðúng vậy.
- Rồi cháu kiễng chân chong mắt nhìn chú.
- Có vậy.
- Vừa say mê lắng nghe tiếng gáy của chú.
Vịt con lắc đầu:
- Không có nghe.
Cồ Tía nhún hai vai:
- Ðáng thương thay! Không biết thưởng thức âm thanh mà chỉ trầm trồ cái vẻ đẹp của chú! Nhưng thôi, cũng được đi. Mỗi người có một cách nhìn, một cách thưởng thức, một cách cảm nhận cái đẹp. Cháu thích cái dáng đẹp của chú lắm chứ gì?
Vịt con lại lắc đầu:
Nữa! Ðúng là con vịt ngớ ngẩn. Mất trí, xuẩn ngốc. Mắc bệnh tâm thần như cả loài Vịt. Cồ Tía sốt ruột. Giọng bắt đầu hơi xẵng:
- Vậy thì cháu nhìn chú, thích chú ở điểm nào?
- Cháu không có nhìn chú.
Ngạc nhiên.
- Chớ nhìn cái gì?
- Cháu nhìn cái... cái... trời xanh xanh... cái... cái (tới đây nó lắc lắc cái đầu) cái... không có gì hết... cái... thật xa ở đằng sau chú).
- Vòm trời xanh, khung trời xanh đó chứ có gì.
Vịt con không trả lời được vì không biết “vòm trời xanh, khung trời xanh” là cái gì? Ðành chỉ áp úng nói tiếp:
- Nó đẹp, cháu thích lắm. Nhưng mặt trời mọc lên phía đó, chói lòa, mà mắt cháu thì yếu. Có chú đứng che mặt trời thì cháu mới nhìn thấy được.
Cồ Tía cảm thấy tưng tức. Vậy là nó... là mình... Nhưng Vịt con cứ thong thả tiếp:
- Bởi vậy mà mỗi lần nghe chú gáy, biết chú đang đứng che mặt trời, cháu mới lật đật chạy ra... để nhìn cái “không có gì” xanh xanh xa xa – cái đó chú gọi tên là “khung trời” hả chú?
--------------------------------------------------------------------------------
Thiên nhật tác thì: Thời giờ bắt đầu cho đúng.
Quốc tộ tác xương: Ngôi vua thịnh vượng cho lâu bền.
Nhân gian tác lạc: Cõi người bắt đầu yên vui (Lục súc tranh công)
Cọp già lê những bước chân chậm. Cái chân sau bên mặt, năm xưa bị bẫy kẹp – hú vía, thoát chết kỳ đó. – về chữa trị mãi không lành. Khi đi phải kéo lết. Cái xương vai năm xưa nhảy qua hố hụt chân té nhào, bị gãy, nhờ rịt thuốc đã liền, nhưng mỗi khi trở trời như hôm nay thì nó hành nhức. Có mấy cái móng chân khô, nứt, trổ qua màu trắng đục, không còn trong suốt như mấy năm xưa.
Cọp già dùng chân trước nắn bóp những bắp thịt ở đùi. Bắp thịt rắn chắc của những năm xưa đã tiêu tán đâu mất hết, bây giờ mềm nhẽo. Năm xưa... mấy năm xưa... những năm xưa...” cái điệp khúc buồn bã nghe thật hiu hắt. Cọp Già cảm thấy nỗi buồn trĩu nặng của tháng năm. Ðến bộ áo mà năm tháng cũng không bỏ quên dùm mình, cũng đổi màu nữa, cả hai màu đều lợt lạt, mờ nhòa, xâm lấn vào nhau, nhường nhịn lẫn nhau, tạo thành một thứ áo cọp không - còn - là cọp - bao - nhiêu.
Thằng Cọp Út vì ở cạnh cha lâu hơn hai đứa anh của nó nên cũng thương cha nhiều hơn. Một hôm nghe cha rượt một con hươu cái có chửa mà rượt không kịp để nó chạy sổng mất. Cọp Út ưu tư. Tiếp tới nghe cha nằm ngủ mà đái dầm, Cọp Út buồn rầu kết luận: Cha đã già rồi! Cho cha nghỉ, khỏi đi kiếm mồi.
Những ngày thong dong đầu tiên trong đời! Lần đầu tiên Cọp Già thong thả nhìn mặt trời, mặt trăng di chuyển nhẹ nhàng, nhìn lá cây lao xao khác nhau như thế nào giữa trưa màu vàng và giữa đêm trăng màu xanh lợt. Khỏi có lật đật, hồi hộp, vội vàng. Khỏi có trù hoạch, tính toán. Nhưng ở không mãi đâm nhàm, đâm buồn. Cọp Già bỗng một hôm cảm thấy một nhu cầu mà trước nay không hề biết. Bạn. Phải chi có một người bạn, không đẹp thì xấu, không khôn thì ngu, không sang thì hèn, không Cọp thì Beo, Heo Rừng... thậm chí chó Sói, Chồn Hôi cũng được.
Thằng Cọp Út thì đi săn mồi cả ngày, lúc về hang mệt lừ, chỉ lo kiếm chỗ nằm khoanh mà ngủ. Chỉ kịp hất về phía cha một khúc đùi Nai, một bộ lông Hoẵng hay nhiều khi chỉ một xác Bìm bịp đã bắt đầu ươn. Rồi nói gọn:
- Bữa nay chỉ có bấy nhiêu đó.
Hoặc:
- Ăn đỡ thịt Bìm bịp. Không được tươi lắm.
Nói trổng trổng như đó mất dạy “Uở, mà từ hồi cha sinh mẹ đẻ có ai dạy cách nói lễ phép cho Cọp Út đâu? Chỉ có mẹ dạy cách nhảy chụp mồi và cha dạy cách cẩu thả, ở dơ”.
Mỗi lần nhận thức ăn, Cọp Gìa đều vội vàng lí nhí:
- Tốt rồi! Vậy là tốt rồi! Cái xác Bìm bịp, - à quên, xin lỗi, con Bìm Bịp cũng hơi nặng mùi, - chỉ hơi hơi thôi, - nhưng được cái nó mềm. Thời buổi bây giờ...
Câu nói quen tai được bỏ lửng. Trước đây năm trăm năm đã có “Thời buổi bây giờ”, sau đây tám trăm năm cũng sẽ có “Thời buổi bây giờ”. Khi động vật còn phải tự an ủi mình thì còn “Thời buổi bây giờ”.
Quả thật Cọp Già đang cần bạn. Lũ Người cần bạn vào mọi lứa tuổi: thuở nhỏ, khi thành niên, khi già. Không chỉ cần bạn để nhờ giúp đỡ mà còn để rủ nhau giết thì giờ. Bạn đánh chắn, bạn nhậu. Cọp Già phải đợi đến tuổi già mới nghĩ đến tìm bạn. Ðã chậm lắm.
Kia kia có một con Hươu đang đứng say mê gặp những lộc non trên một cành duối. Cọp Già kêu:
- Ê! Hươu!
Hươu ngơ ngác tìm coi ai kêu mình.
- Lại đây! Tao kêu mày chớ ai.
Nhìn về hướng có tiếng kêu, thấy Cọp, Hươu phóng một cái, bay mình qua bụi duối rồi cứ thế mà sải. Thấy điệu bộ hốt hoảng của Hươu, Cọp Già bật cười.
Vừa lúc đó có một con Chồn Mướp xăm xăm chạy tới. Vì mải mê rình mò một con Gà rừng, lúc thì chạy rượt theo, lúc thì cúi mình xuống núp. Chồn Mướp giật mình khi nghe tiếng Cọp Già:
- Ê! Ðứng lại!
Chồn Mướp hồn siêu phách lạc.
- Tao đang buồn. Mày lại ngồi đây chơi với tao.
- Dạ.
- Tao không ăn thịt đâu. Ðừng sợ. Bây giờ tao già rồi, ăn uống chẳng bao nhiêu, có thằng con Út cung cấp đủ.
- Dạ
- Tao chỉ buồn, muốn có bạn để nói chuyện. Mày hay dòm ngó rình mò, đầu trên xóm dưới, mày biết được nhiều chuyện hay. Kể cho tao nghe chơi, chuyện tào lao, chuyện vòng vo tam quốc, chuyện... chuyện gì cũng được.
- Dạ... dạ... dạ...
Ðợi hoài mà chỉ nghe Chồn Mướp “Dạ”, Cọp Già quay nhìn. Chồn Mướp hoảng quá run lên bần bật như người đang sốt rét. Cọp Già gắng hết sức mới nín cười được.
- Tao đã nói rồi mà. Bây giờ tao hiền lắm. Ðút cái cẳng vô miệng tao, tao cũng không cắn.
- Dạ ...
- Dạ hoài. Mày hãy trả lời đi. Mày có tin lời tao không?
- Dạ có.
- Mày có tin rằng khi trẻ dù hung dữ bao nhiêu, lúc già người ta cũng trở nên hiền. Tin không?
- Dạ không. Á... á... Dạ có.
Cọp Già lườm cho một cái.
- Tao buồn lắm. Tao cô đơn. Tao nằm một mình cả ngày. Tao muốn có ai cùng ngồi chơi với tao, nằm chơi với tao (nghe “nằm chơi với tao” Chồn Mướp thót ruột) nói chuyện trên trời dưới đất. Mày tin bụng thiệt của tao chớ?
- Dạ tin.
- Vậy thì mày nói chuyện đi. À quên, tao nhờ mày hễ gặp ai, bất kể thượng cầm hạ thú, thì mày nhắn dùm rằng tao bây giờ tu rồi, tao thương hết mọi loài, tao đang cô đơn, ai tới chơi tao giờ nào cũng được, nói chuyện với tao chuyện gì cũng được.
- Dạ.
- Thôi, bây giờ nói chuyện đi.
- Dạ.
- Dạ nữa!
- Dạ... dạ... Ông cho con ra kia con ngó chừng con Gà rừng coi còn đó không. Nếu còn, con chụp lẹ trong vòng năm phút. Rồi con vô hầu chuyện ông. Cọp Già gật gừ:
- Thằng nhỏ này coi vậy mà lanh lợi. Biết lợi dụng thời cơ, biết quí trọng thời giờ. Ờ, ra chụp lẹ đi, rồi vô.
Chồn Mướp khúm núm vái chào, rón rén ra đi. Rồi: chồn lên nhìn, thụp xuống rình, bò tới nhìn, thụt lui rình... cho tới khi thấy đủ an toàn liền phóng đuôi chạy tuốt.
Cọp Già thất vọng. Muốn tìm cho được một người bạn không phải dễ. Hồi trẻ mình hung bạo, gieo rắc tai họa, loài nào cũng sợ nơm nớp. Bây giờ...
Vừa lững thững bước tới gần cái vũng nước, Cọp Già thấy Heo rừng đang cạ lưng vào một tảng đá gãi lưng. Thấy Cọp, Heo rừng vẫn cứ bình tĩnh đứng gãi. Mãi sau mới nói:
- Ông ngạc nhiên thấy tôi không ba chân bốn cẳng chạy trốn ông như nhiều lần trước? Bởi tôi biết rồi, ông không làm gì được tôi nữa rồi. Hôm nay, chân ông yếu mà run, không còn bấu được nữa. Răng ông rụng và sắp rụng hết, không còn nhai xương rau ráu như ngày xưa nữa. Ðến gân và thịt cứng ông cũng chịu thua. Mà thịt tôi bây giờ thì cứng lắm. Tôi cũng già rồi mà. Ðây, ngó đây, hai cái răng nanh của tôi cũng rụng rồi.
Cọp gừ gừ:
- Mình không định đi kiếm ông để ăn thịt. Những mối bất hòa, kình địch khi xưa, xóa hết. Mình muốn kiếm ông kết làm bạn già, mai chiều hàn huyên trò chuyện.
Heo Rừng lắc đầu:
- Ðâu có dễ? Tôi không ưa ông. Bản chất tôi khác ông. Tôi thiệt thà cục mịch, đáng húc thì húc, đáng chạy thì chạy, minh bạch. Còn ông: bộ mặt đạo đức giả, ngó qua nhìn lại chậm rãi dịu dàng, chân bước nhẹ nhàng, lưng vờn uyển chuyển như một nghệ sĩ chỉ nghĩ đến điều thiện. Nhưng thoắt một cái ông nhảy tới, nhe nanh giơ vuốt, hồng hộc thở, tới tấp chụp cấu, cắn. Rồi sau đó, khi con mồi nằm xoải thoi thẹp ông lại chận rãi dịu dàng, nhẹ nhàng uyển chuyển. Thôi, ông đi đi. Tôi gãi đã ngứa rồi, tôi cũng đi đây.
Heo rừng lùi lũi bước.
Còn lại một mình, Cọp Già suy nghĩ về những ngày xưng hùng xưng bá, làm chúa sơn lâm. Giờ đây, đứa nào tưởng mình còn phong độ như xưa thì nó sợ ra mặt, đứa nào biết mình đã tàn tạ thì nó khinh ra mặt. Sợ hay khinh đều không phải là tình cảm tạo nên bạn bè.
Buồn tình, Cọp Già lấy chân cào cào mặt đất. Lòi ra một con Trùn.
- Ai đó? Làm cái gì mà rộn vậy?
- Tao. Cọp đây.
- Tưởng ai. Cọp thì cọp, kệ thây mày.
- Sao lại “thì”? Sao lại “kệ”? Tao, chúa sơn lâm...
Trùn ngắt lời:
- Có nghe nói. Mày là Cọp thì tao là Rồng. Thua chi. Sách Nho đặt tên tao là Thổ Long, nghĩa là con Rồng đất.
Cọp Già cười ha hả:
- Mày nói chuyện có duyên. Tao thích lắm. Tao muốn mày là bạn của tao. Tiếc rằng thân mày quá nhỏ còn tao thì quá lớn. Mày sẽ sợ hãi mỗi khi nhìn tao.
Ðến lượt Trùn cười:
- Khỏi lo. Mày muốn to gấp mấy cũng được. Tao đui. Trời không cho tao con mắt, tao đâu có thấy?
- Rõ ràng là mày thông minh. Tao chắc ai cũng ái mộ mày.
- Ðúng mày là một thằng dốt. Sách nói “ngu si hướng thái bình”.
- Mày mới chê tao ngu, vậy mà tao có hưởng được thái bình đâu?
- Thì lại có cuốn sách khác nói khác. Nói ngược lại. Tư duy mà, muốn nghĩ sao thì nghĩ, tự do. Ðâu phải là khoa học mà cần chính xác.
- Mày nhỏ mà làu thông kinh sách.
- Nhờ tao đui. Không ngồi nhẩm thuộc những câu sách thì biết làm gì?
- Với tại mày yếu. Mạnh như tao thì tội gì ngồi nhẩm học?
Trùn nghe lời tự thú, lấy làm thú vị, nằm cười, cong bụng lại mà cười.
- Nói được câu vừa rồi, mày đâu có đến nỗi ngu lắm?
Nhìn cái dáng điệu nằm cười của Trùn, quặt quẹo, nhớp nháp, èo uột và nghĩ đến giọng kênh kiệu của nó, Cọp Già cảm thấy bị chạm tự ái. Phải nhắc khéo cho nó nhớ thân phận của nó.
- Nhiều chữ nghĩa mà ốm yếu, gặp thằng mạnh nó giậm một cái là nát thây.
- Thì nát. Tao có sá đâu. Ðang nằm lơ mơ, lưỡi xẻn của thằng đào mồi câu cá, lưỡi cuốc của lão lực điền cắt đứt làm hai. Vậy mà mày có nghe tao kêu khóc bao giờ không? Có nghe tao reo hò ầm ỉ khi gặp may, khi thành công bao giờ không. Tuyệt nhiên không. Tao bình thản. Không như mày gầm thét dương oai rồi sau đó rên rỉ than khổ.
Ðúng là mình thua cái con đui – Cọp Già âm thầm nghĩ. Nó hỗn đó, nó nghênh ngang đó, nhưng nó nói chuyện có ý vị. Nếu được nó làm bạn thì...
Có tiếng của Trùn:
- Thôi mày về đi kẻo vợ mày trông.
- Vợ tao chết lâu rồi.
- À há. Hèn gì mày la cà. Nhưng cũng về đi. Tao nghỉ.
- Bữa sau hẹn gặp lại, nghe?
Trùn lắc đầu:
- Hẹn làm gì? Thiên tải nhất thì, mây ngàn hạc nội...
- Nhưng không hẹn nơi gặp, không hẹn giờ gặp, lỡ tao có thể vụng về giậm nát mày dưới chân mà không hay.
Trùn cười nhạt:
- Thì cũng được thôi. Tao đã nói, tao không bao giờ biết rên la và gầm thét như mày mà.
Thoáng thấy từ xa bầy ruồi đang tụ họp yến ẩm dưới gốc một cây khế um tùm, Lằn Xanh vo ve bay vút tới, đảo lượn một vòng rồi hạ cánh đậu xuống. Nhanh như một mũi tên. Chính xác như một chiếc hỏa tiễn. Ðẹp như một điệu vũ.
Mấy con ruồi đậu ở vòng ngoài vội vàng nhích ra xa, chừa chỗ cho Lằn Xanh. Nhưng Lằn Xanh lãnh đạm đứng nhìn, không xốc tới như mọi khi. Bữa tiệc hôm nay là một xác chuột đã sình, lớp mỡ vàng nhầy nhụa trông thật mê. Lằn Xanh đã thưởng thức thịt chuột nhiều quá rồi, ngấy đến tận cổ rồi. Mấy ngày gần đây thuốc bả chuột, chuột chết lỉnh nghỉnh, đi đâu cũng bay mùi chuột chết.
Lằn Xanh cất cánh bay vút đi nơi khác. À kìa! Có mấy cô Bọ Hóng xinh xinh đang xúm quanh, một nửa trái ổi úng. Tội nghiệp chưa! Ổi úng không phải là thực đơn trên bàn ăn của một vị Lằn Xanh khỏe mạnh và đẹp trai như mình. Nhưng kệ, ghé xuống chơi.
Vừa thấy Lằn Xanh đáp xuống, mấy cô Bọ Hóng líu ríu bò dồn về một phía.
- Các em cứ đứng ăn tự nhiên – Lằn Xanh nói – Anh đã điểm tâm ở nhà rồi.
Vừa nói vừa sấn tới và các cô Bọ Hóng lại vội vã đi dạt ra xa hơn.
- Các em ăn chay hoa quả quanh năm thành em nào cũng gầy...
Vừa nói vừa cười nham nhở, vừa bò lết tới nữa. Mấy cô Bọ Hóng nhăn mặt. Họ lén đưa mắt cho nhau, rồi một cô có vẻ lớn tuổi hơn hết lạnh nhạt trả lời:
- Không đâu ạ. Thỉnh thoảng chúng em cũng gặp được bữa thịt cá. Nhưng thôi mời anh ngồi xơi, bọn em đi đây.
Vừa dứt lời, cả bọn cất cánh bay vù.
Lằn Xanh ngạc nhiên, định giữ lại nhưng bọn họ đã bay mất.
- Thật là một lũ nhút nhát. Tưởng mình thèm ổi, chúng nó vội nhường.
Buồn tình, Lằn Xanh cũng bay luôn.
Ở kề vại nước có hai con Thằn Lằn đang ì ạch khiêng một viên kẹo. À, được đây. Lúc này mình chưa kịp tráng miệng. Thích chí. Lằn Xanh vo ve một tràng tiếng hùng dũng, bay lướt qua, quay đầu lại, đậu xuống.
- Cho mình thưởng thức kẹo với, - Lằn Xanh mở lời.
Một con Thằn Lằn ậm ừ:
- Ờ... mà... nhưng...
Lằn Xanh bò sán lại gần:
- Kẹo dừa đây mà. Ngọt mà béo.
- Ờ... ờ...
Vừa trả lời lúng búng vừa đưa ngón chân che mũi.
- Lượm ở đâu được, giỏi đó. Hôm qua mình hạ cánh nhằm thùng đường của bà Thu. Trời ơi mật chua nó trào ra, mình tha hồ... Này Thằn Lằn, chú...
Vừa nói, vừa quay lại! Nhưng kìa, Thằn Lằn đã bỏ đi đâu mất. Chỉ có viên kẹo còn lại. Ðã dễ giận chưa! Ðồ thô lỗ kém xã giao. Giã từ mà không biết nói một lời chào.
Cơn giận ùn ùn tới, Lằn Xanh ngứa ngáy tay chân, muốn đập, muốn đạp, muốn phá. Vừa lúc đó vợ chồng Kiến đen đang lễ mễ khiêng một hột đậu đỏ đi cạnh. Thoáng nghe mùi ngọt. Chắc là hột đậu đã được nấu thành chè. Ðang cơn giận, Lằn Xanh vù tới:
- Chở đi đâu đó? – Lằn Xanh hỏi.
Kiến đen lửng lơ đáp:
- Ði đâu kệ mình.
- Nói vậy mà nghe được hả?
- Chớ nói sao mới nghe được?
- Tao phải dạy...
Bất ngờ Kiến đen vợ nhảy mũi “ách chùm” một tiếng to khiến Lằn Xanh giật mình, Kiến đen vợ lén khoèo chân chồng vừa nhảy mũi liên tiếp:
Lằn Xanh đắc thắng ngồi nếm hột đâu. Mặt nghênh ngang nhìn trước ngó sau. Thấy nơi miệng hang gần đó có một cụ Cóc đang ngồi chong mắt nhìn ra. Lằn Xanh hất hàm hỏi:
- Hẳn nhiên là như vậy. Coi đây, tôi mập ú thấy không?
- Thấy.
- Mà còn đẹp trai nữa. Mình tôi bóng nhảy, đen nhánh.
- Có vậy.
- Ðứa nào cũng sợ, thấy mặt là rón rén rút lui. Ðang ăn mà thấy tôi tới là khúm núm nhường gấp.
- Hả?
- Nói vậy mà chưa hiểu à? Con gì mặc kệ, bất kể là kiến, là thằn lằn, đang ăn mà nhác thấy tới tôi là vội vã nhường bữa ăn, không dám ho he.
Cóc gật đầu. Một lát sau, khề khà nói:
- Mình thì không nghĩ vậy. Có lẽ tại cậu bắng nhắng ồn ào, tụi nó không ưa. Cái miệng cứ vo ve nhặng xị. Lại thêm chân cẳng cậu dơ dáy. Chớ không phải chúng nó sợ cái oai của cậu đâu.
Bị xúc phạm, chạm tự ái, Lằn Xanh muốn vù tới bổ vào đầu Cóc một phát cho đã giận. Nhưng nhìn Cóc ngồi sù sì gồ ghề như một cục đá. Lằn Xanh xuốt giận. Vừa lặng im suy nghĩ.
Chưa hề có ai nói với mình một điều tương tự. Lão Cóc vốn có tiếng là trầm ngâm ít nói, vậy thì mỗi điều lão nói đều đã cân nhắc cẩn thận, đều có thể tin được. “Vo ve” đúng là bản chất của mình, bấy lâu nay mình cứ tưởng là hay. Còn chuyện chân cẳng dơ bẩn thì, xét cho cùng, cũng ... đúng. Mà lạ, sao không hề nghe ai chê mình từ trước tới nay? Tụi bạn bè quen biết chó má thiệt. Thấy cái dở của mình mà cứ ngậm miệng, đố có đứa nào nói cho mình biết.
- Nói ra thì sợ cậu em giận. Nhưng nghĩ coi, tôi với cậu em không có xung đột quyền lợi, không có cạnh tranh hơn thua, vậy điều tôi nói không có tà ý, không có hậu ý.
Lằn Xanh nhận thấy đúng. Nên lễ độ:
- Xin cảm ơn. Tôi thấy có lỗi.
- Ðã thấy thì sửa.
- Bây giờ phải làm sao?
- Thì bớt vo ve, bớt ngậu xí, bớt khoe khoang. Thêm nữa, rửa ráy chân cẳng sạch sẽ.
Tính phổi bò mau giận mau lành, Lằn Xanh là đứa biết phục thiện. Từ sau ngày lĩnh giáo lão Cóc, Lằn Xanh nhúng chân vào nước cọ rửa sạch sẽ trước khi đi đâu, và mỗi khi bay hay đậu, Lằn Xanh đều lặng lẽ, không vo ve ồn ào như trước. Nhưng kỳ lạ, dẫu có sửa đổi cung cách như vậy mà sao mỗi khi đến kề ai là y như kẻ kia chuẩn bị bỏ đi. Ðến nỗi có lần thấy Gián cánh đang ngồi ăn dở dang một vụn bánh mì nó ngừng bay, đậu lại gần. Gián cánh vừa nhìn thấy nó đã vội vàng bỏ vụn bánh đang ăn dở, lùi lũi bò đi. Nó gọi theo:
- Này chị Gián, tôi không giành ăn đâu. Chị cứ ăn tiếp.
Gián cánh vẫn lầm lũi bò mau, miệng lí nhĩ mấy tiếng “Ờ... ờ... biết...
- Tôi lại mới vừa rửa chân xong. Chân tôi sạch lắm.
- Gián cánh ngoái đầu lại, gật gật, chân vẫn mải miết bò:
- Ờ... Ờ... biết.
- Tôi không vo ve ồn ào, tôi biết khiêm tốn.
- Ờ... ờ... tốt.
Nói vừa dứt thì Gián cánh đã chui tọt vào hang.
Nhiều con vật khác cũng tỏ thái độ tương tự khiến Lằn Xanh buồn bã tìm đến Cóc. Nghe Lằn Xanh trình bày, Cóc ái ngại nói:
- Tâm lý ở đời là vậy đó, cậu em. Bước vào đời với những tính tốt, những hành động tốt, cử chỉ tốt.... Kẻ xung quanh sẽ kết luận tốt về cậu em. Ngược lại, nếu chỉ có tính xấu, hành động xấu, cử chỉ xấu thì họ kết luận xấu. Sau này dù có đổi xấu thành tốt thì họ vẫn còn giữ thành kiến trong một thời gian dài.
- Vậy là con tuyệt vọng? – Lằn Xanh khổ sở hỏi.
- Ðâu có được? Phải trì chí chớ. Loài vật chúng ta nhờ không có ngôn ngữ nên còn ít thành kiến. Chớ loài người, nhiều khi chỉ cần một lần nói lỡ lời đủ tạo một hình ảnh xấu cho suốt đời.
Một con Chồn Ðèn tha xác một con gà đi qua truông. Một con Chồn Bông Lau nhác thấy, nhảy ra khỏi hang nhào tới. Hai bên xáp chiến. Chụp lên nhau, đè ngửa nhau, lôi cẳng nhau, ngoạn tai nhau, cắn nhau la chí chóe.
Những con vật ở gần đó thập thò nơi miệng hang, đưa mắt nhìn. Khi thấy con Chồn Bông Lau có vẻ thắng thế, chúng lần ra khỏi miệng hang. Khi con Chồn Ðèn thua chạy bỏ lại cái xác con gà, chúng ùa tới bao quanh Chồn Bông Lau.
Tiếng khen ngợi vang lên tua tủa. Bắt đầu là chị Mèo hoang:
- Khá lắm. Khá lắm. Con Chồn Ðèn hỗn, dám ngang nhiên đi qua cái truông của tụi mình. Bác trị cho một trận như vậy là phải quá.
Nói xong, lật cái xác gà, gật gù:
- Gà mái tơ đây. Mới đẻ trứng so.
Chuột chù:
- Khịt khịt... Nhìn bác Bông Lau giở những thế võ Thiếu Lâm... khịt khịt... em bái luôn. Y như là xem phim chưởng. Nhất là khi bác dụng thế “Song chỉ thu châu”. Tuyệt!
- Thì từ xưa tới nay, Bông Lau nó có chịu thua ai...
Lão Beo già nằm gần đó đằng hắng to một tiếng như để ngầm nhắc “có ta đây, Ðừng có...”. Cú Mèo nói chữa:
- ... Cùng đồng trang đồng lứa. Chỉ có trên đầu trên cổ thì kính cụ Sư Tử, rồi đến ngài Cọp, ngài Beo...
Rồi nhìn sang xác gà:
- Có lẽ đến ba ký cũng nên. Gà phai – mao đây mà, thịt mềm lắm.
Cụ Beo già lết tới nặng nhọc. Tính tương đương với người thì e cụ cũng tới tám mươi rồi. Bị bán thân bất toại đã ba năm nay, bắp thịt cặp chân bên phải teo hết. Cụ nói lắp bắp:
- Thằng Lau (cụ “bết” tới nước đó, chỉ có hai tiếng Bông Lau mà cũng phải tỉnh lược hết một tiếng “Bông”) hừ hừ... được đó. Giống thằng cha mày... hừ hừ... hồi xưa. Cái thế chụp cẳng sau... hừ hừ... bóp... hừ hừ... khá đó. “Thôi bộ sát thủ quyền”. Thế độc lắm.
Rồi thò một chân trái lật ngược xác gà:
- Không tới ba ký... hừ hừ.... Chừng hai ký rưỡi.
Trong cử tọa còn có một con chó rừng nhỏ chỉ ngây thơ ngồi nhìn, nhìn hết bậc trưởng thượng này đến bậc trưởng thượng khác.
Ðến lượt Bông Lau vắt óc suy nghĩ. Chiến lợi phẩm xác gà nên chia phần như thế nào cho hợp lý để kỉnh các vị có mặt. Vì chẳng ai rỗi công lết tới khen tài bách thắng của mình để mà về tay không.
Bông Lau xé phăng một cái đùi gà, lom khom đến gần cụ Beo.
- Thưa cụ...
Cụ Beo:
- Tao nghe mày... hừ hừ... tới thăm chơi vậy thôi. Tao già, phong thấp kinh niên... hừ hừ... Thịt gà động phong.
- Dạ thưa cụ... (đoạn này Bông Lau nói lí nhí không ghe rõ).
- Ừ thôi cũng được, không nhận thì mày buồn. Lát nữa... hừ hừ... cầm đem qua bên tao, biểu lũ trẻ nó cất cho tao. Biểu nó treo lên chớ để kiến đánh hơi.
Xong phần cụ Beo đến lượt các vị Mèo Rừng, Cú Mèo, Chuột chũi, tùy thứ bậc hung dữ nhiều hay ít mà được phần thịt lớn hay nhỏ. Ai cũng nể tình mà “nhận cho vui”. Còn lại cái đầu, cái cổ và mớ ruột lòng thòng. Bông Lau nhìn cậu chó nhỏ, hất hàm ra hiệu bằng mắt:
- Cháu lại đây.
Chó nhỏ lắc đầu.
- Không nhiều thì ít, lại đây. Cháu nhận cái đầu. Cho chú vui.
- Chó nhỏ lắc đầu.
Cử tọa giả tán. Nhiều câu nói tiếng cười vui vẻ, cởi mở, đầy tình thân ái chen lẫn vào nhau... “Thành tích sáng chói... dạn dĩ, đầy mưu lược... Ồ, cái thế lật ngửa... Cái thế chụp đầu mới ngon... Dám lủng phổi chứ chơi... Máu chảy đầm đìa...”
Nửa tháng sau. Lần này thì chính Bông Lau tha một xác gà về, nhưng gà chưa chết. Cứ từng chập gà la thoi thóp “tác... tác...”. Ðến địa điểm chiến trường cũ, Chồn đèn hiện ra. Xáp lá cà hỗn chiến.
Ðột nhiên một Chồn đèn thứ hai không biết từ bụi rặm nào nhảy phóc tới, nhào vô trợ lực. Rồi một Chồn đèn thứ ba hiện tiếp. Một Chồn đèn thứ tư nữa. Tất cả xáp lại, tấn công vũ bão. Xung quanh Bông Lau thành ra toàn đèn là đèn, nhìn đâu cũng thấy đèn, không nhìn cũng thấy đèn.
Dự khán hào hứng nhất là Thỏ. Môi mỏng và vểnh nên nói tía lia:
- Coi! Sao cắn hụt hoài vậy, Bông Lau? Uớ, chụp cái kiểu gì vậy? Bông Lau?... Nhào! Chết cha mày chưa! Bữa nay bỏ mạng sa trường rồi con ơi? Hết lên mặt ta đây vô địch.
Nhím mắt hí, nhìn không rõ lại đứng hơi xa nên chuyên môn nói dựa theo:
- Ờ, thằng Bông Lau coi vậy chớ dở ẹt... Ờ, cho hết nói dóc... Ờ, cho hết bày đặt xã giao, chiêu đãi có xé thịt gà kính biếu quan khách!
Chống trả được mười phút, Bông Lau biết sức mình cự không lại, liền thoát chạy. Nhưng chạy được vài chục thước thì ngã vật. Bốn vị Chồn Ðèn thắng trận lại khiêng con gà chiến lợi phẩm đi tuốt, bỏ lại Bông Lau nằm rên nho nhỏ. Thú vật có lệ: hễ thua bỏ chạy thì thôi không rượt theo giết chết. Không dã man như người.
Từ lúc chiến sự khai diễn cho đến hồi kết thúc, cửa hang các thân hữu vắng vẻ. Càng thấy Bông Lau rối loạn thủ pháp, nắm chắc cái thua thì các thân hữu của Bông Lau càng rút chặt vào tận đáy hang. Nên khi Bông Lau rên rỉ kêu cứu thì đó đây vắng lặng. Chỉ có bầy chim gầm ghì đang say mê ăn trái soan chín trên cao, bỏ rơi hột xuống nghe lộp độp.
- Bớ làng xóm... bà con. Lũ ăn cướp nó giết tôi. Xin ra cứu dùm.
Nhưng đó đây vắng lặng. Chợt từ xa chú Mèo rừng lưỡn thưỡn đi săn mồi về. Thấy Bông Lau mình đầy máu, mặt mũi sưng húp, môi vêu răng gãy, mèo Rừng hỏi:
- Sao vậy? Sao tang thương vậy?
Nghe Bông Lau thở hổn hển kể lại sự việc. Mèo Rừng chép miệng:
- Tệ chưa! Ðã phục kích còn kêu viện trợ tới ba đứa! Rõ ràng là thời đại thiếu đạo đức trầm trọng. Bá đạo và tiểu nhân. Thôi, gắng lết về nhà cho vợ nó băng bó. Mình về rửa mặt tắm táp rồi đi có chút việc.
Một lát sau cụ Beo già thò đầu ra ngoài hang, nói vói:
- Về biểu với con vợ mày... hừ hừ... chạy xin chút nước đái đồng tiện rồi trong uống ngoài thoa cho nó tan máu bầm.
- Dạ, cháu lết hết nổi, cụ ơi. Chúng nó vây cắn gần đứt lìa cái cẳng.
- Không sao đâu. Chó liền da, gà liền xương. Mày là Chồn thì cũng... đâu đó. Hừ hừ... thôi để tao vô coi chừng mấy đứa cháu nội.
Bông Lau biết là mình phải tự lo cho mình. Nó cắn răng nuốt đau, lết những bước chậm chạp. Một lát đến gần hang Chuột chũi, nó cất tiếng kêu:
- Anh Chuột chũi ơi!
Chuột Chũi không muốn lên tiếng, giả vờ đi vắng nhưng nhìn cửa hang mở toang toác - con vợ trời đánh đi vô quên khép – đành phải.
- Ơi.
- Ra giúp dùm cho mình một tay. Mình bị lũ Chồn Ðèn khốn nạn... ôi cha mẹ ơi đau quá... chúng nó vây cắn.
- Tội nghiệp chưa! Mình có nghe nói. (Nghe cái gì? Hồi nãy cứ thập thò đứng ở cửa hang, coi từ đầu chí cuối). Mình muốn ra giúp cậu quá, thề có trời đất, nhưng mình bị cảm. (Nói tới đây chợt nhớ, vội đưa tay bịt mũi cho giống nói nghẹt nghẹt). Mới xông lá sả. Phải nằm trong giường từ sáng tới giờ.
- Nghe nói cái ổ của chị Cú Mèo ở nơi hốc cây thị, gần hang cậu phải không?
- Ờ, ngó trực lên thì thấy.
Cú Mèo giận cái thằng Chuột chũi bép xép. Quả có tiếng Bông Lau gọi lên:
- Chị Cú Mèo ơi! Nhờ chị bay qua nhà tôi, kêu dùm má lũ nhỏ qua dìu tôi về. Nhờ chị chút đó.
Cù mèo:
- Trời ơi, sao anh ra nông nỗi vậy? Bữa trước anh yên hùng bao nhiêu thì bữa nay anh bết bác bấy nhiêu. Bại trận là phải. Ðánh, cắn chẳng ra bài bản. Tôi ngồi trong hốc cây thấy rõ mà. Chớ thứ Chồn Ðèn, đừng nói bốn con, tám con cũng dám chấp.
- Thôi xin chị. Chỉ nhờ chị thông báo dùm cho vợ tôi.
- Chà! Chuyện đó thì hơi ngặt. Ban ngày tôi có mắt như mù, thấy đường đâu mà bay đi kiếm nhà. Anh cảm phiền nhờ ai khác.
Bông Lau giận ứa gan. Thì cũng ban ngày mà sao bữa trước khi nhận cái cánh gà, lại biết lựa cái cánh có nhiều thịt hơn?
Vừa lúc đó cậu Chó Rừng nhỏ mon men đi tới gần, hỏi:
- Chú dựa vào lưng cháu mà đi.
- Không được đâu. Cháu nhỏ, yếu.
- Ðược mà. Chú gác cái chân bị thương lên lưng cháu như thế này... Ờ, như vậy đó... Khoan khoan... xích xích qua bên trái một chút... đó đó, ờ được rồi... tốt lắm... Cháu đi nhè nhẹ đây... Chú lết theo này...
Bông Lau làm y theo và cả hai chầm chậm lướt tới. Ði một lát, dừng lại nghỉ, Bông Lau âu yếm hỏi:
- Cháu có chê chú lần này thủ pháp kém cỏi, như bác Cú Mèo vừa chê không?
- Không.
- Sao vậy? Cháu có thể nói lý do?
- Cháu không có ý kiến.
- Ra vậy! Lần trước thì chú đánh hay hơn. Cháu có thấy là hay hơn không?
Chó nhỏ lắc đầu.
- Uở? Bữa đó chú cắn nó tơi bời phải bỏ gà lại mà chạy.
- Bữa đó cháu cũng không có ý kiến.
Bông Lau ngạc nhiên đến mức tưởng rằng mình đang rối loạn tâm thần do vết thương ra nhiều máu.
- Bữa đó chú có thấy cháu mà. Bữa đó chú có mời cháu một cái đầu gà mà. Chú nhớ cháu lắc đầu. Sao cháu không nhận?
- Dạ... cháu không thích. Tranh nhau miếng ăn mà cắn nhau thì ...
Bông Lau ngượng thầm. Thằng chó này mới nứt mắt mà đã khôn. Triết lý nữa chơ!
- Vậy ý cháu khinh chú là đứa mê ăn, tàn bạo vũ phu. Ðã khinh như vậy, sao bây giờ dìu dùm chú bước đi? Hay là cháu đã thay đổi quan niệm?
Chó nhỏ lại lắc đầu:
- Không! Thấy ai gặp nạn thì cháu giúp. Thôi, chú đứng dậy, ta đi tiếp. Chú gác cái chân bị thương lên vai cháu như hồi nãy... Ðó... đó... Xích lên một chút... Ðó... được rồi.
Cam này trái to mà ngọt. Mỏng vỏ, nước nhiều, ai cũng khen ngon. Chủ nhà gọi tên là Cam đường và giống từ kinh đô đem về trồng. Cam hãnh diện vì xuất xứ quí tộc của mình, còn chủ nhà thì sung sướng vì bán được nhiều tiền. Vậy là vừa Quí, vừa Phú, Phú Quí lưỡng toàn.
Ba bốn năm trước đây, không còn nhớ do hoàn cảnh nào và do bàn tay của ai mà một hột Ô ma được ném ngẫu nhiên ở cách cây cam chừng bốn thước. Vì không ai chú ý nên hột nứt mộng hồi nào, biến thành cây con hồi nào, không ai hay. Khi cây con lên được ba tấc, nhìn nó sởn sơ lá xanh láng mướt, chủ nhà không nỡ nhổ. Và vậy là bất chấp sự thờ ơ, bất chấp đói và khát, cây cứ lớn. Lớn bằng nửa cây Cam. Lớn gần bằng cây Cam... Rồi bây giờ thì lớn vượt hơn cây Cam. Ba bốn năm rồi còn gì. Vì năm tháng không thuộc quyền sở hữu của riêng ai nên cây Ô ma nghèo khó cũng được bốn tuổi như mọi cây khác. Và nó cũng ra hoa kết trái. Trái nó cũng có màu vàng tươi như nhiều loại trái bình thường và cũng có vị ngọt. Có điều không ngon.
Vào một buổi xế mùa hè, chợt nổi một cơn dông lón. Gió thổi ào ào như bão làm quật ngã cành cây, bứt lá thổi bay đầu trời. Một cành Ô ma bị quật mạnh sang cành Cam, một trái Cam sắp chín bị một trái Ô ma chạm phải.
Sau khi gió lặng, nạn khỏi tai qua, trái Cam xỉa xói:
- Lợi dụng cơn lốc “họ” dám chạm vào mình. Gối rơm theo phận gối rơm. Có đâu dưới thấp mà chồm lên cao. Không phải cùng đứng trong một vuông sân mà cá mè một lứa như nhau.
Biết Cam ám chỉ mình, trái Ô ma trả lời:
- Nếu trách tôi đụng nhằm chị làm chị đau thì tôi xin chân thành nhận lỗi. Cho dù không phải tôi muốn. Chị và tôi đều là nạn nhân của cơn lốc. Còn việc phân biệt ai sang ai hèn thì...
Cam cướp lời:
- Thì cứ tự xét là biết ngay. Thịt của cô ngọt thì có ngọt nhưng pha đắng. Ăn chán ngấy tựa như khoai lang luộc. Có ai ham không?
- Chúng tôi chịu thiệt thòi đó.
- Cam cao quí bởi nhờ hương thơm. Thơm từ chùm hoa nở ra ngào ngạt. Cái lá thơm, cái vỏ thơm, cho đến cái gai cũng thơm.
Ô ma nghĩ thầm “cái gai mà cũng đem khoe! Còn ai ngu ngốc hơn mày đem ngay khuyển điểm của mình ra mà khoe”.
- Cam thơm, thơm cả họ hàng. Nào chú Chanh, nào thím Quít, nào mợ Bưởi, nào bác Phật Thủ, nào cậu Thanh Yên. Hữu xạ tự nhiên hương, khắp bàng dân thiên hạ không ai không rõ.
Ô ma lại nghĩ thầm: “Ngu nữa! Ðem khoe tứ đại, khoe giỏi, khoe hay mà lại nói hữu xạ tự nhiên hương”.
- Cam là một trong những sản phẩm quí các địa phương dâng tiến vua. Cam được đặt trên bàn ngự thiện, được Long nhan ngắm nhìn. Có bao giờ Thiên tử “ngự” một trái Ô ma không?
Ô ma thầm nghĩ: “Nó nói đúng. Mình không cãi được. Có gìa miệng cãi ẩu thì cũng không vì thế mà “nó” không thơm không ngọt, và “mình” thêm quí thêm ngon.
- Vỏ cam dẫu có mỏng mà vẫn chắc. Vỏ của cô động tới là tróc, là trầy trông như ghẻ lở. Vậy mà cũng bày đặt màu đỏ màu vàng.
Thấy Ô ma cứ im lặng. Cam hỏi:
- Sao cô im lặng không cải?
- Mình nhận thêm sự thiệt thòi đó nữa.
- Làm quà cho người bệnh, ai cũng nghĩ ngay đến Cam. Cam giàu sinh tố C, nhuận trường, tiêu đàm, giải nhiệt...
- Thăm bệnh nhân, người ta cũng thường đem tặng lon sữa. Nhưng không vì thế mà con bò khoe rằng nó thuộc dòng dõi quí tộc.
- Cúng tế, sêu tết, quà cáp thường dùng Cam làm lễ vật.
- Cúng bái họ cũng thường dùng chuối đơm trên cổ bồng. Quà cấp, sêu tết còn dùng con vịt, con ngỗng. Chắc do những thuận tiện hợp lý nào đó, chớ không vì xuất thân qúi phái của cây chuối và của con vịt, con ngỗng.
Bị Ô ma trả lời liền hai phát, lại mỉa mai xếp lũ hạ đẳng bò, vịt, ngỗng là những thứ mà loài người khinh chê là ngu si, ngớ ngẩn lên ngang hàng với mình, Cam tức lắm, giọng trở nên giận dữ:
- Ðến cái tên gọi! Người cao nhã có cái tên rất văn chương: Bạch Cư Dị, Tô Ðông Pha... Hoa tuyệt phẩm có tên gọi Quế Lan... Còn cô: Ô ma! Ô nhục và ma quái, có người kêu “Lê ki ma”. Cũng chẳng khá hơn. Cũng không thoát khỏi hồn ma phách quế.
Chế giễu cái tên của người khác là điều xúc phạm lớn. Ðem tên của họ hàng tổ tiên họ ra làm trò cười, việc ấy không tha thứ được. Nhưng mình nên phản ứng lại như thế nào cho phải?
Cam không hiểu được tâm lý tinh tế đó. Thấy Ô ma im lặng, nó lại chanh chua cất tiếng hỏi:
- Sao ngậm miệng vậy? Ðuối lý rồi hả? Không còn muốn tranh ngôi cao quí với mình nữa sao? Hay là con...
- Vừa lúc ấy có tiếng người lao xao đi tới: cô con gái ông chủ đi cùng cô bạn. Cô bạn:
- Ồ, vườn nhà mi trái chín nhiều ghê! Kìa, trái Ô ma chín vàng đẹp quá.
Con gái ông chủ:
- Ðể mình hái tặng bạn.
- Thôi. Mình không nhận đâu. Ðẹp mà ăn không ngon. Coi kìa, trái Cam! Chín rồi, thấy chưa?
- Cam đường đó. Ngọt như đường phèn. Ai cũng mê. Ðể mình hái tặng bạn.
Cô chạy tìm cây khoèo móc rồi hai cô thay phiên nhau móc và giựt.
Trật liên miên. Nhưng cuối cùng trái Cam cũng rớt xuống đất, lăn mấy vòng.