Tuyển tập truyện ngắn

Đứa Con Chung
Tác giả: Triệu Huấn

Khi vượt biển đào tẩu, gã là thiếu uý thuộc tiểu đoàn biệt động Cọp Vằn. Giờ đây, John Kim là một nhà kinh doanh giàu có bậc nhất thành phố Spielberg. Công thành danh toại, song vẫn có nỗi buồn "chí tử" là không con.
Tuổi thơ


Y đã tìm kiếm chữa chạy qua nhiều vị danh y, tìm vận may ở nhiều loại đàn bà: trắng, vàng, đen, đỏ... nhưng vẫn thất bại. Nhà triệu phú độc thân hy vọng có một giàu máu khoẻ mạnh của thời trẻ trung, phóng đãng còn rơi rớt lại ở vùng Bình Phước?Chuyến viếng thăm cố hương với ý nghĩa tìm lại cội nguồn được trù liệu rất công phu. Có một cáo thị cho thân bằng cố hữu, ** điếm, nhân tình, những ai dan díu với chàng thiếu uý cách đây trên hai chục năm, mà phúc đức được đứa con thì ngài John Kim sẽ bảo lãnh cho đi Mỹ hưởng vinh hoa phú quý!

Gần như cuộc "thử hài" trong truyện cổ tích! Nửa tá thiếu phụ có lần hân hạnh... vong thân hoặc bán dâm, hôn hít hoặc mới tán tỉnh đã dẫn "con" đến nhận "ba"! Dĩ nhiên, tất cả phải được chứng minh. Có hai bác sĩ của nền y học nổi tiếng nhất thế giới túc trực xét nghiệm máu, kiểm tra gien.

Cả nửa tá con "rởm" bị khoa học loại bỏ! Bù lại họ được nhận món quà an ủi trăm đô! Còn người cha "hờ" thì vô cùng thất vọng.

Năm ngày sau, người đàn bà cuối cùng đưa con đến. Nghe chuyện thử máu bà gạt đi và tiến đến trước mặt John Kim.

- Ông nhận ra tôi không?

Nhà triệu phú lau lại kính nhìn bà, bỗng thất sắc, giọng lạc đi:

- Thưa bà, nếu tôi không lầm...

- Ông không thể lầm. Bảy lần cưỡng hiếp tôi trong trại giam là những ấn tượng mãnh liệt hơn vào nhà chứa! Vết răng tôi còn để lại trên cổ ông. Song may cho ông là giọt máu hận thù lại nở hoa kết trái!

Con ông đấy! Bà chỉ chàng trai đứng ngoài hành lang.

John Kim đứng dậy đi ra phía cửa. Khuôn mặt người thanh niên là phiên bản thiếu thời của y. John Kim nhào đến đặt hai tay đầy nhẫn hạt xoàn lên đôi vai vạm vỡ của chàng trai.

- Con của ba!... Con trai của tôi!

Bộ mặt kiêu hãnh và cái nhìn im lặng khiến ông ta phải rụt tay lại.

- Sao con không nói gì! Ta là ba của con đó! Má đã xác nhận mà con không tin sao! Xin bà hãy nói rõ cho con đi!

- Nó đã tin nhưng còn phân vân. Nó muốn được thử máu...

- Không cần! Có một thứ linh cảm huyết hệ mà không máy thử nào chính xác bằng... Vả lại đây là việc của ba, con khỏi lo!

- Ông tưởng tôi không sợ nhận lầm nhà triệu phú là cha à?

- ồ không, ba xin lỗi! Ba hoàn toàn kính trọng con. Chính lúc này ba lại sợ máy móc làm sai kết quả, gây phiền toái cho chúng ta! Con vui lòng theo ba chớ?Chàng trai im lặng khiến bà mẹ phải nói thay:

- Một nửa bà con bảo nó nên ở lại với tôi. Một nửa khuyên để cho con theo cha. Nó đang bỏ phiếu trắng.

- Còn bà! Xin hãy xoá bỏ hận thù mà đứng về phía tôi. Dù quá khứ có tàn nhẫn đến thế nào cũng cho phép tôi coi bà như vợ. Tôi sẽ thu xếp để hai má con cùng đi...

- Quá khứ là bất biến, song tôi không coi hận thù là truyền kiếp. Đưa con đến đây cũng là muốn khép lại những trang bi thương. Nếu con tự nguyện theo cha, tôi sẽ không ngăn cản. Còn tôi, ông thừa biết là đã có chồng, có con từ trước khi lọt vào tay ông! Làm gì có tình yêu để theo ông!

- Nhưng tôi có nghĩa vụ với người mẹ của con mình. Nếu có thể xin cho tôi gặp ông nhà để thu xếp mọi mặt pháp lý, đạo đức và tài chính cho thoả đáng!

Người đàn bà cười:

- Xưa kia súng đạn, ngục tù không thắng nổi ý chí. Nay đến lượt tiền bạc mua bán linh hồn!? Tôi có nghĩa vụ nuôi con mình lớn khôn. Nay đến lượt ông. Xoá đi món nợ quá khứ không phải là cho phép ông xúc phạm chúng tôi trong hiện tại và tương lai.ít lâu sau bà mẹ cùng cô chị tiễn đứa con trai theo ba nó bay đi Spielberg. Có một điều bí mật người đàn bà giữ kín với hai chị em lẫn cha thằng bé. Chính John Kim đã giết chết chồng bà trong một trận đánh đẫm máu cách đây 23 năm 3 tháng. Chúa Trời muốn gánh chịu nỗi đau chung cho mọi kiếp người. Còn bà nén nỗi đau riêng để giữ bằng yên cho hai dòng máu hận thù, chung sống trong vòm mái ấm. Bà cũng là bậc á thánh!

Dưới Bóng Cây Vạn Tuế
Tác giả: Xuân Thu

Còn hơn chục ngày nữa mới đến Hội Đền Hùng. Thảo, con gái tôi nũng nịu:

- Mẹ ơi! Năm nay nhân tiện mẹ con mình cùng ở Việt Trì, ngày mai chủ nhật, mẹ đưa con đi thăm Đền Hùng nhé! Con chưa biết Đền Hùng thế nào cả.

- ừ! mai mẹ cũng được nghỉ, mẹ sẽ đưa con đi.

- Ôi! Thế thì vui quá! - Nó reo lên và rúc đầu vào nách tôi.Thảo là con gái đầu của tôi. Cháu đang học lớp 10 văn tại trường chuyên Hùng Vương của tỉnh. Đợt này, tôi đang tập huấn nghiệp vụ ở Việt Trì. Hai mẹ con tôi có điều kiện bên nhau. Những ngày đầu xa Thảo, tôi nhớ nó lắm. Nhiều đêm trở mình, tôi thương nó đến phát khóc. Ngần ấy tuổi đầu đã phải xa mẹ, xa nhà, sống tự lập. Tôi lo hoài không biết nó có chịu được không? Thế rồi mãi cũng thành quen. Đợt này đi công tác, gặp cháu, tôi thấy nó chững chạc hẳn ra.

* * *

Nhận lời con gái xong, tôi nằm thao thức mãi. Đền Hùng, nơi ấy là kỷ niệm của mối tình đầu của tôi. Nhắc đến Đền Hùng là tim tôi lại nhói lên những kỷ niệm da diết ngọt ngào. Cứ mỗi lần đi công tác, qua ngã ba Đền Hùng, tôi không thể nào quên được nơi gặp gỡ, hẹn hò với một người con trai có tên là Tuấn. Mặc dù quê tôi mãi ở Đoan Hùng nhưng tình yêu đầu đời của tôi lại ở Thậm Thình dưới chân núi Nghĩa Lĩnh.

Ngày đó, cách đây dễ đến hơn hai mươi năm, tôi là một cô gái trông cũng xinh xắn của khối lớp 10, lớp cuối cấp 3 trường huyện. Tôi cảm nhận được điều này là do thấy khá nhiều chàng trai theo đuổi tôi, trong số đó có Tuấn. Tuấn cao ráo, đẹp trai lại học giỏi. Phải mỗi tội là Tuấn ít nói lắm. trông Tuấn hiền khô. Cặp mắt Tuấn ẩn chứa bao điều muốn nói. Cứ cách ngày, trong hộp bàn học của tôi lại có một lá thư của Tuấn. Những vần thơ tuổi học trò trong trắng, mộng mơ. Hồi ấy, tôi vô tư lự lắm. Vô tư lự đến dửng dưng vậy. Chẳng bao giờ tôi thư lại cho Tuấn cả. Đã thế, Tuấn càng theo sát tôi hơn. Thư Tuấn viết cho tôi càng nồng nàn hơn. Thi tốt nghiệp xong, Tuấn nhập ngũ. Hôm chia tay Tuấn, tôi mới giật mình, thương Tuấn quá. Phải chăng tình cảm con người chính lúc xa nhau mới càng bộc lộ rõ, kể cả lòng mình? Tôi vội vã tìm Tuấn, tặng Tuấn một cuốn sổ tay. Tôi cũng chưa nói lời yêu với Tuấn. Tuấn xiết chặt tay tôi, lặng lẽ lên đường.

Tôi thi trượt đại học. Bố tôi quyết định cho tôi đi học trường nghiệp vụ ngân hàng tỉnh. Trường này đóng ở xã Kim Đức, gần Đền Hùng. Tôi tiếp tục con đường học hành. Những ngày xa quê, tôi mới có dịp nhìn lại mình, nhớ tới bè bạn. Những lá thư của Tuấn tôi còn giữ đủ cả. Bây giờ chính đó lại là nguồn động viên chủ yếu của tôi. Thế rồi chúng tôi gặp nhau. Đơn vị của Tuấn đóng quân ngay dưới chân núi Hùng. Đó là trung đoàn Phong Châu của tỉnh. Chủ nhật nào cũng thế, Tuấn đến trường tìm tôi. Vừa là đồng hương, bạn học cũ, vừa sẵn tình cảm thầm kín từ thuở cấp 3, chúng tôi quấn quít bên nhau. Con đường dưới chân núi Nghĩa Lĩnh, cánh rừng thông, đồi bạch đàn nơi ấy đã chứng kiến bao buổi hẹn hò của chúng tôi. Những ngày chủ nhật, cả tôi và Tuấn đều rảnh rỗi. Tuấn dắt tay tôi leo núi. Càng lên cao, tôi càng choáng ngợp bởi phong cảnh nên thơ của quê hương Đất Tổ. Tôi thả rộng tầm mắt ngắm nhìn sông, núi, trời, mây... Xa tít về phía đông nam kia là dãy Tam Đảo. Chếch về phía tây là đỉnh Ba Vì. Hai dãy núi như hai cánh cửa giữ cho núi Hùng gối sơn đạp thuỷ. Xung quanh chỗ chúng tôi đứng còn có bao nhiêu là ngọn đồi nhấp nhô trùng điệp. Tất cả đều quay hướng về đây. Các cụ bảo rằng có 99 ngọn đồi như thế. Đó là 99 con voi quay chầu mộ Tổ. Và kia, sông Hồng, sông Lô như hai dải lụa bao bọc uốn quanh, gặp nhau ở Việt Trì để làm nên một thành phố công nghiệp ngã ba sông Đầy mơ mộng. Gần hơn nữa dưới nắng thu là những tàu cọ vươn cao lấp loáng. Chúng tôi say sưa nhìn ngắm. Lần nào cũng thế, sau khi dắt nhau đi thăm hết các đền, leo rừng ngắm cảnh, hai đứa tôi lại về nghỉ dưới bóng cây vạn tuế nơi Đền Hạ. Tại đây, chúng tôi đã kể cho nhau nghe bao điều hằng ấp ủ. Chính gốc cây vạn tuế ấy đã chứng kiến những lời yêu thương thắm thiết của tôi và Tuấn. Chiếc nhẫn bằng nhôm khắc hai chữ TX mà Tuấn trao tôi, giờ tôi vẫn còn giữ. Tôi nhớ như in câu Tuấn nói với tôi hôm trao chiếc nhẫn đó: "Anh yêu em, Xuân ơi! Nhất định chúng mình sẽ sống bên nhau trọn đời em nhé!". Tôi hồi hộp sung sướng, lặng nhìn Tuấn, khẽ gật đầu. Và chính cây vạn tuế ấy đã chứng kiến nụ hôn đầu đời của chúng tôi.

Thế rồi Tuấn có lệnh đi chiến đấu. Dạo đó chiến tranh biên giới phía tây nam ác liệt lắm. Tuấn không kịp chia tay với tôi, chỉ để lại cho tôi một lá thư và một bài thơ đau đáu hẹn về. Từ đó tôi bặt tin Tuấn. Gần một năm sau, tôi về quê thì nhận được tin Tuấn đã hy sinh tại chiến trường đất bạn. Tôi như quỵ xuống. Đôi mắt tôi vô hồn gọi mãi tên anh. Mấy ngày ở quê, tôi không rời mẹ Tuấn nửa bước. Lưng mẹ đã còng giờ lại càng còng hơn. Mẹ cũng linh cảm được mối tình của tôi và Tuấn. Mẹ như câm lặng trước bàn thờ đứa con trai yêu quý của mình. Lòng tôi xót xa. Anh Tuấn ơi! Sao anh nỡ vội bỏ mẹ và bỏ em mà đi thế! Tôi như kẻ mất hồn, chẳng thiết gì nữa. Bố mẹ tôi khuyên bảo mãi tôi mới trở lại trường. Trời ơi! Mối tình đầu của tôi! Và rồi thời gian cũng khoả lấp, nguôi ngoai vết thương lòng đau đớn ấy. Tôi đã cố gắng vượt lên. Tốt nghiệp ra trường, tôi được phân về huyện nhà công tác. Đã có bao người mối lái dạm hỏi tôi, tôi đều từ chối. Hình ảnh Tuấn vẫn in đậm mãi trong tôi. Đến năm 25 tuổi, bố mẹ tôi thúc ép quá, hơn nữa gặp được người tâm đầu ý hợp, tôi đã đi lấy chồng. Chồng tôi cũng công tác tại huyện. Một năm sau đó, bé Thảo của tôi ra đời. Chúng tôi chuyển nhà ra phố huyện ở. Cuộc sống gia đình tôi khá hạnh phúc. Không ai hay biết gì về mối tình đầu của tôi và Tuấn.

Một thời gian sau, Tuấn đột ngột trở về. Mặt Tuấn đầy sẹo nhằng nhịt. Một chân Tuấn bị cụt đến tận háng, phải chống nạng để đi. Cả làng tôi xôn xao khi được tin đó. Tôi bàng hoàng không dám nghĩ đó là sự thật. Tôi tức tốc về quê. Nhà Tuấn vui như mở hội. Tôi len qua mọi người để vào gặp Tuấn. Ngực tôi rung lên. Tôi cố giữ bình tĩnh. Đến nơi, tôi không nhận ra Tuấn nữa. Chỉ có đôi mắt của anh, vâng, chỉ có đôi mắt của anh là vẫn nguyên của tôi ngày đó. Tôi sững lại giây lát rồi giữa bao người như thế, tôi lao đến bên anh: Anh Tuấn! Rồi tôi oà khóc. Mẹ Tuấn đỡ tôi dậy. Tôi càng khóc to hơn. Tuấn vỗ về: "Xuân ơi! Chuyện dài lắm! Rồi anh sẽ kể em nghe!". Tôi không chịu được nữa. Hình như nỗi tủi thân, trách cứ và thương Tuấn được dịp trào ra. Tôi gào lên: Anh Tuấn!...

Sau cái hôm Tuấn về, chúng tôi có một buổi dành riêng cho nhau. Tuấn kể cho tôi nghe về việc Tuấn bị "hy sinh" ở mặt trận. Đó là vào năm 1977, đơn vị Tuấn được lệnh đánh vào sào huyệt của bọn Pôn Pốt. Chiến sự ác liệt. Tuấn bị lạc đơn vị và lĩnh trọn một trái pháo. Khi tỉnh lại thì đã thấy mình ở trong một ngôi chùa cổ kính, thấp thoáng bóng các nhà sư đi lại. Họ đang tập trung cứu chữa cho Tuấn. Rồi chẳng biết họ chuyển Tuấn đi đâu nữa cả. Mãi đến năm 1979, giải phóng Phnôm Pênh xong, Tuấn được một đơn vị của ta tiếp nhận và chuyển Tuấn đi an dưỡng. Tuấn ra Bắc về trại điều đưỡng thương binh nặng ở Nam Hà. Được ít ngày thì hay tin Xuân đã lấy chồng và có bé Thảo. Tuấn vừa buồn lại vừa mừng. Đắn đo mãi, Tuấn mới quyết định về quê. Định bụng sẽ ở hẳn trại không về nhà nữa, sau rồi nghĩ tới bố mẹ già nua ngày đêm ở nhà khói hương cho Tuấn, Tuấn không cầm lòng được.

Tôi nghe Tuấn kể mà lệ cứ rưng rưng: Em có lỗi với anh. Tha lỗi cho em anh Tuấn nhé! Cầm tay tôi, thấy ngón tay tôi vẫn đeo chiếc nhẫn mà Tuấn tặng tôi ngày nào, Tuấn khẽ nói: "Em không có lỗi gì cả. Anh mừng cho em và chúc em hạnh phúc". Tuấn ở nhà chơi ít ngày, sau đó lại trở về trại điều dưỡng.

* * *

Ngày mai tôi sẽ đưa Thảo đi thăm Đền Hùng, tôi sẽ tìm lại kỷ niệm xưa với Tuấn ở bên gốc cây vạn tuế đầy thương nhớ ấy.

Sáng dậy, hai mẹ con tôi háo hức lên đường. Tám giờ sáng, chúng tôi đã đến cổng Đền. Cuối tháng hai, chuẩn bị cho Hội đã thấy nhiều hàng quán dựng lên hai ven đường. Mấy đứa trẻ bán hương nhao nhao gặp tôi mời mua hương. Tôi gọi một đứa bé nhất trong bọn mua chục thẻ hương và hỏi nó:

- Từ sáng đến giờ có ai lên đền chưa cháu?

Nó nhanh nhảu đáp:

- Dạ. Có rồi ạ. Một chú thương binh cụt chân chống nạng lên được một lúc lâu rồi ạ. Chú ấy đi có vẻ khó nhọc lắm. Mấy bạn lớp cháu phải dìu chú ấy đấy.

Tôi giật mình thoáng nghĩ: Hay là Tuấn? Có phải anh không đấy? Sao anh lại đi một mình? Đứa bé còn nói thêm là năm ngoái, năm kia năm nào cũng thế, chú ấy đều đi đền sớm nhất. Chú ấy bảo: đi sớm cho khỏi phải chen người, chứ nếu đi chính Hội thì chú có một chân làm sao mà chen nổi.

Tôi đưa Thảo vào thắp hương từng đền một. Con bé ngơ ngẩn trước cảnh vạn nhiên hùng vĩ và uy nghi nơi đây. Do buổi sớm và chưa phải là ngày chính Hội nên khách thăm chỉ rải rác ít người. Chúng tôi có điều kiện thong thả ngắm cảnh. Thắp hương xong, như một thói quen định sẵn, tôi dắt Thảo tìm đến cây vạn tuế. Khi cách gốc cây vạn tuế chừng mươi mét, tôi thấy một đám trẻ bán hương đang xúm xít quanh một người nghe kể chuyện. Tôi ra hiệu cho Thảo im lặng lại gần. Trước mắt tôi đúng là Tuấn. Mắt tôi nhoà đi. Chân tôi như chết cứng tại chỗ. Không ngờ lại gặp anh ở đây. Tôi lặng yên nghe Tuấn đang kể chuyện cho lũ trẻ. Tuấn say sưa kể lại những kỷ niệm của mình dưới gốc cây vạn tuế này và những trận đánh quân xâm lấn, bảo vệ biên cương Tổ quốc. Gương mặt Tuấn rạng rỡ. Có lẽ Tuấn rất vui khi nhớ về những năm tháng oanh liệt đó. Mấy đứa trẻ tròn xoe mắt ngồi nghe quên cả việc bán hương.

Dáng chừng đợi mẹ lâu quá, Thảo lắc mạnh tay tôi:

- Mẹ! Chúng mình xuống thăm Đền Giếng chứ?

Tôi choàng tỉnh. Cả mấy chú cháu phía Tuấn cũng đột ngột quay lại. Tuấn nhận ra tôi. Không kìm được lòng mình nữa, tôi lao về phía Tuấn. Lũ trẻ ngơ ngác. Một cơn gió bất ngờ thổi đến. Tán lá trên ngọn cây vạn tuế rì rào. Mãi sau, Tuấn mới lúng túng gỡ tay tôi. Sau khi chúng tôi giới thiệu nhau cho bọn trẻ, tất cả cùng cười vui. Thì ra năm nào cũng vậy, Tuấn đều trốn trại điều đưỡng để về với Hội. Bọn trẻ ở đây đã quen anh. Với anh, cây vạn tuế này là kỷ niệm vạn liêng của cuộc đời.

Đời Sẽ Bình Minh
Tác giả: Hoàng Anh Sướng

Tôi tuổi Sửu, đứng chữ Quý, sinh tháng Mười. Các cụ ngày xưa bảo: "Trai Đinh, Nhâm, Quý, Giáp thì tài". Thế mà ông thầy bói mù hàng xóm bấm, bảo: "Thằng này lỗi mùa sinh, chẳng làm được trò trống gì. Đời sau này khốn khổ khốn nạn lắm, đến bát cơm không có mà ăn, rồi ông bà phải nuôi báo cô suốt đời cho mà xem". Bố tôi thở dài. Mẹ tôi khóc rầu rĩ. Đẻ ra một đứa con bất tài như thế, dẫu là trai, phỏng ích gì?Nhà tôi có 8 anh em. Tôi là út. Bố mẹ nông dân. Quanh năm đầu tắt mặt tối vẫn bị cái đói, cái nghèo xiết chặt. Chúng tôi lớn lên trong cảnh: sáng ngô rang, trưa cơm độn, tối khoai trừ. Tôi, 8 tuổi đầu đã ngập ngụa trong vòng quay miết mải: Sáng lên lớp, chiều ra đồng chăn trâu cắt cỏ, tối vót vòng. Chỉ đến khuya mới đựơc châm đèn ngồi học. Nhiều đêm mệt quá, gục mặt xuống bàn ngủ thiếp đi. Giật mình tỉnh dậy thấy tóc cháy xém, mùi khét lẹt. Muỗi bâu kín chân. Có con hút căng máu rơi bệt xuống đất, không sao nhấc nổi mình.

Bố tôi tuy là bậc lão nông chi điền nhưng cũng có chút ít học hành. Thuở nhỏ, bố tôi được ông nội gửi sang thầy đồ làng bên học chữ. Những mong sau này đỗ đạt, kiếm chút công danh, rửa cho cả họ cái "tì vết" 6 đời cổ cày vai bừa, tối mày tối mặt. Bố tôi sáng dạ, đọc đâu hiểu đấy. Đang vọc vạch đọc "Tam thiên tự" thì ông nội lâm bệnh mất. Bố tôi buộc phải nghỉ học. Ông buồn lắm. Vừa khóc, vừa gói ghém sách bút vào tấm lụa đỏ, đặt lên góc ban thờ. Sau này, vào những đêm trăng, ngồi uống rượu suông một mình, ngẫm đời, ông lại đứng dậy thắp hương. Nâng niu bê bọc sách xuống, ông khẽ khàng cởi nút thắt, tay run run vuốt ve từng cuốn giấy đã ố vàng. Có lần, gọi anh em chúng tôi ra, ông nói, giọng đầy uất ức: "Thời nay, chữ nghèo gắn liền với chữ nhục. Muốn thoát khỏi cái nghèo, phải có chữ. Muốn có chữ, phải học. Anh em chúng bay, đứa nào có chí, học hành giỏi giang, tao sẽ lo chạy cho đến cùng. Kể cả phải bán ruộng vườn, nhà cửa". Nói xong, ông khóc. Anh em chúng tôi đứng trân trân nhìn nhau, lặng câm như hoá đá, mắt đứa nào cũng đỏ hoe.

Ngay từ năm lên 7, ý thức được thân phận nghèo hèn của mình, thấm thía đến mức đau đớn lời cha dạy, tôi đã nung nấu ý chí: phải học giỏi, bằng mọi giá phải làm được một điều gì đó để bố tôi dỡ tủi, để chứng minh, đúng hơn, để mở mắt cho mấy tay trọc phú hợm hĩnh gần nhà đã nhiều lần cười đểu, khinh miệt cha tôi rằng: "Con sãi ở chùa sẽ không phải quét lá đa".

Cấp I, tôi học giỏi cả 2 môn văn, toán. Năm lớp 4, nhà trường cử tôi đi thi học sinh giỏi toán, tôi đoạt giải nhất. Bố tôi mừng phát khóc. Giữa trưa nắng như đổ lửa, ông hô hào cả nhà ra bắt con gà mái ghẹ mổ thịt ăn mừng. Bữa cơm thật vui. Đầy ắp tiếng cười và có cả những giọt nước mắt long lanh của mẹ.

Trường chuyên của huyện gửi giấy gọi nhập học. Các thầy cô giáo đến nhà động viên: "Gắng lên em ạ! Đó là mảnh đất tốt để em phát triển tài năng". Tôi gật đầu. Nhưng trường cách nhà những 5 cây số. Tôi thì còi cọc, bé hạt tiêu, lại không có xe đạp. Phải nghỉ thôi. Bố tôi buồn. Mùa màng bận rộn. Mặc. Ông cứ ngồi trầm ngâm uống rượu, mặt đờ đẫn. Thương bố, tôi bảo: "Bố ơi! Con học ở trường làng cũng được, chẳng sao đâu. Con sẽ gắng học giỏi mà". Bố tôi nhệch miệng mỉm cười, giơ tay xoa đầu tôi. Hình như ông khóc.

Cấp 2, giờ văn, thầy giáo bảo: "Lập thân tối hạ thị văn chương. Xưa nay, những ai gắn với nghiệp văn là suốt đời gắn với cái nghèo". Chao ôi! Nghèo. Nỗi khổ cực của kiếp nghèo. Tôi nếm trải nhiều quá rồi. Tôi sợ. Thế là tôi lao vào học toán. Tôi mơ được như anh Dũng con bác Vạn xóm Đình. Học chuyên toán của tỉnh, thi đại học thừa điểm đi du học nước ngoài. Hàng năm, gửi về nhà bao nhiêu là xe máy, xe đạp... Bao đêm, tôi vuốt ve, vỗ về giấc mơ ấy như vuốt ve một đứa con tinh thần.

Thấy tôi say mê học toán, thầy Tấn bảo: " Em thông minh lắm. Từ đêm mai em lên nhà thầy, thầy dạy thêm cho". Tôi kể với bố. Bữa cơm trưa, bố nói trước cả nhà, giọng rành rọt: "Kể từ hôm nay, Tăng không phải vót vòng nữa. Bố mẹ sẽ tạo điều kiện cho con học". Cả nhà gật đầu. Tôi cảm động đến trào nước mắt.

Năm lớp 8, tôi đi thi học sinh giỏi toán của tỉnh, đọat giải nhì. Bố tôi lại bật khóc.

Năm 1987, tôi tốt nghiệp cấp II. Thầy Tấn bảo: "Tương lai, các công ty nước ngoài sẽ đổ bộ vào Việt Nam. Ngoại ngữ sẽ lên ngôi. Em nên thi vào trường chuyên ngữ". Vâng lời thầy, tôi làm đơn thi vào trường chuyên ngữ Hoà Bình. Hôm đi thi, bố tôi gọi bán 50 cân thóc, một đàn gà trục được cả thảy 4.000 VND. Đưa tất cho tôi, ông sụt sịt: "Bố rất muốn đưa con lên trên đó thi. Nhưng chỗ tiền này không đủ. Con chịu khó đi một mình vậy. Đi đường phải hết sức cẩn thận. Gắng lên con nhé". Tôi gật đầu quay mặt đi, giấu hai dòng nước mắt. Tôi khóc vì tủi thân.

Thi xong, tôi đến thăm thầy Tấn ngay. Nghe tôi trình bày bài làm, thầy gật gù: "Tốt lắm! Thôi, về bảo bố mẹ mổ gà ăn mừng đi". Cả nhà thấp thỏm chờ. Một tháng. Hai tháng. Bốn tháng. Không thấy giấy báo. Thầy Tấn bảo: "Chắc là có chuyện gì đây". Thầy đến Phòng Giáo dục. Rồi lên tận trường. Thì ra kết quả của tôi đã bị đánh tráo. Thế là trong đầu óc non nớt của tôi ngày đó chợt nhì nhoằng một ý nghĩ: "Cuộc đời này không hoàn toàn tốt đẹp như tôi tưởng. 1 cộng 1 không phải cứ bằng 2. Tôi căm giận vô cùng. Lòng tự nhủ: "Bằng mọi giá phải làm được một điều gì đó để sau này không ai có thể bóp nghẹt được mình".

Lớp tôi học hầu hết là con em cán bộ. Chúng no đủ, sung sướng. Tôi, đứa con của những người nông dân chân lấm tay bùn bị "tách khỏi lớp". Thân phận xoàng xĩnh, nghèo hèn đã không cho phép tôi được hoà nhập. Nhiều đêm, nằm co ro một mình, nghĩ đến những ánh mắt, những nụ cười khinh khỉnh của bạn bè cùng lớp, lòng tôi đau nhói. Không ít lần, tôi khóc. Nhưng nhớ đến bố mẹ, nhớ đến thầy Tấn, tôi lại choàng dậy bật đèn và học thâu đêm. Tôi phải khẳng định mình bằng kết quả học tập.

Năm 1990, tôi tốt nghiệp xuất sắc cấp III cùng danh hiệu "Học sinh giỏi cấp tỉnh". Mùa hè năm đó, tôi thi đậu khoa Nga - Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội. Lại những tháng ngày dằng dặc cùng cực. Những bữa ăn sáng vờ quên. Những đêm khuya ngồi học bụng réo ùng ục. Những ngày chống trả quyết liệt với cái rét buốt của mùa đông bằng 2 chiếc áo mỏng manh. Bố mẹ bắt đầu già yếu. Anh chị em người dựng vợ, kẻ lấy chồng. Những đồng tiền ít ỏi bố gửi hàng tháng thấm đẫm mồ hôi được đong đếm bằng từng lạng thóc. Tôi học thêm khoa Tiếng Anh. Dù tằn tiện tối đa vẫn không đủ sống. Đêm, tôi phải đi làm thêm. Làm bất cứ việc gì: rửa bát, bưng bê, phụ vữa... Thật mệt mỏi nhưng bù lại, tôi có thêm kinh nghiệm sống. Tôi rất ít về quê, mặc dù trường cách nhà có 20 cây số. Phần vì bận. Phần vì về không có tiền cho tôi, mẹ lại khóc rấm rứt, tôi buồn. Có hôm nhớ nhà quá, không chịu được, tôi phải mượn xe bạn lóc cóc đạp về. Nhưng chỉ lén lút đứng rìa làng, trong bóng chiều choạng vạng, nhìn trộm hàng cau, mái nhà, dáng hình lủi thủi của mẹ rồi lại tất tưởi đạp đi, vừa đạp, vừa khóc.

Bốn năm ì ạch trôi qua. bạn bè tôi phần lớn trở về quê dạy học. Tôi cũng muốn được như họ, được làm cái nghề thầy thiêng liêng cao quí. Nhưng lại nghĩ : Với đồng lương còm cõi, liệu tôi có thoát ra khỏi cái nghèo, cái đói? Hay đời tôi lại bị ghì sát đất bởi miếng cơm, manh áo để rồi một ngày nào đó mốc lên, mòn đi, rỉ đi? Không! Tôi phải trụ lại Hà Nội. Đêm, tôi đi dạy tiếng Anh ở các trung tâm, ngày bươn bả đi xin việc. Và cuộc đời đã không nỡ tàn nhẫn với tôi. Công ty Bê tông Việt úc tuyển một phiên dịch. Tôi tham gia thi tuyển, trúng. Hôm ký hợp đồng, nhận mức lương 500 USD, tôi sướng như điên, cố kìm tiếng hét trực bật ra khỏi lồng ngực. Buổi chiều, trên đường về, chợt thấy rung động khi bắt gặp một tà áo dài, một vành nón che nghiêng. Dòng đời đang trôi chảy kia sao gần gụi, thân quen quá.Thấy tôi có năng lực quản lý, điều hành, ông giám đốc chuyển tôi lên làm trợ lý. Bận rộn, căng thẳng nhưng tôi vẫn tranh thủ đi học thêm Tin học, Ngoại ngữ, Đại học Luật... Hiện nay, tôi có thể sử dụng thành thạo 4 thứ tiếng: Anh, Pháp, Nga, Trung.

Năm nay, tôi mới 27 tuổi. Còn quá sớm để nói trước những gì. Nhưng nhìn lại những ngày đã qua, tôi hoàn toàn có thể tự hào rằng: Tôi đã vượt lên trên hoàn cảnh nghiệt ngã bằng chính đôi chân của mình. Những khó khăn chồng chất đã không vùi dập được tôi. Mơ ước luôn đau đáu trong tôi đã thành hiện thực. Đó là xoá tan cái ám ảnh khủng khiếp trong mẹ tôi về số phận của tôi mà ông thầy bói đã gieo rắc. Và tôi đã xây tặng cha mẹ một ngôi nhà khang trang bằng chính đồng tiền lương thiện của mình để đền đáp một phần công ơn như núi.

Bữa trước, về thăm nhà, bố tôi bảo: "Mừng quá con ạ! làng mình năm nay có những 6 người thi đậu đại học. Có điều, họ nghèo quá. Nghe đâu chú Thụ phải vay cả tiền Ngân hàng để đóng góp cho con Hoa". Tôi nghĩ: Đói nghèo có thể làm người ta khổ. Nhưng không thể làm thui chột được ý chí, tài năng. Hãy gắng lên, hãy tự tin lên, rồi ngày mai đời sẽ bình minh, tươi đẹp.

Quán "Lá Thu"
Tác giả: Nguyễn Phan Hách

Cũng lâu mới có dịp trở lại Hà Nội. Cuối thu. Ban đêm đi dọc hàng cây sữa, thấy mùi hương sực nức. Cuối phố này tôi có một địa chỉ quen...

Mấy chục năm xưa, tôi là chú bé nhà quê ra thành phố vừa học vừa kiếm việc làm. Một buổi tối gió bấc đầu mùa, tôi co ro đi lang thang trong mùi hoa sữa. Những hàng ngô nướng đêm sáng lập loè. Gió vi vút mùi cà phê ở đâu toả ra ngoài ngào ngạt. Ngẩng lên, thấy tấm biển "Lá thu cà phê" rọi đèn mờ ấm cúng. Nhẩm tính trong túi còn đủ 5 hào, tôi quyết định bước vào.

Quán nhỏ. Bàn ghế bằng trúc vàng sơ sài. Nhưng giật mình thấy trên vách treo mấy bức sơn dầu của một hoạ sĩ tài hoa tôi hằng ngưỡng mộ mà chưa biết mặt.

- Bác sao có những thứ này - Tôi hỏi chủ quán.

- Cậu cũng thích tranh à - Chủ quán, một người vẻ nho nhã, tóc hoa râm, mỉm cười.

Tôi ngồi vừa ngắm tranh, vừa rung đùi tận hưởng từng ngụm cà phê thơm ngon. Phải công nhận cà phê của ông tuyệt thật. Vào thời kỳ đó, hình như cả thành phố chỉ có vài quán cà phê thì phải.

Đang lim dim mơ màng để khói cà phê phả mờ trên mặt, thì chợt thấy một người vừa bước vào. Chủ quán và ông khẽ gật đầu chào nhau, vẻ quen thân từ lâu. Ông người dỏng cao, gương mặt buồn đẹp, xanh xao. Ngón tay thanh tú trắng muốt nâng ly cà phê, mắt trầm ngâm ông nhìn những chiếc lá vàng bị gió bứt ào ào rơi ngoài cửa sổ. Uống xong, đứng dậy, lặng lẽ đi ra. Không thấy trả tiền.

Chủ quán nháy tôi.

- Cậu biết ai đấy không? Tác giả của những bức tranh kia đấy đấy!

Trời, tôi thảng thốt. Không ngờ vừa gặp được thần tượng của mình. Bất giác nhìn lên, một giây khắc như cảm nhận được tất cả sự huyền bí diệu kỳ của những bức tranh trên vách, mà lúc khác chắc không thể biết được.

- Những bức tranh tuyệt đẹp này - Chủ quán nói - là tặng phẩm của ông ta cho tôi, để trả ơn những tách cà phê thơm ngon mà tôi đã đãi ông suốt bao năm qua...

Lòng tôi rưng rưng. Vụt nhớ giai thoại Van Gốc vẽ lên gỗ mặt bàn quán trọ để trả nợ.

- Hay có thể nói ngược lại - Giọng chủ quán thầm thì - Những tách cà phê thơm ngon trong những giây phút gió bấc đầu mùa như đêm nay, cùng sự cung kính đối với nghệ thuật của tôi, là để trả ơn những bức tranh tuyệt tác...

Từ hôm ấy, tôi thường trở lại quán cà phê Lá thu mỗi khi trong túi tích cóp đủ 5 hào. Và tôi thường được ngắm nhìn người hoạ sĩ tài hoa trong khoảnh khắc ngắn ngủi của một ly cà phê bốc khói.

Thoắt cái, mà những ngày ấy đã trở thành dĩ vãng xa xôi...

... Tôi hồi hộp dừng lại nơi cây sữa cuối cùng của dãy phố. Quán cà phê Lá Thu nhỏ bé, mái ngói rêu mốc đầy lá vàng ngày xưa không còn. Thay vào đấy là một quán bốn tầng sáng choang gương kính và ánh điện màu. Nhưng được cái là vẫn mang tên "Lá Thu cà phê".

Tôi bước vào. Một mình một bàn. Một cô tiếp viên có đôi chân trần trắng muốt mũm mĩm mang chai rượu đắt tiền đến. Tôi hỏi tên người chủ quán cà phê ngày xưa. Cô dẫn tôi lên lầu. Một căn phòng nội thất phương Đông cổ. Cô dẫn tôi lên lầu. Một ông già râu tóc bạc đang ngồi uống trà bên giò lan tím cạnh song cửa. Đôi mắt sau tròng kính chớp chớp, ông nhận ra tôi, vồ vập thân tình.

- Những bức tranh ngày xưa còn không, thưa ông - Tôi nhìn suốt lượt bức tường.

- Không... Ông lắc đầu.

- Chúng đâu rồi?

- Chúng đã biến thành toà nhà nhiều gương kính này.

- Ông có nghĩ thế là với sự biến đổi, ông đã gặp thời, gặp vận, may mắn không?

- Không hẳn thế.

Ông già đưa tôi chén trà ngâu thơm ngát. Tôi bâng khuâng chạnh nhớ mùi cà phê trong cái quán nghèo thuở nào.

- Người hoạ sĩ tài hoa xưa còn đến đây?

- Không. Ông ấy đã mất trước khi được thấy tranh của mình bán được nhiều tiền...

Đêm ấy uống hết nửa chai rượu do cô tiếp viên xinh đẹp nâng tận môi, tôi loạng choạng đứng dậy ra về.

Ông chủ quán tiễn ra cửa, cầm tay hỏi:

- Tôi nghĩ là cậu buồn, và có giận tôi không?

Tôi mơ hồ lắc đầu:

- Không hẳn thế!