Con khướu bạc má - Tô Hoà i
Con khướu bạc má
Trá»i đổ mÆ°a mấy hạt, rồi tạnh. Xòe bà n tay thấy mÆ°a bụi lăn tăn. Sáng ra, búi cây cúc tần bá» rà o phủ sÆ°Æ¡ng trắng má». Äã sang tháng chÃn, và o thu rồi.
Những Ä‘Ã n ri sừng, ri đá, Ä‘Ã n chim ngói ra ăn lúa sá»›m. Chúng bay loạn xạ ngang trá»i... Bây giá» mùa nà o cÅ©ng có vụ, con chim cÅ©ng không biết Ä‘á»— xuống, ăn đâu.
Trẻ con đã xếp cần câu. Những cái nơm, cái đó đem gác bếp. Bây giỠlại vót lồng bẫy, vá lưới, đi tìm bãi bẫy chim ngói.
Äấy là hình ảnh ká»· niệm tuổi thÆ¡ tôi những năm lên chÃn lên mÆ°á»i.
MÆ°á»i mấy năm sau, khi thà nh phố được giải phóng, tôi trở lại. Thấy nhÆ° lạ mắt, là ng xóm và cánh đồng im lặng không bóng ngÆ°á»i. Má»™t cái lô cốt xi măng đồ sá»™ há hoác bốn phÃa trổ lá»— châu mai. Dấu vết tuyến phòng thủ quanh thà nh phố của tÆ°á»›ng Äá» Lát còn lại bây giá» trÆ¡ vÆ¡ tang thÆ°Æ¡ng.
Chẳng bao lâu con Ä‘Æ°á»ng dá»c ngang khắp nÆ¡i, nhÆ° bà n cá» trên cánh đồng. Những khu nhà năm tầng y hệt nhau má»c lô nhô, đấy là những khu nhà táºp thể. NgÆ°á»i các nÆ¡i được Ä‘Æ°a tá»›i và các xóm cÅ©, xóm má»›i ở chen nhau lẫn lá»™n.
Những con Ä‘Æ°á»ng cánh đồng quây lại đã thà nh phố phÆ°á»ng. NgÆ°á»i ta không nói xuống phố hay là ra Kẻ Chợ nhÆ° trÆ°á»›c kia, mà thói quen má»›i, ngÆ°á»i phố ta bảo nhau Ä‘i Bá» Hồ, đến phố Hà ng Ngang.
Con Ä‘Æ°á»ng vắt qua cái lô cốt Äá» Lát, bây giá» sang bên kia là đưá»ng lá»›n ồn à o ngÆ°á»i qua lại. Không ai nhá»› đấy xÆ°a kia là con Ä‘Æ°á»ng tắt bá» ruá»™ng, bây giá» xe đạp, xe máy và các thứ ô tô qua. Cái phố náo Ä‘á»™ng tiếng xe đến ná»a đêm chÆ°a vãn. Ngà y đêm rối loạn trong những tiếng Ä‘á»™ng xé tai. Vừa rồi, tôi Ä‘i nghỉ ở suối nÆ°á»›c nóng Kim Bôi trên Hoà Bình. Trong rừng thanh vắng có những quán hà ng treo bán chim cảnh. Ô những con chim bẫy được, bán cho ngÆ°á»i thà nh phố Ä‘em vá» chÆ¡i. Năm trÆ°á»›c, tôi đã Ä‘em ở Sà i Gòn ra má»™t con chim gáy ở Äồng Tháp MÆ°á»i. Bạn dặn con chim kén nÆ°á»›c lắm, nhÆ°ng thà nh phố chỉ có nÆ°á»›c máy. Äược và i hôm con chim chết trong lồng, cóng nÆ°á»›c vẫn đầy nguyên.
Tôi thÃch nuôi má»™t con chim, má»™t con chà o mà o, má»™t con hoạ mi má»™t con chim gì đó
cho vui nhà .
Mà lại nhá»› chá»— xóm nà y xÆ°a kia chỉ có vÆ°á»n
cây hồng bì, cây na, cây lá»±u yên tÄ©nh và tiếng chim tôi muốn mÆ¡ mà ng lại nhÆ° ngà y xÆ°a. Rõ khéo lẩn thẩn những nhÆ° ngà y xÆ°a, bây giá» là m gì có ngà y xÆ°a. NhÆ°ng mà tôi cứ ngá» ra thế. Những con chim cảnh của ngÆ°á»i MÆ°á»ng nuôi rồi Ä‘en bán nhÆ°ng vẫn phải chá»n cẩn tháºn chứ. Nghe nói bây giá» lắm kẻ bất lÆ°Æ¡ng bẫy chim rừng ra bán ở dá»c Ä‘Æ°á»ng. Con chim chỉ má»›i Ä‘em vỠđến nhà đã chết. Không, tôi chá»n con đã thuần.
Tôi mua được má»™t con khÆ°á»›u bạc má, con khÆ°á»›u đã dạn ngÆ°á»i. Có ngÆ°á»i qua lại khÆ°á»›u vẫn hót râm ran. Ngà y trÆ°á»›c nuôi hoạ mi chá»i hay nuôi khÆ°á»›u hót, khÆ°á»›u nói Ä‘á»u công phu lắm. Nghe đồn thế chứ trẻ con bấy giá» thì chỉ nuôi má»—i con ri đá ăn thóc, con chim và nh khuyên ăn chuối. Có đứa bảo con chà o mà o từ bé cho ăn cÆ¡m trá»™n muối, chà o mà o quen ăn mặn, không Ä‘i đâu xa được.
Con khÆ°á»›u chỉ ăn gạo trá»™n lòng Ä‘á» trứng gà tốn kém lắm. Những khÆ°á»›u bây giá» tháºt dá»… nuôi. KhÆ°á»›u ăn cám trứng, hà ng chim nà o cÅ©ng có bán cám trứng. Còn những thức ăn cầu kỳ hÆ¡n nhiá»u, bây giá» nuôi cá và ng thức ăn cho cá chuốc táºn Hồng Kông, Ma Cao cÅ©ng được chứ sao. Con khÆ°á»›u bạc má của tôi ở rừng Kim Bôi vỠăn cám trứng. KhÆ°á»›u mổ cám Ä‘á»™p Ä‘á»™p, khÆ°á»›u cất tiếng kêu quắc quắc. Hay quá, thế là được rồi. Ä‚n no, khÆ°á»›u bạc má Ä‘áºu chÆ¡i trong
lồng dưới già n kim ngân.
Bây giỠcũng đương mùa thu. Những dãy hoá lý đã héo khô cả. Chỉ còn kim ngân lá vẫn xanh trên già n cho đến giêng hai nở hoa và ng hoa bạc khi có mưa bụi xuống.
Con khÆ°á»›u bạc má nghiêng tai, đứng yên. KhÆ°á»›u trừng mắt rồi lại cất chân kêu quắc quắc. Suốt buổi sáng con khÆ°á»›u chỉ kêu những tiếng rừng quắc quắc nhÆ° tiếng xe chạy ngoà i Ä‘Æ°á»ng. Quắc quắc...
Tiếng xe chạy rầm ráºp. Buổi sáng, buổi chiá»u. Xe tải, xe buýt, xe máy, náo loạn, Ä‘inh tai. Con khÆ°á»›u trừng trợn, nhảy, lại kêu quắc quắc. Äến táºn tối con khÆ°á»›u vẫn chỉ kêu má»™t tiếng nhố nhăng ấy, nó còn quắc quắc có chừng đến ná»a đêm. Sáng ngà y ra, má»›i bảnh mắt, khi có tiếng xe rá»™ lên con khÆ°á»›u trong chuồng lại hét quắc quắc...
Suốt mấy ngà y mấy ngà y vẫn thế. Tôi mất ngủ vì con khÆ°á»›u. Tôi chẳng bao giá» có thể biết đấy là khÆ°á»›u nhá»› quê hay là khÆ°á»›u chá»i mắng tôi.
Má»™t đêm, bá»—ng nghe tiếng khÆ°á»›u hót nho nhá». Tôi rón rén bÆ°á»›c ra ngoà i hè. Trá»i sáng trăng, gió mát lồng lá»™ng, ngoà i Ä‘Æ°á»ng đã vắng hẳn tiếng xe.
Có ai để ý đêm khuya trong bóng cây thÆ°á»ng nghe tiếng chim lÃu rÃu. Phảng phất nhÆ° xa nhừ gần, nhÆ° tay đôi, nhÆ° má»™t mình, nhÆ° nà ng chim từ qui rừng nà y gá»i chà ng chim từ qui cuối rừng. Äấy là lúc bao nhiêu tâm sá»±, đấy là lúc bóng trăng và bóng tối các hình bóng quấn quÃt tan rã ẩn hiện nhÆ° chiêm bao. Có lẽ cÅ©ng là những mÆ¡ Æ°á»›c kỳ thú của muôn loà i trên thế gian. Có phải thế không. Con khÆ°á»›u của tôi Ä‘áºu ở mặt chuồng, tiếng lâm râm nhÆ° hót, nhÆ° tỉ tê. NhÆ° con chÃch choè xuống ngòi nÆ°á»›c cất tiếng xa xa má»—i buổi chiá»u lặng lẽ. NhÆ° con vạc Ä‘i ăn đêm vá» vừa trống canh ba, buông từng tiếng và o chân tre, lúc nà y thảnh thÆ¡i nhất, có ánh trăng và sáng Ä‘iện nhÆ° ban ngà y, con khÆ°á»›u thủ thỉ nho nhá».
Sáng hôm sau, vẫn chỉ nghe tiếng khÆ°á»›u quắc quắc những tiếng quái gở, trong khi các thứ xe từng Ä‘oà n rùng rùng rÃt qua ngoà i kia. Con khÆ°á»›u bạc má hình nhÆ° rạc ngÆ°á»i ra. Rồi khÆ°á»›u phá» phạc hẳn. Cái đầu nó trụi dần nhÆ° hòn bi. Má»™t bên cánh sã xuống. Lông rụng lả tả, má»—i buổi sáng vÆ¡ được hà ng nắm, tháºt tham thÆ°Æ¡ng. Thế nà o đây, con chim có thể chết đến nÆ¡i. Con chim mất tiếng hót rồi. Con chim chỉ còn rú lên hai tiếng quắc quắc.
NhÆ°ng ngoà i kia, trông lên trá»i mùa thu vẫn xanh thẳm, hoa lá»™c vừng rụng lăn tăn buông xuống Ä‘á» hây từng đám trên mặt hồ. Tôi phải thả Con khÆ°á»›u bạc má thôi. Thôi cho nó bay Ä‘Ã n vá» phÆ°Æ¡ng trá»i của nó. Hôm sau, tôi ra chá»— treo lồng. Chim đã là cái xác chết còng queo. Những Ä‘iá»u tốt đẹp, mÆ¡ mà ng của tôi Ä‘á»u vô Ãch. Con chim đã chết rồi. Tôi lên Ä‘Æ°á»ng gần Bách Thao mua má»™t con khÆ°á»›u bạc má khác.
Bác bán chim bảo :
- Ông yên trÃ. Con khÆ°á»›u nà y chén được cả thịt bò.
Tôi không dám kể chuyện con khÆ°á»›u ở rừng Kim Bôi vá» chỉ nghe tiếng Ä‘á»™ng tà u xe ồn à o mà chết. Tôi cho con khÆ°á»›u nà y má»™t miếng thịt bò tái. Nó xốc hai má», nuốt chá»ng.
Cả buổi, tôi không nghe tiếng quắc quắc. Nhưng cũng không nghe có tiếng hót. Có lẽ con nà y đã quen tai với tiếng động thà nh phố. Có lẽ con chim vốn ăn thanh cảnh, bây giỠlại chén cả thịt. Nó không phải là con khướu biết hót, nó không hót nữa. Tôi lại đâm ra buồn.
10-2003
Tô Hoà i
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
Tà i sản của khungcodangcap
Chữ ký của khungcodangcap