20-10-2008, 06:05 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Lá»a Äắng - Nguyá»…n Bắc SÆ¡n
Tên truyện : Lá»a Äắng
Tác giả : Nguyễn Bắc Sơn
Nguồn : vnthuquan
Äánh máy : Nguyá»…n Há»c
Vá» ngá»n lá»a đắng cá»§a luáºt Ä‘á»i
(Thay lá»i giá»›i thiệu)
Sinh cái sống, đau gần như cái chết!
Chế Lan Viên
Cuá»™c cải cách xã há»™i còn được gá»i là đổi má»›i thấm thoắt đã ngoà i hai mươi năm. HÆ¡n hai mươi năm vá»›i bao nhiêu biến đổi từ thượng đỉnh đến ngóc ngách Ä‘á»i sống cá»§a má»—i con ngưá»i. Cái tốt, tất nhiên là rất lá»›n, rất nhiá»u. Cái xấu cÅ©ng nảy nở và hoà nh hà nh, là m đảo lá»™n, là m băng hoại biết bao giá trị cao đẹp. Dá»c chiá»u dà i năm tháng, bạn Ä‘á»c chỠđợi thái độ trá»±c diện cá»§a nhà văn trước những biến đổi sâu sắc ấy thông qua tác phẩm cá»§a há». Bằng sá»± trải nghiệm cuá»™c Ä‘á»i, há» sẽ lách con dao thẩm định đến táºn những tế vi cá»§a Ä‘á»i sống, cá»§a tâm hồn, chỉ ra chuá»—i cấu trúc ADN hết sức mÆ¡ hồ nhưng đầy uy lá»±c là m nên hình thù cá»§a má»™t thá»±c thể xã há»™i. Bằng trá»±c cảm tiên tri, nhà văn sẽ dá»± báo vá» những gì chưa tá»›i nhưng sẽ tá»›i. Có thể chưa đầy đủ, bởi nếu má»i Ä‘iá»u Ä‘á»u tìm được lá»i giải đáp ở má»™t cuốn tiểu thuyết thì trên Ä‘á»i nà y chỉ cần má»™t nhà văn. Có thể chưa thoả mãn má»i nhu cầu thẩm mỹ. Có thể… và rất nhiá»u có thế khác nữa nhưng Ä‘iá»u bức thiết là tác phẩm ấy đừng đứng ngoà i, hãy Ä‘i thẳng và o những vấn đỠhệ trá»ng nhất cá»§a hôm nay.
Lá»a đắng là cuốn tiểu thuyết viết vá» ngà y hôm nay, ở ngay dòng chảy chÃnh cá»§a hiện thá»±c, trá»±c tiếp có mặt ở những va Ä‘áºp kiến tạo ra nó, cả những đổ vỡ hà o sáng, cả những kết tụ phÅ© phà ng.
Äá»c Lá»a đắng , ngưá»i Ä‘á»c liên tưởng ngay đến Luáºt Ä‘á»i và cha con , cuốn tiểu thuyết cùng tác giả vừa ra mắt đã được công chúng và những ngưá»i trong giá»›i đón nháºn khá nồng nhiệt. Hai cuốn tiểu thuyết cùng chá»n má»™t bồi cảnh, cùng má»™t dà n nhân váºt, cùng khắc hoạ cuá»™c sống ở má»™t thà nh phố vùng đồng bằng trong những năm đầu cá»§a thá»i kỳ đổi má»›i, nói má»™t cách khác, thá»i kỳ đổi má»›i còn Ä‘ang ở dạng phác thảo. Bên cạnh sá»± tương đồng, Lá»a đắng không hoà n toà n là phần tiếp theo cá»§a Luáºt Ä‘á»i và cha con mà chỉ là cuốn tiểu thuyết thứ hai trong bá»™ tác phẩm Luáºt Ä‘á»i mà tác giả ấp á»§ xây dá»±ng như Nguyá»…n Bắc SÆ¡n đã tâm sá»± trong má»™t lần trả lá»i phá»ng vấn báo chÃ. Cùng hướng tá»›i miêu tả cuá»™c đấu tranh nhằm giải quyết xung đột giữa cái cÅ© và cái má»›i, cụ thể là cuá»™c đấu tranh để đổi má»›i tư duy, thay đổi cách nghÄ©, nhưng Luáºt Ä‘á»i và cha con táºp trung và o cuá»™c xung đột và việc giải quyết xung đột giữa các thế hệ còn Lá»a đắng xoay quanh má»™t luáºn đỠkhác, vấn đỠcải cách hà nh chÃnh.
Vẫn những nhân váºt quen thuá»™c nhưng trong Lá»a đắng , mối quan hệ gia đình đã nhưá»ng chá»— cho sá»± sắp xếp cá»§a hệ thống. Qua hÆ¡n 600 trang sách, ta thấy các nhân váºt đổi vị trà liên tục. Trần Kiên được xoá án ká»· luáºt, khôi phục chức bà thư quáºn uá»· đồng thá»i kiêm chức Chá»§ tịch quáºn, được bầu và o Trung ương, được đỠbạt Phó Chá»§ tịch thà nh phố. Äoà n Hùng từ thư ký trở thà nh Phó Chá»§ tịch Uá»· ban nhân dân quáºn. Thảo Tần xin từ chức Phó hiệu trưởng để trở vá» vá»›i nghá» dạy há»c quen thuá»™c. Thanh Diệu từ chức Phó Chá»§ tịch Uá»· ban để vá» công tác tại Há»™i Liên hiệp phụ nữ thà nh phố. Sán leo lên đến chức Phó giám đốc Sở thì bị vạch rõ chân tướng. VÄ©nh Bảo nháºn chức Trưởng phòng Văn hoá Quáºn…
Ngoà i những nhân váºt trên, tác giả cho ta hình dung sá»± sắp xếp nhân sá»± còn diá»…n ra quyết liệt, khẩn trương ở cấp Thà nh phố và trên cả thà nh phố. Tất cả những xáo trá»™n ấy không phải ngẫu nhiên, đó là sá»± xáo trá»™n, sá»± chuyển đổi tất nhiên cá»§a những cá nhân trong má»™t cÆ¡ chế má»›i, má»™t hệ thống tổ chức má»›i, hệ thống tổ chức cá»§a thá»i kỳ đôi má»›i. Không thể có má»™t dà n nhân sá»± hoà n hảo trong má»™t hệ thống tổ chức không có chút bất hợp lý nà o, nhưng qui luáºt cá»§a cuá»™c sống đòi há»i phải tiến tá»›i sá»± hợp lý và nhất định sẽ tiến tá»›i sá»± hợp lý, cho dù sá»± hợp lý luôn chỉ là má»™t cái Ä‘Ãch, không bao giá» hoà n toà n đạt được, đó là điá»u tác giả muốn nhắn gá»i tá»›i bạn Ä‘á»c và đó cÅ©ng là tÃnh luáºn đỠẩn sâu trong Lá»a đắng . Ngưá»i ta nháºn ra qua tiểu thuyết những hạn chế, những bảo thá»§ cá»§a thể chế hà nh chÃnh hiện nay. Äó là tình trạng tất cả qui cho trách nhiệm táºp thể, cho cÆ¡ chế, cho ngưá»i tiá»n nhiệm, nghÄ©a là tất cả Ä‘á»u có trách nhiệm trước sai lầm, khuyết Ä‘iểm, mình chỉ là má»™t bá»™ pháºn trong đó, không là ngưá»i chịu trách nhiệm chÃnh… qua không khà nặng nỠở Văn phòng Thà nh uá»· thà nh phố Thanh Hoa trước tin Tổng Bà thư sẽ vá» là m việc đột xuất.
Äó là cách sống dối trên chèn dưới khi báo Thá»i luáºn đưa tin vá» vụ tiêu cá»±c đất Ä‘ai ở thuá»· cung Thần Tiên . Äó là tình trạng yếu kém, vô trách nhiệm cá»§a nhiá»u cấp cÆ¡ quan bảo vệ pháp luáºt đến ngay Tổng biên táºp báo Thá»i luáºn bị tạt át xÃt trả thù cùng không lần ra manh mối. Äó là cuá»™c há»™i nghị do Tổng Bà thư chá»§ trì, dưới ngòi bút Nguyá»…n Bắc SÆ¡n, phần lá»›n ngáºm miệng giữ ghế, trừ má»™t thiểu số trung thá»±c, dÅ©ng cảm nói lên sá»± tháºt. Những Lá»a đắng phanh phui, phê phán mà không là m ngưá»i Ä‘á»c thất vá»ng. Bên cạnh số ngưá»i Ä‘ang tạo ra những trì trệ, cản trở, vẫn toát lên âm hưởng lạc quan từ những phẩm cách như Tổng Bà thư, như Kiên, như Äại, như Äoà n Hùng, VÄ©nh Bảo Thanh Diệu, Thảo Tần và nhiá»u ngưá»i khác. CÅ©ng trong vấn đỠcải cách hà nh chÃnh, ý tưởng cá»§a Trần Kiên nhất thể hoá chức Bà thư Äảng bá»™ và Chá»§ tịch Quáºn đã được Bà thư Thà nh uá»·, Tổng Bà thư và đông đảo cán bá»™, đảng viên á»§ng há»™ nhiệt tình. Chúng ta chưa được biết hiệu quả cá»§a việc nhất thể hoá đó như thế nà o trong công việc cụ thể, hằng ngà y cá»§a Trần Kiên nhưng vá»›i sá»± tÃn nhiệm ngà y cà ng cao mà anh già nh được, việc nhất thể hoá đó chắc chắn mang lại nhiá»u thà nh công.
Nhiá»u ngưá»i và ngay cả Nguyá»…n Bắc SÆ¡n Ä‘á»u cho rằng hai cuốn tiểu thuyết, má»™t là cuốn Luáºt Ä‘á»i và cha con và hai là cuốn sách bạn Ä‘ang có trong tay là tiểu thuyết luáºn Ä‘á», Ä‘iá»u đó có phần đúng. ÄÆ°á»£c coi là tác phẩm luáºn đỠkhi tác giả có má»™t quan niệm, má»™t nháºn thức nà o đó và muốn truyá»n bá tá»›i má»i ngưá»i bằng nghệ thuáºt. Ngược lại vá»›i luáºn đỠkhi tác giả chỉ chú tâm là m nghệ thuáºt còn giá trị tư tưởng, giá trị nháºn thức cá»§a tác phẩm chá»§ yếu sẽ được toát lên từ hình tượng nghệ thuáºt cá»§a tác phẩm không hoà n toà n phụ thuá»™c, tháºm chà ngoà i ý muốn cá»§a tác giả. Cả hai cách là m nghệ thuáºt Ä‘á»u cần đến má»™t Ä‘iá»u kiện chung là tà i năng. Có tà i năng thì dù là m nghệ thuáºt chỉ vá»›i mục Ä‘Ãch chuyển tải cho má»™t tư tưởng, tác phẩm vẫn cứ sống, vẫn cứ động, vẫn cứ hay. Không có tà i năng thì dù có lao tâm khổ tứ phụng sá»± nghệ thuáºt, tác phẩm vẫn không có cả nghệ thuáºt lẫn tư tưởng. Những nhân váºt trong tiểu thuyết cá»§a Nguyá»…n Bắc SÆ¡n Ä‘á»u đại diện cho má»™t loại cán bá»™, đảng viên, công chức nà o đó. Nhưng vượt lên những ước lệ mòn sáo, những nhân váºt nà y không chỉ gánh vác trách nhiệm đại diện cá»§a mình mà còn tồn tại như má»™t con ngưá»i cụ thể, có vui buồn, yêu ghét khát vá»ng cao cả và dục vá»ng thấp hèn; tá»± tin và tá»± ty; thà nh công và thất bại. Nếu như cần khẳng định sá»± thà nh công cá»§a Nguyá»…n Bắc SÆ¡n trong thể loại tiểu thuyết thì có lẽ Ä‘iá»u cần khẳng định đầu tiên là nhà văn đã xây dá»±ng được má»™t dà n nhân váºt là những ngưá»i phần nhiá»u có chức, có quyá»n không phải là những hình ná»™m khô khan minh hoạ cho má»™t triết lý sống; không phải là những hình ká»· hà i trống rá»—ng để tác giả trút và o có quan niệm cá»§a mình vá» há». Các nhân váºt cá»§a ông tồn tại như ngưá»i Ä‘ang sống quanh ta, bởi thế, có lẽ là lần đầu tiên má»™t cách có hệ thống, trong tiểu thuyết đương đại, ngưá»i Ä‘á»c được hé mở tấm mà n cá»§a chá»§ nghÄ©a sÆ¡ lược để tiếp cáºn vá»›i lá»›p ngưá»i vẫn thưá»ng được gá»i là "quan" trong xã há»™i vá»›i tấm chân dung chân thá»±c cá»§a nó.
Nhân bà n việc nà y rất đáng chú ý vá»›i Lá»a đắng , lần đầu tiên trong văn xuôi Việt Nam đã xuất hiện nhóm nhân váºt gồm những ngưá»i ở vị trà lãnh đạo cao nhất cá»§a Äảng và Nhà nước ta, trong đó nổi lên bốn nhân váºt là Tổng Bà thư ông Trân; Bà thư thà nh uá»· má»›i; ông Thụ, Trương ban Tư tưởng-Văn hoá và má»™t nhân váºt khá độc đáo, nhân váºt "Cá»±", chỉ thấp thoáng những khiến ngưá»i Ä‘á»c phải trầm ngâm nghÄ© ngợi. Khác vá»›i hình tượng lãnh tụ, các đồng chà lãnh đạo thưá»ng xuất hiện thoáng qua nhằm nhấn mạnh, minh hoạ cho má»™t tưởng nà o đó trong khá nhiá»u tác phẩm Ä‘iện ảnh, sân khấu, văn xuôi, Tổng Bà thư và má»™t chừng má»±c nà o đó là ông Trân, đã được tác giả khắc hoạ như má»™t nhân váºt cá»§a tiểu thuyết bằng xương bằng thịt. Không có Ä‘iá»u kiện tiếp xúc nhiá»u vá»›i các nguyên mẫu (nếu như có nguyên mẫu) nhưng Nguyá»…n Bắc SÆ¡n đã có được nhiá»u trang viết chân thá»±c vá» các nhân váºt nà y trong vị trà công tác, trong tiếp xúc, trò chuyện vá»›i cán bá»™ cấp dưới, trong sinh hoạt gia đình. CÅ©ng từ miệng nhân váºt, Nguyá»…n Bắc SÆ¡n đã nói được không Ãt suy nghÄ© cá»§a mình vá» thá»i cuá»™c, từ chuyện đấu tranh chống tiêu cá»±c trong lÄ©nh vá»±c đất Ä‘ai; sá»± trù dáºp trả thù những ngưá»i dám đấu tranh chống các thá»§ Ä‘oạn xã há»™i Ä‘en trên báo chà công tác tổ chức cán bá»™; công tác xét xá» cá»§a toà án… Không sa đà và o trữ tình luáºn đỠnhưng nhiá»u trang viết cá»§a Nguyá»…n Bắc SÆ¡n già u khả năng khám phá, khái quát hiện thá»±c cùng chÃnh nhá» thá»§ pháp nà y.
Là ngưá»i có may mắn được sống và trải nghiệm nhiá»u năm trong không gian tiểu thuyết cá»§a Nguyá»…n Bắc SÆ¡n (phải chăng vì thế mà ông đưa tôi viết đôi lá»i nà y) tôi đã Ä‘á»c liá»n mạch vá»›i sá»± thÃch thú Lá»a đắng .
Và bây giá», vá»›i nguyên vẹn sá»± thÃch thú ấy, xin giá»›i thiệu cuốn tiểu thuyết vá»›i bạn Ä‘á»c.
VŨ DUY THÔNG
Hà nội cuối năm 2007
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
Tà i sản của ngudoc
20-10-2008, 06:07 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Chương 1
Những ngà y là m nhà , Kiên phải nhá» má»™t ngưá»i bạn, kÄ© sư xây dá»±ng, giám sát thi công. Thỉnh thoảng anh má»›i đảo qua. Chiá»u nay anh tạt qua trưá»ng vợ, rá»§ Tần cùng đến ngôi nhà đang xây. So vá»›i cÆ¡n sốt xây nhà ở Thanh Hoa thì há» quá cháºm. So vá»›i thiên hạ thì nhà cá»§a vợ chồng anh không to, không sang, không đẹp bằng. Kiên bảo vợ, tuỳ tiá»n biện lá»…. Mình xây để ở chứ có phải để cho thuê đâu. Chỉ riêng thiết kế phà đã mất hà ng chục triệu rồi. Chả chÆ¡i. Thiên hạ không biết dùng tiá»n là m gì má»›i vẽ vá»i kiểu cách được. Äằng nà y vợ chồng Kiên bán căn há»™ lắp ghép mua lại mảnh đất cá»§a má»™t ông Vụ phó Vụ Kế hoạch má»™t bá»™ bán lại. Tiá»n xây thì ông bà Hòe cho. Vừa xoẳn. Khi nà o xong, dá»n Ä‘i ngưá»i mua má»›i nháºn nhà .
Tần đã chuẩn bị xong bữa tối. Má»™t đĩa thịt lợn kho dừa. Nước hà ng là m cho miếng thịt, miếng dừa mang má»™t thứ mà u đặc trưng tháºt hấp dẫn. Nồi riêu cá là món anh thÃch nhất. Kiên thÃch riêu cá nấu mẻ. Tần không mua cả con, nhà Ãt ngưá»i ăn không hết. Chị mua hai cái đầu chép, má»™t bá»™ lòng và má»™t buồng trứng. Chị để con ngồi má»™t bên đầu nồi, mình má»™t bên. Tần muốn dạy con gái phải biết đón bát bố vừa hết cÆ¡m bát canh vÆ¡i phải biết đứng lên mang bát Ä‘i múc tiếp chứ không được bê xoong ra trút và o, phải biết gắp miếng ngon cho bố mẹ v.v…
Chị xắn buồng trứng là m ba, gắp cho chồng, cho con, mình là m miếng nhá». Anh gắp trả lại: "Em ăn há»™ anh. Ä‚n gì bổ nấy mà ". Anh thÃch ăn lòng cá trong khi vợ con lại không bụng đũa. Anh khen nó bùi, béo, mà mỡ cá lại dá»… tiêu hoá, chứ không như mỡ gà , lợn… Äầu cá trông xương xẩu thế nhưng lại có những chá»— rất má»m, rất ngon. Anh gỡ bốn khối thịt trên lưng, sát xương đầu vá» phÃa bụng, sát vá»›i mang cá cho vợ con, còn mình "xung phong" và o khối thịt mà u gan gà , đặc và dẻo, cái miệng cá san sáºt, béo béo; cái nước óc đặc ngá»t như nước mì chÃnh. Kiên ăn má»™t cách ngon là nh. Tay cầm cả khối xương đầu đưa lên miệng. Äã nhiá»u lần anh bảo: ăn vá»›i vợ con ở nhà , dù không có những món sang trá»ng, đắt tiá»n, nhưng ngon hÆ¡n hẳn ăn chiêu đãi. Không chỉ vì ý nghÄ©a tình cảm gia đình, được thoải mái tá»± nhiên, mà còn vì mình ăn cá»§a mình chứ không phải ăn do ngưá»i khác má»i. Miếng má»i là miếng nợ, có khi còn không há miệng được kia, vì bị mắc quai rồi. Các buổi chiêu đãi thì chuyện trò, giao tiếp là chÃnh.
Thuỳ Dương há»i:
- Thế ăn cơm khách, nếu có món riêu cá như mẹ nấu thế nà y, bố có ăn không?
Äúng ra, ý nó là , bố có ăn như Ä‘ang ăn trước mặt hai mẹ con không?
- Ấy đấy cái khó cá»§a bữa cÆ¡m không phải cÆ¡m gia đình là thế đấy. Thưá»ng là không có đầu cá thế nà y. Mà giả dụ có, cÅ©ng không dám ăn thoái mái như ở nhà . Phải giữ ý con ạ.
- Con thấy Ä‘i dá»± chiêu đãi vá», bố vẫn phải ăn cÆ¡m mẹ phần đấy thôi.
Chị bảo con gái:
- Con sang đấy phải tìm hiểu phong tục táºp quán ngưá»i ta, mà ứng xá» cho phù hợp nhé.
Kiên gắp nốt miếng trứng cá cho vợ:
- Ä‚n Ä‘i nà o. Em phải chuẩn bị sức khoẻ cho nhiệm vụ trá»ng đại mà chỉ em là m được thôi.
Chưa bao giá» anh thấy bằng lòng vá»›i cuá»™c sống gia đình như bây giá».
Nhoáng cái, mấy tháng đã trôi qua, Thuỳ Dương sau khi già nh giải nhất cuá»™c thi "ÄÆ°á»ng lên đỉnh Ôlimpia" khu vá»±c phÃa Bắc đã Ä‘i du há»c Pháp nhá» má»™t suất há»c bống.
Vợ chồng dá»n vá» nhà má»›i, ba tầng, trên diện tÃch hÆ¡n năm mươi mét vuông. So vá»›i căn há»™ thấp lè tè tầng năm má»™t khu lắp ghép há»™p diêm là thiên đưá»ng rồi. Vui nhất là chồng vừa má»›i được phục hồi chức vụ. CÅ©ng không có gì ghê gá»›m. Nó chỉ là khẳng định sá»± đúng đắn cá»§a má»™t con ngưá»i, rằng cái đúng phải thắng cái sai. Tần không dám nói rằng ngưá»i tá» tế phải thắng ngưá»i không tá» tế. Chuyện ở trưá»ng mình thì chị dám nói thế đấy. Còn ở tầm thà nh phố thì, không dám nói liá»u. Chi có Kiên má»›i hiểu, chuyện nà y đã phần nà o lấy lại niá»m tin cho vợ.
Buổi chiá»u hôm chồng được má»i lên nháºn quyết định xoá án ká»· luáºt, Tần vẫn ngồi chá» cÆ¡m. Vợ thì háo hức chá» chồng nói chuyện. Chồng thì mặt cứ hÆ¡n há»›n, như kẻ đà o má» vá»› được cục rubi to. Vợ bảo: "Anh kể xem há» nói thế nà o!" Chồng: "Không phải kể gì cả, cứ nhìn mặt anh thì biết". Vợ lại giục: "Thì vừa ăn cÆ¡m vừa kể váºy". Chồng chá»›t nhả "Ä‚n cÆ¡m là m gì… Anh chỉ muốn ăn thịt em thôi".
Hoá ra bây giá» há» là đôi vợ chồng son. Chỉ vá»›i hai động tác, Kiên đã lá»™t phăng váy ngá»§ vợ. Tấm thân tròn lẳn, ngá»c ngà cá»§a vợ bà y ra, hấp dẫn hÆ¡n bất cứ cái gì trên thế gian nay. Sức lá»±c Kiên tăng lên gấp bá»™i. Anh bế xốc vợ lên, quay liá»n mấy vòng má»›i đặt xuống giưá»ng. Tần cÅ©ng không ý tứ như khi còn ở nhà cÅ©, lúc con gái còn ở nhà . Chị ôm xiết vai anh, cảm thấy rất rõ Ä‘ang mất trá»ng lượng trong vòng quay dữ dá»™i cá»§a anh. ÄÆ°á»£c cái cuồng nhiệt cá»§a chồng kÃch thÃch, Tần cÅ©ng hăng lên, không ngoan ngoãn nằm yên chỠđón như má»i lần, mà đẩy báºt ngá»a anh ra, xô và o, cưỡi lên.
Hổn hển. Hăm hở. Hung hăng nữa: "Em không để anh đè nén, áp bức, bóc lá»™t mãi đâu nhé". Hai tay ghì chặt hai cánh tay chồng dang rá»™ng xuống giưá»ng, chị cúi xuống, nhay và o mÅ©i, má anh. Bị những động tác mạnh mẽ cá»§a vợ kÃch động, anh nghiến răng: "à à ! Gá»›m quá nhỉ. Vùng lên hỡi các nô lệ ở thế gian!". Miệng nói, ngưá»i cong lên như con tôm, chân phải gồng lên, vặn mình đẩy vợ ngã ra. Rồi láºp tức láºt mình, đè nghiến vợ xuống. Hai cánh tay cÅ©ng giữ chặt hai cánh tay vợ, hệt như lúc nãy vợ đã "đè nén" mình. Äầu gáºt gáºt vẻ đắc thắng, anh ngon miệng: "Äây chưa phải là tráºn cuối cùng đâu nhé!"
Há» nhìn sâu và o trong mắt nhau rất lâu, rồi Kiên má»›i xoà i chân ra, đổ áºp xuống ngưá»i vợ.
Chưa bao giá» há» có má»™t tráºn là m tình, kinh thiên động địa như thế. Cả hai ngưá»i Ä‘á»u thấy thoả thuê, mãn nguyện. Chị gối đầu lên hốc vai chồng, nằm nghiêng để được áp cả ngưá»i mình và o ngưá»i anh, má»™t bên đùi vắt lên ngưá»i anh, ở nÆ¡i nhạy cảm nhất. Há» nằm như thế má»™t lúc. Chị bá»—ng há»i:
- Anh đang nghĩ gì thế?
Anh không trả lá»i, há»i lại:
- Thế em đang nghĩ gì?
Chị báºt ngưá»i dáºy, vẫn không mặc gì, lấy hai mảnh giấy dÃnh mà u và ng, hai cây bút bi:
- Anh nghÄ© gì thì viết và o giấy cá»§a anh. Em nghÄ© gì thì viết và o giấy cá»§a em. Xem chúng mình chung nhau đến thế nà o nhé. Chẳng nhẽ chỉ chung nhau thể xác thôi à ? - Chị quát như quát há»c trò - Anh quay ra kia, không được nhìn trá»™m bà i.
Như hai đứa trẻ chÆ¡i trò trốn tìm, chưa chi Tần đã há»i:
- Xong chưa?
Anh giao hẹn:
- Ba cái gạch đầu dòng nhé.
- Äồng ý!
Má»™t lát, Tần cao giá»ng:
- Xong chưa?
- Xong rồi!
Từ hai góc giưá»ng, như hai đứa trẻ vừa tắm xong, lồm cồm bò lại vá»›i nhau. Hồi há»™p! Háo hức! Há» trao cho nhau mảnh giấy cá»§a mình. Tất cả tinh lá»±c dồn cả lên đôi mắt, lướt rất nhanh, rồi cùng cưá»i rạng rỡ. Tần reo lên:
- Có thế chứ!
Kiên vênh mặt há»i lại:
- Sao lại không thế chứ?
Hai ngưá»i cùng dang rá»™ng cánh tay, cùng sáp ngưá»i lại, cùng quấn chặt lấy nhau. Giống như ta xòe hai bà n tay ra, nhắm mắt, cùng khá»›p chặt hai tay lại thà nh má»™t khối, không thể giằng tách ra được. Há» cùng đổ ngưá»i xuống, hai đôi chân trần quện chặt lấy thân thể nhau, cứ thế lăn tròn từ đầu đến cuối giưá»ng, rồi lại lăn ngược lại từ cuối lên đầu giưá»ng.
Hai trong ba cái gạch đầu dòng ấy khớp nhau.
Má»™t trong hai cái gạch đầu dòng ấy là việc hôm nay, vợ chồng Kiên má»i ông bà ngoại và nhà bác Äại đến ăn cÆ¡m mừng nhà má»›i.
Cu Thà nh ngồi gá»n lá»n trong lòng bà Phụng. Tay nó mân mê tai bà . Má»—i lần nó vá», ngưá»i đầu tiên được quyá»n bế nó là bà ná»™i. Sau đó đến ông ná»™i, rồi má»›i đến ngưá»i khác. Mà má»—i ngưá»i cÅ©ng chỉ được quyá»n "hưởng thụ" nó má»™t lúc thôi, rồi phải trả vá» cho bà . Bà Phụng cho mình cái quyá»n chiếm hữu nó. Tất cả thà nh viên trong gia đình Ä‘á»u thừa nháºn quyá»n ấy. Bà ná»±ng nó, thÆ¡m má, thÆ¡m tay, thÆ¡m chân, thÆ¡m cả quả á»›t tà xÃu cá»§a nó. Không no. Không chán. Nó ngồi trong lòng thì bà cúi xuống, hÃt lấy hÃt để cái đầu trá»c cá»§a nó. Bà bảo, kiểu cắt trá»c cá»§a mẹ Linh thế nà y là đẹp nhất. NghÄ©a là nó đã từng được để tóc. Nó để tóc cÅ©ng đẹp, nhưng cắt trá»c còn đẹp hÆ¡n. Tất cả đưá»ng nét trên khuôn mặt nó Ä‘á»u đẹp. Những đưá»ng nét đẹp ấy, kết hợp hà i hoà , cân đối vá»›i nhau cà ng tuyệt vá»i. Tất cả cứ ngá»i lên như thiên thần trong tay bà . Äại nhìn mẹ bế cu Thà nh, trêu:
- Con gá»i bà trông nó má»™t hôm nhé.
- Tháºt không? Hay bố nó lừa bà ?
- Con chỉ sợ đêm nó khóc, đòi đi tè là m bà mất ngủ.
- Thì bà đóng bỉm cho nó. Thế ngà y xưa, nuôi anh, chưa có bỉm thì tôi cũng để anh tè ra chăn chiếu chắc?
Linh là m bếp, thỉnh thoảng lại quay ra nhìn hai bà cháu. Sung sướng, mãn nguyện, không kém gì lúc ôm con trong lòng. Có khi còn hÆ¡n. "Nó là con yêu tinh hãm hại nhà nà y". Câu nói ngà y ấy, bà ném và o mặt chị như má»™t khối thuốc độc là m chị tối tăm mặt mÅ©i. Nhưng, "Æ n ai má»™t chút chẳng quên. Há»n ai má»™t chút để bên dạ nà y" . Chị là m theo lá»i hát ru cá»§a mẹ mình ngà y nà o. Lấy chồng, mà không được mẹ chồng thừa nháºn, là ná»—i cay đắng không gì bù được. Váºy mà bây giá»â€¦ Linh biết Æ¡n mẹ chồng, biết Æ¡n thiên thần bé bá»ng, nhá» nó mà bà mở lòng ra vá»›i mình.
Tần đang gói nem, thỉnh thoáng cũng nhìn cháu:
- Cháu mút tay kìa bà ! Thà nh Æ¡i; cô đây cÆ¡ mà , cưá»i Ä‘i nà o! A, cưá»i rồi, cưá»i nữa Ä‘i nà o! A à , hoan hô con mẹ Linh, bố Äại!
Chị thầm ước, em Thuỳ Dương rồi cũng sẽ là thằng cu, cũng sẽ là một thiên thần bé nhỠnhư anh Thà nh nó kia.
Tần quay sang chị dâu:
- Chị Linh, lấy noi áp suất ninh sưá»n trước Ä‘i có hÆ¡n không?
- Tá»› ninh sẵn từ nhà rồi, tá»› chả bảo vá»›i cáºu hôm qua là gì. Chỉ phải ngâm Ãt nấm hương thôi, tôm, má»±c rá»a sạch sẽ cả rồi!
Tần sẵn mối cảm thương Kiá»u Linh, ngay từ khi biết rô ngá»n nguồn sá»± việc cá»§a cô gái nà y vá»›i anh trai mình. Từ ngà y Linh thà nh chị dâu, xem nết ăn nết ở, nhất là ăn ở vá»›i chồng, mẹ chồng, thấy anh mình thá»±c sá»± hạnh phúc bên cô gái bất hạnh trước kia, giá» lại sinh được thiên thần bé nhá» nà y, chị cà ng quý mến. Là má»™t nhà giáo, giữ đúng phép tắc gia đình, ngay từ ngà y đầu Linh má»›i là m vợ anh mình, Tần đã má»™t Ä‘iá»u chị, hai Ä‘iá»u chị. Còn Linh, kém Tần hÆ¡n mưá»i tuổi, biết vị thế cá»§a mình, nên không bao giá» ra cái Ä‘iá»u chị dâu, mà hạ má»™t báºc xuống như hai ngưá»i bằng vai phải lứa. Cô cứ "tá»› tá»› "mình mình" "cáºu cáºu", hoặc xưng tên. Tần cho đó là biết Ä‘iá»u biết mình, biết ngưá»i nên cà ng mến chị dâu.
Chiếc xe con xanh Ä‘en cá»§a quáºn uá»· ghé và o sát cổng, thả Kiên xuống rồi vá»t Ä‘i. Kiên vá» thì má»i ngưá»i đã tá» tá»±u đông đủ. Anh chà o bố mẹ, vợ chồng anh vợ, rồi sà ngay đến chá»— cu Thà nh. Linh nhắc khéo:
- Chú Kiên rá»a tay Ä‘i đã, rồi hẵng bế cháu và ăn cÆ¡m luôn. Cả nhà đợi chú đấy.
Má»i ngưá»i đưa mắt nhìn nhau. Quả tháºt má»™t ngưá»i mẹ cẩn tháºn lắm, má»›i dám nói như thế vá»›i em rể quyá»n chức trước mặt cả nhà . Tháºt đúng lúc. Tháºt khéo nói. Ông Hòe mát mẻ con rể, nhưng giá»ng lại ấm áp thân máºt:
- Chá»§ nhà mà lại có mặt sau cùng à ? Há» phải phục hồi chức vụ cho anh chỉ là bước thứ nhất thôi. Sẽ còn những bước khác ngoà i ý muốn há». Äể xem tôi nói có đúng không nhé!
Kiên vá»›i bố vợ, vốn là chá»— quen thân từ nhiá»u năm trước. Sau nà y khi anh đã là con rể, hai bố con thân thiết như bạn bè. Ông cụ trách yêu đấy thôi. Anh biết váºy nên mặt tươi tỉnh, vẻ biết Æ¡n:
- Con xin lá»—i ông bà , anh chị, quả tháºt không thế đứng lên được. Có mấy chuyện con muốn há»i ý kiến ông đây?
Ông Hòe cưá»i vui. Ngay lúc Kiên bị đình chỉ chức vụ Bà thư quáºn uá»·, ông đã báo con rể: "Äể rồi xem, má»i chuyện không dừng lại ở đây được". Tình hình diá»…n biến nhanh không ngá». Kiên rá»a tay xong đến trước mặt mẹ vợ:
- Bà cho con hưởng chút quyá»n lợi nà o!
Cu Thà nh chưa biết lạ quen gì. Thấy ai giÆ¡ tay ra đón là theo ngay. Trông thằng bé thÃch quá. Ai nhìn nó cÅ©ng muốn bế. Ông Hòe nhìn chú âu yếm cháu, đến gần con rể:
- Công việc là má»™t chuyện. Nhưng phải đẻ nhanh lên cho ông bà má»™t thằng cu như thế nà y cho vui cá»a vui nhà . Có nhiá»u chuyện anh muốn há»i ý kiến tôi phải không? Tôi sẵn sà ng là m cố vấn cho doanh nhân rồi, giá» lại là m cố vấn cho quan chức chÃnh quyá»n. Hay tháºt! Thế là ông ăn ba lương đấy cu Thà nh ạ…
Ông đưa ngón tay trá» ra, khẽ chạm và o má nó. "Cái thằng cháu bé bá»ng xinh xắn nà y. Nếu lúc ấy, ông không vượt lên trên những định kiến cÅ© kỹ, thì chắc gì đã có cháu hôm nay. Ông có quyá»n tá»± hà o, trong nhiá»u quyết định quan trá»ng cá»§a Ä‘á»i mình, có cái sai, cái đúng, trưá»ng hợp nà y, may mắn là đúng đấy Thà nh ạ. Có biết không hả cu tà bé bá»ng?"
Äại thấy bố đùa thế thì chen và o:
- Bố không tham thế được đâu. Là m cố vấn cho con hay chú Kiên Ä‘á»u được. Ai trả lương bố háºu hÄ©nh thì là m, nhưng chỉ má»™t thôi bố ạ. Thứ hai bố Ä‘i thà nh phố Hồ Chà Minh há»™ con. Vé đã mua rồi.
Kiên nhìn anh vợ gáºt gù:
- Em thì thua anh rồi. Nhưng, có khi bố lại thÃch cố vấn cho em hÆ¡n. Máu chÃnh trị mà .
Thấy cái gì như cái cân gia đình, để ngay cạnh lối Ä‘i, Kiên định cất Ä‘i cho đỡ vướng. Anh há»i vợ:
- Cái cân nà o, để đây là m gì hả em?
Linh không dám cưá»i:
- Äấy là cái bếp từ, tôi mang sang để nấu lẩu đấy.
Tần cưá»i báo chồng:
- Không biết Ãt nữa, anh còn xa thá»±c tế đến mức nà o?
Tần má»i ông bà , hai bác và o mâm. Bà Phụng muốn bế cu Thà nh cho mẹ nó ăn trước. Linh đòi bế con để bà ăn cùng cả nhà . Má»—i ngưá»i nói má»™t câu, bà Phụng má»›i nghe. Linh đón con từ tay chú Kiên. Thế là gần hai giá», chỉ thỉnh thoảng nhìn con thôi, bây giá» lại được ôm nó và o lòng.
Linh ngồi ở xalông, hÆ¡i xoay lưng vá» phÃa mâm cÆ¡m. Thằng bé hÃt thở hÆ¡i mẹ, bà n tay bé xÃu theo bản năng lần tìm, vục miệng và o vú mẹ. Nhưng không bú được. Tay nó cà o cà o "Äợi mẹ cởi khuy áo đã nà o, hoà ng tá» háu ăn cá»§a mẹ!"
Cô ngả đầu con lên đùi, hai tay vòng ra sau lưng tháo móc rút vú. Cu Thà nh phải chỠđợi "e e" kêu lên là m cả nhà quay lại.
Linh vá»™i nâng đầu nó lên, ấp miệng nó và o ngá»±c mình. Nhìn cả nhà vui vẻ quanh mâm cÆ¡m, cô biết má»i ngưá»i trong nhà đá»u cảm thông chia sẻ, quý mến cô. Cô biết Æ¡n há». Cô nghÄ© mình phải cố rất nhiá»u má»›i xứng đáng là con dâu nhà nà y. Dẫu sao cÅ©ng thấy yên tâm. Äiá»u hạnh phúc nhất là Äại yêu thương mình. Cô tá»± nhá»§ phải gắng gá»i lên để đỡ đần chồng trong công việc.
Bà Phụng đã đứng lên. Thấy con dâu cẩn tháºn trong việc chăm nom, săn sóc cháu mình, bà bằng lòng lắm. Äã định đón cháu ngay, chợt nhá»› ra, bà đi rá»a tay, rá»a miệng. Lau tay xong má»›i ra vá»›i cháu.
- Bú no rồi chứ gì. Bà ru cháu ngủ nhé!
Linh ý tứ cà i lại áo trong, áo ngoà i xong má»›i đứng dáºy. Ngưá»i con gái vốn đã đẹp, giá» là ngưá»i mẹ má»™t con, có má»™t gia đình sung túc, công việc ổn định… trông cô cà ng quyến rÅ©.
Ông Hòe báo con dâu ngồi và o chỗ mẹ chồng. Nhưng cô xin phép, bảo chồng chuyển đến chỗ ấy, để mình thế chỗ chồng, cạnh Tần.
Lúc đầu, mặc dấu rất thông cảm vá»›i hoà n cảnh cô, nhưng Tần cÅ©ng lo cho anh trai. Không biết lấy má»™t cô gái nông thôn, chỉ có sắc đẹp, liệu có nháºp được và o gia đình thà nh phố? Dù xét nét theo kiểu đà n bà , Tần cÅ©ng phải thừa nháºn Linh có khả năng quan sát, tá»± há»c há»i nâng mình lên. Äúng là tá»± giáo dục quan trá»ng hÆ¡n sá»± giáo dục rất nhiá»u. Vì thế, tuy xưng em, nhưng trong cư xá», Tần đối vá»›i Linh như đối vá»›i cô em gái.
Chị lấy đĩa nem phần Linh ra, mặc dù đĩa nem cả nhà ăn vẫn còn nhiá»u hÆ¡n cả đĩa nem nhỠđê phần. Tần thả má»™t gắp cải cúc và o nồi lẩu, lấy đũa dìm xuống, đợi má»™t tà rồi gắp và o bát chị dâu. Linh đưa bát ra, miệng nói vừa đủ nghe: "Mình xin". Cô em chồng lại bá» tôm, má»±c và o nồi, Ä‘áºy vung lại. Linh nói: "Mình nhấn nút nà y cho chóng sôi".
Kiên chăm chú nhìn cái bếp từ nháºn xét:
- Văn minh tháºt! Không toả nhiệt như bếp cồn khô, không nguy hiểm như bếp ga du lịch, không sợ gió tạt, mà lại rẻ thì ghê tháºt. Cái cách Ä‘i cá»§a anh Trung Quốc hay tháºt đấy bố ạ. Con chưa Ä‘i Trung Quốc bao giá», không rõ há» tổ chức, quản lý xã há»™i, là m kinh tế kiểu gì?
Ông Hòe ăn xong, hướng cái nhìn và o hai chị em Linh, Tần. Hai anh em Äại, Kiên nhấm nháp chầm cháºm, vừa ăn vừa nói chuyện, cốt để Linh không phải ngồi má»™t mình. Tần Ä‘ang bóc tôm cho chị dâu. Äại thấy cả nhà yêu thương vợ mình, quý hoá con trai thì hả hê lắm. Nghe Kiên há»i, ông bạn - bố vợ đưa ra ý kiến:
- Anh muốn biết há» là m gì để có hà ng rẻ mà tiện thế nà y thì phải tìm hiểu. Äể hợp vá»›i mức sống cá»§a Ä‘a số dân ta, hỠđưa sang hà ng địa phương thôi. Còn hà ng Thượng Hải, Bắc Kinh thì xuất sang Mỹ và các nước khối EU. Loại ấy, chất lượng ngang ngá»a thế giá»›i. Bây giá» hỠđã trở thà nh công xưởng thế giá»›i rồi. Nay mai sẽ là nông trại thế giá»›i đấy. Anh tìm Ä‘á»c tạp chà Nghiên cứu kinh tế Trung Quốc sẽ nắm được cÆ¡ bản vá» cách là m kinh tế cá»§a há». Nhưng theo bố, vá»›i công việc cá»§a anh, nhất là đỠán cải tiến phương thức lãnh đạo, cần tìm hiểu cái cách quản lý Ä‘iá»u hà nh xã há»™i cá»§a há». Nên Ä‘i tham quan há»c há»i. Há» gần mình, văn hoá đại thế giống mình, há» phát triển đến mức, giá» phải kiá»m chế má»™t số lÄ©nh vá»±c phát triển nóng, đủ biết há» giá»i thế nà o.
Äại chen và o:
- Trong kinh doanh là m ăn, bá»n con hÆ¡i ngại anh Tà u. Há» khôn lắm
Ông bố không tán thà nh:
- Anh nói lạ: khôn sống, mống chết! Ai bảo anh không khôn bằng há»? Là m ăn vá»›i nhau phải đúng luáºt. Không chÆ¡i đúng luáºt, ngưá»i ta tấy chay anh, tháºm chà há» xúm lại trừng phạt anh. Cái anh WTO, vì sao mình cháºt váºt mãi chưa và o được, là bởi mình chưa chÆ¡i đúng luáºt. Má»™t trong những luáºt ấy là phải lấy uy tÃn chất lượng hà ng hoá là m đầu. Nói khác Ä‘i là phải giữ được thương hiệu. Bây giá» thế giá»›i còn định ra tiêu chà cho thương hiệu quốc gia kia mà . Bố biết, có công ty xuất lông vịt sang há». Chỉ thu mua lông vịt xuất Ä‘i mà lãi Æ¡i là lãi. Nhưng quen thói gian dối, chụp giáºt, hắn má»›i nghÄ© ra cách rải lông vịt ra đất ẩm, phun bá»™t đất sét và o. Há» biết tá»ng tong, nhưng mà cứ nháºn, vá» xá» lý ngay, lông vẫn dùng được. "Tay lông vịt" nhà ta, yên trÃ, gom tháºt nhiá»u hà ng, lại là m trò ma bùn, rồi má»›i chở sang. Há» lấy cá»› báºn bịu gì đó, hãm lại mấy ngà y. Cả má»™t đống hà ng biến chất, há»ng hoà n toà n. Äối phương cưá»i, lẽ ra còn phải bắt các anh bồi thưá»ng vì đã không thá»±c hiện đúng hợp đồng cung cấp hà ng cho chúng tôi đấy nhé!
Ông quay sang con rể:
- Nếu có tham quan Trung Quốc, anh nên tìm hiểu việc nà y, nó sẽ rất bổ Ãch cho công việc cá»§a anh. Ở ta, má»™t thá»i nháºp hai, tháºm chà ba tỉnh lại thì giải thÃch là để là m ăn lá»›n. Khi tách má»™t loạt tỉnh ra, tái láºp lại thì ta láºp luáºn là các địa giá»›i đơn vị hà nh chÃnh cÅ© do ngưá»i Pháp để lại là phù hợp vá»›i năng lá»±c quản lý cá»§a ta chứ gì? Bố tá»± há»i, thế sao cả nước Trung Quốc có ba mươi mốt tỉnh, thà nh phố trá»±c thuá»™c trung ương, má»—i tỉnh to bằng năm bảy tỉnh cá»§a ta. Dân số má»™t tỉnh như Tứ Xuyên còn hÆ¡n cả dân số nước ta nhiá»u. Sao há» vẫn quản lý được, vẫn phát triển rầm rá»™? Phải chăng há» quản lý xã há»™i quản lý đất nước theo kiểu cá»§a há». Pháp trị được đưa lên đầu tiên. Con tìm hiểu xem, váºn dụng và o Lâm Du thế nà o? Chắc là nhiá»u Ä‘iá»u lý thú. Còn anh Äại, theo bố, vẫn cứ là m ăn bên thị trưá»ng Nga. Nhưng nên táºp trung khai thác cả thị trưá»ng trong nước. Còn nhiá»u tiá»m năng lắm.
Linh đã ăn xong. Hai chị em dá»n dẹp mâm bát. Tần bưng lên má»™t đĩa quả: dưa hấu, dứa, Ä‘u đủ, xoà i, thanh long. Hình khối, mầu sắc, cách bà y… đẹp như tác phẩm nghệ thuáºt sắp đặt.
Ông Hòe há»i:
- Con gái hay con dâu là m món nà y đây?
Tần thưa:
- Con cũng bà y được như thế! Nhưng đây là tác phẩm của chị Linh ông ạ.
- Ai dạy con đấy?
Äang dá»n dẹp, Linh dừng lại, nhìn bố vẻ biết Æ¡n:
- Con há»c trong sách ạ. Nhưng cÅ©ng có chút sáng tạo ông ạ!
Äôi lông mà y lưỡi mác vểnh ngược ở phÃa Ä‘uôi, ngẩng lên nhìn con dâu tò mò:
- Sáng tạo thế nà o?
Mắt Linh lấp loá vui. Nếu bố không há»i thì cô không có cá»› khoe vá»›i má»i ngưá»i:
- Ông thấy mà u sắc thế nà y là hà i hoà rồi phải không ạ? Nhưng tháºt ra, nó còn được sắp xếp theo má»™t tráºt tá»± khác. Ta ăn lần lượt từ hà ng trên xuống hà ng dưới, thì độ ngá»t cá»§a các thứ quả cÅ©ng tăng dần lên. Nếu xếp không chá»§ ý, ăn loại ngá»t trước, nhạt sau, thì sẽ nhạt miệng, rất chán.
Nghe vợ nói, Äại tá»± hà o lắm. Kiên không ngá», cô chị dâu quê mùa lại sáng ý thế! Tần nghÄ© bụng, cô nà y sẽ là má»™t ngưá»i vợ ná»™i trợ giá»i đấy. Äến mình cÅ©ng không thể nghÄ© ra. Há»c vấn thì kém chị Thụy Miên ngà y trước, nhưng sẽ là ngưá»i vợ đảm đây! Bà Phụng đã ôm cu Thà nh ngá»§ từ bao giá». Ông Hòe rất bằng lòng con mắt tinh Ä‘á»i cá»§a mình:
- Bố nể chị đấy! Chị há»c xong lá»›p kế toán chưa?
- Con há»c xong rồi ạ! Kế toán thương mại không phức tạp như kế toán công nghiệp ông ạ. Con là m kế toán thì nhà con má»›i yên tâm được. Nhà con Ä‘ang cho con há»c tại chức đại há»c, công việc là m ăn cá»§a nhà con sẽ còn mở rá»™ng nữa ông ạ!
Ông bố gáºt đầu bằng lòng:
- Thế là con là m nội trợ, với nghĩa hiện đại nhất đấy.
CÅ©ng đã lâu lâu, từ ngà y Kiên bị ká»· luáºt, hôm nay cả nhà má»›i lại ngồi vá»›i nhau thế nà y. Câu chuyện cánh đà n ông nhà nà y, cÅ©ng giống như chuyện cánh đà n ông nhiá»u nhà khác. Không thể không bà n đến thá»i cuá»™c, đến thế sá»±. Cánh phụ nữ thì chả quan tâm các thứ chuyện đẩu đâu ấy. Ba bố con thì vẫn hà o hứng.
Là má»™t cán bá»™ cao cấp ngà nh tư tưởng văn hoá nghỉ hưu, ông Hoè vẫn có nhiá»u ý kiến sắc sảo. ChÃnh ông đã tham mưu cho Kiên trong việc cải tiến phương thức lãnh đạo ở Lâm Du gần đây. Ngược thá»i gian nhiá»u năm trước, do Ä‘i giảng nghị quyết ở Hái An mà ông phát hiện ra má»™t sá»± tháºt: Thà nh phố biển nà y, không triển khai há»c nghị quyết trong đội ngÅ© cán bá»™ chá»§ chốt ngà nh giáo dục đà o tạo, váºy mà há» vẫn là m tốt công tác ngà nh, là má»™t trong ba địa phương, trong tốp dẫn đầu toà n quốc. Từ đó ông má»›i đỠxuất vá»›i Trung ương nên triển khai há»c nghị quyết như thế nà o cho phù hợp.
Trước nữa, còn má»™t chuyện khác liên quan trá»±c tiếp đến Kiên, khi đó anh còn là m quản đốc phân xưởng cÆ¡ khà động lá»±c. Kỹ sư Trần Kiên đã xốc phân xưởng yếu kém kinh niên thà nh đơn vị dẫn đầu năng suất, chất lượng nhà máy. Chỉ vì tá»™i không cho đảng viên Ä‘i há»p chi bá»™ trong giá» là m việc mà bị ông bà thư đảng uá»·, kiêm phó giám đốc kéo bè kéo cánh kiếm cá»› không kết nạp Äảng. Ông Hòe vá» táºn cÆ¡ sở tìm hiểu kỹ. Lại Ä‘i nhiá»u cÆ¡ sở khác, nhiá»u mô hình khác, nhiá»u địa phương khác tìm hiểu thêm. Nhá» có má»›i đỠxuất vá»›i cấp trên, nên thống nhất quyá»n lá»±c trong má»—i đơn vị kinh tế. Có thể, ông chỉ là má»™t trong những ngưá»i phát hiện, đỠxuất thôi. Chỉ biết, bây giá» các cÆ¡ sở sản xuất, kinh doanh, bà thư đảng đã kiêm luôn giám đốc, mà nói đúng ra là giám đốc kiêm luôn bà thư. Nhưng bên các cÆ¡ quan chÃnh quyá»n thì vẫn là hai. Trong thá»±c tế chỉ đạo ở Lâm Du, Kiên sá»›m nháºn ra Ä‘iá»u bất hợp lý. Mình là ngưá»i quyết định cao nhất má»i việc, mà khi có việc gì xảy ra thì… chả phải chịu trách nhiệm gì trước pháp luáºt và công luáºn. Từ đó anh má»›i thà điếm, tổ chức giao ban định kỳ, hoặc giao ban đột xuất giữa là nh đạo quáºn uá»· và lãnh đạo Uá»· ban, cùng các bá»™ pháºn khác có liên quan trá»±c tiếp. Sau khi bà n thảo kỹ rồi thì quyết định tại chá»—. Do đó, nếu có sai lầm thì mình phải chịu trách nhiệm cao nhất. Hệ quả phải dẫn đến cá»§a thà điểm ấy là , Bà thư kiêm luôn Chá»§ tịch. Bá»™ máy sẽ đỡ cồng ká»nh, công việc chạy nhanh hÆ¡n hÆ¡n.
Má»i chuyện má»›i bắt đầu thì Kiên bị ká»· luáºt. Kể ra thì anh còn má»™t "tá»™i" nữa. ấy là đã chỉ đạo trá»±c tiếp Thanh Diệu - má»™t phụ nữ xinh đẹp, Phó chá»§ tịch Uá»· ban Nhân dân Quáºn và kéo được cả cÆ¡ quan báo chà và o cuá»™c, lôi vụ đổi chác đất Ä‘ai mà ngẫu nhiên má»›i biết đó là cá»§a Bà thư Thà nh uá»· ra trước công luáºn.
Äại há»i bố:
- Ông vừa nói tiêu chà thương hiệu quốc gia. Äấy là ông nói chung chung theo kiểu "tăng cưá»ng", "nâng cao", "quán triệt", "phấn đấu … cá»§a ông nghị quyết như bà vẫn giá»…u ông, hay là chuyện tháºt. Mà ai là m việc nà y. "Ta" hay "địch" ạ?
Ông Hòe lừ mắt nhìn con. Ngưá»i ngoà i thì tưởng khi bị chạm ná»c thế, ông sẽ nhảy dá»±ng lên, cho nó má»™t tráºn. "Mà y đã xin ra khá»i quân đội, lại xin ra khá»i Äảng, giá» thà nh cái thằng Ä‘i buôn xuyên quốc gia mà lại dám châm chá»c, xá» xiên bố mà y à ? Nhưng không. Tất cả nhưng bước Ä‘i ấy cá»§a con trai, ông Ä‘á»u được há»i ý kiến, kể cả chuyện vợ con nó, ông Ä‘á»u tham gia giải quyết. Vá»›i tất cả lý trà cá»§a má»™t ngưá»i cá»™ng sản, đã từng cầm súng đánh giặc từ kháng chiến chống Pháp; vá»›i tất cả tình cảm cá»§a má»™t ngưá»i cha đã từng sai lầm vá»›i ngưá»i vợ trước, ông phải thừa nháºn sá»± tháºt: con ông có cách Ä‘i riêng. Äấy là má»™t thá»±c tế phải chấp nháºn, bởi đấy cÅ©ng là má»™t con đưá»ng. Kiên lại là má»™t con đưá»ng khác. Cái Ä‘Ãch phải đến là dân già u nước mạnh, là lợi Ãch cá»§a dân tá»™c nà y, đất nước nà y. Äấy má»›i là cái bá»n vững, cái vÄ©nh cá»u. Äảng mà ông gắn bó suốt từ thá»i trai trẻ, đến bây giá» và mãi vá» sau cÅ©ng chỉ nhằm Ä‘Ãch ấy
Ông lừ mắt nhìn con, để ra oai thế thôi. Bởi ông vẫn là bố nó, ngưá»i bố rứt ruá»™t và ngưá»i bố tinh thần. Ông còn là bạn nó. Nó đã từng cảm thông, chia sẻ vá»›i ông, cả những chuyện thầm kÃn nhất cá»§a đà n ông. Ông đã là ngưá»i trợ thá»§ tinh thần đắc lá»±c cho nó trong công việc má»›i. Nó cần ông. Cả con trai, con rể Ä‘á»u cần ông.
Ông vui vì thấy mình vẫn hữu Ãch cho con cái. Anh chà ng mải là m ăn, có chịu Ä‘á»c như ông đâu mà biết, nên má»›i tưởng Ä‘iá»u ông nói là sản phẩm kiểu tư duy nghị quyết. Ông hắng giá»ng, thấy Ä‘iá»u mình sắp nói ra là má»™t chuyện nghiêm túc, quan trá»ng mà chắc chắn cả hai đứa Ä‘á»u phải lác mắt, vểnh tai ra nghe cho mà xem.
- Hai anh nghe đây nà y, má»™t ngưá»i Mỹ là Ximông, đã xây dá»±ng sáu chỉ số đánh giá thương hiệu quốc gia. Nà o sức thu hút đầu tư và chÃnh sách nháºp cư. Nà o chất lượng hà ng xuất khẩu. Nà o sá»± lôi cuốn vá» văn hoá và di sản văn hoá, di sản thiên nhiên. Nà o trình độ nhân lá»±c. Nà o chất lượng quản trị. Cuối cùng là khả năng thu hút khách du lịch. Các anh thấy đấy, toà n những chuyện sát sưá»n mà bất cứ quốc gia nà o cÅ©ng phải tÃnh đến, cÅ©ng phải là m tốt. Cái gì cÅ©ng cân Ä‘ong Ä‘o đếm được. Không có cái lối chung chung như mình. Nãy anh Äại vừa mỉa bố. Äúng là nghị quyết thì phải chung chung toà n những "nâng cao", "tăng cưá»ng", "quán triệt" như anh nói rồi. Nhưng cái khó nhất mà ta chưa tìm ra là , là m thế nà o, bằng cÆ¡ chế nà o, biện pháp nà o để nâng cao, tăng cưá»ng, quán triệt… Thế nên, bố thấy anh Kiên vừa phải nắm đưá»ng lối chá»§ trương, vừa phải tìm ra cách là m phù hợp thì má»›i có hiệu quả.
Kiên nói suy nghĩ của mình:
- Việc nà y tuy không vẫn dụng được, nhưng nó giúp con phương pháp tư duy. Mình chỉ quen định tÃnh. Thi Ä‘ua toà n định tÃnh thôi. Phải định lượng chứ. Còn vì thi Ä‘ua mà nặn ra những con số ma để lấy thà nh tÃch chạy huân chương, hoặc chà o mừng ngà y ná», ngáy kia thì chết, không bao giá» con là m.
Äại vẫn thắc mắc:
- Con chưa biết, cuối cùng, ngưá»i ta có tÃnh được cái thương hiệu quốc gia thà nh… tiá»n không? Vá»›i con thì tất cả phải quy được ra tiá»n.
Ông bố nhìn con, độ lượng:
- Cái cách tư duy cá»§a anh, nghe không quen thì chối lắm! Tại sao lại cứ phải quy ra tiá»n? Hồi còn giặc, bao nhiêu ngưá»i lÃnh, bao nhiêu du kÃch, thanh niên xung phong, dân công và tôi vá»›i anh nữa hy sinh bao nhiêu xương máu, tÃnh mạng anh biết rồi. Không thể quy ra tiá»n, đúng không?
Ông cưá»i rất khoái chÃ. Hết nhìn Kiên lại nhìn Äại. Dừng hẳn ở Äại, ông nói như chỉ vá»›i riêng anh:
- Bố đã là m quen vá»›i nhưng câu há»i rất chối, như câu anh há»i vừa rồi. May thay, chuyện nà y lại đúng như anh nói má»›i hay chứ. Ngưá»i ta đã tiến hà nh phá»ng vấn, thăm dò hai mươi nhăm ngà n ngưá»i. Hai mươi nhăm ngà n chứ không Ãt đâu nhé, ở nhiá»u quốc gia khác nhau, theo sáu tiêu chà trên. Cuối cùng, khi qui ra tiá»n như anh há»i, thì thương hiệu quốc gia Mỹ đứng đầu vá»›i mưá»i tám nghìn tỉ đô la. DÄ© nhiên là đô la Mỹ rồi! Thế nà o, nhà buôn thoả mãn chưa?
Äại ngồi thừ ra suy nghÄ©. Thì anh cÅ©ng đã từng nói vá»›i bố, mình đóng được nhiá»u thuế là mình yêu nước đấy. Thá»i trong quân ngÅ©, giết được nhiá»u giặc là yêu nước. Phi công hạ được má»™t máy bay giặc, trên thân máy bay được vẽ má»™t ngôi sao đỠchót. Trên ngá»±c được gắn má»™t tấm huân chương. Thì bây giá» má»—i tỉ tiá»n thuế, anh cÅ©ng tá»± coi là được gắn má»™t ngôi sao lên thương hiệu Sao Việt cá»§a mình.
Äang nghÄ© miên man thì bố tiếp:
- Bố nói thêm, để anh Kiên bá»›t Ä‘i phần nà o trong cách nghÄ© duy ý chà cá»§a mình. Cái tác giả tư bản trên, còn đưa ra hai chuẩn má»±c đánh giá. Má»™t là chuẩn tà i chÃnh. Hai là chuẩn bá»n vững cá»§a thương hiệu. Mà bố nói vá»›i anh Äại, cả hai chuẩn nà y Ä‘á»u tÃnh được ra tiá»n, đúng theo suy nghÄ© cá»§a anh.
Nếu theo chuẩn tà i chÃnh thì thương hiệu Mỹ cao nhất thế giá»›i, vá»›i mưá»i tám ngà n tỉ đô la. Nhất là sáu ngà n tỉ, Äức từ ba đến bốn ngà n năm trăm tỉ, Ba Lan cuối cùng vá»›i bốn mươi ba tỉ. Không biết, nếu áp và o Việt Nam thì ta được bao nhiêu? Các con có suy nghÄ© không? Những ai có trách nhiệm trả lá»i câu há»i nà y?
Giá»ng ông thoắt trở nên xa vắng. Trước mắt ông như không phải là các con mình. Ông nhìn lên cao như há»i trá»i xanh. Hai ngưá»i con cùng lặng Ä‘i theo dòng suy tư cá»§a bố.
Một lát, như tỉnh lại, ông tiếp câu chuyện dang dở:
- Nhưng nếu theo chuẩn bá»n vững thì thương hiệu Mỹ đứng cuối cùng top ten. Thứ tá»± thế nà y: nhất Anh, nhì Thụy SÄ©, ba Canada, tư Ã, rồi đến Thụy Äiển, Äức, Nháºt, Pháp, Úc. Mỹ bét. Ngưá»i ta còn tÃnh mối tương quan giữa giá trị thương hiệu quốc gia và GDP. Có những nước giá trị thương hiệu cao hÆ¡n giá trị GDP, như Äan Mạch, tá»›i 320%. Äa số các nước có giá trị thương hiệu quốc gia thấp hÆ¡n giá trị GDP nhiá»u. Bố nhá»› Hà n Quốc gần ta, chỉ 26% Trung Quốc cạnh ta là 43%. Singapo có giá trị thương hiệu đúng bằng giá trị GDP. Ngưá»i ta còn đánh giá chất lượng nhân lá»±c trong đó có thế thao, y tế v.v…
Cái máu giảng nghị quyết lại bốc lên. Ông Hoè thấy mình như đứng đứng trên bục, trước hà ng trăm con ngưá»i, tay giÆ¡ lên chém xuống cùng vá»›i những lá»i hùng hồn. Bây giá» cứ toạ không đông như xưa mà là hai con ông. Äang say giảng giải, ông nêu câu há»i:
- Các anh có há»i tại sao bố nhá»› những con số ấy không? Nó là bệnh nghá» nghiệp. Bố quen Ä‘i giảng nghị quyết, nên có tư liệu gì con minh hoạ cho bà i giảng thì ghi lại. Bây giá» không còn là m công việc ấy, nên chẳng ghi chép là m gì. Thế sao nhá»› được những tư liệu ấy. Äầu óc bố bây giá» không nhá»› được những con số nữa rồi. Nhưng, những số liệu ấy thì bố vẫn nhá»›. Bố đã ngồi trước tà i liệu nà y suốt má»™t ngà y. Nó buá»™c bố nghÄ© lại Ä‘á»i mình. Bố chỉ có má»™t việc là nghe cấp trên phố biá»n, giảng giải nghị quyết. Rồi lại Ä‘i phổ biến, giảng giải lại cho cấp dưới. Cứ như má»™t cái máy ghi âm, thu và o phát lại. Tất nhiên cÅ©ng có thêm thắt má»™t và i số liệu cáºp nháºt trên báo chÃ, má»™t và i tình hình địa phương, ngà nh nÆ¡i mình đến. Nhưng, tá»±u chung vẫn thế,
đại thế vẫn thế. Vẫn cứ một dòng ấy, một cái ấy, một cách ấy. Không chệch ra ngoà i. Trung thà nh. Tin tưởng.
Hoá ra, lâu nay mình chỉ biết nghÄ© theo má»™t cách. Mà trên Ä‘á»i, có bao nhiêu cách nghÄ©, bao nhiêu con đưá»ng để đến má»™t cái Ä‘Ãch là dân già u nước mạnh, mà mình, cả Ä‘á»i tù mù, không biết!
Các con có biết là bố đã… bố đã khóc trên trang tà i liệu ấy? Ngưá»i ta không thèm biết đến, ngưá»i ta không tÃnh đến mất nước bốn ngà n năm cá»§a ta. Bốn ngà n năm yêu nước, dá»±ng nước, giữ nước ấy không thể tÃnh được thà nh tiá»n. Còn bây giá», nếu há» có thì giá» mà tÃnh thêm Việt Nam, thì ta đứng thứ bao nhiêu hả các con?
Phải nghÄ© lại, Äảng mở cá»a rồi, mình phải mở mắt ra xem thiên hạ là m gì mà há»c, mà là m. Hai anh, Ä‘i hai con đưá»ng, nhưng phải vì cùng má»™t mục Ä‘Ãch. Äừng chỉ biết vợ con, nhà cá»a. Äi ô tô, chứ Ä‘i máy bay riêng thì cÅ©ng chỉ là phương tiện di chuyến. Có nhanh hÆ¡n đấy, có sướng hÆ¡n đấy Nhưng không thể sướng bằng khi Ä‘á»c thấy tên nước mình trong bảng top ten ấy. Anh Äại cần biết rằng, thương hiệu quốc gia hình thà nh bởi chÃnh các thương hiệu táºp Ä‘oà n, hà ng, công ty mẹ, công ty con nhá» to trên má»i miá»n đất nước nà y.
Ba bố con ngồi lặng Ä‘i rất lâu. Không ai nói gì. Môi ngưá»i theo Ä‘uổi suy nghÄ© cá»§a mình. Má»™t lúc, giá»ng mệt má»i như mất ngá»§, ông Hoè há»i:
- Cháu Cưá»ng có thông tin gì không anh Äại? Cháu Thuỳ Dương có hay gá»i "i meo" vá» không anh Kiên?
Tà i sản của ngudoc
20-10-2008, 06:10 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Chương 2
Gần má»™t năm trước, tá» Thá»i luáºn có mấy bà i phanh phui má»™t vụ tiêu cá»±c đất Ä‘ai ở Thanh Hoa. Mấy ngà y sau, trên đưá»ng từ cÆ¡ quan vá» nhà , trá»i nháºp nhoạng, Tổng biên táºp Phạm Năng Triển bị tạt xÃt và o mặt.
Cái ngà y Triển ra viện là má»™t bước ngoặt cuá»™c Ä‘á»i anh. Giám đốc, Phó giám đốc, các Trưởng Phó khoa, bác sÄ©, y tá khoa phẫu thuáºt thẩm mỹ bệnh viện Bá»ng táºp trung cả trước phòng anh, cháºt kÃn cả hà nh lang rá»™ng. Rất nhiá»u bệnh nhân, ngưá»i nhà bệnh nhân các phòng xung quanh cÅ©ng kéo đến tiá»…n. Mấy ngưá»i cÆ¡ quan, vợ con anh… Nhiá»u hoa quá. Triển nháºn, cảm Æ¡n rồi tặng lại những ngưá»i đã táºn tình cứu chữa, chăm sóc mình. Nhưng Triển không vui. Anh cá»±c kỳ khó chịu trước cái cách má»i ngưá»i tránh không nhìn mình, hoặc nhìn rồi quay vá»™i Ä‘i. Mặt mình gá»›m ghiếc đến thế kia à ?
Hôm qua, Triển há»i mượn cô y tá cái gương. Cô nà y bảo "không có". Anh cáu: "Con gái lại không có gương trong xắc là nghÄ©a là m sao?" "Cháu không có tháºt mà !" Cô ngoắt Ä‘i, biến mất. Triển muốn xem cái mặt mình, giá» thế nà o?
VỠđến nhà , vừa bước và o phòng khách, anh đã sững ngưá»i. Tấm gương lá»›n choán hết mảng tưá»ng đã biến mất. Thay và o đó là má»™t tấm ảnh phong cảnh Nháºt Bản in trên vải nhạt: hoa anh đà o phÆ¡n phá»›t hồng soi trên hồ. Hoa anh đà o phá»§ kÃn má»™t phần toà tháp giữa hồ. Bá» bên kia cÅ©ng trà n ngáºp anh đà o nở. Triển nhìn bức ảnh mấy giây. Cảnh đẹp nà y chẳng may may gợi gì trong anh. Triển và o khu phụ gần đấy.
Cái gương trên tưá»ng cÅ©ng không còn. Diệp Mai, vợ anh, má»™t thiếu phụ trẻ đẹp, Huệ Minh, con gái anh, thừa hưởng vẻ đẹp thanh tú cá»§a mẹ, khổ ngưá»i dong dá»ng cá»§a cha, đứng cạnh nhau, yên lặng theo dõi phản ứng cá»§a Triển.
Hoả diệm sÆ¡n thình lình phun lá»a. Anh gằn từng tiếng:
- Nếu ghê sợ cái mặt nà y, thì đừng nhìn nữa. Nó là mặt tôi, của tôi, hiểu không? Tôi chẳng việc gì phải xấu hổ vỠnó. Biết không?
Hai tiếng cuối cùng, anh hét lên, ngón tay chỉ và o cái ảnh:
- BỠngay đi!
Minh chạy lại, ôm bố:
- Bố ơi! Con sẽ bỠngay. Mẹ con con chỉ sợ bố tủi thân thôi.
Vừa nói, Minh vừa áp má mình và o mặt bố, và o đúng chỗ nhằng nhịt những sẹo là sẹo. Nước mắt nó sưởi nóng đám sẹo ấy. Mai bắc ghế đứng lên, tháo tấm ảnh xuống.
Minh vẫn rÃu rÃt, cố là m bố dịu lại:
- Äúng rồi bố nhỉ. Là m sao bố phải xấu hố? Có thiên hạ phải xấu hổ thì có. Há» chưa là m gì để xoá những vết sẹo cá»§a bố. Nếu không thể là m biến Ä‘i - vừa nói, bà n tay thon thả cá»§a đứa con gái rượu lá»›p 11 khẽ không chạm và o mặt Triển - thì cÅ©ng phải xoá Ä‘i được những vết sẹo trong lòng bố, trong gia đình mình, phải không bố? Con vẫn nhá»› mấy câu cá»§a tá» ChÃnh luáºn : "Những ngưá»i là m báo Việt Nam, coi vết sẹo trên mặt anh là bia căm thù tá»™i ác những thế lá»±c Ä‘en tối. Các cÆ¡ quan bảo vệ pháp luáºt và chúng ta phải trả cho anh món nợ nà y. Phạm Năng Triển - anh hùng báo chà thá»i đổi má»›i. Tại sao không ?"
Nhưng, khi tấm ảnh lá»›n rÆ¡i má»™t đầu xuống, nhìn thấy mặt mình, chÃnh Triển cÅ©ng kinh hãi, giáºt mình lùi lại. Minh ôm chặt lấy bố, khóc oà lên. Triển vá»™i nhắm mắt lại. Rồi lại mở to, như cố nhìn cho rõ sá»± tháºt phÅ© phà ng, tà n nhẫn. Anh nghiến răng, quai hà m bạnh ra. Lắc đầu. Lắc đầu. Rồi lại gáºt gáºt hai cái. Không hiểu động tác ấy có nghÄ©a gì.
Lá»i con gái là m Triển dịu lại. Tóc nó thÆ¡m. Má nó thÆ¡m. Da thịt nó, thÆ¡m lạ lùng mùi thÆ¡m da thịt mẹ nó. Cái mùi thÆ¡m quen thuá»™c ấy, lại cách anh rất xa. Mai bắc ghế, tháo nốt đầu bên kia tấm ảnh. Cái việc tưởng như ý tứ, tế nhị nà y, chứng tá» chị không hiểu anh. Hoặc là chị cứ là m như thế…, anh cứ gằn câu ấy… Nhưng chạy lại vá»›i anh không phải là con gái… Mùi thÆ¡m quấn quÃt bên anh, không phải là cá»§a con gái, thì lòng anh đã má»m Ä‘i, và có thể lại nóng lên rồi.
Triển nhắm mắt lại.
Hồi ấy, Minh má»›i hÆ¡n hai tuổi. Nó sốt li bì. Mai Ä‘i công tác xa. Triển đưa con và o bệnh viện. Hôm sau Mai vá».
Chị nhà o và o vá»›i hai bố con. Cái giưá»ng bồ con nằm ở góc phòng, giáp tưá»ng. Äêm ấy, đợi con ngá»§, Mai đã tháo má»™t bên dây mà n giáp tưá»ng, mắc cả sang hai cá»c mà n phÃa ngoà i, thà nh hai lá»›p mà n che. Hai cá»c mà n phÃa chân giưá»ng, chị treo, nà o quần ngoà i cá»§a chồng, nà o áo rét, là m thà nh bức bình phong. Chị nằm nép bên con, bà n tay biết nói, đạo diá»…n chồng, thá»±c hiện mỹ mãn má»™t cuá»™c là m tình du kÃch có má»™t không hai…
Triển choà ng tỉnh. Nước mắt lạnh má con gái. Những ngón tay thon dà i cá»§a nó đón dòng nước mặn chát từ đôi mắt vẫn còn nguyên là nh cá»§a bố. Äôi tay thon dà i cá»§a Mai vẫn Ä‘ang loay hoay tháo tháo, cởi cởi sợi dây buá»™c tấm ảnh.
Minh cảm thấy mẹ cố tình là m mãi không xong việc đơn giản ấy để không phải nhìn bố nó lúc nà y. Sá»±c nhá»› Ä‘iá»u gì, nó nói:
- Có má»™t cô phóng viên nà o đó gá»i Ä‘iện há»i thăm bố, nói là sẽ xin phép được phá»ng vấn.
Triển gáºt gáºt thay câu trả lá»i. Mai lưá»m con:
- Thôi đi cô, đừng có rách việc. Thế nà y còn chưa đủ à ?
Triển hiểu trong suy nghĩ của vợ, từ "thế nà y" ám chỉ gì.
Sáng hôm sau, xe cÆ¡ quan đến đón Triển Ä‘i là m. Äấy là quyết Ä‘inh cá»§a cÆ¡ quan, khi anh nằm bệnh viện. Từ nay, Ä‘i là m hay Ä‘i bất kỳ đâu, vá»›i bất kỳ việc gì, và o bất kỳ thá»i Ä‘iểm nà o, anh Ä‘á»u phải Ä‘i bằng xe cÆ¡ quan. Trong khi anh nằm bệnh viện, chú lái xe đã được gá»i Ä‘i huấn luyện võ thuáºt và nghiệp vụ bảo vệ yếu nhân ở má»™t công ty vệ sÄ©.
Cả toà soạn chuẩn bị cho giây phút nà y. Má»™t áp phÃch chữ xốp trắng trên ná»n Ä‘á»: Chà o mừng Tổng biên táºp Phạm Năng Triển!
Triển vừa mở cá»a xe bước ra, anh chị em đã tay vá»—, miệng hoan hô rầm rầm.
Triển ngẩng cao đầu, nhìn thẳng và o mắt má»i ngưá»i. Khi gặp má»™t khuôn mặt nữ, anh dừng lại lâu hÆ¡n. Hai Phó tổng biên táºp chạy ra, môi ngưá»i má»™t tay, dắt anh và o phòng há»p.
Phó tổng biên táºp thưá»ng trá»±c, thấy Triển vừa ngồi xuống, chẳng thưa gá»i gì, nói như hét lên:
- Phạm Năng Triển - linh hồn Thá»i luáºn ! Phạm Năng Triển - anh cả chúng ta! - dừng lại má»™t tÃ, như lá»±a lá»i, anh ta hét tiếp - cÅ©ng tức là … là … chim đầu đà n cá»§a chúng ta!
Hai tiếng cuối cùng, anh ta cao giá»ng, dà i giá»ng kiểu "há»™i chứng Lại Văn Sâm". Má»i ngưá»i vá»— tay, cưá»i nắc nẻ.
Triển đứng phắt dáºy, mắt long lanh, giá»ng nghiêm trang hẳn hoi:
- Ngưá»i ta là m phẫu thuáºt mặt tôi, chứ có là m phẫu thuáºt cái kia để đổi giá»›i tÃnh đâu. Tôi vẫn là … chim đầu đà n đấy chứ. Việc gì phải hét lên như thế - anh phẩy tay rất kịch - vá»› vẩn.
Má»i ngưá»i cưá»i rÅ© ra. Mấy tay lém lỉnh, không biết tán nhảm thêm gì vá» nhóm từ "chim đầu đà n", là m đám con gái ré lên. Chả ai nghe được ai nói gì. Bá»—ng báºt lên má»™t tiếng hô lá»›n:
- Chúng ta nâng cốc chúc mừng thủ trưởng nà o!
Hôm sau, thứ ba. Theo thông lệ, là ngà y giao ban báo chà trên ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương. Äầu giá», Phó tổng biên táºp thưá»ng trá»±c đắn Ä‘o mãi má»›i nhắc Triển. Ngưá»i khác thì đã thuê là m má»™t chiếc mÅ© riêng, hoặc má»™t dải khăn che mặt. Và đương nhiên là không muốn xuất hiện trước đám đông, không muốn giao tiếp. Không biết ý thá»§ trưởng mình thế nà o? Không khà vui vẻ sáng qua, cho thấy ông không há» mặc cảm vá» cái mặt ghê sợ cá»§a mình. Nhưng đấy là vá»›i anh em trong cÆ¡ quan. Còn vá»›i các lãnh đạo báo chà toà n miá»n Bắc? Vì thế, là m như không có chuyện gì, anh chỉ nhắc để thá»§ trưởng khá»i quên, sau má»™t thá»i gian gián Ä‘oạn công việc.
Không ngá» Triển trả lá»i:
- Hôm nay tôi sẽ ra mắt giá»›i báo chÃ. Từ lần sau, cáºu Ä‘i thay tôi.
Triển đến sát giá» há»p. Anh không biết các bạn đồng nghiệp sẽ có thái độ thế nà o khi mình xuất hiện. Xót xa, ái ngại? Căm thù, nguyá»n rá»§a? Chia sẻ, cảm thông? Nhụt chÃ, nản lòng? Co lại, giữ mình? Ngổn ngang những phán Ä‘oán mÆ¡ hồ. Anh mở cánh cá»a phÃa cuối há»™i trưá»ng đã đóng, quay ngưá»i khép lại.
Thình lình, có ai đó gá»i giáºt tên anh. Láºp tức tiếng vá»— tay nổi lên. Các quan chức ngồi phÃa trên không hiểu chuyện gì đứng cả dáºy, nhìn vá» cuối há»™i trưá»ng. Tiếng vá»— tay loang rá»™ng ra. "Phạm Năng Triển!". Có ai đó nói to như để giải thÃch. Triển xúc động tháºt sá»±. Anh loay hoay tìm chá»— ngồi. Có ai đó dắt tay anh lên phÃa trên. Äến lượt các đồng chà lãnh đạo cÅ©ng vá»— tay theo
Ông Thụ, Trưởng ban, đến táºn nÆ¡i dắt tay Triển, như thế dẫn má»™t ngưá»i cao tuổi, hay má»™t ngưá»i khiếm thị, ngồi và o chá»— trên cùng. Má»i ngưá»i im phăng phắc. Ngưá»i ta đợi xem ông nói gì. Liệu có trúng tâm trạng, suy nghÄ© cá»§a há» không. Hay chỉ là những lá»i suông tình suông?
Ngưá»i nhá» nhắn, còm nhom, tóc cắt cao, tuổi tác là m lưng ông hÆ¡i gù, đôi mắt nheo nheo đặc biệt tinh tưá»ng, tưởng có thể nhìn thấu tâm can ngưá»i khác. Có ngưá»i gá»i ông là nhà ngoại cảm tư tưởng. Bởi ông thưá»ng giải thÃch xác đáng những hiện tượng xã há»™i, hiểu thấu đáo suy nghÄ© cá»§a ngưá»i nà y, ngưá»i khác dẫn đến bà i báo nà y, và i cái tin kia cá»§a há»
Ông đứng kia, đưa mắt nhìn toà n cảnh há»™i trưá»ng má»™t lượt không bắt đầu bằng những câu thưá»ng lệ, nét mặt hoan hỉ:
- Äây là tá»± phát- ông giÆ¡ hai tay ngang mặt - bây giá» là chỉ đạo (cưá»i), chúng ta chÃnh thức vá»— tay hoan hô đồng chà Phạm Năng Triển.
Äợi cho tiếng vá»— tay ngá»›t, ông nói:
- Tôi chỉ có hai ý nhá» nà y thôi: má»—i nhà báo hãy là má»™t Phạm Năng Triển; má»—i tá» báo hãy là má»™t tá» Thá»i luáºn . Mong rằng trên đất nước chúng ta, là m báo không phải là má»™t nghá» nguy hiểm như đồng chà Phạm Năng Triển phải hứng chịu.
Cả há»™i trưá»ng vá»— tay, đồng tình vá»›i ý kiến ngưá»i anh lá»›n là ng báo Việt Nam. Ông Thụ cúi xuống há»i Triển:
- Äồng chà nói vá»›i anh em chúng tôi má»™t và i câu chứ?
Triển đứng dáºy, nhìn má»i ngưá»i trong giây lát. Những ngưá»i ngồi phÃa bên phải, vẫn thấy gương mặt đà n ông chữ Ä‘iá»n, đầy đặn, cương nghị và quyết Ä‘oán cá»§a anh. Những ngưá»i ngồi phÃa bên trái, phÃa kẻ Ä‘i vượt lên, tạt axit và o mặt anh, má»›i thấy những vết sẹo sâu, nhằng nhịt. Dù đã được bà n tay khéo léo cá»§a vị giáo sư phẫu thuáºt thấm mỹ giá»i nhất nước dùng kỹ thuáºt vi phẫu vá Ä‘i vá lại nhiá»u lần, vẫn không ai dám nhìn lâu. Chỉ má»›i đưa mắt nhìn thoáng, há» còn thấy Ä‘au, nữa là anh phải mang nó suốt Ä‘á»i.
Chị Nhâm, Tổng biên táºp tá» ChÃnh luáºn , cùng khoá đại há»c Tổng hợp Văn vá»›i anh, nhắm mắt lại vẫn thấy khuôn mặt ngưá»i sinh viên thông minh, há»c giá»i ngà y nà o. Chị mở mắt, nháºp hình ảnh ấy và o hình ảnh anh lúc nà y, lặng lẽ khóc. Hai ngưá»i bạn trai, cùng khoá Triển, Ä‘ang ngồi phÃa cuối há»™i trưá»ng, từ nãy đã Ä‘i lên bắt tay anh, ngồi ghé và o mép ghế gần anh, như má»™t sá»± chia sẻ.
Triển nhìn hai ngưá»i bạn. Lại đưa mắt tìm ngưá»i bạn gái. Bốn mắt gặp nhau. Triển báo:
- Äừng khóc bạn Æ¡i… Tôi bị hại chÃnh vì báo chà chúng ta là má»™t vÅ© khà cá»±c kỳ sắc bén, cá»±c kỳ lợi hại. Hy vá»ng Thá»i luáºn không đơn độc trong cuá»™c đấu tranh cho cuá»™c sống tá» tế cho những việc tá» tế, cho những ngưá»i tá» tế
Ông Thụ bắt tay, cảm ơn Triển trong tiếng vỗ tay rà o rà o.
Sau khi ông Vụ trưởng vụ Báo chà đánh giá toà n cảnh hoạt động báo chà trong tuần, ông Thụ đứng dáºy. Ông phê bình má»™t tá» báo đã nêu tên tháºt má»™t cô gái mại dâm, cả nÆ¡i cô ta ở, khiến con cô ta phải sang má»™t địa phương khác há»c, vì bá»n bạn khinh miệt, không chÆ¡i vá»›i nó.
Äôi mắt sáng toé lá»a, ông gay gắt:
- Có thể má»™t số cô gái chá»n việc là m nà y. Nhưng, nhiá»u ngưá»i bị đẩy và o con đưá»ng nà y. Các anh không để cho ngưá»i ta sống nữa à ?
Ngừng một lát như cân nhắc, ông thẳng thừng:
- Thứ há»i những ai và o nhà nghỉ, khách sạn "là m việc" vá»›i những ngưá»i như mẹ nó?
Cả há»™i trưá»ng im lặng.
Bất ngá», ông tung ra má»™t câu choáng ngưá»i:
- ChÃnh các bố chứ ai?
Vừa nói, ông vừa hua tay chỉ xuống dưới, nÆ¡i các tổng biên táºp ngồi.
Sao ông ta dám nói thế nhỉ? Ngón tay hua hua thế kia, tức là chỉ tất cả đấy, không trừ ai đâu. Váºy mà các bố vốn tinh tướng cứ thin thÃt như thịt nấu đông. Không má»™t ai phản ứng gì.
Mà phản ứng thế nà o, khi bên công an đã thống kê, má»™t tỉ lệ không nhá» những ngưá»i mua dâm là công chức nhà nước. Thì đã chẳng có mấy bố, Ä‘i dá»± Äại há»™i, mà tối còn rá»i nhà khách Trung ương, và o khách sạn "là m việc" vá»›i gái bán dâm, bị công an bắt tại tráºn là gì?
Những năm má»›i giải phóng miá»n Nam, đã chẳng có câu vè kiểu Bút Tre giá»…u mấy bố miá»n Bắc Ä‘i công tác là gì:
Không đi không biết Sà i Gòn
Äi vá» trong túi không còn má»™t xu.
Nói ra thì bảo rằng ngu
Cái mồm ăn má»™t, thằng cu ăn mưá»i.
Nói ra sợ thá»§ trưởng cưá»i
Hoá ra thá»§ trưởng gấp mưá»i lần em!
Bây giá», trong Nam ngoà i Bắc, đô thị cà ng to, cái thứ dịch vụ sinh lý ấy cà ng lắm, vá»›i những biến tướng đủ kiểu, ngà y cà ng tinh vi. Quy mô không chỉ xuyên tỉnh, xuyên vùng mà còn xuyên Bắc Nam, xuyên quốc gia nữa kia. Chỉ á»›i má»™t cái là mấy cô chân dà i, có cả ngưá»i mẫu, diá»…n viên bay từ Hà Ná»™i và o Sà i Gòn phục vụ các đại gia xong lại bay ra.
Giám đốc, tổng biên táºp, toà n cỡ có sừng có má». Cứ thứ vô cá»› động và o xem. Chả bị húc thá»§ng tim, mổ mù mắt ngay. Äằng nà y ngồi im, nghÄ©a là ông già ngoại cảm tư tưởng kia nói đúng quá. Còn ông ta chỉ ai, kệ ông ta, không chỉ Ä‘Ãch danh mình là được rồi! Ngưá»i ta hiểu ông nói vá»›i tinh thần phê phán, chứ không nham cụ thể má»™t ai.
Ông nói cũng thế mà viết cũng thế. Cực ngắn. Chỉ thế. Không hơn. Hãn hữu mới như hôm nay. Ông nói thêm:
- Äúng chÃnh các bố công chức nhà ta, các bố đại gia, trung gia, tiểu gia… chứ ai.
Rồi ông hạ giá»ng bảo:
- Äấy là tôi lưu ý các đồng chà đến cái tình ngưá»i, cái vị tha. Các đồng chà thông cảm cho!
Nhiá»u ngưá»i rùng mình. Sợ khiếp lên được. Nhưng vẫn kÃnh nể. Ngưá»i ta tâm phục, khẩu phục không phải vì ông là ngưá»i lãnh đạo cao nhất ngà nh văn hoá tư tưởng, mà vì ông từng là nhà quản lý báo chÃ, ngưá»i là m báo, ngưá»i viết báo có hạng. Äiá»u quan trá»ng nhất là ông nói cấm sai.
Äợi cho câu chuyện đủ ngấm, ông má»›i tiếp:
- Việc thứ hai tôi muốn trao đổi vá»›i các đồng chÃ. Vì sao các đồng chà né tránh những tiêu cá»±c ở địa phương mình, ở cÆ¡ quan chá»§ quản cá»§a mình, nhất là cÆ¡ quan lãnh đạo. Hoặc chỉ nói khi đã có kết luáºn mưá»i mươi cá»§a các cÆ¡ quan chức năng? Thế chẳng hoá ra có vùng cấm tháºt à ? ông nà o cÅ©ng lá»›n tiếng đòi tá»± do báo chÃ, sao không xông và o vụ bê bối đất Ä‘ai cÅ©ng biết ở Thanh Hoa Ä‘i. Tôi há»i mấy ông Thanh Hoa đấy!
Äiá»u nà y tháºt khó nói, tuy tất cả các tổng biên táºp Ä‘á»u có thể nói được. Äây không phải lần đầu ông nêu vấn đỠnà y và cÅ©ng không phải chỉ ông nêu ra. Nhưng lần nà y, chuyện cá»§a Thanh Hoa như thế mà cả cánh báo chà Thanh Hoa, cá»§a cả Äảng bá»™ lẫn các cÆ¡ quan, Ä‘oà n thế Ä‘á»u im lặng là m ông bức xúc.
Chúng tá»› chÆ¡i bà i im lặng. "ông ấy chừa mình ra". Mặc dầu, rỡ rà ng là ông Thụ nói tất cả. Äến cả Tổng biên táºp Nháºt báo Thanh Hoa, Giám đốc đà i Truyá»n hình Thanh Hoa, Giám đốc đà i Phát thanh Thanh Hoa cÅ©ng chả dại gì đứng dáºy. "Kệ bố ấy. Bố nói đúng đấy, nhưng chúng tá»› coi im lặng là và ng. Há»i mà không ai trả lá»i thì thôi chứ gì".
Äá»™t nhiên có má»™t ngưá»i đứng dáºy. Ông Thụ ngạc nhiên lắm:
- Äồng chà ở báo nà o đấy?
- Báo cáo, tôi… không ở báo nà o ạ.
- Thế sao đồng chà lại tham gia cuộc giao ban nà y?
- Thưa đồng chÃ, chÃnh vì tôi không ở báo nà o nên má»›i có ý kiến ạ. Tôi là Công, là m công tác quán lý báo chà ở sở Văn hoá Thông tin Thanh Hoa ạ.
Tò mò và thÃch thú, ông Thụ gáºt gù như tá»± nói vá»›i mình:
- Hay đấy! Chắc đồng chà phát biểu dưới góc nhìn cá»§a ngưá»i quản lý.
Công tỠra tự tin:
- Vâng, tất nhiên là như thế ạ. Nhưng trước hết tôi phát biếu dưới góc nhìn cá»§a những ngưá»i là m báo ạ. Tôi xin khẳng định hai Ä‘iá»u tai ngược nhau: thứ nhất, không có vùng cấm đối vá»›i báo chÃ. Äúng như đồng chà nói. Thứ hai: bất kỳ tổng biên táºp nà o cÅ©ng là Tôn Ngá»™ Không, Ä‘á»u bị cái vòng kim cô cá»§a Quan Thế âm Bồ Tát xiết chặt trên đầu. Nói khác Ä‘i, vá» danh nghÄ©a thì không có vùng cấm, nhưng thá»±c tế phổ biến, thá»±c tế tuyệt đối lại có. Chỉ tại chúng ta duy ý chà quá nên không chịu thừa nháºn thôi ạ!
Má»i ngưá»i Ä‘á»u chăm chăm nhìn vá» cuối há»™i trưá»ng, hà ng ghế cuối cùng nÆ¡i Công đứng. Mấy ngưá»i ngồi trên xoay ngưá»i lại nhìn anh nói. Ông Thụ hết sức táºp trung tư tưởng nghe. Thấy anh ngừng lại, ông khuyến khÃch:
- Äồng chà nói tiếp Ä‘i!
- Vâng, tôi xin trình bà y tiếp suy nghÄ© cá»§a mình. Chắc chắn tất cả các đồng chà lãnh đạo các cÆ¡ quan báo chà có mặt ở đây Ä‘á»u biết Ä‘iá»u ấy. Xâm phạm vùng cấm ấy (tức là các cÆ¡ quan chá»§ quản cá»§a mình) là trái vá»›i quy tắc ứng xá». Ngưá»i ta má»i mình vá», đỠbạt mình, tăng lương mình, khen thưởng mình v.v… sao mình "đánh" lại? Mặc dù vá» pháp lý mình hoà n toà n có quyá»n là m thế. Cứ như con vác gáºy đánh bố ấy. Nếu ai là m, sẽ bị trả giá ngay. Äã từng có hai vụ như thế: tổng biên táºp má»™t tạp chà ở trung ương buá»™c phải ra Ä‘i, còn má»™t tá» báo ở Thanh Hoa thì bị giải thế, tổng biên táºp dÄ© nhiên là bị… "giải giáp"!
Ở dưới có những tiếng trao đổi nhá»:
- Cha nà y cứng cá»±a tháºt!
- Ông ấy nói đúng quá rồi còn gì.
- Ai chả biết, chỉ có Ä‘iá»u không nói ra thôi.
- Cha nà y viết nhiá»u vá» công tác quản lý nhà nước hoạt động báo chÃ, xuất bản.
- Äúng rồi, ông ta còn có bà i vỠđỠtà i nà y ở tạp chà Cá»™ng sản đấy.
Công tiếp:
- Cho tôi nói nốt. Tôi không được Ä‘i nhiá»u nước, không có Ä‘iá»u kiện tìm hiểu chuyện nà y. Nhưng tôi cam Ä‘oan vá»›i các đồng chÃ, đâu cÅ©ng thế thôi ạ. Äấy là tất yếu. Tuy chỉ thuá»™c vá» quy tắc ứng xá» giữa ngưá»i và ngưá»i, nhưng xét cho cùng cÅ©ng là vấn đỠđạo đức. Vì thế xin đồng chà đừng mắng má» anh em. Tá»™i lắm. Không thể nà o khắc phục được đâu. Mặc dù, không ai biết rõ tiêu cá»±c, sai trái ở cÆ¡ quan chá»§ quản mình bằng mình. Äà nh cho qua. Nếu mạo hiểm, cái vòng kim cô nó xiết cho ngay. Nhưng anh em chúng tôi chả thiếu gì cách, bức xúc lắm thì tạo Ä‘iá»u kiện cho đồng nghiệp "đánh há»™"
Ông Thụ lắng nghe, phải công nháºn là tay nà y nói đúng
Ông há»i:
- Tôi chưa nghe đồng chà phát biểu dưới góc độ nhà quản lý.
Công đưa tay vuốt mở tóc bạc vừa xoà xuống:
- Vâng ạ. Vá»›i việc quản lý nhà nước, không thể kêu gá»i "tăng cưá»ng", "nâng cao", "quán triệt", tôi xin đưa ra má»™t kiến nghị thuá»™c vá» cÆ¡ chế, thuá»™c vá» luáºt pháp. Trước nay khi bổ nhiệm hay miá»…n nhiệm giám đốc, tổng biên táºp, cÆ¡ quan chá»§ quan vẫn đỠnghị bằng văn bản lên bá»™ Văn hoá Thông tin. Luáºt chỉ quy định thế. Nhưng tháºt ra bá»™ Văn hoá Thông tin còn phải trao đổi vá»›i Ban đồng chÃ. Khi nà o hai bên nhất trà trả lá»i bằng văn bản thì cÆ¡ quan chá»§ quản má»›i được phép ra quyết định bổ nhiệm hay miá»…n nhiệm. Phải váºy không ạ? Bây giá» tôi đỠxuất, là m ngược quy trình ấy…
Nhiá»u tiếng trao đổi nhá». Công lợi cho lắng Ä‘i má»›i tiếp:
- Tức là , cÆ¡ quan chá»§ quản cứ trình lên. Sau khi Bá»™ và Ban Ä‘i nhất trà bằng văn bản thì chÃnh Bá»™ ra quyết định bổ nhiệm hay miá»…n nhiệm, chứ không phải cÆ¡ quan chá»§ quản.
Tiếng trao đổi rà o rà o. Ông Thụ và các cán bộ, chuyên viên Ban ngẫm nghĩ. Ông Thứ trưởng, ông Vụ trưởng vụ Báo chà bộ Văn hoá Thông tin bất ngỠvới ý kiến lạ lùng nà y.
Công nói to, át cả tiếng ồn à o:
- Có thể đỠxuất cá»§a tôi hÆ¡i trái tai phải không ạ. Nhưng nhìn ra các ngà nh khác như thanh tra, kiểm sát, thuế… Ä‘á»u do ngà nh dá»c bổ nhiệm đấy chứ ạ. Tất nhiên giải pháp nà y chỉ hạn chế phần nà o cái khó cho các tổng biên táºp trong việc chống tiêu cá»±c, sai trái ở các cÆ¡ quan chá»§ quản. Bởi, gì thì gì nó vẫn không phù hợp vá»›i quy tắc ứng xá» giữa ngưá»i và ngưá»i. Tháºt ra tôi phát biểu ý kiến nà y chỉ để đồng chà đừng nghÄ© rằng các tổng biên táºp không quán triệt lá»i đồng chÃ. Lẽ Ä‘á»i nó thế. Luáºt Ä‘á»i nó thế. Là m sao cưỡng lại được ạ?
Công ngồi xuống, cảm thấy hà i lòng vỠý kiến mình
Ông Thụ đưa mắt nhìn cả há»™i trưá»ng:
- Phải thừa nháºn, ý kiến đồng chà Công… có cái lý cá»§a nó, có cái tình cá»§a nó, có cái thá»±c tế cá»§a nó. Chúng ta cùng suy nghÄ© tiếp. Trong việc nà y, có lẽ… tôi duy ý chà tháºt các đồng chà ạ. Má»i các đồng chà nghỉ.
Ông Ä‘i nhanh vá» phÃa há»™i trưá»ng, mắt vẫn hướng vá» phÃa Công. Lẽ ra, ngồi gần cá»a, Công ra khá»i há»™i trưá»ng trước nhiá»u ngưá»i rồi. Nhưng anh nán lại. Vốn ngưỡng má»™ ông, nên nghe câu vừa rồi, lại thấy mắt ông hướng vá» phÃa mình, anh chỠông Ä‘i tá»›i.
Ông bắt tay Công, đôi mắt sau cặp kÃnh trắng lấp lánh:
- Vừa dÅ©ng cảm, vừa hợp lý. Cảm Æ¡n đồng chÃ!
Nhiá»u ngà y, sau cuá»™c há»p giao ban báo chà cuối cùng Triển dá»± ấy, ông Thụ được Văn phòng "Cụ" má»i lên là m việc. "Cụ" há»i ông, tình hình báo chà gần đây, có gì đặc biệt? Äồng chà Tổng biên táºp bị tạt axit đã vá» là m việc phải không?
Mấy chục năm trước, xuất thân từ má»™t ngưá»i cán bá»™ chuyên trách công tác Äảng, chỉ vì mê viết báo mà ông từ chối đỠbạt và o chức vụ cao hÆ¡n hẳn công việc Ä‘ang là m, đế Ä‘i là m báo. Cái mẫn cảm chÃnh trị mách bảo ông, những câu há»i như thế chỉ là mà o đầu. Ông chá» "Cụ" đưa ra vấn Ä‘á», mà vì nó, ông bị gá»i lên.
Y như rằng.
- Tôi nghe nói, đồng chà yêu cầu các báo noi gương tá» Thá»i luáºn phải không?
"Thế nghÄ©a là đã có anh bạn nà o mách đây. Có thể, ngưá»i cÆ¡ quan, mà cÅ©ng có thể ngoà i cÆ¡ quan. Chả cần biết ai tâu. Bây giá» loại ngưá»i như thế hÆ¡i… sẵn. Kệ! Mình cứ đà ng hoà ng nói rõ chÃnh kiến cá»§a mình".
- Báo cáo đồng chÃ, đúng thế ạ!
- Liá»u nhỉ? - "Cụ" truy kÃch – Kể cả báo Äảng?
Không chút ngần ngừ, ông trả lá»i luôn:
- Vâng, kể cả báo Äảng.
"Cụ" đưa ra láºp luáºn, và tin rằng mình sắp dồn ngưá»i đối thoại và o ngõ cụt:
- Thế nghÄ©a là , báo Äảng không còn giữ vai trò lãnh đạo báo chÃ?
- Báo cáo đồng chÃ, tôi nghÄ©, báo Äảng chưa bao giá» giữ vai trò lãnh đạo báo chÃ.
"Cụ" muốn ông nhắc lại lần nữa, để đừng hòng chối:
- Äồng chà nói là …
- Vâng, tôi nói là , báo Äảng chưa bao giá» giữ vai trò lãnh đạo báo chÃ. - ông Thụ hết sức tá»± tin.
Ãi chà , to gan lá»›n máºt tháºt. Ông không nhìn thấy cái đầu "Cụ" khẽ gáºt gáºt vẻ đắc thắng. Ông nheo mắt nhìn "Cụ" sau cặp kÃnh cáºn:
- Äồng chà cho phép tôi trình bà y suy nghÄ© cá»§a mình?
- Äồng chà cứ nói!
- Báo cáo đồng chÃ, má»—i đơn vị báo chÃ, kể cả báo in, báo nói, báo hình báo Ä‘iện tá» Ä‘á»u đặt dưới sá»± là nh đạo: vá» tổ chức cá»§a cÆ¡ quan chá»§ quản; vá» pháp luáºt cá»§a bá»™ Văn hoá, Thông tin; vá» nghiệp vụ cá»§a há»™i Nhà báo Việt Nam, vá» tư tưởng là Äảng, cụ thể là cá»§a ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương. Vì thế má»›i có việc, chúng tôi giao ban hằng tuần vá»›i những ngưá»i đứng đầu cÆ¡ quan báo chÃ. Các tổng biên táºp, có thể há»c táºp nhau, chứ không có báo nà o là nh đạo báo nà o, dù đấy là báo Äảng.
"Cụ" nghe toà n má»™t thứ láºp luáºn lạ tai, trái hẳn vá»›i suy nghÄ© cá»§a mình. Cái tay nà y liá»u tháºt. Dám nói toạc ra, chẳng vòng vo, tránh né gì cả. Cần thiết phải có má»™t sá»± chấn chỉnh hẳn hoi. Vá»›i kiểu suy nghÄ© nà y, chả trách lÄ©nh vá»±c tư tưởng văn hoá cứ rối như canh hẹ, Trưng ương luôn phải để mắt tá»›i.
"Cụ" sá»a lại chiếc kÃnh, nhìn xoáy và o mắt ông Thụ, chuyển câu há»i sang hướng khác, lần nà y cÅ©ng lại tin rằng ngưá»i đối thoại sẽ bị chiếu tướng:
- Thế theo đồng chÃ, vị trÃ, vai trò cá»§a báo Äảng trong là ng báo như thế nà o?
- Báo cáo đồng chÃ, báo Äảng có nhiệm vụ phổ biến đưá»ng lối chá»§ trương, chÃnh sách cá»§a Äảng và Nhà nước, phản ánh hoạt động thá»±c tiá»…n theo đưá»ng lối chá»§ trương chÃnh sách ấy v.v… Các văn kiện quan trá»ng cá»§a Äảng, Nhà nước được đăng tải chÃnh thức ở đây. Các báo khác, thưá»ng chỉ tóm tắt hoặc đưa tin vá» các văn kiện có thôi. Còn nhiệm vụ chá»§ yếu cá»§a nó là thông tin những chá»§ trương, đưá»ng lối, chÃnh sách, công việc cá»§a cÆ¡ quan chá»§ quản cá»§a nó. Vì thế cÅ©ng có thế nói có báo lá»›n, báo nhá», tức là báo cá»§a Trung ương và địa phương, cá»§a ngà nh lá»›n như quân đội, nhá» như chuyên ngà nh khảo cổ chẳng hạn. Nhưng nếu xét vá» phạm vi ảnh hưởng thì có khi má»™t tá» báo nhá» lại có ảnh hưởng hÆ¡n cả má»™t tá» báo lá»›n.
- Äồng chà nói thế là có ý nói, báo Äảng ảnh hưởng không rá»™ng bằng má»™t tá» báo nà o đó chứ gì?
- Tôi xin lá»—i, có thế từ "ảnh hưởng" tôi dùng không chuẩn lắm. Nói thế nà y thì ổn hÆ¡n: tác động cá»§a má»—i tá» báo đến dư luáºn là khác nhau.
- Ừ thì nói, tác động đến dư luáºn cá»§a báo Äảng không bằng má»™t số tá» báo khác chứ gì?
- Báo cáo đồng chÃ, đấy là điá»u tá»± nhiên. Má»—i báo có má»™t chá»— đứng cá»§a mình trong bạn Ä‘á»c. Không báo nà o thay được báo nà o. Và dụ báo cho các cháu mẫu giáo, nhi đồng không thể tác động đến dư luáºn như các báo cho ngưá»i lá»›n rồi. Nó chỉ phục vụ cho các cháu nhá». Có má»™t số tá» báo Ä‘oà n thể ở địa phương nhưng lại tác động rất mạnh đến dư luáºn cả nước.
"Không biết, "Cụ" còn dồn Ä‘uối mình đến đâu? Äá»™ng đến cái gì cÅ©ng phải trình bà y, giải thÃch thế nà y thì mệt quá".
Một ý nghĩ chợt đến. Ông Thụ thoáng đắn đo. Cuối cùng cũng nói ra ý mình:
- Báo cáo, đồng chà cho tôi được há»i tháºt. Hằng ngà y đồng chà có Ä‘á»c tá» Thá»i luáºn không ạ?
- Sao không Ä‘á»c? Äồng chà cho tôi là loại ngưá»i gì thế?
Bụng cưá»i thầm, ông Thụ há»i tiếp:
- Thưa, đồng chà cÅ©ng vẫn Ä‘á»c báo Äảng chứ ạ?
"Cụ" có ý không bằng lòng. "Sao nó dám há»i mình thế nhỉ?". "Cụ" không há» biết, nó Ä‘ang dẫn mình và o bẫy cá»§a nó
Ông Thụ không đợi trả lá»i, há»i tiếp:
- Thưa…, đồng chà đá»c báo Äảng mất bao nhiêu phút, Ä‘á»c Thá»i luáºn mất bao nhiêu phút. TÃnh trung bình thôi ạ.
Gì thì gì, lúc nà y ""Cụ"7, cÅ©ng vẫn là ngưá»i thà nh tháºt. Hai ngưá»i Ä‘á»u có má»™t Ä‘iểm chung là dám nhìn thẳng và o sá»± tháºt.
Äến đây, "Cụ" cưá»i thân thiện thừa nháºn:
- Ờ, ở có thế tháºt. Thú tháºt là , nhiá»u khi chỉ xem lướt báo Äảng thôi, chứ không Ä‘á»c kỹ. Bởi hầu hết vấn đỠmình nắm được rồi. Còn cái "thằng" Thá»i luáºn …, nhiá»u thông tin tháºt.
- Thưa đồng chÃ, nhiá»u tá» báo cá»§a các Ä‘oà n thể quần chúng trong Mặt tráºn Tổ quốc, là những chiến sÄ© xung kÃch trong mặt tráºn chống tham nhÅ©ng, chống tiêu cá»±c đấy ạ.
Chưa hết, "Cụ" tiếp tục xoay:
- Còn má»™t vấn đỠnữa, tôi cÅ©ng trao đổi. Äảng đã có chỉ thị vá» công tác báo chÃ. Bên chÃnh quyá»n còn có quy hoạch phát triển báo chà nữa phải không? Nhưng cà ng quy hoạch thì số đầu báo lại cà ng tăng là nghÄ©a là m sao? Nguyên nhân là gì và trách nhiệm thuá»™c vá» ai?
Ông Thụ ngán ngẩm quá, nhưng không có cách gì khác ngoà i việc kiên nhẫn giải thÃch:
- Báo cáo đồng chÃ, chúng ta đã có luáºt Báo chÃ, rồi lại có luáºt Báo chà bổ sung, sá»a đổi. Trong đó có quy định rõ Ä‘iá»u kiện ra báo. Nếu má»™t tổ chức, cÆ¡ quan, đơn vị, có đủ Ä‘iá»u kiện ra báo theo luáºt định, thì phải cho ngưá»i ta ra chứ ạ? Tất nhiên trừ các tổ chức tư nhân rồi.
- Thế nghĩa là , số đầu báo cứ tăng lên mãi, đúng như tôi nói chứ gì?
- Báo cáo đồng chÃ, đúng thế ạ. Là bởi vì, thêm má»™t tổ chức ra Ä‘á»i, thì vá» nguyên tắc nó còn má»™t cÆ¡ quan tuyên truyá»n cá»§a mình. Và dụ, khi ta có thị trưá»ng chứng khoán thì thế nà o cÅ©ng phải có má»™t tạp chà hay tá» báo vá» chứng khoán. Khi có bá»™ Tà i nguyên Môi trưá»ng, ta phải có báo cho nó chứ ạ. Có những chuyên môn, mãi đến giá» ta má»›i biết như: y tế thảm hoạ, như quan hệ công chúng, công tác xã há»™i v.v… Mở cá»a ra má»›i thấy ta lạc háºu quá so vá»›i thiên hạ. Thêm nữa, vá» quy luáºt, số đầu báo sẽ phải ngà y má»™t tăng, vì thị trưá»ng báo chà sẽ phân hoá đối tượng phục vụ cho sát hợp hÆ¡n. Vì thế, sẽ có những tá» báo chỉ có má»™t số bạn Ä‘á»c rất hạn chế. Và dụ báo chữ nổi cá»§a ngưá»i khiếm thị chẳng hạn. Có nước, ngưá»i ta còn ra báo cho những ngưá»i đồng tÃnh luyến ái cÆ¡ ạ… Tất cả các tổ chức, cÆ¡ quan đơn vị Ä‘á»u có nhu cầu tuyên truyá»n, Ä‘á»u dà nh kinh phà cho tuyên truyá»n. Khi ra báo, ngoà i kinh phà tuyên truyá»n rất hạn hẹp nà y, anh phải tá»± chá»§ vá» tà i chÃnh. Nếu không đứng được, anh phải bị loại khá»i cuá»™c chÆ¡i. Ở ta, nếu tất cả các báo Ä‘á»u phải tá»± hạch toán thì chắc chắn không Ãt tá» phải tá»± đình bản.
Cà ng nghe, "Cụ" cà ng vỡ ra. Nhưng nhiá»u Ä‘iểm "Cụ" không bằng lòng:
- Thế nên, hiện tượng trùng lặp thông tin là vô cùng phổ biá»n. Lãng phà hà ng tấn giấy má»—i ngà y chứ chả Ãt đâu
Ông Thụ tỠra ngạc nhiên:
- Báo cáo đồng chÃ, chuyện ấy, tôi nghÄ© là đương nhiên chứ ạ. Vì đồng chà hay tôi, có Ä‘iá»u kiện hoặc trách nhiệm Ä‘á»c nhiá»u báo, má»›i thấy trùng lặp. Chứ ngưá»i dân bình thưá»ng, chỉ mua má»™t tá» báo thì há» không thấy có sá»± trùng lặp ấy được. Các báo ra cùng má»™t thá»i Ä‘iểm, tuỳ theo chức năng nhiệm vụ cá»§a mình, có trách nhiệm cung cấp cho bạn Ä‘á»c những thông tin thá»i sá»± nổi báºt nhất. Chỉ có báo chuyên ngà nh, không ra hằng ngà y, không còn tÃnh thá»i sá»±, má»›i không đăng những thông tin thá»i sá»± nồi báºt ấy thôi. Nếu có, há» sẽ tóm tắt.
- Äồng chà nói thế nghÄ©a là mặt tráºn báo chà đang phát triển bình thưá»ng.
- Thưa vâng, nó Ä‘ang phát triển tá»± nhiên theo quy luáºt. Còn tÃnh thương mại, chuyện câu khách rẻ tiá»n, quảng cáo không đúng pháp lệnh, chuyện thông tin không chÃnh xác, không chịu cải chÃnh, lại nói trẹo Ä‘i là "Nói lại cho rõ", chuyện đạo đức nghá» nghiệp má»™t số ngưá»i là m báo kém cá»i, chuyện viết thuê, là m tiá»n, tháºm chà tống tiá»n v.v… là chuyện cần chấn chỉnh, tháºm chà bị truy tố ạ. Äấy là trách nhiệm cá»§a chúng tôi chưa phối hợp tốt vá»›i bên bá»™ Văn hoá Thông tin và há»™i Nhà báo ạ.
"Cụ" ngá»™ ra nhiá»u Ä‘iá»u. "Gá»i nó lên định bụng cho má»™t tráºn, ai dè lại bị nó lên lá»›p lại. Có vẻ nó chẳng e dè, nể trá»ng mình. Cái chết nhất là mình không thể bác lại nó". Ông Thụ "thừa thắng xốc tá»›i", liá»n nói luôn, để sau nà y khá»i bị hoạnh nữa:
- Còn má»™t việc nà y đồng chà không phê bình, tôi cÅ©ng thà nh tháºt nháºn là : hoạt động xuất bản và báo chÃ, năng động từng ngà y, từng giá», từng phút mà đến nay vẫn chưa xây dá»±ng được má»™t cÆ¡ quan nghiên cứu vá» báo chà và xuất bản để việc lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hai lÄ©nh vá»±c nà y cho khoa há»c hÆ¡n, hiệu quả hÆ¡n. Äây là má»™t khuyết Ä‘iếm lá»›n ạ.
"Cụ" gáºt gáºt liá»n mấy cái. Lần nà y là gáºt bằng lòng, rồi đứng dáºy, đà nh vui vẻ chìa tay ra trước:
- Cảm Æ¡n đồng chà đã giúp tôi hiểu thêm nhiá»u Ä‘iá»u vá» hoạt động báo chà - "Cụ" cưá»i nói thêm - Tôi quan liêu và duy ý chà quá nhỉ?
Ông Thụ cưá»i chia sẻ:
- Bệnh chung cá»§a chúng ta mà , thưa đồng chÃ.
Vá»›i "Cụ" tháºt ra không phải chỉ là quan liêu, duy ý chÃ. Có thể, còn nhiá»u lý do khác nữa kia - ông Thụ nghÄ© bụng.
Ông Thụ Ä‘ang là m công việc mà nhiá»u ngưá»i cho là duy ý chÃ. Nhưng, chÃnh há» cÅ©ng phải thừa nháºn, ông là ngưá»i Ãt duy ý chà hÆ¡n cả. Ông xá» lý nhiá»u việc đạt đến mức khoa há»c - khoa há»c tư tưởng. Vì thế, láºp luáºn cá»§a ông không dá»… gì bắt bẻ được. Những bà i báo ngắn cá»§a ông như những phát súng bắn tỉa cá»§a má»™t xạ thá»§ cá»± phách. Äã nhằm và o đâu, y như rằng hạ gục mục tiêu. Thấy bà i cá»§a ông, ngưá»i ta phải Ä‘á»c to lên cho sướng mồm. Những ngưá»i xung quanh nghe cÅ©ng sướng tai. Là m sao có được như thế? Chỉ có thể giải thÃch, ấy là nhỠông luôn bám sát Ä‘á»i sống.
ChÃnh thá»±c tiá»…n cuá»™c sống trong nước và thế giá»›i mà ông luôn cáºp nháºt, bám sát giúp ông có cái nhìn khoa há»c.
Tà i sản của ngudoc
20-10-2008, 06:12 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Chương 3
Thảo Tần mặc bá»™ váy áo cùng mầu đã ngẫm nghÄ© chá»n từ đêm qua: váy bó lá»ng xanh Ä‘en ô vuông kẻ chỉ đặt chéo, sÆ¡ mi vét cổ bẻ, chiếc khăn voan hoa nâu thắt há» như cánh bướm cháºp chá»n dưới ngấn cổ trắng ngần. Cặp chân thẳng trong đôi tất như có như không, nổi báºt trên đôi giầy cao gót sen, mÅ©i tù. Chị thấy mình trẻ lại, như sắp được trở lại vá»›i chúng mình, sẽ là mình vá»›i những thÃch thú, niá»m vui nho nhá». Nhá» thôi, nhưng không gì thấy thế được. Nhá» thôi, nhưng nếu cứ là m công tác quản lý thì sẽ chẳng bao giá» có nữa. Ngắm mình trước gương xoay má»™t vòng, chị hà i lòng vá» mình.
Sáng nay, cÅ©ng như sáng hôm qua, hôm kia. Vẫn con đưá»ng quen thuá»™c vá»›i vỉa hè duy nhất cá»§a thà nh phố, má»™t bên hè đưá»ng có hai hà ng cây. Cây sữa, hoa li ti trắng trá»i mùa xuân. Cây sấu gân góc, mãi chá»›m hè má»›i chịu rụng lá. Mà đã rụng thì rụng tÆ¡i bá»i từng cÆ¡n, như trút giáºn há»n. Thà nh phố vẫn nóng lên trong quá trình đô thị hoá. Ngưá»i tứ xứ đổ vá» ngà y cà ng đông. Ngã ba, ngã tư vẫn rối rÃt quáng quà ng những xe là xe. May thế, há»… Tần vừa tà tà tá»›i, là đèn xanh lại má»i Ä‘i. Ba chặng liá»n như thế. Tần dấn ga cho kịp má»™t ngưá»i phÃa trước chỉ để nhắc há» quên gạt chân chống xe. Lại nhắc thấy má»™t chị… tuá»™t khoá váy. Chị kia đỠmặt cảm Æ¡n.
Từ nhà lên sở Giáo dục Äà o tạo, vẫn ngần ấy đưá»ng đất mà chị thấy như gần hÆ¡n má»i lần
Ông Hoà n, Giám đốc Sở, trạc tuổi Kiên, niá»m nở rót nước má»i khách. Lần đầu tiên, Tần ngồi đối diện vá»›i vị thá»§ trưởng ngà nh. Trông ông cÅ©ng được. Chỉ có má»™t chi tiết nhá» mà nhá» ngồi gần và để ý, chị má»›i phát hiện ra. Khi khách nhìn quanh phòng, rất nhanh, ông đưa mắt… liếc ngang. Tần không thiện cảm vá»›i lối nhìn ấy. Nó có cái gì đấy không đà ng hoà ng. HÆ¡i gian gian.
Ông há»i mấy câu xã giao đưa đẩy, rồi má»›i và o chuyện. Ông giải thÃch rằng, vừa rồi, phiếu tÃn nhiệm cá»§a chị không cao lắm nên Sở không bổ nhiệm tiếp.
Chị cứ nghÄ© câu chuyện vui vẻ kia. Tháºt phà công, diện bá»™ váy áo đẹp. Lại còn thoa chút phấn, đánh tà son má»›i bẽ. Nói thế, quá bằng bảo mình không xứng đáng, không đủ tiêu chuẩn bổ nhiệm tiếp rồi còn gì? Chị Ä‘anh mặt lại, nhưng giá»ng lại cố là m ra vẻ Ä‘iá»m đạm, lá»… phép:
- Có lẽ anh nhầm em với ai chăng?
Chị định xưng "tôi" như ngà y má»›i ra công tác. Tần chỉ xưng "em" vá»›i chồng, hoặc các anh chị há» hà ng. Nhưng, thấy các chị em khác, cứ xưng "em" vá»›i tất cả các anh chị lá»›n tuổi hÆ¡n, đà nh phải theo. Lúc nà y, chị cảm thấy tiếc vì đã xưng "em" vá»›i con ngưá»i nà y.
Ông Hoà n đưa mắt liếc ngang má»™t cái, là m chị cà ng khó chịu. Tại sao cái nghá» dạy há»c lại có những ngưá»i liếc ngang là thế nà o nhỉ? Nói chuyện vá»›i ai, nhìn ai cÅ©ng phải nhìn thẳng và o mắt ngưá»i ta chứ. Sao lại có thói nhìn… gian ấy. Không biết khi dạy há»c trò, ông nà y đã có táºt ấy chưa, hay lên giám đốc má»›i… đốc chứng ra thế? ông Hoà n tá» ra nắm rất chắc lý lịch Tần:
- Cô là vợ đồng chà Bà thư Quáºn uá»· Lâm Du chứ gì?
Äã trấn tÄ©nh lại, Tần thấy mình tỉnh táo hẳn:
- Chồng em bị ká»· luáºt, má»›i được phục chức. Còn em thì đã có đơn xin từ chức từ há»c kỳ má»™t.
Chắc nghÄ© rằng, cấp trên nói vá»›i cấp dưới thế nà o chả được, nên Giám đốc trả lá»i cho xong chuyện:
- Thì vẫn thế. Sá»± tháºt vẫn là má»™t.
Chị nghẹn ứ cổ. Cuá»™c há»p chi bá»™ năm ngoái là m đổ vỡ trong chị Ä‘iá»u thiêng liêng nhất - niá»m tin. Chuyện Kiên bị ká»· luáºt là m chị không còn tin và o sá»± minh bạch, sáng suốt cá»§a tổ chức. Giá» lại đến vị cấp trên nà y. Tần nhìn thẳng và o mắt ngưá»i liếc ngang:
- Báo cáo Giám đốc, hoà n toà n khác vá» bản chất. Má»™t bên là kẻ muốn là m, má»™t bên là ngưá»i không muốn là m. Lẽ ra, vá»›i ngưá»i đã có đơn xin từ chức thì các anh không lấy phiếu tÃn nhiệm má»›i đúng.
Không biết ông Hoà n có được Trưởng phòng Tổ chức báo cáo việc cá»§a Tần không. Nhưng bây giá», cứ phải bảo vệ quân mình đã. Giá»ng ông có vẻ dà n hoà :
- Chắc cô biết rồi, tổ chức hỠphải là m đồng loạt theo quy chế dân chủ.
Cà ng tức đẫy. CÅ©ng không biết, tức cái Ä‘iá»u ông Giám đốc nói, hay tức chÃnh ông ta. Chị mỉa:
- Nếu thá»±c sá»± tôn trá»ng ý kiến má»i ngưá»i, theo quy chế dân chá»§ thì đã không là m thế. Trưá»ng hợp em, cả trưá»ng Ä‘á»u biết có đơn từ chức. Chắc chắn những ngưá»i cảm thông lý do xin từ chức, sẽ không bá» phiếu cho em. Còn những ngưá»i bá» phiếu, dù biết em không muốn là m, nhưng há» lại muốn em vẫn là m, hay vì má»™t lý do nà o khác, vẫn cứ bá» phiếu cho em. Bây giá» các anh căn cứ và o số phiếu tÃn nhiệm ấy để không bổ nhiệm em, là không đúng. Anh nêu lý do ấy ra, vô hình trung coi như em bị mất tÃn nhiệm trước má»i ngưá»i. Mà nói tháºt vá»›i anh… em cÅ©ng chả coi cái phiếu tÃn nhiệm ấy là gì đâu!
Ông Giám đốc không ngỠTần dám nói thế.
- Nà y,… cô…
Cái từ "nà y" như má»™t lá»i cảnh cáo.
- Sao cô lại nói thế nhỉ?
Chị vẫn thưa gá»i cho phải phép. Nhưng trong thâm tâm, đã không còn giữ sá»± tôn trá»ng cái ông liếc ngang nà y.
- Thưa Giám đốc, sao em lại… không nói thế được ạ? Thì chÃnh các anh có coi cái phiếu tÃn nhiệm ấy là gì đâu. Nếu tháºt sá»± coi trá»ng, các anh đã phải đồng ý vá»›i Ä‘a số phiếu chứ. Äằng nà y, hợp ý các anh thì các anh dùng, không hợp thì các anh bảo chỉ để tham khảo. Dân chá»§ ở chá»— nà o?
- Cô Ä‘i quá xa đấy. Chúng tôi thá»±c hiện theo đúng quy định hiện hà nh. Cô dám phê phán cả quy định ấy thì… - ông ta định nói… "ghê tháºt", nhưng đã kịp dừng lại - thì… Ä‘i quá xa đấy.
Ở nhà vá»›i chồng, chị đã quen trao đổi, tranh luáºn thẳng thắn, nhiá»u khi thẳng thừng, không úp mở, nên chị chẳng chịu khi lẽ phải chưa được là m sáng tá». Cần phải nói cho hết, nói đến cùng. Sẽ chẳng bao giá» còn phải đối thoại vá»›i ông ta nữa:
- Nếu anh cho là đi quá xa thì em trở lại gần váºy… Như chuyện cá»§a anh… không biết có nên nói không?
Chị há»i mình hay há»i ngưá»i đối thoại? Tình huống đẩy ông ta đến chá»— phải đối mặt vá»›i ngưá»i nà y. Äã là cấp trên, lại là đà n ông, rút lui thì hèn quá. Ông ta đà nh chấp nháºn. Không biết ngưá»i nà y sẽ dẫn câu chuyện đến đâu:
- Cần gì, cô cứ nói ra!
Tần rà o đón:
- Anh cho nói thì em má»›i nói. Theo em biết thì, năm ngoái, phiếu tÃn nhiệm anh và o chức Phó giám đốc cùng rất… không cao, nên không bổ nhiệm được. Năm nay, cÅ©ng lại bá» phiếu tÃn nhiệm lần nữa. So vá»›i anh Phó giám đốc cÅ©, cÅ©ng dá»± kiến đưa lên Giám đốc, phiếu cá»§a anh vẫn thua xa. Thế nhưng anh vẫn ngồi và o ghế Giám đốc, có sao đâu?
Mặt Hoà n tái Ä‘i. Vì xấu hổ? Vì giáºn? Hay vì cả hai?
Nhẫn nhục, ông ta là m ra ve khách quan, gượng gạo cưá»i:
- Äấy là việc cá»§a tổ chức. Mình là đảng viên, tổ chức phân công thế nà o thì phục tùng thế ấy.
Tần đứng dáºy, vẫn không động đến chén nước ông ta má»i.
- Em xin phép vá».
- Cô cầm bản thông báo cho trưá»ng và cho cô.
Äã đứng dáºy. Chị quay Ä‘i. Tránh đôi mắt hay liếc ngang cá»§a ngưá»i không dám nhìn thẳng:
- Chắc là để kế toán bá» khoản phụ cấp chức vụ khi là m lương cho em phải không ạ? Ngưá»i có đơn từ chức, tức là từ chối nháºn phụ cấp trách nhiệm rồi. Cần gì phải thông báo? Còn thông báo cho trưá»ng, anh cho văn thư gá»i theo đưá»ng công văn. Chà o đồng chà Giám đốc!
CÅ©ng không hiểu vì sao câu cuối cùng, lần cuối cùng nói chuyện vá»›i con ngưá»i nà y chị lại đổi cách xưng hô như thế.
Hai năm trước, Trưởng ban Tổ chức Thà nh uá»· có đứa con gái thiếu Ä‘iểm. Ông Hoà n, khi ấy là Hiệu trưởng trưá»ng Cao đẳng Sư phạm nháºn và o há»c. Phụ huynh nà y liá»n thiết kế việc đưa thầy giáo con mình vá» là m Phó giám đốc Sở.
Không thà nh. Nhưng tổ chức thì thiếu gì mẹo vô tổ chức? Khi bà TÃn - Giám đốc Sở được bổ nhiệm Phó chá»§ tịch Uá»· ban Nhân dân Thà nh phố, các cán bá»™ chá»§ chốt Sở, các hiệu trưởng các trưá»ng trá»±c thuá»™c lại bá» phiếu tÃn nhiệm. Phiếu tÃn nhiệm cá»§a ông Phó giám đốc cÅ© cao hÆ¡n hẳn. Nhưng ông Hoà n vẫn được bổ nhiệm.
Lý do được tổ chức đưa ra là m phòng há»p gần trăm ngưá»i chịu cứng:
- Ông Hoà n là Thà nh uỷ viên!
Lớp 12A, giỠtoán.
Cô giáo xách chiếc cặp Ä‘en và o lá»›p. Lá»›p đứng dáºy chà o.
Äây là ngôi trưá»ng nổi tiếng nhất Thanh Hoa. Nổi tiếng vá» sá»± lâu Ä‘á»i cổ kÃnh. Nối tiếng vá» truyá»n thống dạy tốt, há»c tốt. Äây lại là lá»›p chá»n.
Há»c trò đưa mắt nhìn nhau. Dò há»i. Thắc mắc. Lạ tháºt! Cô giáo nháºn ra ngay những cái nhìn khác thưá»ng ấy. Cô đưa mắt nhìn bao quát cả lá»›p má»™t lượt. Cái nhìn cá»§a ngưá»i là m chá»§ được mình, là m chá»§ được tình thế. Giá»ng cô trong trẻo, ấm áp:
- Má»i các em ngồi!
Äứa nà o đứa ấy, rÆ¡i thòng ngưá»i xuống ghế, như những cái máy. Mắt vẫn chăm chắm nhìn cô giáo. Äã ngồi xuống rồi, nên vẻ thắc mắc, nghi ngại cà ng được dịp thể hiện thoải mái.
Là m như không biết gì tâm trạng há»c trò, cô giáo nói rà nh rẽ, tá»± nhiên như thông báo má»™t việc hết sức bình thưá»ng:
- Từ hôm nay tôi sẽ dạy môn toán và … chủ nhiệm lớp các em.
Cả lá»›p lặng Ä‘i. Không đứa nà o phản ứng gì. Không biết nên mừng hay nên lo. Cô Phó hiệu trưởng lại xuống lá»›p dạy lại là m chá»§ nhiệm là nghÄ©a là m sao? Trên Ä‘á»i chưa thấy bao giá». Dạy thay, dạy tạm bà nà y đẻ, ông kia ốm đã Ä‘i má»™t nhẽ.
Hay là … má»™t đứa ngồi hà ng ghế cuối cùng, quay sang thì thà o vá»›i bạn. Cô giáo nhìn và o đúng góc ấy, đúng cái đứa vừa thì thà o ấy. Cả lá»›p chỠđợi má»™t lá»i cảnh cáo. Trò Ä‘á»i vẫn thế. Ông bà nà o má»›i và o lá»›p chả ra oai, rằng ta tinh tướng, tinh vi, rằng ta Ä‘i guốc và o bụng cả bá»n chúng mà y. Äừng hòng qua mắt được bà nhé.
Không, trên gương mặt cô giáo chẳng có vẻ gì là sẽ nhắc nhở, chấn chỉnh. Cứ như là đang cùng tham gia và o câu chuyện của hai đứa vừa thì thà o ấy. Cô đố:
- Nếu tôi nói đúng nội dung câu chuyện hai em đang trao đổi thì sao nà o?
Chúng nó đã bao lần nghe cô nói chuyện. Lúc thì phát động, khi thì sÆ¡ kết thi Ä‘ua. Nà o khai giảng, nà o bế giảng… Nà o lá»… ká»· niệm v.v… Giữa cô vá»›i há»c sinh là má»™t khoảng cách. Lúc nà y, cô đứng trên bục giảng, váy xám Ä‘en dầy, lá»ng, dưới gối má»™t quà ng, áo vét không cà i khuy chuyển động theo má»—i động tác tay và thân thể khi di chuyển. Ão phông trắng bó chẽn tấm thân tròn lẳn. Cô đứng đấy, gần gÅ©i thân máºt.
Nhưng giám hiệu nà o mà chẳng ghê gá»›m. Bà giám hiệu nà o chẳng kèn kẹt như két tháng năm. Cà ng lên cao, cà ng cáo già . Cả lá»›p lặng Ä‘i. Thăm dò. Dè chừng. Cảnh giác. Äá» phòng. Không biết nên thế nà o? Chẳng đứa nà o dám tá» thái độ gì Cô giáo có vẻ không chá» câu trả lá»i, lại thong thả:
- Các em cÅ©ng há»i, vì sao cô Phó hiệu trưởng lại Ä‘i dạy, Ä‘i là m chá»§ nhiệm phải không? Chắc là cô bị ká»· luáºt chứ gì? Äúng không nà o?
Phát tên bắn trứng tim đen chúng nó. Chúng hết nhìn nhau rồi lại nhìn cô giáo. Cuối cùng một đứa, lấy hết can đảm tự thú:
- Thưa cô, đúng thế ạ!
Cô giáo không cưá»i. Gương mặt sáng bừng lên trông cà ng đẹp:
- Tôi không bị ká»· luáºt. Nhưng có má»™t lý do khiến tôi Ä‘i đến sá»± lá»±a chá»n nà y - ngừng má»™t chút như lưỡng lá»±, cô hất cái cằm chẻ, như quyết định - còn nhiá»u dịp để thà y trò ta trở lại chuyện nà y. Bây giá» há»c bà i nhé.
Vẫn cái đứa dÅ©ng cảm ban nãy, vừa giÆ¡ tay xin phát biểu vừa đứng dáºy:
- Cô vừa nói: "Còn nhiá»u dịp để thầy trò…". Thưa cô, cô có nhầm không ạ?
- Sao lại nhầm được?
- Thưa cô…
- À, tôi hiểu rồi - chị cưá»i độ lượng… Em có phản xạ ngôn ngữ rất tốt. Và can đảm nữa. Em báo tôi nhầm khi dùng cặp từ "thầy trò" chứ gì?
- Thưa cô, vâng ạ.
Cả lá»›p không hiểu cô giáo và cái thằng to gan lá»›n máºt kia nói gì. Tần giáng giải:
- Các em vẫn gá»i tôi là cô giáo, trong khi tôi lại nói "thầy trò" phải không. Nó là thế nà y. Lâu nay ta vẫn quen gá»i nhưng ngưá»i như tôi là m nghá» dạy há»c là cô giáo. Tháºt ra không đúng lắm. Ngà y xưa, Ä‘i dạy há»c phần lá»›n là đà n ông. Những ngưá»i đà n ông Ä‘i dạy há»c được gá»i là thầy giáo. Còn vợ các thầy giáo thì gá»i là cô giáo. Phụ nữ Ä‘i dạy há»c cÅ©ng phải gá»i là thấy giáo má»›i đúng. Äấy là má»™t chức danh, cÅ©ng như thầy thuốc, thầy tu, thầy bói v.v… Từ "thầy" không hà m nghÄ©a giá»›i tÃnh nam. Và dụ danh hiệu "Thầy thuốc Nhân dân", "Thầy thuốc ưu tú" là dùng chung cho cả hai giá»›i. Äúng không nà o? Tôi có má»™t ngưá»i thầy rất giá»i, rất đáng kÃnh, các em chắc đã nghe tên: Giáo sư Hoà ng Xuân SÃnh. Ngưá»i ta chỉ gá»i bà như thế, có phân biệt giá»›i tÃnh đâu. Ngưá»i nà o thêm và o thà nh "nữ giáo sư", thì cÅ©ng được. Lý là thế đấy, nhưng thôi, ta cứ gá»i như má»i ngưá»i vẫn gá»i nhé.
Trẻ con vốn tò mò, ham hiểu biết nên rất hay thắc mắc. Nó sẽ rất cảm phục ngưá»i thầy nà o giải đáp được những thắc mắc cá»§a nó. Ấn tượng Tần gây cho chúng từ nãy đến giá» là sá»± cởi mở, thông tuệ, tinh ý. Trẻ con rất chú ý đến hình thức ngưá»i dạy nó. Ngưá»i đẹp, mặc đẹp, lại dạy hay nữa thì chúng thÃch lắm. Chúng nó Ä‘ang vui vá»›i cảm giác khoái hoạt khó tá, nên chưa đứa nà o giở sách vở ra.
Trên kia, hai tay, hai cục phấn trắng, tay trái Tần Ä‘i má»™t hà ng chữ nghiêng nghiêng Ä‘á»u tăm tắp: "Hệ toạ độ Äá» Các", tay phải kẻ má»™t đưá»ng thẳng tắp từ trên xuống, rồi kẻ hết sức chuẩn trục toạ độ Ox, Oy.
Cả bốn bảy cặp mắt tròn xoe. Bốn bảy cái miệng há ra. Chưa bao giá». Chưa ở đâu. Chưa nghe nói. Chưa nhìn thấy má»™t ngưá»i viết bằng cả hai tay như thế bao giá». Phục lắm! Giữ im lặng, thình lình báºt lên má»™t tiếng vá»— tay như pháo nổ. Rồi cả lá»›p vá»— tay như pháo tết.
Chị quay lại, cưá»i trìu mến:
- Nà o, có phải sà n diá»…n đâu mà vá»— tay? Äể cho hai lá»›p bên còn há»c chứ!
Bá»n trẻ bị cô giáo chinh phục hoà n toà n.
Giá» lên lá»›p đầu tiên sau nhiá»u năm gián Ä‘oạn, là m Tần vui tháºt sá»±. Ngà y má»›i được bổ nhiệm Phó hiệu trưởng, nói tháºt lòng, chị cÅ©ng có cái hà nh diện ngầm. Gì thì gì, đó cùng là má»™t sá»± tÃn nhiệm, má»™t sá»± tiến bá»™. Äã là m công chức thì cÅ©ng phải có thăng tiến chứ: Không thể nói là không thÃch. ÄÆ°á»£c phân công, cắt đặt, Ä‘iá»u hà nh… những ngưá»i vốn là đồng nghiệp, cùng đồng lứa… Bảo không thÃch là dối lòng.
Nhưng, niá»m kiêu hãnh ấy láºp tức tan biến khi bị phản ứng. Ai Ä‘á»i, bị nhắc nhá»› và o lá»›p muá»™n nhiá»u lần, váºy mà giá» nghỉ, má»™t giáo viên dám bÄ©u môi, kể vá»›i má»™t ngưá»i bạn, cố tình cho chị nghe thấy: "Má»›i tà Hiệu phó mà đã ra cái Ä‘iá»u dạy Ä‘á»i". Ngưá»i ta ném và o mặt chị những câu há»i không thể trả lá»i: "Há»c sinh thì không chịu há»c. Chỉ sẵn sà ng bá» tiá»n ra mua Ä‘iểm, mà cứ bắt lên lá»›p 100%, tốt nghiệp 100% thì cõng nó lên à ?
Cái chết nhất là câu chất vấn ấy đúng. Cái thế trên Ä‘e dưới búa là điá»u tháºt tệ hại. Chị nói vá»›i Hiệu trưởng: "Anh biết quá rồi còn gì. Chuyện há»c hà nh bây giá» cùng phân hoá như phân hoá già u nghèo. Äứa nà o chăm thì tháºt chăm. Nó đã chăm, bố mẹ còn đầu tư, tìm thầy, tìm thợ, lá»›p ná», lá»›p kia, quyết và o đại há»c bằng được. Còn những đứa không có sức há»c lên thì ỳ ra. Má»™t chị vừa kể vừa khóc. Và o lá»›p há»c thêm mà cÅ©ng không thèm há»c. Há»i: "Em có định há»c không đấy? Mặt nó câng câng: "Sao lại không há»c? Tiá»n ná»™p trước rồi còn gì!" Anh bảo còn gì nhục hÆ¡n kia chứ. Là m sao có thể cho những đứa như thế lên lá»›p?"
Hiệu trương cưá»i khổ sở: "Cô ngồi và o ghế tôi xem. Sở đặt ra chỉ tiêu rồi, là m sao không thá»±c hiện được. Nước mình nó thế, ngà nh nà o, đơn vị nà o chả chạy theo thà nh tÃch để đạt tiêu chuẩn thi Ä‘ua? Biết là m thế nà o?"
Chưa hết năm há»c, Tần đã thấy ân háºn vá» quyết định cá»§a mình. CÅ©ng còn tại Kiên, cứ động viên, nên chị má»›i gắng gá»i là m tiếp. Vá»›i lại, vừa má»›i nháºn, lại xin thôi thì trẻ con quá. Cho đến vụ bị Phương, giáo viên sinh váºt xúc phạm mà chi bá»™ xá» hoà cả là ng thì Tần quyết định rÅ© áo đứng dáºy.
Äiá»u chị cảm thấy mất mát lá»›n nhất là sợi dây nối mình vá»›i há»c sinh bị ngăn cách bởi các mối quan hệ khác. Dù chúng vẫn đứng xếp hà ng ngay ngắn trước mặt, để sau giá» chà o cỠđầu tuần, chị vẫn khen hoặc chê, mà chê nhiá»u hÆ¡n. Nhưng má»™t bức tưá»ng đã dá»±ng lên giữa chị và chúng. Chị không còn biết chúng nghÄ© gì, chúng muốn gì.
Có lần tổ chức thi chá»n há»c sinh thanh lịch. Ngồi ghế trưởng ban tổ chức, trong buổi chung kết chị nêu câu há»i: "Nếu là m hiệu trưởng, việc đầu tiên cá»§a em là gì?" Cô lá»›p trưởng lá»›p 11b, há»c giá»i, có gương mặt xinh lắm, trả lá»i không chút đắn Ä‘o: "Thưa cô, láºp tức em bá» ngay việc bắt há»c sinh phải xếp hà ng đầu giá» lên lá»›p". Tần sá»ng sốt. Là m sao hiểu được há»c sinh khó chịu thế nà o lúc xếp hà ng. Chả để là m gì. Rồi lại rồng rắn kéo nhau và o lá»›p. Chị há»i vì sao, thì cô gái trả lá»i tháºt bất ngá»: "Các thầy coi tụi em như trẻ con mẫu giáo ấy".
Bây giá» chị đã trút được cái gánh nặng khó chịu ấy. Lại hăm hở như má»™t giáo sinh má»›i ra trưá»ng.
Vừa dá»±ng chiếc xe HonÄ‘a 90, Ä‘á»i 82, chị đã nghe cô giáo dạy văn mách: giá» giáo dục thể chất, thầy nghỉ, lá»›p chị phải xuống sân chÆ¡i, để khá»i là m ồn các lá»›p bên cạnh. Chúng nó phá khoá cầu thang để lên lá»›p. Và o phòng trá»±c cá»§a giám hiệu, chị cÅ©ng được thông báo như thế. Sang phòng há»™i đồng Giáo dục, đôi mắt khiêu khÃch cá»§a Phương chÄ©a thẳng và o chị: "Bây giá» còn nói hay nói giá»i không?". Chị lướt qua. Bá»™ mặt ấy đã từ lâu không là m chị mảy may báºn tâm.
Nhà trưá»ng mà cứ như trại giam. Giám thị sau khi lùa há»c sinh và o lá»›p liá»n khoá cá»a hà nh lang. cá»a cầu thang. Những tấm cá»a sắt được dá»±ng thêm chứ không phải có sẵn trong thiết kế từ thá»i thuá»™c Pháp để ná»™i bất xuất, ngoại bất nháºp. Bá»n trẻ bị dồn xuống sân, nhưng không có gì chÆ¡i, không biết là m gì, đã phá khóa cầu thang lên lá»›p là m việc riêng.
Tần và o lá»›p. Bá»n trẻ đứng dáºy chà o. Gương mặt chị tá» ra không vui, nhưng cùng không phải mặt "đâm lê". Nhìn má»™t lượt đám há»c trò, không chiếu tướng tìm thá»§ phạm, cÅ©ng không đáp lá»… bằng câu "Má»i các em ngồi" như má»i là m. Chị nói ngay:
- Äây là chuyện trẻ con. Tôi không cần biết ai đã mở khoá, ai Ä‘ang cầm nó. Chỉ biết bây giá» tôi ra ngoà i hà nh lang ngắm trá»i đất. Năm phút sau trở lại, chiếc khoá đã đặt trên bà n nà y. Chấm hết.
Nói xong, Tần thong thả bước xuống bục ra khá»i lá»›p.
Sân trưá»ng giữa tiết há»c vắng ngắt. Những cây xà cừ gân guốc, vạm vỡ vượt cả chiá»u cao ngôi nhà ba tầng. Không má»™t mảng nắng nà o to hÆ¡n chiếc chiếu. Sẩm tối, cò vẫn bay vá», Ä‘áºu trắng trên ngá»n cây. Tần đã há»c trưá»ng nà y. Có nhiá»u ká»· niệm, những vui là ká»· niệm bạn bè, không vui là chuyện vá»›i thầy cô, vá»›i nhà trưá»ng. Nhá»› lại chuyện cÅ©, chị khái quát được như thế. Äấy là khi trở lại trưá»ng vá»›i tư cách cô giáo.
Tần nhá»› kỳ má»™t năm há»c cuối cùng, đã hai lần lá»›p mất sổ đầu bà i, má»™t thứ "hồ sÆ¡" là m căn cứ để ká»· luáºt há»c trò. Cô Phó hiệu trưởng gá»i má»™t há»c sinh cá biệt lên, có sá»± chứng kiến cá»§a cô chá»§ nhiệm: "Giang, theo báo cáo cá»§a cô chá»§ nhiệm thì chÃnh em là ngưá»i lấy cắp sổ đầu bà i". "Thưa cô, vì sao cô lại cho là em lấy cắp sổ đầu bà i ạ?" "Em luôn luôn bị ghi tên trong ấy". "Em bị ghi nhiá»u lần, nhưng không phải chỉ mình em bị ghi. Mà không phải cứ bị ghi nhiá»u là lấy cắp sổ đầu bà i". "Nà y, anh đừng có lý sá»± vá»›i tôi. Anh không lấy thì ai lấy?" "Thưa cô, đấy không phải việc cá»§a em ạ". "Thế thì là việc cá»§a ai". "Thưa cô, tại cô không Ä‘á»c báo đấy ạ!" "à à , em há»—n tháºt. Ai bảo em là tôi không Ä‘á»c báo!" "Em xin lá»—i ạ, ý em nói là , cô không Ä‘á»c các báo pháp luáºt ạ". Cả hai cô Ä‘á»u giáºt mình. Quả tháºt các cô chỉ Ä‘á»c các loại báo thể thao, văn hoá, Ä‘iện ảnh, thá»i trang, gia đình hạnh phúc lứa đôi… chứ chưa bao giá» cầm trên tay loại báo ấy. "Thế thì là m sao?" "Thưa cô, nếu cô muốn kết tá»™i em lấy cắp sổ đầu bà i, thì cô phải chứng minh được Ä‘iá»u ấy. Phải có váºt chứng, nhân chứng… Còn em, theo luáºt pháp, em có quyá»n, nhưng không bắt buá»™c phải chứng minh rằng mình không là m việc ấy".
Từ phòng giám hiệu vá», anh bạn ấy kể cho bá»n Tần nghe. Cả bá»n khen: "khá lắm".
Giang, giỠlà Trưởng phòng Pháp chế Sở Tư pháp Thanh Hoa…
Tần quay và o. Từ cá»a lá»›p đã thấy chiếc khoá Minh Khai trên bà n thầy. Chị giÆ¡ nó lên cao:
- Các em không phụ lòng tin của tôi.
Tà i sản của ngudoc
20-10-2008, 06:14 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Chương 4
Nhiá»u ngà y sau buổi giao ban báo chÃ, cuối cùng, Triển vẫn thấy ấm lòng khi nghÄ© tá»›i bạn bè đồng nghiệp.
Những tiếng vá»— tay chân tình nồng nhiệt. Gương mặt đầm nước mắt cá»§a Nhâm. Ông Thụ vá»›i mấy câu ngắn gá»n. Mấy bà i viết cá»§a báo bạn… Và cái cô phóng viên nà o định phá»ng vấn mình thế nhỉ?
Anh tá»± dặn mình, đây là chá»— đông ngưá»i cuối cùng tham dá»±. Chả nên để má»i ngưá»i sợ hãi khi bất chỉ trông thấy mình.
Roi việc cá»§a anh cÅ©ng cuốn Ä‘i trong bá» bá»™n thông tin bà i vở quan trá»ng và không quan trá»ng khác. Anh không ngượng ngùng, xấu hổ vì bá»™ mặt sần sẹo cá»§a mình. Nhưng bắt gặp những cái nhìn ái ngại cá»§a các cá»™ng sá»±, phóng viên, Triển cÅ©ng chạnh lòng. Há» nói vá»›i mình nhưng mắt cứ nhìn Ä‘i đâu.
Không tham gia bất cứ cuá»™c há»p nà o, ở ngoà i cÆ¡ quan, hoá ra lại nhà n nhã. Nó chiếm tá»›i ná»a thá»i gian công việc chứ không Ãt, mà những cái ấy, xem ra vô bổ nhiá»u. Thà nh ra, Triển có nhiá»u thá»i gian cho công việc. Bây giá» anh không còn phải đánh váºt như dạo má»›i cầm trịch tá» báo. Anh có nhiá»u thá»i gian góp ý kiến, sá»a chữa bà i cho anh em hÆ¡n, nhất là chỉ đạo há» là m những chá»§ Ä‘á», những "bà i Ä‘inh". Bây giá», Thá»i luáºn có nhiá»u chá»§ đỠhay, có nhiá»u "bà i Ä‘inh" hÆ¡n, "bà i Ä‘inh" sắc sáo hÆ¡n, lượng phát hà nh tăng vá»t lên. Uy tÃn Thá»i luáºn trong giá»›i báo chà từ sau vụ anh bị hại má»—i ngà y má»™t tăng. Không phải nhá» vụ ấy, mà là từ vụ ấy, bở. anh có Ä‘iá»u kiện đầu tư chiá»u sâu cho tá» báo. Phóng viên bảo nhau: "Tổng biên táºp duyệt bà i kỹ quá". Äã có bà i đổ. Äã có ngưá»i phải viết lại rồi. Anh yêu cầu há» tìm cho đủ chứng cứ thuyết phục. Anh góp ý cho từng tÃt bà i, khoanh má»™t Ä‘oạn trong bà i đưa ra là m "cá»a sổ" bà i báo. Nhiá»u Ä‘oạn mở dầu đặt trước bà i, tá»± tay anh viết cho há», là m bà i báo hấp dẫn hẳn lên. Có những bà i anh chăm chút kỹ lưỡng và tÃnh toán cẩn tháºn thá»i Ä‘iếm tung ra, nhá» những thông tin quý báu anh thu tháºp được qua má»™t kênh riêng, trong mối quan hệ bè bạn trên Trung ương.
Việc thông tin vá»›i má»i ngưá»i ngoà i toà soạn Ä‘á»u qua Ä‘iện thoại và thư Ä‘iện tá». Anh cÅ©ng không dá»± những cuá»™c giao lưu, gặp gỡ, thù tạc, và những cuá»™c tiếp khách, chiêu đãi. Vì thế, chỉ những ai cần mình và những ngưá»i bạn bè thân thiết đến, anh má»›i gặp.
Má»™t hôm, Nhâm thông báo, nhóm bạn đại há»c là m báo sẽ đến nhà thăm. Má»™t cuá»™c gặp gỡ như thế, lẽ thưá»ng là chá»§ nhà phải má»i cÆ¡m thân máºt rồi. Triển báo vợ Ä‘i chợ chuẩn bị cho bữa ăn thì Mai bảo: "Gá»›m, cách rách lắm. Tôi mua thức ăn sẵn thôi… - Ngừng má»™t tà như lưỡng lá»±, rồi cô cùng nói cái Ä‘iá»u mà Triển không ngá», - mà tôi không ở nhà tiếp khách đâu đấy!".
Triển nghÄ©, Ãt ra thì cô ta cÅ©ng phải giữ thể diện vá»›i bạn bè mình chứ. Thế nà y là tuyên bố công khai li thân rồi còn gì.
Anh bảo: "Thôi được, cô không phải mua bán gì cả, báºn Ä‘i đâu thì cứ Ä‘i!" Không muốn để chị em cÆ¡ quan biết chuyện gia đình mình, anh Ä‘iện cho Nhâm: "Vợ mình Ä‘i vắng, chuẩn bị, giúp mình bữa tối nhé!" Chiá»u, anh vá» sá»›m dá»n dẹp cá»a nhà thì thấy má»™t cô gái cao dong dá»ng, gương mặt bầu bầu, đưá»ng nét hà i hoà cân đối, đôi mắt to tròn, tóc ngắn bấm chuông.
- Em là Phong chỗ chị Nhâm. Thủ trưởng sai em đến giúp anh chuẩn bị tiếp khách.
Cô gái chỉ nhìn anh từ xa, lúc vừa bấm chuông xong. Từ đó hoà n toà n chăm chú và o công việc, là m như không thấy mặt đầy sẹo cá»§a anh. Chà má»™t thoáng, bát đĩa trong tá»§ bếp, đã đặt ra bà n, tráng nước sôi. Cô bá» từng túi thức ăn sẵn ra, sắp và o đĩa. Xếp mấy chai bia, lon nước ngá»t ngay ngắn. Trước khi chà o ra vá» cô nói:
- Äã có lần em gá»i Ä‘iện thoại, định hẹn phá»ng vấn anh nhưng chỉ gặp cháu Minh.
- Thế à . Cám ơn cô!
Anh trả lá»i, dá»ng dưng. Tá»± nhiên ác cảm vá»›i những cô gái nhan sắc.
Ba ngưá»i bạn hẹn nhau đến cùng lúc. Má»i ngưá»i rá»a tay rồi và o mâm. Má»™t ngưá»i há»i:
- Vợ con đâu cả mà không ra ngồi cùng cho vui?
- Cháu Minh Ä‘i há»c thêm. Vợ báºn việc vợ. Ta ngồi vá»›i nhau cà ng thoải mái.
Nhâm nháºn xét:
- Nhà cá»a không có gì thay đổi. Nhưng tá» báo cá»§a ông thì thay đổi nhiá»u. Khởi sắc hẳn lên.
Nhâm tránh không nhắc đến ý, nó khởi sắc từ ngà y bạn gặp hạn.
- Nể tháºt đấy. Chắc ông chỉnh cán, rèn quân ghê lắm phải không? - ông bạn nà y vốn là cán bá»™ quân đội Ä‘i há»c nên má»›i có lối nói ấy.
- Chuyện, tôi giã từ tất cả các cuá»™c há»p hà nh, giao lưu nên có Ä‘iá»u kiện chăm chút đến bà i vở hÆ¡n các ông, các bà .
- Nà y, thế vụ cá»§a cáºu, bên ông Truân chịu bó tay à ?
Triển không trả lá»i. Má»™t ngưá»i thúng thẳng:
- Thiếu gì vụ bó tay. Có khi bó cả chân chưa chừng! ÄÃch thá»±c là maphia rồi. Báo chà đã cảnh báo rồi, cấm có nghe. Cứ già mồm bảo, ở ta không có maphia, không thất nghiệp, không mại dâm, không xã há»™i Ä‘en không ma tuý há»c đưá»ng. Bây giá» má»›i trắng mắt ra. Cái lối tư duy gì mà lạ thế không biết. Các cáºu nhá»› có lần ông Thụ đã báo, ta không nói báo chà là cÆ¡ quan quyá»n lá»±c thứ tư, nhưng các đồng chà phải khẳng định rằng, khi ta nói được tiếng nói cá»§a chân lý, cá»§a sá»± tháºt, có nghÄ©a là ta có trong tay sức mạnh to lá»›n, chả khác gì má»™t thứ quyá»n lá»±c vô biên, kẻ xấu nà o cÅ©ng phải nể sợ.
- Thế thì nó sợ nên nó má»›i tìm cách cắn trá»™m ta. Các cÆ¡ quan quyá»n lá»±c không bảo vệ được ta thì ta chịu thiệt. Là m báo thá»i bình mà cÅ©ng nguy hiểm thì quá đó.
Hai ngưá»i đà n ông cứ đối đáp vá»›i nhau. như thế. Triển ngồi yên. Hôm còn ở bệnh viện, nghe ngưá»i công an há»i, Triển nói má»™t thôi má»™t hồi:
- Tôi chẳng phải nghÄ© ngợi gì cả. Tôi chẳng nghi ngá» ai cả. Tôi sống thế nà o, tôi biết chứ. Không buôn bán, không đầu cÆ¡, không cổ đông, cổ tây gì. Quan hệ cá»§a tôi là quan hệ vá»›i bạn Ä‘á»c. Không ân oán giang hồ ai, không có chuyện tư thù được.
- Các đồng chà đừng há»i tôi những câu như thế. Thá»i luáºn chống liêu cá»±c, chống tham nhÅ©ng thì, kẻ thù cá»§a Thá»i luáºn là những kẻ tiêu cá»±c, những kẻ tham nhÅ©ng. Những kẻ đó, nếu không có gan trá»±c tiếp gây tá»™i ác, thì những thế lá»±c đứng sau nó tổ chức thá»±c hiện. Các đồng chà nên suy nghÄ© theo hướng ấy, Ä‘iá»u tra theo hướng ấy. Gặp tôi chỉ mất thì giá» vô Ãch thôi.
Ngưá»i công an bất lá»±c chà o ra vá». Ngay khi vụ việc xảy ra, Giám đốc đã chỉ thị phải bằng má»i cách tìm ra thá»§ phạm. Trên ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương, bá»™ Văn hoá Thông tin, há»™i Nhà báo Việt Nam, cÆ¡ quan chá»§ quản Ä‘á»u có văn bản đỠnghị tÃch cá»±c Ä‘iá»u tra. Nhưng má»i việc vẫn không nhúc nhÃch. Ngưá»i sÄ© quan nà y không muốn gặp Triển tà nà o. Ngượng. Cứ nghÄ© đến anh, đã thấy Ä‘au đớn, ái ngại rồi.
Cuộc gặp lại bạn bè đồng nghiệp lần giao ban cuối cùng ấy, với Triển đáng giá hơn cả. Nhưng vỠđến nhì thì ngán ngẩm vô cùng. Từ ngà y xảy ra vụ việc, chưa bao giỠbốn mắt vợ chồng gặp nhau. Mai sợ nhìn mặt chồng.
Äã từ lâu, trước cả việc nà y, trước cả những cú Ä‘iện thoại nặc danh Ä‘e doạ, Mai đã cãi nhau vá»›i chồng má»™t tráºn kịch liệt: "Tại anh cứ chá»c ngoáy chuyện thiên hạ, nên nó má»›i ghét. Thá» há»i, anh Ä‘i đầu trong đấu tranh chồng tiêu cá»±c tham nhÅ©ng, liệu tiêu cá»±c, tham nhÅ©ng có giảm hay vẫn tăng?" Äến cái vụ chồng bị nạn, Mai cà ng được thể: "Äã bảo mà . Có nghe đâu. Chỉ thiệt thân thôi. Chẳng ma nà o bảo vệ. Báo chà ồn lên má»™t dạo thế thôi, ăn thua gì?"
Tháºt ra, Mai đã chán chồng, rồi má»›i chán công việc cá»§a chồng. Nó ngược vá»›i quá trình Mai đến vá»›i anh: Yêu những bà i báo rồi má»›i yêu ngưá»i viết những bà i báo ấy. Mấy năm nay từ ngà y lên lên phó, rồi Tổng biên táºp, lại từ khi báo ra các ngà y chẵn trong tuần, đến khi ra hằng ngà y quả tháºt anh không mở mắt ra được. Vợ chồng sống vá»›i nhau ngần ấy năm, những cái không hay, cái dở, cái xấu đã bá»™c lá»™ hết ra rồi. Giá»i ra thì còn cái nghÄ©a, cái tình, cái thương, còn trách nhiệm vá»›i nhau. Nhất là trách nhiệm vá»›i con. Äến cái nước ghét công việc cá»§a chồng, thì ghét luôn cả ngưá»i rồi còn gì? Äến mặt còn chả dám nhìn thì còn nói gì đến chuyện khác?
Chuyện chăn gối, chỉ còn là những ká»· niệm xa xôi. Hôm Triển từ bệnh viện vá» trong bữa ăn, Mai bảo chồng: "Anh nên là m việc ở nhà thôi". Tháºt ra chị định nói "Anh nên nghỉ ở nhà ". Triển trợn mắt: "Là m sao phải là m việc ở nhà ?". Con gái thấy bố mẹ nói bằng cái giá»ng gây sá»±, liá»n chen và o: "Thôi, bố mẹ ăn cÆ¡m xong hây trao đổi". Nhưng há» cÅ©ng không trao đổi tiếp. Má»—i ngưá»i cứ theo mạch suy nghÄ© cá»§a mình. Khi cần má»›i nói má»™t câu, như ra tuyên bố váºy. Trong thâm tâm, Mai cho rằng chồng không nên chưng bá»™ mặt gá»›m ghiếc nà y ra trước thiên hạ. Phụ nữ mẫn cảm hình thức, nhan sắc hÆ¡n nam giá»›i chăng? Chả phải mẫn cảm vá»›i hình thức nhan sắc cá»§a mình, chứ cá»§a ngưá»i khác thì cÆ¡n cá»› gì? Hay sợ xấu chà ng hổ ai…?
Mà đây là cái xấu đẹp, cái xấu anh hùng chứ đâu phải một việc xấu?
Câu chuyện bạn bè vô tình khuấy lên ý nghÄ© cam chịu ở Triển. "Chỉ thiệt thân thôi… Báo chà ồn lên má»™t dạo thế thôi, ăn thua gì". Äiá»u ấy thì cô ta nói đúng.
Má»™t trong hai ông kể chuyến Ä‘i công tác nước ngoà i cá»§a mình, vô tình cÅ©ng là m anh chạnh lòng. Há» có những táºp Ä‘oà n kinh tế mạnh, như ta Ä‘ang là m, nhưng há» còn có những táºp Ä‘oà n báo chà nữa kia. Tá»› đã lên sân thượng trụ sở trung tâm táºp Ä‘oà n ấy. Äấy cùng là sân bay trá»±c thăng. Bạn má»i mấy ngưá»i lên máy bay bay thị sát má»™t vòng trên thà nh phố.
Các phóng viên truyá»n hình có thể ngay láºp tức bay đến nÆ¡i có sá»± cố tác nghiệp hoặc quay từ trên cao, hoặc đố bá»™ xuống nÆ¡i Ä‘ang xảy ra vụ việc. Là táºp Ä‘oà n báo chÃ, nhưng há» kinh doanh cả nhà đất, có cổ phần lá»›n trong nhiá»u công ty khác, nghÄ©a là , có quyá»n là m má»i chuyện pháp luáºt không cấm. Mà nó xây dá»±ng má»›i ghê chứ, đưá»ng sá má»›i khiếp chứ. Má»™t bến xe cá»§a tỉnh mà to như nhà ga sân bay quốc tế cá»§a mình, cứ tầng tầng lá»›p lá»›p, hoà nh tráng vô cùng. Còn ăn chÆ¡i nhảy múa cá»§a hỠấy à ? á»i giá»i…
Co lê vì có Nhâm ngồi đấy nên anh bạn dừng lại, không kể tiếp. Những chuyện trên trá»i dưới biển ấy, Triển không tham gia và o. Bây giá» có Ä‘iá»u kiện Ä‘i nước ngoà i, tháºm chà đưa cả gia đình Ä‘i thì anh lại chịu. Các báo Ä‘á»u lần lượt tổ chức cho phóng viên thay nhau Ä‘i tham quan, hết nước gần đến nước xa.
Cứ Ä‘á»c lướt trên báo bạn cùng thấy há» Ä‘i những đâu. Sang cả Pháp, à xem giải bóng đá thế giá»›i, Ä‘ua ô tô, mô tô v.v… để viết bà i. Triển chúi mùi và o bà i vở nên khâu đối ngoại, các quan hệ liên kết, tổ chức nghỉ mát, tham quan, du lịch anh không thá»±c hiện được. Anh phó Tổng biên táºp thưá»ng trá»±c còn tá»± ti không dám vượt ra ngoà i cái bóng cá»§a Triển. Thấy các báo mở ra nhiá»u hoạt động ngoà i nghiệp vụ, nhiá»u lần muốn nói vá»›i Triển nhưng lại ngại. Biết rằng Tổng biên láºp chỉ có thể ngồi nhà chỉ đạo chứ không thể tham gia bất kì việc gì ngoà i toà soạn, nhất là không thể Ä‘i đâu xa nên nghÄ© Ä‘i nghÄ© lại, lại thôi. Ngay đến cho anh em thay nhau Ä‘i nghỉ hè cùng không nỡ thá»±c hiện. Câu chuyện cá»§a bạn, vô tình là m Triển nhìn lại công việc cá»§a mình. Uy tÃn cá»§a Thá»i luáºn lên cao, quảng cáo cà ng nhiá»u, số lượng phát hà nh cà ng lá»›n, tiá»n thưởng năng suất anh em khá hẳn lên. Nhưng cÆ¡ quan không tổ chức hoạt động táºp thể gì. Quỹ phúc lợi chỉ biết thưởng dịp lá»… tết. Cán bá»™, phóng viên đà nh Ä‘i ké vá»›i báo bạn. Ai cÅ©ng nháºn ra Ä‘iá»u không bình thưá»ng ấy, nhưng không ai nỡ nói ra. Há» biết, anh đã phải gánh chịu tai hoạ thay cho há», phải gánh tai hoạ ấy suốt Ä‘á»i Há» nghÄ©, bất kể má»™t lá»i kêu ca phà n nà n dù là nhẹ nhà ng, xa xôi đến đâu cùng là bất nhẫn.
Há» ngạc nhiên thấy trong cuá»™c há»p giao ban đầu tuần sau đó ngoà i công tác nghiệp vụ, Triển đưa ra hai việc, anh yêu cầu Phó Tổng biên táºp thưá»ng trá»±c chá»§ động trong các hoạt động đối ngoại mà anh phác ra những nét chÃnh. Thứ hai, là láºp ngay kế hoạch tổ chức cho cán bá»™, phóng viên tham quan nước ngoà i, trước hết là Trưng Quốc, các nước ASEAN, dưới hình thức du lịch là đơn giản nhất. Phương châm là toà soạn và cá nhân cùng góp kinh phÃ, ti lệ 50/50. Nhà báo Ä‘i là phải viết bà i. Bà i được dùng, mức nhuáºn bút sẽ gấp ba mức bình thưá»ng.
Không khà như oà vỡ ra bởi tiếng vá»— tay, tiếng hoan hô, tiếng nói cưá»i rôm rả. Triển vá» phòng ngay nên không nghe được những lá»i bà n tán cá»§a anh chị em.
Anh ngồi thừ ra. Nhá»› hồi tốt nghiệp, do há»c giá»i, luáºn văn tốt nghiệp xuất sắc nên được giữ lại là m cán bá»™ giảng dạy. Nhưng anh xin Ä‘i là m báo để được Ä‘i đây Ä‘i đó. Bây giá» như chim gãy cánh, tá»± cầm tù mình trong công việc. Má»›i đầu, công việc cuốn hút, chưa là m sao. Nhưng là m việc liá»n tù tì, không ngÆ¡i không nghỉ lại khác. Ngưá»i ta chia thá»i gian là m việc thà nh tuần là theo má»™t chu kì sức khoẻ. Chúa cho ngà y nghỉ cuối tuần là để phục hồi sức khoẻ, bắt đầu má»™t chu kì má»›i. Ngưá»i ta nghỉ ngÆ¡i, thư giãn, giải trÃ, Ä‘i lá»… nhà thá»â€¦ Thế má»›i gá»i là Chúa nháºt - ngà y cá»§a Chúa chứ. (Chả biết vì sao ngưá»i ta gá»i chệch Ä‘i là chá»§ nháºt). Bây giá» không những được nghỉ chá»§ nháºt, mà còn nghỉ cả thứ bảy. Ở nhiá»u nước phát triển còn được nghỉ thêm má»™t buổi chiá»u thứ sáu nữa.
Triển không có việc gì khác ngoà i duyệt bà i, chữa bà i, theo dõi báo bạn, Ä‘á»c sách nên anh không còn biết đến ngà y nghỉ thứ bẩy chá»§ nháºt. Lại còn những ngà y lá»… cá»™ng vá»›i ngà y nghỉ dịp Quốc tế tao động, Quốc khánh và Tết Nguyên đán nữa chứ. Cứ dà i đằng đẵng như mãi không Ä‘i hết má»™t ngà y.
Không nghỉ cÅ©ng không biết là m gì ngoà i công việc. Mà nghỉ cà ng không biết là m gì ngoà i công việc nên cà ng bà bách. Có những ngưá»i, ngà y nà o cÅ©ng phải ra khá»i nhà má»›i yên. Triển từ nhà chui và o ô tô, đến cÆ¡ quan lại chui ra, lên phòng là m việc Thì có khác gì những ngưá»i suốt ngà y ru rú trong nhà .
Äã nhiá»u lần, anh rÆ¡i và o tình trạng bứt rứt rất kì quặc. Khó chịu đấy mà không biết khó chịu cái gì? Tức tối lắm mà không biết tức tối vá»›i ai. Nếu Ä‘iên được thì đã cà o cấu, cắn xé, Ä‘áºp phá, la hét, chá»i bá»›i cÅ©ng hạ hoả. Anh không Ä‘iên. Mà ngưá»i Ä‘iên thì cÅ©ng chỉ Ä‘iên từng cÆ¡n thôi. Triển trong tình trạng bá»±c bá»™i, bức bối, bà bách, bấn loạn thưá»ng xuyên má»›i khổ.
Äợt đầu anh chị em Ä‘i vá» vá»›i bao chuyện lạ và vui, khen chê đủ Ä‘iá»u, ai cÅ©ng hăm hở viết. Triển xem những táºp ảnh cá»§a há». CÅ©ng chả thể nà o thay thế cho má»™t chuyến Ä‘i. Mấy tay nam giá»›i còn kể, há» bà y bán công khai các thứ thuốc kÃch dục dùng cho sinh hoạt nam nữ trong trưá»ng hợp "kim đồng hồ" cứ ì ra ở vạch sáu rưỡi. Lại còn bán hai thứ "cá»§a quý" cá»§a đà n ông, đà n bà , dà nh cho những ngưá»i độc thân. Trông cứ như tháºt, chỉ cần lắp bốn thá»i pin và o là hoạt động theo đúng chức năng trá»i sinh ra. Há» tếu táo kể, tranh cãi, tán phét má»›i ra. Không ai biết bá»™ mặt khó đăm đăm cá»§a Triển nghÄ© gì. Nà o há» có nhìn và o mặt anh đâu mà biết. Triển chả còn niá»m vui gì ngoà i công việc. Anh như không còn được hưởng thụ gì ngoà i xem TV. Không thể mang cái mặt nà y đến nhà hát, rạp chiếu phim. Lắm lúc bồn chồn rã rượi, muốn cáºu lái xe đưa Ä‘i mátxa hoặc tẩm quất cÅ©ng không dám. Cá»a kÃnh xe hà ng ghế sau cÅ©ng đã dán cho kÃnh tối lại, chỉ mình nhìn thấy thiên hạ, chứ thiên hạ không thấy mình. Nhiá»u khi, mà n hình hiện lên cảnh ái ân là m anh cÅ©ng nổi hứng lên má»™t lúc, nhưng đà nh cắn răng chịu đựng.
Không nhẽ mua đầu đĩa và mấy đĩa hình nhảm nhà vá» xem để có hứng tá»± thoả mà n mình. Äá»c sách tình dục há»c anh cÅ©ng biết có chuyện ấy đấy. Nhưng mình thì không là m được. Nó kỳ cục lắm. Nghe các cáºu ấy miêu tả cái cá»§a phụ nữ bà y bán trong tá»§ kÃnh, Triển không thể hình dung nổi, nó có thế giúp mình giải toả bức xúc sinh lý. Chẳng lẽ từ nay đến già , không còn biết mùi đà n bà nữa hay sao?
Anh biết trong Sà i Gòn vẫn có loại mát xa tại nhà . Các kì thuáºt viên nữ đăng hình, Ä‘iện thoại trên báo, trong mục Ngưá»i tìm việc , và nói rõ không phục vụ nam giá»›i. Nhưng nhiá»u khi nam giá»›i gá»i, há» vẫn đến là m cả mátxa Ä‘Ãch thá»±c và mátxa không Ä‘Ãch thá»±c, từ A đến Z. Anh chỉ cần trùm kÃn mặt lại như các chiến binh Ha mát là được chứ gì. Ãc tháºt. Ngoà i nà y vẫn chưa có, nếu có, mình cùng dùng dịch vụ nà y cho xong việc Hằng ngà y, chỉ khi nà o con gái Ä‘i há»c vá», bố con nói chuyện Triển má»›i vui được má»™t lúc. Nhưng ăn xong, nó lên phòng nó, anh lại lá»t thá»m và o cuá»™c sống cá»§a ngưá»i độc thân.
Tà i sản của ngudoc