MÔN NHU ÄẠO TẠI VIỆT NAM
Giáo SÆ° VÅ© Äức
Năm 1945 sau khi quân Ä‘á»™i Nháºt thắng Pháp tại Việt Nam, cÅ©ng nhÆ° tinh thần võ sÄ© đạo nháºt vang danh trên thế giá»›i, môn võ Nháºt, lúc bấy giá», là môn Nhu Äạo (Judo) và môn Nhu Thuáºt (Jiu-Jitsu) rất được quần chúng Việt Nam ngưỡng má»™. Những vị giáo sÆ° ngÆ°á»i Nháºt đầu tiên đến giảng dạy môn võ Nháºt tại Việt Nam nhÆ°: giáo sÆ° Zonka, giáo sÆ° Nakazono, giáo sÆ° Watanabe, giáo sÆ° Ishikawa, giáo sÆ° Ishida, giáo sÆ° Choji Suzuki, và ba giáo sÆ° ngÆ°á»i Pháp Henri Buchet, Conginie, Tarquiny. Các giáo sÆ° Nhu đạo ngÆ°á»i Việt Nam lần lượt hồi hÆ°Æ¡ng từ ngoại quốc nhÆ° các vị giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc, giáo sÆ° Phạm Lợi, giáo sÆ° Thái Thúc Tuấn, giáo sÆ° Äặng Thông Trị, và giáo sÆ° thượng tá»a ThÃch Tâm Giác. Tại quốc ná»™i, trên bÆ°á»›c đầu sÆ¡ sinh của môn Nhu đạo, má»™t số giáo sÆ° nhu đạo ngÆ°á»i Việt Nam đầu tiên được Ä‘Ã o tạo đáng kể đến nhÆ° giáo sÆ° Phạm Äăng Cao, giáo sÆ° Phan Văn Quan, giáo sÆ° VÆ°Æ¡ng Quang Ba, giáo sÆ° bác sÄ© Nguyá»…n Anh Tà i, giáo sÆ° Nguyá»…n Bình, giáo sÆ° Trần Xuân Kim, và giáo sÆ° Trần Xuân KÃnh. Tất cả những vị giáo sÆ° nà y Ä‘á»u là những vị góp công đầu tiên trong việc khai sinh phong trà o nhu đạo (judo) nói riêng và các môn võ Nháºt nói chung tại Việt Nam.
Trong những vị giáo sÆ° Nhu đạo ngÆ°á»i Việt Nam hồi hÆ°Æ¡ng từ ngoại quốc, đáng kể nhất là giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc, ông trở vá» nÆ°á»›c từ đầu năm 1948, sau bảy năm du há»c tại Nháºt Bản (từ 1941 đến 1947). Giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc sinh 1923 tại Sà i Gòn tá» nạn ngà y 01/03/1965 tại Sà i Gòn. Năm 1935, bắt đầu há»c võ Thiếu Lâm vá»›i vị thầy Trung Hoa (vị nà y là bạn của thân phụ của ông). Năm 1941, du há»c Nháºt Bản bắt đầu há»c võ Không Thủ Äạo (Karate-do) vá»›i giáo sÆ° Zenkoshan thuá»™c võ phái Shotokan. Năm 1943, đồng thá»i theo há»c Nhu Äạo (judo) tại trÆ°á»ng Kodokan. Sau đó ông theo há»c môn kiếm đạo (Kendo) và Hiệp khà đạo (Aikido) tại trÆ°á»ng Yosheikan. Và o thá»i đó, giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc là ngÆ°á»i Việt đầu tiên tốt nghiệp các bá»™ môn võ Nháºt Judo, Karate-do, kendo và Aikido tại Nháºt Bản. Äầu năm 1950, ông mở phòng dạy võ Nhu đạo tại váºn Ä‘á»™ng trÆ°á»ng Phan Äình Phùng, Sà i Gòn. Năm 1956, giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc đã xuất bản quyển “Nhu đạo tạp phÆ°Æ¡ngâ€.
Tại Sà i Gòn, Chợ Lá»›n và Gia Äịnh, giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc đã thà nh láºp những phòng táºp Nhu đạo lần lượt nhÆ° sau: năm 1961 tại trung tâm sinh hoạt thanh niên (Ä‘Æ°á»ng Äồng khánh, Chợ Lá»›n, khu Äại Thế Giá»›i cÅ©); năm 1962, tại góc Ä‘Æ°á»ng Duy Tân và Hồng Tháºp Tá»± (vá» sau là trụ sở Tổng há»™i Sinh viên). Năm 1962 tại khu thể thao Gia Äịnh (cạnh Tòa Tỉnh Trưởng Gia Äịnh), năm 1963 tai Nha Kiến Thiết Äô Thị (Ä‘Æ°á»ng Phan Äình Phùng). Năm 1963 tại sở Thanh Niên Äô Thà nh (góc Ä‘Æ°á»ng Hai Bà TrÆ°ng và Hồng Tháºp Tá»±, Sà i Gòn), năm 1964 tại Chi Thanh Niên Quáºn 6 (bên cạnh tòa hà nh chánh quáºn 6), tháng 1/1965 tại váºn Ä‘á»™ng trÆ°á»ng Cá»™ng Hòa (Ä‘Æ°á»ng Nguyá»…n Kim, Chợ Lá»›n).
Ngoà i ra, giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc còn thà nh láºp và gởi các huấn luyện viên dạy tại các tỉnh Phan Rang, Nha Trang, Tây Ninh, Äịnh TÆ°á»ng, VÄ©nh Long, Long Xuyên, Ba Xuyên. Năm 1963, giáo sÆ° chÃnh thức thà nh láºp Há»™i Nhu Äạo SÆ¡n Äiá»n tại Sà i Gòn. Trong suốt những năm dạy võ Nháºt Bản (các môn Judo, Karatedo, kendo, và đô váºt catch), giáo sÆ° Hồ Cẩm ngạc đã Ä‘Ã o tạo ra hà ng ngà n võ sinh, và má»™t số lá»›n Ä‘ai Ä‘en huấn luyện viên trên toà n quốc. Má»™t số môn đồ Ä‘ai Ä‘en tâm đắc của ông đáng kể nhÆ° giáo sÆ° Lê Văn Châu, giáo sÆ° Lê Hữu PhÆ°á»›c, giáo sÆ° Hồ Châu Bá»™i, giáo sÆ° Thịnh Äức Phú, giáo sÆ° Âu VÄ©nh Hiá»n (VÅ© Äức), giáo sÆ° Bùi Văn Lá»™c, giáo sÆ° LÆ°u Kế Viá»…n, giáo sÆ° Äinh Văn Ron, giáo sÆ° VÆ°Æ¡ng Äình Thanh (cảnh sát quốc gia), giáo sÆ° Trần văn Khang (quân cảnh VÅ©ng Tà u), giáo sÆ° Trần Bá Biện (nha kiến thiết đô thị), giáo sÆ° LÆ° Công Khang (Giang Cảnh Äịnh TÆ°á»ng), giáo sÆ° Nguyá»…n Văn Äà o (Thủy quân lục chiến) giáo sÆ° Mai Quang Thu (cán bá»™ thanh niên Long Xuyên, sau vá» Sà i Gòn), giáo sÆ° Thân Trá»ng Giáo (Biên Hòa) giáo sÆ° Lê Văn Vinh (lá»±c sÄ© quốc gia).
Năm 1955, Việt Nam Nhu Äạo Thân Thiện Há»™i ra Ä‘á»i trong tinh thần kết hợp của các vị giáo sÆ° và các Nhu đạo gia đầu tiên nhÆ° giáo sÆ° Hồ Cẩm ngạc, giáo sÆ° Phan Văn Quan, Äốc Quan Cảnh, Nguyá»…n Phú Bá»u, Lê Văn Châu... Trụ sở đặt tại số 75 Phan Äình Phùng, Sà i Gòn.
Cuối năm 1955, đại diện Nhu đạo Việt Nam tham dá»± cuá»™c tranh giải Vô Äịch Nhu Äạo Äông Nam à tại Nam Vang, vá»›i phái Ä‘oà n lá»±c sÄ© Nhu Äạo Việt Nam trong đó có giáo sÆ° Hồ Cẩm Ngạc và giáo sÆ° Phạm Lợi (má»›i hồi hÆ°Æ¡ng được 2 ngà y) được Ä‘á» cá» tham dá»±.
CÅ©ng và o cuối năm 1955, giáo sÆ° Phạm Lợi từ Pháp hồi hÆ°Æ¡ng sau mÆ°á»i sáu năm bôn ba hải ngoại. Giáo sÆ° Phạm Lợi sanh ngà y 17/7/1922 tại tỉnh Quảng Nam. Lúc 14 tuổi bắt đầu theo há»c võ Việt Nam. Äến năm 1939 ông và o quân Ä‘á»™i Pháp để tham dá»± đệ nhị thế chiến. Năm 1940, ông bá» Pháp sang Äức được và o há»c trÆ°á»ng võ bị Schutt-Staffel. NÆ¡i đây ông bắt đầu há»c Nhu Äạo vá»›i giáo sÆ° Nháºt Karashi, má»™t giáo sÆ° huấn luyện nhu đạo của trÆ°á»ng võ bị nà y. Năm 1948 ông tiếp tục há»c Nhu đạo vá»›i giáo sÆ° Nháºt Hirano, má»™t môn đệ của giáo sÆ° Karashi. Năm 1951 ông tham dá»± giải vô địch Nhu đạo quốc tế tại Tây Ban Nha. Năm 1952 ông tham gia và o ban huấn luyện Nhu đạo cho quân Ä‘á»™i Thụy SÄ©. Năm 1953 ông đại diện cho liên hiệp Pháp và thắng giải vô địch Nhu đạo quốc tế tại Hòa Lan ở hạng bán trung. Äầu năm 1955 ông trở vá» Paris (Pháp) để dạy Nhu đạo tại Reuilly Sporting Club và Judo St. Gobain. Sau khi vá» Việt Nam năm 1956 ông thà nhláºp Lá»±c Lượng Thanh Niên Nhu đạo và mở các lá»›p dạy Nhu đạo tại các trÆ°á»ng trung há»c công láºp Gia Long, Petrus Ký, Äại há»c Xá... Äồng thá»i ông đã xuất bản quyển Kỹ Thuáºt Nhu Äạo. Ông được giữ chức vụ Tổng Giám Äốc Công Dân vụ và o năm 1964. Sau má»™t thá»i gian ngắn, ông xin từ chức để trở vá» sống má»™t cuá»™c Ä‘á»i thanh bần của vị giáo sÆ° Nhu đạo. Năm 1964, ông thà nh láºp Tổng Äoà n Thanh Niên Tiá»n Äạo Việt Nam. Giáo sÆ° Phạm Lợi đã Ä‘Ã o tạo được rất nhiá»u môn sinh và má»™t số đông giáo sÆ°, huấn luyện viên Ä‘ai Ä‘en Nhu đạo trên toà n quốc. Những môn đệ Ä‘ai Ä‘en Nhu đạo đáng kể của ông nhÆ° giáo sÆ° Lê Văn Luyện, giáo sÆ° Nguyá»…n Bình, giáo sÆ° Chiêm huỳnh Văn, giáo sÆ° Nguyá»…n Văn Tòng, giáo sÆ° Trần Hữu Lý, giáo sÆ° Trần Hữu Lá»…, giáo sÆ° Lê Thái bình và giáo sÆ° Nguyá»…n Bá Tùng, ...
Sau cùng và o năm 1983 giáo sÆ° Phạm Lợi đã qua Ä‘á»i sau những cÆ¡n bệnh trầm trá»ng háºu quả những tháng năm Ä‘au khổ ngục tù dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ cá»™ng sản Việt Nam.
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: