Phút giây cảm Ä‘á»™ng nhất trong Ä‘á»i Nguyá»…n Chà Thanh có lẽ là phút chia tay Bác Hồ buổi chiá»u hôm đó. Bác tiá»…n anh ra táºn già n nho và đứng lại hồi lâu vá»›i anh ở đó. Bác dặn anh phải giữ gìn sức khá»e; Bác há»i thăm các cháu của anh sÆ¡ tán vá» Mỹ Äức (Hà Tây) có gì khó khăn không; vá» tình hình công tác của chị Cúc vợ anh...
Má»™t mẫu má»±c sáng ngá»i vỠđạo đức cách mạng
Có lần lên công tác Tây Bắc, Khu ủy bố trà cho anh ở nhà khách của Khu ủy. Dạo đó là năm 1961, cả thị xã SÆ¡n La - thủ phủ Khu Tây Bắc lúc bấy giá» - chỉ má»›i có hai ngôi nhà 2 tầng trên đồi cao. Từ cá»a sổ phòng khách, nhìn xuống phố xá má»›i hồi cÆ°, nhà ở toà n bằng nứa lá, Ä‘Æ°á»ng phố tung bụi Ä‘á» má» mịt, anh trầm ngâm nói vá»›i đồng chà Phan Quang, phóng viên Báo Nhân Dân Ä‘i cùng anh trong chuyến công tác đó:
- Äồng chà xem, dân còn ở thế kia, cần gì phải xây má»™t lúc mấy nhà to nhÆ° thế nà y. Tôi nghÄ© chỉ cần má»™t trụ sở ChÃnh quyá»n khu cho bá» thế, để đồng bà o các dân tá»™c vùng núi cao vá» trông thấy cÆ¡ ngÆ¡i cách mạng mà phấn khởi, tin tưởng. Äể đồng bà o có dịp so sánh mấy mÆ°Æ¡i năm dÆ°á»›i chế Ä‘á»™ cÅ©, chÆ°a nhìn đâu thấy nhà to nhÆ° thế nà y. Còn trụ sở Äảng bá»™ chÆ°a cần xây dá»±ng vá»™i. Giá nhÆ° ta dùng số tiá»n nà y và o việc phục vụ sản xuất có tốt hÆ¡n không?
Anh Thanh vừa nói đến đây, thấy đồng chà chủ nhiệm nhà khách Ä‘i đến, anh ân cần má»i và o phòng rồi thân máºt nói tiếp câu chuyện Ä‘ang nói:
- Nà y, cái khoản đãi đằng mình Ä‘á» nghị các ông nên phiên phiến. Tôi biết, các đồng chà lãnh đạo Khu ủy có lòng hiếu khách cho nên luôn thết đãi chúng tôi nhÆ°ng chỉ nên má»™t lần là đủ, gá»i là há»p mặt anh em lâu ngà y gặp nhau, cấp trên cấp dÆ°á»›i cùng ngồi lại, uống vá»›i nhau chén rượu. Mà cÅ©ng chá»› nên bà y vẽ sang trá»ng quá nhÆ° vừa rồi. Các đồng chà có biết không, Bác Hồ - Chủ tịch nÆ°á»›c, không bao giỠđãi khách quá 3 món, trừ những bữa tiệc đặc biệt vá» ngoại giao. Má»™t bữa, chủ khách ăn chung, sau đấy thôi. Anh em dÆ°á»›i xuôi lên đây công tác, các đồng chà chăm sóc cho là quý rồi. Còn ai ăn cÆ¡m Ä‘á»u phải trả tiá»n. Trả bao nhiêu tùy Ä‘iá»u kiện và tiêu chuẩn má»—i ngÆ°á»i. Các đồng chà mến khách, cho thêm gói chè, bao thuốc, tôi không phản đối nhÆ°ng nên vừa phải. Tôi thấy ở phòng nà y đặt chè và thuốc, trong buồng ngủ cÅ©ng có, phòng khách cÅ©ng có. Là m gì mà lắm thế!
Tôi nói riêng vá»›i các đồng chÃ: Các cuá»™c há»p Ban Bà thÆ° Trung Æ°Æ¡ng Äảng, má»i khi có thuốc lá nay không còn nữa. Mình là dân nghiện, thắc mắc há»i má»›i biết Bác Hồ bảo thôi. Tháºt ra tốn kém chẳng bao nhiêu, mà cái chÃnh Bác muốn tạo thói quen. Ở nÆ°á»›c ngoà i già u có, đến há»™i nghị ai muốn hút thuốc, bá» của mình ra mà dùng. Mà cÅ©ng chỉ được hút ở hà nh lang.
Cánh chim đại bà ng lại cất cánh
Äang say sÆ°a trên mặt tráºn nông nghiệp thì Mỹ Ä‘Æ°a quân và o miá»n Nam tiến hà nh cuá»™c Chiến tranh cục bá»™ đối vá»›i nÆ°á»›c ta. Má»™t lần nữa, Nguyá»…n Chà Thanh được gá»i trở lại quân Ä‘á»™i và lên Ä‘Æ°á»ng và o chiến trÆ°á»ng đánh Mỹ.
Thế là con chim đại bà ng lại vá»— cánh bay vá» phÆ°Æ¡ng Nam. Anh Ä‘i chÆ°a được bao lâu, tin chiến thắng từ chiến trÆ°á»ng đã dồn dáºp bay vá». Tráºn Bình Giã, tráºn Ba Gia quân ta tiêu diệt hà ng tiểu Ä‘oà n, hà ng trung Ä‘oà n địch. Tiếp theo là những tráºn Ä‘á» sức đầu tiên vá»›i quân viá»…n chinh Mỹ. Chiến thắng Núi Thà nh và nhất là chiến thắng Vạn TÆ°á»ng khẳng định quân và dân ta hoà n toà n có khả năng thắng Mỹ vá» quân sá»± trong Chiến tranh cục bá»™.
Nhá»› lá»i Bác dặn lúc ra Ä‘i, Nguyá»…n Chà Thanh nhanh chóng đúc rút những bà i há»c kinh nghiệm của những tráºn đầu thắng Mỹ Ä‘iện gấp ra miá»n Bắc. Cuối năm 1965, Nghị quyết lần thứ 11, khóa III của Ban Chấp hà nh Trung Æ°Æ¡ng Äảng vá» quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược được nhất trà thông qua có sá»± đóng góp xứng đáng của Nguyá»…n Chà Thanh.
Sau mấy năm lăn lá»™n ở chiến trÆ°á»ng và đã tìm ra chiếc chìa khóa để thắng Mỹ, đầu năm 1967, Nguyá»…n Chà Thanh được triệu táºp ra Hà Ná»™i để chuẩn bị cho bÆ°á»›c phát triển má»›i của chiến tranh.
Tại Há»™i nghị Trung Æ°Æ¡ng lần thứ 14 tháng 6/1967, Nguyá»…n Chà Thanh đã báo cáo má»™t cách toà n diện tình hình cuá»™c kháng chiến chống Mỹ ở miá»n Nam. Ná»™i dung của bản báo cáo toát lên má»™t ná»™i dung chủ yếu và đặc biệt quan trá»ng là : "Ta nhất định thắng Mỹ. Mỹ thua đã rõ rà ng. Cần phải tiếp tục thế tiến công địch để tiến lên già nh thắng lợi quyết định".
Những ngà y đầu tháng 7/1967, Nguyá»…n Chà Thanh chuẩn bị trở lại chiến trÆ°á»ng. Ngà y 5/7, Bác Hồ nói vá»›i đồng chà VÅ© Kỳ má»i Nguyá»…n Chà Thanh đến ăn cÆ¡m chiá»u vá»›i Bác cÅ©ng là để tiá»…n Nguyá»…n Chà Thanh ngà y mai lên Ä‘Æ°á»ng. Phút giây cảm Ä‘á»™ng nhất trong Ä‘á»i Nguyá»…n Chà Thanh có lẽ là phút chia tay Bác Hồ buổi chiá»u hôm đó. Bác tiá»…n anh ra táºn già n nho và đứng lại hồi lâu vá»›i anh ở đó. Bác dặn anh phải giữ gìn sức khá»e; Bác há»i thăm các cháu của anh sÆ¡ tán vá» Mỹ Äức (Hà Tây) có gì khó khăn không; vá» tình hình công tác của chị Cúc vợ anh. Những năm anh ở chiến trÆ°á»ng, má»—i lần tết đến thỉnh thoảng Bác cho má»i chị Cúc và các cháu và o ăn cÆ¡m vá»›i Bác. Ở trong Nam nháºn được thÆ° chị gá»i và o kể chuyện nà y, anh vô cùng xúc Ä‘á»™ng.
Nhìn mái tóc bạc phÆ¡ của Bác, nhìn dáng Ä‘i của Bác không còn được nhanh nhẹn nhÆ° xÆ°a, Nguyá»…n Chà Thanh cảm thấy trái tim mình nhÆ° có ai bóp chặt. Qua má»™t số đồng chà Ủy viên Bá»™ ChÃnh trị, anh biết Bác sắp phải Ä‘i Trung Quốc chữa bệnh. Vì thế, bữa cÆ¡m là bữa cÆ¡m Bác tiá»…n anh và o chiến trÆ°á»ng phÆ°Æ¡ng Nam, cÅ©ng là bữa cÆ¡m anh tiá»…n Bác lên phÆ°Æ¡ng Bắc.
Trong tham luáºn Ä‘á»c tại Há»™i thảo nhân 30 năm ngà y mất của Äại tÆ°á»›ng Nguyá»…n Chà Thanh, ngà y 5/7/1997, Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp viết: "Nhá»› tá»›i anh Thanh, tôi tưởng nhá»› và vô cùng thÆ°Æ¡ng tiếc má»™t ngÆ°á»i bạn chiến đấu thân thiết, má»™t chiến sÄ© cá»™ng sản kiên cÆ°á»ng, má»™t cán bá»™ lãnh đạo xuất sắc của Äảng, má»™t tÆ°á»›ng lÄ©nh tà i ba của quân Ä‘á»™i ta, ngÆ°á»i đã có những cống hiến quan trá»ng và o sá»± nghiệp vẻ vang của Äảng, của dân tá»™c Việt Nam ta"
Thượng tướng Phùng Thế Tà i