|
06-03-2009, 08:44 PM
|
|
Phá Quan Hạ Sơn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Bà i gởi: 293
Thá»i gian online: 0 giây
Thanks: 0
Thanked 11 Times in 5 Posts
|
|
Hồi ký Jane Fonda: "Một mình đến VN"
TT - Ở tuổi 68, Jane Fonda là má»™t trong những nhân váºt nổi danh tại Mỹ và trên thế giá»›i. NgÆ°á»i ta biết đến bà nhÆ° má»™t diá»…n viên, má»™t nhà hoạt Ä‘á»™ng phong trà o, má»™t nhà nữ quyá»n nhiá»u ảnh hưởng trong những tháºp niên qua.
Các hoạt Ä‘á»™ng phản chiến trong thá»i kỳ chiến tranh VN và chuyến Ä‘i của bà tá»›i Hà Ná»™i năm 1972 để tố cáo cuá»™c chiến phi nghÄ©a của chÃnh quyá»n Mỹ đã khiến bà có thêm cái tên Jane Hà Ná»™i, nhÆ°ng mặt khác cÅ©ng khiến bà gặp không Ãt khó khăn khi trở vá» nÆ°á»›c Mỹ.
Vì khuôn khổ có hạn, Tuổi Trẻ xin lược dịch mảng hồi ức của Jane Fonda vá» VN trong các trÃch Ä‘oạn "Äá»i tôi cho đến ngà y nay", má»›i xuất bản ngà y 5-4.
[...] Tôi sắp xếp háºu cần cho chuyến Ä‘i nhá» sá»± trợ giúp của Ä‘oà n đại biểu VN tại cuá»™c Ä‘Ã m phán hòa bình ở Paris, tá»± mua má»™t vé máy bay khứ hồi, và bay đến New York. Kể từ năm 1969, những khách má»i ngÆ°á»i Mỹ đến Hà Ná»™i thÆ°á»ng chuyển thÆ° từ của tù binh chiến tranh Mỹ tại đây… Tôi cầm theo má»™t gói thÆ° của gia đình các tù binh Mỹ để Ä‘em đến Hà Ná»™i cho há».
Những bất ngỠtừ thực tế
Tôi Ä‘i (Hà Ná»™i) má»™t mình... Lúc đó tôi không biết việc má»™t ai đó - đặc biệt là má»™t ngÆ°á»i nổi tiếng, và là phụ nữ - Ä‘i má»™t mình và o vùng chiến tranh thì bất thÆ°á»ng nhÆ° thế nà o. Mặc dù thế, tôi không há» tiếc vá» việc tôi đã Ä‘i. Äiá»u duy nhất tôi ân háºn trong chuyến Ä‘i nà y là việc chụp ảnh tôi trên mâm pháo cao xạ của Bắc Việt. (*)
Kể từ năm 1965, hÆ¡n 200 công dân Mỹ đã đến miá»n Bắc VN và trở vá» vá»›i những báo cáo mắt thấy tai nghe… Tất cả Ä‘á»u kể lại việc (máy bay Mỹ) ném bom ồ ạt và o các mục tiêu thÆ°á»ng dân, bao gồm nhà thá», bệnh viện và trÆ°á»ng há»c.
Các báo cáo nà y cÅ©ng nêu rõ rằng việc ném bom không há» là m Bắc Việt chùn bÆ°á»›c và không đạt được kết quả nhÆ° mong muốn là là m cho chÃnh phủ Bắc Việt thoái lui trên bà n thÆ°Æ¡ng lượng, và nhấn mạnh việc Bắc Việt đã chuẩn bị thÆ°Æ¡ng lượng nếu Mỹ ngừng ném bom và rút quân khá»i VN...
Chẳng bao lâu máy bay đã và o vùng trá»i VN. Tôi bắt đầu hình dung ra đất nÆ°á»›c nà y giống hình ảnh má»™t phụ nữ vÆ°Æ¡n cao đầu, chiếc bụng mang bầu của ngÆ°á»i phụ nữ nà y vÆ°Æ¡n ra phần biển, trông cô bé nhá» và mong manh đến ná»—i bất kỳ má»™t siêu quyá»n lá»±c nà o cÅ©ng cảm thấy chắc chắn là sẽ chiếm giữ được cô chỉ trong thoáng chốc. Äất nÆ°á»›c nà y nằm trên má»™t mảnh đất tháºt mảnh dẻ, mảnh dẻ nhÆ° chÃnh những con ngÆ°á»i Ä‘ang cÆ° ngụ trên đó.
Chuyến bay dá»± kiến chỉ ngắn thôi, nhÆ°ng khi bay gần đến Hà Ná»™i, tôi nhìn ra cá»a sổ máy bay và thấy bóng Ä‘en của tám chiến đấu cÆ¡ Con Ma của Mỹ lượn vòng trên bầu trá»i thà nh phố Hà Ná»™i. Tôi cứng cả ngÆ°á»i lại.
Có má»™t Ä‘iá»u gì đó nói vá»›i cÆ¡ thể tôi trÆ°á»›c cả khi nói vá»›i cái đầu của tôi vá» mục Ä‘Ãch sá»± hiện diện của những chiếc Con Ma nà y. Trong cuốn nháºt ký hà nh trình, tôi ghi lại rằng những chiến đấu cÆ¡ nà y trông giống nhÆ° bầy diá»u hâu lượn quanh con mồi.
Loa máy bay thông báo những chiến đấu cÆ¡ Con Ma Ä‘ang ném bom Hà Ná»™i, và máy bay của tôi sẽ phải quay lại vá» hÆ°á»›ng Vientiane (Là o) cho đến khi đợt ném bom kết thúc. (Sau đó tôi cÅ©ng Ä‘á»c được rằng các chiến đấu cÆ¡ của Mỹ lợi dụng việc Bắc Việt tránh bắn mục tiêu khi Ä‘ang có máy bay dân dụng trong vùng trá»i Hà Ná»™i).
Tôi nhìn chăm chắm và o những chiếc chiến đấu cÆ¡ khuất dần tầm mắt. Những chiếc máy bay của nÆ°á»›c tôi Ä‘ang thả bom và o thà nh phố Ä‘ang sắp đón nháºn tôi nhÆ° má»™t khách má»i. Tôi căm ghét việc giết hại, kể cả việc lÃnh Mỹ bị giết lẫn việc há» giết hại ngÆ°á»i khác. Tôi biết rằng cách để há»— trợ há» là chấm dứt chiến tranh và đưa há» vá» nhà ...
Chuyến xe dà i má»™t giá» từ sân bay vá» Hà Ná»™i là má»™t chấn Ä‘á»™ng lá»›n. Tôi chỠđợi nhìn thấy má»™t sá»± tuyệt vá»ng. Thay và o đó, tôi thấy ngÆ°á»i, rất nhiá»u ngÆ°á»i, báºn rá»™n vá»›i công việc của há» mặc dù vừa má»›i cách đây má»™t tiếng thà nh phố bị thả bom…
Má»i ngÆ°á»i dân Ä‘á»u Ä‘á»™i nón lá, mặc áo trắng và quần Ä‘en theo kiểu truyá»n thống của nông dân VN... Äây đó tôi nhìn thấy những đống đổ nát, nhà mất nóc, và những hố bom...
Ngồi trong xe, tôi không thể cất lá»i. Cảm xúc cuốn tôi Ä‘i quá mạnh mẽ - buồn Ä‘au và tá»™i lá»—i vá» những Ä‘iá»u mà chÃnh phủ của tôi Ä‘ang là m, khâm phục cách ngÆ°á»i dân ở đây tiếp tục cuá»™c sống của há», và không tin nổi rằng đây không phải là giấc mÆ¡, tôi Ä‘ang tháºt sá»± ở đây, má»™t mình.
Khoảng giữa đêm tôi báºt dáºy giữa giấc ngủ sâu vì tiếng còi báo Ä‘á»™ng xé tan không trung. Má»™t ngÆ°á»i phục vụ xuất hiện trÆ°á»›c cá»a phòng khách sạn mang theo cho tôi má»™t chiếc nón bảo há»™. Cô ấy hÆ°á»›ng dẫn tôi xuống hầm trú bom phÃa sau khách sạn. Trên Ä‘Æ°á»ng xuống cầu thang ra sân sau, tôi nhìn thấy nhân viên khách sạn bình tÄ©nh là m việc của mình...
Äêm ấy còi báo Ä‘á»™ng vang lên thêm hai lần nữa. Äến lần thứ ba thì tôi nằm yên trên giÆ°á»ng mình. Sáng hôm sau, bÆ°á»›c ra khá»i khách sạn và o lúc 5g30, tôi bất ngá» vì sá»± nhá»™n nhịp của thà nh phố. Tôi không biết có phải má»i ngÆ°á»i có vẻ vá»™i vã vì bom không rÆ¡i và o lúc sáng sá»›m hay không, hay là vì há» quen vá»›i việc vá»™i vã (dÄ© nhiên há» cÅ©ng đã quen vá»›i việc bị đánh bom)…
Những ánh - mắt - không - háºn - thù
Chúng tôi lái xe xuyên thà nh phố đến Bệnh viện hữu nghị Việt-Xô để tôi khám chân… Phiên dịch trong ngà y của tôi là Chi. Cô nói vá»›i các bác sÄ© tôi là ngÆ°á»i Mỹ, và câu giá»›i thiệu nà y gây xôn xao xung quanh. Tôi tìm má»™t biểu hiện hằn thù trong mắt những ngÆ°á»i tôi thấy. NhÆ°ng tuyệt nhiên không có gì. Những ánh - mắt - không - háºn - thù ấy ám ảnh tôi suốt nhiá»u năm sau khi cuá»™c chiến chấm dứt...
Lái xe trong Hà Ná»™i, tôi để ý thấy những ngả phố cá»±c kỳ sạch sẽ: không há» có rác bẩn, không có dấu hiệu nghèo khổ, không có ngÆ°á»i ăn xin, vô gia cÆ° - và rất Ãt trẻ em. Cô Chi nói vá»›i tôi hầu hết trẻ em đã được tản cÆ° ra ngoại thà nh… Khả năng thÃch ứng và uyển chuyển hẳn là má»™t trong những đức tÃnh ngÆ°á»i dân ở đây rèn luyện được từ thá»i chống Pháp, hoặc là chống Nháºt, hay quân Nguyên Mông.
Chúng tôi thu hút sá»± chú ý của nhiá»u ngÆ°á»i trong lúc lái xe… Cô Chi nói những ngÆ°á»i ngoà i phố há»i tôi từ đâu đến - tôi có phải là ngÆ°á»i Nga không? NgÆ°á»i lái xe hét ra ngoà i cá»a xe: “Cô ấy là ngÆ°á»i Mỹâ€, và há» tháºt sá»± cÆ°á»i vang!
“Vì sao há» lại vui khi thấy má»™t ngÆ°á»i Mỹ?†- tôi nhẹ dạ há»i Chi. Cô ấy nói: “Cô sẽ không nhìn thấy khẩu hiệu: “Yankee cút vá» nhà †ở đây đâu. NgÆ°á»i dân chúng tôi không chống ngÆ°á»i Mỹ. Khi chúng tôi nhìn thấy má»™t hố bom, chúng tôi nói đấy là hố bom của Nixon hoặc Johnson, chứ không nói “hố bom Mỹâ€...â€.
Tôi đến thăm Ủy ban tố giác tá»™i ác chiến tranh của Mỹ tại VN, do đại tá Hà Văn Lâu quản lý. Vá» sau ông trở thà nh đại sứ VN tại Liên Hiệp Quốc. Äại tá Lâu hÆ°á»›ng dẫn tôi Ä‘i thăm khu trÆ°ng bà y... Ông giải thÃch rằng kể từ khi Nixon trở thà nh tổng thống, các loại vÅ© khà (Mỹ) ngà y cà ng trở nên tinh vi và có sức hủy diệt lá»›n hÆ¡n...
Sau đó tôi được Ä‘Æ°a đến Bệnh viện Việt -Äức. Tại đó, tôi trò chuyện vá»›i bác sÄ© Tôn Thất Tùng, ngÆ°á»i vừa bắt đầu quá trình nghiên cứu vỠảnh hưởng của chất Ä‘á»™c da cam đối vá»›i trẻ sÆ¡ sinh dị dạng, con của những phụ nữ sinh sống trong vùng bị rải hóa chất nà y.
“Chúng tôi thấy ngà y cà ng nhiá»u trẻ sÆ¡ sinh dị dạng†- ông nói. Rồi nhÆ° Ä‘á»c được ý nghÄ© của tôi, ông tiếp: “Vâng, tôi sợ rằng các bạn sẽ chóng nháºn ra những Ä‘iá»u tÆ°Æ¡ng tá»± trong số binh lÃnh Mỹâ€.
Tôi biết mình phải là m gì.
-----------------
(*) Trong phần sau của hồi ký, Jane Fonda giải thÃch việc ngồi trên mâm pháo cao xạ cÅ©ng giống nhÆ° "tôi Ä‘ang sắp sá»a cố gắng bắn hạ máy bay Mỹ...â€.
CAM LY lược dịch
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
06-03-2009, 08:47 PM
|
|
Phá Quan Hạ Sơn
|
|
Tham gia: Apr 2008
Bà i gởi: 293
Thá»i gian online: 0 giây
Thanks: 0
Thanked 11 Times in 5 Posts
|
|
Hồi ký Jane Fonda "Äá»i tôi cho đến ngà y nay": Cây tre
TT - Từ lúc bÆ°á»›c ra khá»i Bệnh viện Việt - Äức, tôi đã biết mình sẽ là m gì. Tôi nói vá»›i những ngÆ°á»i đón tiếp mình: “Tôi muốn lên tiếng trên là n sóng phát thanh của các bạn.
Tôi muốn thá» nói cho những phi công Mỹ Ä‘iá»u mà tôi nhìn thấy trên mặt đất, tại nÆ¡i đâyâ€.
Hãy phẫn uất đi!
Tôi đã quen nói chuyện vá»›i binh lÃnh Mỹ... Tôi biết ngà y cà ng nhiá»u phi công Mỹ bắt đầu quay lại chống chiến tranh, và tôi nhá»› nghe ai đó nói rằng bản đồ cung cấp mục tiêu cho phi công không ghi rõ tên những địa Ä‘iểm bằng tiếng Việt mà chỉ là những con số xa lạ và lạnh lùng.
Những phi công nà y chÆ°a từng đến VN, chÆ°a từng nhìn thấy gÆ°Æ¡ng mặt của những nạn nhân của há». Tôi cảm thấy mình cần phải thá» truyá»n đạt những gì mình nhìn thấy vá»›i tÆ° cách cá nhân cho há» và cho cả những lÃnh Mỹ ở miá»n Nam VN.
Tôi đã trở thà nh một nhân chứng, và mặc dù không định trước, tôi cảm thấy mình đang giữ một vai trò đạo đức trong việc nà y...
Buổi phát thanh đầu tiên được thá»±c hiện trá»±c tiếp. Những buổi phát thanh kế tiếp được ghi âm và o dịp cuối tuần. Ngoà i má»™t và i ý tôi ghi tắt cho chÃnh mình, tôi phát biểu không chuẩn bị trÆ°á»›c.
Tôi nói từ trái tim mình vá» những gì tôi từng chứng kiến và những gì tôi cảm thấy từ những hình ảnh ấy... Vá»›i tinh thần lạc quan vốn có, tôi hi vá»ng rằng nếu há» có thể thấy được những Ä‘iá»u tôi đã thấy, há» cÅ©ng sẽ cảm nháºn giống tôi.
... Ba giá» sáng, chúng tôi rá»i khách sạn Ä‘i vá» phÃa Nam Sách, 40 dặm phÃa đông Hà Ná»™i. Hôm qua, 20 phóng viên nÆ°á»›c ngoà i Ä‘i khảo sát tình hình thiệt hại của những con đê bị đánh bom ba ngà y trÆ°á»›c đó. 12 Con Ma và những chiếc A-7 quần đảo quanh khu vá»±c đê và thả hà ng loạt bom và trái pháo.
Phóng viên Hãng AFP ngà y 11-7 viết rằng tất cả những phóng viên tại đó Ä‘á»u “cảm thấy rõ rà ng các cuá»™c tấn công nà y nhắm và o hệ thống đêâ€. Äây là điá»u mà nÆ°á»›c Mỹ Ä‘ang phủ nháºn. Äây là điá»u mà tôi đến để ghi nháºn thá»±c tế...
Tôi được thông báo rằng Nam Sách đã bị máy bay Mỹ tấn công tám lần kể từ ngà y 10-5 và đê ở đây đã bị trúng bom bốn lần. Dù có thể máy bay sẽ quay lại, má»i ngÆ°á»i vẫn đông đúc ở khu vá»±c nà y, tay chân ngáºp trong bùn, trồng lúa và vác đất đắp lại bỠđê… Vì sao há» không thét và o mặt tôi?... Thái Ä‘á»™ phi thù địch của há» khiến tôi chỉ muốn nắm lấy cổ há» mà thúc giục há».
Trá»i đất ạ, hãy phẫn uất Ä‘i nà o! Äứng trên bỠđê, tôi nhìn ra má»i hÆ°á»›ng. Tôi không thấy má»™t mục tiêu quân sá»± nà o hiển hiện - chỉ thấy toà n là đồng lúa. Rồi tôi bá»—ng thấy những hố bom hai bên bỠđê - những hố to, rá»™ng 10m và sâu 8m...
Tôi được biết là nếu những Ä‘oạn đê nứt không được vá chữa kịp thá»i, áp lá»±c nÆ°á»›c sẽ là m vỡ đê và gây hại toà n bá»™ phÃa đông vùng châu thổ sông Hồng...
Bi kịch cho nước Mỹ
Chúng tôi quay vá» Hà Ná»™i, ngang qua những ruá»™ng lúa và những thôn xóm nhá». Bá»—ng nhiên ngÆ°á»i lái xe dừng lại, nói vá»›i Quốc rất nhanh bằng tiếng Việt. Quốc quay sang tôi: “Nhanh lên, thêm má»™t đợt máy bay nữa Ä‘ang đếnâ€.
Quốc bảo tôi chạy xuống má»™t hầm chống bom nhá», loại hố nằm la liệt ở miá»n Bắc VN dá»c các con Ä‘Æ°á»ng ngoại vi thà nh phố... Bá»—ng nhiên từ phÃa sau, má»™t cô gái VN nắm lấy tay tôi, kéo tôi và o căn hầm, che cho chúng tôi bằng má»™t chiếc nón rÆ¡m... Chỉ trong và i giây, mặt đất rung chuyển, tiếng bom thả nghe thùm thụp.
... Äêm nay, khi các bạn Ä‘ang Ä‘Æ¡n Ä‘á»™c, xin hãy tá»± há»i mình: các bạn Ä‘ang là m gì?
Xin đừng chấp nháºn những câu trả lá»i đã được định sẵn cho các bạn từ khi còn trong giai Ä‘oạn huấn luyện, mà hãy tá»± há»i vá»›i tÆ° cách là những con ngÆ°á»i, các bạn có thể biện minh cho Ä‘iá»u mình Ä‘ang là m hay không?...
TrÃch má»™t bà i nói chuyện trên sóng phát thanh
của Jane Fonda
GÆ°Æ¡ng mặt cô gái áp sát mặt tôi. Tôi cảm thấy là n mi và hÆ¡i thở ấm áp của cô. Äiá»u nà y không thể là sá»± tháºt được. Tôi không thể Ä‘ang ở trong má»™t cái hố vá»›i má»™t cô gái VN vừa giúp tôi thoát khá»i bom Mỹ. Tôi sẽ tỉnh dáºy và nháºn ra tất cả chỉ là má»™t giấc mÆ¡ - tôi thầm nghÄ©.
NhÆ°ng rồi tôi nghe tiếng Quốc gá»i tôi rằng an toà n rồi, có thể ra được rồi (ở vùng ngoại ô nà y không có phÆ°Æ¡ng tiện báo Ä‘á»™ng). Rồi tôi cảm thấy nắng mặt trá»i ấm áp trên đầu mình khi cô gái nhấc chiếc nón rÆ¡m và chui ra khá»i hầm.
Tôi nhìn thấy chồng sách giáo khoa cô mang theo rÆ¡i trong hầm... Tôi bắt đầu khóc, nói Ä‘i nói lại vá»›i cô gái: “Tôi xin lá»—i, tôi xin lá»—i, tôi tháºt sá»± rất xin lá»—iâ€. Cô gái chặn tôi lại và há»i tôi bằng tiếng Việt, giá»ng bình thản.
Quốc dịch cho tôi: “Cô đừng khóc cho chúng tôi. Chúng tôi biết vì sao chúng tôi Ä‘ang chiến đấu. Cô nên khóc vì những ngÆ°á»i lÃnh của nÆ°á»›c cô. Há» không biết há» Ä‘ang chiến đấu vì Ä‘iá»u gìâ€. Tôi nhìn cô. Cô nhìn thẳng và o mắt tôi. Cứng rắn. Quả quyết.
Tôi đã nghÄ© vá» câu chuyện nà y suốt 30 năm qua. Không hiểu từ đâu, má»™t cô há»c trò phân tÃch cho tôi nghe rằng cuá»™c chiến chÃnh là vấn nạn của chúng ta, không phải là của há». Nghe nhÆ° chuyện không tin nổi, nhÆ°ng chuyện đã từng xảy ra - và hẳn nhiên không thể là dà n dá»±ng.
Không ai có thể tÃnh trÆ°á»›c rằng chúng tôi dừng xe ở đó vì bom, và không ai có thể “cấy†cô gái ấy và o ngay thá»i Ä‘iểm ấy.
Trong những ngà y cuối cùng ở Hà Ná»™i, tôi được Ä‘i xem vở kịch Tất cả Ä‘á»u là con tôi của Arthur Miller do Äoà n kịch nói Hà Ná»™i biểu diá»…n... Ngồi cạnh tôi, đạo diá»…n vở kịch nghiêng đầu há»i tôi: “Có phải tÆ° bản trông giống nhÆ° thế không? Tôi tháºt sá»± không biếtâ€. Tôi trả lá»i: “Vâng, rất giốngâ€.
Khi vở diá»…n kết thúc, chúng tôi chụp ảnh cùng nhau. Rồi tôi há»i ông đạo diá»…n vì sao lại chá»n vở kịch nà y. Äây là câu trả lá»i của ông: “Vở kịch nà y cho thấy có những ngÆ°á»i Mỹ tốt và những ngÆ°á»i Mỹ xấu. Chúng tôi cần giúp dân mình phân biệt được giữa hai nhóm ngÆ°á»i nà y. Chúng tôi không thể để ngÆ°á»i dân ghét nhân dân Mỹ. Má»™t ngà y nà o đó cuá»™c chiến sẽ trôi qua và chúng ta phải trở thà nh bạn bèâ€.
Thêm má»™t lần, tôi không biết nói gì hÆ¡n. Nói gì được trÆ°á»›c má»™t câu trả lá»i tinh tế đến nhÆ° thế? Tất cả những gì tôi có thể là m lúc đó là ôm chầm lấy ông... Bây giá» thì tôi đã hiểu vì sao ngÆ°á»i dân ở đây đối xá» vá»›i tôi nhÆ° thế, và vì sao má»i ngÆ°á»i Mỹ khi trở vá» nÆ°á»›c Ä‘á»u nhắc đến sá»± thân thiện của ngÆ°á»i VN...
Äối vá»›i tôi, cuá»™c chiến tranh VN là má»™t sá»± phản bá»™i: ChÃnh phủ Mỹ lúc đó đã phản bá»™i ngÆ°á»i dân nÆ°á»›c mình. NgÆ°á»i VN dùng má»™t vở kịch để giúp ngÆ°á»i dân há» tha thứ cho ChÃnh phủ Mỹ. Vì sao vá»›i tôi, tha thứ lại khó khăn hÆ¡n vá»›i há»?
... Äây là lần đầu tiên tôi ở trong má»™t hoà n cảnh cách mạng. Lúc đó tôi chÆ°a nháºn thức được Ä‘iá»u nà y: các cuá»™c cách mạng và o thá»i Ä‘iểm lịch sá» Ä‘á»u được lãng mạn hóa, nhÆ°ng khi kết thúc, má»i thứ có thể trở nên khắc nghiệt hÆ¡n…
Tôi không há» muốn đất nÆ°á»›c mình “thua cuá»™c†trong cuá»™c chiến tranh VN. Tôi cÅ©ng không há» muốn ngÆ°á»i Mỹ thiệt mạng. Tôi chỉ muốn chúng ta rút ra khá»i (Việt Nam).
... Cây tre dá»… khiến ngÆ°á»i ta nhầm lẫn. Nó mảnh dẻ và trông có vẻ yếu á»›t khi đặt cạnh má»™t cây sồi. NhÆ°ng vá»›i sá»± dẻo dai và uyển chuyển, cây tre mạnh hÆ¡n cả. Vá»›i ngÆ°á»i VN, biểu tượng của sức mạnh là hình ảnh những sà o tre bện lại cùng nhau. Cây tre mang trong nó má»™t năng lượng má»m dẻo, nhá» nhẹ và vị tha giống nhÆ° những đức tÃnh hiện diện trong con ngÆ°á»i. VN chÃnh là cây tre.
Tôi chiếu những thÆ°á»›c phim tÆ° liệu dà i 45 phút tại má»™t phòng chiếu phim ở Paris ngà y 25-7 cho giá»›i báo chà quốc tế... Tôi cÅ©ng chiếu lại bá»™ phim nà y lần nữa ở má»™t cuá»™c há»p báo ở New York, và đó là lần cuối cùng tôi nhìn thấy bá»™ phim của mình.
Bá»™ phim đã biến mất. Tất cả những gì còn lại ngà y nay là bức ảnh tôi tại buổi há»p báo, phÃa sau là ná»n phim chiếu má»™t và i tù binh chiến tranh...
Tôi được há»i mình nghÄ© gì vá» cáo buá»™c phản quốc. Tôi cố gắng Ä‘Æ°a ra má»™t câu trả lá»i theo kiểu “cây treâ€, và hôm sau các báo Ä‘Æ°a tin vá» câu nói của tôi: “Thế nà o là má»™t kẻ phản bá»™i?... Bom Ä‘ang rÆ¡i trên đất VN, nhÆ°ng đó là má»™t bi kịch cho nÆ°á»›c Mỹ...
Những ai Ä‘ang là m má»i Ä‘iá»u để chấm dứt chiến tranh là những ngÆ°á»i yêu nÆ°á»›câ€...
Những đợt ném bom xuống hệ thống đê ngừng và o tháng tám năm ấy.
CAM LY lược dịch
|
|
| |