Chà Linh Sơn Phú
Nguyễn Trãi
Rồng thiêng dáºy,bay rợp Lam Kinh
Giáo trá»i chỉ,dẹp tan bắc binh
Dá»±ng nÆ°á»›c thà nh công nhiá»u khó nhá»c
Miá»n Tây sông núi hẳn anh linh
Ôi ! Vua ta tà i thánh vũ
Äứng lên bốn phÆ°Æ¡ng kinh dinh
Váºn nÆ°á»›c gian truân,khổ tâm lo tÃnh
Thấy lẽ tất yếu của trá»i cà ng quyết chà để nghiệp thà nh
Nhá» thế ngà y nay Hồ Việt Ä‘Æ°á»c má»™t nhà ,mà núi nà y cÅ©ng lÆ°u danh muôn thuở
Khi nghĩa quân mới dấy là lúc thế giặc đương hăng
Anh hà o cả nước lưa thưa như lá thu gặp sương
Chà nuốt giặc Ngô,ai Chủng,ai Lãi
Mưu dựng nghiệp Hán,ai Bình,ai Lương
Vua ta ẩn náu núi nà y,Ä‘Ã nh bặt tăm hÆ¡i,bÆ°ng kÃn ánh sáng
Vợ con lưu lạc,quân sĩ tha phương
Trong cảnh khốn vẫn bá»n lòng,vững tin ở ngà y hÆ°ng vượng
Lấy giáo sắt là m áo mặc,lấy rễ lau là m quân lương
Chà rá»™n rà ng lo khôi phục,lòng u uất tháºt khôn lÆ°á»ng
Tưởng núi nà y lúc ấy khác nà o đất Mang Äăng khi Hán hoà ng khởi nghiệp
Biết ngÆ°á»i,biết mình,khi má»m,khi mạnh
Chá» thá»i,rình mệt,giấu nhá»n,che sắc
Gôi củi nằm gai,ngáºm cay nuốt đắng
Lo rá»a nhục trÆ°á»›c,già nh lại quê hÆ°Æ¡ng
Tưởng núi nà y khi đó khác nà o đất Cối Kê thá»i Việt vÆ°Æ¡ng ẩn náu
Thế rồi,thu nhặt tà n quân,nuôi dưỡng ân cần
Trong sá»a chiến cụ,ngoà i giả hoà thân
Quyên tiá»n má»™ lÃnh,giết voi khao quân
Ai cÅ©ng thân ngÆ°á»i trên,chết cho ngÆ°á»i trưởng,cố sức để Ä‘á»n ân
Từ đấy,luyện quân kén tướng,đánh địch ra kỳ
Chết vinh hơn sống nhục,biết quân ta dùng đuợc
Lấy của giặc đánh giặc,thu quân lÆ°Æ¡ng vÅ© khÃ
Vẹn toà n vững kế,má»™t mÅ©i tên không để phÃ
Cầm Bà nh rạp đầu dâng đất
PhÆ°Æ¡ng ChÃnh khiếp vÃa chạy dà i
Bèn giữ hiểm để láºp công
Lại nhiá»u phÆ°Æ¡ng lừa đánh địch
Äêm lá»a đốt,ngà y cá» bay
Sá»›m chiếm Äá»— Gia,già nh thế tiện trên núi ấy
Trước vượt Khả Lưu,đánh đắm địch trên sông nà y
Nhưng thịnh đức của vua ta ngà y nay,chỉ quy mô rộnh lớn của Hán Cao Tổ mới sánh kịp
Còn như Câu Tiễn,ngoà i chà phục thù là đáng kể,thì trong muôn phần không so được với vua ta
Äến nhÆ° : uy thần chẳng giết,đức lá»›n hiếu sinh
NghÄ© kế nÆ°á»›c nhà trÆ°á»ng cá»u
Tha cho mÆ°á»i vạn hà ng binh
Gây lại hoà hảo hai nước
Dáºp tắt chiến tranh cho muôn Ä‘á»i
Äịch phải theo thượng sách : hai nÆ°á»›c vẹn toà n dân được an ninh
Như thế thì thịnh đức của vua ta Cao tổ nhà Hán sao sánh kịp
Vua ta phải sánh ngang hà ng với hai đế ba vương lừng danh thuở trước
Than ôi ! XÆ°a nay Ä‘i lại,trăm Ä‘á»i nên nghÄ©
Nghiêu nổi dáºy từ ÄÆ°á»ng hầu,Thuấn khởi dáºy tá»± hà n vi
Thà nh Thang dấy nghĩa nơi đất bạc,Thái vương khởi binh tại núi Kỳ
Nhiá»u hoạn nạn là ná»n dá»±ng nÆ°á»›c
Lắm lo toan là gốc trị vì
Biến cố trải nhiá»u thì suy nghÄ© sâu
Má»i việc lo trÆ°á»›c thì thà nh công kì
Nối nghiệp đế vương,không thể khác thế
Váºy thì vua ta dá»±ng nghiệp tháºt đã tá»± núi nà y trở Ä‘i
Công cao đức cả của vua ta cÅ©ng sẽ cùng núi nà y hùng vÄ© muôn Ä‘á»i
Bèn cúi đầu chắp tay,dâng lá»i ca rằng
trá»i sinh vua thánh,đất dấy nghiệp vÆ°Æ¡ng
Cà n khôn má» mịt,váºn há»™i phi thÆ°á»ng
Nhìn Linh Sơn cao vút,nhớ những ngà y gian khổ
Vá»— nghiệp vÆ°Æ¡ng bá»n vững,không má»™t ngà y xao lãng
Xin ghi thịnh đức và o đá,lÆ°u truyá»n bất hủ
Ngà n vạn Ä‘á»i sau,vẫn cùng trá»i đất dà i láºu
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: