|
25-03-2008, 12:02 AM
|
|
Cái Thế Ma Nhân
|
|
Tham gia: Feb 2008
Bà i gởi: 1,035
Thá»i gian online: 35 phút 40 giây
Thanks: 0
Thanked 35 Times in 18 Posts
|
|
Cao Tăng Dị Truyện - nhiá»u tác giả - Biên Soạn: Hạnh Huệ
Lá»i ngá»
Ngà i Triệu Châu há»i ngà i Nam Tuyá»n: Thế nà o là đạo? Ãáp: Tâm bình thÆ°á»ng là đạo.
Má»™t câu nhÆ° thế đủ là m cá»a ngỠđể chúng ta Ä‘á»c táºp sách nầy.
Vì trong đây là những mẫu chuyện vá» các báºc cao tăng có Ä‘á»i sống khác lạ, khi sinh khi tá» Ä‘á»u vượt ngoà i giá»›i hạn thÆ°á»ng tình. Chúng ta sẽ tưởng rằng các Ngà i có má»™t công hạnh hoặc má»™t phép mầu nà o lạ lùng. Tháºt ra, tất cả Ä‘á»u bắt đầu từ chá»— “tâm bình thÆ°á»ngâ€. Còn chúng ta, vì tâm không bình thÆ°á»ng nên Ä‘Ã nh chịu trôi nổi trong nghiệp thức luân chuyển.
Táºp truyện nà y không nhằm dẫn chúng ta Ä‘i và o huyá»n bà không tưởng. Chỉ cần trở lại vá»›i tâm bình thÆ°á»ng, má»™t tâm bình thÆ°á»ng mà thấy trá»i cao rá»™ng vô cùng. Xin được phép tặng cho các báºc tăng sÄ© thá»i nay.
KÃnh ghi
Viên Chiếu Mạnh Ãông – Canh Thìn
(Cuối năm 2000)
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
25-03-2008, 12:04 AM
|
|
Cái Thế Ma Nhân
|
|
Tham gia: Feb 2008
Bà i gởi: 1,035
Thá»i gian online: 35 phút 40 giây
Thanks: 0
Thanked 35 Times in 18 Posts
|
|
Phần I
1. LÃO TỬ (Là NHĨ)
Sanh năm Ãinh Tỵ
Ãá»i Chu Ãịnh VÆ°Æ¡ng năm thứ ba (604 trÆ°á»›c Công nguyên), ngà y mÆ°á»i bốn tháng chÃn, Lão Tá» sanh ở nÆ°á»›c Sở, quáºn Trần, huyện Khổ, là ng Lại, xóm Khúc NhÆ¡n, há» Lý tên NhÄ©, tá»± là Bá DÆ°Æ¡ng, húy là Ãam. Ở trong thai mẹ 81 năm, xẻ hông trái mà sanh, má»›i sanh đầu đã bạc trắng nên hiệu là Lão Tá»; sanh ở dÆ°á»›i cây Lý nên có há» Lý. Mặt và ng, mi đẹp, tai dà i, mắt to, mÅ©i có hai cá»™t, tai có ba cá»a, trong há»™i ThÃch Ca, Lão Tá» là Bồ tát Ca Diếp. Kinh nói “Ca Diếp ứng sanh Chấn Ãán, hiệu là Lão Tá», đặt giáo không ngoà i để trị quốc, mượn thuáºt thần tiên để trị thânâ€. Từ Pháºt diệt Ä‘á»™ đến Lão Tá» sanh là 346 năm. (1)
Lão TỠvà o Lưu Sa (2)
Chu Giản VÆ°Æ¡ng năm thứ tÆ° (582 trÆ°á»›c Công nguyên, Lý NhÄ© ra là m quan Thủ Tạng Sứ, mÆ°á»i ba năm đổi là m Trụ Hạ Sá», suốt năm mÆ°Æ¡i bốn năm không đổi chức. NgÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là SỠẤn. KÃnh VÆ°Æ¡ng nguyên niên (519 trÆ°á»›c Công nguyên, Ngà i 86 tuổi, vì vÆ°Æ¡ng thất quá nhiá»u (lăng trì), ông bá» Chu, Ä‘i vá» Tây và o Hà m Cốc Quan. Quan Sinh Y Há»· thấy mây tÃa từ Tây đến, biết có đạo nhân sẽ Ä‘i qua, bèn rÆ°á»›c và o là m lá»…. Ngà i là m Ãạo Ãức Kinh năm ngà n lá»i Ä‘Æ°a cho Y Há»· rồi và o LÆ°u Sa năm Nhâm Ngá». Ãến nÆ°á»›c Kế Tân thấy tháp chùa tá»± thÆ°Æ¡ng mình không đến kịp bèn đối trÆ°á»›c tượng nói kệ:
Ta sinh sao quá muộn
Pháºt ra Ä‘á»i sá»›m quá
Chẳng thấy ThÃch Ca Văn
Trong lòng thÆ°á»ng áo não.
(Ngã sinh hà dĩ vãn,
Pháºt xuất nhất hà tảo,
Bất kiến ThÃch Ca Văn,
Tâm trung thÆ°á»ng áo não).
Không biết sau thế nà o.
(1) Theo sá» Trung Quốc – Chu ThÆ° dị ký, Pháºt đản sanh ngà y mồng tám tháng tÆ° năm Giáp Dần, Ä‘á»i Tây Chu Chiêu VÆ°Æ¡ng năm thứ 24 (1028 trÆ°á»›c Công nguyên)
(2) LÆ°u Sa: Vùng sa mạc Taklamakan, phÃa Tây Trung Quốc. Trên Ä‘Æ°á»ng sang Ấn Ãá»™ ngà i Huyá»n Trang từng Ä‘i ngang đây.
2. KHỔNG TỬ
Khổng Phòng Thúc ở nÆ°á»›c Lá»—, ấp TÆ°u, là ng Bình, con Phòng Thúc là Bá Hạ, con Bá Hạ là Thúc LÆ°Æ¡ng Há»™t. Ông nà y trÆ°á»›c cÆ°á»›i con gái há» Châu sanh con là Mạnh Bì, bất tà i. Sau cÆ°á»›i con gái há» Nhan là ChÆ°ng, cầu khẩn ở núi Ni Khâu mà sanh Khổng Tá» bèn đặt tên là Khâu, tá»± là Trá»ng Ni. Tối hôm sanh (năm Canh Tuất) có hai con rồng lượn quanh nhà , NgÅ© Lão giáng giáng xuống trÆ°á»›c sân, phòng của Nhan Thị nghe tiếng nhạc trá»i. Khổng Tá» thân cao chÃn thÆ°á»›c sáu tấc; lÆ°ng rá»™ng mÆ°á»i vi, tay dà i quá đầu gối, xÆ°Æ¡ng trán gồ lên nhÆ° hình chữ nháºt, hà mục, hải khẩu, mặt rồng, trán vuông, hà m én, râu rồng, nhìn nhÆ° cá»p, lông mi có mÆ°á»i hai vằn, mắt có sáu mÆ°Æ¡i bốn lý. Ngà y 4 tháng 11 năm thứ hai mÆ°Æ¡i mốt Ä‘á»i Chu Linh VÆ°Æ¡ng (551 trÆ°á»›c Công nguyên) tức năm thứ hai mÆ°Æ¡i hai Ä‘á»i Lá»— Nhượng Công váºy. Trên há»™i ThÃch Ca, Khổng Tá» là Nho Ãồng Bồ tát, Nhan Hồi là Nguyệt Quang Bồ tát. Kinh nói: “Trong cõi Diêm Phù, có nÆ°á»›c Chấn Ãán, ta sai ba Thánh ở đó giáo hóa, nhân dân từ ái, lá»… nghÄ©a đầy đủâ€. Pháºt diệt Ä‘á»™ đến Khổng Tá» sanh là 400 năm.
Thái Tể nhà ThÆ°Æ¡ng há»i Khổng Tá» rằng:
- Phu Tá» là báºc Thánh chăng?
- Khâu há»c rá»™ng nhá»› nhiá»u, chẳng phải Thánh nhân.
- Tam vương là Thánh chăng?
- Tam vương khéo dùng trà dũng, Thánh thì chẳng phải chỗ Khâu biết.
- NgÅ© Ãế là Thánh chăng?
- NgÅ© Ãế khéo dùng nhân tÃn, còn Thánh thì Khâu chẳng biết.
- Tam Hoà ng là Thánh chăng?
- Tam Hoà ng khéo dùng thá»i chÃnh (thá»i cÆ¡, chÃnh trị) còn Thánh thì Khâu chẳng biết.
Thái Tể cả kinh há»i:
- Như thế thì ai là Thánh nhân?
Phu TỠđộng dung hồi lâu đáp:
- Khâu nghe phÆ°Æ¡ng Tây có báºc đại Thánh, không trị mà chẳng loạn, không nói mà tá»± tÃn, không giáo hóa mà tá»± hà nh, mênh mông ngÆ°á»i chẳng thể đặt tên.
3. PHẬT GIÃO VÀO TRUNG HOA
Niên hiệu VÄ©nh Bình năm thứ tÆ° (61 TL), Hán Minh Ãế đêm má»™ng thấy ngÆ°á»i và ng, thân cao hÆ¡n má»™t trượng, cổ Ä‘eo vòng mặt trá»i, ngá»±c Ä‘á» chữ vạn, bay đến sân Ä‘iện, ánh sáng chói lá»i. Sáng lại, vua há»i quần thần, Thái sá» Phó Nghị tâu rằng:
- Thần theo Chu ThÆ° dị ký, ngà y mồng tám tháng tÆ° năm Canh Dần, năm thứ hai mÆ°Æ¡i bốn Ä‘á»i Chiêu VÆ°Æ¡ng (Tây Chu). Sáng sá»›m chợt có gió lạ nổi lên, cung Ä‘iện nhà cá»a thảy Ä‘á»u chấn Ä‘á»™ng, có ánh sáng năm mà u và o sâu má»i chá»—, biến khắp bốn phÆ°Æ¡ng, mà u xanh hồng. Vua há»i Thái sá» Tô Diêu đây là điá»m gì? Thái sỠđáp: “Tây phÆ°Æ¡ng có Ãại thánh nhân sanhâ€. Vua nói: “Ãối vá»›i đây (Trung Hoa) thế nà o?†“Lúc nà y không có ông ta. Sau má»™t ngà n năm, lá»i dạy má»›i đếnâ€. Vua sai khắc lên đá để nhá»›, ở trÆ°á»›c Ä‘á»n thá» Nam Giao. TÃnh năm thì đến nay là năm Tân Dáºu được má»™t ngà n không trăm mÆ°á»i năm. Bê hạ nằm má»™ng có lẽ ứng vá»›i đấy.
Vua thầm tÃnh rồi sai các ông Trung Lang, TÆ°Æ¡ng Thái Âm, Bác sÄ© VÆ°Æ¡ng Ãạo, Tần Cảnh ... 18 ngÆ°á»i đến Tây Vức, thăm dò đạo nà y.
Hán Minh Ãế niên hiệu VÄ©nh Bình năm Ãinh Mão (67 TL), Pháºt giáo bắt đầu và o Trung Hoa.
4. SA MÔN NHIẾP MA ÃẰNG,TRÚC PHÃP LAN đến LẠC DÆ¯Æ NG
Các ông Thái Âm ... đến nÆ°á»›c Nguyệt Chi, má»™t lãnh thổ gần Thiên Trúc, gặp hai Phạm tăng là Ma Ãằng và Pháp Lan muốn dâng kinh tượng đến nÆ°á»›c Trung Hoa, bèn cùng trở vá» phÆ°Æ¡ng Ãông. Niên hiệu VÄ©nh Bình năm thứ mÆ°á»i (67 TL) đến Lạc DÆ°Æ¡ng. Ma Ãằng và o triá»u hiến kinh tượng. Vua rất vui truyá»n đến ở Hồng Lô Tá»±, Pháp Lan Ä‘i đến sau.
Niên hiệu VÄ©nh Bình năm thứ mÆ°á»i bốn (Ká»· Tỵ) (*) vua xuống chiếu ở ngoà i cá»a Tây Ung láºp riêng má»™t chùa, má»i hai ngà i đến ở. Vì Bạch Mã chở kinh đến nên đặt tên chùa là Bạch Mã. Vua đến chùa há»i Ma Ãằng:
- Sau khi Pháºt ra Ä‘á»i vì sao không giáo hóa đến đây?
Ma Ãằng đáp:
- NÆ°á»›c Ca tỳ la vệ ở Ấn Ãá»™, ba Ä‘á»i chÆ° Pháºt trong tam thiên đại thiên thế giá»›i, trăm ức nháºt nguyệt Ä‘á»u ở đây xuất hiện. Thiên thần rồng quá»· có nguyện lá»±c Ä‘á»u sanh ở đó nháºn sá»± giáo hóa, ngá»™ đạo. Chá»— khác Pháºt tuy không đến, nhÆ°ng ánh sáng chiếu khắp má»i nÆ¡i. Má»™t ngà n năm trăm năm Ä‘á»u có thánh nhân truyá»n lá»i dạy của Pháºt đến để giáo hóa.
Vua rất vui. Hai ngà i há»i tiếp:
- PhÃa Ãông chùa có quán gì?
Vua đáp:
- XÆ°a có đống đất tá»± nhiên nổi lên, dẹp Ä‘i lại nổi, đêm có ánh sáng lạ, dân gá»i là má»™ Thánh. Do đó thá», nghi là thần Lạc DÆ°Æ¡ng.
Ma Ãằng nói:
- Theo Kim Tạng ở Thiên Trúc ghi. Vua A Dục chôn Xá lợi Pháºt khắp thiên hạ tá»›i 84,000 chá»—. Nay ở Trung Hoa có mÆ°á»i chÃn chá»—, đây là má»™t.
Vua thất kinh liá»n đến lá»… bái. Chợt có má»™t vầng ánh sáng tròn hiện trên má»™, ba thân hiện trong ánh sáng. Thị vệ hô “Vạn tuế!â€. Vua mừng nói:
- Nếu không gặp hai đại sĩ, đâu biết được Di hựu của Thượng Thánh.
Rồi xuống chiếu xây tháp lên trên theo cách thức của hai ngà i. Tháp hoà n thà nh có chÃn tầng, cao hai trăm thÆ°á»›c. Năm sau ánh sáng lại hiện, có cánh tay sắc và ng lá»™ trên đỉnh tháp ca thÆ°á»›c nhÆ° trong lÆ°u ly thấy hÆ°Æ¡ng trá»i. Vua lại đến chiêm bái. Ãnh sáng theo bÆ°á»›c chân xoay vòng, từ ngỠđến giá» thân (3 giá» chiá»u) má»›i diệt.
Vua đối vá»›i Pháºt pháp rất kÃnh tÃn. Niên hiệu VÄ©nh Bình năm thứ mÆ°á»i bốn (71 TL), đạo sÄ© NgÅ© Nhạc là Trữ Thiện TÃn, Phà Thúc Tà i ... đố kỵ, bà i xÃch nói:
- Pháºt pháp hÆ° ngụy.
Ma Ãằng, Pháp Lan tâu vua:
- Pháp xuất thế của Pháºt, nÆ°á»›c lá»a chẳng thể hoại. Xin vua cho cùng đạo sÄ© thà nghiệm.
Vua sắc Thiện TÃn ... Ä‘em hết kỳ kinh, bà quyết sẵn có cùng sa môn Ä‘em kinh Phạn và o ngà y rằmg tháng Giêng, láºp Ä‘Ã n đốt để nghiệm. Các kinh của đạo sÄ© Ä‘á»u bị đốt sạch, chỉ có kinh tượng Pháºt vẫn còn nguyên. Bá»n Thiện TÃn xấu hổ chết. Bao nhiêu đạo sÄ© Ä‘á»u đê đầu khâm phục. Ngà i Pháp Lan ở trong đại chúng xÆ°á»›ng kệ:
Chồn chẳng phải sÆ° tá»
Ãèn chẳng phải sáng trá»i trăng
Ao không có sức chứa của sông biển
Gò chẳng tươi tốt như núi rừng
Mưa pháp rưới thế giới
Giống là nh được nứt mầm
Hiển thông pháp hy hữu
Nơi nơi giáo hóa quần sanh.
(Hổ phi sư tỠloại
Ãăng phi nháºt nguyệt minh
Trì phi giang hải nạp
Khưu vô sơn nham vinh
Pháp vân thùy thế giới
Thiện chủng đắc khai manh
Hiển thông hi hữu pháp
Xứ xứ hóa quần sanh).
Vua cà ng thêm kinh dị. Hai tăng há»c chữ Tà u, sau dịch kinh Tứ Tháºp Nhị ChÆ°Æ¡ng, Tháºp Ãịa Ãoạn Kết, Pháºt Bổn Sanh, Pháp hải Tạng, Pháºt Bổn Hạnh ... năm kinh.
Niên hiệu VÄ©nh Bình năm thứ mÆ°á»i sáu (73 TL) Nhiếp Ma Ãằng nháºp diệt. Trúc Pháp Lan tá»± dịch năm bá»™ kinh mÆ°á»i ba quyển.
(*) Có lẽ là Vĩnh Bình thứ 12 năm Kỉ Tỵ hoặc Vĩnh Bình 14 năm Tân Mùi.
5. AN THẾ CAO
Sa môn An Thanh tá»± Thế Cao ngÆ°á»i nÆ°á»›c An Tức (*), đến kinh đô dịch kinh. Trong khoảng 23 từ Máºu Tý (148) (**) đến Canh Tuất (170) (***) Ngà i dịch được 90 bá»™, 115 quyển.
Năm Tân Dáºu, Ngà i đến Lô SÆ¡n, ở đây có thần miếu rất linh, dân chúng đến dâng lá»… cầu phÆ°á»›c đông đến hÆ¡n ba mÆ°Æ¡i thuyá»n. Thần giáng cÆ¡ bảo:
- DÆ°á»›i thuyá»n có Sa môn, nên má»i lại.
Dân chúng má»i Ngà i đến, Thần lại giáng cÆ¡ nói:
- Tôi xin thÆ°a cùng ông xuất gia há»c đạo. Tôi Æ°a bố thà mà sân nhiá»u, nay là m thần miếu, thá» mạng có thể hết sá»›m, không biết lúc nà o, lại sợ Ä‘á»a và o địa ngục. Nay tôi có ngà n khúc lụa và má»™t số bảo váºt, ông hãy vì tôi là m Pháºt sá»±, tạo tháp để cho tôi được sanh chá»— là nh.
Ngà i bảo thần miếu hiện hình. Thần hiện thà nh con rắn lá»›n, khóc lóc nhÆ° mÆ°a. Ngà i bèn thâu lụa, bảo váºt rồi từ biệt Ä‘i. Ãến Dá»± ChÆ°Æ¡ng, Ngà i dá»±ng chùa Ãại An, xây dá»±ng tháp ở Giang Hòa. Chẳng bao lâu thần miếu chết, vá» báo đã được sanh cõi là nh. Sau ngÆ°á»i ở SÆ¡n Tây, thấy xác rắn trong đầm, đầu Ä‘uôi Ä‘Ã i đến mấy dặm.
Ãến nay, huyện Tầm ÃÆ°Æ¡ng vẫn còn thôn Ãại Xà .
(*) NÆ°á»›c An Tức (Parthic) – phÃa Ãông Bắc Ba TÆ° ngà y xÆ°a.
(**) Thá»i Ãông Hán – Hoà n Ãế niên hiệu Kiến Hòa.
(***) Thá»i Ãông Hán – Linh Ãế niên hiệu Kiến Ninh.
6. MÂU BÃC
Nhà Hán niên hiệu SÆ¡ Bình (190 – 194), có Mâu Tá» tránh Ä‘á»i ẩn cÆ°, nghiên cứu Pháºt đạo, là m 37 thiên Lý Hoặc, rất được sùng má»™. Luáºt sÆ° LÆ°Æ¡ng Tăng Hữu thu tháºp và lÆ°u truyá»n.
7. TÀO THỰC
Trần An VÆ°Æ¡ng Tà o Thá»±c, tá»± là Tá» Kiến, con giữa của Tà o Tháo, mÆ°á»i tuổi đã thuá»™c thÆ¡ văn trên mÆ°á»i ngà n chữ. Hà m Ãan Thuần trông thấy kinh hãi cho là ngÆ°á»i nhà trá»i. Ông má»—i lần Ä‘á»c kinh Pháºt Ä‘á»u hết lòng tán thánh cho là tông chà đạo, rồi chế cách tụng thà nh bảy thanh, thăng giáng khúc chiết. NgÆ°á»i Ä‘á»i tụng theo đó. Khi ông dạo NgÆ° SÆ¡n, nghe có tiếng lạ lùng, giá»ng Ä‘iệu ai oán, ông phá»ng theo đó để tán tụng kinh Pháºt. Ông có viết Biện Ãạo Luáºn có ý chê Hoà ng Lão (Lão giáo).
8. KHÆ¯Æ NG TÄ‚NG HỘI
Tam Tạng KhÆ°Æ¡ng Tăng Há»™i hà nh hóa đến nÆ°á»›c Ngô. SÆ° là con của Ãại Thừa TÆ°á»›ng nÆ°á»›c KhÆ°Æ¡ng CÆ°, tên Tăng Há»™i, Ä‘i tu. Ãến Kiến ChÆ°Æ¡ng, cất am tranh, láºp bà n thá» tượng Pháºt, hà nh đạo. NgÆ°á»i nÆ°á»›c Ngô lấy là m lạ. Ngô Tôn Quyá»n biết được, liá»n nói:
- Hay là nhÆ° má»™ng của Hán Minh Ãế, Pháºt đạo đã truyá»n đến chăng?
Bèn sai ngÆ°á»i vá»i SÆ° đến há»i. Tăng Há»™i trình bà y việc NhÆ° Lai tịch diệt và nói:
- NhÆ° Lai nháºp diệt đã ngà n năm rồi nhÆ°ng linh cốt xá lợi vô cùng linh ứng. XÆ°a vua A Dục thá» tám mÆ°Æ¡i bốn ngà n tháp. Ngay đây cÅ©ng có di hóa (xá lợi để lại).
Ngô Tôn Quyá»n nói:
- Nếu Thầy cầu được xá lợi, ta sẽ tạo tháp phụng thá». Còn cầu không linh nghiệm, Thầy sẽ bị nghiêm phạt.
Tăng Hội xin kỳ hạn bảy ngà y. Trở vỠbảo quyến thuộc:
- Pháºt pháp hÆ°ng thịnh hay bị phế bá» Ä‘á»u do lần nà y. Má»i ngÆ°á»i nên chà tâm cầu khẩn.
Qua bảy ngà y, chẳng thấy hiệu nghiệm. Tăng Há»™i lại xin triển hạn bảy ngà y nữa, cÅ©ng chẳng thấy gì. Ngô Tôn Quyá»n nói:
- Mau đem ông thầy nà y bỠvà o vạc nấu!
Tăng Há»™i thầm nghÄ©: “Ãức Pháºt từ bình thÆ°á»ng, lẽ nà o phụ lòng taâ€. Rồi năn nỉ cho thêm bảy ngà y. Ãến canh năm, nghe co tiếng leng keng, SÆ° liá»n trổi dáºy nhìn và o bình, thấy hiện ngÅ© sắc, bèn kêu to:
- Quả đúng như nguyện của ta!
Hôm sau SÆ° Ä‘em và o triá»u. Ngô Tôn Quyá»n cùng công khanh xúm và o xem, khen:
- Tháºt là điá»m hiếm có!
Tăng Hội nói:
- Oai thần của xá lợi, tất cả thế gian không gì là m hoại được.
Tôn Quyá»n sai lá»±c sÄ© lấy chùy Ä‘áºp, ánh sáng vẫn rá»±c rỡ. Vua bèn láºp chùa, dá»±ng tháp, đặt tên là ng là Pháºt Ãà , chùa là Kiến SÆ¡. Ãây là ngôi chùa, tháp đầu tiên của Giang Nam.
Tôn Quyá»n há»i Thái phó Hám Trạch:
- Pháºt giáo và o Trung Quốc năm nà o của thá»i Hán Minh Ãế? Do đâu lại không đến phÆ°Æ¡ng Ãông?
Hám Trạch nói:
- Niên hiệu VÄ©nh Bình năm thứ mÆ°á»i má»™t Pháºt pháp má»›i đến, cách đây má»™t trăm bảy mÆ°Æ¡i năm. Ãến năm thứ mÆ°á»i bốn, đạo sÄ© NgÅ© Nhạc là nhóm Trừ Thiện TÃn đấu phép vá»›i tăng Ấn Ãá»™. Thiện TÃn thua, hổ thẹn mà chết. NgÆ°á»i Trung Quốc không được xuất gia, nên không có ngÆ°á»i truyá»n bá. HÆ¡n nữa, vì loạn ly nhiá»u năm. Bây giá» Pháºt giáo má»›i đến nÆ°á»›c ta.
Tôn Quyá»n nói:
- Ãã có Khổng Tá» viết kinh sách dạy dá»— Ä‘á»i sau; rồi Lão, Trang tu thân tá»± vui; phóng lãng chốn núi rừng, tâm hồn đạm bạc. Váºy còn thá» Pháºt là m chi nữa?
Hám Trạch thưa:
- Hai đạo Khổng Lão là pháp trá»i chế ra để dùng, nên không dám ngược ý trá»i. Pháºt giáo thì chÆ° thiên vâng là m, không dám trái ý Pháºt. Xem đó thì rõ hÆ¡n, kém.
Ngô Tôn Hạo sau nối ngôi cha, hạ lệnh dẹp Ä‘á»n chùa, miếu mạo. Quần thần can:
- Tiên đế cảm Ä‘iá»m là nh mà láºp chùa, Chúa công chẳng nên phá hủy!
Tôn Hạo bèn cho gá»i SÆ° lại há»i:
- Pháºt nói có báo ứng thiện ác, Thầy có thể giảng cho ta nghe chăng?
Sư nói:
- Minh chủ lấy hiếu từ trị thiên hạ, thì đế hiệu XÃch Ô được rõ rà ng, ngÆ°á»i dân sống lâu. Dùng nhân đức nuôi vạn váºt thì suối ngá»t tuôn trà o, lúa tốt nảy mầm. Là nh có cảm ứng, ác cÅ©ng váºy. Nếu là m ác ở chá»— kÃn đáo, quá»· sẽ giết, là m ác ở chá»— công khai, ngÆ°á»i sẽ giết. Kinh Dịch nói “TÃch thiện dÆ° khánh†chứa Ä‘iá»u là nh thì niá»m vui có dÆ°, còn dù văn thÆ¡ hay, cầu phÆ°á»›c cÅ©ng chẳng đến. Tuy đó là cách ngôn của nhà Nho, mà thá»±c là m sáng tá» lá»i Pháºt dạy.
Tôn Hạo nói:
- Thế thì Chu Khổng đã nói rồi, đâu cần Pháºt giáo?
Sư nói:
- Chu Khổng chẳng muốn nói sâu, nên chỉ dạy sÆ¡ lược. Pháºt giáo chẳng dừng ở lá»i cạn cợt, nên chỉ rõ rà ng tÆ°á»ng táºn cái cốt yếu. Tất cả Ä‘á»u tốt. Thánh nhân chỉ sợ là m thiện không được nhiá»u. Bệ hạ sao lại không Æ°a?
Tôn Hạo không đáp được, bèn bỠlệnh hủy chùa.
9. TĂNG KỲ VỰC
SÆ° ở Thiên Trúc, lúc má»›i đến Giao Châu và Quảng Châu, ngÆ°á»i ta thấy có nhiá»u Ä‘iá»u linh dị. SÆ° đến Lạc DÆ°Æ¡ng, thấy các tỳ kheo ăn mặc hoa lệ bèn nói:
- Tháºt trái giá»›i luáºt! Chẳng phải ý Pháºt!
SÆ° xem các cung thất ở đế đô, liá»n nói:
- Ãại khái giống cung trá»i Ãao Lợi. NhÆ°ng ngÆ°á»i khác vá»›i trá»i, là m dân chúng khổ cá»±c, sá»a sang nhÆ° thế, không phà hay sao?
Niên hiệu Thái An năm đầu (303). SÆ° biết Lạc DÆ°ong sắp có loạn, liá»n từ giã vá» Thiên Trúc. Có vị tăng xin được hỉ dạy. SÆ° cho nhóm chúng, lên toà nói:
Giữ miệng, nhiếp thân ý.
Cẩn tháºn chá»› phạm ác,
Tu hà nh tất cả thiện,
NhÆ° váºy được Ä‘á»™ thế.
Nói xong SÆ° là m thinh. Mấy trăm ngÆ°á»i Ä‘á»u thỉnh SÆ° vá» nhà mình thá» trai. SÆ° nháºn lá»i hết. Hôm sau, năm trăm nhà đá»u có SÆ° đến thá» thá»±c.
10. PHẬT Ãá»’ TRỪNG
SÆ° ngÆ°á»i Thiên Trúc, há» Bạch. Ãá»i Tấn, niên hiệu VÄ©nh Gia năm thứ tÆ° (310), SÆ° đến Lạc DÆ°Æ¡ng, tá»± nói mình hÆ¡n trăm tuổi, há»›p không khà mà sống, rà nh vá» chú thuáºt. Bên hông SÆ° có má»™t lá»— hổng, lấy bông nhét lại. Ban đêm lấy bông ra, có ánh sáng từ lá»— chiếu ra. Má»—i khi gặp suối, SÆ° móc bao tá», ruá»™t ra rá»a, xong lại nhét và o bụng. SÆ° định cất chùa ở lạc DÆ°Æ¡ng để hoằng hóa Ãại pháp nhÆ°ng giặc LÆ°u Diệu là m loạn nên không thà nh.
Thá»i Thạch Lặc Truân Cát Pha tà n sát dân chúng rất nhiá»u, bá»™ hạ ông ta là đại tÆ°á»›ng Quách Hắc Lược lại rất má»™ Pháºt pháp. SÆ° liá»n truyá»n ngÅ© giá»›i cho ông. Sau Quách Hắc lược Ä‘i chinh phạt, SÆ° thÆ°á»ng báo trÆ°á»›c sá»± thắng bại, Thạch Lặc nghi bèn há»i ông ta, Hắc Lược nói:
- Có má»™t sa môn trà thuáºt phi thÆ°á»ng bảo rằng tÆ°á»›ng quân sẽ chiếm được khu Hạ. Thần đã nháºn Ngà i là m thầy. Chá»— thần tâu rõ trÆ°á»›c sau Ä‘á»u là lá»i của Ngà i.
Thạch Lặc vui mừng nói:
- Trá»i ban cho ta!
Bèn gá»i SÆ° đến há»i:
- Pháºt đạo có linh nghiệm gì?
SÆ° biết Thạch Lặc không đạt được lý thâm sâu, chỉ có thể dùng đạo thuáºt để biểu diá»…n, liá»n rút má»™t bát nÆ°á»›c, đốt hÆ°Æ¡ng chú nguyện, giây lát có hoa sen xanh hiện ra. Thạch Lặc nhân đó tin phục, SÆ° cÅ©ng nhân đó can:
- Vua lấy đức trị nÆ°á»›c thì tứ linh sẽ hiện Ä‘iá»m là nh.
Thạch Lặc rất vui. Sau đó vì phẩn ná»™, Thạch Lặc định hại các đạo sÄ© và là m khổ SÆ°. SÆ° bèn tránh mặt. Thạch Lặc sai ngÆ°á»i kiếm chẳng ra, thất kinh nói:
- Ta có ý hướng vỠThánh nhân, Thánh nhân lại bỠta mà đi!
Ãêm đó, Thạch Lặc không ngủ được, thao thức nghÄ© đến SÆ°, muốn được gặp. SÆ° biết ông ta đã hối lá»—i, sáng hôm sau bèn đến, Thạch Lặc nói:
- Hôm qua ngà i đi đâu?
Sư đáp:
- Chúa công có lòng giáºn nên tôi phải tạm tránh. Nay Ngà i đổi ý, tôi má»›i dám đến.
Thạch Lặc cÆ°á»i to.
Sau Thạch Lặc chết, em là Hổ nối ngôi, hết lòng phụng sá»± Pháºt Ãồ Trừng, SÆ° bảo Hổ:
- Ãế vÆ°Æ¡ng thá» Pháºt cần “Cung - Kiệm - Từ - Nhẫn†khen ngợi đạo pháp, không là m Ä‘iá»u bạo ngược, không hại ngÆ°á»i vô tá»™i. Dân có là m ác thì giáo hóa há». Ai không sá»a đổi mình má»›i nên dùng hình phạt, nhÆ°ng nên thÆ°Æ¡ng xót chá»› lạm dụng hình phạt nhất là những tá»™i tá» hình.
Niên hiệu VÄ©nh Hòa thứ tÆ° (348), tháng mÆ°á»i hai, SÆ° bảo đệ tá»:
- HỠThạch sắp diệt! Nước chưa loạn ta đã tịch rồi!
Bèn sai ngÆ°á»i đến từ giã Thạch Hổ, Thạch Hổ hoảng kinh nói:
- Ãại Hòa thượng vá»™i bá» nÆ°á»›c ta! Sắp có nạn chăng?
Liá»n đến chùa thăm SÆ°. SÆ° nói:
Ra sống, và o chết, đó là đạo thÆ°á»ng. Phân định dà i ngắn, không do thêm, bá»›t. Có Ä‘iá»u đáng háºn là quốc gia để tâm và o Pháºt pháp, láºp chùa Ä‘á»™ tăng, mong được phÆ°á»›c đức, mà cai trị lại bạo ngược, hình phạt há»—n lạm, tháºt trái lá»i Pháºt dạy, trá»n không được phÆ°á»›c đức. Nếu phô bà y nhân chÃnh thì lá»™c có thể kéo dà i.
Thạch Hổ khóc lóc nghẹn ngà o, biết Ngà i sẽ tịch, liá»n đục đá là m má»™ phần. Ãến ngà y tám, Ngà i ngồi yên thị tịch thá» má»™t trăm bảy mÆ°Æ¡i tuổi.
SÆ° và o đạo má»™t trăm lẻ chÃn năm mà rượu chẳng thấm môi, ăn không quá ngá», việc phạm giá»›i chẳng là m, láºp tám trăm chÃn mÆ°Æ¡i ba chùa, Ä‘á»™ hÆ¡n bảy ngà n tăng. SÆ° ở chá»— nà o, má»i ngÆ°á»i không dám hÆ°á»›ng vỠđó khạc nhổ, phóng uế, há» thÆ°á»ng dặn nhau:
- Chá»› khởi ác, Ãại Hòa thượng biết đó!
Ãại giáo và o phÆ°Æ¡ng Ãông, đến thá»i SÆ° rất thịnh hà nh. Vá» sau, có vị tăng từ Ủng Châu đến, thấy SÆ° Ä‘i và o cá»a Tây. Bèn kể lại cho Thạch Hổ, Thạch Hổ cho mở má»™ ra xem, chỉ thấy còn khối đá.
11. TRÚC PHẬT ÃIỀU
SÆ° là đệ tá» của ngà i Pháºt Ãồ Trừng, sau trụ chùa ThÆ°á»ng SÆ¡n nhiá»u năm. SÆ° có thần thông, thÆ°á»ng phân thân Ä‘i nÆ¡i khác, hoặc và o núi suốt năm, Ä‘em theo mấy đấu cÆ¡m khô, lúc trở vá» vẫn còn dÆ° cÆ¡m.
Có vị tăng theo SÆ° dạo núi, gặp tuyết xuống nhiá»u. SÆ° và o hang cá»p ngủ, cá»p cÅ©ng đến nằm chung. Sau tá»± báo ngà y thị tịch, má»i ngÆ°á»i xa gần kéo nhau đến. SÆ° nói:
- Thân ngÆ°á»i vô thÆ°á»ng, nếu có tâm rá»™ng rãi trong sạch, thì hình hà i mạng số tuy khác, nhÆ°ng vẫn đồng khế hợp nhau.
Nói xong, ngồi ngay ngắn mà tịch.
Ãệ tá» Ä‘i núi, lại thấy SÆ° ngồi trên núi. Má»i ngÆ°á»i đảnh lá»… há»i:
- Hòa thượng vẫn còn sống sao?
Sư đáp:
- Ta vốn thÆ°á»ng còn.
Nói xong, Sư biến mất.
Chúng mở quan tà i, chỉ thấy y và giầy.
12. PHÃP SƯ CHI ÃỘN
SÆ° tá»± là Ãạo Lâm, xuất gia khi đã đứng tuổi. Niên hiệu HÆ°ng Ninh năm thứ hai (364), SÆ° đến kinh đô giảng đạo, thá»±c hà nh kinh Bát Nhã. SÆ° kết bạn phÆ°Æ¡ng ngoại vá»›i Tạ An VÆ°Æ¡ng, NghÄ©a Chi, An Hạo, VÆ°Æ¡ng Thân Chi ...
Niên hiệu Thái Hòa năm thứ hai (367), SÆ° ở ẩn tại Diệm SÆ¡n. Có ngÆ°á»i Ä‘em ngá»±a đến cho, SÆ° nháºn nuôi, nói:
- Ta thÃch ngá»±a thần.
Có ngÆ°á»i cho bạc, SÆ° thả Ä‘i, bảo:
Chim trá»i chẳng lẻ giữ để vui tai mắt mình.
13. THÃCH ÃẠO AN
SÆ° quê ở ThÆ°á»ng SÆ¡n, há» Vệ, theo Nho giáo. Năm mÆ°á»i má»™t tuổi xuất gia vá»›i Pháºt Ãồ Trừng, SÆ° Ä‘á»c sách má»™t ngà y cả vạn lá»i, biện tà i vô địch. SÆ° thông minh nhÆ° thế nhÆ°ng dung mạo quá xấu. NgÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là “Tất đạo nhân, kinh tứ lân†(Ãạo nhân Ä‘en thui, là m kinh hãi bốn bên).
Khi Pháºt Ãồ Trừng thị tịch, SÆ° thống lãnh đồ chúng ở núi Lục Hồn. Niên hiệu Ninh Khang nguyên niên (373), SÆ° đến Nhượng DÆ°Æ¡ng láºp chùa Ãà n Khê, có cao sÄ© Táºp Tạc Xỉ đến tá»± xÆ°ng: “Tứ Hải Táºp Tạc Xỉâ€, SÆ° ứng tiếng đáp: “Di thiên ThÃch Ãạo Anâ€.
Niên hiệu Thái Nguyên năm thứ tư (379), vua Tần Phù Kiên công phạt Nhượng Dương, rước được Ngà i rất mừng, bảo tả hữu rằng:
- Ta dùng mÆ°á»i vạn binh lấy Nhượng DÆ°Æ¡ng, vừa được má»™t ngÆ°á»i rưỡi.
Tả hữu há»i:
- LÃ ai?
Ãáp:
- An Công là má»™t, Tạp Tạc Xỉ là ná»a ngÆ°á»i.
SÆ° ở TrÆ°á»ng An hoằng dÆ°Æ¡ng chánh pháp. Niên hiệu Thái Nguyên thứ mÆ°á»i bốn (389), và o ngà y 27 thánh giêng, SÆ° thấy có má»™t dị tăng ra và o ở lá»— hổng cá»a sổ. SÆ° há»i quê quán, dị tăng lấy tay chỉ hÆ°á»›ng Tây Bắc, tức thì mây vẹt ra, thấy lầu các nhÆ° huyá»…n hiện lên, Tăng bảo:
- Ãó là cõi trá»i Ãâu Suất.
Ngà y tám tháng hai, Sư ngồi kiết già thị tịch.
SÆ° má»—i lần sá»› kinh nghÄ©a Ä‘á»u cầu Thánh nhân chứng minh. Má»™t lần cảm được tôn giả TrÆ°á»ng Mi giáng. SÆ° Ä‘Æ°a bản sá»› giải của mình cho Tôn giả xem. Tôn giả rất thán phục, khen là hợp hết tâm Pháºt, rồi hứa sẽ ngầm giúp SÆ° truyá»n bá rá»™ng rãi. SÆ° biết Tôn giả nà y chÃnh là ngà i Tân Ãầu Lô, bèn thiết trai cúng dÆ°á»ng. SÆ° có mÆ°á»i đệ tá» thông đạt sá»± nghiệp sá»› giải nà y.
Má»™t đệ tá» SÆ° là Pháp Ngá»™ truyá»n pháp ở TrÆ°á»ng Sa, đồ chúng mấy trăm ngÆ°á»i. Má»™t hôm có ngÆ°á»i lén uống rượu, Pháp Ngá»™ là m ngÆ¡ không cá» tá»™i. SÆ° biết được, bèn gởi roi đến. Pháp Ngá»™ ôm roi khóc nói:
- Trông coi chúng không công minh, khiến Thầy ở xa phải lo.
Rồi phủ phục nháºn phạt.
Trên cánh tay SÆ° có má»™t lõi thịt, nổi lên nhÆ° cái ấn, có thể nhấn lên nhấn xuống mà không ra khá»i bắp tay. NgÆ°á»i Ä‘á»i gá»i SÆ° là Bồ tát Ấn Thủ.
SÆ° có đệ tá» là ngà i Huệ Viá»…n, Tổ SÆ° tông Tịnh Ãá»™, láºp Liên Xã để niệm Pháºt cầu vãng sanh.
14. THÃCH HUỆ NGUNG
SÆ° và o núi thiá»n định, quỉ núi hiện đủ hình tÆ°á»›ng Ä‘á»u bị SÆ° Ä‘iểm hóa mà ẩn Ä‘i. Má»™t hôm, trá»i tuyết lá»›n, có má»™t cô gái hình dung yểu Ä‘iệu, y phục đẹp đẽ, đến nói vá»›i SÆ°:
- Thượng nhân có đức lá»›n nên trá»i sai tôi đến hầu hạ Ngà i.
Rồi dùng đủ lá»i cám dá»—. SÆ° an nhiên chẳng Ä‘á»™ng, bảo cô gái rằng:
- Lòng ta như tro nguội, đừng đem túi da đó thỠthách là m chi!
Cô gái bèn cưỡi mây mà đi, quay lại khen rằng:
Nước biển cạn được,
Tu di nghiêng được,
Báºc thượng nhân kia,
Kiên trinh vượt bực.
15. CƯU MA LA THẬP
SÆ° ngÆ°á»i Trung Thiên Trúc, cha tên CÆ°u Ma La Viêm, là m TÆ°á»›ng quốc mà bá» vinh hoa Ä‘i chu du. Vua nÆ°á»›c Quy TÆ° Ä‘em em gái gả cho ông, sanh ra CÆ° Ma La Tháºp. SÆ° còn bé mà tinh thần linh mẫn, bảy tuổi Ä‘i theo mẹ đến chùa . Thấy bát sắt, thá» nhấc để lên cổ, rồi sá»±c nhá»›: “Bát nà y rất nặng, sao ta nhấc nổi?â€. SÆ° nhấc lại, bát không nhúc nhÃch, liá»n ngá»™ được vạn pháp duy tâm. Sá»± há»c rá»™ng nhá»› giá»i của SÆ° không ai bì kịp.
Năm Sư hai mươi tuổi, mẹ Sư từ giã vua, đến Thiên Trúc, bảo Sư rằng:
- Giáo lý PhÆ°Æ¡ng đẳng thâm sâu, chẳng thể suy lÆ°á»ng. Chỉ có con má»›i truyá»n được đến phÆ°Æ¡ng Ãông. NhÆ°ng việc nà y đối vá»›i con có chá»— bất lợi, chả biết phải là m sao đây!
Sư đáp:
- Chỉ cần cho đại pháp được lÆ°u truyá»n, con tuy chịu khổ sở cÅ©ng không có gì hối háºn.
Mẹ Sư đến Thiên Trúc, tu đắc quả A na hà m.
Phù Kiên chiếm nÆ°á»›c Tần, công phạt Nhượng DÆ°Æ¡ng, rÆ°á»›c được Ãạo An. Ãạo An khuyên Phù Kiên đến Tây Vá»±c rÆ°á»›c SÆ°. Gặp ngay lúc Thái sá» tâu:
- Ãức tinh hiện ở rừng, thuá»™c địa pháºn Tây Vá»±c, sẽ có báºc đại trà đến Trung Quốc.
Phù Kiên nói:
- Trẫm nghe nÆ°á»›c Quy TÆ° có ngà i La Tháºp, chẳng phải là đây sao?
Bèn sai tướng Lữ Quang, bảo:
- Trẫm chẳng phải tham đất mà dụng binh. NhÆ°ng nghe ngà i La Tháºp hiểu sâu vá» pháp tÆ°á»›ng, là m tông phú cho kẻ háºu há»c. NgÆ°Æ¡i nếu khắc phục được Quy TÆ°, nên đón Ngà i vá».
Lữ Quang Ä‘em quân phá Quy TÆ°, Ä‘Æ°a La Tháºp vá». Giữa Ä‘Æ°á»ng, nghe tin Phù Kiên bị Diêu TrÆ°á»ng hại, bèn dừng lại không vá» nữa. Vì thế SÆ° không đến được kinh đô nhà Tần. Sau Diêu TrÆ°á»ng cÅ©ng nghe danh SÆ°, muốn thỉnh nhÆ°ng Lữ Quang không chịu. Diệu TrÆ°á»ng chết, con là Diệu HÆ°ng lại thỉnh nữa, cÅ©ng không được, liá»n Ä‘em quân đánh Lữ Quang. Lữ Quang thua phải hà ng. Tần má»›i rÆ°á»›c được SÆ°.
Tháng mÆ°á»i hai, SÆ° đến TrÆ°á»ng An. Tần chủ sai Ä‘Æ°a SÆ° và o vÆ°á»n Tiêu Dao ở Tây ná»™i dịch kinh. SÆ° xem lại kinh sách cÅ© thấy nhiá»u chá»— sai lầm, không phù hợp vá»›i bản tiếng Phạn, bèn táºp hợp sa môn Tăng Triệu, Tăng Duệ ... để dịch lại.
SÆ° ở đất Tần, thÆ°á»ng giảng kinh ở chùa Thảo ÃÆ°á»ng. Tần chủ Diêu HÆ°ng, triá»u thần và sa môn khoảng mấy ngà n ngÆ°á»i, nghiêm túc lắng nghe. Má»™t hôm Diêu HÆ°ng bảo vá»›i SÆ°:
- Ãại sÆ° thông minh, biện tà i vô song. Sao lại để hạt giống Pháp không nối tiếp được!
Rồi Ä‘em mÆ°á»i cung nữ ép nháºn. SÆ° từ đó không ở trong tăng phòng, cất nhà riêng ở. ChÆ° tăng có ngÆ°á»i muốn bắt chÆ°á»›c. SÆ° bèn lấy má»™t bát Ä‘á»±ng đầy kim, bảo má»i ngÆ°á»i:
- Nếu ai bắt chước ta ăn được bát nà y thì cho phép cất nhà riêng để ở.
Sư nói xong, lấy bảy cây kim đưa và o miệng nhai nuốt. Chư tăng nể phục bèn thôi.
Pháºt Ãà Da Xá (Giác Minh) đến Cô Tà ng, nghe La Tháºp nháºn cung nữ nhà Tần, liá»n than:
- La Tháºp nhÆ° bông vải, có thể khiến gặp gai góc sao?
Sư nghe tin Da Xá vì mình mà lặn lội từ xa đến, nên khuyên Tần chủ tiếp đón. Sứ giả đến nơi, Da Xá nói:
- Chiếu chỉ của vua từ xa đến, lẽ ra nên Ä‘em ngá»±a tiếp đón long trá»ng nhÆ° lá»… La Tháºp, má»›i là đà n việt chiêu đãi kẻ sÄ©. Bần đạo nên đến phÃa bắc Bắc SÆ¡n thôi!
Sứ trở vá». Diêu HÆ°ng lại Ä‘i giục Ä‘i thỉnh nữa, Da Xá liá»n đến. Tần chủ nghinh tiếp, láºp tịnh xá riêng, cúng dÆ°á»ng nhÆ° báºc vÆ°Æ¡ng giả. Da Xá không nháºn gì cả. Ãến giỠăn, chỉ ăn ngà y má»™t bá»a thôi.
CÆ°u Ma La Tháºp Æ°a thÃch Ãại thừa, muốn được diá»…n giảng, SÆ° thÆ°á»ng than:
- Ta nếu cầm viết, là m luáºn Ãại thừa thì Ca Chiên Tá» cÅ©ng không bì kịp. Nay ngÆ°á»i hiểu sâu quá Ãt á»i, biết luáºn gì bây giá»?!
SÆ° vì Diêu HÆ°ng mà tạo hai quyển Thà nh Tháºt Luáºn.
Ãá»i Háºu Tần, niên hiệu Hoằng Thủy thứ mÆ°á»i lăm (41), tháng tÆ° Ngà i có bệnh, bèn Ä‘á»c ba biến thần chú, sai đệ tá» ngoại quốc (Thiên Trúc) tụng để tá»± cứu chữa nhÆ°ng chÆ°a đúng sức. SÆ° biết bệnh mình nguy kịch, bèn nhóm chúng bảo:
- Chúng ta nhân nÆ¡i Pháºt pháp mà được gặp nhau, nhÆ°ng vẫn chÆ°a được trá»n tấm lòng. Tôi sợ ngÆ°á»i sau có thể trách mình còn má» tối, dở tệ lầm lẫn dẫy đầy mà truyá»n bá những bản kinh dã dịch. Mong rằng sá»± truyá»n bá sau nà y được trôi chảy. Nay tôi thà nh tâm xin phát nguyện trÆ°á»›c chúng: “Nếu chá»— truyá»n chẳng lầm, nghÄ©a khế hợp vá»›i tâm Pháºt, thì cho tôi sau khi thiêu thân, lưỡi vẫn còn nguyên vẹnâ€.
Nói xong, Sư thị tịch. Khi trà tì, củi tà n, thân cháy hết mà lưỡi Ngà i vẫn tươi hồng như mà u sen. Sư thỠbảy mươi hai tuổi.
Ban đầu, SÆ° thÆ°á»ng cùng mẹ đến yết kiến tôn giả Bắc SÆ¡n ở nÆ°á»›c Ãại Nguyệt Thị. Bắc SÆ¡n bảo mẹ SÆ°:
- Hãy khéo gìn giữ Sa di nà y. Năm ba mÆ°Æ¡i lăm tuổi, tỳ ni sẽ không thiếu sót, Ä‘á»™ ngÆ°á»i nhÆ° ngà i Ưu Ba Cúc Ãa.
Ngà i Bôi Ãá»™ ở Bà nh Thà nh, nghe tin ngà i La Tháºp tịch, than rằng:
- Ta cùng ngÆ°á»i nầy tạm biệt đã hÆ¡n ba trăm năm, má» mịt chẳng biết đâu gặp lại, nay thì lại cháºm đến Ä‘á»i sau váºy.
Ãệ tá» SÆ° hÆ¡n ngà n ngÆ°á»i. Bốn vị: Ãạo Sinh, Tăng Triệu, Ãạo Dung, Tăng Duệ là Tứ thánh dÆ°á»›i cá»a Ngà i.
Kinh luáºn SÆ° dịch hÆ¡n 390 quyển.
16. HỔ KHÊ TAM TIẾU
Huệ Viá»…n trụ ở chùa Ãông Lâm, dÆ°á»›i chùa có dòng Hổ Khê. Má»—i khi tiá»…n khách, đến đây thì dừng lại. Niên hiệu NghÄ©a Hy thứ ba (407), đạo sÄ© Lục Tu TÄ©nh cùng thi sÄ© Ãà o Tiá»m và o núi gặp SÆ°. SÆ° Ä‘Æ°a tiá»…n, cầm tay trò chuyện, bất giác qua Hổ Khê. Cá»p bèn rống lên. Ba ngÆ°á»i quay lại nhìn nhau cÆ°á»i to. Ãá»i lÆ°u truyá»n là m Tam Tiếu Ãồ.
17. TÔN GỈA BÔI ÃỘ
Ban đầu SÆ° thị hiện ở Ký Châu, diện mạo rất khô cằn, lạnh lùng, thÆ°á»ng cưỡi cây trên sông Bôi Ãá»™, thần hóa khôn lÆ°á»ng. SÆ° không tu tế hạnh, có lúc Ä‘áºp băng mà tắm, lúc lại mang guốc lên núi, hoặc Ä‘i chân không và o chợ, vác má»™t cái bị mà thôi, chẳng có gì khác.
Má»™t hôm SÆ° đến Quảng Lăng, gặp nhà há» Lý trong là ng Ä‘ang cúng trai tăng, SÆ° đặt bị giữa sân rồi và o thẳng trai Ä‘Æ°á»ng mà ngồi, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u nhìn mà SÆ° vẫn tá»± nhiên.
Khi ấy, có mấy ngÆ°á»i thấy chiếc bị để chắn giữa Ä‘Æ°á»ng, bèn dá»i qua má»™t bên, nà o ngá» dùng hết sức mà không nhúc nhÃch. Ä‚n xong, SÆ° vác bị lên, cÆ°á»i nói:
- Tứ thiên vương!
Có đứa bé há» Lý lén nhìn thấy trong bị có bốn đứa bé cao mấy tấc, mi mắt nhÆ° tranh vẽ. Há» Lý thấy lạ, bèn thỉnh SÆ° lại cúng dÆ°á»ng rất lâu. Má»™t hôm, SÆ° đòi áo cà sa, há» Lý chÆ°a lo kịp, SÆ° nói:
- Tôi ra ngoà i kia một chút!
Ãợi đến chiá»u cÅ©ng chÆ°a thấy SÆ° trở lại, lại nghe trong không có mùi hÆ°Æ¡ng lạ, má»i ngÆ°á»i theo tìm thì gặp Ngà i ở dÆ°á»›i chân Bắc SÆ¡n, trải cà sa rách trên đất, an nhiên thị tịch, trên đầu và dÆ°á»›i chân có hoa sen má»c, cả ngÆ°á»i tá»a hÆ°Æ¡ng thÆ¡m, qua đêm bá»—ng héo. NgÆ°á»i ta chôn Ngà i đã mấy hôm, sau lại có ngÆ°á»i từ phÆ°Æ¡ng Bắc đến nói rằng thấy Ngà i vác bị Ä‘i vá» hÆ°á»›ng Bà nh Thà nh. Há» Lý mở quan tà i, chỉ thấy có đôi già y.
Ngà i đến Bà nh Thà nh, có ông Hoà ng Hân tin sâu Pháºt Pháp, thấy Ngà i bèn chà o há»i rồi thỉnh vá» nhà . Nhà ông lại quá nghèo chỉ ăn gạo tẻ mà thôi, nhÆ°ng Ngà i ăn và o lại ngá»t nhÆ° mạch nha. Sau Ngà i Ä‘i vá» phÆ°Æ¡ng Ãông đến Ngô Quáºn, thấy ngÆ°á»i chà i Ä‘ang lÆ°á»›i cá, Ngà i theo xin, ngÆ°á»i chà i nổi giáºn không cho. Ngà i lượm hai cục đá nhá» ném xuống nÆ°á»›c, phút chốc có hai con trâu húc và o lÆ°á»›i là m rách nát rồi trâu biến mất.
Chu Linh Kỳ, dân ở Ngô Quáºn, từ Cao Ly trở vá», bị gió thổi đến má»™t hòn đảo, thấy má»™t ngôi bảo tá»±. Tăng trong chùa Ä‘ang dá»n cÆ¡m, ông liá»n đến vái chà o, xin giúp trở vá» là ng. Vị tăng ấy há»i:
- Ông biết đạo nhân Bôi Ãá»™ chăng?
- Biết!
Vị tăng chỉ má»™t cái đãy treo trên vách, có tÃch trượng và bình bát, nói:
- Ãây là của Bôi Ãá»™. Nay tôi gởi ông Ä‘Æ°a bình bát nà y cho ông ta.
Và viết thÆ¡. Xong Ä‘Æ°a gáºy trúc xanh bảo đặt trÆ°á»›c thuyá»n. Linh Kỳ theo lá»i, ba ngà y liá»n đến Thạch Ãầu. Bôi Ãá»™ bá»—ng Ä‘i đến, nháºn thÆ¡ xem rồi cÆ°á»i to, lấy tay tung bình bát lên không, rồi đón lấy nói:
- Ta chẳng thấy bình bát nà y cách đây đã bốn ngà n năm.
Ãá»i Tống, niên hiệu Nguyên Gia thứ ba, tháng 9 SÆ° thị tịch. Sau khi diệt Ä‘á»™, ngÆ°á»i ta vẫn gặp Ngà i luôn. Ngà i có là m bà i ca “Má»™t Bình Bát†nhÆ° sau:
Sợ kinh khiếp!
Ãá»u là liên miên tạo xoa sát (mạt thát).
Như đói ăn muối cà ng thêm khát,
Uổng cả má»™t Ä‘á»i đầu cạo miết
Cứu cánh chẳng thể biết gốc ngá»n
Ném tỠthi đi, chỗ nà o thoát?
Khuyên anh nổ lực cầu giải thoát
Việc nhà n rốt cuộc phải nắm bắt
Lá»a rá»›t trên thân cần phải phủi
Chớ đợi gần chết kêu Bồ tát.
Trượng phu nói năng hải khoáng đạt
Chá»› há»c phà m phu Æ°a vuốt ve
Theo thá»i, kết quả há»c bá» hết
CÅ©ng há»c nhu hòa, ăn gạo dở
Cũng cạo đầu, cũng đắp y
Há»c phà m phu tạo sanh hoạt
Nói thẳng với anh, anh chưa đạt
Lại là m trÆ°á»ng ca, ca má»™t bát.
Má»™t bát ca, má»™t trong nhiá»u,
nhiá»u trong má»™t.
Chá»› cÆ°á»i ngÆ°á»i quê ca má»™t bát
Từng đem một bát độ ta bà .
Trá»i xanh lồng lá»™ng trăng vừa lên
Lúc nầy ảnh – không gồm vạn tượng
Bao chốn phù sinh tự thị phi
Một nguồn thanh tịnh không lai vãng.
Lại chá»› Ä‘em tâm tạo bá»t nÆ°á»›c
Trăm lông máu chảy ai dạy thế.
Chẳng bằng ngồi lặng đất Chân như
Trên đảnh mặc cho chim là m ổ.
Mấy Ä‘á»i con Kim Luân Thánh VÆ°Æ¡ng
Chỉ là Chân như Linh giác nà y
Dưới cội Bồ đỠđộ chúng sanh
Ãá»™ hết chúng sanh không sanh tá».
Chẳng sanh chẳng tá», chân Trượng phu
Không hình không tướng, đại Tỳ Lô
Trần lao diệt hết, Chân như đấy.
Một viên tròn sáng, châu vô giá.
Mắt không thấy, tai chẳng nghe.
Chẳng thấy, chẳng nghe, tháºt thấy nghe.
Từ xưa một câu, không ngôn thuyết
Hôm nay ngà n lá»i gượng phân tÃch.
Hãy lắng nghe!
NgÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có tánh Chân nhÆ°
Giống như hoà ng kim ở trong quặng
Luyện đi luyện lại, thể và ng sạch.
Chân là vá»ng, vá»ng là chân.
Nếu trừ chân vá»ng lại không ngÆ°á»i
Chân tâm chá»› dối sanh phiá»n não
CÆ¡m áo tùy thá»i nuôi sắc thân.
Tốt cũng mặc, xấu cũng mặc
Tất cả vô tâm chá»› dÃnh mắc
Cũng không tốt, cũng không xấu
Hai mé thản nhiên, đạo bình đẳng.
Thô cũng ăn, tế cũng ăn
Chá»› há»c phà m phu nhìn trên tÆ°á»›ng
Cũng không thô, cũng không tế
HÆ°Æ¡ng tÃch cõi trên không cá»™i rá»….
Ngồi cũng đi, đi cũng ngồi
DÆ°á»›i cây sanh tá», quả Bồ Ä‘á»
Cũng không ngồi, cũng không đi
Không sanh đâu cần kiếm vô sanh!
Sanh cũng được, tỠcũng được
Xú xứ đương lai thấy Di Lặc
CÅ©ng không sanh, cÅ©ng không tá»
Ba Ä‘á»i NhÆ° Lai Ä‘á»u nhÆ° thế.
Lìa thì dÃnh, dÃnh thì lìa
Trong cá»a huyá»…n hóa không nghÄ©a tháºt
Không thể lìa, không thể dÃnh,
Chỗ nà o lại cầu không bệnh thuốc?
Nói thá»i im, im thá»i nói
Nói nÃn ngang dá»c không chá»— nÆ¡i.
CÅ©ng không nói, cÅ©ng không nÃn
Chá»› gá»i Ãông Tây là Nam Bắc.
Sân tức hỉ, hỉ tức sân,
Ta tự hà ng ma, chuyển Pháp Luân
Cũng không sân, cũng không hỉ
Nước chẳng lìa sóng, sóng tức nước.
Tiếc thá»i bá», bá» thá»i tiếc
Chẳng lìa trong ngoà i và ở giữa
CÅ©ng chẳng tiếc, cÅ©ng chẳng bá»
Tịch tịch liêu liêu không chỗ nắm.
Khổ thì vui, vui thì khổ.
Chỉ tu hà nh nà y dứt cá»a nẻo
Cũng không khổ, cũng không vui
Xưa nay tự tại không dây nhợ.
Dơ tức sạch, sạch tức dơ
Hai bên rốt cuộc không sau trước
Cũng chẳng dơ, cũng chẳng sạch
Ãại thiên đồng má»™t tánh chân nhÆ°.
Thuốc là bệnh, bệnh là thuốc
Cuối cùng hai việc cần nêu hết
Cũng không thuốc, cũng không bệnh
ChÃnh là chân nhÆ° tánh giác linh.
Ma là m Pháºt, Pháºt là m ma
Trong gương tìm bóng, sóng trên nước
CÅ©ng không ma, cÅ©ng không Pháºt
Ba Ä‘á»i xÆ°a nay không má»™t váºt.
Phà m tức thánh, thánh tức phà m
Keo trong mà u xanh, trong nước lam
Cũng không phà m, cũng không thánh
Vạn hạnh tổng trì, không một hạnh.
Giả trong chân, chân trong giả.
Tá»± là phà m phu khởi vá»ng trần
Cũng không chân, cũng không giả
Nếu không lúc gá»i đâu vâng dạ!
Xưa nay không hỠcũng không tên
Chỉ váºy đằng đằng chân tin bÆ°á»›c
Có lúc quán chợ cùng hà ng thịt.
Má»™t đóa sen hồng trên lá»a sanh
CÅ©ng từng gáºy trúc dạo kinh lạc
Thân dÆ°á»ng mây nổi không vÆ°á»›ng mắc
Huyá»…n hóa từ lâu tợ ở nhá»
Nhà ngÆ°á»i chá»— chạm lại thanh hÆ°
Nếu tìm giới!
Ba Ä‘á»™c lở loét bao giá» khá»i?
Nếu kiếm thiá»n!
Ta tự tung hoà nh tìm đá ngủ
Tháºt đáng thÆ°Æ¡ng, chẳng phải Ä‘iên
Thế gian, xuất thế, thiên trung thiên
NgÆ°á»i Ä‘á»i chẳng hiểu được ý nà y
Ãánh nhằm bên Nam, Ä‘á»™ng bên Bắc.
Nếu kiếm pháp!
Trong núi Kê Túc há»i Ca Diếp
Ãại sÄ© giữ y ở trong nà y
XÆ°a nay chẳng cần cầu giữ vá».
Nếu tìm kinh!
Pháp tánh Chân Nguyên không thể nghe.
Nếu kiếm luáºt!
Cùng tỠchẳng nên dạy chạy ra.
Nếu tìm tu!
Tám vạn phù đồ cầu chỗ nà o?
Chỉ biết lá và ng dừng tiếng khóc.
Bất giác mây Ä‘en che mặt trá»i
Chá»› lạ lá»i cuồng không thứ lá»›p
Sà ng lưới dần và o tế trong thô
Chỉ cái tế trong thô cũng không
Tức là viên minh chân tháºt đế.
Chân tháºt đế vốn không châ
Chỉ là danh văn, tức là trần
Nếu hÆ°á»›ng trong trần hiểu chân tháºt
Liá»n là đưá»ng Ä‘Æ°á»ng ngÆ°á»i xuất thế.
NgÆ°á»i xuất thế, chá»› tạo tác
Ãá»™c hà nh, Ä‘á»™c bá»™, không thênh thang
Không sanh, không tá», không Niết Bà n
Xưa nay sanh tỠkhông quan hệ.
Không thị phi, không động tĩnh
Chớ dối đem thân và o giếng không
Không thiện ác, không đến đi
Cũng không gương sáng treo đà i cao
Kiến giải sơn tăng chỉ như thế
Chẳng tin tùy hỠtạo kiếp tro.
18. THÃCH ÃẠO SINH
SÆ° há» Ngụy, ngÆ°á»i rất dÄ©nh ngá»™, không Æ°a sá»± ồn náo trần tục, cạo tóc xuất gia thá» giá»›i. Ban đầu SÆ° và o Lô SÆ¡n, ở U Thê bảy năm. Sau dạo đến Quan Trung, theo ngà i La Tháºp thá» nghiệp. Tăng chúng khâm phục nhÆ° thần.
Lúc trÆ°á»›c, SÆ° thấy phần đầu kinh Niết Bà n nói “Trừ hạng Nhất xiển Ä‘á» ra, tất cả Ä‘á»u có Pháºt tánhâ€. SÆ° bèn nói: “Xiển Ä‘á» sao lại riêng không có Pháºt tánh được? Kinh nà y đến đây chÆ°a đủ. Rồi xÆ°á»›ng thuyết “Xiển Ä‘á» Ä‘á»u sẽ thà nh Pháºt".
Các vị sÆ° khác Ä‘á»i ấy Ä‘á»u trách mắng SÆ°, cho là tà thuyết, theo luáºt đáng bị tẩn xuất. SÆ° bèn thá»:
- Nếu tôi nói không hợp vá»›i nghÄ©a kinh, thì xin cho hiện thân chịu ác báo. Nếu tháºt khế hợp tâm Pháºt, nguyện lúc xả thá» mạng, ngồi tòa sÆ° tá».
Và SÆ° rÅ© áo và o Hổ KhÆ°u sống lặng lẽ. Khi tâm có chá»— há»™i, SÆ° đến chùa Thanh Viên, ngồi dÆ°á»›i rặng tùng, xếp đá là m đồ chúng, giảng kinh Niết Bà n. Má»™t hôm giảng đến chá»— Xiển Ä‘á», bèn nói có Pháºt tánh. Lại nói:
- Lá»i của ta có hợp vá»›i tâm Pháºt chăng?
Hà ng đá Ä‘á»u gáºt đầu. Mùa hạ năm đó, sấm rá»n Pháºt Ä‘iện Thanh Viên, ngÆ°á»i ta chợt thấy má»™t con rồng bay lên múa lượn, ánh sáng trá»i phát ra, bóng hiện ở vách Tây. Chùa liá»n được đổi tên là Long Quang. NgÆ°á»i Ä‘á»i đó than:
- Rồng đã bay, Sư chắc cũng đi!
Mấy ngà y sau, quả nhiên SÆ° trở vá» Lô SÆ¡n, để lại má»™t di ảnh rÆ¡i trong hang núi. Tăng chúng Ä‘á»u đến chiêm lá»….
Sau SÆ° nghe Ãà m Vô Sấm dịch lại phẩm sau của kinh Niết Bà n, quả nhiên có nói: “NgÆ°á»i Nhất xiển để tuy Ä‘oạn thiện căn, vẫn có Pháºt tánhâ€. SÆ° rất mừng rỡ.
Niên hiệu Nguyên Gia năm thứ chÃn (432). SÆ° đến Kim Lăng, chÆ°a bao lâu trở lại Lô SÆ¡n. Trụ tịnh xá Lô SÆ¡n, giảng kinh Niết Bà n.
Tháng mÆ°á»i má»™t, niên hiệu Nguyên Gia thứ mÆ°á»i má»™t (434)*, SÆ° thăng tòa luáºn nghÄ©a mấy phen, má»i ngÆ°á»i nghe Ä‘á»u vui vẻ. Chợt thấy phất trần rÆ¡i xuống đất, SÆ° ngồi ngay ngắn, nghiêm trang tá»±a ghế mà tịch, thá» 80 tuổi. Sá»› luáºn để lại là những tác phẩm rất quý báu.
* Có thuyết nói Sư tịch năm Nguyên Gia thứ 9 (432).
SAU NHỊ TỔ
19. HUỆ TƯ
Tham Ãại SÆ° Huệ Văn
Huệ TÆ°, há» Lý ngÆ°á»i VÅ© Tân, đỉnh đầu có cục thịt nổi lên, Ä‘i nhÆ° trâu, nhìn nhÆ° voi. Lúc trẻ rất hiá»n từ, nổi tiếng ở xóm là ng, thÆ°á»ng má»™ng thấy Phạm Tăng khuyên xuất gia, bèn từ cha mẹ cạo tóc, đắp y và thá» Ãại giá»›i. Ngà y chỉ ăn má»™t bữa, tụng Pháp Hoa ngà n biến. Niên hiệu Thừa Thánh năm thứ ba (554) Ä‘á»i LÆ°Æ¡ng, nghe ngà i Huệ Văn ở Bắc Tá» có đồ chúng đến mấy trăm, SÆ° liá»n đến đó xin thá» pháp. Ngà y đêm nhiếp tâm, hông không dÃnh chiếu; ngồi hạ hai mÆ°Æ¡i mốt ngà y SÆ° được túc mạng thông. Bá»—ng có chÆ°á»›ng nổi lên, tay chân yếu á»›t, không thể Ä‘i được. Ngà i tá»± gnhÄ©: “Bệnh từ nghiệp sanh, nghiệp từ tâm khởi, nếu nguồn tâm không khởi, thì ngoại cảnh có hình trạng gì? Bệnh nghiệp cùng vá»›i thân Ä‘á»u nhÆ° bóng nà yâ€.
Ngà i quán như thế xong, thân thể nhẹ nhà ng như cũ. Hết hạ, vẫn không được gì, thầm ôm lòng hổ thẹn; dựa và o vách, lưng chưa tới vách, hoát nhiên khai ngộ Pháp Hoa tam muội.
Trụ Ãại Tô
Dạy chúng:
- Nguồn đạo không xa, biển tánh rất gần. Chỉ hÆ°á»›ng mình tìm, chá»› theo ngÆ°á»i khác tìm. Tìm thì chẳng được mà được cÅ©ng chẳng phải chân tháºt.
Ngà i nói kệ:
Ãốn ngá»™ nguồn tâm mở kho báu
Ẩn hiển linh thông hiện chân tướng
ÃÆ°á»ng bá»™ thÆ°á»ng Ä‘i, ngồi má»™t mình
Hóa thân trăm ức không kể xiết
Dù cho đầy dẫy khắp hư không
Lúc xem chẳng thấy một mảy bụi
Ãáng cÆ°á»i váºt chừ, không so sánh
Miệng nhả châu sáng chiếu rỡ rà ng
Tầm thÆ°á»ng thấy nói không nghÄ© nghị
Má»™t lá»i nêu tên, ngay lá»i nháºn.
(Ãốn ngá»™ tâm nguyên khai bảo tạng
Ẩn hiển linh thông hiện chân tướng
Ãá»™c hà nh Ä‘á»™c tá»a thÆ°á»ng nguy nguy
Bách ức hóa thân vô số lượng
Tùng linh biến tắc mãn hư không
Khán thá»i bất kiến vi trần tÆ°á»›ng
Khả tiếu váºt há» vô tá»· huống
Khấu thổ minh châu quang hoảng hoảng
Tầm thÆ°á»ng kiến thuyết bất tÆ° nghì
Nhất ngữ tiêu danh ngôn hạ đương).
Ngà i thÆ°á»ng đăng tòa giảng kinh Ãại Bát Nhã, bị các Luáºn sÆ° ganh ghét đánh thuốc Ä‘á»™c. Ngà i nhất tâm niệm Bát Nhã, thuốc Ä‘á»™c liá»n tiêu, sai môn nhân Trà Khải giảng thay. Trà Khải giảng đến “Má»™t tâm đủ vạn hạnh†chợt có chá»— nghi, thỉnh SÆ° giải quyết. Ngà i nói:
- NhÆ° Ä‘iá»u ông nghi là ý thứ lá»›p của Ãại Phẩm, chÆ°a phải là ý chỉ viên đốn của Pháp Hoa. XÆ°a ta ở trong hạ, má»™t niệm chống phát các pháp hiện tiá»n. Ta đã thân chứng, chẳng cần phải nghi.
Trà Khải há»i:
- Thầy chứng Tháºp địa chăng?
Ãáp:
- Ta má»™t Ä‘á»i mong được nháºp và o Ãồng luân (Viên Tháºp Trụ); vì lãnh đồ chúng sá»›m quá, là m tổn mình Ãch cho ngÆ°á»i. Nên chỉ ở Thiết luân thôi (Viên Tháºp TÃn).
Huệ TÆ° thÆ°á»ng cầm gáºy nhÆ° ý chỉ Trà Khải bảo:
- Có thể nói là pháp giao cho pháp thần, còn pháp vương thì vô sự.
Rồi Ãại Tô bị phòng vệ, đại chúng không an. Huệ TÆ° bèn bảo ngà i Trà Khải rằng:
- Ta từ lâu muốn đến Nam Nhạc mà háºu pháp chÆ°a có chá»— ký thác. Nay ông có thể truyá»n đăng, chá»› là m ngÆ°á»i cuối cùng Ä‘oạn dứt hạt giống Pháºt. Ông có duyên vá»›i nÆ°á»›c Trần, nên đến đó là m lợi Ãch.
Trà Khải vâng lá»i Ä‘i đến nÆ°á»›c Trần, trụ chùa Ngoã Quan; khai Ä‘á» kinh Pháp Hoa. Còn ngà i Huệ TÆ°, niên hiệu Quang Ãại năm thứ hai (568) tháng 6, Ä‘em hÆ¡n bốn mÆ°Æ¡i Tăng vá» Nam Nhạc. Lên ngá»n Chúc Dung, gặp Nhạc thần Ä‘ang đánh cá». Thần nói:
- Sao Sư đến đây?
Ngà i bảo:
- Xin Ä‘Ã n việt má»™t miếng đất bằng tá»a cụ.
- Ãược!
SÆ° phóng gáºy để định chá»— (nay là chùa PhÆ°á»›c Nghiêm). Nhạc Thần xin thá» giá»›i. SÆ° thuyết pháp cho, nhân đó nói:
- Ta ở nhá» núi nà y, chỉ hạn mÆ°á»i năm. Sau xong việc sẽ Ä‘i xa. Tiá»n thân của ta từng Ä‘i đến chốn nà y.
Ãi lần đến hà nh DÆ°Æ¡ng, gặp má»™t chá»— suối rừng đẹp lạ.
Ngà i nói:
- Ãây là chùa cổ. Ta ngà y xÆ°a từng ở đây.
Ngà i sai Ä‘Ã o đất, thấy ná»n đất vẫn còn.
Ngà i lại chỉ chân núi nói:
- XÆ°a ta ngồi thiá»n ở đây. Giặc đến chém đầu ta.
Rồi tìm được hà i cốt đã khô đầy đủ. Từ đây tạo hóa cà ng thạnh. Trần chúa gá»i là Ãại thiá»n.
Ngà i trụ ở Nam Nhạc, có má»™t lão túc nhắn ngÆ°á»i đến bảo:
- Sao chẳng xuống núi giáo hóa chúng sanh, cứ ngắm nhìn Vân Hán (cảnh đẹp) là m gì?
Ngà i đáp:
- Ba Ä‘á»i chÆ° Pháºt bị ta nuốt trá»n. Còn có chúng sanh nà o để giáo hóa nữa.
Niên hiệu Thái kiến năm thứ chÃn (577) ngà y 6 tháng 6. Ngà i bảo môn nhân rằng:
- Nếu có được mÆ°á»i ngÆ°á»i chẳng tiếc thân mạng, thÆ°á»ng tu Pháp Hoa, Bát Nhã, Niệm Pháºt Tam muá»™i, PhÆ°Æ¡ng đẳng, Sám hối, hẹn phải kiến chứng thì tùy chá»— cần ta sẽ cung cấp cho. Nếu không có ngÆ°á»i nhÆ° thế thì đã xa cách ta rồi váºy.
Lúc đó, chúng cho là việc khổ hạnh khó khăn nên không ai đáp lại. Ngà i bèn Ä‘uổi chúng ra rồi nháºp diệt. Có má»™t thầy nhá» tên Linh Biện kêu khóc. SÆ° mở mắt nói:
- Sao được kinh Ä‘á»™ng ta? Ãồ ngu, Ä‘i ra!
Rồi Ngà i niệm Pháºt chắp tay mà tịch, nhan sắc nhÆ° lúc sống, hÆ°Æ¡ng lạ đầy thất.
20. TRà KHẢI
(538-597)
Trà Khải tá»± Ãức An, há» Trần ở Hoa Dung, cha được phong là m Khai quốc hầu, mẹ há» Từ, lúc có thai má»™ng nuốt má»™t con chuá»™t trắng và mây hÆ°Æ¡ng năm mà u vòng quanh ở bụng. Ãêm đản sanh, ánh sáng khắp nhà . Mắt Ngà i có hai đồng tá», da không dÃnh bụi. Khi nằm thÆ°á»ng chắp tay, ngồi thì hÆ°á»›ng mặt vá» Tây. Năm bảy tuổi và o chùa nghe Tăng tụng phẩm Phổ Môn, liá»n niệm theo, chợt tá»± nhá»› hết văn bảy cuốn rà nh rõ nhÆ° đã há»c. MÆ°á»i lăm tuổi lá»… Pháºt, chợt thoảng nhÆ° giấc má»™ng, thấy có núi lá»›n gần mé biển, trên đỉnh có vị Tăng vẫy tay, lại dẫn và o má»™t ngôi chùa nói: “Ông sẽ ở đây. Ông sẽ chết ở nÆ¡i nà yâ€.
Sau Ngà i xuất gia, thá» giá»›i cụ túc, rồi đến núi Ãại tô yết kiến ngà i Huệ TÆ°. Huệ TÆ° vừa gặp liá»n bảo:
- Xưa, trên núi Linh Thứu, ta và ông cùng nghe kinh Pháp Hoa, nay ông lại đến!
Huệ TÆ° dạy là m đạo trà ng Phổ Hiá»n thuyết Tứ An Lạc Hạnh. Trà Khải nháºp quán hai mÆ°Æ¡i mốt ngà y, tụng kinh Pháp Hoa, đến phẩm Dược VÆ°Æ¡ng, nói: “Ãây là chân tinh tấn, gá»i là chân pháp cúng dÆ°á»ng NhÆ° Lai". Liá»n ngá»™ Pháp Hoa Tam muá»™i, thấy má»™t há»™i Linh SÆ¡n nghiá»…m nhiên chÆ°a tan, túc mạng thông liá»n phát, Ä‘em chá»— chứng bạch vá»›i ngà i Huệ TÆ°. Huệ TÆ° nói:
- Chẳng phải ông thì chẳng chứng được. Chẳng phải ta thì không biết được. Ãây là Pháp Hoa Tam muá»™i, là phÆ°Æ¡ng tiện ban đầu, là Triá»n Ãà la ni ban đầu váºy. Dù cho báºc thầy văn tá»± có đến ngà n vạn cÅ©ng không thể cùng ông biện luáºn.
Trong những vị thuyết pháp, Ngà i là đệ nhất.
Trà Khải trụ chùa Ngõa Quan ở Kim Lăng tám năm. Và o tháng 8 niên hiệu thái Kiến năm thứ bảy nhà Trần (575) dẫn đồ chúng trụ núi Thiên thai. Ngá»n Pháºt LÅ©ng có Ãại sÆ° Ãịnh Quang bảo đệ tá» rằng:
- Chẳng bao lâu sẽ có báºc thiện tri thức thù thắng, dẫn đồ chúng đến đây.
Không bao lâu, Trà Khải đến. Ãịnh Quang nói:
- Còn nhớ ngà y xưa, lúc đưa tay vẫy dắt không?
Ãến am, đêm đó trên không có tiếng chuông. Ngà i há»i:
- Là điá»m gì váºy?
Ãáp:
- Ãây là kiá»n chùy để nhóm Tăng chúng, là tÆ°á»›ng ở được. Ngá»n nà y là Kim địa, tôi đã ở. Ngá»n phÃa Bắc là Ngân địa, ông sẽ ở đó.
Ngà i Trà Khải thÆ°á»ng má»™t mình đến ngá»n Hoa lÄ©nh tá»a thiá»n. Bá»—ng nhiên đêm sau, gió lá»›n là m trốc cây, sấm chá»›p rá»n núi, qủy ma (ly mỵ) ngà n bầy, má»™t hình biến trăm dạng, biến hóa chá»›p nhoáng không thể tÃnh kể. Lại hiện hình cha mẹ, thầy, Tăng, chợt dá»±a ôm, bình thÆ°á»ng thÆ°Æ¡ng khóc lóc.
Ngà i vẫn an tâm không tịch, thầm niệm thá»±c tÆ°á»›ng, hai duyên mạnh yếu chẳng thể là m Ä‘á»™ng. Lúc sao mai vừa má»c, thần tăng khen:
- Chế phục kẻ địch, thắng được kẻ oán, đáng gá»i là dÅ©ng, có thể qua được sá»± khó khăn nà y không ai bằng ông.
An ủi xong, lại thuyết pháp cho Ngà i. Ngà i nói:
- Ãây gá»i là Thá»±c đế, nên há»c Bát Nhã, nên tuyên Ãại bi. Từ đây vá» sau tá»± thá»±c hà nh và dạy ngÆ°á»i khác. Ta Ä‘á»u chịu ảnh hưởng pháp nà y.
Trà Khải đến Kinh Châu, Ngá»c tuyá»n nháºp định trong cây to. Má»™t hôm có con rắn lá»›n, dà i hÆ¡n mÆ°á»i trượng, há miệng hÆ°á»›ng và o, âm ma la liệt, tên đá nhÆ° mÆ°a. Trải qua má»™t tuần ngà i Trà khải vẫn không có vẻ sợ, còn thÆ°Æ¡ng xót nó mà nói:
- NgÆ°Æ¡i tạo các nghiệp sanh tá», tham đắm chút phÆ°á»›c thừa, chẳng tá»± bi hối.
Nói xong các yêu ma biến mất. Tối đó mây tan, trăng sáng, Ngà i thấy có hai ngÆ°á»i uy nghi nhÆ° vua đến trÆ°á»›c cung kÃnh nói:
- Tôi là Quan VÅ©. Cuối Ä‘á»i Hán nhiá»…u nhÆ°Æ¡ng, Cá»u Châu tà n phá, Tà o Tháo bất nhân, Tôn Quyá»n tá»± cố thủ. Tôi là nghÄ©a thần nhà thục Hán, mong khôi phục ngôi vua, nhÆ°ng thá»i sá»± trái nhau, có chà mà không toại nguyện, chết Ä‘i còn chút công nghiệp được là m vua núi nà y. Ãại đức thánh sÆ° sao phà sức thần mà đến đây?
Ngà i đáp:
- Muốn ở đất nà y kiến láºp đạo trà ng để báo đáp đức sinh thân.
Quan Vũ nói:
- Xin thÆ°Æ¡ng xót con ngu muá»™i, rủ lòng nhiếp thá». Cách đây má»™t xá (30 dặm), có núi nhÆ° thuyá»n úp, đất đó thâm háºu, đệ tá» sẽ cùng Tá» Bình, dá»±ng chùa để cúng. Mong thầy an thiá»n bảy ngà y, sẽ hoà n tất.
Khi Ngà i xuất định, thấy đầm sâu ngà n thước trở thà nh đất bằng, mái chùa tráng lệ, đẹp đẽ ưa nhìn. Ngà i bèn dẫn chúng và o ở; rồi diễn pháp một ngà y. Thần bạch Ngà i rằng:
- Ãệ tá» hôm nay được nghe pháp xuất thế gian, mong rá»a lòng đổi niệm, cầu thá» giá»›i quy y, mãi mãi là m gốc Bồ Ä‘á».
Ngà i bèn truyá»n ngÅ© giá»›i.
Năm Ãinh Tỵ tháng 11 (597), Tùy VÆ°Æ¡ng sai sứ rÆ°á»›c Ngà i. Khi sắp Ä‘i, Ngà i bảo môn nhân:
- Ta Ä‘i lần nà y không trở lại. Các ngÆ°Æ¡i nên thà nh tá»±u chùa Pháºt LÅ©ng Nam.
Lại nói thêm:
- Ãó là nhà vua sắp đặt, các ông thấy được, còn ta chẳng thấy.
Ngà i đến trÆ°á»›c tượng đá ở chùa Thạch Thà nh, Diệm Ãông, dừng lại quay nhìn thị giả bảo:
- Ta biết mạng dứt tại đây, không tiến đi nữa, dây đà n đứt tuyệt hôm nay.
Rồi Ngà i xướng đỠkinh Quán Vô Lượng ThỠxong, lại nói:
- Bốn mÆ°Æ¡i tám nguyện trang nghiêm Tịnh Ä‘á»™. Ao hoa, cây báu, tuy dá»… đến mà không có ngÆ°á»i, khi lá»a, xe cùng hiện mà má»™t niệm cải hối còn được vãng sanh, huống là ngÆ°á»i giá»›i định huân tu, đạo lá»±c thánh hạnh, công chẳng phế bá».
Lúc đó Pháºt đá phóng đại quang minh trùm khắp hang núi. Môn nhân thỉnh:
- ChÆ°a rõ Ãại sÆ° ở địa vị nà o? Sanh thế nà o?
Ãáp:
- Ta nếu không lãnh chúng thì sáu căn được tịnh, vì bá» mình lợi ngÆ°á»i nên chỉ lên NgÅ© phẩm. Ông há»i là sinh thế nà o à ? Các thầy bạn của ta theo hầu Quan Âm Ä‘á»u đến rÆ°á»›c ta.
Nói xong Ngà i tịch.
21. PHÃP SƯ TĨNH ÃI
Ẩn núi THÃI ẤT
Ban đầu TÄ©nh Ãi nghe Chu VÅ© Ãế phế giáo (547) khẳng khái than rằng:
- Ä‚n hạt dẻ nhà Chu mà quên việc nà y, đáng gá»i là trung sao?
Ngà i liá»n đến cung vua xin yết kiến, hết lòng bà y tá» sá»± báo ứng phÆ°á»›c há»a của việc hủy bá» giáo pháp, chỉ bà y dẫn chứng rõ rà ng.
Vua đổi nét mặt bảo:
- Chiếu chỉ đã ban hà nh, không thể thu lại được.
Rồi chối từ. Ngà i lui ra, khóc nói:
- Ãại giáo bị bế tắc, ta là m sao cam đứng nhìn cho được.
Ngà i bèn trở vá» núi Chung Nam. Vua muốn được yên, sai vệ sÄ© tìm Ngà i. Ngà i nghe được bèn chạy và o núi Thái Ất, kêu khóc bảy ngà y đêm không ngá»›t, soạn hai mÆ°Æ¡i quyển Tam Bảo Lục. Tháng 7 niên hiệu Tuyên ChÃnh khai nguyên (578), bảo đệ tá» rằng:
- Ta sống chẳng bổ Ãch cho Ä‘á»i, nay muốn xả thân.
Chúng kêu khóc. Ngà i sai thị giả ra khá»i núi, rồi trÃch máu viết má»™t thiên thÆ° kệ. Ngà i ngồi trên tảng đá, mặc áo trong, tá»± mổ bụng bà y trên đá, Ä‘em ruá»™t gan treo trên cây tùng, ngÅ© tạng Ä‘á»u phÆ¡i ra, còn gân thịt, tay chân, đầu mặt miệng lóc ra gần hết, lấy dao khoét tim, Ä‘Æ°a lên, ngồi ngay ngắn mà tịch. Còn hà i cốt không vấy chút máu, chỉ thấy sữa trắng chảy ra, Ä‘á»ng ở đá. NgÆ°á»i nghe ai cÅ©ng rÆ¡i lệ.
22. PHỤC HƯNG PHẬT GIÃO
Khai Hoà ng Nguyên Niên (581)
Chu VÅ© đế phế giáo là m vua hai mÆ°Æ¡i năm. Tùy Văn Ãế lên ngôi đổi niên hiệu là Khai Hoà ng. Xuống chiếu láºp chùa Tăng ở núi NgÅ© Nhạc, lại láºp má»™t ngôi già lam ở chiến trÆ°á»ng TÆ°Æ¡ng Châu. Vua rắp tâm hoằng pháp. Mùa Ãông năm đó, có các sa môn Trà Chu ... Ä‘em hai trăm sáu mÆ°Æ¡i bá»™ kinh đúng hẹn từ Tây Vức trở vá». Vua bèn giao cho Hữu Ty, má»i ngÆ°á»i phiên dịch.
Vua há» DÆ°Æ¡ng tên Kiên, ngÆ°á»i Hoa Âm, lúc má»›i sanh hà o quang Ä‘á» chiếu trong nhà , khà tÃa đầy sân. Bên cạnh nhà có chùa ni. Ni cô tên Trà Tiên, ngÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là Thần Ni. Gặp lúc nóng bức, mẹ lấy quạt quạt cho lạnh muốn gần chết. Ni cô từ ngoà i đến bảo ngÆ°á»i cha rằng:
- Ãứa bé nà y do Pháºt trá»i ban cho. Thân nhÆ° xá lợi, chẳng thể tiêu hoại.
Bèn gá»i ông là Na La Diên, Ni cô lại nói:
- Ãứa bé nà y sẽ đến chá»— khác thÆ°á»ng. Nhà thế tục ô uế, nên Ä‘em đến chùa nuôi dưỡng.
NgÆ°á»i cha bèn giao đứa bé cho Ni cô. Má»™t hôm Ni cô ra ngoà i. NgÆ°á»i mẹ đến ôm con, chợt thấy con hóa thà nh rồng, vẩy sừng đầy đủ, kinh sợ té xuống đất. Ni cô trở vá» thấy nói:
- Tại sao dám chạm đến con ta, là m cho nó muộn được thiên hạ.
Ãến năm bảy tuổi, Ni cô bảo vua rằng:
- Con sau là báºc đại quý, sẽ từ phÆ°Æ¡ng Ãông đến. Lúc Pháºt pháp diệt, nhá» con mà hÆ°ng thịnh lại.
Vua mÆ°á»i ba tuổi má»›i trở vá» nhà . Ãến khi Chu VÅ© Ãế phế giáo, Ni cô ẩn tại nhà DÆ°Æ¡ng Kiên, chÆ°a được bao lâu thì tịch. Sau DÆ°Æ¡ng Kiên quả nhiên từ SÆ¡n Ãông và o là m thiên tá», đại hÆ°ng Pháºt pháp, nhÆ° lá»i Ni cô nói.
Lên ngôi rồi, má»—i lần thăm quần thần Ä‘á»u truy niệm A Xà Lê để là m “khẩu tháºt†(*), lại nói:
- Trẫm hÆ°ng ngôi vị Ä‘á»u do Pháºt pháp, lại thÃch ăn mè Ä‘áºu. Ãá»i trÆ°á»›c nhÆ° từ dòng đạo nhân mà đến. Vì lúc nhỠở chùa, đến nay Æ°a nghe tiếng chuông trống.
(*) Khẩu tháºt: Câu chà o há»i, hay câu là m chứng lá»i mình không dối.
23. ÃẠI SĨ TÄ‚NG GIÀ
Ãại sÄ© Tăng Già từ nÆ°á»›c Toái Diệp dạo Tây LÆ°Æ¡ng, niên hiệu Tổng ChÆ°Æ¡ng năm thứ hai (669) hiển hóa ở Lạc DÆ°Æ¡ng; tay cầm cà nh cà nh dÆ°Æ¡ng lẫn lá»™n trong dòng tu. Có ngÆ°á»i há»i:
- Thầy hỠchi?
Ãáp:
- Tôi hỠchi.
Há»i:
- SÆ° ngÆ°á»i nÆ°á»›c nà o?
Ãáp:
- Tôi ngÆ°á»i nÆ°á»›c nà o.
Ngà i thÆ°á»ng ở trên sông Tứ muốn láºp già lam. Nhân có dân Túc Châu là Hạ Bạt phá chá»— ở. Tăng Già nói:
- Ãây vốn là chùa.
Cho ngÆ°á»i Ä‘Ã o đất quả nhiên thấy bia cÅ© Ä‘á»: Chùa HÆ°Æ¡ng tÃch; lại được tượng và ng. Tăng Già nói:
- Pháºt Phổ Quang VÆ°Æ¡ng.
Bèn lấy đây là m tên chùa.
Trung Tông rÆ°á»›c Tăng Già ở Tứ Châu và o cung. Má»i ở chùa Tiến PhÆ°á»›c Ä‘á»™ Huệ Nghiá»…m, Huệ Ngạn, Má»™c Xoa ba ngÆ°á»i. Sau thị tịch. Vua ra lệnh đến núi Tiến PhÆ°á»›c thân dá»±ng tháp.
Chợt mùi hôi thúi xông lên khắp thà nh. Vua cầu khẩn xin đưa vỠLâm Truy.
Khấn xong, mùi hương lạ thơm ngà o ngạt.
24. HUỆ MÃN
Huệ Mãn há» TrÆ°Æ¡ng, ở VÄ©nh DÆ°Æ¡ng nối pháp Mã Tang Na. Theo hạnh đầu Ä‘Ã chỉ chứa hai kim, mùa đông xin vải vá, mùa hạ bá» ra. Tâm chẳng sợ sệt, ngủ không má»™ng mị, thÆ°á»ng Ä‘i khất thá»±c. Ãến già lam thì chẻ củi là m già y (guốc), không ở đến đêm thứ hai. Niên hiệu Trinh Quán năm Nhâm Dần (642) ở bên chùa Thiện Há»™i ở Lạc DÆ°Æ¡ng, trong ngôi má»™ cổ gặp tuyết lá»›n. Sáng sá»›m và o chùa gặp Ãà m Khoáng. Ãà m Khoáng ngạc nhiên há»i từ đâu tá»›i, Huệ Mãn nói:
- Pháp có đến sao?
Ãà m Khoáng sai ngÆ°á»i tìm lối đến, bốn bên tuyết ngáºp năm thÆ°á»›c. Khi nghe có việc (bắt Tăng ghi sổ sách) bó buá»™c, chÆ° tăng bá» trốn. Huệ Mãn vẫn ôm bát Ä‘i khắp xóm là ng chẳng ngại ngùng gì. Tùy được, tùy tan, vẫn ung dung nhà n nhã. Có ngÆ°á»i thỉnh thá» trai. Huệ Mãn bảo:
- Thiên hạ không còn tăng, tôi má»›i nháºn lá»i má»i nà y.
Lại thÆ°á»ng dạy ngÆ°á»i:
- ChÆ° Pháºt thuyết tâm, khiến cho chúng ta biết tâm hÆ° vá»ng. Nay lại láºp thêm tâm tÆ°á»›ng, tháºt trái ý Pháºt rất xa, còn lại tăng thêm luáºn nghị, quá trái đạo lý.
ThÆ°á»ng Ä‘em bốn quyển Lăng Già cho là tâm yếu. Sau ở trong Ãà o Trị không bệnh ngồi tịch.
25. BẢO CHà (CHà CÔNG)
Ngà i là ngÆ°á»i Kim Lăng. Ban đầu vợ của há» Chu dân Ãông DÆ°Æ¡ng nghe tiếng của trẻ con khóc trong trong tổ chim Æ°ng; bắc thang lên cây thấy được, Ä‘em vá» nuôi là m con. Năm bảy tuổi Ngà i nÆ°Æ¡ng Tăng Kiệm ở Chung SÆ¡n xuất gia chuyên tu thiá»n quán. Ãến lúc xuất thế, lấy kéo, thÆ°á»›c, phất tá» treo đầu gáºy vác Ä‘i. Ãi qua là ng xóm, trẻ con ùa theo Ngà i; hoặc đòi uống rượu hoặc nhiá»u ngà y nhịn ăn, thÆ°á»ng gặp ngÆ°á»i ăn cá thì theo đòi ăn. NgÆ°á»i ăn chia cho mà có tâm khinh bạc, Ngà i bèn má»a trong nÆ°á»›c, thức ăn Ä‘á»u trở thà nh cá sống. Ngà i thÆ°á»ng qua lại núi Hoà n SÆ¡n, Kiếm Thủy, để tóc, Ä‘i chân không, mặc áo gấm, mặt vuông mà sáng láng nhÆ° gÆ°Æ¡ng, tay chân Ä‘á»u nhÆ° móng chim; thÆ°á»ng thÆ°á»ng Ä‘á» thÆ¡, lúc đầu xem nhÆ° không hiểu được, sau Ä‘á»u thấy ứng nghiệm.
Ban đầu Tá» VÅ© Ãế giáºn Ngà i mê hoặc má»i ngÆ°á»i, cho bắt nhốt và o ngục Kiến Khang. Ngà y ấy, ngÆ°á»i ta thấy Ngà i du hà nh trong phố chợ. Kiểm soát lại, vẫn thấy Ngà i trong ngục. Chiá»u đó, Ngà i bảo sứ rằng:
- Ngoà i cá»a có hai xe thức ăn, bát và ng đầy cÆ¡m. Ông nên lấy Ä‘i.
Qủa nhiên, Thái tá» Văn Huệ, Cánh Lăng VÆ°ong Ä‘Æ°a đến Kiến Khang để cúng dÆ°á»ng. Vua nghe được, hối háºn tạ lá»—i rÆ°á»›c Ngà i và o cung cấm. Khhi vua nghỉ ở háºu cung, Ngà i bèn tạm ra ngoà i. Ãi rồi mà ngÆ°á»i ta vẫn thấy hà nh đạo ở Hiển TrÆ°á»ng. Vua kinh ngạc sai sứ đến há»i. Sứ thÆ°a:
- Chà Công ra ngoà i lâu rồi mà hiện đang ở trong (tỉnh) cung.
Vua cà ng cho là thần kỳ. Sau Ngà i mượn thần lực cho vua thấy Cao Tổ đang bị khổ chùy, đao ở dưới đất. Từ đây vua bỠhẳn chùy, đao.
VÆ°Æ¡ng Trá»ng Thái há»i Ngà i:
- Kẻ sĩ nà y sẽ đến địa vị nà o?
Ngà i không đáp, cởi sợi dây bên trái của đầu trượng đưa cho. Sau quả nhiên Thái là m đến chức Thượng thư Tả thừa. Từ Lăng lúc còn bé, cha bế đến yết kiến Chà Công. Ngà i xoa đỉnh đầu:
- Ãứa bé nà y là kỳ lân đá ở trên trá»i.
Sau quả nhiên hiển vinh ở Ä‘á»i.
Năm Nhâm Ngá» (502), LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế lên ngôi, má»i Ngà i và o triá»u. Má»™t hôm vua nghiêm trang há»i rằng:
- Ãệ tá» chÆ°a trừ được phiá»n não. Lấy gì để trừ?
Ãáp:
- Hai mÆ°Æ¡i.
Há»i:
- Là thế nà o?
Nói:
- Ở chữ viết, thá»i tiết đến sẽ rõ.
Vua cà ng chẳng hiểu, lại há»i:
- Ãệ tỠđến lúc nà o thì được tÄ©nh tâm tu táºp?
Ngà i đáp:
- An Lạc Cấm (cung An Lạc).
Ban đầu LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế nằm má»™ng thấy thần Tăng bảo rằng:
- Lục đạo, tứ sanh chịu khổ não lớn. Sao không là m đại trai thủy lục để cứu bạt cho h�
Vua bèn há»i Sa môn, chỉ có Chà Công khuyên vua tìm kinh, chắc chắn sẽ có nhân duyên. Vua bèn lấy kinh Pháºt tá»± mở xem, rồi sáng tạo văn nghi thức. Ba năm xong. Ban đêm cầm bản văn, tắt Ä‘uốc, bạch Pháºt:
- Nếu lý của văn nà y hợp vá»›i Thánh phà m, nguyện lá»±c lá»… bái xong đứng lên thì Ä‘á»n nà y cháy sáng, còn nghi thức nếu chÆ°a rõ rà ng thì đèn tối nhÆ° cÅ©.
Nói xong phục lạy một lạy, vừa mới ngước lên, đèn đuốc sáng rực. Niên hiệu Thiên Giám năm thứ tư (506), ngà y rằmg tháng hai ở Kim Sơn, Trấn Giang y theo nghi thức nà y sắp đặt.
Chà Công lại thÆ°á»ng nÆ°Æ¡ng thần lá»±c cho vua thấy những tÆ°á»›ng khổ ở địa ngục. Vua há»i:
- Là m sao cứu hỠđược?
Ãáp:
- Ãịnh nghiệp Ä‘á»i trÆ°á»›c không thể diệt mau chóng được, chỉ khi há» nghe tiếng chuông, thì sá»± khổ tạm dừng.
Do đây, vua xuống chiếu cho các tự viện trong nước đánh chuông nên đánh thong thả.
Vua thÆ°á»ng ra lệnh cho há»a công TrÆ°Æ¡ng Tăng Diệu, vẽ tượng Chà Công. Tăng Diêu cầm bút, chẳng tá»± định được; Chà Công bèn lấy ngón tay rạch giữa trán, vạch ra mÆ°á»i hai vẻ mặt Quan Âm; hoặc từ bi, hoặc oai nghi. Diêu rốt cuá»™c vẽ chẳng được.
Chà Công nói:
Tỳ bà thi Pháºt sá»›m lÆ°u tâm
Thẳng đến hôm nay chẳng được diệu.
Ngà y khác cùng vua đến bá» sông xem, có má»™t váºt ngoi lên ngược dòng. Chà Công lấy gáºy khá»u lên, theo gáºy và o bá». Thì ra má»™t khúc tá» chiên Ä‘Ã n; vua liá»n Ä‘Æ°a cho vị quan hầu cáºn sai khắc tượng Chà Công. Trong khoảnh khắc hoà n thà nh, thần thái rất sống Ä‘á»™ng.
Chà Công thị hiện bốn mÆ°Æ¡i năm hÆ¡n. Niên hiệu Thiên Giám năm thứ mÆ°á»i ba (515), chợt bảo chúng Tăng:
- Hãy dá»i tượng thần Kim Cang trong chùa đặt ở bên ngoà i.
Rồi nói vá»›i ngÆ°á»i rằng:
- Bồ tát sắp đi.
Ngà i và o ná»™i Ä‘iện cùng LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế vÄ©nh biệt. Vua thất kinh há»i:
- Trẫm thỠbao lâu?
Chà Công không đáp, lấy tay chỉ cằm và cổ rồi ra. Trở vá» núi, Ngà i đốt má»™t ngá»n Ä‘uốc trao cho ngÆ°á»i là m là Ngô Khánh ở lầu sau. Ngô Khánh tâu lại vua. Vua than:
- Ãại sÆ° chẳng lÆ°u lại nữa. Ãuốc là đem việc sau soi ta chăng?
Ngà y 6 tháng 12, Ngà i không bệnh mà chết, khắp ngÆ°á»i thÆ¡m má»m, thá» 92 tuổi. Vua láºp tháp trên miếng đất Ãá»™c Long ở Chung SÆ¡n. Vua sai Lục Thùy là m bà i minh, VÆ°Æ¡ng Cáºt láºp bia. Lúc trÆ°á»›c, Chà Công cùng vua lên Chung SÆ¡n, Ngà i chỉ miếng đất ở sÆ°á»n núi Ãá»™c Long phÃa trÆ°á»›c nói:
- Ãây là âm trạch, sẽ được háºu duệ lâu dà i.
Vua há»i:
- Ai sẽ được?
Chà Công nói:
- NgÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c được.
Năm ấy Ngà i thị tịch, vua bèn lấy hai mÆ°Æ¡i vạn lượng và ng, sá»a đất ấy dá»±ng tháp năm tầng, trấn bảo châu vô giá ở đấy. Ngà y chôn Ngà i, vua Ä‘Ãch thân xa giá đến. Chà Công chợt hiện trong mây. Vạn ngÆ°á»i hoan hô, tiếng vang khắp hang núi.
Chà Công thÆ°á»ng dạy rằng:
- Suốt ngà y thắp hương đốt đèn chẳng biết thân mình là đạo trà ng.
Lại nói:
- Kinh đô, nghiệp đô mênh mang lại là đạo trà ng Bồ Ä‘á».
Lại nói:
- NhÆ° thân ta không, các pháp cÅ©ng không. Ngà n phẩm vạn loại thảy Ä‘á»u đồng.
Lại thÆ°á»ng há»i má»™t Phạm tăng:
- Nghe tôn giả thÆ°á»ng gá»i tôi là đồ tể, có từng thấy tôi sát sanh chăng?
Ãáp:
- Thấy.
Há»i:
- Thấy có mà thấy, hay thấy không mà thấy (hữu kiến kiến, vô kiến kiến), hay chẳng có, chẳng không mà thấy? Nếu thấy có mà thấy là cái thấy của phà m phu; thấy không mà thấy là cái thấy của Thanh văn; Chẳng có, chẳng không mà thấy là cái thấy của ngoại đạo. Chưa rõ tôn giả thấy thế nà o?
Phạm tăng nói:
- Ông có những cái thấy nà y sao?
Chà Công bèn thôi.
26. BA LA ÃỀ
Ba La Ãá» (tông Vô tÆ°á»›ng) đáp vua Dị Kiến (kêu Bồ Ãá» Ãạt Ma bằng chú, con của Nguyệt Tịnh Ãa La).
Vua há»i:
- Thế nà o là Pháºt?
- Thấy tánh là Pháºt.
- Thầy thấy tánh chăng?
- Tôi thấy Pháºt tánh.
- Pháºt tánh ở đâu?
- Tánh ở tác dụng.
- Là tác dụng nà o? Nay ta chẳng thấy?
- Hiện đang tác dụng mà vua chẳng thấy.
- Ở ta có chăng?
- Vua nếu có tác dụng thì không có gì chẳng phải tánh. Nếu không tác dụng thì thế nà y khó thấy.
- Nếu đang lúc tác dụng thì có mấy chỗ xuất hiện?
- Nếu lúc xuất hiện thì có tám chỗ.
- Xin hãy nói cho tôi vỠtám chỗ xuất hiện?
Ba La Ãá» liá»n nói kệ:
Tại thai là thân
Ở Ä‘á»i là ngÆ°á»i
Ở mắt là thấy
Ở tai là nghe
Ở mÅ©i ngá»i mùi
Ở miệng Ä‘Ã m luáºn
Ở tay nắm bắt
Ở chân chạy nhảy.
Hiện khắp sa giá»›i, thu vá» trong má»™t vi trần, ngÆ°á»i biết gá»i là Pháºt tánh, ngÆ°á»i chẳng biết gá»i là linh hồn. Vua nghe khai ngá»™.
27. PHÓ ÃẠI SĨ
Phó Ãại SÄ©, tên Hấp tá»± là Huyá»n Phong hiệu là Thiện Huệ, ngÆ°á»i NghÄ©a Ô. Niên hiệu Kiến VÅ© thứ tÆ° (497) Ä‘á»i Tá», Ngà i sanh ngà y 8 tháng 5 ở là ng Song Lâm, trong nhà Phó Tuyên Từ. Năm mÆ°á»i sáu tuổi lấy con gái há» LÆ°u tên Diệu Quang, sanh được hai con trai là Phổ Kiến, Phổ Thà nh. Năm 24 tuổi, theo dòng sông bắt cá Ä‘em đến ao Kê Ãình, dìm giá» và o nÆ°á»›c nói:
- Ãi thì thả, ở thì bắt.
NgÆ°á»i ta bảo là ngu. Má»™t hôm có Tung Ãầu Ãà ngÆ°á»i Thiên Trúc đến thăm Ngà i, bảo rằng:
- XÆ°a tôi vá»›i ông ở trÆ°á»›c Pháºt Tỳ Bà Thi cùng phát thệ nguyện Ä‘á»™ sanh. Nay ở cung Ãâu Suất vẫn còn y bát. Ngà y nà o sẽ trở lại?
Rồi dẫn đến suối nhìn bóng, thấy bảo cái tròn sáng. Ãại sÄ© liá»n ngá»™ được nhân duyên Ä‘á»i trÆ°á»›c cÆ°á»i to nói:
- Lò rèn còn nhiá»u sắt, thô. Cá»a thầy thuốc đầy bệnh nhân, việc Ä‘á»™ sanh gấp gáp, đâu rãnh mà nghÄ© đến cái vui thú ở thiên cung.
Rồi Ngà i bỠđồ bắt cá, dẫn nhau vá» nhà , nhân đó Ngà i há»i đất để tu đạo. Tung Ãầu Ãà chỉ rừng Song Lâm núi Tùng nói:
- Nên ở nơi nà y!
Ngà i bèn kết am tá»± xÆ°ng là “Bồ tát Thiện Huệ tÆ°Æ¡ng lai sẽ giải thoát, ở dÆ°á»›i cây Song Lâmâ€, ở đó cà y cấy, trồng rau quả nhÆ° ngÆ°á»i tầm thÆ°á»ng. Khi thu hoạch lúa má, dÆ°a trái, Ngà i lấy giá» Ä‘á»±ng Ä‘em bán. Ngà i cùng vá»›i vợ là Diệu Quang, ngà y thì là m lụng, tối vá» hà nh đạo.
Ngà i ở SÆ¡n Lâm bảy năm, má»™t hôm hà nh đạo xong, cảm được bảy Pháºt theo đến. Pháºt thÃch Ca Ä‘i trÆ°á»›c, sau cùng là Duy Ma. Chỉ có đức ThÃch Ca mấy lần nhìn, bảo vá»›i Ngà i:
- Ta bổ xứ cho ông đấy!
Lại có má»™t hôm thấy ba vị Pháºt ThÃch Ca, Kim Túc, Ãịnh Quang phóng hà o quang chiếu thân mình. Ngà i tá»± bảo đắc định Thủ Lăng Nghiêm.
Vì thế đệ tá» cà ng đông thêm. Niên iệu Trung Ãại Thông sanh năm thứ hai (530) Ngà i sai đệ tá» là Phó Vãng đến kinh đô dâng thÆ° cho LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế rằng:
- Ãại sÄ© Thiện Huệ, ngÆ°á»i tÆ°Æ¡ng lai giải thoát, ở dÆ°á»›i rừng cây Song Lâm tâu vá»›i Quốc vÆ°Æ¡ng:
Bồ tát cứu thế có ba Ä‘iá»u thiện báºc thượng, trung, hạ phải nên nháºn giữ:
1. Ãiá»u thiện báºc thượng: Lấy hÆ° hoại là m gốc, chẳng vÆ°á»›ng mắc là m tông, vô tÆ°á»›ng là m nhân, Niết Bà n là m quả.
2. Ãiá»u thiện báºc trung: Lấy trị thân là m gốc, trị nÆ°á»›c là m tông, được quả báo an lạc trên trá»i, trong loà i ngÆ°á»i.
3. Ãiá»u thiện báºc hạ: Lấy việc bảo vệ nuôi nấng chúng sanh, thắng tà n bạo, bá» giết hại, khiến dân chúng Ä‘á»u giữ lục trai.
Nay má»™ lòng sùng pháp của Hoà ng đế, muốn đến tranh luáºn nghị mà chÆ°a được mãn nguyện, nên sai đệ tỠđến để cáo bạch.
Vua rất vui, sai Hà XÆ°Æ¡ng viết chiếu đến, đón Ngà i vá» triá»u. VÅ© Ãế há»i:
- Xưa nay ai là thầy của Ngà i?
Ãáp:
- Theo không chỗ theo, đến không chỗ đến, thỠthầy cũng thế.
Lại há»i:
- Sao không luáºn nghÄ©a?
Ãáp:
- Lá»i Bồ tát chẳng dà i, chẳng ngắn, chẳng rá»™ng, chẳng hẹp, chẳng phải hữu biên, chẳng phải vô biên, nhÆ° nhÆ° chÃnh lý, còn nói gì nữa?
Niên hiệu Ãại Ãồng năm thứ hai (536), lại và o kinh đô. VÅ© Ãế má»i và o há»i:
- Thế nà o là chân đế?
Ãáp:
- Dứt mà chẳng diệt.
Vua nói:
- Dứt mà chẳng diệt tức là có sắc, có sắc nên trì Ä‘á»™n. NhÆ° thế cÆ° sÄ© chÆ°a khá»i được dòng tục.
Ngà i đáp:
- Gặp tiá»n tà i không cẩu thả để được, gặp khó không cẩu thả để tránh.
Vua nói:
- Cư sĩ rất biết lễ.
Ngà i nói:
- Tất cả các pháp không có cÅ©ng không không, những sắc tượng trong đại thiên thế giá»›i, tất cả Ä‘á»u không, trăm sông trôi chảy không ra khá»i biển. Vô lượng diệu pháp không ra khá»i chÆ¡n nhÆ°. NhÆ° lai vì sao má»™t mình vượt hẳn chÃn mÆ°Æ¡i sáu Ä‘Æ°á»ng trong ba cõi? Xem tất cả chúng sinh nhÆ° con đẻ. Thiên hạ không phải đạo thì Ngà i chẳng an, không phải lá»… thì Ngà i chẳng vui?
Vua là m thinh. Ngà y khác, VÅ© Ãế thỉnh Ngà i giảng kinh Kim Cang. Ãại sÄ© vừa lên tòa, lấy thÆ°á»›c Ä‘áºp xuống bà n má»™t cái rồi bÆ°á»›c xuống. Vua ngạc nhiên, Ãại sÄ© há»i:
- Bệ hạ hiểu không?
Ãáp:
- Không hiểu.
Ãại sÄ© nói:
- Ãại sÄ© giảng kinh xong rồi!
Má»™t hôm, Ngà i Ä‘ang giảng kinh thì vua đến, má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u đứng dáºy. Ãại sÄ© ngồi yên chẳng Ä‘á»™ng. Há» bảo Ngà i:
- Vua đến đây rồi, sao không đứng dáºy?
Ãại sÄ© nói:
- Ãất pháp nếu Ä‘á»™ng, tất cả chẳng yên.
Ngà i trở lại Song Lâm, viết bà i minh “Tâm VÆ°Æ¡ngâ€:
Quán tâm không vương
Quán tâm không vương
Kỳ diệu khó lÆ°á»ng.
Nguyên diệu nan trắc.
Không hình không tướng
Vô hình vô tướng
Có thần lực lớn
Hữu đại thần lực
Hay diệt ngà n tai
Năng diệt thiên tai
Thà nh tựu muôn đức
Thà nh tựu vạn đức
Thể tánh tuy không
Thể tánh tuy không
Hay bà y phép tắc
Năng thà pháp tắc
Xem chẳng thấy hình
Quán chi vô hình
Hô thì có tiếng
Hô chi hữu thanh
Là m đại pháp tướng
Vi đại pháp tướng
Tâm giá»›i truyá»n kinh
Tâm giá»›i truyá»n kinh
Vị muối trong nước
Thủy trung cổ vị
Keo xanh trong mà u
Sắc lý giao thanh
Quyết định là có
Quyết định thị hữu
Chẳng thấy được hình
Bất kiến kỳ hình
Tâm vÆ°Æ¡ng cÅ©ng váºy
Tâm vương diệc nhĩ
Nằm ở trong thân
Thân nội cư đình
Ra và o trên mặt
Diện môn xuất nháºp
Ứng váºt tùy hình
Ứng váºt tùy hình
Tự tại vô ngại.
Tự tại vô ngại
Việc là m Ä‘á»u thà nh.
Sở tác giai thà nh.
Rõ gốc, biết tâm
Liễu bổn thức tâm
Biết tâm thấy Pháºt
Thức tâm kiến Pháºt.
Tâm nà y là Pháºt.
Thị tâm thị Pháºt.
Pháºt nà y là tâm
Thị Pháºt thị tâm.
Niệm niệm Pháºt tâm
Niệm niệm Pháºt tâm
Pháºt tâm niệm Pháºt
Pháºt tâm niệm Pháºt
Muốn được sớm thà nh
Dục đắc tảo thà nh
Răn tâm tá»± luáºt
Giá»›i tâm tá»± luáºt
Tịnh luáºt, tịnh tâm
Tịnh luáºt tịnh tâm
Tâm tức là Pháºt
Tâm tức thị Pháºt
Trừ tâm vương nà y
Trừ thỠtâm vương
Không có Pháºt khác
Cách vô biệt Pháºt.
Muốn cầu thà nh Pháºt
Dục cầu thà nh Pháºt
Chá»› nhiá»…m váºt gì
Mạc nhiá»…m nhất váºt
Tâm tánh tuy không,
Tâm tánh tuy không,
Tham sân thể thực
Tham sân thể thực.
Và o pháp môn nà y
Nháºp thá» pháp môn
Ngồi ngay thà nh Pháºt.
Ãoan tá»a thà nh Pháºt.
Ãến bá» kia rồi
Ãáo bÄ© ngạn dÄ©
Ãược Ba la máºt
Ãắc Ba la máºt
Chân sĩ mộ đạo
Mộ đạo chân sĩ
Tự xét tâm mình
Tự quán tự tâm
Biết Pháºt ở trong
Tri Pháºt tại ná»™i
Không hướng ngoà i tìm.
Bất hướng ngoại tầm.
Tức tâm tức Pháºt
Tức tâm tức Pháºt.
Tức Pháºt tức tâm
Tức Pháºt tức tâm,
Tâm sáng, biết Pháºt
Tâm minh thức Pháºt
Rõ rà ng biết tâm
Liễu liễu thức tâm.
Lìa tâm không Pháºt
Ly tâm phi Pháºt
Lìa Pháºt không tâm
Ly Pháºt phi tâm
Chẳng Pháºt khó lÆ°á»ng
Phi Pháºt mạc trắc
Không kham nháºn nổi.
Vô sở kham nháºm.
Chấp không kẹt tịch
Chấp không trệ tịch
Ở đó trôi chìm
Ư thỠphiêu trầm
ChÆ° Pháºt Bồ tát
Chẳng an tâm (nhÆ°) váºy.
Phi thỠan tâm.
Ãại sÄ© sáng tâm
Minh tâm đại sĩ
Ngộ nguyên âm nà y
Ngộ thỠnguyên âm
Thân tâm tánh diệu
Dùng không sá»a đổi
Dụng vô canh cải
Thế nên báºc trÃ
Thị cố trà giả
Buông tâm tự tại
Phóng tâm tự tại
Chớ bảo tâm vương
Mạc ngôn tâm vương
Không, không thể tánh
Không vô thể tánh
Hay khiến sắc thân
Năng xỠsắc thân
Là m tà là m chánh
Tác tà tác chánh
Chẳng có, chẳng không
Phi hữu phi vô,
Ẩn hiện không định
Ẩn hiện bất định
Tâm tánh lìa không
Tâm tánh ly không
Thánh phà m thà nh Thánh
Năng phà m năng Thánh
Thế nên khuyên nhau
Thị cố tương khuyến
Khéo nên cẩn tháºn
Hảo tá»± phòng tháºn.
Sát na tạo tác
Lại bị trôi chìm
Hoà n phục phiêu trầm
Thanh tịnh trâm trÃ
Như thể và ng ròng
Như thể hoà ng kim.
Kho pháp Bát Nhã
Bát Nhã pháp tạng
Ãá»u ở thân tâm
Tịnh tại thân tâm
Pháp báu vô vi
Vô vi pháp bảo
Không cạn không sâu.
Phi thiển phi thâm.
NhÆ° Pháºt Bồ tát
Rõ bổn tâm nà y
Liễu thỠbổn tâm
NgÆ°á»i ngá»™ có duyên
Hữu duyên ngộ giả
Chẳng có ba Ä‘á»i
Phi khứ lai kim.
Lại có kệ rằng:
Ãêm đêm ôm Pháºt ngủ
Sáng sáng cùng thức dáºy
Ãứng ngồi vẫn theo nhau
Nói nÃn chung ăn ở
Mảy may không cách biệt
Giống hệt hình với bóng
Muốn biết chá»— Pháºt Ä‘i
ChÃnh ngay tiếng nói nà y.
(Dạ dạ bão Pháºt miên
Triêu triêu hoà n cộng khởi
Khởi tá»a trấn tÆ°Æ¡ng tùy
Ngữ mặc đồng cư chỉ
Ti hà o bất tương ly
Như thân ảnh tương tợ
Dục thức Pháºt khứ xứ
Kỳ giá ngữ thanh thị).
Lại nói:
Có váºt trÆ°á»›c trá»i đất
Không hình vốn tịch tiêu
Hay là m chủ muôn váºt
Chẳng theo bốn mùa tà n.
(Hữu váºt tiên thiên địa
Vô hình bổn tịch liêu
Năng vi vạn tượng chủ
Bất trục tứ thá»i Ä‘iêu).
Ngà i ở niên hiệu Ãại Ãồng nhà LÆ°Æ¡ng năm thứ mÆ°á»i (544), thiết láºp đại pháp há»™i, khắp vì chúng sanh, sám hối diệt má»i tá»™i khổ, chóng được giải thoát.
Ngà i lại cho mục lục kinh kinh Pháºt quá nhiá»u, ngÆ°á»i ta chẳng thể xem khắp, bèn dá»±ng Luân tạng, láºp nguyện rằng:
- NgÆ°á»i lên tạng môn của ta, Ä‘á»i Ä‘á»i kiếp kiếp, không mất thân ngÆ°á»i, ngÆ°á»i phát tâm Bồ Ä‘á» có thể đẩy Luân Tạng cùng ngÆ°á»i trì tụng kinh, công đức không khác.
Ngà i ở Song Lâm là m Pháºt sá»± rá»™ng lá»›n, thÆ°á»ng có kệ:
Tay không nắm cán mai
Ãi bá»™ lÆ°ng trâu ngồi
Trên cầu ngÆ°á»i cất bÆ°á»›c
Cầu trôi nước chẳng trôi.
(Không thủ bả xừ đầu
Bộ hà nh kỵ thủy ngưu
NhÆ¡n tùng kiá»u thượng quá
Kiá»u lÆ°u thủy bất lÆ°u).
Nhà Trần niên hiệu Thái Kiến năm đầu (569), có pháp sÆ° Huệ Hòa, chẳng bệnh mà tịch. Tung Ãầu Ãà cÅ©ng ở chùa Linh Nham, Kha SÆ¡n nháºp diệt. Ãại sÄ© thầm biết bảo Phổ Kiá»n, Phổ Thà nh rằng:
- Tung Công Ä‘ang đợi ta ở cung trá»i Ãâu Suất, không thể ở lại nữa.
Khi ấy, bốn phÃa, cây vừa Ä‘Æ¡m hoa đẹp đẽ chợt khô héo. Ngà y 24 tháng 4, Ngà i dạy chúng rằng:
- Thân nà y là nÆ¡i má»i khổ nhóm há»p, rất đáng chán ghét. Phải tu tam nghiệp, tịnh tu lục Ä‘á»™, nếu Ä‘á»a địa ngục, tháºt khó ra được, thÆ°á»ng nên sám hối.
Lại nói:
- Ta diệt rồi, không được dá»i giÆ°á»ng ngủ, bảy ngà y sẽ có thượng nhân Pháp Mãnh Ä‘em tượng và chuông đến trấn ở đây.
Ãệ tá» há»i:
- Sau khi quy tịch, thân thể nên là m sao?
Ngà i bảo:
- Ãem lên đỉnh núi thiêu.
Há»i:
- Nếu không được thì sao?
Ãáp:
- Không cần liệm và o quan tà i, chỉ lấy gạch tÆ°á»ng là m Ä‘Ã n tế, dá»i xác lên trên, bình phong mà u Ä‘á» che chung quanh, trên dá»±ng tháp phù đồ, lầy tượng Di Lặc trấn và o.
Lại há»i:
- ChÆ° Pháºt diệt Ä‘á»™ Ä‘á»u thuyết công đức, gốc gác của Thầy, chúng con có thể nghe được chăng?
Ãáp:
- Ta từ trá»i Ãệ Tứ Thiá»n đến, để Ä‘á»™ các ông. Kế phụ giúp đức ThÃch Ca, và giúp Phổ Mẫn (Văn Thù), Huệ Táºp (Quan Âm) Hà XÆ°Æ¡ng (A Nan) cùng đến tán trợ, Ä‘iá»u nà y trong ThÃch Ca Ãại Phẩm có nói: “Có Bồ tát từ trá»i Ãâu Suất đến, căn tánh mãnh lợi, chóng cùng Bát Nhã tÆ°Æ¡ng Æ°ng†chÃnh là thân ta đó.
Nói xong, ngồi kiết già mà thị tịch, thá» 73 tuổi. Ãến bảy ngà y sau có thượng nhân Pháp Mãnh quả nhiên Ä‘em lụa dệt tượng Di Lặc và chuông chÃn lá»— đến trấn ở khám. Chốc lát không thấy nữa.
Nhà Tấn niên hiệu Thiên PhÆ°á»›c năm thứ chÃn (944) *. Tiá»n VÆ°Æ¡ng mở tháp, lấy mÆ°á»i sáu miếng linh cốt toà n mà u và ng tÃa và đạo cụ hÆ¡n mÆ°á»i món, đến Phủ Thà nh – Long SÆ¡n dá»±ng chùa Long Hoa, đắp tượng đặt thá». Truyá»n thuyết nói rằng Ngà i là Di Lặc hóa thân.
* Tấn Cao Tổ niên hiệu Thiên Phước từ 936-942
Tấn Xuất Ãế niên hiệu Thiên PhÆ°á»›c từ 942-944
28. LÆ¯Æ NG VŨ ÃẾ
LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế, tên Tiêu Diá»…n, hình dung kỳ vÄ©, vầng trán chữ nháºt, mặt rồng, cổ có ánh sáng tròn, thân sáng nhÆ° ánh trá»i chiá»u. Nhà ở thÆ°á»ng có hÆ¡i mây. Thuở nhá» hiếu há»c, từ thi thÆ¡ cho đến âm dÆ°Æ¡ng bói toán, chiêm Ä‘oán, bốc phệ; viết chữ thảo, chữ lệ trên tá» bồi (xÃch Ä‘á»™c); cung tên, cưỡi ngá»±a, săn bắn thảy Ä‘á»u rà nh rẽ. Tuy lên địa vị to lá»›n, tay vẫn không rá»i quyển sách. Vá» già thá» phụng Pháºt đạo. Ngà y chỉ ăn má»™t bữa, nếu không có đại há»™i, yến tiệc, tế tá»± Tông Miếu thì không cá» nhạc. Khi hà nh quyết tá» tù thì rÆ¡i nÆ°á»›c mắt. Chăm lo chÃnh sá»±, mùa Ãông qua ná»a đêm vẫn cầm bút xem xét công việc, tay bị nứt nẻ; tánh ngay thẳng, ở trong nhà tối cÅ©ng mặc áo mão; tháng nóng chÆ°a há» vén áo, cởi trần, tuy thấy bầy tôi thấp hèn cÅ©ng nhÆ° gặp khách quan trá»ng. Niên hiệu Thái Thanh năm thứ ba (549); Hầu Cảnh vây hãm Thà nh Ãà i; Ä‘em năm trăm quân mặc giáp tá»± vệ, mang kiếm lên trên Ä‘iện. Vua thần sắc vẫn không thay đổi, bảo Hầu Cảnh đến giÆ°á»ng của báºc Tam Công ngồi, rồi bảo:
- Khanh ở trong binh lÃnh lâu ngà y không mệt nhá»c sao?
Cảnh sợ hãi không đáp được, lui ra bảo tả hữu rằng:
- Ta má»—i lần lên ngá»±a ra tráºn, tên đá bá»i bá»i, không há» hãi sợ. Nay thấy Tiêu Công khiến ngÆ°á»i khiếp sợ. Há chẳng phải oai trá»i khó phạm. Ta chẳng gặp ông ta nữa.
Sau LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế nằm giÆ°á»ng bệnh, ngà y đêm niệm Pháºt luôn miệng. Dần dần chẳng thể Ä‘Æ°a thức ăn, lâu ngà y miệng đắng đòi máºt, giÆ¡ tay nói:
- Hà , hà .
Rồi băng ở Ãiện Tịnh CÆ°, thá» 86 tuổi.
29. THá»°C XOA NAN ÃỀ (SIKSÀNANDA)
(GIÃC HỈ)
Dịch kinh Ãại Hoa Nhiêm
Ban đầu VÅ© háºu (Võ Tắc Thiên) nghe nÆ°á»›c Vu Ãiá»n có Ãại kinh Hoa Nghiêm bằng tiếng Phạn, bèn sai sứ đến thỉnh, và má»i má»™t há»c giả rà nh tiếng Phạn cùng vá».
Quốc vÆ°Æ¡ng Vu Ãiá»n Ä‘Æ°a Thá»±c Xoa Nan ÃỠđến theo lệnh của VÅ© Háºu. Tháng 3 năm Ất Mùi (695); má»i và o chùa “Ãại Biến Không†phiên dịch.
30. PHÃP TẠNG
Pháp Tạng há» KhÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nÆ°á»›c KhÆ°Æ¡ng CÆ°. Ban đầu Ãá»— Thuáºn truyá»n bản dịch Hoa Nghiêm Pháp Giá»›i Quán Ä‘á»i Tấn cho Trà Nghiá»…m. Pháp Tạng hầu hạ Trà Nghiá»…m rất lâu, được truyá»n hết yếu chỉ kinh nà y. Nghiá»…m tịch. Pháp Tạng là m cÆ° sÄ© thuyết pháp. VÅ© Háºu Ä‘á»™ cho là m tăng. Năm Ất Mùi xuống chiếu má»i Pháp Tạng khai thị tông chỉ Hoa Nghiêm. Má»›i nêu Ä‘á» tá»±a kinh, hà o quang trắng từ miệng Ngà i lóe ra. Chốc lát biến thà nh má»™t cái lá»ng dừng ở trên không.
VÅ© Háºu rất vui ban cho Ngà i hiệu là Hiá»n Thủ. VÅ© Háºu vá»i Pháp Tạng đến chùa Pháºt Thá» Ký giảng kinh Tân Hoa Nghiêm, đại địa chấn Ä‘á»™ng cả thá»i má»›i dừng. Ngay ngà y ấy, má»i đến Ä‘iện TrÆ°á»ng Sanh há»i vá» Ãế Võng mÆ°á»i lá»›p huyá»n môn.
Pháp Tạng tuyên thuyết có đầu mối, huyá»n chỉ thông suốt. VÅ© Háºu nghe xong kinh dị. Pháp Tạng chỉ con sÆ° tá» và ng ở góc Ä‘iện để là m thà dụ cho rõ rà ng, đến chá»— sÆ° tá» trên đầu má»™t sợi lông có trăm ức sÆ° tá», VÅ© Háºu hoát nhiên liá»…u ngá»™.
31. ÃẠO THỌ
Ãệ tá» của Thần Tú, sau khi đắc pháp kết am tranh trên núi Tam Phong ở Thá» Châu. ThÆ°á»ng có ngÆ°á»i rừng ăn mặc giản dị, nói năng lạ lùng, có lúc chợt hóa là m Pháºt, hoặc cách hình Bồ tát, La Hán, Thiên Tiên ... hoặc phóng hà o quang, hoặc tạo âm vang, há»c đồ Ä‘á»u không lÆ°á»ng được. Sau mÆ°á»i năm, lặng lẽ chẳng còn chút bóng dáng.
Ãạo Thá» bảo chúng rằng:
- NgÆ°á»i rừng là m đủ trò khéo léo, mê hoặc má»i ngÆ°á»i. Lão nhân chả thèm thấy, chẳng thèm nghe. Cái khéo léo ấy có cùng, còn cái chẳng thấy chẳng nghe của ta vô táºn.
32. HUỆ AN
Huệ An há» Vệ ở Kinh Châu, xuất gia thỠđại giá»›i, hà nh hạnh đầu Ä‘Ã . Ãá»i ÃÆ°á»ng niên hiệu Trinh Quán (627) đến Hoà ng mai, yết kiến Hoằng Nhẫn được tâm yếu. Lân Ãức nguyên niên (664) ẩn cÆ° ở Thạch BÃch Chung Nam.
Ở Thạch BÃch, vua Cao Tông xuống chiếu rÆ°á»›c, Ngà i không Ä‘i, rồi dạo khắp các danh thắng. Ãến Tung Nhạc, Ngà i nói:
Ãây là đất cuối cùng của ta.
Hai vị tăng Thản Nhiên và Hoà i Nhượng đến tham vấn há»i:
- Thế nà o là ý Tổ Sư từ Tây sang?
- Sao chẳng há»i ý của chÃnh mình?
- Thế nà o là ý của chÃnh mình?
- Nên quán máºt tác dụng.
- Thế nà o là quán máºt tác dụng?
- Ngà i nhắm mắt mở mắt để dạy.
Năm Ất Mùi, có chiếu rÆ°á»›c Ngà i và Thần Tú đến kinh đô, tôn là m Quốc sÆ°. VÅ© Háºu thÆ°á»ng há»i:
- Ngà i bao nhiêu tuổi?
- Chẳng nhá»› thân sanh tá» xoay vần, vần xoay không đầu Ä‘uôi khởi diệt, huống thức tâm lÆ°u chú không có gián Ä‘oạn. Cái thấy nhÆ° bá»t nÆ°á»›c khởi diệt tức là vá»ng tưởng. Từ lúc ban đầu đến lúc tÆ°á»›ng Ä‘á»™ng diệt cÅ©ng chỉ nhÆ° thế, có năm tháng nà o để nhá»›?
Sau Ngà i giã từ cung cấm trở vỠTung Nhạc, một hôm chợt bảo môn nhân rằng:
- Ta chết hãy Ä‘em thây và o rừng, đợi lá»a rừng đốt.
Ãến ngà y 8 tháng 7 đóng cá»a ngồi yên mà tịch, thá» 128 tuổi. Môn nhân Ä‘em thây và o rừng. Quả nhiên có rá»a lừng tá»± thiêu cháy, được xá lợi tám mÆ°Æ¡i viên, năm viên rất lá»›n mà u hồng tÃm, sáng chói mắt.
33. ÃẠI SƯ PHÃP THUẬN
Há» Ãá»—, Ä‘á»i truyá»n là hóa thân Văn Thù. Sanh ở Ủng Châu. NgÆ°á»i bệnh đến trÆ°á»›c tòa của SÆ° liá»n được là nh. NgÆ°á»i Ä‘iếc, SÆ° kêu tai liá»n thông; ngÆ°á»i câm, SÆ° nói chuyện liá»n nói được. NgÆ°á»i Ä‘iên khùng, SÆ° ngồi thiá»n trÆ°á»›c há», há» liá»n bái tạ rồi Ä‘i.
ÃÆ°á»ng Thái Tông gá»i SÆ° bảo:
- Trẫm nóng nảy, khổ nhá»c, nhá» thần lá»±c của SÆ° là m sao trị được?
- Chỉ cần ban lệnh đại xá, thì thánh thể tự an.
Vua theo lá»i, bệnh liá»n khá»i. Nhân đây ban cho Ngà i hiệu Ãế Tâm. ThÆ°á»ng vá»i và o cung cấm, hoằng truyá»n ý chỉ viên đốn của Hoa Nghiêm, tạo Pháp Giá»›i Quán. Thiên hạ Ä‘á»u tôn sùng. ThÆ°á»ng có kệ pháp thân:
Trâu Gia Châu ăn lúa
Ngá»±a Ãch Châu no bụng.
(Gia Châu ngư khiết hòa
Ãch châu mã phúc trÆ°á»ng).
Thiên hạ kiếm thầy thuốc
Châm cứu trên vai trái heo.
(Thiên hạ mÃch y nhân
Cứu trư tả bác thượng).
34. HÒA THƯỢNG VẠN HỒI
Vạn Hồi ở Văn HÆ°Æ¡ng, há» TrÆ°Æ¡ng, tuổi trẻ tiêu ngao, ngông cuồng, là ng xóm không ai lÆ°á»ng được. Có anh tên Vạn Niên Ä‘i chinh phạt Liêu Tả. Mẹ Ngà i mong tin anh. Ngà i nói:
- Việc nà y quá dễ.
Rồi từ biệt mẹ Ä‘i, đến chiá»u trở vá», Ä‘em theo thÆ° của anh. Lân lý Ä‘á»u kinh ngạc, nhân đó gá»i là Vạn Hồi. Ngà i cùng Sa môn Long HÆ°ng và thiếu tÆ°á»›ng Ãại Minh kết giao, thÆ°á»ng qua lại nhà . Cấp Gián Minh Sùng Nghiá»…m ban đêm qua chùa thầy thần binh đứng hầu hai bên Ngà i. Nghiá»…m kinh hãi.
Má»™t hôm Ngà i sai gia nhân quét dá»n nhà cá»a nói:
- Có khách quý tới!
Hôm ấy Huyá»n Trang từ Tây Vá»±c trở vỠđến thăm Ngà i. Ngà i há»i thăm phong cảnh Ấn Ãá»™ rõ rà ng nhÆ° tá»± mình trông thấy. Huyá»n Trang là m lá»… Ä‘i nhiá»…u quanh Ngà i gá»i là Bồ tát.
Niên hiệu Hà m Hanh năm thứ tư (673).
Vua Cao Tông vá»i Ngà i và o cung, Ä‘á»™ là m sa môn. Khi ấy có tăng Mông Cổ Phù Phong, trÆ°á»›c ở trong cung, thÆ°á»ng nói: “Hồi đến! Hồi đến!†Và Ngà i đến. Tăng Mông Cổ nói:
- NgÆ°á»i thay thế đến, ta sẽ Ä‘i.
Nội trong một tuần Tăng ấy tịch.
Ãến lúc hiển hóa, Vạn Hồi được ban hiệu là Pháp Vân. ThÆ°á»ng có kệ:
Sáng tối cùng quên mở mắt Pháºt
Chẳng cột một pháp, trổ rừng sen
Chân không chẳng hoại tánh linh tri
Diệu dụng thÆ°á»ng còn công vô tác
Trà thánh xÆ°a nay thà nh Pháºt đạo
Tịch quang chẳng chiếu tự viên thông.
(Minh ám lưỡng vong khai Pháºt nhãn
Bất hệ nhất pháp xuất liên tùng
Chân không bất hoại linh tri tánh
Diệu dụng thÆ°á»ng tồn vô tác công
Thánh trà bổn lai thà nh Pháºt dạo
Tịch quang phi chiếu tự viên thông).
35. CẦU NA BẠT MA (GUNAVARMAM)
Cầu Na Bạt Ma (Công Ãức Khải) đến Kim Lăng. Ban đầu, bá» nÆ°á»›c xuất gia, quán thông tam tạng, các vua thuá»™c quốc Ä‘á»u quy y thá» giá»›i. Ngà i dạo nÆ°á»›c Ãá» Bà , vua nÆ°á»›c nà y muốn theo Ngà i xuất gia, quần thần cố thỉnh nên không thể Ä‘i được, bèn ra lệnh trong nÆ°á»›c rằng:
- Nếu má»i ngÆ°á»i theo Hòa thượng quy y thá» giá»›i thì ta sẽ theo lá»i thỉnh.
Vì thế thần dân nÆ°á»›c ấy Ä‘á»u cúi đầu tuân mệnh.
Ãầu niên hiệu Nguyên Gia (424), Tống Văn Ãế nghe danh Ngà i, sai sứ rÆ°á»›c vá». Ngà i vui vẻ nháºn lá»i ghé thuyá»n đến Hà ng Châu. Ãạo pháp do đây được hÆ°ng thịnh. Ngà i mến núi ở đây giống Linh Thứu, bèn lÆ°u lại suốt năm. Trên vách chùa Ngà i vẽ tượng Ãịnh Quang trải tóc ..., ban đêm có hà o quang chiếu sáng, Ngà i thÆ°á»ng ngồi nháºp định trải mấy ngà y chẳng ra. Tăng trong chùa sai sa di hầu hạ. Sa di nà y bá»—ng thấy sÆ° tá» trắng vá»n cá»™t mà giỡn, khắp trá»i Ä‘á»u có hoa sen xanh. Sa di cả kinh bá» chạy và la lá»›n. Tăng trong chùa đổ xô đến chẳng thấy gì cả. Niên hiệu Nguyên Gia thứ tám (431) Ngà i đến Kim lăng, vua há»i:
- Quả nhân thÆ°á»ng muốn trì trai chẳng sát sanh; Ä‘em thân tiếp váºt, mà chẳng tròn sở nguyện, xin thầy dạy cho.
Ngà i đáp:
- Ãạo tại tâm chứ không phải nÆ¡i việc. Pháp do mình chứ chẳng do ngÆ°á»i. HÆ¡n nữa, Ãế vÆ°Æ¡ng tu khác vá»›i thất phu. Thất phu nếu không khắc ká»·, tiết chế thì còn là m gì nữa? Còn Ãế vÆ°Æ¡ng lấy bốn biển là m nhà , muôn dân là m con. Ban má»™t lá»i khen thì sÄ© thứ Ä‘á»u vui, công bố má»™t chÃnh sách tốt thì thần dân an hòa. Hình phạt không chết ngÆ°á»i, sÆ°u dịch không là m nhá»c sức ngÆ°á»i, thì mÆ°a gió đúng thá»i, nóng lạnh hợp tiết, lúa Ä‘áºu dồi dà o, cây trái tốt tÆ°Æ¡i. Lấy Ä‘iá»u nà y mà trì trai, trì trai cÅ©ng lá»›n, lấy đây mà chẳng sát sanh, thì lợi cÅ©ng nhiá»u. Ãâu phải ở chá»— ngà y ăn má»™t bữa, bảo toà n tÃnh mệnh cho má»™t con váºt, má»›i gá»i giúp đỡ rá»™ng rãi Æ°?
Vua vỗ ghế than rằng:
- NgÆ°á»i tục thì mê những triết lý xa xôi, Tăng thì trệ ở kinh Ä‘iển thiển cáºn. Còn nhÆ° lá»i của Thầy, có thể nói gồm cả trá»i ngÆ°á»i váºy.
36. PHÃP SƯ HUYỀN CAO
Ngụy Thái VÅ© nghe lá»i sà m tấu của Thôi Hạo, bắt giam Thái tá» Triá»u. Triá»u bèn kêu cầu vá»›i Huyá»n Cao. Ngà i là m bà i sám Kim Quang Minh cho Triá»u. Vua má»™ng thấy vua cha là Tổ Nhượng nói:
- Chá»› nên vì lá»i sà m báng mà nghi Thái tá».
Tỉnh dáºy, vua kể lại cho quần thần. Quần thần Ä‘á»u tâu là Thái tá» vô tá»™i. Vua thả Thái tá» cho phục quyá»n nhÆ° cÅ©. Thôi Hạo sợ bất lợi cho mình nên tâu vua:
- TrÆ°á»›c đây Thái tá» quả tháºt có âm mÆ°u tạo phản, nhÆ°ng cấu kết vá»›i Huyá»n Cao, dùng pháp thuáºt đến tiên đế. Bệ hạ nếu không trừ sá»›m, e có hại lá»›n.
Vua nổi giáºn bắt Huyá»n Cao và Huệ Sùng thắt cổ.
Huyá»n SÆ°á»›ng là đệ tá» của Huyá»n Cao, từ xa chạy đến. Huyá»n Cao chợt mở mắt nói:
- Ãại pháp ứng duyên, tùy theo duyên mà thạnh suy, thạnh suy là đối vá»›i thân xác chứ lý thÆ°á»ng trạm nhiên. Chỉ tiếc các ông hà nh nhÆ° ta váºy. Chỉ có Huyá»n SÆ°á»›ng vá» Nam hóa Ä‘á»™. Các ông chết rồi, giáo pháp sẽ hÆ°ng thạnh lại, khéo tá»± tu tâm chá»› để sau hối háºn.
Nói xong liá»n chết. Sa môn Pháp Tấn kêu gà o:
- Thánh nhân đã qua Ä‘á»i, tôi còn sống là m chi?
Dứt lá»i liá»n thấy ngà i Huyá»n Cao ở trên không bảo Pháp Tấn rằng:
- Ta chẳng quên má»i ngÆ°á»i, chẳng lẻ bá» mình ông sao?
Pháp Tấn nói:
- Hòa thượng với Sùng Công sanh vỠđâu?
Ngà i đáp:
- Ta đến cõi ác để cứu giúp chúng sanh, còn Sùng Công nước An Dưỡng (Cực lạc ).
Nói xong biến mất. Ngà i tịch khoảng 427 - 451 thá»i Ngụy VÅ© đế trị vì.
Lúc Huyá»n Cao ở núi Mạch Tịch, nghe Ãà m Vô Sấm đến LÆ°Æ¡ng, liá»n đến thá» là m thầy. Qua má»™t tuần liá»n ngá»™. Vô Sấm tán thán cho là hÆ¡n mình. Ngụy VÅ© sai sứ rÆ°á»›c Huyá»n Cao là m thầy Thái tá» Triá»u, môn nhân đắc pháp rất đông. Ngà i có má»™t đệ tá» tên Tăng Ấn, tá»± nói mình đắc quả A la hán. Lúc má»›i nháºp hạ, Ngà i liá»n dùng thần lá»±c khiến Tăng Ấn trong định thấy mÆ°á»i phÆ°Æ¡ng vô táºn thế giá»›i và nghe chẳng phải thuyết pháp, má»—i má»—i chẳng đồng. Cả má»™t hạ đó tìm chá»— thấy nà y chẳng dứt, bèn sanh lòng hổ thẹn sám hối.
37. PHÃP SƯ HUỆ ƯỚC
Huệ Ước há» Sổ, lúc trẻ đạo đức đã vang xa, tổ tiên là Cấp sá»± Trung Sổ Ấu Du, má»—i lần thấy Huệ Ước đến thì đứng lên là m lá»…. Có ngÆ°á»i há»i:
- Ãây là hạng con cháu của ông, sao ông lại cung kÃnh thế?
Du đáp:
- Ãây là Bồ tát ra Ä‘á»i sẽ là m thầy trong thiên hạ, há chỉ có mình lão phu kÃnh mà thôi sao?
LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế thỉnh Ngà i ở trong cung. Ngà y mồng 8 tháng 4 năm thứ mÆ°á»i tám (520) niên hiệu Thiên Giám. Vua thá» giá»›i Bồ tát vá»›i Ngà i, rồi thiết láºp đại há»™i vô giá. Ngà y ấy chợt có cam lá»™ rÆ°á»›i xuống sân. Ba chim Túc Ãiểu và hai chim Khổng TÆ°á»›c nằm Ä‘áºu trên thá»m. Thái tá» và các vÆ°Æ¡ng tá» công khanh, đạo tục theo Ngà i thá» giá»›i đến bốn vạn tám ngà n ngÆ°á»i. Nhân đây vua đại xá thiên hạ.
Nguyên hiệu Ãại Ãồng nguyên niên (546), tháng 9, Huệ Ước có chút bệnh. VÅ© Ãế cho ngÆ°á»i đến há»i thăm. Ngà i nói:
- Ãêm nay sẽ Ä‘i.
Ãến canh năm, hÆ°Æ¡ng lạ đầy nhà , môn nhân lặng đứng. Ngà i dạy:
- Há»… có sanh thì có tá», đó là việc thÆ°á»ng. Hãy siêng năng tu niệm huệ, chá»› khởi loạn tưởng.
Nói xong, chắp tay mà tịch. Trâu xanh Ngà i thÆ°á»ng cỡi, rÆ¡i lệ kêu rống không thôi. Má»™t đôi hạc trắng từ lúc dá»±ng tháp, bay quanh kêu thÆ°Æ¡ng, tiếng rất thê thảm. Sau ba ngà y, bay Ä‘i.
38. PHÃP SƯ ÃÀM LOAN
Ãà m Loan, ở Ãông Ngụy, xuất gia chà muốn được trÆ°á»ng thá». Sau tu Pháºt pháp, nghe ẩn sÄ© Ãà o Hoằng Cảnh ở Giang Nam có tiên thuáºt. Liá»n đến nÆ°á»›c LÆ°Æ¡ng yết kiến Cảnh. Cảnh vui vẻ truyá»n cho mÆ°á»i cuốn phép tiên. Ông trở vá» Ngụy đến Lạc DÆ°Æ¡ng, gặp Bồ Ãá» LÆ°u Chi bèn há»i:
- Trong Pháºt pháp có phép trÆ°á»ng sinh bất tá» không?
Ãáp:
- Sao lại nói váºy? Ãất nà y từng có phép trÆ°á»ng sinh? Dù được Ãt lâu cÅ©ng chết, lại vẫn luân hồi.
Rồi Bồ Ãá» LÆ°u Chi bèn truyá»n cho ông Quán kinh nói:
- Ãây là trÆ°á»ng sinh thuá»™c há» Kim Tiên của ta váºy. Y theo đây mà tu, sẽ ra khá»i sanh tá» vÄ©nh viá»…n.
Ãà m Loan bèn đốt kinh Tiên chuyên tu Tịnh Ä‘á»™.
Ngụy chủ gá»i Ngà i là Thần Loan. Niên hiệu HÆ°ng Hòa năm thứ tÆ° (542) thấy hÆ°Æ¡ng, hoa, trà ng phan đến rÆ°á»›c, thản nhiên mà tịch.
39. PHÃP SƯ KHUY CÆ
Thá»i ÃÆ°á»ng Thái Tông là thá»i kỳ Pháºt giáo Trung Quốc phát huy rá»±c rỡ, sá»± tÃch đại sÆ° Huyá»n Trang thỉnh kinh, thấu qua sá»± tÆ°á»ng thuáºt được thần thoại hóa trong Tây Du ký, cÅ©ng đã thà nh câu chuyện truyá»n khắp má»i nhà .
Lúc thỉnh kinh từ Ấn Ãá»™ trở vá», SÆ° có thâu được má»™t đồ đệ rất lý thú: Pháp sÆ° Khuy CÆ¡ (còn gá»i là pháp sÆ° Ba Xe).
Pháp sÆ° Khuy CÆ¡ từ bé đã thông minh lanh lợi, xuất thân trong gia đình phú quý, chú là đại tÆ°á»›ng của vua Thái Tông, tức là Ngạc Quốc Công Cảnh Ãức. Ngà i là con của tÆ°á»›ng quân Kim Ngô Vệ KÃnh Tông, mẹ nằm má»™ng thấy cầm mặt trăng nuốt và o bụng rồi có thai. Chiá»u sanh Ngà i, hà o quang đầy nhà . Sáu tuổi đã viết sách. Ban đầu, Huyá»n Trang qua Tây Vá»±c được má»™t cáºu bé, dÄ©nh ngá»™ tuyệt luân, nhân Huyá»n Trang bế đến KÃnh Tông, Tông gá»i Khuy CÆ¡ ra chà o Huyá»n Trang. Nhân KÃnh Tông sai tụng binh thÆ° của CÆ¡ là m, mấy ngà n lá»i. Huyá»n Trang đếm Ä‘á» mục. Ãợi đồng tá» và Khuy CÆ¡ tụng xong. Bèn nói gạt rằng:
- Ãây là sách cổ.
Rồi bảo đồng tá» Tây Vá»±c che lại, Ä‘á»c không sót má»™t chữ. KÃnh Tông nổi giáºn, cho là Khuy CÆ¡ trá»™m sách cổ để gạt, đòi giết. Huyá»n Trang xin cho Ngà i xuất gia. Ngà i Ä‘Æ°a ra ba Ä‘iá»u kiện: Ãá»i sống xuất gia rất khổ cá»±c, Ngà i đòi mang theo má»™t xe và ng ròng; rất ham Ä‘á»c sách, Ngà i đòi mang má»™t xe sách vở; Ngà i lại đòi mang theo má»™t xe mỹ nữ để hầu hạ mình, vì thế ngÆ°á»i Ä‘á»i gá»i Ngà i là “Pháp sÆ° ba xeâ€.
Tuy bấy giá» bị ngÆ°á»i dị nghị, nhÆ°ng cuối cùng pháp sÆ° Khuy CÆ¡ trở thà nh má»™t Cao tăng Ä‘Æ°Æ¡ng thá»i, Ngà i rất giá»i cả Ãại thừa và Tiểu thừa. Niên hiệu VÄ©nh Huy thứ năm (654) vua Cao Tông đặc biệt xuống chiếu chỉ cho Khuy CÆ¡ là m Ãại tăng, và o chùa Ãại Từ Ân, tham gia dịch chánh nghÄ©a của kinh. Khuy CÆ¡ bèn theo Huyá»n Trang thá» tông chỉ Du Già Duy Thức. Tạo luáºn đến 100 bá»™, ngÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là Bách Bổn Luáºn SÆ°, ngoà i ra còn có trÆ°á»›c tác 25 bá»™ 118 quyên vá» các kinh Pháp Hoa Huyá»n Tán ...
Có má»™t tắc công án rất nổi tiếng phát sanh từ Ngà i. Luáºt sÆ° Ãạo Tuyên ở núi Chung Nam là SÆ¡ Tổ của Luáºt Tông. Ngà i trì giá»›i tinh nghiêm, ngà y ăn má»™t bữa, cảm Ä‘á»™ng lòng trá»i, có chÆ° Thiên cúng dÆ°á»ng. Do đó, không cần ôm bát khất thá»±c, đến giá» cÆ¡m, thiên nhân tá»± nhiên cúng dÆ°á»ng.
Má»™t hôm, pháp sÆ° Khuy CÆ¡ Ä‘i qua Chung Nam, nghe đồn luáºt sÆ° ÃạoTuyên ở đây tinh tấn, muốn lên núi bái phá»ng. Luáºt sÆ° Ãạo Tuyên nghe Pháp sÆ° Khuy CÆ¡ muốn đến, đối vá»›i há»c vấn của khuy CÆ¡, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên SÆ° rất bá»™i phục, nhÆ°ng đối vá»›i lối sống của Ngà i thì SÆ° sanh tâm coi thÆ°á»ng. Do đó, SÆ° định chá» cÆ¡ há»™i nà y khuyên bảo pháp sÆ° Khuy CÆ¡, cho ông xem thấy Thánh cảnh chÆ° Thiên Ä‘Æ°a thức ăn cúng dÆ°á»ng và o giữa ngỠđể phô bà y sá»± cảm ứng do đức hạnh nghiêm trì giá»›i luáºt của mình. Ãâu dè giá» ngỠđã qua mà Thiên nhân chẳng Ä‘em thức cúng dÆ°á»ng đến. Khi pháp sÆ° Khuy CÆ¡ Ä‘i rồi, giá» ngá» hôm sau, thiên nhân má»›i Ä‘em cúng dÆ°á»ng. Luáºt sÆ° Ãạo Tuyên bèn há»i:
- Hôm qua sao không cúng dÆ°á»ng?
Thiên nhân thưa:
- Hôm qua có Bồ tát Ãại thừa ở đây, thần Há»™ pháp vây quanh núi nà y nghiêm máºt, tôi và o chẳng được!
Luáºt sÆ° Ãạo Tuyên toát mồ hôi, láºp tức sanh lòng sám hối.
Khuy CÆ¡ ngÆ°á»i to lá»›n, cao tám thÆ°á»›c (Tà u), khà thế trùm vạn ngÆ°á»i. Trên gáy có ngá»c chẩm; mÆ°á»i ngón tay có vân xoay tròn rõ rà ng nhÆ° ấn. NgÆ°á»i thấy nể phục. Lòng từ thiện dạy ngÆ°á»i. Vá» già cầu sanh ná»™i viện, nên hết lòng giữ giá»›i.
Ban đầu Vô TrÆ°á»›c và Thiên Thân ở Thiên Trúc, lên trá»i Ãâu Suất tham há»i tông chỉ Duy thức vá»›i đức Từ Thị, rồi cùng nhau tạo luáºn. NÆ°á»›c ấy có Thánh hiá»n hoằng dÆ°Æ¡ng giáo pháp nà y. Ãến luáºn sÆ° Giá»›i Hiá»n truyá»n cho Huyá»n Trang. Huyá»n Trang truyá»n cho Khuy CÆ¡. Khuy CÆ¡ tạo sá»› luáºn giải thÃch rá»™ng rãi. Gá»i là Từ Ân giáo.
Niên hiệu VÄ©nh Thuần năm đầu (682) Khuy CÆ¡ nháºp diệt, thá» 50 tuổi, là năm Võ Háºu lên ngôi.
40. THẦN TÚ
Thần Tú há» Lý quê ở Khai Phong. Thân cao tám thÆ°á»›c, mà y đẹp tai to. Lúc nhá» theo Nho giáo há»c rá»™ng biết nhiá»u. Sau bá»—ng đến Hoà ng Mai gặp Hoằng Nhẫn bèn thán phục nói:
- Ãây tháºt là thầy ta.
Hầu hạ NgÅ© Tổ sáu năm. NgÅ© Tổ biết là pháp khÃ, bảo:
- Ta Ä‘á»™ ngÆ°á»i rất nhiá»u, mà kẻ ngá»™ giải chÆ°a ai bằng ông.
Rồi sai phân tòa thuyết pháp. PhÃa đông cách chùa bảy dặm, đất bằng phẳng, núi hùng vÄ©. Thần Tú nói:
- Ãây chÃnh là ngá»n cô phong Lăng Già , là độ môn Lan Nhã, bóng tùng thảm cá», ta vá» già sẽ đến đó váºy.
Thần Tú trụ ở ÃÆ°Æ¡ng DÆ°Æ¡ng, Võ Háºu xuống chiếu rÆ°á»›c vá» kinh đô, cùng Huệ An ở trong đạo trÆ°á»ng để cúng dÆ°á»ng.
Tú thÆ°á»ng có kệ:
Tất cả Pháºt pháp
Tự tâm sẵn có
Ãem tâm cầu ngoà i
BỠcha chạy trốn.
(Nhất thiết Pháºt pháp)
Tự tâm bổn hữu
Tương tâm ngoại cầu
Xả phụ đà o tẩu).
Thần Tú thÆ°á»ng tâu VÅ© Háºu thỉnh Huệ Năng đến cung. Năng cố từ chối. Thần Tú lại tá»± viết thÆ¡ má»i nữa. Huệ Năng bảo sứ rằng:
- Ta hình dung xấu xÃ. Ở đó thấy ta, sợ chẳng kÃnh pháp ta. HÆ¡n nữa, thầy ta bảo ta có duyên miá»n Nam, không thể trái lá»i.
Và từ chối không đi.
Thần Tú ở Ãông đô, thiên hạ gá»i là Pháp chủ Lưỡng kinh, Môn sÆ° Tam Ãế. Niên hiệu Thần Long năm thứ hai (706) ngà y 2 tháng 2 Ngà i nháºp diệt, hiệu Ãạo Thông. Ngà i sanh cuối Ä‘á»i Tùy hÆ¡n 100 tuổi. ChÆ°a há» tụ nói nên má»i ngÆ°á»i không rõ biết là bao nhiêu.
41. THIỀN SƯ NHÂN KIỆM
Nhân Kiệm tức Hòa thượng Ãằng Ãằng, tháng tÆ° năm Nhâm Thìn (692), VÅ© Háºu xuống chiếu rÆ°á»›c và o cung. Ngà i đến nhìn Thái Háºu im lặng giây lâu nói:
- Hội chăng?
- Không hội.
- Lão tăng giữ giới không nói.
Nói xong bỠđi. Có là m 19 bà i ca ngắn, có bà i:
Tu đạo, đạo chẳng thể tu.
Há»i pháp, pháp không thể há»i.
NgÆ°á»i mê chẳng rõ sắc không.
NgÆ°á»i ngá»™ vốn không nghịch thuáºn.
Tâm vạn bốn ngà n pháp môn.
Chà lý không rá»i gang tấc.
Biết giữ thà nh quách nhà mình.
Chá»› dối tìm châu quáºn khác.
Chẳng cần há»c rá»™ng nghe nhiá»u.
Chẳng cốt biện tà i, thông suốt.
Chẳng biết tháng nà y đủ thiếu:
Chẳng quản năm nà y dÆ° nhuáºn.
Phiá»n não tức là Bồ Ä‘á».
Hoa sạch sanh trong bùn phẩn.
Ngà i đến há»i ta thế nà o?
Chẳng thể cùng y Ä‘Ã m luáºn.
Sáng sớm dùng cháo đỡ đói.
Ãúng ngỠăn thêm má»™t báºn.
Hôm nay nháºm váºn đằng đằng.
Ngà y mai đằng đằng nháºm váºn.
Trong tâm rõ rà ng biết hết.
Hãy là m ngu ngơ ám độn.
42. HUỆ KHOAN ÃẠI SƯ
Huệ Khoan há» DÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i Ãch Châu. Cha là DÆ°Æ¡ng VÄ© là m đạo sÄ© hiệu Tam Ãá»™ng Tiên sinh, có chị là TÃn TÆ°á»›ng má»›i sanh đã biết đạo, trá»n ngà y thiá»n tịch. Năm sáu tuổi Huệ Khoan hà ng ngà y cùng chị luáºn bà n đạo lý, ngÆ°á»i nghe không ai hiểu. Gia thế theo đạo Lão, má»™t mình Khoan chẳng vui. Cha quở mắng bắt lạy Thiên Tôn. Ngà i bất đắc dÄ© lá»… bái, tượng đồng bá»—ng đổ xuống vỡ ra. Thân tá»™c kinh dị, nhân đó chép ngôn cú đã luáºn. TrÆ°á»›c là thiá»n sÆ° Ãà m TÆ°á»›ng ở chùa Long Hoà i, lúc lâm chung bảo đệ tá» tên Há»™i rằng:
- Ta bảo duyên sẽ sanh và o nhà hỠDương, ở đỉnh núi Miên Trúc, Quảng Hán. Sau bảy năm hãy đến gặp ta.
Nói xong thị tịch. Sau Há»™i nằm má»™ng thấy Ãà m TÆ°á»›ng trách mình lá»—i hẹn. Há»™i thất kinh tỉnh dáºy liá»n đến đỉnh núi gõ cá»a. Khoan há»i:
- Ai gõ cá»a?
Há»™i thÆ°a:
- Dạ, đệ tỠlà Hội.
Khoan cÆ°á»i nói:
- Là m sao biết ta mà xưng là đệ t�
Há»™i thÆ°a:
- Nghe tiếng Thầy giống tiếng ngà y xưa.
Ngà i bèn ra gặp. NgÆ°á»i cha Ä‘em những lá»i ghi chép sá»± Ä‘Ã m luáºn của Ngà i và TÃn TÆ°á»›ng ra, Ngà i dạy là luáºn Ãại Trang Nghiêm.
Há»™i liá»n rÆ°á»›c Ngà i vá» chùa Long Hoà i xuống tóc, khi ấy mÆ°á»i ba tuổi, Há»™i kÃnh sợ nhÆ° thần. Chúng ở Long Hoà i ba ngà n ngÆ°á»i, Há»™i Ä‘á»u Ä‘Ãch thân táºn lá»±c là m, Huệ Khoan má»™t mình nhà n nhã. Má»i ngÆ°á»i bà n tán, Há»™i nói:
- Ãây là tiên sÆ° của ta. Do đó đã đầy đủ đạo đức.
Từ đây thần dị ngà y má»™t hiển lá»™. NgÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là Hòa thượng Thánh. Niên hiệu VÄ©nh Huy năm thứ tÆ° (653) ngà y 25 tháng 6, Ngà i Thị tịch.
NgÆ°á»i Ä‘á»i cho là ứng thân Quan Thế Âm.
43. Bà TRƯỢNG HOÀI HẢI
Sư nói:
- Ở đất Thánh mà táºp phà m. Vì Pháºt và o trong chúng sanh, thị hiện đồng loại để dẫn dắt vá»— vá» và cùng loà i vá»›i ngạ qủy, thân thể bị lá»a đốt, thuyết cho chúng Bát Nhã Ba la máºt, khiến chúng phát tâm. Nếu cứ ở mãi đất thánh thì nÆ°Æ¡ng và o đâu mà nói chuyện vá»›i chúng được. Pháºt và o chốn khổ cÅ©ng đồng nhÆ° chúng sanh chịu khổ, chỉ khác là đi đứng tá»± do không giống chúng sanh.
SÆ° trụ ở Bá Trượng, thấy luáºt Thiá»n Tông từ Thiếu Thất đến Tà o Khê, phần nhiá»u nÆ°Æ¡ng theo luáºt chùa. Thuyết pháp, trụ trì, chÆ°a có quy củ. Ngà i bèn than:
- Nếu muốn Tổ đạo truyá»n bá chẳng mất, há nên theo hạnh của Tiểu thừa sao?
Vì thế Ngà i sáng láºp Thiá»n cÆ°, há»… ngÆ°á»i đủ đạo nhãn, đức đáng tôn trá»ng thì gá»i là Trưởng lão. Ai là m Hóa chủ thì ở phÆ°Æ¡ng trượng, không láºp Ä‘iện Pháºt, chỉ tạo Pháp Ä‘Æ°á»ng. Há»c chúng bao nhiêu Ä‘á»u và o trong tăng Ä‘Æ°á»ng hết, y theo tuổi hạ an bà i. Ãặt giÆ°á»ng nối dà i, khi nằm thì gối xéo, quay bên phải theo thế kiết tÆ°á»ng mà ngủ. Khi và o thất thỉnh Ãch dù ngÆ°á»i há»c siêng hay lÆ°á»i, hoặc lá»›n hoặc chẳng câu nệ theo lệ thÆ°á»ng. Tất cả đại chúng trong viện, sáng tham thỉnh chiá»u nhóm há»p, trưởng lão thượng Ä‘Æ°á»ng, thăng tá»a, chủ sá»± theo chúng thứ tá»± đứng lắng nghe. Khách chủ vấn đáp, kÃch dÆ°Æ¡ng tông yếu, ngà y hai buổi cÆ¡m cháo, tùy chúng chia Ä‘á»u. Thi hà nh pháp phổ thỉnh, đặt mÆ°á»i nhà vụ liêu. Má»—i nhà má»™t ngÆ°á»i cầm đầu trông coi nhiá»u ngÆ°á»i, để cho má»—i ty thuá»™c trong nhóm, có ai giả hiệu, trá»™m hình lẫn lá»™n trong thanh chúng, gây sá»± quấy nhiá»…u ngÆ°á»i khác, duy na sẽ Ä‘Æ°a lên, kéo ra khá»i bổn vị quải tháp (khi được nháºn và o chúng, gá»i là cho quải tháp), tẫn xuất Ä‘uổi ra khá»i viện. Hoặc ngÆ°á»i kia xúc phạm, nhÆ° lấy gáºy đánh, thì nhóm chúng đốt y bát đạo cụ, Ä‘uổi ra theo cá»a bên, coi nhÆ° để sỉ nhục.
44. ÃÀM TẠNG Nối pháp MÃ Tá»” - Ẩn cÆ° HÀNH NHẠC
Ãà m Tạng thá» tâm ấn ở Mã Tổ, sau yết kiến Thạch Ãầu được thấu triệt. Niên hiệu Trinh Nguyên năm thứ hai, SÆ° ở ẩn trên chót đảnh Hà nh nhạc, Ãt ngÆ°á»i đến tham phá»ng. Sau vì Ä‘au chân, má»›i dá»i đến ở Tây Viên; các thiá»n khách đến thăm viếng ngà y cà ng đông. Má»™t hôm tá»± nấu nÆ°á»›c tắm, tăng há»i:
- Sao không sai Sa di?
SÆ° liá»n vá»— tay ba cái. SÆ° thÆ°á»ng nuôi má»™t con Linh Cẩu. Ãêm đêm Ä‘i kinh hà nh, khi nà o chó kéo áo thì má»›i trở vá» phÆ°Æ¡ng trượng, còn chó thì nằm bên cá»a canh. Má»™t đêm nó sủa đổng, chồm lên dữ tợn, đến sáng thấy phÃa đông nhà bếp có má»™t con trăn lá»›n dà i mấy trượng há miệng thở phì, hÆ¡i Ä‘á»™c xông ra, thị giả thỉnh SÆ° tránh chá»— khác. SÆ° nói:
- Cái chết có thể trốn được sao? Nó Ä‘em Ä‘á»™c đến, tôi dùng lòng từ để nháºn, Ä‘á»™c không thá»±c tánh, kÃch phát thì nó mạnh, còn lòng từ vô duyên, oán thân má»™t đạo
Sư nói xong, trăn cúi đầu từ từ bò đi, chốc lát không thấy nữa.
Một tối có ăn trộm đến, chó cũng cắn y của Sư. Sư bảo ăn trộm:
- Nhà tranh có váºt gì Æ°ng ý cứ việc lấy Ä‘i, ta chẳng tiếc gì.
Ä‚n trá»™m cảm lá»i Ngà i, cúi lạy giải tán.
45. BẢO TÃCH
Ban đầu tham Mã Tổ, là m nhai phÆ°á»ng (*). Má»™t hôm Ä‘i giữa chợ gặp má»™t ngÆ°á»i khách mua thịt heo, bảo hà ng thịt rằng:
- Lựa miếng ngon, cắt cho một ký.
Hà ng thịt buông dao vòng tay nói:
- Trưởng Sứ! Có miếng nà o mà không ngon?
Bảo TÃch có tỉnh. Lại má»™t hôm SÆ° ra cá»a gặp đám ma. Má»™t ngÆ°á»i cầm linh khua hát:
Mặt trá»i nhất định lặn vá» Tây
Chưa rõ linh hồn đến phương nà o?
(Hồng luân quyết định trầm Tây khứ.
Vị thẩm hồn linh vãng na phương?)
Ngay lúc đó tang gia Ä‘ang kêu khóc bi ai dÆ°á»›i mà n, Bảo TÃch mừng rỡ cả thân tâm, trở vá» kể lại cho Mã Tổ, Tổ ấn khả. Sau trụ Bà n SÆ¡n.
(*) Nhai phÆ°á»ng: Có nhiệm vụ và o chợ búa để xin váºt dụng cho đại chúng.
46. THIỀN SƯ MINH TOẢN Thuyết pháp HÀNH NHẠC
Minh Toản tức Lại Tà n, chấp dịch ở Hà nh Nhạc, nhặt đồ thừa mà ăn. Tánh SÆ° lÆ°á»i biếng, ăn đồ thừa nên có hiệu là Lại Tà n. Tể tÆ°á»›ng Lý Bà đỠcao đức hạnh của SÆ° lên vua Ãức Tông, vua sai chiếu má»i. Sứ giả đến hang đá tuyên chiếu vua nói:
- Tôn giả hãy đứng lên tạ ơn vua.
Toản là m thinh, mÅ©i dãi lòng thòng. Sứ giả trông thấy cÆ°á»i bảo Ngà i chùi mÅ©i. Toản nói:
- Ta hÆ¡i sức đâu mà vì ngÆ°á»i Ä‘á»i chùi mÅ©i.
Rồi không chịu đi.
ThÃch Sá» sắp tế thần núi, lo sá»a Ä‘Æ°á»ng lên. Ná»a đêm sấm gió, má»™t khối đá to rÆ¡i xuống chắn ngang Ä‘Æ°á»ng. NgÆ°á»i sá»a Ä‘Æ°á»ng Ä‘em mÆ°á»i trâu đến kéo, lại thêm mấy trăm ngÆ°á»i giup mà hòn đá không nhúc nhÃch. SÆ° cÆ°á»i nói:
- Chẳng phiá»n nhiá»u sức. Rồi lấy chân đạp đá, đá lăn tròn rồi rÆ¡i xuống, tiếng nhÆ° sấm nổ. ÃÆ°á»ng được khai thông, má»i ngÆ°á»i xem SÆ° nhÆ° thần. Ngoà i cổng chùa, cá»p beo chợt há»p thà nh bầy. SÆ° bảo chúng tăng:
- Tôi sẽ Ä‘uổi sạch chúng cho các ông. ÃÆ°a roi đây!
Chúng lấy roi Ä‘Æ°a, SÆ° vừa ra khá»i chùa. Má»™t con cá»p vá»™i và ng vâng lệnh SÆ° bá» Ä‘i, hổ beo cÅ©ng theo đó mà dứt tuyệt dấu vết.
SÆ° thÆ°á»ng có bà i ca:
Ngơ ngơ vô sự không cải đổi
Vô sá»± đâu cần luáºn má»™t Ä‘oạn
Trực tâm không tán loạn,
Việc khác chẳng cần đoạn.
Quá khứ đã qua đi
Vị lai vẫn chẳng tÃnh
Ngơ ngơ vô sự ngồi
Ãâu từng có ngÆ°á»i gá»i.
Hướng ngoại tìm công phu
Ãá»u là tên ngu ngôc.
Lương chẳng chứa một hột
Gặp cơm chỉ biết kêu.
NgÆ°á»i Ä‘a sá»± ở Ä‘á»i,
Ãuổi theo mà chẳng kịp.
Ta chẳng Æ°a lên trá»i,
CÅ©ng chẳng thÃch ruá»™ng phÆ°á»›c.
Ãói đến ăn cÆ¡m,
Mệt đến thì ngủ.
NgÆ°á»i ngu cÆ°á»i ta,
Mà ngÆ°á»i trà biết.
Chẳng phải si độn,
Thể vốn như nhiên.
Cần đi thì đi,
Cần đứng thì đứng,
Thân khoác manh áo rách,
Chân mặc khố mẹ sanh.
Nhiá»u lá»i và lắm lẽ
Chỉ là m hiểu lầm nhau.
Nếu muốn độ chúng sanh,
Không gì hơn tự độ.
Chá»› báng Pháºt thiên chân
Chân Pháºt chẳng thể thấy.
Diệu tánh và linh đà i
Ãâu cần chịu rèn luyện.
Tâm là tâm vô sư
Mặt là mặt mẹ sanh.
Kiếp thạch có di động,
Trong đây không cải biến.
Vô sự vốn vô sự
Ãâu cần Ä‘á»c văn tá»±,
Dẹp trừ gốc nhân ngã,
Thầm hợp ý trong nà y.
Các thứ nhá»c gân cốt,
Chẳng bằng ngủ trong rừng
Ngơ ngơ ngẩng đầu nhìn,
Mặt trá»i lên cao.
Ăn thức ăn thừa
Ãem công dụng công,
Dần dà mỠtối.
Nắm lấy chẳng được,
Không nắm tự thông.
Ta có má»™t lá»i,
Dứt nghĩ, quên duyên,
Nói khéo chẳng được,
Chỉ Ä‘em tâm truyá»n.
Lại có má»™t lá»i,
Chẳng qua cho thẳng,
NhỠnhư mảy lông,
Lớn không nơi chốn.
Vốn tự viên thà nh,
Chẳng nhá»c thêu dệt.
Thế sự mang mang,
Chẳng bằng non núi,
Tùng xanh che trá»i,
Suối biếc chảy dà i,
Mây núi đang giăng,
Trăng đêm là m móc,
Nằm dưới dây leo.
Gối đầu tảng đá.
Chẳng chầu thiên tá».
Há khoái vương hầu.
Sanh tỠchẳng lo,
Còn lo gì nữa?
Trăng nước không hình.
Ta thÆ°á»ng chỉ an,
Vạn pháp Ä‘á»u váºy
Vốn tự vô sanh.
Ngơ ngơ vô sự ngồi,
Xuân đến cỠtự xanh.
Lá»a phân bò chỉ biết mà u và ng đẹp mà thôi.
Móc bạc đâu rà nh bùn tÃa má»›i
Còn chẳng có tâm chùi mũi dãi
Há có công phu há»i ngÆ°á»i tục.
(Phẩn há»a đản tri hoà ng Ä‘á»™c mỹ
Ngân câu na thức tỠnê tân
Thượng vô tâm tự thu hà n thế
Khởi hữu công phu vấn tục nhân).
47. ẨN SĨ Là NGUYÊN Thăm TỲ KHEO Viên Trạch
XÆ°a An Lá»™c SÆ¡n vây hãm Ãông Thà nh, Lý Ãăng bị cầm giữa đến chết. Lý Nguyên là con, phẫn chà tá»± thá» không là m quan, không lấy vợ, không ăn thịt, bá» nha là m chùa Huệ Lâm. Tăng trong chùa là Viên Trạch, kết bạn vá»›i Nguyên rồi dẫn nhau Ä‘i dạo Nga Mi. Nguyên muốn Ä‘i từ Kinh Châu qua sông Tố lên Ä‘Æ°á»ng núi, còn Trạch muốn Ä‘i theo Ä‘Æ°á»ng Tà Cốc TrÆ°á»ng An. Nguyên nói:
Tôi đã dứt việc Ä‘á»i, há trở lại Ä‘Æ°á»ng kinh sÆ° sao?
Trạch là m thinh, hồi lâu nói:
- Ãi đứng cố nhiên chẳng do ý ngÆ°á»i.
Bèn Ä‘i theo Ä‘Æ°á»ng Kinh Châu, thuyá»n đến Nam Phổ, thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà mặc quần gấm múc nÆ°á»›c. Trạch chỉ và khóc nói:
- Tôi không muốn Ä‘i Ä‘Æ°á»ng nà y cÅ©ng vì bà ta.
Nguyên cả kinh há»i. Trạch nói:
- Bà nà y há» VÆ°Æ¡ng, tôi sẽ là m con bà . Bà mang thai ba năm rồi, vì tôi không đến nên không sanh được. Nay đã thấy thì không còn trốn thoát được. Ông nên dùng phù chú nguyện giúp tôi sanh mau. Ba ngà y sau, lúc tắm đứa bé, mong ông đến vá»›i tôi, tôi sẽ cÆ°á»i để là m tin. Và sau mÆ°á»i ba năm, dÆ°á»›i trăng Trung thu, phÃa ngoà i chùa Thiên Trúc ở Hà ng Châu sẽ cùng ông tÆ°Æ¡ng kiến. Tôi đã ba Ä‘á»i là m Tỳ kheo tu táºp Thiá»n, ở sông TÆ°Æ¡ng phÃa Tây chùa Nhạc Lá»™c có hòn đá to, tôi tá»a thiá»n trên đó.
Nguyên nghe xong thÆ°Æ¡ng xót hối háºn. Ãến chiá»u thì Trạch chết. NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà sanh được ba ngà y thì Nguyên đến xem, đứa bé quả nhiên cÆ°á»i. Sau đến kỳ hạn, Nguyên đến chá»— hẹn Æ°á»›c, nghe bên bá» sông Cát Hồng có mục đồng gõ sừng trâu mà ca rằng:
Ba năm trên đá tinh hồn cũ
hưởng trăng, vịnh gió chẳng cần bà n
Hổ thẹn tình ngÆ°á»i xa đến viếng
Thân nà y tuy khác tánh còn nguyên.
(Tam sinh thạch thượng cựu tinh hồn
Thưởng nguyệt, ngâm phong bất yếu luáºn
Tà m quý tình nhân viá»…n tÆ°Æ¡ng phá»ng
Thá» thân tuy dị tánh thÆ°á»ng tồn).
Nguyên bèn gá»i:
- Trạch Công mạnh không?
Ãáp rằng:
- Chân tÃn sÄ© Lý Công! Ông duyên tục chÆ°a hết, cẩn tháºn chá»› gần nhau, chỉ chuyên cần tu thì chẳng Ä‘á»a. Rồi sẽ gặp nhau nữa.
Lại ca rằng:
Thân trước thân sau sự mịt mùng
Muốn nói nhân duyên sợ điếng lòng
Ngô Việt núi sông tìm đã khắp
Khua chèo trở lại đến Cù ÃÆ°á»ng.
(Thân tiá»n thân háºu sá»± mang mang
Dục thoại nhân duyên khủng Ä‘oạn trÆ°á»ng
Ngô Việt sơn xuyên tầm dĩ biến
KhÆ°á»›c hồi yên trạo thÆ°á»›ng Cù ÃÆ°á»ng).
Rồi ẩn mất không thấy nữa. Nguyên ở chùa hơn ba mươi năm, chết lúc hơn tám mươi.
48. THIỀN SƯ PHÃP KHÂM
Pháp Khâm há» Chu ở Côn SÆ¡n, theo Nho nghiệp. Lúc mẹ Ngà i mang thai, nằm má»™ng thấy hoa sen má»c ở then cá»a, bà lấy má»™t bông cá»™t và o thắt lÆ°ng. Tỉnh giấc, không Æ°a ăn mặn và sanh ra Ngà i. Ngà i hình dung kỳ vỹ, thần sắc sáng rỡ, Æ°a lấy Pháºt sá»± để nô đùa. Năm 22 tuổi vá» kinh ứng thÃ. Vì Ä‘i Ä‘Æ°á»ng bá»™ nên ghé nghỉ ở chùa Hạc Lâm. Huyá»n Sách trông thấy lấy là m kinh dị há»i:
- Ông là m gì?
- Mong lên kinh đô là m quan.
- Tuy có tÆ°á»›c ngÅ© đẳng đâu bằng là m báºc tôn quý trong tam giá»›i.
- Há»c được chăng?
- Xem thần khà của ông thì ông thuộc loại sanh ra đã biết. Nếu chịu xuất gia, sẽ ngộ tri kiến của Như Lai.
Pháp Khâm bèn xé bá» sách vở, khắc khổ thân cáºn, nÆ°Æ¡ng theo Huyá»n Sách tu táºp. Sách thầm nháºm là pháp thÃ, bảo vá»›i môn nhân Pháp Cảnh rằng:
- Gã nà y sẽ hoằng dÆ°Æ¡ng rá»™ng lá»›n pháp của ta, là báºc Thầy ngÆ°á»i.
Pháp Khâm ngà y đêm gắng gá»i, tam há»c Ä‘á»u tinh thông. Má»™t hôm thỉnh Huyá»n Sách chỉ dạy pháp yếu. Huyá»n Sách bảo:
- Không ngÆ°á»i nà o được pháp của ta.
- Lấy gì để truyá»n.
Pháp Khâm chóng dứt các nghi trệ. Sau từ giã ra Ä‘i. Huyá»n Sách nói:
- Ông theo dòng mà đến, gặp “kÃnh†thì dừng.
Pháp Khâm bèn Ä‘i vá» Nam, thỠđại giá»›i ở chùa Long Tuyá»n DÆ° Hà ng, rồi đến Lâm An ở phÃa Ãông Bắc má»™t ngá»n núi, há»i tiá»u phu rằng:
- Ãây là núi gì?
- Ãây là núi KÃnh SÆ¡n.
SÆ° bèn trụ ở đây. Có tăng há»i:
- Thế nà o là đạo?
Pháp Khâm bảo:
- Trên núi có con cá Lý Ngư, dưới đáy nước có bụi dấy.
Mã Tổ sai ngÆ°á»i Ä‘em thÆ° đến. Trong thÆ° vẽ má»™t vòng tròn. Pháp Khâm mở xem, vẽ và o vòng tròn rồi gởi trả.
Mã Tổ lại sai Trà Tạng đến há»i:
- Trong mÆ°á»i hai giá», lấy gì là m cảnh?
- Ãợi lúc ông Ä‘i vá», ta sẽ có tin.
- Vá» ngay bây giá».
- Nhắn lại phải há»i Tà o Khê.
Vua Ãại Tông lÆ°u tâm đến Không môn khiến các đạo sÄ© sanh lòng đố kỵ. Tháng 9 niên hiệu Ãại Lịch năm thứ ba (768). Ãạo sÄ© Sá» Hoa tâu xin cùng há» ThÃch đấu phép. Bèn ở Ãông Minh Quán, đặt giá dao là m thang, Sá» Hoa leo lên Ä‘i nhÆ° trên Ä‘Æ°á»ng đá. Các tăng lữ nhìn nhau không dám bÆ°á»›c lên. Khi ấy Sa môn Sùng Huệ ở chùa ChÆ°Æ¡ng KÃnh vâng lịnh vua, ở trên cây trong sân chùa, dá»±ng má»™t cái thang, báºc toà n mÅ©i nhá»n, sắc trắng nhÆ° sÆ°Æ¡ng, cao hÆ¡n thang ở Ãông Minh Quán cả trăm thÆ°á»›c. Sùng Huệ Ä‘i chân không mà lên, đến mút thang dừng lại, leo xuống nhÆ° Ä‘i trên đất bằng rồi đạp trên lá»a hừng, thá» dầu sôi, ăn miếng sắt, nuốt Ä‘inh. Các đạo sÄ© trông thấy toát mồ hôi Æ°á»›t áo bá» chạy. Má»i ngÆ°á»i hoan nghinh, tiếng đồn nhÆ° sấm. Vua cà ng thêm kÃnh trá»ng xuống chiếu ủy lạo, khen ngợi mấy lượt, ban tá» y và gá»i là Há»™ Quốc Tam Tạng, vá»i và o cung há»i:
- Sư đệ tỠai?
- Cao tăng Pháp Khâm núi KÃnh SÆ¡n là thầy của hạ thần. Thần chÆ°a đủ giá»›i pháp, không dám nháºn tá» y.
Vua đặc biệt ra lệnh mở Ä‘Ã n giá»›i. Vừa Yết ma, Sùng Huệ ẩn thân trên Ä‘Ã n, không biết ở đâu. Vua cà ng kinh dị, bèn lá»… Pháp Khâm là m thầy, sai ná»™i thị cầm chiếu chỉ Ä‘i thỉnh. SÆ° đến, vua Ä‘Ãch thân Ä‘i đón và há»i pháp, là m lá»… đệ tá».
Pháp Khâm má»™t hôm ngồi trong sân trong, thấy vua đến liá»n đứng lên. Vua há»i:
- Vì sao Sư đứng lên?
Sư đáp:
- Ãà n việt đâu được ở trên bốn oai nghi mà thấy bần đạo.
Vua đẹp lòng ban hiệu là Quốc Nhất. Chẳng bao lâu Sư muốn từ biệt đi. Vua nói:
Chúng sanh ở đây có ngÆ°á»i đáng Ä‘á»™, chúng sanh kia há có khác sao?
Pháp Khâm đáp:
- Thực không có pháp để độ chúng sanh.
Pháp Khâm ở kinh đô chỉ má»™t năm. Vua Ãại Tông má»—i lần ban tÆ¡ lụa, dá»n ngá»± tuyển SÆ° Ä‘á»u không nháºn, chỉ mặc áo vải, ăn rau, đồ dùng bằng sà nh nhÆ° lúc thÆ°á»ng. TÆ°á»›ng Quốc DÆ°Æ¡ng Oản thấy thế khen:
- Ãây là báºc cao sÄ© phÆ°Æ¡ng ngoại, khó được danh nhÆ° thế.
Thôi Triệu Công Quần thÆ°á»ng há»i Ngà i:
- Ãệ tá» xuất gia được chăng?
Ngà i đáp:
- Xuất gia là việc của đại trượng phu. Há dũng tướng mà là m được.
Quần khen ngợi lá»i nà y. Rồi Ngà i từ giã trở vá» núi cÅ©.
SÆ° từ TrÆ°á»ng An trở vá» KÃnh SÆ¡n. Vá» sau ThÃch Sá» má»i vá» chùa Long HÆ°ng ở Hà ng Châu. Pháp Khâm bèn qua lại nÆ¡i đó, chẳng chá»n chá»— ở nhất định. Ngà y 28 tháng 12 niên hiệu Trinh Nguyên năm thứ tám (792) SÆ° thị tịch ở Long HÆ°ng. TrÆ°á»›c đó ba ngà y, SÆ° bảo chúng:
Nên chôn ta ở hố đất ngoà i sân phÃa Nam, đừng là m quan tà i sợ là m trở ngại đất trồng rau của tăng đồ.
SÆ° thá» 92 tuổi, 70 tuổi hạ. Bi nguyện của SÆ° sâu rá»™ng, ai thấy mặt nghe danh Ä‘á»u nhÆ° con được mẹ. Vì thế phÃa Ãông đến núi Thái SÆ¡n giáp biển, phÃa Tây đến LÅ©ng Thục, phÃa Nam tiếp Giao Quảng, phÃa Bắc đến táºn phÆ°Æ¡ng Bắc (Sóc PhÆ°Æ¡ng). NgÆ°á»i há»c đạo thảy Ä‘á»u kÃnh má»™ quay vá». NgÆ°á»i tham há»c Ä‘á»u coi SÆ° là Công Ãức SÆ¡n, đến cả trá»i rồng cùng quy kÃnh hÆ°á»›ng vá» loà i khác quy y, đất má»c cá» Linh Chi, trên trá»i mÆ°a Cam Lá»™. Ãèn Thánh soi đêm, mây gấm sáng vá»n, mãnh thú ở má»™t bên, chim chóc tụ đầy thất đến ăn trên tay SÆ°. Có hai thá» trắng quỳ lạy trong phÆ°Æ¡ng trượng, má»™t gà thÆ°á»ng theo nghe pháp, chẳng ăn váºt sống. Khi Ngà i đến TrÆ°á»ng An, nó kêu suốt ba ngà y mà chết. Má»™t con vượn cÅ©ng thÆ°á»ng ở trong thiá»n thất, chẳng Ä‘i đâu khác. Khi SÆ° tịch, ba ngà y sau cÅ©ng chết theo.
49. PHONG CAN – HÀN SÆ N - THẬP ÃẮC Thị hiện THIÊN THAI
Phong Can, chẳng biết ngÆ°á»i ở đâu. Niên hiệu Trinh Quán Ä‘á»i ÃÆ°á»ng, SÆ° đến ở chùa Quốc thanh núi thiên Thai, cắt tóc ngang mà y, mặc áo vải rách, có ai há»i lý Pháºt, chỉ đáp hai chữ “tùy thá»iâ€. ThÆ°á»ng xÆ°á»›ng đạo, cưỡi cá»p ra và o, chúng tăng Ä‘á»u kinh sợ chẳng ai dám nói chuyện vá»›i SÆ°. Có Hà n SÆ¡n, Tháºp Ãác cÅ©ng chẳng biết dòng há», ngÆ°á»i Ä‘á»i cho là đồ Ä‘iên khùng, chÆ¡i thân vá»›i Phong Can. Hà n SÆ¡n ở núi Hà n Nham cách huyện ÃÆ°á»ng HÆ°ng bảy mÆ°Æ¡i dặm vá» phÃa tây, nhân đây thà nh tên. Tháºp Ãắc thì do Phong Can khi đến XÃch Thà nh, nghe tiếng trẻ con khóc ở bên Ä‘Æ°á»ng, há»i thì nói: “Mồ côi bị bỠở đâyâ€. Do đó đặt tên Tháºp Ãắc, Ä‘em vá» giao cho khố ở sau viện. Khố tăng (Tăng coi kho) tên là Linh Táºp coi nhà ăn và hÆ°Æ¡ng đèn, Tháºp Ãắc bá»—ng leo lên toà , ngồi đối diện vá»›i tượng Pháºt mà ăn, sau lại ở trÆ°á»›c Thánh tăng hô lên:
- Tiểu quả Thanh văn!
Linh Táºp liá»n báo cho các báºc Thôn túc, rồi đổi xuống nhà bếp rá»a chén bát. Hằng ngà y tăng chúng thá» trai xong, Tháºp Ãắc gạn lại thức ăn dÆ° bá» trong ống đồng. Hà n SÆ¡n đến liá»n cõng Ä‘i. Hà n SÆ¡n dung mạo khô gầy, áo quần tÆ¡i tả, lấy vá» cây là m mÅ©, mang guốc gá»— to. Lúc đến chùa, hoặc Ä‘i dạo dÆ°á»›i hiên, hoặc và o bếp chụm lá»a, hoặc chÆ¡i vá»›i mục đồng, có lúc quát tháo, ngá»a mặt lên trá»i mà chá»i, hoặc nói: “Than ôi! Than ôi! Tam giá»›i luân hồi!â€.
Tăng lấy gáºy Ä‘uổi thì vá»— tay cÆ°á»i to. Má»™t hôm, há»i Phong Can rằng:
- Gương xưa chẳng bao lâu, là m sao soi chiếu?
- Băng đà i không hình bóng.
- Khỉ vượn mò thủy nguyệt (*).
- Ãây là chẳng chiếu ssoi, thỉnh SÆ° nói nữa.
- Vạn đức chẳng đem đến, bảo ta nói cái gì?
Hà n SÆ¡n, Tháºp Ãắc Ä‘á»u là m lá»…. Phong Can bảo Hà n SÆ¡n:
- Ông Ä‘i dạo NgÅ© Ãà i vá»›i ta thì là bạn vá»›i ta; nếu không Ä‘i, không phải bạn ta.
- Tôi không đi!
- Phong Can nói:
- Ông chẳng phải bạn ta.
Hà n SÆ¡n há»i Phong Can:
- Ông Ä‘i NgÅ© Ãà i là m gì?
- Ta đi lễ Văn Thù.
- Ông không phải bạn của ta.
Phong Can Ä‘i NgÅ© Ãà i má»™t mình.
Gặp má»™t ông già , Phong Can há»i:
- Có phải Văn Thù không?
- Há có hai Văn Thù?
Phong Can liá»n là m lá»…. Chợt ông già biến mất. Sau Phong Can trở vá» Thiên Thai thị tịch.
Hà n SÆ¡n nhân chúng tăng nÆ°á»›ng cà , bèn lấy xâu cà đánh và o lÆ°ng má»™t vị tăng, tăng quay đầy lại. Hà n SÆ¡n Ä‘Æ°a xâu cà há»i:
- Là cái gì?
Tăng nói:
- Gã điên nà y!
Hà n SÆ¡n há»i tăng bên cạnh:
- Ông nói xem ông sư nà y tốn bao nhiêu tương muối?
Triệu Châu đến Thiên Thai, Ä‘i thấy dấu chân trâu. Hà n SÆ¡n há»i:
- Thượng tá»a lại biết trâu chăng? Ãây là năm trăm La hán dạo núi.
- Ãã là La hán vì sao lại là m trâu.
Hà n Sơn nói:
- Trá»i xanh! Trá»i xanh!
Triệu Châu cÆ°á»i ha ha.
Hà n Sơn nói:
- CÆ°á»i cái gì?
Triệu Châu nói:
- Trá»i xanh! Trá»i xanh!
Hà n Sơn nói:
- Chú nhỠnà y lại có tư cách đại nhân.
*
Tháºp Ãắc quét đất, chủ chùa há»i:
- Ngươi hỠgì? Ở đâu?
Tháºp Ãắc buông chổi vòng tay đứng. Chủ chùa má» mịt.
Hà n Sơn đấm ngực nói:
- Trá»i xanh! Trá»i xanh.
Tháºp Ãắc há»i:
- Ông là m gì váºy?
Hà n Sơn nói:
- Há không nghe nói nhà phÃa Ãông có ngÆ°á»i chết, nhà phÃa Tây buồn lây sao!
Rồi vừa múa, vừa cÆ°á»i khóc mà ra.
Tháºp Ãắc lại chăn trâu ở trang xá ca vịnh kêu trá»i rằng:
- Ta có một hạt châu, chôn ở trong ấm giới không một ai biết cả.
Chúng tăng thuyết giá»›i. Tháºp Ãắc lùa trâu đến, tá»±a cá»a vá»— tay mỉm cÆ°á»i nói:
- MỠmịt thay! Chụm đầu là m bộ, cái nà y thế nà o?
Tăng nổi giáºn mắng:
- Ãồ hạ tiện khùng Ä‘iên! Phá sá»± thuyết giá»›i của ta!
Tháºp Ãắc cÆ°á»i nói:
- Không sân tức là giới!
Tâm tịnh tức xuất gia
Tánh ta cùng ông hợp
Tất cả pháp không sai.
Rồi lùa trâu ra, hô tên tăng Ä‘á»i trÆ°á»›c. Trâu liá»n ứng tiếng mà đi qua. Tháºp Ãắc lại nói:
- Ãá»i trÆ°á»›c chẳng trì giá»›i, mặt ngÆ°á»i mà lòng thú. NgÆ°Æ¡i nay tạo lá»—i nà y, lại oán háºn ngÆ°á»i nà o? Sức Pháºt tuy rất lá»›n mà ngÆ°Æ¡i phụ Æ¡n Pháºt.
*
Thần há»™ Già lam, thức ăn để dÆ°á»›i Tăng trù cứ bị quạ tá»›i phá. Tháºp Ãắc lấy gáºy đánh nói:
- Thức ăn ngươi còn không thể giữ được, là m sao hộ Già Lam?
Thần liá»n báo má»™ng cho tăng trong chùa:
- Tháºp Ãắc đánh tôi.
Ãến sáng, chúng tăng kể lại má»™ng, Ä‘á»u thấy nhÆ° nhau. Bèn đến xem tượng thần, quả nhiên thấy có chá»— bị bể. Ai nấy Ä‘á»u kinh dị, Ä‘em trình lên Quáºn huyện. Quáºn bảo: “Hiá»n sÄ© dấu vết tÃch là Bồ tát ứng thân†và gá»i là Hiá»n sÄ© Tháºp Ãắc.
*
Lúc đầu LÆ° Khâu Dáºn, sắp nháºm Ãan Khâu, bị Ä‘au đầu, thuốc men trị chẳng là nh; gặp má»™t thiá»n sÆ° tên Phong Can bảo rằng từ Thiên Thai đến yết kiến sứ quân. Ông kể bệnh mình, Phong Can nói:
- Thân ở nơi tứ đại, bệnh từ huyễn thân. Nếu muốn trừ nó, phải lấy nước sạch.
Rồi đòi bình nÆ°á»›c, Ä‘á»c thần chú phun lên đầu, láºp tức hết Ä‘au. Dáºn lấy là m lạ, bèn há»i xin cho biết sá»± an nguy từ đây vá» sau. Phong Can nói:
- Hãy nhá»› đến yết kiến Văn Thù, Phổ Hiá»n. hai vị Bồ tát nà y, thấy thì chẳng biết, biết thì chẳng thấy. Nếu muốn thấy, chẳng được chấp tÆ°á»›ng. ChÃnh là Hà n SÆ¡n, Tháºp Ãắc Ä‘ang lao dịch ở chùa Quốc Thanh.
Dáºn đến nháºm chức ba ngà y rồi đến chùa Quốc Thanh há»i:
- Chùa nà y có thiá»n sÆ° Phong Can chăng? Hà n SÆ¡n, Tháºp Ãắc là ai?
Tăng Ãạo Kiểu đáp:
Phong Can ná»n cÅ© ở sau Tà ng kinh. Nay vắng vẻ không ngÆ°á»i. Còn Hà n SÆ¡n, Tháºp Ãắc Ä‘ang ở nhà bếp.
Dáºn Ä‘i và o phòng của Phong Can, chỉ thấy dấu chân cá»p. Lại há»i:
- Ngà i Phong Can hồi ở đây là m gì?
Ãạo Kiểu đáp:
- Chỉ phụ giã gạo cúng tăng, rảnh thì ngâm vịnh.
Dáºn xuống bếp tìm Hà n SÆ¡n, Tháºp Ãắc, thấy Ä‘ang thổi lá»a, rồi vá»— tay cÆ°á»i to. Dáºn đến lá»… bái, hai ngÆ°á»i quát mắng liên thanh, nắm tay cÆ°á»i to nói:
- Phong Can lắm mồm, Phong Can lắm mồm! Pháºt Di Ãà chẳng biết, lá»… chúng ta là m chi?
Tăng chúng ùa đến, kinh ngạc bảo nhau:
- Vì sao tôn quan lại là m lễ hai gã bần sĩ nà y?
Hai ngÆ°á»i bèn nắm tay chạy ra khá»i chùa.
Dáºn khiến Ä‘uổi theo. Hai ngÆ°á»i lại chạy gấp và o Hà n Nham. Dáºn lại há»i tăng:
- Hai ngÆ°á»i nà y chịu ở lại chùa nà y chăng?
Rồi bèn sai ngÆ°á»i tìm thăm há»i để Ä‘em vá» chùa an trÃ. Dáºn trở vá» quáºn, cắt may hai cặp áo sạch cùng hÆ°Æ¡ng, thuốc ... Ä‘em đến cúng dÆ°á»ng, nhÆ°ng hai vị không vá» nữa. Sứ liá»n đến núi Ä‘Æ°a lên thấy Hà n SÆ¡n lá»›n tiếng hét:
- Giặc! Giặc!
Rồi và o kẽ đá núi, lại nói:
- Báo cho mấy ngÆ°á»i, nên cố gắng lên!
Kẽ đá tá»± khép lại, chẳng thể Ä‘uổi theo. Còn tháºp Ãắc thì chẳng thấy dấu vết. Sau có tăng Ä‘i hái củi ở Nam Phong, cách phÃa Ãông Nam chùa hai dặm gặp má»™t Phạm tăng chống gáºy và o núi, gánh má»™t vòng xÆ°Æ¡ng nói:
- Lấy Xá lợi của Tháºp Ãắc.
Má»›i biết Tháºp Ãắc nháºp diệt ở đây. Nhân đó gá»i núi là Tháºp Ãắc. Dáºn sai Ãạo Kiểu tìm thăm di tÃch. Ở trong rừng, trên lá cây được thÆ°, từ, tụng của Hà n SÆ¡n và các ngÆ°á»i trong thôn là ng hÆ¡n ba trăm bà i. Tháºp Ãắc cÅ©ng có thÆ¡ hÆ¡n mấy mÆ°Æ¡i bà i Ä‘á» trên vách đá miếu Thổ địa, được gom góp thà nh táºp.
Thơ Hà n Sơn:
Nhớ lại mươi năm trước
Thả bá»™ Quốc Thanh vá»
Trong chùa ai cũng nói
Hà n Sơn là kẻ si
Si không biết tầm tư
Riêng ta còn chẳng biết
Thì y biết nỗi gì!
Cúi đầu đừng há»i nữa
Há»i được lại là m chi?
Có ngÆ°á»i đến chá»i tá»›
Tớ biết rõ tức thì
Tuy nhiên không ứng đối
Thế mà được tiện nghi.
(*) Thủy nguyệt: Trăng trong nước.
50. THIỀN SƯ ÃẠO LÂM
SÆ° há» Phan quê ở Phú DÆ°Æ¡ng. Mẹ nằm má»™ng thấy nuốt ánh sáng mặt trá»i mà có thai, đến khi sanh hÆ°Æ¡ng lạ xông khắp nhà , nên đặt tên SÆ° là HÆ°Æ¡ng Quang. Lên chÃn tuổi SÆ° xuất gia, hai mÆ°Æ¡i mốt tuổi thá» giá»›i. Sau đến TrÆ°á»ng An lá»… pháp sÆ° Phục Lá»… há»c kinh Hoa Nghiêm, luáºn Khởi TÃn. Pháp sÆ° Phục Lá»… dạy bà i tụng Chân Vá»ng, bắt tu Thiá»n na. Ãạo Lâm há»i:
- Khởi đầu là m sao quán? Là m sao dụng tâm?
Phục Lá»… là m thinh chẳng nói. SÆ° lạy ba lá»… lui ra. Sau Pháp Khâm đến cung vua, Ãạo Lâm đến yết kiến bèn được chánh pháp.
SÆ° từ khi được tâm ấn của Pháp Khâm, liá»n đến chùa VÄ©nh PhÆ°á»›c ở Cô SÆ¡n, có tháp Pháºt BÃch Chi. Lúc đó đạo tục Ä‘ang là m pháp há»™i. Ngà i chống gáºy Ä‘i và o, pháp sÆ° Thao Quang há»i:
- Ãây là pháp há»™i, sao ông là m ồn thế?
Sư đáp:
- Không gây tiếng ồn ai biết là hội.
Sau Ngà i thấy núi Tần Vá»ng, rặng tùng xoay vòng quanh nhÆ° bảo cái bèn leo lên ở. Vì thế được gá»i là thiá»n sÆ° Ãiểu Khòa (ổ chim), lại có má»™t ổ chim khác bên cạnh, tá»± nhiên quen thuá»™c, nên SÆ° còn được gá»i là Hòa thượng ThÆ°á»›c Sà o.
Có Lục cung sứ là Ngô Nguyên Khanh, ngÆ°á»i Hà ng Châu, thông minh mẫn ngá»™, vua Hiến Tông rất Æ°a thÃch. Má»™t hôm ở cung Chiêu DÆ°Æ¡ng, thấy hoa cá» tốt tÆ°Æ¡i, Ä‘ang bồi hồi thưởng ngoạn chợt nghe trên không trung có tiếng:
- Những tướng hư huyễn, nở rụng không dừng, hay hoại căn là nh, nhơn giả đâu nên hưởng chúng.
Nguyên Khanh bừng tỉnh, muốn thoát trần tục, và o năn nỉ vua, vua cho vá» nhà . Nhân pháp sÆ° Thao Quang yết kiến Ãạo Lâm, ông theo thÆ°a:
- Ãệ tá» bảy tuổi đã ăn chay, mÆ°á»i má»™t tuổi thá» ngÅ© giá»›i, năm nay hai mÆ°Æ¡i hai tuổi, định xuất gia nên đã nghỉ là m quan. Mong Hòa thượng Ä‘á»™ con là m tăng.
Ngà i Ãạo Lâm bảo:
- Ãá»i nay là m tăng, Ãt ngÆ°á»i chịu tinh khổ, tÃnh hạnh phần nhiá»u há»i hợt.
Nguyên Khanh thưa:
Vốn sạch đâu cần mà i giũa
Sẵn sáng không theo chiếu.
(Bổn tịnh phi trác ma
Nguyên minh bất tùy chiếu).
Ãạo Lâm nói:
- Ông nếu rõ thể của tịnh trà diệu viên tá»± không tịch, tức là chân xuất gia, đâu cần tÆ°á»›ng bên ngoà i. Ông nên là m Bồ tát tại gia, tu bố thà và trì giá»›i, nhÆ° bá»n ông Tôn Hứa Ä‘i.
Nguyên Khanh thưa:
- Lý tuy nhÆ° váºy nhÆ°ng chẳng phải chà của con. Cúi mong Thầy từ bi nhiếp thá», con thể tuân theo lá»i Thầy dạy.
ThÆ°a thỉnh đến ba lần mà Ãạo Lâm vẫn chẳng nháºn. Thao Quang khuyên:
- Cung sứ chÆ°a há» lấy vợ, cÅ©ng không nuôi thị nữ. Thiá»n sÆ° nếu không thâu nháºn thì ai Ä‘á»™ ông ta.
Ãạo Lâm bèn cho xuất gia, thá» giá»›i đặt pháp hiệu là Há»™i Thông. Từ đó ông ngà y đêm tinh tấn tụng kinh Ãại thừa, tu táºp An ban Tam muá»™i. Rồi bá»—ng má»™t hôm ông từ giã thầy xin Ä‘i du phÆ°Æ¡ng. Ãạo Lâm há»i:
- Ông định đến đâu?
Ông thưa:
- Há»™i Thông vì pháp mà xuất gia. Hòa thượng chẳng rủ lòng lòng chỉ dạy, nay con đến các nÆ¡i há»c Pháºt pháp.
Ãạo lâm nói:
- Nếu là Pháºt pháp, thì trong đây ta cÅ©ng có chút Ãt.
- Thế nà o là Pháºt pháp của Hòa thượng?
Ãao Lâm rút má»™t sợi vải trên ngÆ°á»i, Ä‘Æ°a lên thổi. Há»™i Thông bèn ngá»™ huyá»n chỉ, Ä‘á»i gá»i là thị giả Bố Mao (lông vải). Há»™i Thông sau trụ ở Chiêu Hiá»n, đến Ä‘á»i VÅ© Tông phế giáo, ông và o núi sâu ẩn, sau cùng chẳng biết thế nà o.
Bạch CÆ° Dị, tá»± là Lạc Thiên, Ä‘á»i ÃÆ°á»ng khoảng 772-846 là m Thái thú Hà ng Châu. Niên hiệu TrÆ°á»ng Khánh năm thứ hai (822), nhân và o núi yết kiến Ãạo Lâm, thấy Ngà i ngồi trên ổ chim má»›i há»i:
- Chá»— ở của Thiá»n sÆ° nguy hiểm quá váºy?
Ãạo Lâm nói:
- Thái thú còn nguy hiểm hÆ¡n nhiá»u.
Bạch Cư Dị nói:
- Ãệ tỠđịa vị trấn giang sÆ¡n, có gì mà nguy hiểm?
Ãạo Lâm nói:
- Củi lá»a giao nhau, thức tánh chẳng dừng, không nguy hiểm sao được?
Bạch CÆ° Dị lại há»i:
- Thế nà o là đại ý Pháºt pháp?
Ãạo Lâm nói
- Các ác chá»› là m, những Ä‘iá»u thiện vâng là m.
Bạc Cư Dị nói:
- Con nÃt ba tuổi cÅ©ng biết nói thế.
Ãạo Lâm nói:
- Con nÃt ba tuổi tuy nói được mà ông lão 80 tuổi là m không được.
Bạch CÆ° Dị lại dùng kệ há»i:
Riêng và o cá»a không há»i khổ không,
Dám Ä‘em việc thiá»n há»i Thiá»n ông.
Ngay khi mộng là việc phù sanh,
Hay việc phù sanh ở trong mộng?
(Ãặc nháºp không môn vấn khổ không,
Cảm tÆ°Æ¡ng thiá»n sá»± khấu Thiá»n ông.
Vi đương mộng thị phù sanh sự,
Vi phục phù sanh thị mộng trung).
Ãạo Lâm đáp:
Ãến thì không dấu, Ä‘i không vết
Khi đi và đến, sự giống nhau
Ãâu cần lại há»i việc phù sanh
Chỉ phù sanh nà y là trong mộng.
(Lai thá»i vô tÃch khứ vô tung
Khứ dữ lai thá»i sá»± nhất đồng
Hà tu cánh vấn phù sanh sự
Chỉ thỠphù sanh thị mộng trung).
Bạch Cư Dị bèn là m lễ mà lui.
|
25-03-2008, 12:07 AM
|
|
Cái Thế Ma Nhân
|
|
Tham gia: Feb 2008
Bà i gởi: 1,035
Thá»i gian online: 35 phút 40 giây
Thanks: 0
Thanked 35 Times in 18 Posts
|
|
Phần II
51. HÃ’A THƯỢNG HẢI ẤN TÃN
Hòa thượng hải Ấn TÃn nối pháp ngà i Lang Gia, ngÆ°á»i Quế Phủ, trụ chùa Ãịnh Huệ ở Tô Châu tuổi hÆ¡n tám mÆ°Æ¡i. Ngà y thÆ°á»ng được Chu Phòng Ngữ cúng dÆ°á»ng, SÆ° cÅ©ng hay đến nhà nà y. Má»™t hôm há» Chu há»i:
- Hòa thượng Ä‘á»i sau có thể thác sanh trong nhà đệ tá» chăng?
SÆ° cÆ°á»i nhẹ bằng lòng, rồi trở vá» chùa mắc bệnh mấy ngà y mà chết. Hôm chôn cất, nhà há» Chu Sanh được má»™t cô con gái. Thiá»n sÆ° Viên Chiếu bổn khi đó ở Thụy Quang nghe được việc nà y bèn đến thăm. Cô bé vừa đầy tháng được ẵm ra, vừa thấy Ngà i liá»n cÆ°á»i. Viên Chiếu nói:
- Hải Ấn! Ông lầm rồi. Cô bé khóc mấy tiếng rồi chết.
52. THIỀN SƯ QUY TÔNG TUYÊN
Thiá»n SÆ° Quy Tông Tuyên, ngÆ°á»i Hán Châu, nối pháp Ngà i Lang Gia Quảng Chiếu kết thân vá»›i Quách Công Phủ. Chợt má»™t hôm có quan trấn thủ Nam Khang đến, SÆ° sai ngÆ°á»i Ä‘em thÆ¡ cho Công Phủ lại dặn ngÆ°á»i Ä‘Æ°a thÆ¡ chá»› cho quan huyện trông thấy. Công Phủ Ä‘á»c thÆ¡ thấy ủy thác rằng:
- Tôi còn sáu năm duyên Ä‘á»i chÆ°a hết, hôm nay không chịu nổi áp bức muốn thác sanh và o nhà ông, mong ông chiếu cố cho.
Công Phủ vừa sợ vừa mừng, ná»a đêm bà vợ mÆ¡ mà ng thấy SÆ° và o trong phòng ngủ, bất giác thất thanh nói:
- Ãây không phải là chá»— Hòa thượng đến.
Công Phủ há»i duyên cá»›, bà vợ kể lại. Công Phủ sai đốt Ä‘á»n, lấy thÆ¡ của SÆ° cho coi. Quả nhiên sau bà vợ có thai sanh con đặt là Tuyên Quang. Vừa đầy năm đã nhá»› há»i chuyện trÆ°á»›c.
Ãến ba tuổi, Hòa thượng Bạch Vân Ãoan Ä‘i qua nhà nà y, Công Phủ kêu con ra tÆ°Æ¡ng kiến, vừa thấy kêu lên:
- SÆ° Ãiệt! (cháu).
Hòa thượng Ãoan nói:
- Cùng Hòa thượng từ biệt nhau đã mấy năm rồi?
Tuyên co ngón tay nói:
- Bốn năm.
Hòa thượng Ãoan nói:
- Tương biệt tại đâu?
- Tại Bạch Liên Trang.
- Lấy gì để chứng nghiệm?
- Cha mẹ tôi ngà y mai sẽ má»i Hòa thượng thá» trai.
Chợt có tiếng đẩy xe qua ngoà i cá»a. Hòa thượng Ãoan nói:
- Tiếng gì ngoà i cá»a váºy?
Tuyên là m thế đẩy xe. Hòa thượng Ãoan nói:
- Qua thế nà o?
- Ãất bằng có má»™t rãnh nÆ°á»›c.
Ãến sáu tuổi không bệnh mà chết.
53. TÄ‚NG DẠÃÀI
Tăng Dạ Ãà i ngÆ°á»i đất Tây Thục. Thuở bé, SÆ° há»c thuáºt nhịn ăn. Sau gặp sÆ° Ãại Trà ở núi Nga Mi, xin xuất gia, thá» giá»›i. Rồi từ biệt thầy, đến vá»›i ngà i Phục NgÆ°u ở núi Chung nam. Vá» sau SÆ° xuống núi NgÅ© Ãà i, ngà y ngà y thÆ°á»ng chỉ uống nÆ°á»›c, ngồi tÄ©nh tá»a, ban đêm thì Ä‘i quanh Ãà i SÆ¡n. NgÆ°á»i ta nhân đó gá»i SÆ° là Dạ Ãà i. Chu vi NgÅ© Ãà i khoảng 500 dặm, nổi tiếng gió mạnh, đá lá»›n, lừa ngá»±a bị thổi bay nhÆ° quét là . SÆ° Ä‘i, áo mÅ© tung rÆ¡i, tay cầm gáºy sắt, cứ gặp gió thì ngừng, hết gió lại Ä‘i. Có lúc trá»i tối mịt, SÆ° bị rÆ¡i xuống hố, gáºy sắt cong vòng mà SÆ° chẳng sao hết. Gặp cá»p, SÆ° đến trÆ°á»›c nó nạp mình, nói:
- NgÆ°Æ¡i ăn thịt ta, tức là cùng ta kết mối duyên nhá».
Gặp bá»n cÆ°á»›p núi, SÆ° Ä‘á»™ng gáºy xuống đất, tiếng gáºy vang dá»™i. Bá»n cÆ°á»›p kinh hãi bá» chạy, la lá»›n:
- Bị SÆ° Dạ Ãà i nhiếp phục!
Chúng chẳng dám Ä‘á»™ng đến SÆ°. Có hôm tuyết lá»›n rÆ¡i đầy núi, má»i ngÆ°á»i vác xẻng Ä‘i kiếm; thấy SÆ° bị tuyết chôn đến thắt lÆ°ng, rét cứng. Há» khiêng SÆ° vá» hÆ¡ lá»a, tắm nÆ°á»›c nóng, cháºp lâu SÆ° má»›i hồi tỉnh. Váºy mà vẫn tiếp tục Ä‘i đêm nhÆ° cÅ©. SÆ° thÆ°á»ng gặp ánh đèn, lá»a rừng, mãnh thú, quá»· quái trong đêm. CÅ©ng có khi gặp được Văn Thù, hoặc hiện hình Tỳ kheo già , hoặc hiện là m phụ nữ đẹp ôm đứa con má»›i sinh còn trần truồng, chốc lát biến mất. SÆ° Ä‘i nhÆ° thế đến hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i năm.
Năm Quý Mão, SÆ° đến kinh đô. Thái háºu Từ Thánh ban cho SÆ° bình bát, tÃch trượng và má»™t bá»™ Tá» Lang Ca Sa, SÆ° bèn đến chùa Tháp Viện, láºp há»™i Thiên Bà n (ngà n mâm) rồi đến chùa Long Tuyá»n láºp há»™i Long Hoa bốn mÆ°Æ¡i chÃn ngà y. Sau đến núi NgÅ© Ãà i, Nga Mi đúc má»™t chuông u minh nặng má»™t vạn ba ngà n cân, lại đến núi Phổ Ãà , Nga Mi thỉnh hai bá»™ Tạng kinh; đến núi Cá»u Hoa láºp đạo trà ng Thủy Lục. Bao nhiêu tiá»n gạo còn dÆ°, SÆ° Ä‘em phân phát cho các tịnh thất và những vị tăng nghèo, không há» bá» túi riêng má»™t mảy may. Cho nên tăng tục hết lòng tin cáºy. Sau SÆ° trở lại bốn danh sÆ¡n lá»›n, tinh thần má»i mệt. Từ đất Thục đến Quảng Lăng, SÆ° nhuốm bệnh. Có má»™t đạo nhân chặt ngón tay nấu cháo cho SÆ° dùng, ý mong cầu SÆ° là nh bệnh. SÆ° mắng rà ng:
- NgÆ°Æ¡i xuất thế, sao lại há»c theo thói Ä‘Ã n bà . Hạn ta đã gần đến rồi.
Khá»i bệnh, SÆ° mua má»™t chiếc thuyá»n lá»›n bà y tượng Thủy Lục miệng phun lá»a không ngá»›t.
Tháng mÆ°á»i, năm Canh Tuất, từ Thông Châu dong thuyá»n ra biển. Ãi ngang PhÆ°á»›c SÆ¡n, SÆ° vui vẻ muốn dừng lại. SÆ° giải tán đệ tá», chỉ giữ lại má»™t đạo nhân già theo, rồi lên thuyá»n. Có hai ngÆ°á»i khách buôn ở Tấn An xin Ä‘i nhá». SÆ° nói:
- NgÆ°á»i nà y có duyên.
Bèn bằng lòng cho Ä‘i. Thuyá»n giÆ°ong buồm Ä‘i tháºt nhanh. Chợt SÆ° há»i:
- TrÆ°a chÆ°a?
- Trưa rồi!
SÆ° sai là m cÆ¡m cho hai ngÆ°á»i khách cùng ăn. Há» lấy tiá»n cúng dÆ°á»ng SÆ°, nhân đó lá»… mÆ°á»i phÆ°Æ¡ng chÆ° Pháºt, SÆ° nói:
- Ta muốn và o biển!
Má»i ngÆ°á»i kinh hãi thÆ°a:
- Nay đã ở trong biển rồi, còn muốn và o đâu nữa?
Sư nói:
- Ta nghe báºc Bồ Tát giải thoát, khi tịch dặn các đệ tá» chia thân là m ba phần: Má»™t cho loà i cầm thú, má»™t cho tôm cá và má»™t cho kiến trùng. Nay ta cÅ©ng thế.
Má»i ngÆ°á»i khóc lóc nÃu lại. SÆ° lấy má»™t tá» giấy Ä‘Æ°a cho khách, đó là lá»i của Bồ Tát giải thoát. Chúng vẫn buồn bã nÃu giữ không buông. SÆ° nói:
- Các ông hãy vì ta mà lá»… Pháºt.
Má»i ngÆ°á»i liá»n cúi lạy, SÆ° nhảy xuống biển. HỠđịnh lấy buồm, vá»›t SÆ°. Ngồi ngay sóng nÆ°á»›c, SÆ° vẫy tay nói:
- Cất buồm đi! Các ông thua ta rồi!
Phút chốc, có má»™t đám sÆ°Æ¡ng trắng và ng bao phủ quanh SÆ°, rồi cuốn Ä‘i. Ãó là ngà y 25 tháng 10 năm Canh Tuất (1610) niên hiệu Vạn Lịch 38. Vị đạo nhân già trở vá» thuáºt lại. Hoa Ãình Trần Mi Công bèn ghi chép lại chuyện nà y.
54. TĂNG THU NGUYỆT
Thu Nguyệt là má»™t vị sÆ° già ở núi Huyá»n CÆ¡, Tô Châu. SÆ° tinh thông giá»›i luáºt, lá»… tụng chuyên cần, lấy uống trà là m Pháºt sá»±. Ai Ä‘i qua Huyá»n CÆ¡ cÅ©ng Ä‘á»u ghé thăm SÆ°. NhÆ°ng nếu không phải ngÆ°á»i cao nhã thì SÆ° chẳng tiếp, gặp mặt cÅ©ng chẳng má»i trà nÆ°á»›c.
Lúc ấy, Ä‘ang có giảng tịch của Ngà i Thiên Kỳ, ngÆ°á»i bốn phÆ°Æ¡ng rầm rá»™ kéo đến. SÆ° vẫn Ä‘iá»m nhiên nhÆ° không há» hay biết. Có ngÆ°á»i khuyên SÆ° nên tùy há»· ra má»™t lần, SÆ° chỉ cÆ°á»i chẳng đáp.
Niên hiệu Thiên Khải cải nguyên (1612), SÆ° từ biệt bạn đạo trong núi, sáng sá»›m Ä‘i thuyá»n đến bể Liên Hoa ở Nam Hải, hốt nhiên đến đầu thuyá»n lá»… bái, lá»›n tiếng niệm Pháºt rồi nhảy ùm xuống nÆ°á»›c. Má»i ngÆ°á»i vá»™i nÃu lại nhÆ°ng chẳng kịp. Sóng gió nổi lên rất mạnh, SÆ° nhấp nhô trên sóng, vẫn chắp tay niệm Pháºt. Tiếng SÆ° xa dần rồi mất hẳn.
Dạ Ãà i khắp bốn núi lá»›n, vết chân in khắp nÆ°á»›c. Thu Nguyệt tÄ©nh lặng đóng cá»a thất, chẳng mà ng đến việc bên ngoà i. Ãạ Ãà i rá»™ng tu phÆ°á»›c nghiệp, Thu Nguyệt má»™t việc cÅ©ng không là m. Hai Ngà i bình sinh trái nhau nhÆ° thế, đến lúc cuối lại giống hệt nhau. Dạ Ãà i giấu cái tÄ©nh trong Ä‘á»™ng. Thu Nguyệt gởi cái Ä‘á»™ng trong tÄ©nh. Dấu vết Ä‘á»™ng tÄ©nh của hai vị thoát khá»i mé sanh tá» không mảy may chÆ°á»›ng ngại. Tâm hai vị tháºt không thể so sánh ai hÆ¡n ai kém váºy.
55. THIỀN SƯ GIÃC TÔNG
Thiá»n sÆ° Giác Tông, tá»± là Ãạo Huyá»n, biệt hiệu Tùng Khê, há» Nam quê ở Phù Phong. Nhà theo nghiệp Nho, mẹ há» Trần, kÃnh tin Pháºt pháp. Cứ đầu năm, bà đến chùa Pháp Môn cúng dÆ°á»ng trai tăng cho đại chúng. Má»™t hôm ngủ trÆ°a, bà má»™ng thấy Thản Công chùa Pháp Môn trao cho má»™t tượng ngá»c cao gần má»™t tấc, bà nháºn lấy rồi nuốt và o bụng. Tỉnh dáºy, biết mình có thai, bà báo cho chồng hay. Chồng bà sai ngÆ°á»i đến chùa thăm dò, biết được Thản Công chết đúng ngà y ấy. Hai vợ chồng liá»n dặn nhau:
"Nếu được con trai, sẽ cho cho xuất gia thá» Pháºt". Ãến ngà y sanh, phòng bà có ánh sáng, trên hÆ° không có tiéng Phạn âm, ai nghe cÅ©ng lạ lùng. SÆ° lúc còn bé đã không ăn mặn, không Æ°a đùa giỡn, chỉ thÃch ngồi thiá»n chá»— vắng. Cha mẹ biết rằng SÆ° không quên nhân cÅ©, bèn theo lá»i hứa cho và o chùa.
Gặp lúc quân Mông Cổ xâm lăng, cha con không bảo bá»c nhau được. SÆ° bị bắt ở VÅ© Xuyên, và bị Ä‘Æ°a và o hầu hạ Quáºn chúa của quan Thái phó. SÆ° cẩn tháºn khác những ngÆ°á»i hầu khác, quan Thái phó thấy lạ, hứa cho xuất gia. SÆ° bèn đến chùa Thanh SÆ¡n ở Quy Xuyên, cạo tóc vá»›i ngà i Lâm Pháp SÆ°, nhân đó SÆ° khóc nói:
- Cha mẹ yên lòng, nay con đã được xuất gia rồi.
ChÆ°a đến ba năm, SÆ° thông suốt các kinh. SÆ° theo ngà i Anh Công ở VÅ© Xuyên nghe sá»› kinh Hoa Nghiêm, trong năm năm thông suốt chá»— uẩn áo, thâm nháºp biển Hoa Tạng, tung hoà nh không ngại, là báºc long tượng dÆ°á»›i tòa. SÆ° không há» rá»i thầy, do đó danh tiếng vang xa. NhÆ°ng SÆ° vẫn tá»± cho mình ăn chÆ°a đến lúc no, nên đến chá»— ngà i Thánh NhÆ¡n. Thánh NhÆ¡n là báºc cá»± phách trong nhà Thiá»n, thấy SÆ° liá»n há»i:
- Nghe ông rà nh Hoa Nghiêm, sao không giảng kinh độ sanh, đến đây là m gì?
SÆ° thÆ°a:
- Sanh tỠlà việc lớn.
Thánh Nhơn nói:
Từ ngà y rõ nẻo Tà o Khê ấy,
Mới hay sống chết chẳng tương can.
(Tự tùng thức đắc Tà o Khê lộ,
Liễu tri sanh tỠbất tương quan).
Ông hiểu thế nà o?
Sư suy nghĩ, Thánh Nhơn hét, Sư đi ra.
Thánh nhơn kêu lại:
- Thượng tá»a!
Sư quay đầu nhìn. Thánh Nhơn nói:
- Rõ rà ng nháºn lấy!
Sư lãnh hội được ý chỉ nà y. Ngà y hôm sau, Sư lên phương trượng thưa:
- Hôm qua được Hòa thượng hét một tiếng, con có chỗ thấy.
Thánh Nhơn nói:
- Thá» Ä‘Æ°a ra xem!
SÆ° phất ray áo Ä‘i ra. Thánh NhÆ¡n cÆ°á»i mà chấp nháºn.
Nguyên Hiến Tông năm đầu (1251); Phan SÆ¡n sai ngÆ°á»i Ä‘Æ°a thÆ¡ đến má»i ngà i Thánh NhÆ¡n là m chủ pháp tịch Linh SÆ¡n. Thánh NhÆ¡n bảo:
- Không bằng Giác Tông!
Sau SÆ° vâng lá»i, lúc ra Ä‘i là m bà i kệ:
MÆ°á»i năm chà nhÆ° sắt,
Cổng huyá»n Ä‘á»u thấu suốt
Nhảy khá»i rừng góc gai
Ãạp bể trang đầm vắng
Khéo hướng trên đỉnh cô phong
Linh quang riêng chiếu không thá»i tiết.
(Tháºp tải chà nhÆ° thiết
Huyá»n quan giai thấu triệt
Khiêu xuất kinh cức lâm
Ãạp phá trừng Ä‘Ã m nguyệt
Hảo hướng cô phong đảnh thượng hà nh
Linh quang Ä‘á»™c Ä‘iệu vô thá»i tiết).
SÆ° lên tòa thuyết pháp trong khoảng mÆ°á»i năm, chúng có hÆ¡n và i ngà n. Cõi Pháºt rá»™ng mở, và ng ngá»c sáng ngá»i, chiếu soi đá suối, tòng lâm đầy đủ tiện nghi. Linh SÆ¡n hÆ°ng thạnh má»™t thá»i không kém những ngôi chùa lá»›n.
Niên hiệu Chà Nguyên năm thứ tÆ° (1280), ngà i Văn Công trụ trì chùa Long Tuyá»n ở Ãà m Giá, lui vỠẩn ở Tây ÃÆ°á»ng. SÆ° được bổ nháºm thay thế, pháp tịch cÅ©ng thịnh nhÆ° ở Linh SÆ¡n. SÆ° chấn chỉnh nghiêm túc, và o chúng rất nghiêm trang, ai thấy cÅ©ng Ä‘em lòng kÃnh sợ. Môn đình của SÆ° cao vút, không bao giá» chấp nháºn cho ngÆ°á»i má»›i hợp má»™t lá»i, khế má»™t cÆ¡; trái lại xem xét kỹ lưỡng, rõ rà ng không còn ngá» vá»±c sau má»›i chịu. Nên hà ng nạp tá» thấy vách đứng mà thối lui cÅ©ng nhiá»u.
CÅ©ng năm ấy, SÆ° ngồi tịch. Tháp ở Ãà m Giá.
56. TÄ‚NG Ãá»’NG TÂN
Ãồng Tân tá»± là Trá»ng Ãch, biệt hiệu Nguyệt Tuyá»n, há» Quách quê ở Phòng SÆ¡n, Yến Ãô. SÆ° thế phát vá»›i Kiên Công ở An SÆ¡n, thÆ°á»ng là m việc khổ nhá»c để phụng sá»± đại chúng. Ban ngà y là m việc, ban đêm tụng kinh, sá»± thông minh trà tuệ của SÆ° phát triển mau lẹ. SÆ° muốn Ä‘i tham há»c các nÆ¡i, bèn há»i ý kiến của Ãồng Hà nh, Ãồng Hà nh cÆ°á»i nhạo, SÆ° bá»±c mình viết má»™t bà i kệ dán lên vách rồi bá» Ä‘i:
Ãại trượng phu chà khà ngất trá»i
Ngòi rãnh tầm thÆ°á»ng há phải nÆ¡i
Tay nắm xuy mao ba thước kiếm
Hà m rồng, châu nỠđoạt như chơi.
(Khà trụ xung thiên đại trượng phu
Tầm thÆ°á»ng câu Ä‘á»™c khởi năng bà o
Thủ Ä‘á» tam xÃch xuy ma kiếm
Trực thủ ly long lãnh hạ châu).
SÆ° đến yết kiến ngà i PhÆ°Æ¡ng Công ở Thanh An, PhÆ°Æ¡ng Công há»i:
- Muốn đi ngà n dặm, một bước là m đầu. Thế nà o là bước đầu tiên?
Sư chắp tay bước tới. Phương Công nói:
- Quả tháºt gót chân không chấm đất!
SÆ° phất tay áo, Ä‘i ra. Lại đến yết kiến Cảo Công ở Ãại Minh. DÆ°á»›i cây trụ trượng, SÆ° phát tiết được nhiá»u vốn riêng. Cuối cùng vẫn cho trong ngá»±c còn có chá»— ngại chÆ°a bạch, SÆ° nuốn trở lại Thanh An, nhÆ°ng Cảo Công bảo không sao và dạy cứ mà i dÅ©a nhồi nặn. Thêm ba năm, SÆ° má»›i được rá»—ng rang. Ẩn dấu chÆ°a lâu, các báºc kỳ túc lại ủng há»™ SÆ° Ä‘Æ°a vá» An SÆ¡n. Thiá»n sÆ° Giản ở Hải Vân nháºn SÆ° và o là m Thủ chúng. Luáºn Công ở Long Tuyá»n hÆ°á»›ng dẫn ngÆ°á»i đến quy y. SÆ° vừa cất tiếng, muôn ngÆ°á»i hoan hô. Vua Ãại Nguyên ngá»± đến, phân chúng của SÆ° thà nh tám nhóm, cá» SÆ° là m chủ chùa Linh Nham ở Trai Nam. Lúc ấy, ngÆ°á»i khắp nÆ¡i kéo đến, SÆ° không cho há» toà n là ngÆ°á»i đạo đức, phân biệt rõ hiá»n ngu. Do đó, miệng tiếng dèm pha. SÆ° bá» vá» An SÆ¡n, nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i không chịu, giữ lại. SÆ° nhá»› đến kinh thà nh gặp nạn binh lá»a, tạng kinh hÆ° hao, ngÆ°á»i há»c không xem được đầy đủ, cho nên SÆ° tốn bao nhiêu là y bát, Ä‘á» xÆ°á»›ng kiếm ngÆ°á»i cùng chà hÆ°á»›ng, Ä‘Ãch thân đến Giang nam tìm thỉnh. Trải qua bao năm, chịu đủ nóng lạnh, gian nan khốn khó, má»›i được toà n văn dem vá». SÆ° chạy ngược xuôi, xa gần, đến đâu cÅ©ng được ngÆ°á»i thấy nghe tùy hỹ. Tháºt là Bạch Mã không cánh ở phÆ°Æ¡ng Tây lại váºy. Ở SÆ¡n Ãông, má»i ngÆ°á»i nói vá»›i quan Ãá» Hình là Na Luáºt Công, dùng lá»… Tổ mà đón SÆ°.
Sau SÆ° đến viện Quan Âm ở Trai Nam kiết hạ, rồi lâm bệnh, bèn kêu thị giả lại truyá»n pháp yếu, nói kệ:
Ôi! Ããy da ngố
Ngu ngơ tương ưng
Chẳng biết khéo léo
Tư tưởng quên luôn
Ãến không chá»— theo,
Ãi cÅ©ng không chốn
Sáu đục rỗng rang
Bốn đẽo mênh mang
(Ãốt! Hà m bì đại
Ngột để tương ưng
Kỹ lưỡng bất giải
Tư tưởng toà n vong
Lai vô sở tùng
Khứ diệc vô phương
Lục tạc không không
Tứ đạc hoà ng hoà ng)
Lại nói:
- Cái nà y không còn một chút ngại.
Im lặng giây lâu, Sư nói:
- Buông tay mà đi, mây trá»i mênh mông.
Kệ xong, nghiá»…m nhiên mà tịch, thá» 66 tuổi, 45 tuổi hạ. tánh tình SÆ° khoáng đạt, đạo nhân sáng trong, tiếp váºn có cÆ¡ biến, SÆ° sở trÆ°á»ng vá» thi văn, giá»i Ä‘Ã m luáºn. Phất trà n vừa Ä‘Æ°a lên, thÃnh chúng ngồi nghe mê mải, suốt ngà y không chán, SÆ° lại hay biện luáºn khôi hà i mà ngÆ°á»i không dám dể duôi xúc phạm. Nối pháp SÆ° là Tuyết Ãáºu. Lúc trà tỳ hà ng vạn ngÆ°á»i Ä‘Æ°a, hÆ°Æ¡ng hoa rải nghẹt lối Ä‘i. Nếu không có sá»± hóa Ä‘á»™ sâu xa và o lòng ngÆ°á»i, há được nhÆ° thế. SÆ° tháºt là má»™t nạp tá» anh hùng của má»™t thá»i.
57. THIỀN SƯ NGỌC TUYỀN
Thiá»n sÆ° Tông Liá»…n, ngÆ°á»i quê Thạch Chiếu, Hạp Châu, há» Ãổng. Lúc nhá», có vị tăng Ä‘i ngang qua nhà , thấy SÆ° mặt mÅ©i sáng sủa, bèn chỉ ngá»n đèn há»i thá» rằng:
- Ãèn chiếu con hay con chiếu đèn?
Sưnói:
- Ãèn không chiếu con, con cÅ©ng chẳng soi đèn. Ở giữa không má»™t váºt, hai bên thấy công năng.
Tăng lấy là m lạ, khuyên nên Ä‘i tham phá»ng các nÆ¡i. SÆ° trải qua khắp các pháp tịch, sau đến Nguyệt Am Quả Công, nghe má»™t câu biết Ä‘Æ°á»ng vá».
SÆ° khai pháp ở Ngá»c Tuyá»n, treo bảng thất là "Cùng Cốc". LÆ°u Ká»· là m quan trấn ở Hình Nam, đến phá»ng vấn SÆ° ý nghÄ©a của tên nà y. SÆ° nói:
- Tâm hết là "cùng", tánh ngừng là "cốc". Tùy vang ứng tiếng, chẳng vội mà nhanh.
CÆ¡ biện ứng đáp của SÆ° đại loại nhÆ° thế, so vá»›i vá»›i Hạo Công chẳng kém. SÆ° thÆ°á»ng nói:
- Việc nà y chẳng thuá»™c có lá»i hay không lá»i, chẳng ngại nói hay nÃn. NgÆ°á»i xÆ°a nói má»™t lá»i, ná»a câu Ä‘á»u nhÆ° binh khà quốc gia, bất đắc dÄ© má»›i dùng. Nói ngang nói dá»c Ä‘á»u cốt mong ngÆ°á»i và o được đạo, kỳ thá»±c đạo không ở trên chÆ°Æ¡ng cú. NgÆ°á»i Ä‘á»i nay chẳng thể thẳng má»™t Ä‘Æ°á»ng mà chứng suốt cá»™i nguồn, chỉ toà n dùng nói năng, chữ nghÄ©a mà cho là đến được đạo. Ãó giống nhÆ° Trịnh Châu ra cá»a của Tà o. Theo nhÆ° dÆ°á»›i há»™i của báºc Tông sÆ°, thì đến đâu cÅ©ng lấy sá»± hà nh cÆ°á»›c là m chÃnh. Há»… có chá»— nghi, liá»n đối trÆ°á»›c chúng mà quyết trạch, ngay dÆ°á»›i má»™t câu thấy được rõ rà ng. Vì tông Pháºt Tổ chỉ thẳng chẳng truyá»n, cùng các loà i hữu tình mãi mãi Ä‘á»i sau, đồng đắc đồng chứng. Nếu chÆ°a phải là chá»— bạc đầu, há mở suông hai miếng da môi ra nói Hồ nói Hán sao? ...
SÆ° khai thị nhÆ° thế cÅ©ng Ä‘Ãch đáng rõ rà ng, tạo khà thế cho ngÆ°á»i. ChÆ°a rõ cuối Ä‘á»i SÆ° thế nà o!
58. HÒA THƯỢNG HÀ TỬ
Hòa thượng Hà tá» (Tôm) tên Trà Nghiá»…m ở chùa TÄ©nh Am, Hoa Ãình. Ngà y rằm tháng Bảy, ngoà i là ng tổ chức lá»… Vu Lan. Tăng chúng trong chùa được thỉnh Ä‘i gần hết, chỉ còn SÆ° ở lại chùa. Có cháu của thôn trưởng đến má»i tăng, mà không có ai để má»i, muốn kéo SÆ° Ä‘i, SÆ° bảo:
- Hãy vỠtrước sắp đặt, ta sẽ đến sau.
Rồi lên thuyá»n Ä‘i. Giữa Ä‘Æ°á»ng thấy ngÆ°á»i câu tôm. SÆ° bảo ghé lại mua má»™t đấu, đòi nÆ°á»›c mà ăn sống. SÆ° nuốt trá»ng không nhai. Ä‚n xong, bảo ngÆ°á»i bán tôm rằng:
- Ta Ä‘i dá»± đám, lúc vá» sẽ trả ông tiá»n.
Và hối chủ thuyá»n chèo mau kẻo trá»…. Ãến là ng, chủ thuyá»n nhịn không nổi, kể lại cho má»i ngÆ°á»i nghe. Chủ đám nghe được, khinh bỉ không má»i ngồi mâm trên, trải chiếu xuống đất, có cÆ¡m mà không cúng dÆ°á»ng để là m nhục. SÆ° vẫn tỉnh tuồng, vui vẻ nạp thá». Lúc vá», gặp ngÆ°á»i câu tôm, SÆ° cÆ°á»i nói:
- Xui quá! Hôm nay dá»± trai không có tiá»n, biết tÃnh sao đây?
NgÆ°á»i câu nói:
- Không tiá»n thì trả tôm lại cho tôi!
Sư đáp:
- Việc nà y dễ thôi!
Rồi đòi nÆ°á»›c uống, má»a ra tôm sống đầy má»™t đấu, Ä‘em trả lại. Má»i ngÆ°á»i lấy là m lạ, nhân đó gá»i Hòa thượng Hà Tá».
Ãá»i SÆ° nhiá»u chuyện ly kỳ, những ngÆ°á»i ở bá» sông thÆ°á»ng truyá»n tụng. Ãến lúc sắp tịch, SÆ° lượm cá» bồ kết thà nh xâu hÆ¡n vạn dây, treo ở hiên nhà , nói vá»›i má»i ngÆ°á»i:
- Ta muốn gieo duyên với quà vị.
Bèn ngồi tịch. Má»i ngÆ°á»i tranh nhau đến cúng tiá»n, đầy hết các dây treo. Tiá»n nà y được dùng để xây dá»±ng Pháºt Các ở trong chùa. Ãến nay, chùa vẫn được gá»i là Ãạo Trà ng Hà Tá».
59. TĂNG THANH TỦNG
Thanh Tủng ngÆ°á»i ở PhÆ°á»›c Châu. Lúc đầu SÆ° tham vấn Thiá»n sÆ° Pháp Nhãn. Pháp Nhãn chỉ mÆ°a, bảo SÆ° rằng:
- Từng giá»t, từng giá»t rÆ¡i trong con mắt Thượng tá»a.
Lúc ấy SÆ° không hiểu, sau Ä‘á»c kinh Hoa Nghiêm má»›i ngá»™ được ý chỉ nà y. Nhân và o núi kiếm đất cất am, SÆ° đến Tứ Minh, lên cao xem bốn phÃa, ném má»™t viên đá, nói:
- Ãá rÆ¡i chá»— nà o, ta ở chá»— đó.
Rồi kết am. Ãến Ä‘á»i vua Trung Hiến VÆ°Æ¡ng, vua nghe danh SÆ° má»i vá» chùa Linh Ẩn, đặt hiệu là Thiá»n sÆ° Liá»…u Ngá»™.
Ma Ha Bát Nhã
Không phải thủ, xả
Nếu ngÆ°á»i chẳng hiểu
Gió lạnh tuyết rơi.
(Ma Ha Bát Nhã
Phi thủ phi xả
Nhược nhân bất hội
Phong hà n tuyết hạ).
Sư thuyết pháp như thế.
Má»™t hôm vua xem kinh Hoa Nghiêm, biết ở Trung Hoa có núi Chi Ãá», Bồ tát Thiên Quan trụ ở đó. Vua bèn triệu tạp các vị kỳ đức ở các núi đến há»i nhÆ°ng chẳng vị nà o biết cả. Chỉ có SÆ° bảo rằng biết chá»— ấy rất rõ. Vua nói:
- Váºy nếu SÆ° không Ä‘i thì không ai đến được.
Rồi sai ngÆ°á»i cùng Ä‘i vá»›i SÆ°. Ãến mé biển, vết tÃch của cảnh Thánh hiện ra. Ãi sâu và o núi ba ngà y, bá»—ng nghe tiếng chuông ngân nga, có vượn trắng dẫn Ä‘Æ°á»ng. SÆ° chà tâm đảnh lá»…, thấy trong rừng ráºm có má»™t khoảng đất lá»›n, lầu các nguy nga, trên có biển Ä‘á» chữ và ng: "Cảnh của Cổ Pháºt Ãại Hoa Nghiêm".
SÆ° và o chùa, thấy chúng tăng cả vạn ngÆ°á»i, ngà n vị Bồ tát, nghiá»…m nhiên ở trên, mùi hÆ°Æ¡ng lạ lan tá»a, hà o quang chói lòa. SÆ° mặc tưởng chà thà nh, tùy há»· trá»n đêm. Ãến sáng, thấy mình vẫn ở giữa đám cá» rừng, cảnh đã thấy chỉ là hóa cảnh. SÆ° vá» báo lại vua. Vua liá»n cho dá»±ng chùa ở đấy, đúng nhÆ° cảnh SÆ° đã thấy. Vua cho đúc tượng Thiên Quan ngà n thân Ä‘Æ°a và o núi bằng thuyá»n. Ãến giữa dòng, sóng to gió lá»›n, thuyá»n nặng muốn chìm. Má»i ngÆ°á»i nhìn nhau không biết tÃnh sao, bèn dìm má»™t ná»a tượng xuống nÆ°á»›c. Nà o ngá» ná»a tượng nà y lại đến đất đó trÆ°á»›c. Ãó là việc tháºt lạ lùng.
60. THƯỢNG TỌA HUỆ VIÊN
Thượng tá»a Huệ Viên, há» Vu quê ở Toan Tảo, Khai Phong vốn là m nghá» nông. Sau SÆ° xuất gia ở chùa Kiến Phúc, bản tánh cháºm chạp, trì Ä‘á»™n nhÆ°ng là m việc rất chăm chỉ, cẩn tháºn. SÆ° nghe Thiá»n đạo phÆ°Æ¡ng Nam rất hÆ°ng thạnh bèn xuất du đến chùa Ãông Lâm ở Giang Châu, bị tăng chúng trong chùa coi thÆ°á»ng lắm. Má»™t hôm SÆ° há»i huynh đệ rằng:
- Thế nà o là thiá»n?
HỠđùa:
- Ãi há»i xem! Cái gì kêu được là thiá»n (con ve)!
SÆ° không hiểu, bèn ngồi quay và o tÆ°á»ng suy nghÄ© mãi cứng cả lÆ°ng. Sau và i tháng, Ä‘i ra sân chùa, bá»—ng trợt chân té nhà o, bèn khai ngá»™. SÆ° nhá» má»™t hà nh giả:
- Tôi không quen bút mực, muốn là m một bà i tụng, nhỠông viết giùm lên vách.
Hà nh giả cÆ°á»i bằng lòng. Ãá» rằng:
Gặp lần nầy, gặp lần nầy!
Muôn lượng và ng ròng cũng tiêu ngay
Nón đội đầu, bao cột lưng,
Gió mát trăng trong đầu gáºy quảy.
(Giá nhất giao, giá nhất giao.
Vạn lượng hoà ng kim dã hợp tiêu
Ãầu thượng lạp, yêu hạ bao
Thanh phong minh nguyệt trượng đầu thiêu).
Ngay ngà y đó SÆ° rá»i Ãông Lâm. Ãến khi Thiá»n sÆ° Tổng thấy được bà i kệ, giáºt mình nói:
- Có nạp tỠchân tham đến đây! Kệ hay quá! Không thể thêm gì và o nữa!
Rồi cho ngÆ°á»i Ä‘i tìm, nhÆ°ng không ai biết SÆ° đã Ä‘i đâu.
61. NGÔN PHÃP HOA
Ngôn Pháp Hoa chẳng biết từ đâu đến, tÆ°á»›ng SÆ° cổ quái, nói năng phóng khoáng, ẩn hiện không lÆ°á»ng. SÆ° thÆ°á»ng xăn quần và o chợ, hoặc có khi lấy tay vẽ trên không rồi đứng yên hồi lâu. SÆ° lại kết giao vá»›i bá»n hà ng thịt, ăn uống theo há», đạo tục Ä‘á»u gá»i SÆ° là Cuồng tăng.
Lúc SÆ° đến viện Thất Câu Chi ở chùa Cảnh Ãức. Thừa tÆ°á»›ng Lữ Hứa Công há»i vỠđại ý Pháºt pháp. SÆ° đáp:
- XÆ°a nay không má»™t váºt, nhất vị thảy Ä‘á»u chÆ¡n.
Tăng há»i:
- Ãá»i có Pháºt không?
Sư đáp:
- Trong chùa có Văn Thù.
Há»i:
- Sư là phà m hay Thánh?
Sư đưa tay lên nói:
- Ta không trụ nơi nà y.
Niên hiệu Chà Hòa năm thứ ba (1056), vua Nhân Tông ban đầu không được vui vì chÆ°a có ngÆ°á»i nối ngôi. Thiên hạ buồn bã. Gián quan Phạm Trấn chủ trÆ°Æ¡ng là m má»™t cuá»™c đại nghÄ©a, xin chá»n ngÆ°á»i hiá»n trong hà ng tôn thất, cho là m thái tá» trong khi chỠđợi hoà ng tá» ra Ä‘á»i. Thông Phán Tinh Châu là TÆ° Mã Quang cÅ©ng nhân đó mà bà n, dâng sá»› cho vua đến ba lần. Má»™t đêm, vua thắp hÆ°Æ¡ng thầm khấn: "Ngà y mai sẽ thiết trai ở Ä‘iện Hóa Thà nh, kÃnh thỉnh đại sÄ© Pháp hoa đến dá»±, đừng chối từ.
Sáng sá»›m, vua sai Y NgÆ°ng đứng đón. Lát sau, ông ta và o báo rằng sÆ° Pháp Hoa Ä‘ang và o cá»a bên phải. SÆ° và o thẳng tẩm Ä‘iện (phòng ngủ của vua), thị vệ hét đứng lại mà không được. Vua cÆ°á»i bảo:
- SÆ° đến theo lá»i trẩm thỉnh đó.
SÆ° leo luôn lên giÆ°á»ng vua và ngồi xếp bằng, thá» trai xong bèn Ä‘i. Vua nói:
- Trẫm vì chÆ°a láºp được thái tá», đại thần bà n cố gắng kiếm con muá»™n, không biết có được không? Xin SÆ° định giùm việc nà y!
Sư đòi giấy bút, viết:
Tháºp tam, tháºp tam
Phà m số tháºp hà nh.
Rồi ném bút không nói thêm lá»i nà o. Má»i ngÆ°á»i không hiểu nổi. Sau nà y Anh Tông lên ngôi . Vua là con thứ mÆ°á»i ba của An Hiển VÆ°Æ¡ng, nghiệm lại đúng lá»i SÆ° đã viết.
***
Lữ Thần Công mong đúng và o ngà y nháºm chức đốt sá»› thỉnh SÆ° thá» trai. Sáng hôm sau SÆ° đến nhà ngồi. Công vừa bÆ°á»›c ra, tá»± nghÄ© không biết nên lá»… hay không? SÆ° bèn kêu to:
- Già Lữ! Mau ra đây! Lễ cũng được, không lễ cũng được!
Lữ Công thất kinh bèn đến là m lá»…. Thá» trai xong. Lữ Công há»i việc vị lai thế nà o? SÆ° viết hai chữ "Hà o Châu".
Vá» sau nghÄ© việc, đến Hà o Châu má»›i rõ. trÆ°á»ng hợp Thiên Y NghÄ©a gặp SÆ° ở Cảnh Ãức. SÆ° vá»— lÆ°ng NghÄ©a Hoà i nói:
- Lâm Tế, Ãức SÆ¡n đây!
NghÄ©a Hoà i nhân đó phấn khởi hà nh Thiá»n, SÆ° là m hÆ°ng thạnh đạo của Vân Môn, con cháu rõ rà ng má»›i thấy lá»i SÆ° tháºt linh nghiệm.
Ngà y 23 tháng 11 năm Canh Tý (1960), SÆ° thị tịch. TrÆ°á»›c đó bảo vá»›i má»i ngÆ°á»i:
- Ta từ vô lượng kiếp đến nay, thà nh tá»±u rất nhiá»u quốc Ä‘á»™, phân thân hoà ng hóa rá»™ng rãi. Nay ta sẽ vá» phÆ°Æ¡ng Nam.
Nói xong nằm nghiêng bên phải mà tịch.
Có nÆ¡i nói: SÆ° há» Hứa quê ở Thá» Xuân. Ãến năm mÆ°á»i lăm tuổi, SÆ° dạo Ãông Ãô, xuất gia ở viện Câu Chi, qua lại giảng tứ rất lâu (nÆ¡i giảng kinh). Má»™t hôm Ä‘á»c ngữ lục Vân Môn, hốt nhiên khế ngá»™, bèn được linh thông.
Hà Nam Chà nói: Chà Ngôn há» Hứa, từ Thá» XÆ°Æ¡ng đến chùa Cảnh Ãức ở Ãông Kinh, bói việc cát hung cho ngÆ°á»i, viết chữ rất mau, nét cứng cá»i mạnh mẽ, thoạt xem khó hiểu, vá» sau ứng nghiệm. Ai dâng cúng thịt nem, SÆ° cÅ©ng ăn hết, đến sông má»a ra hóa thà nh cá nhá» lá»™i theo Ä‘Ã n. Khách Ä‘i biển gặp sóng gió sắp chìm, liá»n thấy SÆ° quăng dây kéo thuyá»n Ä‘Æ°a Ä‘i. Ãến bến, khách bÆ°á»›c xuống. SÆ° bảo rằng:
- Nếu không có ta, chẳng biết các ông ra sao!
Khách ghi nhá»› dáng mạo của SÆ° chÃnh là ngÆ°á»i đã dẫn thuyá»n. Sau SÆ° tịch, NhÆ¡n Tống Ä‘em há»a tượng chân thân của SÆ° thá» trong chùa, bảng Ä‘á» Hiển Hóa Thiá»n sÆ°.
62. HÒA THƯỢNG THIÊN TUẾ Ở TRUNG THIÊN TRÚC
SÆ° tên Bảo Chưởng, ngÆ°á»i ở Trung Ấn Ãá»™. Ãá»i Ngụy Tấn, SÆ° Ä‘i vá» phÆ°Æ¡ng Ãông, tá»± bảo rằng mình đã sáu trăm bảy mÆ°Æ¡i ba tuổi, sanh và o Ä‘á»i Oai Liệt VÆ°Æ¡ng nhà Chu năm thứ mÆ°á»i hai, tức năm Ãìnhh Mão. Lúc má»›i sanh bà n tay trái nắm chặt, gỡ ra có viên ngá»c, nhân đó đặt tên. Ban đầu SÆ° đến Nga Mi, NgÅ© Ãà i rồi vá» phÆ°Æ¡ng nam đến Hà nh Lô; và o đất Kiến Nghiệp gặp Tổ Ãạt Ma ở triá»u LÆ°Æ¡ng bèn há»i đạo. Ngá»™ được vô sanh pháp nhẫn. LÆ°Æ¡ng VÅ© Ãế trá»ng vì tuổi đạo má»i và o ná»™i đình cúng dÆ°á»ng. ChÆ°a bao lâu SÆ° qua Ngô, thuáºt kệ:
Lương Thà nh ngộ đạo sư
Tham thiá»n rõ tâm địa
Phiêu linh dạo tam Triết
Khắp hết non nước đẹp.
Rồi Ä‘i thăm khắp danh sÆ¡n Lưỡng Triết, Æ°a thÃch cảnh Thiên Trúc đẹp đẽ, SÆ° liá»n cất am ở đến bốn mÆ°Æ¡i lăm năm. Rồi SÆ° đến Thiên Thai ở Tứ Minh, dạo khắp các danh sÆ¡n, du lịch nhiá»u nÆ¡i.
Niên hiệu Trịnh Quán thứ mÆ°á»i lăm (641) Ä‘á»i ÃÆ°á»ng, SÆ° trở lại Trúc Phong. Khá lâu lại dá»i đến Bảo Nham, Phổ Giang. Niên hiệu Hiển Khánh thứ hai (657), ngà y đầu năm, SÆ° bắt đầu đắp tượng, chÃn ngà y hoà n thà nh, giống SÆ° nhÆ° hệt. Xong, SÆ° bảo vá»›i đồ đệ:
-Ta ở tạm thế gian nà y ngà n năm. Từ lúc đến Trung Hoa, thấm thoát đã qua bốn trăm năm. Nay dư ra hết bảy mươi hai năm rồi.
SÆ° nói kệ xong liá»n tịch. NgÆ°á»i Ä‘á»i gá»i SÆ° là Hòa thượng Thiên Tuế. SÆ° có dặn rằng:
- Sau khi ta tịch, có vị tăng sẽ đến lấy xương ta, đừng cản.
Năm mÆ°Æ¡i bốn năm sau, trưởng lão ThÃch Phù đến đó là m lá»…, cá»a tháp mở ra, được xÆ°Æ¡ng của SÆ°, toà n bá»™ tá»a ánh sáng. Nhân đó Trưởng lão giữ lại là m má»™t tháp khác để thá», tôn SÆ° là m Thủy Tổ khai sÆ¡n ở Trung Trúc.
Tán rằng:
NgÆ°á»i sống bao năm
Sương sớm mất tăm
Sanh Chu đến ÃÆ°á»ng
Vốn tạm thế thôi
Ãông đợi Ãạt Ma
Tâm ấn má»›i truyá»n
Ai bảo Pháºt pháp
Chỉ ở Ãông Thiên?
(Nhân thá» ká»· hÃ
Triêu lộ thệ xuyên
Sinh Chu, thiệp ÃÆ°á»ng
Bổn tạm tắc nhiên
Ãông trì Ãạt Ma
Tâm ấn thủy truyá»n
Thục vân Pháºt pháp
Ãá»™c tại Ãông Thiên?)
63. THIỀN SU HOÀN TRUNG Ãá»i ÃƯỜNG - Ở Núi ÃẠI TỪ
SÆ° tên Hoà n Trung, há» LÆ°, quê Bồ Phản, sanh ra dã có dị tÆ°á»›ng, tiếng nói nhÆ° chuông. SÆ° xuất gia tại chùa Ãồng TỠở Tỉnh Châu, thá» tâm ấn vá»›i Thiá»n sÆ° Bá Trượng Hoà i Hải, kết am tranh ở núi Nam Nhạc.
Má»™t hôm Nam Tuyá»n đến há»i:
- Thế nà o là chủ trong am?
Sư đáp:
- Trá»i xanh, trá»i xanh!
Nam Tuyá»n nói:
- Trá»i xanh để đó, thế nà o là chủ trong am?
Sư nói:
- Há»™i thì há»™i liá»n, chá»› có nghÄ© suy toan tÃnh.
Nam Tuyá»n phất áo Ä‘i ra. Triệu Châu há»i SÆ°:
- Bát Nhã lấy gì là m thể?
Sư nói:
- Bát Nhã lấy gì là m thể!
Triệu Châu cÆ°á»i to, bá» Ä‘i.
Sáng hôm sau, SÆ° thấy Triệu Châu quét sân, bèn há»i:
- Bát Nhã lấy gì là m thể?
Triệu Châu bá» chổi, vá»— tay cÆ°á»i to. SÆ° liá»n vá» phÆ°Æ¡ng trượng.
Sau SÆ° trụ núi Ãại Từ ở Triết Giang, thượng Ä‘Æ°á»ng dạy chúng rằng:
- SÆ¡n tăng không biết đáp câu há»i, chỉ hay biết bệnh.
Lại nói:
- Nói được một trượng, chẳng bằng hà nh một tấc.
Lúc ngÆ°á»i há»c quá đông, trên núi thiếu nÆ°á»›c, SÆ° định dá»i chá»—. Ãêm má»™ng thấy thần nhân báo rằng:
- Xin Ngà i chá»› lo Ä‘iá»u chi! Tôi sẽ sai đồng tá» nhỠở Nam Nhạc Ä‘Ã o suối để SÆ° dùng.
Sáng mai, thấy hai con cá»p dùng móng bá»›i đất, nÆ°á»›c tá»± phun lên, ngá»t nhÆ° mạch nha. Có tăng từ Nam Nhạc đến nói:
- Tiểu đồng tá»! Suối cạn váºy!
Do đó Ãông Pha có Ä‘á» thÆ¡ rằng:
Tháp đá sừng sững trên đỉnh Ãông
Lão nà y mới đến, trăm thần mong
Hổ Ä‘á»i miệng suối cúng hà nh khÆ°á»›c
Rồng là m hoa sóng dâng chân tăng
Ãến nay du nhân tắm rá»a xong
Nằm nghe tiếng vang của diệu không
Nên biết lão nà y truyá»n nhÆ° thế
Chớ nghĩ đến đi như nhân gian.
(Ãình đình thạch tháp đông phong thượng
ThỠlão sơ lai bách thần ngưỡng
Hổ di tuyá»n nhãn sấn hà nh khÆ°á»›c
Long tác lãng hoa cung vũ chưởng
Chà kim du nhân quán trạc bãi
Ngá»a thinh không giai hoà n âm hưởng
Cố tri thá» lão nhÆ° thá» truyá»n
Mạc tác nhân gian khứ lai tưởng).
Ngà y 15 tháng 3 niên hiệu Hà m Thông thứ ba (862), SÆ° không bệnh mà tịch, thá» 83 tuổi, 54 tuổi hạ. Vua Y Tông ban thụy là Ãại SÆ° Tánh Không, tháp là Ãịnh Huệ.
Tán:
Tu hà nh chân tháºt
Tâm ngá»™ không bá»
Nam Tuyá»n, Triệu Châu
Ãối đáp nêu cao
Ở chốn hà n tuyá»n
Hổ đến giúp nhau
Ãức nà y cảm đấy
Gió mát trá»i trong.
(Lý tiá»…n chân tháºt
Tâm ngộ vô tế
Nam Tuyá»n, Triệu Châu
KÃch dÆ°Æ¡ng thù đối
CÆ° chi hà n tuyá»n
Hổ bà o dĩ tế
Duy đức tư ảnh
Phong thanh nháºt lệ).
64. ÃẠI SĨ HẢI VÂN
Ấn Giảng ngÆ°á»i Ninh Viá»…n, Phong Cốc, SÆ¡n Tây, há» Tống con của Vi Tá». SÆ° sanh niên hiệu Thái Hòa năm Nhâm Tuất Ä‘á»i Kim (1202), nhân phẩm cao quý, khôi vÄ©. Thuở nhá» SÆ° thông minh đỉnh ngá»™. Năm bảy tuổi cha Ä‘Æ°a chÆ°Æ¡ng Khai Minh Tông NghÄ©a của Hiếu Kinh cho xem. SÆ° há»i:
- Khai là tông gì? Minh là nghĩa gì?
Cha kinh dị, biết không phải là ngÆ°á»i thÆ°á»ng, bèn Ä‘Æ°a SÆ° đến thăm ngà i Truyá»n Giá»›i Nhan Công. Nhan Công muốn xem căn khà của SÆ°, má»›i trao bà i Thảo Am Ca (Thảo Am Ca của ngà i Thạch Ãầu Hy Thiên) cho SÆ° Ä‘á»c. Ãến chá»— "Hoại cùng chẳng hoại, chủ vẫn đó". SÆ° há»i rằng:
- Chủ ở đâu?
Nhan Công há»i lại:
- Chủ nà o?
SÆ° thÆ°a:
- NgÆ°á»i lìa hoại và bất hoại.
Nhan Công bảo:
- Ãây là khách váºy!
Sư nói:
- Chủ đấy!
Nhan Công trầm ngâm rồi thôi.
SÆ° tìm đến lá»… ngà i Trung Quán Chiểu Công là m thầy. Năm mÆ°á»i má»™t tuổi, được thỠđại giá»›i. Thượng tá»a Hồng Ngạn má»›i há»i SÆ° rằng:
- Nay thỠđại giới rồi, vì sao mà là m tiểu tăng?
Sư đáp:
- Vì tăng nhỠnhưng giới lớn.
SÆ° há»i thá» lại:
- Thượng tá»a giá»›i lá»›n hay nhá».
Ãáp:
- Thân tôi dĩ nhiên đã già .
Nói chÆ°a dứt lá»i, SÆ° lá»›n tiếng nói:
- Ãừng phân biệt nữa!
Má»™t hôm Thượng tá»a sai tăng Ä‘i ra ngoà i. SÆ° vá»— lÆ°ng tăng, đợi vị tăng nà y quay đầu trở lại, SÆ° giÆ¡ má»™t ngón tay lên. Tăng theo đó vá»— lÆ°ng SÆ°, SÆ° cÅ©ng giÆ¡ má»™t ngón tay lên. Thượng toạ rất ngạc nhiên.
Năm mÆ°á»i hai tuổi, ngà i Trung Quán nghe SÆ° tham vấn, bèn dạy:
- Hãy ngừng má»i tâm muốn biết vá» văn tá»± ngữ ngôn. Chỉ để tâm nhÆ° cây cầu, nhÆ° tro nguá»™i. Hết sức dụng công cho thuần thục, ngá»™ giải cho chân tháºt. Má»™t phen chết hẳn (đại tá»), sạch má»i táºp khà dÆ° thừa. Ãến thá»i tiết đó tá»± nhiên rõ biết, lại cùng ta gặp gỡ.
SÆ° kÃnh cẩn nghe dạy.
Má»™t hôm SÆ° theo ngà i Trung Quán Ä‘i, Trung Quán há»i:
- Thiá»n sÆ° Pháp Ãăng nói: "Xem việc nhà ngÆ°á»i rá»™n rà ng hãy nói nÆ°Æ¡ng sức ai?" Ông là m sao há»™i?
SÆ° liá»n kéo tay Trung Quán. Trung Quán bảo:
- Tên dã hồ tinh nà y!
SÆ° thÆ°a:
- Vâng, vâng!
Năm mưòi ba tuổi, vua Thà nh Cát TÆ° Hãn thống trị thiên hạ, SÆ° ở Ninh Viá»…n, ngoà i thà nh bị bao vây, nhiá»u ngÆ°á»i xúi SÆ° để tóc. SÆ° bảo:
- Nếu theo phép nước, thì mất tăng tướng.
Bèn giữ như cũ.
Năm mÆ°á»i tám tuổi, quân Nguyên lại chiếm Nam Thà nh. Tứ chúng giải tán, chạy trốn. Má»™t mình SÆ° ở lại hầu ngà i Trung Quán. Trung Quán nói:
- Ta tuổi đã già , con còn trai tráng. Ngà y nay và ng đá Ä‘á»u bị đốt hết, thì có Ãch gì? Con nên Ä‘i Ä‘i!
Sư khóc thưa:
- Nhân quả không sai, sống chết có mạng. Là m sao con bá» Thầy mà cầu thoát thân được? Nếu thoát được, cÅ©ng chẳng xứng là m ngÆ°á»i.
Trung Quán thấy Sư tâm thà nh, dặn dò:
- Ông có nhân duyên lá»›n ở Sóc Mạc. Ta vá»›i ông cùng đến phÆ°Æ¡ng Bắc váºy.
Hôm sau thà nh bị hạ. Nguyên soái Sá» Thiên Trạch trông thấy SÆ°, tức giáºn há»i:
- Ngươi là ai?
Ãáp:
- Tôi là Sa môn.
Sá» há»i:
- Có ăn thịt không?
Há»i:
- Thịt gì?
- Thịt ngÆ°á»i.
Sư bảo:
- NgÆ°á»i không phải thú váºt. Thịt cá»p beo còn chẳng nên ăn, huống gì là thịt ngÆ°á»i.
SỠThiên Trạch nói:
- Ngà y nay, ngÆ°Æ¡i ở dÆ°á»›i mÅ©i thÆ°Æ¡ng của quân lÃnh, có thể toà n mạng được sao?
Sư đáp:
- Ắt phải nhá» cáºy Ngà i giúp đỡ.
Sá» Thiên Trạch rất hà i lòng.Lại có Nguyên soái Lý Thất Ca há»i:
- Ông đã là m tăng, váºy thuá»™c thiá»n hay giáo?
Sư đáp:
- Thiá»n giáo Ä‘á»u là lông cánh của tăng, nhÆ° nÆ°á»›c dùng ngÆ°á»i phải gồm cả văn võ.
Lý nói:
- Ãúng rồi, nhÆ°ng ông theo bên nà o?
Sư nói:
- Chẳng theo cả hai.
Lý há»i:
- Ông là gì?
- Thầy chùa.
Rồi tiếp:
- Thầy tôi cũng đang ở đây.
Hai vị nà y thấy SÆ° còn nhá» tuổi mà chẳng sợ sệt, ứng đáp khác thÆ°á»ng, liá»n cùng nhau đến gặp ngà i Trung Quán. Nghe ngà i chỉ dạy chà thiết, bèn rất vui vẻ thÆ°a:
- Có cha nà y phải có con nà y váºy.
Rồi lễ Trung Quán là m thầy và cùng Sư kết nghĩa đá và ng.
Ãến đây, Quốc vÆ°Æ¡ng ban ân lá»›n, má»i vá» viện HÆ°Æ¡ng Tuyá»n, HÆ°ng An, ban hiệu ngà i Trung Quán là Từ Vân ChÃnh Giác Ãại Thiá»n SÆ°, còn SÆ° là Tịch Chiếu Anh Ngá»™ Ãại SÆ°, má»i nhu yếu Ä‘á»u do quan chu cấp. Khi ngà i Trung Quán thị tịch. SÆ° khất thá»±c rồi vá» canh tháp cho Ngà i. Má»™t hôm nghe trên không có tiếng kêu tên mình, SÆ° chợt tỉnh, bèn dá»i vỠở đạo viện Tam Phong. Lại há»i NgÆ°á»i, NgÆ°á»i nói:
- Việc con muốn thà nh, nên đi chớ trệ ở đây.
TỠmỠsáng, Sư vỠYến Kinh. Qua Tùng Phô mắc mưa, phải núp dưới núi. Nhân sấm chớp mà đại ngộ. Sư tự rỠlên mặt nói:
- Hôm nay má»›i biết mà y ngang mÅ©i dá»c, má»›i tin lá»i các lão Hòa thượng trong thiên hạ chẳng mê hoặc ngÆ°á»i.
TrÆ°á»›c đây lúc ngà i Trung Quán sắp tịch, SÆ° há»i:
- Con nên nương theo ai để rõ việc lớn nà y?
Trung Quán bảo:
- Nương Khánh Tám Mươi!
SÆ° đến Yến Kinh và o chùa Ãại Khánh Thá», má»›i tin lá»i ngà i Trung Quán nói. SÆ° đến yết kiến lão nhân Trung Hòa ChÆ°Æ¡ng Công. TrÆ°á»›c đó má»™t hôm, lão nhân đêm má»™ng thấy má»™t dị tăng cầm gáºy đến phÆ°Æ¡ng trượng ngồi lên tòa sÆ° tá». Hôm sau SÆ° đến, Trung Hòa cÆ°á»i bảo:
- NgÆ°á»i nà y đúng là ngÆ°á»i đêm qua đến má»™ng của ta.
SÆ° há»i:
- Con không đến mà đến, là m thế nà o gặp nhau?
Trung Hòa nói:
- Tham nên thực tham, ngộ nên thực ngộ. Chớ đánh chồn rừng!
Sư nói:
- Con nhân sấm chá»›p tÆ¡i bá»i, má»›i biết mà y ngang mÅ©i dá»c.
Trung Hòa bảo:
- Chỗ nà y thì ta khác.
SÆ° há»i:
- Thầy thế nà o?
Trung Hòa nói:
- Răng là một miệng xương, tai là hai miếng da.
SÆ° thÆ°a:
- Nên nói riêng có.
- Lầm!
Sư hét:
- Giặc cỠđại bại!
Trung Hòa bèn thôi. Ngà y sau, Trung Hòa lại Ä‘Æ°a chuyện: "Thủ tá»a lưỡng Ä‘Æ°á»ng cùng hét" của Lâm Tế. SÆ° Ä‘Æ°a nắm tay đấm má»™t cái. Lúc ấy Trượng Ä‘Æ°á»ng chấn Ä‘á»™ng, Trung Hòa ấn ký cho SÆ°.
Lúc xuất thế, SÆ° thÆ°á»ng ngồi đại đạo trà ng theo lá»i má»i của Thái sÆ°, Quốc vÆ°Æ¡ng cùng các trá»ng thần. Trong thất, SÆ° thÆ°á»ng dùng bốn lá»i "vô y" để khám nghiệm ngÆ°á»i há»c, chẳng ai Ä‘Æ°Æ¡ng nổi. Má»™t hôm, SÆ° gặp và i vị tăng dÆ°á»›i hiên, liá»n há»i mà không ngÆ°á»i khế hợp, SÆ° bèn đánh. Ãến vị cuối cùng, SÆ° há»i:
- Ông đi đâu đây?
Tăng thưa:
- Tìm Hòa thượng.
- Tìm ông ta là m gì?
- Ãể đánh Ä‘au má»™t tráºn.
SÆ° há»i:
- Lấy cái gì đánh?
Tăng nhìn quanh nói:
- Không Ä‘em gáºy theo!
Sư bèn đánh bốn roi nói:
- Cái tên đánh rỗng nà y!
Chúng bá» chạy. SÆ° gá»i lại:
- Các Thượng tá»a!
Má»i ngÆ°á»i quay dầu. SÆ° bảo:
- Là cái gì?
***
Tháng Giêng, năm Ãinh Dáºu, SÆ° được ban thêm hiệu Tiên Thiên Trấn Quốc Ãại SÄ©. Mùa Ãông năm Ká»· Hợi, SÆ° vâng mệnh là m trụ trì chùa Ãại Khánh Thá». Năm Nhâm Dần, vua Hốt Tất Liệt má»i SÆ° đến dÆ°á»›i trÆ°á»›ng há»i vỠđại ý Pháºt pháp. Vua rất vui, theo SÆ° thá» Bồ tát giá»›i. Nhân đó SÆ° tâu rằng:
- Trong pháp Pháºt, bà n vá» việc Miếu ÃÆ°á»ng, trong phẩm VÆ°Æ¡ng Pháp ChÃnh Luáºn có nói rõ, không khó không dá»…, chỉ sợ vua không thể là m hết. Vua nên gặp các báºc đại hiá»n, thạc nho trong thiên hạ há»i việc trị loạn, hÆ°ng vong xÆ°a nay, có chá»— nên nghe váºy.
Vua vui lắm, ban cho SÆ° áo hoa dát châu, má»™t đại y bằng kim tuyến không cần may, cung phụng SÆ° theo lá»… thầy trò. Lúc sắp từ biệt vua, vua há»i:
- Pháºt pháp từ đây thá» trì thế nà o?
Sư nói:
- Lòng tin khó sanh, tâm Bồ Ä‘á» khó phát, nay vua đã phát sanh được, cần phải há»™ trì chuyên nhất chẳng quên. Không nên thấy lá»—i của Tam Bảo, hằng nhá»› sá»± bất an của dân chúng, khéo vá»— vá» há», thưởng phạt cho rõ rà ng. Ngà i nên chấp chánh vô tÆ°, nghe theo ngÆ°á»i hiá»n, nháºn lá»i can gián. Trong má»i lúc, tất cả việc là m của Ngà i sẽ thuáºn theo Pháºt pháp váºy.
SÆ° Ä‘i rồi, có má»™t số ngÆ°á»i ác buông lá»i chê bai Pháºt pháp. Vua hạch tá»™i há» và gia đình, đồng thá»i sai sứ báo cho SÆ° hay. SÆ° tâu lại:
- GÆ°Æ¡ng sáng trên Ä‘Ã i, tốt xấu tá»± hiện, mÅ©i thần trong tay, thưởng phạt vô tÆ°, cần được chánh niệm hiện tiá»n, có thể giết tà kiến, ngoại ma, nhÆ°ng nhà vua nên lấy lòng khoan thứ má»›i phải.
Vua cà ng thêm kÃnh phục má»i SÆ° vá» là m Tăng thống ban cho muôn lượng bạch kim. NÆ¡i chùa Hạo Thiên, SÆ° láºp há»™i lá»›n để cầu phÆ°á»›c cho đất nÆ°á»›c.
Hoà ng đế Mông Ca lên ngôi lÆ°u tâm má»i việc. Mùa hạ năm BÃnh Thìn (1256), Húc Oai Liệt VÆ°Æ¡ng, ban cho gáºy và ng, ca-sa kim tuyến, xin SÆ° dùng pháp ngữ khai thị. Tháng bảy, SÆ° há»p các kỳ cá»±u, chá»n và i vị tà i giá»i, để coi sóc việc sau. Mùa hạ năm Ãinh Tỵ (1257), nói kệ xong, SÆ° bảo:
- Các ông chớ ồn náo, ta muốn nằm nghỉ.
Thị giả vá»™i và ng kêu ngÆ°á»i chủ sá»± đến. SÆ° nằm theo thế kiết tÆ°á»ng nhẹ nhà ng mà tịch, thá» 56 tuổi. Trà tỳ được xá lợi vô số. Vua Hốt Tất Liệt xây tháp ở chùa Ãại Khánh Thá», ban hiệu là Pháºt Nháºt Viên Minh Ãại SÆ°, dòng Lâm Tế Ä‘á»i thứ mÆ°á»i sáu.
65. TUYỀN ÃẠI ÃẠO
Cốc Tuyá»n, ngÆ°á»i Tuyá»n Nam, lúc nhá» rất thông minh, nhÆ°ng ăn ở nhÆ¡ bẩn, nói năng lá»›n lối, thiếu khiêm nhÆ°á»ng, không ai Æ°a. Ông bá» nhà là m Sa môn, mà không giữa giá»›i luáºt, là m theo ý mình, tăng chúng gai mắt nên há»… SÆ° và o tòng lâm là bị Ä‘uổi Ä‘i, SÆ° cÅ©ng chẳng báºn tâm. SÆ° đến Phần DÆ°Æ¡ng, ngà i Thiện Chiêu lấy là m lạ, ngầm thá» ký. SÆ° lại trở vá» Nam, sống phóng lãng, qua lại đôi lần trong vùng Hồ TÆ°Æ¡ng, đến Ãạo Ngô gặp Từ Minh. Ở Ãạo Ngô có ao, Ä‘á»™c long ẩn dÆ°á»›i đó. Dù chỉ lá rụng thôi, sóng cÅ©ng dấy Ä‘á»™ng, rồi mÆ°a giông sấm sét suốt ngà y. Ãi qua ao nà y không ai dám thở. Buổi chiá»u, SÆ° cùng Từ Minh trở vá». Trá»i thu nóng bức, SÆ° nắm áo Từ Minh rủ:
- Dám tắm không?
Từ Minh giá»±t tay áo lại bá» Ä‘i thẳng. SÆ° cởi áo nhảy xuống ao, sấm sét nổi dáºy, gió tanh thổi đến, mÆ°a nhÆ° trút nÆ°á»›c, cây cối ngã rạp. Từ Minh ngồi trong đám cá», nghÄ© bụng Cốc Tuyá»n chắc chết. Lát sau mÆ°a tạnh chợt thấy SÆ° trồi đầu lên thở khì.
Sau SÆ° trụ Nam Nhạc, hang Lại Toản. Rồi dá»i vá» am Ba Tiêu, rồi đến am Bảo Chân. SÆ° Ä‘á» thÆ¡ trên vách Ba Tiêu rằng:
Am Ba Tiêu ta đây
Ẩn sau lớp lớp mây
Cảnh lạ quanh co chưa rảnh đếm
Trước thấy từng nhỠba bốn cây
Lạnh đến đốt sam khô
Ãói ăn củ khoai bá»±
Nay mà bỠnó đi
Không biết ai đến ở?
(Dư thỠBa Tiêu am
U chiếm đôi vãn xứ
Bà n bà n dị cảnh vị hạ sổ
Tiên khán ải tùng tam tứ thá»
Hà n lai thiêu khô sam
Ngạ san đại tỠdụ
Nhị kim khà chi khứ
Bất truy lai trụ).
SÆ° trụ Bảo Chân, đêm ngồi dÆ°á»›i ngá»n Chúc Dung, bị má»™t con trăn lá»›n quấn quanh mình. SÆ° lấy dây lÆ°ng cá»™t ngang mình nó. Sáng ra chống gáºy Ä‘i tìm, thấy dây lÆ°ng treo trên ngá»n tùng, té ra tùng thà nh yêu. SÆ° thÆ°á»ng đến huyện Hà nh SÆ¡n, thấy hà ng thịt Ä‘ang xẻ thịt, liá»n đứng cạnh, Ä‘iệu bá»™ thiểu não, chỉ thịt rồi chỉ và o miệng mình. Ãồ tể há»i:
- Ông câm hả?
SÆ° gáºt đầu. Ãồ tể tá»™i nghiệp cắt má»™t miếng thịt bá» và o bát SÆ°. SÆ° vui vẻ Ä‘i ra, rồi ngoái và o cảm Æ¡n. Cả chợ Ä‘á»u cÆ°á»i ồ lên, SÆ° vẫn thản nhiên, treo bầu rượu lá»›n đầu gáºy và o núi. Gặp ngÆ°á»i há»i trong bầu có gì? Su trả lá»i:
- Tương đại đạo.
Rồi là m kệ:
Ta lại quản gì trá»i của anh,
Quản gì đất của anh,
Khoác cái áo giấy rách,
Cứ việc nằm ngủ khò.
Mặc kệ mặt trá»i lên phÆ°Æ¡ng Ãông,
Mặt trăng lặn phương Tây,
Vinh nhục ăn thua gì đến ta.
HÆ°ng vong chẳng dÃnh dáng
Một cây trụ trượng,
Một bầu hồ lô.
Chạy hết núi Nam qua núi Bắc
Nuôi má»™t đầy tá»› tên Ãiá»u Cổ (con trâu thuần)
Ta sai lượm củi, múc nước suối,
Hoặc gá»i ngồi cùng trong núi đá.
Tặng hắn bà i kệ rằng:
Ta có sÆ¡n đồng tên Ãiá»u Cổ,
Không tụng kinh, chẳng lễ Tổ.
Biết đốn cây ngừa đông lạnh
Ão quần tùy pháºn rách chẳng vá.
Biết trồng rau, hay cắm khoai
Ngà n núi muôn núi đi chẳng sợ
A ha ha!! Có chỗ yên ổn nà o hơn nữa?
(Ngã hựu thùy quản nễ thiên
Thùy quản nễ địa,
Trước cá phá chỉ áo
Nhất vị công đả thùy
Nhất nhâm kim ô đông thượng
Ngá»c thố tây Ä‘á»a,
Vinh nhục hà dự ngã
Hưng vong bất tương quan
Nhất Ä‘iá»u trụ trượng,
Nhất hồ lô gian
Tẩu nam Sơn dữ Bắc Sơn
Súc nhất nô danh Ãiá»u Cổ
Tá»± linh tháºp tân cấp giản
Hoặc hô đối tá»a nham thạch gian
Tặng chi dĩ kệ viết:
Ngã hữu sÆ¡n đồng danh Ãiá»u Cổ
Bất tụng kinh, bất lễ Tổ
Giải bà n cốt đốt ngữ đông hà n
Tuỳ pháºn y thÆ°á»ng phá bất bổ
Hội tà i sơ, năng chủng dụ
Thiên sơn vạn sơn khứ vô cụ
A ha ha!
Hữu tháºm thảo xứ á»·?)
Có thượng tá»a đến tham vấn há»i:
- Am chủ ở đâu?
SÆ° há»i:
- Ai đó?
Ãáp:
- Tăng hà nh khước.
Há»i:
- Ãến là m gì?
- Lễ bái am chủ.
- Vừa lúc am chủ không có nhà .
- ChÃnh là Ngà i mà !
Sư bảo:
- Ãã nói không có nhà mà còn nói cái gì là ngà i vá»›i ngà y ...
Rồi vác gáºy Ä‘uổi ra. Ngà y kế ông lại đến, cÅ©ng bị Ä‘uổi ra. Má»™t hôm lại đến, SÆ° nắm đứng lại há»i:
- Chá»— ta ở đây, đầy phẩn tiểu của cá»p beo qua lại. Con quá»· nà y ba lần đến, hai lần Ä‘i, ông muốn gì?
Tăng thưa:
- NgÆ°á»i ta bảo am chủ từng thân gặp Phần DÆ°Æ¡ng, nên tôi đến tìm.
Sư hớn hở cởi áo nói:
- Ông bảo ta đã gặp Phần Dương, xem có gì kỳ đặc không?
Sau Sư gặp Từ Minh, là m kệ rằng:
Xa nhau đã ná»a năm,
Biết còn ai chuyện thiá»n vá»›i tôi!
TÆ°Æ¡ng SÆ¡n má»™t dãy vá»i
Ông nuôi đồ chúng, tôi vùi giấc say.
(Tương biệt nhi kim hựu bán niên
bất tri thủy cá»™ng đối dà m thiá»n!
Nhất ban tú sắc Tương Sơn lý
Nhữ tự khuông đồ, ngã tự miên).
Tá»± Minh cÆ°á»i mà thôi, rồi sai Nam Công (Huệ Nam) lại gặp SÆ°. Hai bên trò chuyện, Nam Công kinh hãi nói:
- Khắp trong năm châu mới có được đạo nhân méo nà y chăng?
Khoảng niên hiệu Gia Há»±u, SÆ° vì ngÆ°á»i sà m báng nên Ä‘ang ở Kinh Do, Thanh Tằng bị bắt giam và o ngục ở Xâm Châu. Trá»i nóng ná»±c, SÆ° phải gánh đất, qua ngã tÆ° Ä‘Æ°á»ng. SÆ° buông gánh xuống nói:
Sáng nay 6 tháng 6
Cốc Tuyá»n bị bá» cuá»™c
Không phải lên thiên Ä‘Æ°á»ng
Ắt là xuống địa ngục.
(Kim triêu lục nguyệt lục
Cốc Tuyá»n bị chà khúc
Bất thị thÆ°á»›ng thiên Ä‘Æ°á»ng
Tiện thị nháºp địa ngục).
Nói xong cÆ°á»i nhẹ, thản nhiên thoát xác. Trà tỳ xá lợi đếm không nổi. NgÆ°á»i đất Xâm dá»±ng khám thá». SÆ° thá» 94 tuổi.
66. Ãá»’ ÃỘC SÃCH
SÆ° tên Trà Sách, há» Trần ở Thiên Thai, tá»± hiệu là Ãồ Ãá»™c Nham Chủ. SÆ° thông minh đỉnh ngá»™ khác thÆ°á»ng, phong cách cao vá»i, có chà xuất trần. Năm mÆ°á»i sáu tuổi, SÆ° cạo tóc, há»c táºp kinh luáºt, thông suốt nghÄ©a lý hÆ¡n hẳn má»i ngÆ°á»i. Năm mÆ°á»i chÃn tuổi, SÆ° đến chùa Quốc Thanh, yết kiến ngà i Tịch Thất Quang, hốt nhiên được tỉnh ngá»™. Ngà i Tịch Thất hứa khả cho SÆ° và nói vá»›i các Trưởng lão trong tòng lâm rằng không ai vượt qua nổi SÆ°. Ngà i Vô Thị ở chùa Dục VÆ°Æ¡ng, ngà i Ãại Viên ở chùa Vạn Thá» là những báºc danh đức má»™t thá»i Ä‘á»u kÃnh phục SÆ°. Ãại Viên nói:
- Thợng nhÆ¡n Trà Sách là ngÆ°á»i "không dÅ©a gá»t mà đẹp, không cần đỡ mà thẳng".
Khi SÆ° từ giã, Ãại Viên Ä‘Æ°a ra cá»a, vá»— lÆ°ng SÆ° nói:
- Bảo sở gần đây, thà nh nà y chẳng thực.
SÆ° gáºt đầu. SÆ° đến Dá»± ChÆ°Æ¡ng yết kiến ngà i Ãiển NgÆ°u, Vân CÆ° ở Dạo Do, Ä‘Æ°á»ng bị tuyết lấp dầy, SÆ° phải ở lại bốn mÆ°Æ¡i hai ngà y. Má»™t hôm nghe tiếng bảng trÆ°a. Su hoát nhiên đại ngá»™. Ngà i Ãiển NgÆ°u ấn khả rằng:
- Ông tháºt xuất cách, siêu vượt Pháºt Tổ, ngà y sau dá»±ng láºp tông môn, chỉ cần má»™t con lân nhÆ° thế là đủ rồi. SÆ° ChÆ¡n Tịnh nếu còn, thấy ông cÅ©ng bái phục.
Ãiển NgÆ°u cÆ¡ biện cao vút, chẳng ai chạm nổi mÅ©i nhá»n nà y. SÆ° cùng Ngà i bình uáºn kim cổ nhÆ° gió cuốn suối tuôn, ngÆ°á»i nghe hết lòng khâm phục.
SÆ° từ biệt Ãiển NgÆ°u, cất am ở phÃa Tây sông Hoà i. Khi ngà i Ãại Viên dá»i vá» Ãại Khê, SÆ° được má»i là m Ãệ nhất tòa. SÆ° hay đến phÆ°Æ¡ng trượng thăm há»i, có hôm thấy Ãại Viên buồn bã gục đầu chẳng nói, SÆ° há»i:
- Sao Thầy buồn váºy?
Ãại Viên nói:
- Chúng tuy đông đảo nhÆ° há»™i Tuyết Phong, Quy SÆ¡n mà toà n là những ngÆ°á»i nói chuyện trá»i đất, thà nh ra không có ngÆ°á»i kế thế. à ông thế nà o?
SÆ° thÆ°a:
- Tham há»c chỉ sợ không có gốc. Nếu có gốc rồi thì thuyết pháp cho tượng đất cÅ©ng bằng các báºc cao sÆ¡n khắp nÆ¡i.
Ãại Viên than;
- Con ta tri thức hÆ¡n ngÆ°á»i. Vị rượu ngon, canh ngá»t không phải hạng tầm thÆ°á»ng biết được.
SÆ° quay vá» phÆ°Æ¡ng Ãông, phân tòa ở chùa Quốc Thanh. Ngà i Thá» Am Nguyên PhÆ°Æ¡ng ở chùa Há»™ Quốc nói vá»›i SÆ° rằng:
- Ông trở vỠđây nhÆ° ngá»n Tam SÆ¡n (ba ngá»n núi) to lá»›n, hay nhÆ° ngá»n hải triá»u.
SÆ° xuất thế ở chùa Phổ Trạch tại Hoà ng Nham, vì ngà i Ãiển NgÆ°u mà thắp hÆ°Æ¡ng. Sau trải qua các nÆ¡i nhÆ° Thái bình ở Thai Châu, TÆ°á»ng Phủ ở Cát Châu, Ãẳng Từ ở Việt Châu và Ãại Năng NhÆ¡n, SÆ° đến chá»— nà o đạo pháp chá»— ấy hÆ°ng thạnh. Cuối cùng SÆ° trở vá» Há»™ Quốc Hoa Tạng, đến ở KÃnh SÆ¡n. Tuy đã già , SÆ° vẫn cố gắng hà nh Tổ đạo, chúng đông hÆ¡n ngà n ngÆ°á»i.Sắp tịch, SÆ° gá»i môn nhÆ¡n đến dặn dò háºu sá»±, rồi nói:
- Các ông là m văn tế cho ta nghe!
SÆ° sá»a áo ngồi nghe, đến chá»—"Thượng hưởng". SÆ° trợn mắt cÆ°á»i. Qua hai ngà y sau, SÆ° an nhiên thị tịch, thá» bảy mÆ°Æ¡i sáu tuổi, sáu mÆ°Æ¡i tuổi hạ. Môn nhân xây tháp thá» toà n thân SÆ° ở chân núi Ãông Võng. SÆ° tánh tình ngay thẳng, cÆ° xá» nói nÃn nghiêm túc nhÆ° thế, đặc biệt không thÃch giao du phù phiếm, kÃnh má»™ ngÆ°á»i là nh, bằng không thì dù thân thÃch cÅ©ng tuyệt nhiên không tiếp xúc. SÆ° thuyết pháp Ä‘á»™ ngÆ°á»i, quang minh lá»—i lạc nổi tiếng má»™t thá»i. NgÆ°á»i ngưỡng vá»ng SÆ° mà hÆ°á»›ng vá» nhÆ° mây ùn, sóng bủa. Há» mong được gần gÅ©i, nói cÆ°á»i má»™t lần vá»›i SÆ°, cÅ©ng lấy là m hân hạnh.
Thá»±c là bến bá» trong Ä‘á»i mạt pháp, rất hiếm hoi váºy!
67. THÃI ÚY Lá»® HUỆ KHANH Thá»i NGŨ Tá»” PHÃP DIỄN
ThÆ°á»ng quán pháp giá»›i Hoa Nghiêm. Nhân ngà y rảnh rá»—i, dạo núi NgÅ© Ãà i. Chợt mây mù bốn phÃa nổi lên, gió giông, sấm chá»›p, tiếng mÆ°a chấn Ä‘á»™ng núi rừng. Khanh khiếp sợ. Giây lát, trá»i mÆ°a hÆ¡i ngá»›t, thấy má»™t Ãồng tỠáo vá, trùm tóc mà đến, tay cầm kinh đến há»i:
- Quan nhân tìm gì ở đây?
- Mong gặp Ãại sÄ©.
- Muốn gặp là m gì?
- ThÆ°á»ng xem kinh Hoa Nghiêm, ý chỉ rất sâu rá»™ng. Tôi muốn mong Ãại sÄ© giảng dạy diệu giải. Ngõ hầu kinh Ä‘iển được lÆ°u hà nh, ngÆ°á»i có đại tâm được khai ngá»™.
- Diệu ý của chÆ° Pháºt rất giản dị minh bạch. Báºc Tiên Ãức chú giải có thể hiểu, nhÆ° má»™t phẩm Tháºp Ãịa, văn giải thÃch chẳng quá và i trang giấy. Ngà y nay ngÆ°á»i ta chú giải loạn xạ gần trăm quyển, cà ng cách xa ý Thánh. Tháºt có thể nói phá nát đại đạo.
- Ãồng tá» mặt mÅ©i nhÆ° thế mà dám quở trách tiá»n bối sao?
Ãồng tá» cÆ°á»i nói:
- Quan nhân lầm rồi. Ở đây má»™t ngá»n cây, má»™t cá»ng cá» Ä‘á»u là cảnh giá»›i Văn Thù. Ngay chá»— xúc sá»± hà ng ngà y của ông không bị mê má», đó tháºt là Văn Thù.
Khanh liá»n xuống lá»… bái, vừa đứng dáºy. Ãồng tá» hiện thân Ãại sÄ©, cưỡi sÆ° tỠẩn hiện trong mây mà tan.
68. NAM AN VÂN PHONG tự VIÊN
Ãạo Viên, NgÆ°á»i Nam Hùng, tánh tình thuần háºu. Thuở trẻ SÆ° Ä‘i du phÆ°Æ¡ng, tuy tham vấn nhiá»u nÆ¡i mà vẫn chÆ°a thấu triệt. Sau SÆ° nghe danh Thiá»n sÆ° Nam ở am TÃch Thúy núi Hoà ng Bá đến nÆ°Æ¡ng.
Một hôm, Sư đang ngồi yên dưới bảng, nghe hai ông tăng đưa ra nhân duyên Bách Trượng Dã Hồ.
Một tăng nói:
- Chỉ nhÆ° "Không má» nhân quả" cÅ©ng chÆ°a thoát khá»i thân dã hồ.
Tăng kia lên tiếng:
- Thế thì "Chẳng rÆ¡i nhân quả" cÅ©ng từng Ä‘á»a và o thân dã hồ sao?
Ãạo Viên sợ hãi, lạ lùng, bất giác đứng dáºy khá»i am. SÆ° Ä‘i qua khe suối hốt nhiên đại ngá»™. Gặp Nam Công, SÆ° trình bà y má»i sá»±, nói chÆ°a xong lệ đã trà n đầy má. Nam Công bảo hầu bên giÆ°á»ng, SÆ° vùi xuống ngủ, thức dáºy là m kệ:
Chẳng rÆ¡i, chẳng má»
Chẳng tục vốn không úy kỵ
Trượng phu chà khà như vua
Ãâu chịu túi che, má»n Ä‘áºy.
Má»™t cây lang láºt mặc tung hoà nh
Chó rừng nhảy và o bầy sÆ° tá».
(Bất lạc, bất muội
Tăng tục bốn vô kỵ húy
Trượng phu khà trụ như vương
Tranh thỠnang tà ng bị cái
Nhất Ä‘iá»u là ng láºt nháºm tung hoà nh.
Dã hồ khiêu nháºp kim mao Ä‘á»™i).
Nam Công cÆ°á»i to. Vá» sau, SÆ° lại là m bà i kệ "Gió, phÆ°á»›n" nhÆ° sau:
Chẳng phải gió hỠchẳng phải phướn
Mây trắng như xưa che núi xanh
Năm đến lão già đà hết sức
Trong lúc lăng xăng trộm chút nhà n.
(Bất thị phong hỠbất thị phan,
Bạch vân y cựu phú thanh san
Niên lai lão đại hồn vô lực
Thu đắc mang trung ta tỠnhà n).
Lão nhân Vân Am thÆ°á»ng sá»› giải hai bà i kệ nà y, hết lá»i khen ngợi, bảo rằng cÆ¡ phong của SÆ° không kém ngà i Anh Thiệu VÅ©. Sau SÆ° xuất thế ở chùa Ãại Dữu Vân phong. Không biết cuối Ä‘á»i SÆ° ra sao.
69. THƯỢNG TỌA THÃI NGUYÊN
Thượng tá»a Thái Nguyên Phù, lúc đầu ở chùa Quang Hiếu DÆ°Æ¡ng Châu. SÆ° giảng kinh Niết Bà n, hôm ấy có Thiá»n giả bị tuyết cản trở phải ở lại vùng nà y, nhân váºy đến nghe SÆ° giảng, đến chá»— "Tam nhân Pháºt tánh, tam đức Pháp thân". SÆ° bà n rá»™ng vá» diệu lý Pháp thân. Vị thiá»n giả phá ra cÆ°á»i. SÆ° giảng xong, má»i Thiá»n giả uống trà và thÆ°a:
- Tôi vốn chà hẹp hòi, cứ y văn mà giải nghÄ©a. May nhá» Ngà i thấy được mà cÆ°á»i. Mong Ngà i chỉ dạy.
Thiá»n giả nói:
- Sá»± tháºt tôi cÆ°á»i vì tá»a chủ không biết Pháp thân.
SÆ° thÆ°a:
- Tôi hiểu như thế có chỗ nà o không đúng?
Thiá»n giả nói:
- Má»i Tá»a chủ nói lại má»™t lượt Ä‘i!
Sư bảo:
- Lý Pháp thân nhÆ° bầu thái hÆ°, dá»c suốt ba Ä‘á»i, ngang trùm mÆ°á»i phÆ°Æ¡ng, cuốn gá»n tám cá»±c, bao quát âm dÆ°Æ¡ng, tùy duyên cÆ¡ cảm, không đâu chẳng khắp.
Thiá»n chủ nói:
- Không phải tôi bảo Thầy nói không đúng. Nhưng đó chỉ nói được bên cạnh Pháp thân, chứ thực chưa hỠbiết Pháp thân.
Sư nói:
- Ãã thế, xin Thiá»n đức cho tôi được nghe.
- NhÆ°ng liệu Tá»a chủ có chịu tin chăng?
- Tôi đâu dám chẳng tin.
Thiá»n giả nói:
- Tá»a chủ thá» ngÆ°ng giảng má»™t tuần, đóng cá»a ngồi yên, thu nhiếp tâm niệm, các duyên thiện ác má»™t lúc buông hết.
SÆ° theo lá»i khuyên, từ đầu hôm đến canh năm, nghe tiếng đánh trống, hốt nhiên khế ngá»™. SÆ° liá»n đến gõ cá»a Thiá»n giả. Thiá»n giả há»i:
- Ai đó?
SÆ° thÆ°a:
- Tôi đây!
Thiá»n giả quát:
- Tôi bảo ông chuyên trì đại giáo, thay Pháºt thuyết pháp, sao giá» giữa đêm lại nằm say sÆ°a giữa Ä‘Æ°á»ng váºy?
SÆ° thÆ°a:
- Thiá»n đức ! Từ trÆ°á»›c đến giá», tôi giảng kinh Ä‘á»u lấy lá»— mÅ©i của cha mẹ sanh ra. Từ nay vá» sau, tôi trá»n không dám thế nữa.
Thiá»n giả nói:
- Ông đi đi! Bữa khác gặp!
SÆ° bèn bãi giảng, Ä‘i khắp các nÆ¡i, danh vang khắp chốn. SÆ° dạo khắp vùng Chiết Giang, lên pháp há»™i KÃnh SÆ¡n. Má»™t hôm SÆ° đến trÆ°á»›c đại Pháºt Ä‘iện. Có tăng há»i:
- Thượng toạ đã từng đến NgÅ© Ãà i chÆ°a?
- Rồi.
- Có thấy Ngà i Văn Thù chăng?
- Thấy.
- Thấy Ngà i ở đâu?
- Thấy trÆ°á»›c Ä‘iện Pháºt ở KÃnh SÆ¡n.
Vị tăng nà y sau đến Mân Châu, kể lại cho Tuyết Phong, Tuyết Phong nói:
- Sao chẳng bảo ông ta lại đây!
SÆ° nghe được liá»n đến. Vừa đến chân núi, SÆ° dừng nghỉ ở nhà nghỉ (giải viện), lấy cam chia cho má»i ngÆ°á»i. TrÆ°á»ng Khánh há»i:
- Ãem từ đâu đến?
Sư đáp:
- Từ ngoà i núi.
- Lặn lội xa xôi, gánh được đến đây không phải dễ.
Sư kêu lên:
- Cam, cam!
Ngà y hôm sau SÆ° lên núi, Tuyết Phong hay tin bèn nhóm chúng. SÆ° lên pháp Ä‘Æ°á»ng quay nhìn Tuyết Phong, rồi nhìn xuống tri sá»±. Ngà y mai má»›i lên lá»… bái, thÆ°a:
- Hôm qua con xúc phạm Hòa thượng.
Ngà i Tuyết Phong nói:
- Biết là việc quanh co thì thôi.
Má»™t hôm, Tuyết Phong thấy SÆ° liá»n chỉ mặt trá»i, SÆ° phất tay mà đi. Tuyết Phong nói:
- Ông không chấp nháºn ta sao?
Sư nói:
- Hòa thượng lắc đầu, con vẫy Ä‘uôi. Có chá»— nà o con không chấp nháºn đâu?
Tuyết Phong nói:
- Rốt ráo cũng không kiêng tránh.
Một hôm chúng tăng vãn tham, Tuyết Phong nằm ngủ trong phòng. Sư bảo:
- Trong khắp năm châu, may có lão Hòa thượng nà y đáng nể chút Ãt.
Tuyết Phong liá»n ngồi dáºy Ä‘i ra.
Ngà i thÆ°á»ng há»i SÆ°:
- Nghe nói Lâm Tế có ba câu phải không?
- Dạ phải.
- Câu thứ nhất ra sao?
Sư đưa mắt nhìn Ngà i. Tuyết Phong nói:
- Ãây vẫn còn là câu thứ hai. Thế nà o là câu thứ nhất?
Sư xoa tay mà lui ra.
Từ đó, Tuyết Phong biết SÆ° là báºc đại pháp khÃ, và o thất ấn giải cho SÆ°. SÆ° nhỠđó khế hợp vá»›i đạo, bèn ở lại đây, trông coi nhà tắm.
Má»™t hôm Huyá»n Sa lên thăm Tuyết Phong. Tuyết Phong nói:
- Ở đây có một con chuột già , đang ở trong nhà tắm.
Huyá»n Sa nói:
- Ãợi tôi khám nghiệm cho Hòa thượng!
Nói xong, Ngà i Ä‘i xuống nhà tắm, gặp SÆ° Ä‘ang xách nÆ°á»›c, Huyá»n Sa nói:
- A! Gặp được Thượng tá»a đây!
Sư nói:
- Ãã gặp nhau rồi.
Huyá»n Sa nói:
- Gặp nhau ở kiếp nà o?
Sư nói:
- Nói mớ là m chi?
Huyá»n Sa bá» vá» phÆ°Æ¡ng trượng, trình lại Tuyết Phong, nói:
- Tôi đã khám phá xong.
Tuyết Phong há»i:
- Khám phá ra sao?
Huyá»n Sa kể lại, Tuyết Phong bảo:
- Ông thua rồi!
Cổ SÆ¡n há»i SÆ°;
- Lúc cha mẹ sanh, cái lỗ mũi ở chỗ nà o?
Sư bảo:
- Lão huynh nói trước đi!
Cổ Sơn nói:
- NhÆ° Ä‘á»i nay váºy. Còn ông nói sao?
SÆ° không chấp nháºn. Cô SÆ¡n há»i:
- Chứ là m sao?
Sư bảo:
- ÃÆ°a giùm cái quạt lại đây!
Cổ SÆ¡n Ä‘Æ°a quạt rồi há»i lại. SÆ° phe phẩy quạt không đáp. Cổ SÆ¡n má» mịt, đấm SÆ° má»™t đấm.
Sau Cổ SÆ¡n nháºn lá»i má»i của vua vá» kinh. Tuyết Phong Ä‘Æ°a ra cá»a, cùng đến pháp Ä‘Æ°á»ng má»›i nói:
- Một mũi tên Thánh sắp bắn thẳng và o thà nh vua!
Sư nói:
Ông ta chưa được đâu!
Tuyết Phong nói:
- Ông ta thấu triệt rồi.
Sư nói:
- Không tin, để tôi đi khám nghiệm cho.
Rồi Ä‘uổi theo đến giữa Ä‘Æ°á»ng, há»i:
- SÆ° huynh Ä‘i đâu váºy?
- Và o thà nh vua.
- Lỡ khi gặp ba quân vây hãm thì sao?
- Tá»± có con Ä‘Æ°á»ng thông khác.
- Váºy là đã bá» cung mất Ä‘iện rồi.
Cổ Sơn nói:
- Có chỗ nà o mà không tôn quý?
SÆ° bèn phất áo trở vá». Tuyết Phong há»i thăm. SÆ° nói:
- MÅ©i tên ấy bị bẻ gẫy giữa Ä‘Æ°á»ng rồÃ!
Rồi kể lại chuyện trên. Tuyết Phong nói:
- Ông bị thua rồi! Ông ta nói được đấy!
Sư nói:
- Lão già nà y máu lạnh mà cũng còn chút tình cố hương.
SÆ° đứng trÆ°á»›c kho, có ngÆ°á»i há»i:
- Thế nà o là chạm mắt tức Bồ đ�
Sư đá con chó một cái, chó kêu ăng ẳng bỠchạy. Tăng không hiểu, Sư bảo:
- Con chó nhỠkhông tiêu được một đạp!
Bảo Phước đang xẻ dưa thấy Sư đến. Bảo Phước nói:
- Nói được thì cho ông ăn!
Sư nói:
- ÃÆ°a đây!
Bảo Phước đưa Sư một miếng, Sư cầm lấy bỠđi.
SÆ° không xuất thế, má»i ngÆ°á»i gá»i SÆ° là Thượng tá»a Thái Nguyên Phù. Sau SÆ° vá» Duy DÆ°Æ¡ng, Thượng thÆ° há» Trần lÆ°u lại cúng dÆ°á»ng. Má»™t hôm SÆ° bảo Thượng thÆ° rằng:
- Mai tôi sẽ giảng má»™t biến kinh Ãại Niết Bà n để báo đáp tình của Thượng thÆ°.
Ãúng hẹn, Thượng thÆ° thiết trai. Sau khi trà nÆ°á»›c xong, SÆ° thăng tòa, là m thinh hồi lâu, Ä‘áºp thÆ°á»›c xuống bà n má»™t má»™t cái, nói:
- Tôi nghe như vầy.
Rồi gá»i:
- Thượng thư!
- Dạ.
Sư nói:
- Nhất thá»i Pháºt tại.
Và tịch luôn.
70. ÃẠI TĨNH - TIỂU TĨNH
Thượng tá»a TÄ©nh ở chùa Quốc Thanh. NhÆ¡n Hòa thượng Huyá»n Sa dạy chúng:
- Bá»n các ông nếu có thể má»™t Ä‘á»i nhÆ° Ä‘Æ°a ma mẹ, ta bảo đảm các ông sẽ tham cứu đến nÆ¡i đến chốn.
SÆ° bèn há»i:
- Chỉ nhÆ° trong kinh nói: "Không được Ä‘em tâm sở tri Ä‘o lÆ°á»ng tri kiến vô thượng của NhÆ° Lai", lại là sao?
Huyá»n Sa nói:
- Ông cho rằng tham cứu được triệt để tâm sở tri, lại có thể Ä‘o lÆ°á»ng được chăng?
SÆ° theo đó tin nháºp (nháºn được). Sau SÆ° trụ Thiên Thai hÆ¡n ba mÆ°Æ¡i năm không xuống núi, thông suốt tam há»c, giữ hạnh Ä‘á»™c cÆ°. Ngoà i lúc thiá»n tịch, SÆ° thÆ°á»ng xem Long Tạng,má»i ngÆ°á»i xa gần Ä‘á»u kÃnh trá»ng SÆ°, gá»i SÆ° là Thượng tá»a Ãại TÄ©nh.Có ngÆ°á»i há»i:
- Ãệ tá» má»—i lần ngồi thiá»n ban đêm, tâm niệm cứ bay nhảy, chÆ°a biết phải nhiếp phục thế nà o, xin Thầy thÆ°Æ¡ng xót chỉ dạy.
Sư đáp:
- Ông nên Ä‘em tâm bay nhảy tham cứu lại chá»— bay nhảy, sẽ thấy nó không chá»— nÆ¡i, lúc ấy tâm bay nhảy đâu còn! Rồi trở lại xem xét cái tâm tham cứu, tâm năng cứu bèn yên. Trà năng chiếu đã không, cảnh sở duyên cÅ©ng lặng lẽ. Lặng mà không lặng, vì chẳng có ngÆ°á»i năng lặng. Chiếu mà không chiếu vì không có cảnh bị chiếu. Cảnh và trà đá»u lặng, tâm tá»± nhiên an, ngoà i không theo nhánh nhóc, trong không trụ và o định, hai Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»u dứt, má»™t tánh an vui. Ãây cÅ©ng là yếu đạo vá» nguồn váºy.
SÆ° nhân thấy nghÄ©a huyá»…n hóa trong kinh bèn là m má»™t bà i kệ, để há»i ngÆ°á»i há»c:
Nếu bảo các pháp Ä‘á»u huyá»…n có
Tạo các tội ác đâu có lỗi
Tại sao nghiệp tạo lại chẳng tiêu
Mà mượn lá»i Pháºt Ä‘em dạy dá»—.
(Nhược đạo pháp giai như huyễn hữu
Tạo chư quá ác ưng vô cữu
Vân hà sở tác nghiệp bất vong
Nhi tạ Pháºt từ hÆ°ng tiếp dụ?)
Lúc ấy có Thượng tá»a Tiểu TÄ©nh đáp rằng:
Nhân huyễn gây huyễn, huyễn xoay vần
Nghiệp huyá»…n hay vá»i quả báo huyá»…n
Chẳng rõ huyễn sanh các huyễn khổ
Biết rõ như huyễn, huyễn vô vi.
(Huyễn nhân hưng huyễn, huyễn luân vi
Huyễn nghiệp năng chiêu huyễn sở tri
Bất liễu huyễn sanh chư huyễn khổ
Giác tri như huyễn, huyễn vô vi).
Hai Thượng tá»a TÄ©nh cùng chết ở núi nà y. Ngà y nay ở chùa Quốc Thanh còn có dấu tÃch.
71. TÄ‚NG ÃÔNG TÙNG
Chẳng ai biết SÆ° là ngÆ°á»i nhÆ° thế nà o, chỉ biết SÆ° cÆ¡ biến khôn lÆ°á»ng, đối đáp vá»›i ai nhÆ° có cảm ứng, ngÆ°á»i nghe ngá» vá»±c, vá» sau Ä‘á»u linh nghiệm. Nhạc VÅ© Mục thÆ°á»ng Ä‘em binh qua há»i SÆ° rằng:
Tiếng róc rách đâu đây?
(Hà xứ hưởng quyên quyên?)
SÆ° tiếp đó trả lá»i:
Nối trúc suối trong xà i
(Tiếp trúc dẫn thanh tuyá»n).
Nhạc bảo:
Xuân hạ thÆ°á»ng nhÆ° thế.
(Xuân hạ thÆ°á»ng nhÆ° thá»).
SÆ° trả lá»i:
Thu Ãông cÅ©ng váºy thôi.
(Thu đông diệt tự nhiên).
Nhạc lấy là m lạ. TrÆ°á»›c đó, SÆ° trồng khoai, rồi lấy ngói gạch chồng chất lên che lại, không cho ai thấy. Ãến lúc Nhạc Ä‘i qua, SÆ° má»i để khao quân, rồi móc ngói gạch ra, moi khoai nấu canh, đủ cho quân ăn. Nhạc cà ng thêm lạ lùng. SÆ° lại biếu Nhạc miến, để tÆ°Æ¡ng ở dÆ°á»›i. Ãợi Nhạc đòi má»›i Ä‘Æ°a cho và nói:
- Muốn ăn, khuấy Ä‘á»u lên, có tÆ°Æ¡ng.
Nhạc không hiểu, Ä‘á» thÆ¡ lên vách mà đi. Sau gặp há»a, má»›i hối hả đã không theo lá»i SÆ°.
Tần Cối cho là SÆ° thÆ°á»ng cố vấn Nhạc, bèn sai Lý Cát đến giết SÆ°. SÆ° biết trÆ°á»›c, viết má»™t bà i thÆ¡:
Vội và ng tom góp cà sa rách,
Chuông trống lâu đà i chẳng đoái hoà i,
Mây trắng phất tay vỠđộng cũ,
Trăng trong quảy gáºy đến ven trá»i.
Ngá»n tùng thÆ°Æ¡ng hạc vừa là m tổ,
Bên rà o nhớ cụm hoa năm rồi.
Phải đem mèo chó theo mình chạy,
Chá»› để lÆ°u lạc và o nhà ngÆ°á»i.
(Cấp mang thu tháºp phá cà sa,
Chung cổ lâu đà i mạc quản tha,
Tụ phất bạch vân quy cổ động,
Trượng thiêu minh nguyệt đáo thiên nha.
Khả lân từng đảnh tân sà o hạc,
Du ức ly biên cựu chủng hoa.
Hảo bả khuyển miêu tùy đới khứ,
Mạc giáo lưu lạc tha nhân gia).
SÆ° lại lấy má»™t tượng Pháºt đặt giữa cầu phÃa Tây, Ä‘á» thÆ¡ lên vách:
Lý Cát từ đông đến
Ta hướng tây chạy dà i
Không nhá» Pháºt lá»±c lá»›n
Có lẽ là m trò hôi.
(Lý Cát từng đông lai
Ngã hướng tay đầu tẩu
Bất thị Pháºt lá»±c đại
Cơ hồ tác trà ng xú).
Rồi trốn và o núi, cách am cÅ© không đến hai dặm. Lý Cát đến nÆ¡i, trông thấy thì muốn Ä‘uổi theo. Thấy tượng Pháºt, định dá»i Ä‘i. Ai ngá», thoáng chốc biến thà nh cả ngà n vị Pháºt. Lý Cát luống cuống không biết là m sao bèn tán thán rồi trở vá». Sau SÆ° ngồi tịch tại nÆ¡i ở ẩn. Cây cầu đặt tượng được gá»i là cầu ngà n Pháºt.
72. TỀ TĂNG VIỄN
Tá» Tăng Viá»…n trụ chùa Tiết ở LÆ°Æ¡ng Châu, giao du vÆ¡i bá»n ăn chÆ¡i, chẳng giữ luáºt hạnh. Má»™t đêm má»™ng thấy thần nhân đến mắng rằng:
- Ông là ngÆ°á»i xuất gia, sao lại là m những việc xấu ác nhÆ° thế, lấy gÆ°Æ¡ng soi mặt xem!
Tỉnh dáºy, SÆ° đến vÅ©ng nÆ°á»›c nhìn, thấy bên mắt có vệt Ä‘en, cho là vết bẩn, lấy tay chùi. Ai ngá» lông mi rụng theo. SÆ° kinh hãi, từ đó tá»± trách lá»—i mình, thà nh tâm cải hối. SÆ° thÆ°á»ng mặc áo xấu, mang già y rách, ăn ngà y má»™t bữa, sá»›m tối chà thà nh vừa sám hối, vừa khóc sÆ°á»›t mÆ°á»›t.
HÆ¡n má»™t tháng sau, lại má»™ng thấy vị thần hôm trÆ°á»›c, vẻ mặt tÆ°Æ¡i cÆ°á»i bảo SÆ°:
- Biết lá»—i có thể sá»a được, đó là ngÆ°á»i trÃ. Nay ta tha cho ông đó!
SÆ° vừa sợ vừa mừng, mồ hôi tuôn khắp ngÆ°á»i. Trên mặt hai hà ng mi má»c lại.
SÆ° Ä‘Ãch thân trải qua hai quả báo, tin biết nhân quả ba Ä‘á»i chẳng hÆ° dối. Từ đó thà nh tâm phụng trì giáo pháp, không há» lui sụt. Sau SÆ° trở thà nh má»™t vị danh tăng.
73. SƯ PHỔ MINH
SÆ° Phổ Minh tá»± là Tịch Chiếu, ở am Diệu ThÆ°á»ng, Gia Thiên. Từ lúc cạo dầu, thá» cụ túc giá»›i, SÆ° ngà y ngà y tụng kinh Pháp Hoa không ngừng, muôn việc thế gian không há» báºn tâm. SÆ° và o núi Cổ hà ng đóng cá»a Ä‘á»c tụng, tụng xong ngồi tÄ©nh tá»a mà thôi. Rắn, chuá»™t, chim chóc ban ngà y đùa giỡn trÆ°á»›c mặt SÆ°. Gặp khách đến gõ cá»a, chúng Ä‘á»u bá» chạy và bay Ä‘i. Nếu chạy không kịp, SÆ° lấy tay ôm hết và o lòng, lấy y che lại. Khách vá», chúng lại nhảy ra đùa giỡn nhÆ° cÅ©.
Má»™t hôm có ngÆ°á»i bệnh đến, SÆ° lấy tay xoa đỉnh đầu, ngÆ°á»i đó liá»n hết bệnh, bèn lạy SÆ° xin là m đệ tá». Ãược Ãt lâu, SÆ° bảo đệ tá»:
- Ngà y mÆ°á»i tám tháng năm ta thị tịch.
Ãệ tá» thÆ°a:
- Tháng năm không được tốt.
Sư nói:
Thế thì tháng tám váºy.
SÆ° dặn dò đệ tá» rồi trở vá» Gia Thiện. Tháng tám, đệ tỠđến tìm SÆ°, gặp SÆ° Ä‘ang quét sân, SÆ° cÆ°á»i:
- Ông không đến thì ta quên mất!
SÆ° sai đánh chuông há»p chúng, viết kệ:
Cái lão già nà y,
Tuyệt không tÃnh toán
Thiá»n chẳng biết tham
Kinh chẳng biết xem
Má»™t Ä‘á»i vụng vá» vô dụng
Dấu vết bỠnúi rặng tùng
Tĩnh như bà n thạch Thái Sơn.
Ãá»™ng nhÆ° sấm rá»n Ä‘iện chá»›p.
(Giá cá lão hán,
Toà n vô tư toán
Thiá»n bất há»™i tham
Kinh bất hội khán.
Sinh bình bá chuyết vô năng
Hối tÃch thanh tùng nham bạn.
Tĩnh như bà n thạch Thái Sơn
Ãông nhược lôi oanh xế Ä‘iện).
Rồi ném viết, ngồi ngay mà tịch. Trà tỳ, ánh lá»a năm mà u xông lên cao, hÆ°Æ¡ng lạ suốt đêm không tan. Lưỡi SÆ° không bị cháy, gõ và o có tiếng. SÆ° tịch hÆ¡n má»™t tuần, ở Cổ hà ng ngÆ°á»i ta còn thấy ánh sáng tá»a trên trá»i cao.
SÆ° Ä‘i ở tá»± tại, tháºt là ngÆ°á»i trì tụng có kết quả.
74. THIỀN SƯ PHÃP KHÃNH
Thiá»n sÆ° Pháp Khánh ở chùa Ãại Giác, phủ Hà m Bình. SÆ° ban đầu trụ ở chùa Phổ Chiếu, Tứ Châu. Sau dá»i đến chùa Thiếu lâm ở Tung SÆ¡n, rồi lên phÆ°Æ¡ng Bắc, và đến ở Ãông Kinh. Má»™t hôm thị giả SÆ° Ä‘á»c ngữ lục của Ãá»™ng SÆ¡n, đến chá»— thiết trai ngu si. Thị giả bảo:
- Cổ nhân tháºt kỳ lạ!
Sư nói:
- Khi ta chết rồi, ông gá»i thá» xem. Nếu ta sống lại, là cÅ©ng có đạo lá»±c váºy.
Sau biết trước giỠchết, là m bà i tụng:
Năm nay mồng năm tháng năm
Tứ đại sắp rá»i chủ cÅ©
Xương trắng theo gió bay vèo
Khá»i chiếm dất Ä‘ai thà chủ.
(Kim niên ngũ gnuyệt sơ ngũ
Tứ đại tương ly bổn chủ
Bạch cốt đương phong dương khước
Miễn chiếm đà n na địa thổ).
SÆ° Ä‘em váºt dụng giao hết cho thị giả, cúng trai soạn cho tăng chúng. Vừa nghe tiếng chuông đầu hôm, SÆ° ngồi tịch. Thị giả nhá»› lại việc cÅ©, bèn đến kêu. SÆ° mở mắt ứng tiếng nói:
- Thế nà o?
Thị giả thưa:
- Hòa thượng tại sao lại mình trần chân trụi mà đi?
Sư bảo:
- Lúc mới sanh lại có những gì?
Thị giả ép Sư mặc áo. Sư bảo:
- Ãể lại cho ngÆ°á»i sau dùng.
Thị giả bảo:
- Ngay lúc ấy thế nà o?
Sư nói:
- Cũng chỉ như thế.
Rồi Sư viết thêm bà i kệ:
Bảy mươi ba năm như điện chớp
Lên Ä‘Æ°á»ng vì anh thông má»™t tuyến
Trâu sắt nhảy dựng qua Tân La
Ãáºp phá hÆ° không bảy tầm mảnh.
(Thất tháºp tam niên nhÆ° xế Ä‘iện
Lâm hà nh vị quân thông nhất tuyến
Thiết Ngưu bột phá quá Tân La
Trãng phá hư không thất bát phiến).
Sư thỠ73 tuổi, tịch ngà y 5 tháng 5 niên hiệu Hoà ng Thống năm thứ ba (1143) nhà Tống.
75. ÃỘ
Huyện Hoà ng mai phÃa Ãông tỉnh Hồ Bắc, có lÆ°u truyá»n má»™t câu truyện nhÆ° vầy: "TÆ°Æ¡ng truyá»n, Tứ Tổ Ãạo TÃn, truyá»n pháp ở Hoà ng Mai. Có cÆ° sÄ© TrÆ°Æ¡ng Hoai Hoà i á» là ng TrÆ°Æ¡ng Ãá»™, trồng tùng ở núi Hoà ng Mai sau chùa Tứ Tổ suốt sáu năm. Ãược gá»i là Tà i Tùng Ãạo Giả".
Và o năm bảy mÆ°Æ¡i lăm tuổi, vị đạo nhân nà y đến Tổ Ãạo TÃn cầu pháp, mong được y bát và đại pháp. Tứ Tổ trầm tÆ° má»™t lúc rồi nói:
- Tuổi của ông đã cao như thế, có thể gánh vác gia nghiệp của Như Lai sao? Chẳng bằng đổi kiếp hãy trở lại.
Tà i Tùng Ãạo Giả đảnh lá»… cáo từ. Tứ Tổ gá»i lại, ban cho má»™t bà i kệ:
Trên Chu gia trang gặp cô gái,
Pháp y, thiá»n trượng ôm trong lòng
Hóa thà nh đà o tiên chui và o bụng.
Sông đục theo dòng bỠxác thân.
(Chu gia trang thượng ngộ quần thoa
Pháp y, thiá»n trượng quải tâm hoà i
Vu hóa tiên Ä‘Ã o đầu nháºp phúc.
Trá»c hà phó thủy thoát thi hà i).
Sau khi từ giã Tứ Tổ mà đi, Tà i Tùng Ãạo từ núi Phá Ngạch hÆ°á»›ng vá» Nam, Ä‘i khoảng ba mÆ°Æ¡i dặm, thấy mặt trá»i lặn, trá»i đã hoà ng hôn, gặp má»™t thiếu nữ Ä‘ang giặt áo và rá»a chén bát bên bá» sông, bèn đến vái chà o và há»i thăm đây là đâu. Thiếu nữ đáp:
- Ãây là Chu gia trang, đất nà y tên là Trạc Cảng.
Tà i Tùng Ãạo Giả nghe nói xong, liá»n nhảy xuống sông tá»± váºn. Thần há»™ pháp liá»n Ä‘em hồn phách của Tà i Tùng Ãạo Giả hóa là m trái Ä‘Ã o tiên, bá» và o bát cÆ¡m mà thiếu nữ Ä‘ang rá»a.
Thiếu nữa tên Chu Phụng ThÆ°, là con của Chu viên ngoại, thấy Ä‘Ã o tiên mÆ°á»i phần ngon là nh hấp dẫn, liá»n ăn ngay, chẳng ngá» từ đây có thai. Việc nà y vợ chồng viên ngoại sau khi biết được, cho rằng con gái không chồng mà chữa, là m bại hoại môn phong, nên nổi tráºn lôi đình, trục xuất Phụng ThÆ° ra khá»i nhà . Phụng ThÆ° có miệng khó thốt nên lá»i, Ä‘Ã nh phải xin ăn qua ngà y. Không bao lâu cô sanh má»™t đứa con, Ä‘á»i sống của hai mẹ con cà ng thêm khốn quẫn. Ãúa bé vì thiếu áo, thiếu cÆ¡m, từ bé thân thể đã mÆ°á»i phần ốm yếu, đến bảy tuổi mà chÆ°a biết nói. NgÆ°á»i mẹ đặt tên là à Ãồng (bé Câm).
Ãá»i Tùy DÆ°Æ¡ng Ãế niên hiệu Ãại Nghiệp thứ năm (609), gặp mùa gặt lúa, ngÆ°á»i mẹ dẫn à Ãông Ä‘i xin ăn trở vá» quê, qua nông thôn lượm mót những hạt lúa rÆ¡i trên đất. NgÆ°á»i là ng chê cÆ°á»i ngÆ°á»i mẹ, à Ãồng lá»›n tiếng hét thôi, trách mắng ngÆ°á»i là ng không được vô lý. lần đầu tiên à Ãông mở miệng nói, ngÆ°á»i mẹ vui mừng nÆ°á»›c rÆ¡i nhÆ° mÆ°a. Rồi dắt đứa bé vá» quê Trạc Cảng. Nhân đây, Trạc Cảng Ä‘á»i xÆ°a, hiện tại có tên là Tân Khai Khẩu, ghi việc à Ãông mở miệng lần đầu.
NgÆ°á»i mẹ dắt à Ãông vá» quê nhà xin ăn. Ngà y nỠđến chùa Tứ Tổ, ngÆ°á»i trong chùa thấy mẹ con quần áo lam lÅ©, rất chán ghét, định Ä‘uổi ra khá»i cá»a, vừa may Tứ Tổ Ãạo TÃn từ trong Ä‘iện bÆ°á»›c ra, thấy à Ãồng thông tuệ khả ái, bèn nói:
- Ãáng tiếc con tuổi còn nhá» quá, nếu không thì có thể theo ta xuất gia là m tăng.
à Ãồng nghe xong nói:
- Lúc con già đến SÆ° chê con già , nhỠđến lại chê con nhá».
Tứ Tổ sá»±c nhá»› chuyện cÅ©, biết đây là Tà i Tùng Ãạo Giả, đổi Ä‘á»i trở lại, bèn thuáºt rõ cho ngÆ°á»i mẹ, rồi giữa à Ãồng lại vá»›i mình, xuống tóc đặt pháp danh là Hoằng Nhẫn. à Ãồng rá»i mẹ, theo Tứ Tổ Ãạo TÃn há»c táºp Pháºt pháp, vá» sau quả nhiên hoằng dÆ°Æ¡ng Pháºt pháp to lá»›n, thà nh NgÅ© Tá»— thiá»n tông.
Vả lại chẳng cần truyá»n thuyết dân gian chân tháºt nhiá»u hay Ãt. "ÃÆ°á»ng Kỳ Châu Ãông SÆ¡n Hoằng Nhẫn Truyện" của ThÃch Tán Ninh ghi rằng: "Hoằng Nhẫn bảy tuổi, há»c pháp vá»›i ngà i Ãạo TÃn, tánh tình trung háºu, thÆ°á»ng bị đồng bạn trêu cợt mà lặng thinh chẳng đáp, chỉ siêng năng là m việc, là m lụng hăng hái". Vá» sau Huyá»n Trách, đệ tá» ngà i Hoằng Nhẫn viết "Lăng Già nhân Váºt ChÃ", láºp truyện ngà i hoằng Nhẫn, miêu tả Ngà i là "hoà i bão trinh thuần, Ãt nói chuyện thị phi, không buồn để ý cảnh có – không, bốn oai nghi Ä‘á»u là đạo trà ng, ba nghiệp Ä‘á»u là Pháºt sá»±", "Sống không trau chuốt văn chÆ°Æ¡ng, mà nghÄ©a phù hợp vá»›i lý huyá»n", bảo trì thiá»n phong chân chất của Tứ Tổ Ãạo tÃn.
Chùa Tứ Tổ còn gá»i là chùa ChÃnh Giác, hoặc là nhân đất mà đặt tên chùa Song Phong, nằm ở lÆ°ng núi Song Phong, cách thà nh huyện Hoà ng Mai 15 km vá» phÃa Tây. Núi Song Phong còn gá»i là Tây SÆ¡n, hoặc núi Phá Ngạch. Nhìn xa, hai ngá»n núi nà y nhÆ° hai lưỡi kiếm báu, vút thẳng lên mây. Nhìn gần lại giống nhÆ° má»t giá bút, tháºt là núi non xanh đẹp, khà thế hùng vÄ©.
Ãá»i ÃÆ°á»ng năm đầu tiên, Tứ Tổ Ãạo TÃn lúc truyá»n pháp ở đây, quy mô của chùa rất rá»™ng lá»›n. TrÆ°Æ¡ng Há»±u thi nhân Ä‘á»i ÃÆ°á»ng, lúc dạo núi Song Phong, có là m má»™t bà i thÆ¡, mô tả chùa Tứ Tổ rất sinh Ä‘á»™ng:
Trăng sáng như nước, chùa đầu núi.
NgÆ°á»›c mặt nhìn trá»i, đá cÅ©ng Ä‘i.
Ãêm vắng hiên sâu lá»i ngÆ°á»i bặt,
Má»™t cảnh tùng lau, tiếng hạc vá».
(Nguyệt minh như thủy sơn đầu tự.
Ngưỡng diện khán thiên thạch dã hà nh.
Dạ tĩnh thâm lang nhân ngữ định.
Nhất chi tùng động hạc lai thanh).
NhÆ°ng chùa Tứ Tổ hoang phế đã lâu, chẳng trở lại phong quang ngà y cÅ©. gần đây vì nhu cầu tham quan, má»›i bắt đầu chỉnh trang. Chỉ có tháp Từ Vân vẫn còn, sừng sững đứng trên sÆ°á»n núi phÃa Tây Bắc của chùa. Theo sách NgÅ© Ãăng Há»™i Nguyên có ghi:
"Tứ Tổ Ãạo TÃn và o ngà y mồng 4 tháng 9 nhuáºn năm Tân Hợi (651), Ä‘á»i ÃÆ°á»ng Cao Tông niên hiệu VÄ©nh huy, chợt dạy môn nhân rằng:
- Tất cả các pháp, thảy Ä‘á»u giải thoát, má»—i ngÆ°á»i các ông hãy tá»± há»™ niêm, lÆ°u hóa vị lai.
Nói xong ngồi yên mà tịch, thỠ72 tuổi".
Ãồ chúng dá»±ng tháp thá» phụng Tứ Tổ, nên gá»i là tháp Chân Thân. Theo má»™t ông già hÆ¡n 80 tuổi ở đất ấy nói, thì tháp nà y chÆ°a bị phá hoại, trong tháp là chân thân của Tứ Tổ.
Tháp Từ Vân, vốn tên là tháp Tỳ Lô, cao 5m, là m bằng gạch xanh, kết cấu theo lối gá»—, tầng dÆ°á»›i là toà Ãại Tu Di, trên bốn vách có chạm trổ các thứ đồ án hoa chim. Vua ÃÆ°á»ng Ãại Tông ban thụy hiệu cho tháp là "Tháp của Ãại Y Thiá»n sÆ° Từ Vân", nên lại có tên là tháp Từ Vân.
Chùa NgÅ© Tổ ở Ãông SÆ¡n, cách huyện Hoà ng Mai 16 km vá» phÃa Bắc, nên có tên chùa là Ãông SÆ¡n. Theo lá»i ghi chép thì NgÅ© Tổ Hoằng Nhẫn, bảy tuổi ở Tây SÆ¡n, theo Tứ Tổ há»c thiá»n. Sau khi đắc pháp, bắt đầu giảng kinh thuyết pháp ở Ãông Thiá»n Tá»±, phÃa Tây thà nh Hoà ng Mai, sau vì đạo trà ng nhá» hẹp, bèn xây cất chùa Ãông SÆ¡n ở Ãông SÆ¡n, từ đây pháp tịch hÆ°ng thạnh, ngÆ°á»i cầu pháp tấp náºp trên Ä‘Æ°á»ng. Chùa NgÅ© Tổ Ãông SÆ¡n, xây dá»±ng và o Ä‘á»i ÃÆ°á»ng, niên hiệu Hà m Hanh (670-673), đến Ä‘á»i Minh, niên hiệu Vạn Lịch (1573-1619) được xây cất lại. và o Ä‘á»i Thanh, niên hiệu Hà m Phong (1851-1886), bị binh lá»a thiêu hủy, lại trùng tu lần nữa. Năm Dân Quốc thứ hai mÆ°Æ¡i bảy (1938), bị phi cÆ¡ Nháºt Bản oanh tạc, Ãại Hùng Bảo Ãiện bị san bằng. Trong việc chỉnh tu chÃnh ngay trÆ°á»›c mắt, không cách gì tìm lại được phong quang ngà y trÆ°á»›c.
Trong chùa NgÅ© Tổ có Ä‘iện Ma Thà nh, hiện đổi thà nh phòng triển lãm, triển lãm những văn váºt Ä‘Ã o được ở Hoà ng Mai bao năm qua. TÆ°Æ¡ng truyá»n và o Ä‘á»i Minh, có má»™t Hòa thượng ở chùa NgÅ© Tổ xuống núi hóa duyên, không xin váºt thá»±c, không cần tiá»n bạc, chỉ cần ngói gạch xây dá»±ng đại Ä‘iện, thân sÄ© và dân chúng nÆ¡i đó thấy váºy cảm Ä‘á»™ng, rồi rủ nhau gánh đá, vác ngói lên chùa NgÅ© Tổ. Ngà y khánh thà nhh chùa, để ká»· niệm dân chúng Ma Thà nh có tinh thần há»™ trì Pháºt pháp nên đặt tên là điện Ma Thà nh.
Lại có Ä‘iện Thánh Mẫu, thá» mẹ của NgÅ© Tổ Hoằng Nhẫn, bà Chu Thái phu nhân. Theo truyá»n thuyết, mẹ của NgÅ© Tổ, lúc trẻ vì không chồng mà mang thai, không được cha mẹclà ng xóm chấp nháºn, nên phải mang NgÅ© Tổ Ä‘i xin ăn qua ngà y. Sau tuổi già , lại nÆ°Æ¡ng NgÅ© Tổ mà sống, NgÅ© Tổ để mẹ ở trong chùa, má»—i ngà y gánh nÆ°á»›c, vác củi, nấu cÆ¡m cho chúng, chịu đủ cá»±c nhá»c, NgÅ© Tổ không chút thÆ°Æ¡ng tiếc. Không bao lâu bà vãng sanh. Sau khi bà chết, NgÅ© Tổ liệm chôn sÆ¡ sà i, khiến chúng trong chùa bất mãn, cho NgÅ© Tổ là ngÆ°á»i bất hiếu, hoà n toà n không nhá»› đến sá»± cá»±c khổ mà mẹ Ngà i phải chịu suốt Ä‘á»i vì mình, nên rủ nhau đòi Ä‘i, không muốn theo NgÅ© Tổ nữa. Ngay lúc ấy, Chu Thái phu nhân chợt hiện trên không trung, nói kệ:
Quý Sư chẳng nên lui sụt tâm đạo
Con tôi đã vì tôi lo xong Ä‘á»i trÆ°á»›c
Nghiệp chÆ°á»›ng nhiá»u kiếp đã trừ sạch
Bồ đỠnhư xưa chứng toà n thân.
(Chu sư bất tất thối đạo tâm
Ngô nhi vị ngã liá»…u tiá»n nhân
Lũ thế nghiệp chướng tất tanh trừ
Bồ đỠy cựu chứng toà n thân).
Lúc nà y, đại chúng má»›i biết NgÅ© Tổ vì hóa Ä‘á»™ cho mẹ, đã khổ tâm mà là m thế, bèn rủ nhau góp tà i sản dá»±ng lên Ä‘iện Thánh Mẫu, thá» mẹ hiá»n má»™t Ä‘á»i. Ãiện nà y đến nay vẫn còn, tượng của Chu Thái phu nhân đã sá»›m bị phá hoại, hiện đã có tượng má»›i, để ngÆ°á»i cúng kiến.
Trong Ä‘iện Chân Thân thá» NgÅ© Tổ Hoằng Nhẫn, có má»™t bức đối rất đáng tôn sùng, không biết thủ bút của ai, và o Ä‘á»i nà o.
Vế trên là :
Pháºt pháp hữu nhân, Pháºt pháp hữu duyên.
Hữu nhân, hữu duyên, giai thà nh Pháºt quả.
Vế dưới:
Tổ truyá»n nhất y, Tổ truyá»n nhất bát
Nhất y, nhất bát, nãi thị Tổ Sư.
Lúc Ä‘i thăm các chùa ở Ãại Lục, tôi rất nhiá»u cảm khái. Vì bị ngÆ°á»i phá hoại, cổ tÃch khó tìm; vì sá»± Ä‘iêu linh của tăng tà i, phần nhiá»u bị Ä‘Æ¡n vị văn váºt quản lý. Trong chùa xÆ°a, tiếng trống chiá»u hồi chuông sá»›m vắng tiếng, chẳng biết bao giá» huệ mạng lại được tiếp tục, chánh pháp lại trùng hÆ°ng!
(Chu Chà Mẫn - Dịch theo báo Phổ Môn)
76. CHÂN TƯỚNG
... Thiá»n sÆ° Cảnh HÆ°, má»™t đêm dẫn má»™t cô gái vá» chùa, rồi Ä‘Æ°a cô và o phòng mình, đóng cá»a lại, cùng ăn ngủ vá»›i cô trong phòng, không cho ai quấy rối.
Ãồ đệ Mãn Không trong lòng rất bấn an, bèn là m gan đến tìm Thiá»n sÆ° Cảnh HÆ°. Vừa đến trÆ°á»›c cá»a, rõ rà ng thấy cô gái tóc xõa bá» vai Ä‘ang nằm trên giưòng, dáng thon thả thÆ°á»›t tha, sau lÆ°ng cÅ©ng trắng trẻo mịn mà ng, mà Thiá»n sÆ° lại ngồi bên giÆ°á»ng mân mê thân thiếu nữ.
Nhìn táºn mắt, trong lòng ông giáºn tức bá»™i phần, không nhịn được liá»n to tiếng há»i:
- SÆ° phụ! Thầy là m nhÆ° thế lại cho là Báºc nhân thiên sÆ° phạm sao? Thầy có xứng đáng vá»›i Pháºt Tổ, đại chúng mÆ°á»i phÆ°Æ¡ng không?
Thiá»n sÆ° Cảnh HÆ° dừng tay lại, quay mình nhẹ nhà ng từ tốn đáp:
- Ta sao lại không thể mô phạm cho đại chúng?
Mãn Không lấy tay chỉ cô gái trên giÆ°á»ng, lá»›n tiếng nói:
- Thầy nhìn đó!
Thiá»n sÆ° cÅ©ng ôn tồn nói:
- NgÆ°Æ¡i xem Ä‘i!
Lúc thầy trò nói chuyện, cô gái trên giÆ°á»ng đã từ từ quay mình lại. Chỉ thấy cô gái nà y có bá»™ mặt, lá»— mÅ©i, lông mi Ä‘á»u vặn vẹo má»™t đống rất đáng sợ, miệng cÅ©ng bị thối rữa méo mó hÆ¡n má»™t nữa, Ä‘ang ngÆ°á»›c nhìn há» dở khóc dở cÆ°á»i.
Té ra cô gái nằm trên giÆ°á»ng là má»™t cô gái hủi.
Lúc ấy, Thiá»n sÆ° Cảnh HÆ° lấy thuốc trong tay Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c mặt đồ đệ, thản nhiên nói:
- Ãúng váºy, bây giá» ngÆ°Æ¡i đến tháºt đúng lúc!
Ãồ đệ lúc nà y má»›i đại ngá»™, vá»™i vã quỳ xuống, xin thầy tha thứ.
(VÆ°Æ¡ng Ngá»c Bá»™i – TrÃch dịch Tạp chà Phổ Môn Ãà i Bắc)
|
25-03-2008, 12:14 AM
|
|
Cái Thế Ma Nhân
|
|
Tham gia: Feb 2008
Bà i gởi: 1,035
Thá»i gian online: 35 phút 40 giây
Thanks: 0
Thanked 35 Times in 18 Posts
|
|
77. ƯU BA CÚC ÃA
Duyên khởi Vua A Dục tạo tháp
Quốc vÆ°Æ¡ng Tần Ãầu Bà La, vua nÆ°á»›c Ba Liên Phất Ấp, sanh ngÆ°á»i con tên A Dục (Vô Ưu), thân hình thô xấu, khó coi. Khi vua láng giá»ng là Hằng HÆ°u Thi La là m phản, trong các ngÆ°á»i con, vua chỉ chá»n A Dục Ä‘i chinh phạt nhÆ°ng cấp binh giáp hÆ° nát và và i chục quân. Tùy tùng lo lắng thì A Dục cÆ°á»i nói:- Nếu ta có mạng là m vua thì tá»± nhiên sẽ có ngÆ°á»i đến giúp.
Vừa nói xong, binh giáp dÆ°á»›i đất bá»—ng vá»t lên. A Dục liá»n Ä‘em quân Ä‘i đánh giặc. Dân chúng nÆ°á»›c kia nghe trên không trung có tiếng truyá»n:
- Vương từ A Dục sẽ là m vua cõi nà y, các ngươi chớ dấy nghịch.
Do đó, các nÆ°á»›c Ä‘á»u được bình định đến sát bá» biển. Lúc ấy, vua cha ngá»a bệnh, quần thần bèn phò A Dục đến, muốn láºp là m vua. Vua Tần Ãầu Bà La nghe được chẳng vui liá»n băng hà . A Dục nghÄ© thầm:
- Ta xứng đáng là m vua thì chư Thiên tự nhiên sẽ là m lễ quán đảnh cho ta, lấy lụa trắng quấn đầu.
NghÄ© xong có thiết luân bay đến, A Dục là m vua Diêm Phù Ãá» thống lãnh má»™t thiên hạ. Vua theo phép tắc chôn cha rồi tức vị, A Dáºt Lâu Ãà là m đại thần. Khi ấy quần thần tá»± Ä‘em thẻ đến láºp công, sanh tâm cao ngạo. Vua biết ý liá»n ra lệnh chặt những cây có hoa quả và trồng gai góc. Ra lệnh ba lần mà quần thần không theo, vua liá»n cầm gÆ°Æ¡m giết hết. A Dáºt Lâu Ãà khuyên vua: Nên láºp ngÆ°á»i Ä‘ao phủ. Khi đó có má»™t ngÆ°á»i hung ác tên Lê Tá», tá»± khoe khả năng. Vua bèn láºp má»™t căn nhà chỉ mở má»™t cá»a, trong bà y cách thức trị tá»™i giống nhÆ° địa ngục. Ãao phủ tâu vua:
- Nếu ai bước chân và o đây thì không cho ra.
Vua bằng lòng.
Má»™t hôm có con má»™t thÆ°Æ¡ng gia, chán khổ thế gian, xuất gia há»c đạo, rồi Ä‘i du hà nh qua các nÆ°á»›c, lần lượt khất thá»±c và bÆ°á»›c lầm và o căn nhà ấy. Vị sa môn trông thấy trong nhà có xe lá»a, lò than ... sợ hãi, dá»±ng tóc gáy vá»™i và ng quay ra, nhÆ°ng bị Ä‘ao phủ cháºn lại và đón bắt. Vị Tỳ kheo trong lòng thÆ°Æ¡ng tiếc hối háºn, mắt đẫm lệ van nà i được gia hạn sống thêm má»™t tháng để tu nhÆ°ng Ä‘ao phủ không cho. Nằn nì cho đến còn bảy ngà y thì ông ta bằng lòng. Tỳ kheo bèn nổ lá»±c tinh tấn, tá»a thiá»n, ngÆ°ng tâm. Ãến ngà y thứ bảy, thì gặp lúc vua Ä‘em cung nữ tống và o giao cho Ä‘ao phủ. Ãao phủ bèn cô ta bá» và o cối, lấy chà y giã, phút chốc thịt nát xÆ°Æ¡ng tan. Tỳ kheo trông thấy chán ghét cùng cá»±c biết rằng thân mình chẳng còn bao lâu cÅ©ng sẽ nhÆ° thế; ông dứt hết má»i kiết sá» thà nh báºc A La Hán. Khi ấy, Ä‘ao phủ bà o ngà i rằng:
- Kỳ hạn đã hết.
Tỳ kheo đáp:
- Tâm tôi được giải thoát, đã đoạn trừ hết các hữu. Nay thân hình nà y chẳng còn tiếc nuối.
Ãao phủ liá»n nắm Tỳ kheo quăng và o chảo dầu sắt, sai ngÆ°á»i đốt lá»a. Lá»a chẳng nóng. Ông ta liá»n tá»± tay đốt lá»a phừng phừng lên. Rồi mở nắp chảo, thấy vị Tỳ kheo kia Ä‘ang ngồi trên hoa sen. Ông ta thấy việc lạ liá»n báo nhà vua. Vua liá»n dẫn má»i ngÆ°á»i đến xem. Tỳ kheo bay lên không trung nhÆ° cánh nhạn chúa rồi là m đủ phép biến hóa, hÆ°á»›ng vá» nhà vua nói kệ:
Tôi là đệ tá» Pháºt
Ãược các láºu đã dứt
Sanh tỠkhủng bố lớn
Nay tôi đã thoát được.
Vua A Dục nghe xong, sanh lòng kÃnh tÃn đối vá»›i Pháºt, bạch Tỳ kheo rằng:
- Lúc Pháºt chÆ°a diệt Ä‘á»™, có thá» ký Ä‘iá»u gì chăng?
Tỳ kheo đáp:
- Pháºt thá» ký: "Sau khi ta diệt Ä‘á»™ hÆ¡n má»™t trăm năm, ở nÆ°á»›c Ba Liên Phất Ấp có ba ức nhà . Vua nÆ°á»›c ấy tên A Dục, sẽ là m Chuyển Luân VÆ°Æ¡ng cõi Diêm Phù, dùng chánh pháp cai tri, sau lại phân chia xá lợi của ta, láºp 84,000 tháp khắp cõi Diêm Phù Ãá»". Nay vua tạo địa ngục nà y, giết hại vô lượng. Nên vâng theo lá»i Pháºt thá» ký, y pháp tu hà nh.
Vua A Dục chắp tay là m lễ:
- Tôi mắc tá»™i lá»›n, cúi mong Pháºt tá» cho tôi sám hối, chá»› trách móc sá»± ngu si của tôi.
Tỳ kheo Ä‘á»™ vua A Dục xong theo hÆ° không mà đi. Khi ấy, vua muốn bÆ°á»›c ra khá»i căn nhà , Ä‘ao phủ chặn lại. Vua nói:
- Ngươi muốn giết ta chăng?
- Ãúng thế.
Vua bảo:
- Ai và o đây trước?
- Tôi.
Vua nói:
- Nếu váºy, ngÆ°á»i phải chết trÆ°á»›c. Rồi sai tả hữu bắt Ä‘ao phủ bá» trong bồn keo, lấy lá»a đốt và sai phá địa ngục nà y, khiến má»i ngÆ°á»i nhẹ nhõm. Vua đến thà nh VÆ°Æ¡ng Xá Ä‘em xá lợi trong tháp Pháºt là m 84,000 hòm và ng, bạc, lÆ°u ly, pha lê, lại là m bình báu, sai các quá»· thần tạo 84,000 tháp. Tôn giả Da Xá duá»—i tay phóng 84,000 tia sáng, sai quá»· "mau lẹ" đặt khắp thôn xóm, thà nh ấp ở Diêm Phù Ãá» cứ má»—i ức nhà đặt má»™t tháp. Ở nÆ°á»›c Chấn Ãán (Trung Hoa) có 19 tháp.
XÆ°a, Thế Tôn cùng các tỳ kheo Ä‘i theo thôn xóm khất thá»±c, giữa Ä‘Æ°á»ng gặp hai đứa bé, má»™t tên Xà Da, má»™t tên Tỳ Xà Da Ä‘ang nghịch cát chÆ¡i. Từ xa trông thấy Thế Tôn, đầy đủ ba mÆ°Æ¡i hai tÆ°á»›ng trang nghiêm. Xà Da nghÄ© thầm:
- Ta nên Ä‘em bá»™t miến cúng Pháºt.
Rồi bá»n lấy tay vốc cát bá» và o bình bát của Thế Tôn. Tỳ Xà Da cÅ©ng chắp tay tùy há»·. Chú bé phát nguyện:
- Do công đức căn là nh bố thà nà y xin được là m vua má»™t thiên hạ, và ngay Ä‘á»i nà y được cúng dÆ°á»ng chÆ° Pháºt.
Thế Tôn mỉm cÆ°á»i bảo A Nan:
- Sau khi ta diệt Ä‘á»™ má»™t trăm năm. Ãứa bé nà y ở nÆ°á»›c Ba Liên Phất Ấp là m Chuyển Luân VÆ°Æ¡ng thống lãnh má»™t thiên hạ, há» Khổng TÆ°á»›c, tên A Dục, dùng chánh pháp trị dân. Rồi lại phân phát xá lợi của ta, tạo 84,000 tháp. A Nan, ông Ä‘em cát trong bát nà y rải chá»— kinh hà nh của NhÆ° Lai. A Nan vâng theo lá»i Pháºt dạy.
Vua A DỤC tham lá»… ƯU BA CÚC ÃA
NÆ°á»›c Ba Liên Phất Ấp có Thượng tá»a tên Da Xá, vua A Dục rất kÃnh lá»…, láºp tịnh xá Kê TÆ°á»›c, thỉnh Da Xá trụ trì. Ãến khi ấy, lại đến Kê TÆ°á»›c bạch Da Xá rằng:
- Có Tỳ kheo nà o được Pháºt thá» ký để là m Pháºt sá»± không? Tôi sẽ đến đấy cúng dÆ°á»ng, cung kÃnh.
Da Xá đáp:
- Lúc Pháºt Bát Niết Bà n, du hà nh đến nÆ°á»›c Ma Thâu La, bải ngà i A Nan: "Sau khi ta Bát Niết Bà n má»™t trăm năm, sẽ có con trưởng giả tên Ưu Ba Cúc Ãa xuất gia há»c đạo, hiệu là Vô TÆ°á»›ng Pháºt.
Vua há»i:
- Váºy đã xuất thế chÆ°a?
Ãáp:
- Ãã xuất thế rồi, Ä‘ang ở trong núi Ưu Bà n Trà .
Vua nghe xong liá»n muốn đến đó má»›i sai sứ giả báo trÆ°á»›c. Ngà i Ưu Ba Cúc Ãa nghÄ©, nếu vua đến thì thị tùng Ä‘i theo sẽ sát hại vô số côn trùng. Nên đáp sứ giả:
- Tôi sẽ tự đến chỗ vua.
Ưu Ba Cúc Ãa Ä‘i đến vÆ°Æ¡ng cung, vua rất vui mừng đến trÆ°á»›c Tôn giả cúi lạy, quì gối, chắp tay thÆ°a:
- Nay con thống lãnh cõi Diêm Phù Ãá», là m Chuyển Luân VÆ°Æ¡ng cÅ©ng chẳng vui bằng gặp Tôn giả, nhÆ° được gặp Pháºt, sung sÆ°á»›ng vô cùng. Ãệ tá» NhÆ° Lai có khả năng nhÆ° thế.
Vua lại há»i:
- Tôn giả nhan mạo Ä‘oan chánh còn tôi hình dung thô xấu. Vì sao váºy?
Ngà i Ưu Ba Cúc Ãa nói kệ:
Lúc tôi hà nh bố thÃ
Tâm sạch, tà i váºt tốt
Chẳng nhÆ° vua bố thÃ
Ãem cát cúng cho Pháºt.
Vua lại bạch:
- Xin Tôn giả chỉ cho chá»— Pháºt thuyết pháp, du hà nh và Pháºt thá» ký chá»— tháp các đại đệ tá» nên lá»… bái cúng dÆ°á»ng.
Ưu Ba Cúc Ãa đáp:
- Là nh thay, là nh thay!
Và dẫn vua đến các nÆ¡i ấy, chỉ từng chá»— má»™t. Vua cúng dÆ°á»ng xong, đến tháp A Nan, Tôn giả nói:
- Vị nà y là thị giả Pháºt, Ä‘a văn báºc nhất, tuyển táºp kinh Pháºt.
Vua bèn truyá»n Ä‘em trăm ức trân bảo cúng dÆ°á»ng tháp nà y và bảo quần thần rằng:
- Thân thể của NhÆ° Lai, tánh pháp thanh tịnh, Ngà i Ä‘á»u có thể phụng trì, nên cúng dÆ°á»ng nhiá»u hÆ¡n. Ngá»n đèn chánh pháp thÆ°á»ng còn ở Ä‘á»i, tiêu diệt sá»± ngu si tăm tối nà y, Ä‘á»u do từ Ngà i mà ra, nên ta cúng dÆ°á»ng nhiá»u hÆ¡n.
Vua lại đến dÆ°á»›i cây Bồ Ä‘á», tay bÆ°ng lò hÆ°Æ¡ng, hÆ°á»›ng bốn phÆ°Æ¡ng là m lá»… mong các báºc đệ tá» hiá»n thánh của NhÆ° Lai ở các phÆ°Æ¡ng Ä‘á»u đến tụ há»™i. Khi ấy có ba vạn A La Hán tá» tá»±u. Vua thấy tại tòa thứ nhất không có ngÆ°á»i, bèn há»i lý do. Tôn giả Hải à nói:
- Ãây là chá»— dà nh cho ngà i Tân Ãầu Lô. Vị nà y đã Ä‘Ãch thân gặp Pháºt. Vua há»i:
- Nay ở đâu?
Hải à nói:
- Hãy đợi chốc lát.
Nói xong ngà i Tân Ãầu Lô từ hÆ° không hạ xuống. Vua má»i đến tòa ngồi và đảnh lá»…. Ngà i chẳng thèm nhìn. Vua bèn há»i:
- Con nghe nói Tôn giả thân thấy Pháºt đến phải chăng?
Ngà i Tân Ãầu Lô lấy tay vén lông mi lên há»i:
- Hội chăng?
Vua đáp:
- Chẳng hội.
- Long vÆ°Æ¡ng ao A Náºu Ãạt từng thỉnh Pháºt thá» trai, lúc ấy tôi cÅ©ng dá»± trong số đó.
Ưu Ba Cúc Ãa nhân má»™t hôm đến nhà má»™t lão Tỳ kheo ni vừa và o cá»a liá»n đụng bể bát. Tỳ kheo ni nói:
- Lục quần Tỳ kheo hạnh rất thô, mấy lần đến nhà tôi, cÅ©ng chÆ°a há» nhÆ° váºy. Tôn giả nối vị Tổ sao hạnh thô thế!
Cúc Ãa bèn thối Ä‘i.
Có ngÆ°á»i chấp thân kiến, cầu ngà i Ưu Ba Cúc Ãa Ä‘á»™ cho. Ngà i bảo:
- Pháp cầu Ä‘á»™ cần phải tin lá»i ta, không được trái lá»i ta dạy.
NgÆ°á»i ấy đáp:
- Ãã đến vá»›i Thầy, cố nhiên phải vâng lá»i.
Ngà i bèn hóa ra má»™t cây cao vút bên triá»n núi hiểm trở, bảo ngÆ°á»i ấy leo lên cây. Rồi dÆ°á»›i gốc cây, hóa ra má»™t hầm lá»›n, sâu rá»™ng ngà n khuá»·u. Ngà i bảo ông ta buông chân, ông ta vâng lá»i buông hai chân. Ngà i khiến buông má»™t tay. Ông ta đáp:
- Nếu buông tay nữa, rớt xuống hầm chết.
Ngà i nói:
- Trước đã giao ước thỠgiáo, sao lại trái ý ta?
Khi ấy ngÆ°á»i kia sá»± yêu mến thân liá»n tiêu diệt, ông ta buông tay rÆ¡i xuống. Chẳng còn thấy cây, thấy hầm, bèn chứng đạo quả.
78. PHỤC ÃÀ NAN ÃỀ
Gặp Nan Sanh (Hiếp Tôn giả). Ngà y xuất gia, ánh sáng là nh chiếu chỗ ngồi có hai mươi mốt viên xá lợi hiện lên.
79. HIỆP TÔN GIẢ
PhÃa Bắc Thiên Trúc có Vô TrÆ°á»›c xiển dÆ°Æ¡ng tông giáo, em là Thiên Thân. Ban đầu ngÆ°á»i em theo Tiểu thừa, là m luáºn năm trăm bá»™. Vô TrÆ°á»›c thấy em căn duyên sắp thuần thục, bèn giả bệnh kêu đến. Khi gần tá»›i, Ngà i sai má»™t đệ tá» Ä‘i rÆ°á»›c. Ãêm cùng ngủ trong quán trá», đệ tá» tụng kệ:
Nhược nhơn dục liễu tri
Tam thế nhất thế Pháºt
Ưng quán pháp giới tánh
Nhất thiết duy tâm tạo.
Thiên Thân nghe, hoát nhiên khai ngá»™, hối háºn tá»™i đã bà i xÃch Ãại thừa khi xÆ°a Ä‘á»u do lưỡi tạo. Liá»n ngồi dáºy lấy dao bén định cắt lưỡi.
Ngà i Vô Trước biết được, duỗi cánh tay, nắm lại dỗ rà ng:
- Em vì ngá»™ Ãại thừa vì thá»i tiết đến, xÆ°a dùng lưỡi hủy báng, nay nên dùng lưỡi tán thán. Nếu cắt lưỡi Ä‘i, thì còn lợi gì?
Thiên Thân bèn thôi, Ä‘á»™i sao mà đi. Ãến chá»— ngà i Vô TrÆ°á»›c, lắng nghe từ chỉ rồi tạo luáºn Ãại thừa năm trăm bá»™. NgÆ°á»i Ä‘á»i gá»i là Luáºn SÆ° Ngà n Bá»™.
Má»™t hôm Vô TrÆ°á»›c nháºp Pháp Quang định, ban đêm lên cung trá»i Ãâu Suất thỉnh vấn Bồ tát Di Lặc vá» nghÄ©a kinh Kim Cang. Ngà i Di Lặc bèn thuyết tám mÆ°Æ¡i bà i tụng, ngà i Vô TrÆ°á»›c phân mÆ°á»i tám trụ xứ, tạo luáºn hai quyển. Thiên Thân Æ°á»›c Ä‘oán hai mÆ°Æ¡i bảy nghi, tạo ba quyển luáºn. Thiên Thân lại giảng Bà Sa Luáºn cho chúng, Ä‘em bà i giảng má»—i ngà y là m má»™t bà i tụng nhiếp hết nghÄ©a. Lại Ä‘i khắp các nÆ°á»›c, các luáºn sÆ° các nÆ¡i không thể hiểu nổi. Do đó Ngà i lại tá»± tạo trÆ°á»ng hà ng để giải thÃch bà i tụng tức Câu Xá Luáºn.
Má»™t hôm Thiên Thân từ ná»™i cung của đức Di Lặc xuống. Vô TrÆ°á»›c há»i rằng:
- Nhân gian bốn trăm năm, trá»i kia chỉ có má»™t ngà y đêm. Ãức Di Lặc ở trong má»™t thá»i (giá») thà nh tá»±u cho năm trăm ức Thiên tá» chứng Vô sanh pháp nhẫn, chÆ°a rõ thuyết pháp gì?
Thiên Thân nói:
- CÅ©ng chỉ thuyết pháp nà y. Chỉ là Phạm âm thanh nhã khiến ngÆ°á»i Æ°a nghe.
80. PHÚ NA DẠXA
Tông Cảnh Lục nói: "Tây Thiên trong núi Vân Ãà SÆ¡n có má»™t La Hán tên Phú Lâu Na, Mã Minh đến gặp thấy ngồi yên trong rừng, chà khà cao vá»i không sanh lÆ°á»ng được, Mã Minh bảo:
- Sa Môn thuyết pháp. Tôi có chỗ sáng tỠmuốn khuất phục ông. Tôi nếu không hơn sẽ chặt đầu tạ lễ.
La Hán là m thinh, mặt không lá»™ vẻ thua hay thắng; Mã Minh đến gõ mấy cái cÅ©ng không trả lá»i. Mã Minh bèn lùi suy nghÄ©:
- Ta thua rồi! Ông ta đã thắng ta. Ông ta lặng thinh không nói, ta không thể khuất phục được. Ta dùng lá»i nói, tuy nhÆ° lá»i có thể khuất phục mà tá»± ta chÆ°a thể thoát khá»i lá»i. Tháºt đáng xấu hổ.
Ngà i bèn xin xuất gia.
Thuyết nà y cùng Truyá»n Ãăng không đồng.
81. MÃ MINH
Dạ Xa bảo chúng: "Ãại sÄ© nà y xÆ°a là vua nÆ°á»›c Tỳ Xá Lợi, vì nÆ°á»›c ấy có má»™t loại ngÆ°á»i khá»a thân, nhÆ° ngá»±a lá»™ hình. Vua váºn thần thông, phân thân là m tằm, những ngÆ°á»i ấy được áo mặc. Sau Ngà i sanh và o Ấn Ãá»™, Mã nhân cảm luyến kêu thÆ°Æ¡ng, nên gá»i là Mã Minh, sau thuyết pháp dẹp các dị luáºn".
Có má»™t ngoại đạo đến đòi luáºn nghÄ©a, nhóm các quốc vÆ°Æ¡ng, đại thần và bốn chúng tụ há»p tại luáºn trÆ°á»ng.
Mã Minh nói:
- Nghĩa của ông lấy gì là m tông?
Ngoại đạo đáp:
- Há»… có ngôn thuyết, tôi Ä‘á»u có thể phá.
Mã Minh bèn chỉ quốc vương nói:
- Hiện nay đất nÆ°á»›c khang ninh, quốc vÆ°Æ¡ng trÆ°á»ng thá». Má»i ông phá Ä‘i!
Ngoại đạo khuất phục.
82. LONG THỌ
Ngà i được phó tháp, trong 90 ngà y tụng thông kinh sách ở Diêm Phù
Ãá», lại nghÄ©:
- Kinh Pháºt cõi Ä‘á»i tuy diệu mà cú nghÄ©a chÆ°a hết, ta nên phu diá»…n thêm để khai ngá»™ ngÆ°á»i sau.
Ngà i liá»n dùng thần lá»±c đến Long cung mở rÆ°Æ¡ng bảy báu lấy kinh Ä‘iển PhÆ°Æ¡ng Ãẳng trong 90 ngà y thông hiểu rất nhiá»u. Long VÆ°Æ¡ng nói:
- Ngà i xem kinh hết chưa?
Ngà i đáp:
- Kinh của ông vô lượng chẳng coi hết được. Chỗ tôi đạt đủ gấp 10 lần ở Diêm Phù.
Long Vương nói:
- Các kinh trên trá»i Ãao Lợi hÆ¡n đây gấp trăm ngà n ức lần.
Ngà i ở Long Cung tu hà nh, thâm nháºp vô sanh. Rồng Ä‘Æ°a Ngà i ra khá»i cung, từ đây vá» sau Ngà i hoằng dÆ°Æ¡ng Pháºt pháp rá»™ng lá»›n, tạo các luáºn Ãại vô úy ... mấy mÆ°Æ¡i vạn kệ (Trung Quán Luáºn là má»™t phẩm, Ãại Trà Ãá»™ Luáºn).
Kinh nói:
Sau khi Pháºt Niết Bà n,
Ãá»i vị lai sẽ có
Tỳ kheo Nam Thiên Trúc
Có hiệu là Long Thá»
Hay phá tông Hữu – Vô
Hiển pháp Ãại thừa ta
Ãắc sÆ¡ hoan há»· địa
Vãng sanh An Dưỡng Quốc.
Ngà i và o Long cung xem tạng kinh, thấy kinh Hoa Nghiêm có 3 bản.
Bản thượng có 13 thế giới vi trần số kệ, 1 tứ thiên hạ vi trần số phẩm.
Bản trung có 498,800 bà i kệ, 1,200 phẩm.
Bản hạ có 100,000 bà i kệ, 48 phẩm.
Bản thượng chỉ có Pháºt má»›i biết được.
Bản trung chỉ có Bồ tát trụ địa má»›i biết được. Ngà i bèn ghi chép bản hạ, trở vỠẤn Ãá»™. Ấn Ãá»™ truyá»n đến Trung Hoa 80 quyển kinh, 39 phẩm. Phẩm chia ra là m bảy chá»—, chÃn há»™i.
Há»™i 1: Ở Bồ ÃỠđạo trà ng thuyết 6 phẩm, 11 quyển, ngà i Phổ Hiá»n là m há»™i chủ.
Hội 2: Ở điện phổ Quang Minh thuyết 6 phẩm, 4 quyển, ngà i Văn Thù là m hội chủ.
Há»™i 3: Ở trá»i Ãao Lợi, thuyết 6 phẩm, 3 quyển, Pháp Huệ là m há»™i chủ.
Há»™i 4: Ở trá»i Dạ Ma, thuyết 4 phẩm, 3 quyển, Công Ãức là m há»™i chủ.
Há»™i 5. Ở trá»i Ãâu Suất, thuyết 3 phẩm, 12 quyển, Kim Cang Trà ng là m há»™i chủ.
Há»™i 6: Ở trá»i Tha Hóa, thuyết 1 phẩm, Kim Cang Tạng là m há»™i chủ.
Há»™i 7: Lại ở Ä‘iện Phổ Quang Minh, thuyết 11 phẩm, 13 quyển. Phổ Hiá»n và NhÆ° Lai. Phẩm Phổ Hiá»n nói vá» nhân bình đẳng, phẩm NhÆ° Lai Xuất Hiện nói vá» quả bình đẳng.
Há»™i 8: Ba lần ở Phổ Quang Minh Ãiện, thuyết 1 phẩm, 7 quyển. CÅ©ng ngà i Phổ Hiá»n là m há»™i chủ.
Há»™i 9: Trong rừng Thệ Ãa thuyết 1 phẩm, 21 quyển, thì NhÆ° Lai cùng Thiện hữu.
Ãây là bản hạ, phần trÆ°á»›c 3 vạn 6 ngà n kệ. Còn 6 vạn 4 ngà n kệ, 9 phẩm ở Ấn Ãá»™.
83. CA NA ÃỀ BÀ
Ãá» Bà đắc pháp rồi, danh vang khắp nÆ¡i. NhÆ°ng vẫn lo ngÆ°á»i không tin lá»i mình. Khi ấy ở Thiên Trúc có thá» tượng Trá»i Ãại Tá»± Tại, ai cầu gì được nấy.
Ãá» Bà đến miếu xem, vạn chúng Ä‘i theo và o. Quả nhiên tượng trợn mắt nhÆ° nổi giáºn. Ãá» Bà nói:
- Thần thì phải xứng là thần, sao lại nhá» nhen thế! ChÃnh đáng là phải dùng oai linh để cảm hóa ngÆ°á»i, dùng trà đức để dạy dá»— váºt, chứ sao lại mượn và ng là m thân, pha lê là m mắt để mê hoặc Ä‘á»i. Ãó chẳng phải chá»— ngÆ°á»i trông mong.
Rồi bắc thang và o vai tượng, leo lên đục con ngÆ°Æ¡i của tượng ra. NgÆ°á»i xem sanh nghi nói:
- Trá»i Ãại Tá»± Tại lại bị má»™t chú Bà Là Môn nhá» bắt nạt sao?
Ãá» Bà nói:
- Thần minh cao xa nên lấy việc gần để thỠtôi. Tôi được tâm của Ngà i nên mới dám là m thế.
Nói xong, bà y các thứ cúng dÆ°á»ng. Ãêm ấy trá»i Ãại Tá»± tại giáng xuống thá» nháºn đồ cúng và nói:
- Ông được tâm tôi, ngÆ°á»i được hình tôi. Ông Ä‘em tâm cúng, ngÆ°á»i Ä‘em váºt chất dâng. NgÆ°á»i biết mà kÃnh ta là ông. NgÆ°á»i sợ mà vu oan ta là má»i ngÆ°á»i. NhÆ°ng ông tuy cúng rất tốt đẹp, nhÆ°ng thiếu cái tôi cần.
Ãá» Bà nói:
- Thần cần váºt gì?
Trá»i Ãại Tá»± Tại nói:
- Tôi thiếu con mắt trái, cho ta được chăng?
Ãá» Bà cÆ°á»i, móc mắt mình Ä‘Æ°a ra. Cà ng móc cà ng sanh hoà i không hết. Từ sáng đến chiá»u, mắt móc mấy vạn. Thần khen:
- Là nh thay, Ma nạp! Tháºt là bố thà cao thượng nhất. Ông muốn cầu gì?
Ãá» Bà nói:
- Tôi đã sáng tâm, không cần nhỠở ngoà i.
Sau Ãá» Bà đến thà nh Ba Liên Phất, nghe các ngoại đạo muốn ngăn chÆ°á»›ng Pháºt pháp, tÃnh kế đã lâu. Ãá» Bà bèn cầm trà ng phan và o trong chúng kia, há» bèn há»i:
- Sao ông không đi trước?
Ãá» Bà nói:
- Sao ông không đi sau?
- Ông hình nhÆ° ngÆ°á»i bần tiện?
- Ông giống ngÆ°á»i cao quý.
- Ông hiểu pháp gì?
- Ông trăm thứ chẳng hiểu.
- Tôi muốn được Pháºt.
- Tôi rõ rà ng được Pháºt.
- Ông đâu đáng được.
- Tôi vốn đã được đạo, còn ông thực chẳng được.
- Ông đã chẳng được, tại sao nói được?
Ãá» Bà nói:
- Ông có ngã do đó chẳng được. Còn ta không ngã nên ta đáng được.
Há» bèn chịu thua, há»i Ãá» Bà :
- Ông tên gì?
- Tôi tên Ca Na Ãá» Bà .
NgÆ°á»i kia trÆ°á»›c đã nghe tên Ãá» Bà , bèn hối lá»—i đến tạ tá»™i. Trong chúng còn thay nhau vấn nạn, Ãá» Bà dùng biện tà i vô ngại chiết phục hết.
* Bên Trung Hoa thá»i nà y nhằm Ä‘á»i Hán Cao Ãế năm Canh Thìn.
Hán VÅ© Ãế, niên hiệu Nguyên Thú năm thứ hai (121 trÆ°á»›c Công Nguyên). TÆ°á»›ng quân Phiêu Kỵ vá» phÆ°Æ¡ng Nam để dẹp Hung Nô, khi qua CÆ° Duyên bắt vua HÆ°u Ãồ, được má»™t ngÆ°á»i và ng cao hÆ¡n má»™t trượng. Vua cho là đại thần đặt ở cung Cam Tuyá»n, không tế tá»±, chỉ đốt hÆ°Æ¡ng lá»… bái mà thôi. Ở đây đạo Pháºt lÆ°u thông cháºm.
84. LA HẦU LA ÃA
La Ãa lấy tay phải nâng bát và ng lên đến Phạm cung lấy cÆ¡m thÆ¡m vá» thiết trai đại chúng. Ãại chúng chợt Ä‘em tâm chán ghét. La Ãa nói:
- Chẳng phải lỗi của ta, mà do nghiệp của các ông.
Rồi bảo Nan Ãá» cùng ăn, chúng lấy là m lạ, La Ãa nói:
- Ông chẳng ăn được Ä‘á»u do đây váºy. Nên biết ngÆ°á»i chia tòa vá»›i ta tức là Pháºt thá»i quá khứ Ba La Thá» VÆ°Æ¡ng, xót thÆ°Æ¡ng loà i ngÆ°á»i mà thị hiện. Bá»n ông cÅ©ng ở trong kiếp Trang nghiêm, đã chứng Tam quả mà chÆ°a chứng vô láºu.
Chúng nói:
- Thần lá»±c của thầy ta, Ä‘iá»u nà y đáng tin. Còn nói ông ta là Pháºt quá khứ thì chúng con trá»™m ngá».
Nan Ãá» biết chúng sanh ngã mạn bèn nói:
- Thế Tôn lúc tại thế, thế giá»›i bằng phẳng, chẳng có gò ná»—ng, sông suối, ngòi lạch, nÆ°á»›c rất ngon ngá»t, cây cối tÆ°Æ¡i tốt, đất nÆ°á»›c hÆ°ng thịnh. Không có tám khổ, hà nh mÆ°á»i thiện. Từ khi ngà i nháºp diệt ở song thá» hÆ¡n 800 năm, thế giá»›i gò trống, cây cối khô héo. NgÆ°á»i không có lòng tin, chánh niệm nhá» Ãt, chẳng tin chân nhÆ°, chỉ thÃch thần lá»±c.
Nói xong lấy tay phải ấn xuống đất cho đến mé Kim CÆ°Æ¡ng luân, lấy nÆ°á»›c cam lồ Ä‘á»±ng và o bình lÆ°u ly, Ä‘em và o há»™i. Ãại chúng vừa thấy, tức thá»i khâm má»™, hối lá»—i là m lá»….
85. TÄ‚NG GIÀ NAN ÃỀ
Ngà i khi phó chúc xong, tay phải vịn cây mà tịch. Ãại chúng bà n luáºn:
- Quần chúng quy tịch dÆ°á»›i gốc cây là điá»m che mát cho ngÆ°á»i sau.
HỠđịnh đem toà n thân lên đất cao, dựng tháp. Nhưng chúng dùng toà n lực cũng không nâng lên được, bèn đem mấy voi tới kéo cũng không động. Bèn thiêu thân ngay tại gốc cây, cay cà ng thêm tươi tốt.
*
Niên hiệu Hồng Gia năm thứ hai. Quang Lộc đại phu là Lưu Hướng, tuyển truyện thần tiên, nói:
- Từ Hoà ng đế trở xuống đến nay. NgÆ°á»i đắc tiên đạo được 149 ngÆ°á»i mà 74 ngÆ°á»i đã thấy kinh Pháºt.
Lại nói:
- Xem khắp sách vở, thÆ°á»ng thÆ°á»ng thấy có kinh Pháºt.
Niên hiệu, Nguyên Thá» nguyên niên năm Ká»· Mùi (2 trÆ°á»›c Công nguyên), Cảnh Hiến Ä‘i sứ nÆ°á»›c Ãại Thị Nguyệt trở vỠđược kinh Phù Ãồ, ngÆ°á»i Ä‘á»i ấy không ai biết.
86. CƯU MA ÃA LA
CÆ°u Ma Ãa La là con Bà La Môn nÆ°á»›c Ãại Nguyệt Thị, xÆ°a là trá»i Tá»± Tại Thiên Dục giá»›i lục thiên, thấy Bồ tát Anh Lạc, chợt khởi lòng tham ái, bị Ä‘á»a xuống trá»i Ãao Lợi, nghe Kiá»u Thi Ca thuyết Bát nhã Ba la máºt, do được pháp thù thắng nên lại sanh lên Phạm Thiên. Vì căn tánh lanh lợi, khéo thuyết pháp yếu, chÆ° thiên tôn là m Ãạo sÆ°. Thá»i tiết kế tục Tổ vị đến, Ngà i giáng sanh nÆ°á»›c Nguyệt Thị.
87. BÀ TU BÀN ÃẦU
XÆ°a NhÆ° Lai tu ở Tuyết SÆ¡n có ổ Dã ThÆ°á»›c ở trên đảnh. Pháºt thà nh đạo rồi, Dã ThÆ°á»›c thá» báo là m vua nÆ°á»›c Na Ãá». Pháºt thá» ký rằng:
- Ông đến 1,000 năm sau sanh trong nhà Tỳ Xá Khư ở thà nh La Duyệt, cùng một bà o thai với Thánh.
Nay quả không sai.
Sau Ä‘á»™ Ma Noa La con thứ hai vua nÆ°á»›c Na Ãá». TrÆ°á»›c, nÆ°á»›c Na Ãá» có voi dữ là m hại, Noa La sanh thì voi ngừng, ba mÆ°Æ¡i năm không ai biết lý do. Khi Tổ Bà n Ãầu thuáºt lại vua nghe thì có sứ giả đến báo có 10,000 voi lá»›n Ä‘ang phá thà nh, vua lo lắng. Tổ nói Ä‘Æ°a Ma Noa La ra thì yên. Vua thá» sai Ma Noa La ra. Ma Noa La ra đến cá»a thà nh phÃa Nam, vá»— bụng hét lá»›n, thà nh bị chấn Ä‘á»™ng, bầy voi Ä‘iên đảo, chạy tán loạn. Lúc ấy dân chúng má»›i biết nÆ°á»›c được an nổn là nhá» Ma Noa La.
88. MA NOA LA (*1)
Khi được truyá»n kệ, bầy hạc bay lên vừa kêu vừa Ä‘i.
Ma Noa vá»t lên hÆ° không là m 18 phép thần biến trở vá» tòa chỉ xuống đất, phát ra má»™t dòng suối thần. Ngà i lại nói kệ:
Tâm địa thanh tịnh tuyá»n
Năng nhuáºn Æ° nhất thiết
Tùng địa ư dõng xuất
Biến mãn tháºp phÆ°Æ¡ng tế.
Hặc Lặc Na vui vẻ kÃnh vâng phụng hà nh.
Ngà i truyá»n pháp xong, ngay chá»— ngồi lặng lẽ thị tịch. Chúng há»a táng và lượm xá lợi xây tháp thá».
Tháp xá lợi có bốn mặt:
Trước: Vua Thi Tỳ cắt đùi tặng ó để cứu bồ câu.
Sau: Vua Từ Lá»±c chÃch thân đốt đèn.
Trái: Thái tá» Tát Ãá»a nhà o xuống bá» vá»±c để hổ ăn thịt.
Phải: Vua Nguyệt Quang thà bỠđầu báu, Ä‘á»u là tiá»n thân của Pháºt.
1. Xin xem Tiểu sá» Ngà i trong cuốn "33 vị Tổ Thiá»n Tông" của Hòa thượng ThÃch Thanh Từ, trang 122.
89. Bá»’ ÃỀ ÃẠT MA
Thuyết pháp Nam Ấn Ãá»™:
Bát Nhã Ãa La thị tịch, Bồ Ãá» Ãạt Ma giáo hóa ở bổn quốc. Có hai sÆ° là Pháºt Ãại Tiên và Pháºt Ãại Thắng Ãa, vốn cùng Ãạt Ma đồng há»c Thiá»n quán Tiểu thừa. Sau Pháºt Ãại Tiên cùng Ãạt Ma gặp Bát Nhã Ãa La, tu theo chánh pháp. Còn Pháºt Ãại Thắng Ãa chia đồ chúng là m 6 tông:
1- Hữu tướng tông.
2- Vô tướng tông.
3- Ãịnh huệ tông.
4- Giới hạnh tông.
5- Vô đắc tông .
6- Tịch tĩnh công.
Rồi triển hóa riêng.
Ãạt Ma than:
- Há» có má»™t thầy đã là lá»t và o vết chân trâu, huống là phân là m sáu tông. Ta nếu chẳng trừ, há» sẽ bị cá»™t mãi trong tà kiến.
Nói xong, hiện chút thần lá»±c, đến chá»— tông Hữu tÆ°á»›ng há»i:
- Tất cả các pháp, cái nà o là thực tướng?
Trong chúng có một tôn trưởng là Tát Bà La đáp:
- Ở trong các tÆ°á»›ng, không lẫn các tÆ°á»›ng đó gá»i là thá»±c tÆ°á»›ng.
- Ở trong các tướng mà không lẫn thì là m sao định được?
- Ở trong các tÆ°á»›ng tháºt không có định; nếu nhất định các tÆ°á»›ng sao gá»i là thá»±c?
- Các tÆ°á»›ng chẳng định gá»i là thá»±c tÆ°á»›ng, nay ngÆ°Æ¡i chẳng định, sẽ được thá»±c tÆ°á»›ng chăng?
- Tôi nói chẳng định chẳng phải nói các tướng. Nên nói các tướng, nghĩa của nó cũng thế.
- NgÆ°Æ¡i nói bất định là thá»±c tÆ°á»›ng, thì định mà bất định váºy là chẳng phải thá»±c tÆ°á»›ng.
- Ãịnh đã bất định thì không phải thá»±c tÆ°á»›ng, nhÆ°ng cái biết tôi chẳng phải, cái đó bất định bất biến.
- Nay ông bất biến, thì cái gì là thá»±c tÆ°á»›ng? Ãã biến thì qua rồi, nghÄ©a nà y cÅ©ng váºy.
- Bất biến sẽ còn, còn mà không chỗ nơi nên biến là thực tướng để định cái nghĩa nà y.
- Thá»±c tÆ°á»›ng bất biến, biến thì chẳng phải thá»±c. Ở trong có, không, sao gá»i là thá»±c tÆ°á»›ng?
Tát Bà La thầm biết thánh sÆ° huyá»n giải, thầm đạt ý chỉ. Bèn lấy tay chỉ hÆ° không nói:
- Ãây là hữu tÆ°á»›ng của thế gian, cÅ©ng có thể thà nh không. Nên thân nà y của con, có được nhÆ° thế không?
- Nếu hiểu thá»±c tÆ°á»›ng, tức thấy không phải tÆ°á»›ng. Nếu rõ không phải tÆ°á»›ng thì sắc nà y cÅ©ng váºy. Nên ở trong sắc mà không mất sắc thể. Ở trong phi tÆ°á»›ng mà chẳng ngại có. Nếu hiểu nhÆ° thế, thì đây gá»i là thá»±c tÆ°á»›ng.
Chúng kia nghe xong, tâm ý rá»—ng rang, đảnh lá»… tÃn phục.
*
Bồ Ãá» Ãạt Ma lại đến tông Vô tÆ°á»›ng há»i:
- Ngươi nói vô tướng, là m sao chứng được?
Trong chúng có Ba La ÃỠđáp:
- Tôi gá»i vô tÆ°á»›ng là tâm không hiện.
- Tâm ngươi không hiện, là m sao rõ được?
- Tôi rõ vô tÆ°á»›ng, tâm không thủ xả. Ngay lúc rõ cÅ©ng không có ngÆ°á»i Ä‘ang (rõ).
- Ở các tâm có không, không có thủ xả, lại không có ngÆ°á»i Ä‘ang (rõ). Thì các sá»± rõ biết là không.
- Nháºp Pháºt tam muá»™i còn không sở đắc, huống là vô tÆ°á»›ng mà muốn biết nó.
- TÆ°á»›ng đã chẳng biết thì ai nói có không? Còn không sở đắc, sao gá»i là tam muá»™i?
- Tôi nói không tướng là chứng mà không chỗ chứng, chẳng phải tam muội nên tôi nói tam muội.
- Chẳng phải tam muá»™i, là m sao có tên gá»i? Ông đã chẳng chứng; không phải chứng thì chứng cái gì?
Ba La Ãá» nghe xong, ngá»™ được bổn tâm, lá»… tạ và sám hối những sai lầm cÅ©.
Ãạt Ma thá» ký:
- Ông sẽ đắc quả, không bao lâu sẽ tự chứng. Nước nà y có ma, chẳng bao lâu ông sẽ hà ng phục chúng. Nói xong Ngà i biến mất.
Ãến tông Ãịnh huệ há»i:
- Ông há»c định huệ, là má»™t hay hai?
Trong chúng có Bà Lan Ãà đáp:
- Ãịnh huệ của tôi, không má»™t không hai?
- Ãã không má»™t, hai sao lại gá»i là định huệ?
- Tại định mà không phải định. Ở huệ mà không phải huệ, một mà không một, hai cũng chẳng hai.
- Ãáng má»™t mà chẳng má»™t, đáng hai mà chẳng phải hai, đã chẳng phải định huệ, thì theo định huệ nà o?
- Chẳng một, chẳng hai, mà định huệ hay biết; chẳng phải định, chẳng phải huệ cũng lại như thế.
- Huệ chẳng phải định thì là m sao biết? Chẳng một, chẳng hai thì ai định, ai huệ?
Ba Lan Ãà nghe rồi, tâm nghi tan biến.
*
Ngà i đến tông Giá»›i hạnh há»i:
- Cái gì gá»i là giá»›i? Thế nà o gá»i là hạnh? Giá»›i hạnh nà y là má»™t hay là hai?
Trong chúng có má»™t hiá»n giả thÆ°a:
- Má»™, hai hay hai, má»™t Ä‘á»u do kia sanh. Y theo giáo không nhiá»…m. Ãáºy gá»i là giá»›i hạnh.
- Ông nói y giáo tức có nhiá»…m, má»™t hay hai Ä‘á»u phá, sao nói y giáo? Hai cái nà y trái ngược. Hà nh chẳng đến được, trong ngoà i chẳng rõ, sao gá»i là giá»›i?
- Ta có trong ngoà i, Ä‘iá»u đó đã biết rõ, đã được thông đạt, thì đó là giá»›i hạnh. Nếu nói trái ngược; Ä‘á»u phải hoặc Ä‘á»u trái. Còn nói đến thanh tịnh thì tức là giá»›i, tức là hạnh.
- Ãá»u phải, Ä‘á»u trái sao nói là thanh tịnh?
Ãã được thông thì sao lại nói trong ngoà i?
Hiá»n giả nghe xong, hổ thẹn chịu phục.
*
Ngà i đến tông Vô đắc há»i:
- Ông nói vô đắc là không đắc cái đắc nà o?
Ãã không chá»— đắc thì cÅ©ng là đắc cái vô đắc.
Trong chúng có Bảo Tĩnh đáp:
- Tôi nói vô đắc, chẳng phải đắc cái vô đắc. Nên nói đắc đắc, vô đắc tức là đắc.
- Ãắc đã không đắc, đắc cÅ©ng chẳng phải đắc. Ãã nói đắc đắc, thì đắc đắc cái nà o?
- Thấy đắc chẳng phải đắc, chẳng phải đắc là đắc. Nếu thấy không có đắc gá»i là đắc đắc.
- Ãắc đã chẳng phải đắc, thì đắc đắc chẳng có đắc. Ãã không có chá»— đắc, thì lấy cái đắc nà o để đắc?
Bảo Tĩnh nghe rồi, chóng trừ lưới nghi.
*
Ngà i đến tông Tịch TÄ©nh há»i:
- Sao gá»i là tịnh tÄ©nh? Ở trong pháp nà y?
Cái gì tịch? Cái gì tĩnh?
Có một tôn giả đáp:
- Tâm nà y bất Ä‘á»™ng gá»i đó là tịch, ở pháp không nhiá»…m gá»i là tÄ©nh.
- Bổn tâm nếu không tịch, cần mượn tịch tĩnh; xưa nay đã tịch đâu cần tịch tĩnh?
- Các pháp vốn không, vì không nên không, ở cái không kia không nên gá»i là tịch tÄ©nh.
- Không không đã không, các pháp cÅ©ng váºy. Tịch tÄ©nh không tÆ°á»›ng, cái gì tÄ©nh? Cái gì tịch?
NgÆ°á»i ấy nghe chỉ dạy, hoát nhiên khai ngá»™. Rồi từ đó năm chúng Ä‘á»u quy y Ngà i.
|
|
| |