LỜI NÓI ĐẦU
Sức khoẻ là ước mơ chung của loài người. Từ xa xưa, con người đã tốn nhiều thì giờ và công sức để tìm kiếm những biện pháp hữu hiệu để giữ gìn và nâng cao sức khoẻ, trường thọ.
Xưa nay con người dễ dàng nhận thấy là nếu thân thể khoẻ mạnh thì ít bệnh tật, do đó cũng có một ý hướng là lấy dưỡng sinh phòng bệnh làm chính, đồng thời với việc coi trọng chữa bệnh.
Trong công tác điều trị nói chung, mục đích của người thầy thuốc và cũng là nguyện vọng của bệnh nhân là làm sao cho hết bệnh một cách đơn giản, ít tốn kém và hiệu quả lâu dài.
Xu hướng lành mạnh trong y học ngày nay là khoa học điều trị ít dùng thuốc, dạy cho người bệnh các phương thức rèn luyện, ăn uống, nghỉ ngơi và sinh hoạt nói chung cho phù hợp với các quy luật sinh lý và bệnh học, nhờ đó lấy lại sức khoẻ, nâng cao sức đề kháng của cơ thể, chỉnh lý những rối loạn cơ năng dẫn tới mức điều hoà tối đa. Ngành trị bệnh này thường được gọi là "PHƯƠNG PHÁP DƯỠNG SINH".
Phương pháp dưỡng sinh có nền tảng là môn khí công - một phương pháp tự rèn luyện thân thể để giữ gìn, nâng cao sức khoẻ, phòng và chữa bệnh tương đối hoàn chỉnh. Về mặt hình thức, khí công chia làm hai phương thức: tĩnh luyện (tập ở tư thế tĩnh), và động luyện (tập ở tư thế động). Thái cực quyền (Thái cực quyền) thuộc về động luyện.
Thái cực quyền thường được biết đến như một môn thể dục trị liệu. Trong thực tế, qua quá trình hình thành và phát triển, Thái cực quyền là một môn võ Đường-bệ mà ngày nay được hâm mộ ở khắp nơi trên thế giới. Nó còn là một môn nghệ thuật vận động cấp cao, đầy tính thẩm mỹ, gây hứng thú cho người tập và làm say mê người xem. Do đó, Thái cực quyền ngày một được phổ biến.
Sự ra đời của quyển sách này, "Thái cực quyền - Thường thức vấn đáp", là để đáp ứng với sự yêu cầu của những người trân trọng với sức khoẻ của mình qua môn Thái cực quyền. Nó vừa là Thầy, nó vừa là Bạn.
Hy vọng rằng quyển sách này sẽ giúp cho các bạn học tập Thái cực quyền thực hiện được điều mình mong ước.
1. LUYÊN TẬP THÁI CỰC QUYỀN CÓ ÍCH LỢI GÌ?
Ích lợi của việc luyện tập Thái cực quyền rất nhiều. Mỗi động tác của Thái cực quyền hầu như là sự vận động của toàn thân, làm cho mỗi bộ phận trong thân thể chúng ta có dịp hoạt động. Trong khi luyện tập cần phải kết hợp động tác với sự hô hấp một cách tự nhiên, để làm phát triển cơ quan hô hấp và tăng gia lượng hoạt động của phổi.
Lượng vận động tuy lớn nhưng không kịch liệt, làm cho huyết dịch tuần hoàn suôn sẻ, phát triển cơ năng tim, làm cho tim đập một cách hoà hoãn nhưng khoẻ khoắn, làm giảm thiểu hiện tượng ứ máu và bệnh cứng động mạch.
Đồng thời việc thay cũ đổi mới các tế bào (hiện tượng chuyển hoá hay còn gọi là tân trần đại tạ) được xúc tiến luôn, các phế vật trong cơ thể được bài trừ mau mắn. Sự luyện tập còn làm cho bao tử và ruột co thắt tốt hơn, thích ăn hơn, ngoài ra còn làm mất đi bệnh táo bón nữa.
Việc luyện tập Thái cực quyền còn đòi hỏi "tâm tĩnh". Việc nội liễm tinh thần và tập trung tinh thần là một cách phát triển đại não rất tốt. Hơn nữa trong sự vận động mà các động tác vốn dĩ đã phức tạp lại nối với nhau một cách hoàn chỉnh, thì bộ phận đại não phải làm việc hết sức. Như vậy cũng chính là gây nên một tác dụng huấn luyện tốt đối với hệ thống trung khu thần kinh, phát triển cơ năng của hệ thần kinh, tăng cường một cách tự nhiên tác dụng điều tiết đối với các bộ máy, khí quản trong toàn thân, làm tăng gia tính thích ứng của thân thể đối với ngoại giới. Thí dụ như khả năng thích ứng với trời nóng nực hay giá lạnh và lực đề kháng với bệnh truyền nhiễm đều có thể tăng gia một cách tương ứng.
Cho nên nếu kiên trì luyện tập Thái cực quyền, thì rõ ràng đó là một cách rèn luyện thân thể, tăng cường sức chống chọi, và ngay cả kéo dài tuổi thọ nữa.
Ngoài ra việc luyện tập Thái cực quyền còn giúp ta rèn luyện được phẩm cách tốt đẹp như: trầm tĩnh, thanh thản, kiên nghị, nhẫn nại, mẫn cảm và tập trung ý chí.
Ngày nay, mục đích của chúng ta khi luyện tập Thái cực quyền không phải đơn thuần xem nó như một môn võ thuật, mà chủ yếu xem nó là phương pháp rèn luyện thân thể, khu trừ bệnh tật, làm chúng ta luôn luôn gìn giữ tinh lực được sung túc.
2. CÓ PHẢI AI AI CŨNG CÓ THỂ LUYÊN TẬP THÁI CỰC QUYỀN KHÔNG?
Luyện tập Thái cực quyền có những ích lợi như vậy, thế thì có phải ai cũng có thể tập nó chăng? Đúng vậy, hễ là người bình
thường (không kể tuổi tác, gái trai) đều có thể tập (nhưng đối với người bệnh thì khác, như bệnh lạc huyết, bệnh tim ở thời kỳ
nghiêm trọng). Còn như trẻ em khoẻ mạnh mà tập thì cũng không có gì trở ngại. Đây chính là tính cách phổ biến của Thái cực quyền
vì nó thích nghi với mọi người có thể chất, thể lực khác nhau. Chẳng qua, các huấn luyện viên cần chú ý đến trạng huống sức
khoẻ của người học mà tuỳ nghi dạy quyền, như về mặt thời gian dài ngắn, số lượng động tác nhiều ít, vv... Đó là tuỳ người mà dạy
và dạy một cách linh động. Những lúc luyện tập một mình cũng nên chú ý đến điểm này.
Giới người thích nghi nhất với việc tập Thái cực quyền, có thể chia ra như sau:
1. Từ trung niên đến lão niên, những ai không thể hoặc không muốn tập các môn vận động khác.
2. Thể chất suy nhược hoặc có bệnh mạn tính, như huyết áp quá cao, viêm khớp xương có tính phong thấp, phổi mới kết hạch,
thần kinh suy nhược, cho đến bệnh kinh nguyệt không điều hoà ở phụ nữ. (Tốt nhất là nên đi khám bác sĩ xem tình trạng sức khoẻ).
3. Công chức, giáo sư, y sĩ, vv... Giới này vốn có nếp sinh hoạt yên tĩnh, không ham thích những vận động kịch liệt (dữ dội), nên
rất dễ thích nghi với việc tập Thái cực quyền.
4. Các bà các cô nội trợ, bất luận trung niên hoặc lão niên, đều có thể tập Thái cực quyền.
Như vậy giới thanh niên không thích hợp với Thái cực quyền chăng? Căn cứ vào giá trị và hiệu dụng của sự vận động Thái cực
quyền, thì không có gì là không thích hợp cả. Nhưng căn cứ vào đặc điểm của sự vận động của Thái cực quyền là mềm mại, hoà
hoãn cùng với tính cách của thanh niên thì không thích hợp lắm; bởi vì thể chất và thể lực của thanh niên phát triển rất nhanh,
thanh niên thường có tính hiếu động, ham thích những vận động kịch liệt như điền kinh, các bộ môn bóng, hoặc các môn quyền
thuật và khí giới khác.
Nhưng nếu giới thanh niên có người thấy hứng thú việc tập Thái cực quyền thì dĩ nhiên là vô hại. Có người cho rằng Thái cực quyền chỉ là một hình thức trị liệu đối với những người suy nhược vì bệnh. Điều này không đúng. Trên thực tế, chúng ta thấy rất nhiều người không bệnh hoạn mà tập Thái cực quyền thì tinh lực của họ vượng hơn, thịnh hơn, lòng dạ cởi mở tươi tắn hơn. Như vậy, môn quyền thuật này không phải
dành cho những người bệnh nhược, mà đối với người không bệnh cũng có tác dụng dưỡng thân không kém.
Last edited by hldta76; 13-06-2008 at 10:08 AM.
Lý do: bo xung
3. HAI CHỮ "THÁI CỰC" TRONG THÁI CỰC QUYỀN CÓ Ý NGHĨA GÌ?
Tại sao môn quyền thuật này được gọi là Thái cực quyền?Trước hết chúng ta hãy liễu-giải khởi-nguyên và ý nghĩa của hai chữ "Thái Cực". Thái Cực là danh từ được dùng đầu tiên ở kinh Dịch. Quyển kinh này quan niệm rằng lúc Trời Đất chưa hình thành là Thái Cực (còn gọi là Thái Sơ, Thái Nhất nữa). Sau đến đời nhà Tống, có Chu Đôn Di vẽ ra một bức Thái Cực đồ, có thuyết minh kỹ càng, nhằm giải thích ý nghĩa hàm ngụ và sự biến hóa phát triển của ý niệm Thái Cực. Nghĩa đen của hai chữ Thái Cực: Thái là lớn lao, Cực là trạng thái ban sơ hoặc cao cấp nhất của sự vật. Bởi vì ngày xưa không có ai biết vũ trụ, lúc quả đất chưa xuất hiện, thực sự như thế nào, thời gian ấy dài bao nhiêu triệu năm? cho nên cổ nhân mới đành đặt gọi cái vũ trụ lúc bấy giờ là Thái Cực, hoặc là Vô Cực. Trong Thái Cực đồ khuyết của Chu Đôn Di, câu đầu tiên là "Vô Cực Nhi Thái Cực" (Nhi ở đây có nghĩa "tức là", nghĩa là Vô Cực tức là Thái Cực, chớ không phải là từ Vô Cực mà sinh ra Thái
Cực). Ý niệm này còn được mô tả trong câu "Thái Cực bản Vô Cực" (Thái Cực vốn là Vô Cực).
Do đó, việc mệnh danh môn Thái cực quyền có nguồn gốc nhất định. Chúng ta có thể biện giải một cách giản đơn như sau:
1. Mỗi động tác của Thái cực quyền đều đi theo đường tròn giống như là các đường tròn được biểu thị trong Thái Cực đồ. Trong các động tác đường tròn này có chứa rất nhiều sự biến hoá, như hư thực, động tĩnh, cương nhu, tiến thoái,vv...
2. Luyện Thái cực quyền, ta thấy các ý niệm động trung cầu tĩnh, tĩnh trung cầu động, dụng ý bất dụng lực, giống như điều thường gọi là vô trung sinh hữu (thực ra không phải là từ không mà sinh ra có, mà là "cái không" phát triển dần dần thành "cái có",
giống như cái lẽ Vô Cực mà Thái Cực).
3. Động tác trong Thái cực quyền, từ khai thức đến thâu thức hoàn toàn liên tục, không một chỗ nào đứt đoạn, giống như một vòng tròn hoàn chỉnh, không thể tìm được đầu mối; đó chính là cái lẽ "Thái Cực vốn là Vô Cực".
Nguồn gốc
Về nguồn gốc Thái cực quyền, người ta có những luận điểm suy đoán khác nhau. Theo nhiều tài liệu, Thái cực quyền được ra đời cách đây hơn 300 năm do sự sáng tạo của một người ở huyện Ôn, tỉnh Hà Nam, tên là Trần Vương Đình. Ở Việt Nam, cùng với sự phổ biến của tiểu thuyết võ hiệp Kim Dung trong đó có nhắc tới việc Trương Tam Phong là người đầu tiên nghĩ ra Thái cực quyền, nhiều người tin rằng ông tổ của môn võ này chính là Trương Tam Phong.
Tư tưởng
Tên gọi Thái cực quyền xuất phát từ tư tưởng Thái cực trong Chu dịch và học thuyết Âm Dương: Vô cực sinh Thái cực, Thái cực sinh Lưỡng Nghi... "Thái" ở đây nghĩa là to lớn, "cực" nghĩa là điểm bắt đầu. Thái Cực Đồ nói rằng: "Vô cực mà thái cực".
Bài hình
Thái cực quyền truyền thống có một bài quyền, sau này được xiển dương thành một số bài kiếm, quạt, côn trên cơ sở bài hình đã nói trên. Các chiêu thức trong bài thường được chiết chiêu tập luyện với kỹ thuật "thôi thủ" (đẩy tay).
Tính nhân văn trong Thái cực quyền
Trong phần lớn các bộ môn võ thuật thường dùng biểu tượng, bắt chước động tác của những loài động vật hung dữ như hổ, đại bàng, long, báo, miêu những loài độc vật như rắn làm cho người tập có thể xuất hiện tính cách nóng nảy, hung dữ và sát thủ hơn; còn ngược lại nét chính yếu của Thái cực quyền là mô phỏng các hiện tượng tự nhiên ít nhiều mang đặc tính lãng mạn và nhân văn, ví dụ như: vân thủ (nghĩa là chiêu thức xoay tay như mây trắng xoay cuộn giữa trời xanh), bạch hạc lượng xí (con chim hạc vui múa), ngọc nữ xuyên thoa (thiếu nữ may áo), song phong quán nhĩ (gió thổi qua tai), thất tinh thượng bộ (theo vị trí chòm sao trên trời), chuyển thân bài liên (đóa hoa sen lay động trước gió), như phong tự bế (như gió thổi làm cửa đóng), hải để châm (kim châm đáy bể). Những chiêu thức rất đời thường cuộc sống lãng mạn và nhân văn không hại ai cả tuân theo luật trời đất, nhưng bên trong đó chính là sức mạnh huyền bí của tự nhiên. Thái cực quyền cũng là bộ môn ứng dụng nội công, rất thâm thúy và sâu sắc, với những tâm pháp mà các môn sinh phải thuộc nằm lòng để thi triển và ứng dụng hữu hiệu. Chiêu thức đơn giản nhưng khó lĩnh hội được sự uyên thâm
4. TẠI SAO THÁI CỰC QUYỀN CÒN GỌI LÀ TRƯỜNG QUYỀN HOẶC THẬP TAM THẾ?
Thái cực quyền vốn có hai bộ phận: một bộ phận gọi là Trường Quyền, một bộ phận gọi là Thập Tam Thế. Trước đây có người cho rằng Trường Quyền và Thập Tam Thế là một, điều này sai. Nếu xét về mặt quyền lộ, thì Trường Quyền dài hơn là Thập Tam Thế, đúng với điều mà trong Thái cực quyền Luận (do Vương Tông Nhạc đời vua Càn Long viết) định nghĩa "Trường Quyền như sông dài biển rộng, chảy mãi không dứt". Nguồn gốc danh xưng của Thập Tam Thế là như sau. Căn cứ vào thuyết cũ, Thập Tam Thế hàm chứa quan niệm Ngũ Hành Bát Quái ở trong. Ngũ Hành là: Kim, Thuỷ, Mộc, Hoả, Thổ, được ví với năm loại bộ pháp. Bát Quái là: Càn, Khôn, Khảm, Ly, Chấn, Đoài, Cấn, được ví với tám loại thủ pháp của Thái cực quyền. Năm hình thức bộ pháp của Thái cực quyền là: tiền tấn, hậu thối, tả cố, hữu phán và trung định. Dụng pháp của tay có tám loại: băng (quen đọc là bằng), lý,
tê, án, thái, liệt, trửu, kháo, phân phối cho tám hướng: Đông, Tây, Nam, Bắc, Đông Bắc, Tây Bắc, Đông Nam, Tây Nam. Bát phương này và ngũ bộ nói trên hợp lại gọi là Thập Tam Thế. Như vậy ý nghĩa của Thập Tam Thế chỉ là mười ba hình thái vận động của tay chân, chớ bảo là mười ba thức (tư thức) là lầm lẫn vậy.
