26-09-2008, 05:05 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
Mùa Lá Rụng Trong VÆ°á»n - Ma Văn Kháng
Tên truyện : Mùa Lá Rụng Trong VÆ°á»n
Tác giả : Ma Văn Kháng
Nguồn : http://vnthuquan.net
Äánh máy : Ông Hoà ng còn bé
ChÆ°Æ¡ng 1
Phố chạy tá»›i đây có vẻ nhÆ° là đã Ä‘uối sức. Nhà thÆ°a thá»›t dần và mặc dầu mặt Ä‘Æ°á»ng vẫn giữ nguyên vẻ Ä‘Æ°á»ng bệ của má»™t trục Ä‘Æ°á»ng chÃnh trong thà nh phố, nhÆ°ng tá»›i đây hai bên hè cÅ©ng chỉ còn lác đác dăm ba cái biệt thá»± nho nhá», xinh xắn, kiến trúc kiểu châu Âu cuối thế kỉ trÆ°á»›c, mái nhá»n, nhiá»u ngóc ngách, góc cạnh, có vÆ°á»n cây bao bá»c. Những năm gần đây, thà nh phố phát triển vá» phÃa Tây và kéo dân cÆ° vá» phÃa đó. Äoạn phố nà y, bên lẻ đánh số từ Má»™t, bên chẵn đánh số từ Hai hoá thà nh cái Ä‘uôi của má»™t Ä‘Æ°á»ng phố lá»›n.
Xa cái náo nhiệt của trung tâm, nÆ¡i đây vắng vẻ, yên tÄ©nh, đến mứ c có cảm giác nó bị lãng quên, bị gạt ra khá»i Ä‘á»i sống phố phÆ°á»ng. Ở đây có thể nghe thấy dép lê của khách bá»™ hà nh, tiếng trục xe ba gác lăn khục khịch, cót két trên Ä‘Æ°á»ng. Ở đây, mùa hè inh á»i tiếng ve và lao xao vòm lá ráºm ngá»n gió đùa. Mùa đông cảm nháºn được tiếng sÆ°Æ¡ng rÆ¡i và hÆ¡i gió lÆ°á»›t của tà u lá liệng rÆ¡i trên mặt đất.
Căn nhà yên ắng nhất ở Ä‘oạn phố nà y là căn nhà số Má»™t đứng ở đầu phố. Äó là má»™t căn nhà gác nhá» trong má»™t khu vÆ°á»n nhá», có cổng sắt. Căn nhà không c òn toà n vẹn, sau má»™t tráºn hoả hoạn cách đây chục năm, nay nó chỉ còn có căn gác và tầng trệt ở phÃa mặt tiá»n nhìn ra Ä‘Æ°á»ng phố. Căn nhà yên lặng gần nhÆ° suốt ngà y, gần nhÆ° quanh năm, hoà hợp vá»›i môi trÆ°á»ng sống vì trú ngụ ở đây chỉ có ba bốn ngÆ°á»i, mà toà n là ngÆ°á»i lá»›n cả. Căn nhà chỉ mất Ä‘i sá»± yên ả cố hữu và o quãng năm giá» chiá»u. Lúc ấy có má»™t ngÆ°á»i phụ nữ đạp xe đạp vá», Ä‘eo lỉnh kỉnh những là gạo, mì, rau cá», ở sau xe, ở tay lái; chị gá»i cổng, ầm Ä© và vui vẻ; lúc ấy má»›i thấy có h Æ¡i ngÆ°á»i, có sá»± sống Ä‘á»™ng ở nÆ¡i nà y.
NhÆ°ng cÅ©ng chỉ lúc ấy t hôi, còn thì lặng yên, lặng yên hoà n toà n. NhÆ° bây giá», Ä‘ang cữ đông rét mÆ°á»›t, lại là những ngà y giáp Tết Nguyên đán; ở đây, trong tÄ©nh mịch, nghe tiếng pháo lẻ tẻ từ trung tâm thà nh phố vẳng vá», dá»ng dÆ°ng, không tÆ° duy, không cảm xúc. Ở đây, lúc nà y tất cả dÆ°á»ng nhÆ° đã ổn thoả, ngay ngắn, tráºt tá»±, không còn phải lo toan, sắp xếp hoặc bà n bạc, cÅ©ng chẳng phải tÃnh toán, nghÄ© suy, hoặc Ä‘á» phòng má»™t tai biến nà o đó có thể bất thình lình xảy ra.
Cứ nghe tiếng ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông ngáy trong căn phòng khách đã dá»n dẹp để đón Tết thì cÅ©ng thấy cảm giác an toà n đó. Trạc năm mÆ°Æ¡i, to béo, phục phịch, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông mặc quần áo bá»™ Ä‘á»™i nà y nằm, đầu ghếch lên tay chiếc Ä‘i văng, chân duá»—i thò ra ngoà i ghế, hai tay chắp bụng, t Æ° thế hết sức thanh thản, và thả ra những tiếng ngáy tháºt rầm rÄ© và thoải mái.
Giấc ngủ tháºt sâu, hoà n toà n buông thả, tháºt sá»± là sản phẩm của má»™t ngÆ°á»i đặt m ình là ngủ, không hay trằn trá»c, suy nghÄ©.
NgÆ°á»i nà y ngủ, không há» hay biết tất cả những gì đã xảy ra ở ká» cáºn mình. Cho tá»›i lúc nghe thấy tiếng má»™t ngÆ°á»i phụ nữ xoe xoé trong căn buồng, ông má»›i cá»±a mình, he hé mắt.
- Quý hoá chÆ°a kìa! Ngủ nhÆ° hổ ngủ, gá»i hết cả hÆ¡i mà không ra đỡ há»™ ngÆ°á»i ta má»™t tay. Äể cả con mèo Ä‘en ở đâu đến nhảy lên bà n thá» mà không biết! Äịnh ngủ đến ná»a đêm, hả? Năm hết Tết đến rồi, không dáºy nhúc nhắc chân tay lấy má»™t tÃ, còn định nằm ăn vạ đến bao giá»? Rõ tháºt, hết ngà y dà i lại đến đêm thâu chÆ°a!
R õ rà ng là cách nói Ä‘ay đả, thân thiết kiểu vợ chồng. NhÆ°ng cÅ©ng phải sau má»™t câu trách cứ ác khẩu và âu yếm nhÆ° thế nữa, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông má»›i uể oải ngồi dáºy. NgÆ°á»i đó là Äông.
- Có việc g ì nữa đâu! - Äông gãi cái đầu má»›i húi, Ä‘Æ°a đẩy hai con mắt lá» ngá» nhìn ng Æ°á»i phụ nữ đứng giữa hai cái là n nhá»±a nặng trịch, đầy ụ hà ng Tết.
- Chịu ông tháºt! Phố xá ngÆ°á»i ta ầm ầm sắm sá»a, mua bán. Quả gấc vá»t lên trăm rưởi. Gạo nếp lên hăm nhăm. Chá»— máy nÆ°á»›c Ä‘ang có đám đánh nhau v ì lá dong. Chá»— tránh tà u, ôtô kẹp phải cái xe bò chở toà n mứt. Sao mà lắm chuyện kinh cả ngÆ°á»i. Thế mà ông cứ bình chân nh Æ° vại!
- Nghe cô nói cứ tưởng loạn đến nơi rồi!
- Chứ lạ i không à ! Cứ tổ tôm tổ tép mãi và o. Ná»a đêm má»›i mò vá», lăn ra ngáy thì còn biết cái gì nữa. Äấy, củi ngoà i sân cÅ©ng vẫn chÆ°a bổ há»™! Thế đã Ä‘i gá»i thằng Máy nÆ°á»›c, bảo nó thông Ä‘Æ°á»ng ống cho chÆ°a? CÅ©ng lại chÆ°a! NhÆ°ng mà thôi, chẳng khiến nữa. Cô Phượng đâu? Hừ, cÅ©ng lại không biết!
Lại được nghe những câu trách móc thân yêu và cảm thấy là n da mát tê tê, ấm ấm trong cái ngu ýt dà i thân thÆ°Æ¡ng của vợ, Äông đứng dáºy tủm tỉm thú vị rồi cúi xuống nhặt bá»™ quần áo đã đặt sẵn trên tay cái Ä‘i văng.
- á»i giá»i, lại c òn chÆ°a tắm há»™ nữa cÆ¡ đấy. Äể dà nh là m của hả? Chết thôi, ấm nÆ°á»›c ngÆ°á»i ta đặt trên bếp Ä‘iện khéo sôi cạn từ tám tá»ng rồi còn gì!
NgÆ°á»i phụ nữ vừa xong xóc mắng yêu ông chồng ngá»™c nghệch, vừa Ä‘Æ°a tay bứt mạnh hà ng khuy, mở bung cái áo măng tô san khoác ngoà i, vứt lên lÆ°ng ghế, rồi ngá»a cái đầu, lắc lắc mái tóc uốn Ä‘iện đã duá»—i dà i trong má»™t Ä‘iệu bá»™ con gái hết sức trẻ trung. Tóc chị ráºm, Ä‘en, đầy sinh lá»±c, rất hợp vá»›i má»™t vóc ngÆ°á»i tầm thÆ°á»›c, Ä‘áºm Ä‘Ã , nở nang, cân đối cùng vá»›i khuôn mặt tròn đã định hình ở tuổi bốn mÆ°Æ¡i, nhÆ°ng còn giữ nguyên vẻ tÆ°Æ¡i mát và duyên dáng: hai con mắt lá răm dà i, lóng lánh dÆ°á»›i cặp mà y ráºm, Ä‘em lại vẻ thÆ¡ ngây cho khuôn mặt, khiến đôi gò má cao không trở nên lá»™ liá»…u; thêm cái cằm h Æ¡i lẹm bên trái có má»™t nốt ruồi to Ä‘áºu ở đó, tạo nên cái đặc sắc riêng, khiến khuôn mặt cà ng trở nên dá»… nhá»›, không lẫn vá»›i nhiá»u khuôn mặt khác.
Lúc ấy, ngoà i cá»a buồng có tiếng dép bÆ°á»›c vá»™i và ng. NgÆ°á»i phụ nữ quay ra cá»a, chÆ°a kịp cất tiếng gá»i th ì má»™t ngÆ°á»i phụ nữ trẻ, thanh mảnh đã nhanh nhẹn b Æ°á»›c và o.
- Chị Lý! - NgÆ°á»i phụ nữ má»›i và o không giấu nổi sá»± mừng rỡ, tháºt thà . - Chị vá» muá»™n thế! á»i, chị sắm Tết nhiá»u thế kia à ! Em rút bếp Ä‘iện từ nãy c Æ¡. Thấy anh Äông ngủ, ngáy to quá, em không dám đánh thức anh dáºy tắm.
L ý hất tóc ra sau l ưng, dẩu môi:
- Ông ấ y đã ngủ thì súng có nổ bên tai ông ấy cÅ©ng mặc. Cần thì cứ lay gá»i. Không dáºy thì đấm, đá, cấu, véo, tát. Có ai ngủ khiếp thế bao giá» không? Con ngáy thả ra rầm nhà . Ông cụ nằm ở trên gác nghe thấy cÅ©ng mất cả ngủ đấy.
- Chuyện, ngÆ°á»i ta ngủ bù… mấy năm ở TrÆ°á»ng SÆ¡n. - Äông Ä‘ang luồn thắt lÆ°ng qua các con đỉa ở chiếc quần má»›i, ngẩng lên. L ý trá» môi, dà i giá»ng:
- Bù… Không có cái lối ấy nhé. Thá»i nà o thanh khoản thá»i ấy. Bù! Thà cứ nói toẹt ra: đêm, tá»› còn mải há»p há»™i tổ tôm vá»›i các cụ…
Äông cÆ°á»i trong cổ há»ng, nhìn ng Æ°á»i phụ nữ trẻ:
- Ä‚n được, ngủ được là tiên, cô Phượng ạ. Ở TrÆ°á»ng SÆ¡n, tôi đặt m ình xuống bao giá» cÅ©ng hẹn đồng Ä‘á»™i: Thấy tá»› ngáy, cứ việc đấm, cho tha hồ đấm.
- Chả bù cho anh Luáºn nhà em. Sao mà khó ngủ thế! MÆ°á»i đêm th ì thao thức cả m Æ°á»i. Không chuyện cÆ¡ quan lại chuyện phố xá, bạn bè.
- Nà y thôi! - L ý kéo tay ngÆ°á»i phụ nữ tên Phượng. - Cô Ä‘i đâu đấy? Hai cái là n nặng gãy cả tay mà gá»i hết h Æ¡i chẳng ma nà o ra đón cả.
- Em ở bên nhà ông thợ má»™c. - Phượng đáp, bá»—ng lui lại má»™t bÆ°á»›c, hai con mắt to trên gÆ°Æ¡ng mặt gầy, vụt sáng rỡ. - Úi, chị L ý, chị có cái áo má»›i đẹp quá! Äẹp quá. Vải gì mà bóng mà mịn thế, chị? Chị may Ä‘o à ? Anh Äông lại ngắm chị em má»™t tà nà o! Äẹp quá! Äẹp tháºt, chị Lý ạ.
Trong tiếng reo trầm trồ của Phượng, Lý tan hết cÆ¡n bá»±c dá»c. CÆ°á»i nhá»n nhẻn, chị nhìn xuống ngá»±c, ngắm hai bên sÆ°á»n mình và ng Æ°á»i nhÆ° bừng nở trong má»™t cÆ¡n hÆ°ng phấn bất ngá». Cái áo tháºt là đẹp! Ão liá»n mÅ©. Vải téclen, mà u sôcôla, cao sang từ chất vải tá»›i sắc mà u, kiểu cách.
ChÆ°a hết! C òn lần bông lót trong. ChÆ°a hết! Còn cái khoá. ChÆ°a hết, khi cái khoá kéo tuá»™t xuống, mắt Phượng lại má»™t lần nữa chói loá vì những mảng mà u đối láºp, nóng ấm ở cái áo len khuôn bó thân hình Lý và Lý lại má»™t lần nữa hiện ra dÆ°á»›i má»™t sắc hình khác hẳn thÆ°á»ng ngà y. Lý trẻ trung, má»›i mẻ. Lý rá»±c rỡ, láºp dị, lạ mắt vô cùng.
- Có hợp vá»›i mình không? Hình nhÆ° vai hÆ¡i rá»™ng nhỉ? - Lý dồn dáºp, sung sÆ°á»›ng. - Hợp vá»›i da mặt mình đấy, Phượng nhỉ? Nà y trông, cái khuy tay của nó. Äược đấy chứ! NgÆ°á»i quen hỠđể lại cho đấy. ChÆ°a bóc tem nhé!
- Bao nhiêu hả chị?
- Năm ngà n rưỡi! Giá hữu nghị đấy. Nó hô một câu, m ình hét cũng chỉ một tiếng. Thế là xong. Cũng ch ưa hay bằng cái áo lông gấu Bắc cực, có biết bao nhiêu không? Hai mươi tư ngà n.
- Trá»i!
- Hé hé… Äúng là má»™t cô nà ng tỉnh lẻ má»›i vá» thà nh phố. Nà y, cô em Æ¡i, má»™t khi Ä‘ ã quyết định ăn chÆ¡i là không sợ tốn kém nhé!
Nh ìn Phượng run rẩy lắc lắc hai bà n tay còn Æ°á»›t và ngÆ¡ ngác nhÆ° sợ sệt, Lý cÆ°á»i ré lên, đắc chà và mãn nguyện. Hai gò má thoáng hÆ¡i phấn hồng của chị rá»±c lên vì kiêu hãnh. Chị thấy mình đẹp, mình sang, mình già u. Còn cô em dâu chồng đứng cạnh chị lúc nà y thì sao mà héo hắt, quê mùa tá»™i nghiệp thế. Cái quần lụa nhầu, ống hẹp. Cái áo budông simili mà u cỠúa, cổ lá»—.
Cảm giác thấy mình trá»™i hÆ¡n ngÆ°á»i khác là m Lý vui. NhÆ°ng khi thấy giữa mình v à Phượng là má»™t khoảng cách quá rá»™ng và nhất là bá»—ng cảm thấy Phượng Ä‘Æ¡n sÆ¡, gầy guá»™c, ánh mắt ẩn giấu má»™t vẻ tủi thân thế nà o, chị liá»n dịu lại.
- Cô gói bánh hộ l ão thợ mộc cột nhà cháy đấy à , Phượng? - Lý kéo khoá áo, chuyển câu chuyện.
- Vâng. Vợ ông ấy hôm nay còn nằm bệnh viện, chị ạ.
- Ôi giá»i! Cái mụ Ä‘a tình ấy thì quanh năm suốt tháng có lúc nà o xa rá»i được cái bệnh viện. Hết sẩy lại nạo, lại thắt buồng trứng. Còn cái thằng cha ấy, cô có biết không, nó có chết đứ đừ ra đấy, tôi cÅ©ng cứ kệ thây. Ai lại, thằng DÆ° con tôi hồi lên năm, đẹp nhÆ° hòn ngá»c, mà nó dám beo tai thằng bé! Cái thằng cha ấy ấy mà … - Ghé sát má Phượng, Lý hạ giá»ng, thầm thì.
Äông rÅ© phà nh phạch cái áo, quay lại thấy hai ngÆ°á»i phụ nữ Ä‘ang bÆ°ng miệng rúc rÃch cÆ°á»i, liá»n gióng:
- Các cô bà n bạc, cÆ°á»i cợt cái g ì mà bà máºt thế?
Lý buông tay, cúi xuống một cái là n nhựa:
- Chị em chúng tôi bà n: Sẽ kà quyết định ăn chÆ¡i xả láng, ông có chịu không? Còn cÆ°á»i? CÆ°á»i cái lão ráºm râu sâu mắt.
- À, nếu thế thì tôi không thuộc loại ấy. Thôi, tôi đi tắm đây.
Äông ôm quần áo, Ä‘i ra phÃa cá»a, bá»—ng đứng sững vì tiếng Lý gá»i giáºt. Anh quay lại, chÆ°a hiểu chuyện gì thì má»™t bó mùi già xanh Ä‘áºm, lấm chấm hoa trắng Lý má»›i móc từ dÆ°á»›i cái là n nhá»±a Ä‘á» lên, đã lẳng tá»›i giữa ngá»±c. Lý nói nh Æ° ra lệnh:
- Thả cái bó mùi nà y và o cháºu nÆ°á»›c nóng tắm tất niên cho nó thÆ¡m. Cái quần si đâu sao không lấy mà mặc? Lúc nà o cÅ©ng cứ nhÆ° má»›i từ chiến khu vỠấy! Nhá»› cắm bếp để nÆ°á»›c cho ông cụ tắm. Nhá»›, hay lại quên? Tháºt là ngÆ°á»i Ä‘á»i! Không hiểu tại sao tôi lại lấy ông đấy, ông Äông ạ!
Phượng cúi xuống, nhấc cái là n xanh, mủm mỉm cÆ°á»i. L ý bốn mÆ°Æ¡i rồi mà tÃnh tình còn trẻ quá. Bà đối vá»›i ông chồng, tháºt Ä‘Ã nh hanh mà cÅ©ng tháºt nồng nà n. Còn ông chồng thì hiá»n là nh đến mức ngá» nghệch, đối vá»›i vợ nhÆ° chú em ngoan trÆ°á»›c bà chị gái táºn tình và lắm Ä‘iá»u.
Hai cái là n nhá»±a Ä‘ ã được chuyển tá»›i cạnh bá»™ xa lông kê ở giữa căn buồng. Äó là má»™t căn buồng rá»™ng, vuông vức, vẫn dùng là m phòng khách, nÆ¡i ăn uống, há»™i há»p khi tết nhất, giá»— chạp của cả gia đình. Từ bá»™ xa lông nhìn sang trái là cái lò sưởi xây bằng gạch; bệ lò nay đặt bà n thá» - ở đó lúc nà y đã có mâm ngÅ© quả, má»™t chai rượu chanh, lấp lánh mấy khung ảnh. Ba mặt tÆ°á»ng khác treo mấy bức phong cảnh và tÄ©nh váºt vẽ bằng sÆ¡n dầu, thÆ°a thoáng mấy sợi vạn niên thanh nuôi trong mấy cái chai thuá»· tinh nhá». Äông Ä‘i tắm. Buồng đóng cá»a, ấm sá»±c. Lý kêu má»›i ăn phở còn no, cởi áo bay, gieo mình xuống Ä‘i văng, ngá»a cổ, lim dim mắt. Và khi thấy Phượng cúi xuống hai cái là n, chị liá»n báºt dáºy, kéo tay Phượng cùng ngả lÆ°ng và o thà nh ghế vá»›i mình.
- Khoan hãy dỡ các thức ăn trong là n ra. Nghỉ tà đã, Phượng. Hà … Phượng nà y, mấy anh em nhà ông Äông má»—i ông má»™t tÃnh má»™t nết, nhÆ°ng ông nà o cÅ©ng y sì ông nà o ở cái đức… ở bẩn. Ông cả TÆ°á»ng ngà y trÆ°á»›c thế nà o thì tôi không biết. Chứ Luáºn nhà cô thì cÅ©ng váºy. Thằng Cừ giá» chẳng biết trôi dạt đến chân trá»i góc bể nà o thì cÅ©ng rứa. Còn thằng út Cần chẳng hiểu Ä‘i há»c nÆ°á»›c ngoà i vá» có khá hÆ¡n được tà nà o không, chứ hồi còn ở nhà thì cùng má»™t giuá»™c vá»›i ông Äông. Quần áo Ä‘i đá bóng vá», để xuống dÆ°á»›i chiếu, cha mẹ Æ¡i, hôm sau lại lấy ra… mặc. Má»™t hôm, thấy khăn khẳn, mình cứ nghĩ… quái, có con chuá»™t chù chết ở đâu.
Lý cÆ°á»i rung cả ngá»±c. Phượng Ä‘áºp tay Lý:
- Còn cái thói ăn cÆ¡m trÆ°a xong, tống tất cả mâm bát rếch và o gầm giÆ°á»ng, để đấy, ngủ cái đã nữa, chứ chị?
- Cái đó thì nhất rồi. - Lý nhổm dáºy, mắt già n giụa vì cái cÆ°á»i quá Ä‘á»™. - VỠăn mặc lôi thôi thì ông Äông nhà tá»› thuá»™c loại cao thủ. Phượng ạ, lắm lúc mình cứ tá»± há»i: Không hiểu tại sao mình lại lấy ông Äông? Mình thì thÃch cẩn tháºn, Æ°a sạch sẽ, lịch sá»±. Mình thÃch sống Ä‘Ã ng hoà ng, mình không chịu thua kém ai. Äói má»™t tÃ, chịu được. NhÆ°ng ra Ä‘Æ°á»ng, đến xà nghiệp, mặc rách, mặc xấu, để ngÆ°á»i ta coi thÆ°á»ng là mình không có chịu. Äằng nà y, ông ấy tứ thá»i quần nhà u, áo bạc. Mà có phải không sắm sá»a cho ông ấy đâu! Dắt tay ra táºn cá»a hiệu, Ä‘o may cho má»™t bá»™ técgan hẳn hoi. Mặc đúng hôm đám cÆ°á»›i cô vá»›i chú Luáºn, rồi nhét tủ. Hôm rồi lấy ra thì… ôi thôi… ông chuá»™t ông ấy xÆ¡i ngay má»™t cái đầu gối, má»™t ống tay rồi. Thế là đi Ä‘á»i nhà ma cả bá»™ com lê giá» phải trên nghìn bạc.
- Anh LuẠn em, từ ngà y chuyển sang là m phóng viên cũng đỡ…
- Khoan, chÆ°a hết. - L ý xua tay, tranh lá»i Phượng. - Äã thế lại còn lúi xùi. Vá» mặt nà y, Luáºn nhà cô hÆ¡n ông Pháºt nhà nà y nhiá»u. Chú ấy hoạt bát, gãy gá»n, lắm lúc nghe chú ấy nói những Ä‘iá»u cao siêu, tôi chẳng hiểu, nhÆ°ng vẫn cứ mê. Còn ông Äông thì cứ nhÆ° ngáºm há»™t thị. NgÆ°á»i ta thì quen từ ông giám đốc đến thằng bảo vệ cÆ¡ quan, xà nghiệp đằng vợ. Äằng nà y thì chẳng biết ai và o vá»›i ai. Có phải vì là cấp tá, là ông nỠông kia mà kiêu căng thì nó cÅ©ng há»›n hở cái mặt mình. Äằng nà y lại chỉ vì… bẽn lẽn. Cha mẹ Æ¡i, lon trung tá lÄ©nh vá», cất và o tủ, giá» còn má»›i nguyên. Huân chÆ°Æ¡ng gần chục cái, Ä‘á»±ng đầy má»™t bát ô tô giấu trong tủ. Rõ là áo gấm Ä‘i đêm chÆ°a! Bảo Ä‘eo và o là lắc: “Chả cần†“Không cần thiếtâ€. Giá» ra Ä‘Æ°á»ng khác gì thằng xÃch lô, thằng chữa xe đạp. Mà chữa xe đạp, xÃch lô giá» nó còn sang gấp vạn.
- Anh quen tác phong giản dị nh Æ° hồi ở chiến trÆ°á»ng. - Phượng nói.
NhÆ°ng Phượng tháºt không ngá» câu nói có dụng ý thanh minh cho Äông, để cho câu chuyện qua Ä‘i, lại nhÆ° khÆ¡i và o khÃa cạnh khác trong tâm tÆ° Lý. Lý báºt chồm dáºy, siết chặt tay Ph ượng, giá»ng Ä‘ang nhuốm vẻ bỡn cợt bá»—ng cao vóng lên và có mùi vị cay chua thế nà o:
- Chẳng thà cứ nhÆ° hồi ông ấy ở chiến trÆ°á»ng, tôi lại thÃch, lại sung sÆ°á»›ng. Äấy, mÆ°á»i lăm nă m trá»i, tôi má»™t thân má»™t mình đẻ con, nuôi con, trông nom hai cụ, bảo ban thằng Cừ, thằng Cần. Ôi, nuôi cái thằng DÆ° vất vả quá con cầu tá»±, ốm Ä‘au, sà i đẹn đủ kiểu nhÆ°ng qua hết. Còn há»c hà nh từ cấp I đã không để thua kém ai. Hết thầy dạy tÆ° âm nhạc, lại vẽ, ngoại ngữ… Tôi không nói ngoa: Con tôi không sÆ°á»›ng nhất thì cÅ©ng nhì ở đất Hà Ná»™i nà y. Äấy, ông ấy Ä‘i vắng. Nói thì có vẻ vô lÃ, nhÆ°ng tháºt là thế, ông ấy không có nhà , tôi lại thấy dá»… chịu, thấy nhẹ nhõm.
Lý khoanh tay, ngả đầu và o lÆ°ng ghế. Mặt chị mất hẳn cái vẻ sắc sảo, lịch lãm, cả cái sắc tÆ°Æ¡i rá»n cÅ©ng mất. Chị lá» Ä‘á» nhÆ° bâng khuâng và vẻ nhÆ° khó hiểu vá»›i cả chÃnh mình. Vô là hay tháºt là nhÆ° thế? à nghÄ©a sâu kÃn nà o ẩn giấu trong những câu nói máºp mỠấy? Và đôi mắt lá răm thắm thiết của Lý kia hằn má»™t nét đăm chiêu nhÆ° là luyến nhá»› Ä‘ang bá»™c lá»™ ý nghÄ© gì của Lý? Lần đầu tiên Phượng hiểu: NgÆ°á»i phụ nữ nà y hoà n toà n không giản dị nhÆ° Phượng. Lý là con ng Æ°á»i có má»™t Ä‘á»™ sâu khác thÆ°á»ng vá» tÃnh cách và do đó khó hiểu vá»›i Phượng. Phượng má»›i sống gần chị có Ãt ngà y thôi.
Phượng chÆ°a thể hiểu được L ý. Vì chỉ má»™t lát sau, Lý đã bứt ra khá»i trạng thái lá» lững, trở lại vá»›i bản lÄ©nh sôi Ä‘á»™ng của mình. Hai tay Lý sục và o hai cái là n, tho ăn thoắt. Và giá»ng chị lanh lảnh, liến thoắng:
- Phượng nà y, đây là hai chai Lú a má»›i nhé. Tranh nhau mãi vá»›i chúng nó má»›i được đấy! Thằng cung tiêu Ä‘em má»™t già nh từ Nhà máy Rượu vá». Tá»› phải quát ngay: “Äể tao hai chai trả công tao Ä‘i liên hệ đây. Hứ, để cho giám đốc! Giám đốc đâu có cái là ăn tranh của công nhân. ÄÆ°a đây!†Cái xúp lÆ¡ nà y để xà o thịt bò. Măng lưỡi lợn đây, ngâm luôn Ä‘i. Miến Việt Trì đấy, khéo gãy. Còn đây là thịt để gói bánh. Cô rá»a lá chÆ°a? Äáºu xanh thế nà o rồi?
- Lá em rá»a rồi. C òn Ä‘áºu xanh, anh Luáºn bảo chá» anh ấy Ä‘i công tác ở Hải HÆ°ng mua vá».
- Lại c òn ch� Bao giỠchú ấy v�
- Có lẽ tối nay.
Lý thở đánh th ượt:
- R õ Ä‘au đẻ còn chá» sáng trăng! Thôi, tôi mua đây rồi. Gá»›m phố xá đông quá. Mà cái gì cÅ©ng t ăng giá. Kẹo, tám mÆ°Æ¡i đồng má»™t cân. Gà sống thiến, trăm rưởi rồi. Tháºt là ăn tiá»n, ăn tiá»n! Chết thôi. Tiá»n! Tiá»n! Tiá»n là trên hết! Nà y, cô trông miếng thịt có ngon không? Có tay trong cÅ©ng có khác chứ. Äể tôi lá»c chá»— thăn là m má»c. Ba cân rưỡi, giá cung cấp. ChÆ°a đầy chục bạc, bằng cho không!
Hai cái là n Ä‘ ã rá»—ng không. Trên mặt bà n, dÆ°á»›i ná»n đá hoa là bức tranh tÄ©nh váºt ngổn ngang, mà u mỡ, đầy phong vị tết nhất. Trên bà n, dÆ°á»›i đất là cuá»™c trÆ°ng bà y, là váºt chất hoá tÃnh lo toan tỉ mẩn, tà i tháo vát, chu đáo và sá»± khéo khôn, thà nh thạo của Lý. Miếng thịt lợn ba chỉ, khổ mỡ dà y ná»a gang tay, chá»nh á»nh, trắng ngá»™n. Cà c hua Ä‘á» hồng. Cà rốt Ä‘á» gạch. Miếng bóng và ng ngáºy. Bó hà nh xanh bóng. Hoa xúp lÆ¡ trắng ngà … Tất cả chỉ là thịt, là rau, là miếng sống, miếng chÃn vẫn ăn cả thôi mà sao vẫn hiển nhiên vẻ đặc sắc khác thÆ°á»ng!
Phượng nâng hai cái túi ni lông trĩu những bánh kẹo, mứt Tết, đặt lên mặt bà n, sung sướng:
- Thế là đủ hết cả rồi.
Äáºp tay lên trán, mặt nhăn nhăn, miệng L ý lẩm nhẩm:
- Bánh, kẹo, mứt, bìa gia đình mua rồi. Pháo mua rồi. DÆ°a hà nh mua rồi. Tiêu sá» có rồi. Cô nhá»› rang và xay hạt tiêu ngay Ä‘i nhé. Ông cụ, tiếng thế mà khó tÃnh vỠăn uống lắm đấy. Má»™t hôm tôi là m bún chả, chỉ thiếu có tà hạt tiêu mà cụ bá» bữa đấy! Còn gì nữa nhỉ? Vịt, gà mai mua. Má»™c nhÄ©, nấm hÆ°Æ¡ng, hãy còn đủ. Thôi chết, rõ hà ng bấc thì qua, hà ng quà thì tá»›i. Cái cặp chả! Lại quên mua rồi.
- Bánh đa nem, chị?
- Äấy, không nhắc lại quên. Phiếu được má»™t trăm lá, có má»™t ông ở Sở Ä‘i Liên Xô tham quan, tôi gá»i cho thằng DÆ° rồi. Tôi sẽ mua ngoà i bù và o. G ì nữa nhỉ? Khéo lại ăn phải cháo lú. À, húng lìu, cà ri, sáng mai cô nhắc tôi mua nhé. Äấy suýt quên, á»›t! Sáu hà o má»™t quả đấy! Còn để ở xà nghiệp, mai Ä‘em vá». Ông Äông nhà nà y ấy à , bữa nà o mà không có á»›t là phà n nà n suốt buổi, ăn á»›t cứ ngon nhÆ° ăn kẹo. Rõ tháºt ngÆ°á»i Ä‘á»i. Äà n ông mà thÃch ăn ốc, cô bảo có kì không? Ä‚n được cả rổ, mút chùn chụt nhÆ° ma xó, đến khiếp!
- Chị chiá»u anh Äông tháºt đấy!
Không để ý tá»›i lá»i khen của Phượng, mặt Lý thản nhiên. Rồi Ä‘á»™t nhiên, mắt chá»›p chá»›p liên hồi, những sợi mi cong hất lên nhÆ° những tia mắt và chị báºt tiếng reo:
- A, hoa! Năm nay hoa đắt lắm, cô ạ. Cà nh Ä‘Ã o gầ y còm toà n hoa mãn khai mà gần trăm bạc. Hôm qua chÃnh mắt mình nhìn thấy má»™t thằng già tặng má»™t con chanh cốm m Æ°á»i bông hồng, má»—i bông giá những năm chục.
- Thế th ì thôi hoa đi chị ạ!
- Thôi là thôi thế nà o. - L ý thảnh thÆ¡i. - Äã ăn chÆ¡i là không sợ tốn kém. Äâu khắc có đó. Äể tôi lo. Mai sẽ có. Bà máºt nhé, để ông cụ bất ngá». Con mụ phó phòng váºt tÆ° ở xà nghiệp tôi, ra cái Ä‘iá»u ta đây là vợ ông thứ trưởng má»›i được Ä‘á» bạt, hôm qua mua má»™t cây quất ba trăm đồng, vác đến xà nghiệp cốt để khoe thiên hạ, tháºt là quá trêu ngÆ°Æ¡i mình. Tôi sẽ kể cho cô nghe vá» con mụ nà y sau. NhÆ°ng… tôi cÅ©ng đã mua má»™t cây quất n ăm trăm đồng rồi.
- Trá»i!
DÆ°á»ng nhÆ° không nghe thấy tiếng kêu kinh ngạc của Phượng, L ý nhằn nhằn là n môi dÆ°á»›i, mải mê theo Ä‘uổi má»™t ý nghÄ© nà o đó, rồi chợt ngẩng lên, bất ngá»:
- Ông cụ có nhà không?
- Em thấy vẫn có tiếng ông ho trên gác. Buổi trưa nay ông có khách.
- Ai thế?
- Một bà tóc bạc, trông mô phạm như bà giáo. H ình nh ư bà đến chữa mắt cho ông, chị ạ.
L ý tủm tỉm:
- Bà lang Chà đấy. Các cụ già sắp xuống lỗ rồi mà còn tình tang ra phết.
- Tuổi già kể cũng buồn. Em thấy hình nh ư ông lo nghĩ chuyện chú Cừ lắm…
- Buồn cóc g ì. Cáºu chÆ°a biết đâu, tháng nà o các cụ chả há»p tổ hÆ°u ở đây, cãi nhau à á»m, th Æ¡ văn ông ổng dốc ra thâu đêm suốt sáng.
Phượng báºt cÆ°á»i. NhÆ°ng ngay lúc ấy, cả hai bá»—ng cùng đứng dáºy. Và L ý nhanh nhảu xá» chân và o đôi guốc cao, lá»™p khá»™p chạy ra cá»a, rối rÃt:
- Ông… ông để con. Ông để con…
Ông Bằng, bố chồng của Lý và Phượng Ä‘ang ì ạch bê má»™t cháºu cúc đại Ä‘oá từ ngoà i sân và o; tá»›i cá»a buồng, định đặt xuống nghỉ, nhÆ°ng vừa thấy hai cô con dâu chạy ra đỡ, ông liá»n mắm môi, hà o hển kêu: “Mặc ba, mặc baâ€, rồi lại còng lÆ°ng, khạng nạng thá»±c hiện nốt công việc nặng nhá»c Ä‘ang còn dang dở vá»›i má»™t sá»± cố gắng phi th Æ°á»ng.
Cháºu cúc được đặt ở góc nhà . Và ông già ngoà i bảy mÆ°Æ¡i gần nhÆ° ng ã xuống cái ghế bà nh, ho sù sụ má»™t hồi, rồi ngả mái đầu bạc nhÆ° cÆ°á»›c và o thà nh ghế, mắt cố đẩy là n mi dà y nặng nhÆ° hai miếng cau khô, nghiêng nghiêng má»™t ánh cÆ°á»i mãn nguyện. Những bông cúc và ng tÆ°Æ¡i vẫn Ä‘ang còn xao Ä‘á»™ng, rung rinh, toả cái vui tÆ°Æ¡i sáng, ấm áp ra khắp gian buồng và không gian nhá» hẹp bị đóng kÃn trong căn buồng, tách biệt vá»›i khoảng trá»i chiá»u ngoà i kia Ä‘ang mù mịt sÆ°Æ¡ng giá, chợt dáºy lên má»™t mùi thÆ¡m thanh khiết và nguyên sÆ¡, mùi đồng ná»™i.
- Äẹp đấy. Äẹp đấy, các con ạ. Äể bê cháºu nữa ở ngoà i vÆ°á»n và o - Ông Bằng th ì thà o gáºt gù.
Lý nhanh nhảu:
- Ông để tà nữa con bê và o. Khổ, ông yếu, sức đâu mà ông cố.
- Ờ á»â€¦ Ba định sum há»p gia Ä‘ ình và há»p các cụ tổ h Æ°u nhân ngà y Tết ở đây.
Ông già xoa xoa hai con mắt bị khô cá»™m mấy năm nay. Rồi hai con mắt ông lặng lẽ trong khó nhá»c, he hé mở, Ä‘Æ°a cái nh ìn dịu dà ng và bỡ ngỡ ra khắp gian buồng, xuống cái ve áo vét lấm chấm nhuỵ hoa cúc và ng. Không khà thoáng vẻ trang trá»ng và m Æ¡ mà ng.
Hai ngÆ°á»i phụ nữ vẫn đứng vá»›i má»™t vẻ rụt rè, kÃnh trá»ng. Cái phong thái ấy trong quan hệ bố chồng - nà ng dâu xÆ°a rà y vốn là cố hữu ở gia Ä‘ ình nà y; nó từ ông Bằng toả ra, từ khung cảnh nếp sống của cái gia đình vốn coi trá»ng tinh thần, đạo đức toả ra, nhuần thấm và o má»i ngÆ°á»i, củng cố và nhân lên, kể từ khi Lý vá» là m dâu, sống ở đây đã hai chục n ăm lẻ, giá» má»›i được chuyển vá» sống vá»›i chồng ở căn nhà nà y trong thà nh phố nà y.
Sá»± kÃnh nể của hai cô con dâu vá»›i ông Bằng phản ánh má»™t ná»n nếp gia giáo cổ truyá»n, hÆ¡i cách bức, Ä‘ ã trở nên lạc lõng và hiếm hoi và o những ngà y nà y, được tạo ra từ chÃnh bản thân ông Bằng. Con ngÆ°á»i là phong cách. Ông Bằng là váºy: Ä‘Ä©nh đạc, khoan hoà , má»±c thÆ°á»›c, cẩn trá»ng đến khắt khe. Ông sống cố định vá»›i những chuẩn má»±c đã xác định, và luôn gắng sức tạo nên sá»± ổn định trong tâm tưởng bằng má»™t bản lÄ©nh kiên nghị, có ý thức, ngay từ khi còn là má»™t công chức bÆ°u Ä‘iện trẻ, sau đó là nhà giáo, nhà báo, từ khi chÆ°a có dấu hiệu lão hoá và xuất hiện c ăn bệnh mùa thu của Ä‘á»i ngÆ°á»i - bệnh cao huyết áp.
Thêm nữa đó cÅ©ng c òn là má»™t thái Ä‘á»™ tế nhị, má»™t cách né tránh những pháºt lòng, bất ý thÆ°á»ng hay Ä‘á»™t ngá»™t xảy ra ở tuổi già , có thể gây ra những chuyện bất hoà vô cá»› trong gia đình và gây tổn thÆ°Æ¡ng cho má»™t cÆ¡ thể già nua đã xÆ¡ cứng các Ä‘á»™ng mạch và trái tim đã quá mệt má»i sau hÆ¡n bảy chục năm trá»i liên tục là m việc. Tuổi già , tuổi bất thÆ°á»ng. Bất thÆ°á»ng vá» bệnh táºt, bất thÆ°á»ng vá» tâm tÃnh. Bà cụ Bằng vá» cõi tiên cách đây ba năm, sau má»™t thá»i gian dà i đốc chứng trở thà nh má»™t bà lão nghiệt ngã, hà nh hạ hết con trai đến con dâu, từ những chuyện không đâu, gây nên những cảnh lục đục, tưởng đến tan hoang cả luân thÆ°á»ng đạo lÃ. Ôi, cái gia đình gồm hai ông bà xÆ°a nay được tiếng là mô phạm mẫu má»±c, vá»›i năm anh con trai, năm hòn ngá»c quý, anh là liệt sÄ©, anh đóng trung tá, anh là m nhà báo, anh Ä‘i há»c nÆ°á»›c ngoà i… anh nà o cÅ©ng đẹp ngÆ°á»i đẹp nết, cùng mấy cô con dâu cán bá»™ nhà nÆ°á»›c, cô nà o cÅ©ng đảm, cÅ©ng dá»… thÆ°Æ¡ng, Æ°a nhìn, cái gia đình rất đáng tá»± hà o vá» sá»± hoà mục, tiêu biểu cho các quan hệ của con ngÆ°á»i trong má»™t gia đình thuá»™c xã há»™i má»›i, váºy mà trong những ngà y gần đây vẻ nhÆ° là đã xuất hiện má»™t bÆ°á»›c ngặt Ä‘á»™t biến, thấp thoáng những dấu hiệu của lủng củng, bất hoà , bất ổn trong các mối tÆ°Æ¡ng giao, khiến các thà nh viên nhạy cảm phải phấp phá»ng lo ngại vá» má»™t cuá»™c khủng hoảng khó tránh khá»i Ä‘ang ở nhãn tiá»n. Gia đình, giá»t nÆ°á»›c của biển cả, cá thể của xã há»™i, liệu có vững và ng trong cuá»™c sống xây dá»±ng Ä‘ang có nhiá»u khó khăn, lắm bê bối nà y?
- Bố xơi nước ạ. - Phượng dâng chén trà bằng hai tay, nhỠnhẻ.
Ông Bằng đỡ chén nước, nâng lên ngang tầm mặt. Hương chè và hơi ấm phả và o các giác quan ông. Mắt ông hấp háy, nhóng nhánh.
L ý tinh ý reo:
- Mắt ông… mắt ông đỡ rồi ạ.
- Ờ á»â€¦ - Nhấp hụm tr à , ông Bằng gáºt gáºt. - Ba cÅ©ng chÆ°a hiểu nguồn cÆ¡n thế nà o. Bà lang Chà bà ấy chữa chỉ bằng cách xoa vuốt…
- Ông ạ, ở phố Sinh Từ có ông lang nổi tiếng chuyên chữa bệnh bằng thôi miên. Gá»i là cách chữa bằng Ä‘iện sinh váºt, hay thần giao cách cảm g ì ấy.
Ông Bằng cÆ°á»i, nhìn cô con dâu lá»›n tuổi biết nhiá»u chuyện vặt, Ä‘Æ°a mắt qua cái mặt bà n ngồn ngá»™n hà ng Tết:
- Ờ, ba cÅ©ng là nghe đồn thế. À, thế L ý đã mua sắm hà ng Tết rồi à . Chặc! Sao mà nhiá»u thế!
- Toà n là tem phiếu tiêu chuẩn cả, ông ạ.
- Lúc nà y đồng tiá»n hiếm hoi, nên tiá»m tiệm thôi, các con ạ. Lý thì dẫu sao cÅ©ng đã ổn định. Còn Phượng, má»›i chuyển vá» thà nh phố, còn phải lo sắm sá»a cho gia đình con cái. à , ba muốn há»i: Việc chuyển công tác của Ph ượng đến đâu rồi. Ngồi xuống đây, các con!
Phượng ngồi xuống đi văng cùng L ý, mân mê hai bà n tay, khe khẽ:
- Dạ, anh Luáºn con Ä‘Æ°a Ä‘Æ¡n của con đến. Há» nháºn. Há» hẹn mồng năm Tết đến để há» xem mặt.
Lý phì c Æ°á»i:
- Cứ như xem mặt cô dâu không bằng, Phượng, hôm nà y để chị bôi son, đánh phấn cho nhé!
Ông Bằng chớp chớp mắt, L ý đ ược đà :
- Phải biết cách, chứ đừng nhÆ° các nà ng choai choai chanh cốm Ä‘ua Ä‘ òi ăn chÆ¡i ở xà nghiệp chị. Chỉ tổ thiên hạ há» cÆ°á»i, há» khinh cho. Ai lại đánh phấn mà không bôi kem ná»n. Cha mẹ Æ¡i, nóng bức, mồ hôi nó má»›i chảy ra, phấn nó má»›i vón cục lại, mặt mÅ©i loang lổ, cứ nhÆ° thằng há». Phượng nà y, nói thế thôi, chứ được nháºn và o là m ở xà nghiệp ấy thì cÅ©ng bõ côn g trang Ä‘iểm má hồng răng Ä‘en đấy, cô ạ. Phúc lợi nó nhiá»u lắm. Năm ngoái, cả xà nghiệp nó dẫn diệu nhau Ä‘i chÆ¡i chùa HÆ°Æ¡ng cÆ¡. Ba ạ, con biết tay tổ chức ở xà nghiệp ấy. ChÃnh con cÅ©ng định xin sang đấy.
NhÆ°ng, há» Ä‘ òi tiêu chuẩn cao lắm. Phải tốt nghiệp đại há»c Kinh - Tà i nà y. Phải là đảng viên nữa nà y. Thế thì con xin rút lui có tráºt tá»± ngay.
Ông Bằng gáºt gù. Lý quay sang Ph ượng, cà ng liến láu:
- Cô Phượng nà y, cái thằng tổ chức mặt thịt nùng nục ấy, nó phải nháºn cô là nó cay lắm đấy. CÅ©ng là do Luáºn nó quen tay giám đốc. Chứ nó là định gà i ngÆ°á»i của ê kÃp nó cÆ¡! Không th ì cÅ©ng phải bạc nghìn!
Ông Bằng cắn môi dưới, đưa tay lên bóp thái dương. Không hỠhay biết ông bố chồng đang khó chịu vỠcách ăn nói của mình, Lý cà ng h ăng hái:
- Tức Ä‘iên lên cÆ¡, ông ạ. Hôm nó tiếp con, nó vừa lấy ráy tai vừa Ä‘á»c Ä‘Æ¡n của con. Rồi nó đặt Ä‘Æ¡n của con xuống, giáng luôn má»™t câu: “Cô há»c lá»›p mấy rồi mà chữ viết thiên thẹo mẹo giáºu thế nà y?â€
Cả ông Bằng và Phượng cùng báºt cÆ°á»i. Và L ý, khôn ngoan váºy, khá» khạo váºy, cÅ©ng báºt cÆ°á»i theo.
Ông Bằng gõ ngón tay lên mặt bà n, cháºm rãi:
- Thôi được rồi, há» nháºn Phượng thế là may. Ba há»i Phượng: Mấy năm vừa rồi, ở Hoà ng Liên SÆ¡n, con là m công việc gì?
- Cô ấy là m quản là nhà ăn ở trÆ°á»ng SÆ° phạm huyện, ông ạ. - Tranh lá»i Phượng, Lý đáp sá»— s à ng.
Phượng vội chữa:
- Các anh ấy cÅ©ng cố bố trÃ, sắp xếp nhÆ°ng chÆ°a được, nên con Ä‘Ã nh phải là m việc ấy ba ạ.
- Há» muốn v òi tiá»n cô thì có! - Môi mim mÃm, mặt Lý vênh ra Ä‘iá»u hiểu biết.
Ông Bằng nhìn cô con dâu đáo để, chép miệng:
- Nghĩ ngợi gì mà đen tối thế, Lý?
- Sá»± tháºt đấy, ông ạ. Ông nghỉ h Æ°u rồi, ông Ãt tiếp xúc vá»›i thá»±c tế, ông không hiểu, Ä‘á»i bây giá» tệ lắm, ông ạ. Có tiá»n là xong hết!
Ông Bằng lắc lắc đầu. Mặt L ý vẫn nghênh nghênh, ngạo mạn và tá»± tin. Lý ăn nói tợn tạo quá. Chẳng lẽ tổng kết toà n bá»™ cuá»™c sống chỉ cần má»™t câu Ä‘Æ¡n giản nhÆ° thế? Ông Ä‘Æ°a mắt nhìn Phượng. Mặt Phượng thấp thoáng ná»—i thÆ¡ dại, nhÆ°ng hai con mắt Phượng dịu ấm, trong veo. Phượng không sắc cạnh, lém lỉnh, nổi trá»™i nhÆ° Lý. NhÆ°ng, mặt Phượng ánh lên tinh thần hà i hoà , hợp lÃ, tin cáºy hÆ¡n. Ấn tượng nà y có lẽ sẽ theo ông cho đến ngà y ông rá»i bá» cõi Ä‘á»i nà y.
- Ba há»i váºy là muốn biết con c òn nhá»› nghiệp vụ kế toán không, Ph ượng ạ. - Ông Bằng giải thÃch, trở lại câu chuyện.
Phượng hiá»n hoà :
- Con c òn nhá»› ạ. Nh Æ°ng, con cÅ©ng sẽ Ä‘i há»c há»i thêm ở mấy xà nghiệp bạn.
- Ừ, thế là đúng. - Ông Bằng thở phà o. - Dù thế nà o th ì tháºt thà , chân thà nh vẫn là hÆ¡n, con ạ. Ai thế nà o, mặc. Mình tá»± quyết định lấy phẩm giá của mình, thế má»›i đúng. Còn việc gia đình, con có định Ä‘Æ°a cháu Nga vá» ngay không? Bà ngoại cháu nữa, vẫn ở trên ấy hay chuyển vá» dÆ°á»›i nà y?
Không để Phượng kịp đáp, L ý chồm ngay sang phÃa ông Bằng, giá»ng thấp xuống, nh Æ°ng vẫn hết sức sấn sổ:
- Ông ạ, dẫu sao nÆ°á»›c cá» cao vẫn là nhún nhÆ°á»ng. Con định thế nà y, để tạo Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi vá» công tác cho Phượng, tối ba mÆ°Æ¡i Tết nà y, cả nhà sum há»p, ta má»i tay tổ chức xà nghiệp Phượng tá»›i, má»i nó ăn, cho nó thấy gia Ä‘ ình ta. Mình đâu có phải loại hèn kém, muốn đè ép là được!
- Không được! Không được… Không nên như thế. Thế nà y.
Ông Bằng xua xua tay. NhÆ°ng, ông chÆ°a kịp nói hết ý, đã nghẹn lá»i, rÅ© xuống ho má»™t hồi. Và ngoà i sân có tiếng ngÆ°á»i, rồi ở cá»a buồng có tiếng già y da bÆ°á»›c lá»™p cá»™p vá»™i vã.
- á»i! Cả nhà tụ há»p ở đây, vui quá! Ba! Chà o chị Lý, Ph ượng.
NgÆ°á»i vừa bÆ°á»›c và o cất tiếng reo hoan hỉ là Luáºn chồng Phượng. Luáºn trắng trẻo, cao dong dá»ng, mặc áo vét tÃtxuy tÃm than, trạc bốn mÆ°Æ¡i, dáng thanh nhẹ, trẻ trung.
Theo sau Luáºn là Äông. Äông vừa tắm xong, hai tai to nhÆ° tai Pháºt Ä‘á» á»ng, co ro, cúm rúm, lù dù bÆ°á»›c và o, chúi ngay xuống ghế cạnh ông Bằng, xuýt xoa kêu rét quá, xin Ph ượng chén trà nóng.
L ý phắt đầu lại phÃa Luáºn, hất h à m:
- Tưởng tối mịt má»›i vá»! Äáºu xanh gói bánh đâu?
Luáºn đứng sững, khuôn mặt trái xoan linh lợi Ä‘á» ra má»™t giây, rồi chợt hiểu, dang rá»™ng hai cánh tay, thở phù má»™t hÆ¡i:
- Chẳng có g ì cả! Bị tịch thu hết rồi!
Lý nhảy ra khá»i ghế, giáºm chân, xỉa tay:
- Bịa! Bịa! Tịch thu! Nói dễ nghe nhỉ? Có hốc xì thì có! Tịch thu! Ai tịch thu? Thẻ nhà báo đâu, sao không chìa ra?
Luáºn nhệch miệng nh Æ° cÆ°á»i nhÆ° mếu;
- Ai tịch thu? Thuế vụ chứ ai nữa! Lệnh của Nhà nÆ°á»›c cấm váºn chuyển lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm ngà y Tết. Thế mà lại quên mất không xin cái giấy nháºn thá»±c của huyện.
- Há há!… Äẹp mặt chÆ°a! - Vá»— tay đồm Ä‘á»™p, L ý cÆ°á»i ha hả. - Chị em tôi mà tin ông thì có ngà y rã há»ng. Phượng Æ¡i, mà y thấy chÆ°a? Tao đã bảo rồi mà , các lão Ä‘Ã n ông nhà nà y toà n là hạng vô tÃch sá»± cả. NhÆ°ng nà y thôi, để tôi kể má»™t câu chuyện vá» bá»n thuế vụ cho mà nghe…
á»’n à o, náo Ä‘á»™ng cả căn buồng. Äầy ắp những chặp cÆ°á»i, những lá»i phiếm luáºn. Nổi lên giá»ng L ý chanh chua, những âm thanh, giá»ng Ä‘iệu biến thái Ä‘á»™t ngá»™t và những thà nh ngữ, từ ngữ phi lÃ, lạ tai. Ông Bằng thấy đầu ù ù, có cảm giác mình vừa bị cuá»™n và o, vừa bị đẩy ra, đứng ngoà i rìa má»™t vòng xoáy cà ng lúc tốc Ä‘á»™ và sá»± ồn tạp cà ng tăng.
Phượng thu dá»n những đồ sắm Tết và o hai cái là n xong, ý nhị tách ra khá»i cái vòng xoáy của những câu chuyện cà ng lúc cà ng trở nên tạp nham vô bổ, Ä‘i đến bên ông Bằng, cúi xuống:
- Ông ạ, nÆ°á»›c chắc Ä‘ ã nóng rồi, con má»i ông Ä‘i tắm ạ. - Rồi Phượng ngẩng lên, nhẹ nhà ng. - Các anh chị Æ¡i, yên lặng để ông cho ý kiến vá» tổ chức Tết xem nên thế nà o…
Ông Bằng đứng dáºy, thấy nhÆ° tròng trà nh, nghÄ© má»™t lát rồi má»›i thong thả:
- Thế nà y, các con ạ. Lúc nãy, ba chÆ°a nói hết ý. Äúng là việc Phượng chuyển công tác vá» dÆ°á»›i nà y là việc vui mừng của gia đình ta, có khách khứa, bè bạn tá»›i thì cà ng vui. NhÆ°ng, ba muốn Tết là Tết riêng của gia đình. Khách, các con để khi khác. Mấy khi gia đình ta được sum há»p thế nà y. Tết nà y đã váºy, còn Tết sau, biết thế nà o…
*
* *
Từ ngữ có giá trị tá»± thân và cùng vá»›i chúng là giá»ng nói, má»™t giá»ng nói trầm trầm trong khung cảnh má»™t chiá»u đông áp Tết, đã khiến cho những câu nói của ông Bằng giống nhÆ° má»™t giai Ä‘iệu buồn, để lại những vang hưởng bùi ngùi và xao xuyến trong căn buồng, do váºy không khà Tết nhất Ä‘ang tÃu tÃt, hà o hứng, bá»—ng nhÆ° mất Ä‘i cái sinh khà hồ hởi, phấn chấn, kể cả khi ông Bằng đã Ä‘i tắm và hai ngÆ°á»i phụ nữ đã xách hai là n hà ng Tết nặng xuống bếp.
Còn lại trong buồng là Äông và Luáºn.
Hai anh em cao bằng nhau, nét mặt, cá» chỉ hao hao nhau, nhÆ°ng vóc d áng và tÃnh cách thì hoà n toà n khác nhau, nh Æ° cái cây cùng gốc lại chẽ thà nh hai cà nh, hÆ°á»›ng vá» hai ngả đối láºp nhau.
Luáºn hoạt bát, nhạy bén, xông pha, vừa là tÃnh nết bẩm sinh, vừa là những đặc tÃnh được hấp thụ từ nghá» là m báo quen rá»™ng biết nhiá»u. Äông, trái lại, cháºm chạp, thản nhiên, ụ ị, mù má», dÆ°á»ng nhÆ° khách quan vá»›i tất cả má»i sá»± kiện, kể cả việc quan thiết đến m ình.
- Uống n Æ°á»›c Ä‘i, cáºu lại hút à , Luáºn?
- Em hút thá» má»™t Ä‘iếu thôi. Vừa rồi gặp má»™t ông sà nh thuốc, ông bảo cách thưởng thức thuốc lá ngon. Thế nà y, anh Äông. - Luáºn châm Ä‘iếu thuốc, rÃt má»™t hÆ¡i dà i, rút Ä‘iếu thuốc khá»i miệng, giÆ¡ lên. - Hút khoảng hai xăng ti mét nhÆ° thế nà y, lúc ấy má»›i tháºt là khói của nó. Thế! Hút tiếp, không thở ra, Ä‘Æ°a khói lên mÅ©i, và o chá»— nà y. - Luáºn chỉ và o Ä‘oạn sống mÅ©i gần hai khoé mắt, thÃch thú nhÆ° đối vá»›i má»™t phát hiện lạ. - Khứu giác cảm nháºn mùi vị táºp trung ở đây.
Äông th ì lì, không bị hấp dẫn:
- Thế cáºu có dò tìm được tin tức thằng Cừ không?
Luáºn dụi đầu Ä‘iếu thuốc xuống ná»n nhà :
- Äể em nói nốt vá» việc hú t thuốc đã. NghÄ©a là nhiá»u khi ta sống trong cuá»™c mà chẳng hiểu cho tá»›i ngá»n ngà nh nó là thế nà o cả. - Thoáng má»™t ánh cÆ°á»i tá»± giá»…u trên môi, Luáºn tiếp. - Còn việc thằng Cừ. Em đã há»i nhiá»u nguồn tin. ÄÃch xác là nó đã Ä‘i rồi.
- Äi rồi!
- Chắc chắn là thế!
- Hừ, chắc chắn là thế!
Luáºn có cảm giác Äông hÆ¡i thu m ình nhá» bá»›t lại khi cháºm rãi lặp lại câu nói của mình. Mặt Äông lặng tá», hà ng ria lấm chấm có sợi bạc vẽ má»™t nét trang trá»ng trên mặt Äông. Vẻ nhÆ° Äông không dá»ng dÆ°ng trÆ°á»›c sá»± kiện nà y.
NhÆ°ng khi Äông để mặc cả tấm thân đồ sá»™ đổ và o lÆ°ng chiếc Ä‘i văng, sau khi lừ lừ hai con mắt nhá» t ìm kiếm quanh quẩn má»™t cái gì đó vu vÆ¡, và vô nghÄ©a, Äông lại trở lại vẻ hững há» vốn có.
Vá»›i Luáºn, sá»± kiện nà y tháºt nghiêm trá»ng. Thằng Cừ, đứa con thứ tÆ° trong gia Ä‘ ình, em của Äông, Luáºn, cái thằng được cả nhà quan tâm, lo lắng, đã di tản, đã bá» Tổ quốc, chạy ra nÆ°á»›c ngoà i rồi. Cái thằng hÆ° đốn, mất dạy từ nhá». Không giống anh cả TÆ°á»ng, không giống Äông, Luáºn. Không bằng cả thằng Cần em nó hiện Ä‘ang há»c kÄ© sÆ° ở nÆ°á»›c ngoà i, sắp tốt nghiệp. Luáºn đã cứu nó khi nó bị bá»™ Ä‘á»™i kỉ luáºt sa thải vá» vì tá»™i ăn cắp quân trang. Nhục quá! NhÆ°ng, nghÄ© nó là em, lại thÆ°Æ¡ng nó cÅ©ng đã bốn năm lặn lá»™i TrÆ°á»ng SÆ¡n đánh Mỹ, xin cho nó há»c nghỠở má»™t xà nghiệp lá»›n. Nó có vẻ tu tỉnh. Äùng cái nó được Ä‘i há»c lắp máy má»™t năm ở nÆ°á»›c ngoà i. Mừng quá, tưởng đây là dịp nó gây dá»±ng lại tinh thần cho cuá»™c Ä‘á»i riêng vốn đã có vết nhÆ¡. NhÆ°ng, má»™t năm sau, từ nÆ°á»›c ngoà i vá», gặp Luáºn nó nói thẳng thừng: “Biết khổ thế nà y, tôi chẳng vá» nÆ°á»›c nữa!†Luáºn tức giáºn, nhÆ°ng cố nén: “Cáºu hãy nhìn và o chá»— sáng Ä‘iâ€. Nó cÆ°á»i khẩy: “Có chứ, ông Äông đấy, hai mùa kháng chiến, giá» trung tá vá» hÆ°u, tiá»u tuỵ, không hứng khởi, không vô vá»ng, chỉ má»™t hoạt Ä‘á»™ng là tổ tôm… Tôi chán!†Cái thằng khốn nó xÆ°ng là tôi. Nó coi thÆ°á»ng, coi khinh má»™t trị giá là Äông. Rồi nó sẽ chà đạp lên má»i giá trị tinh thần khác nữa cho mà xem. Äông uất, nhÆ°ng không thèm chấp, không thèm đáp, kệ Luáºn lăn lóc, bám sát nó, bảo ban, kiá»m chế nó. Nó là cái mầm hoạ. Quả nhiên nó bảo Luáºn: “Tôi quyết định bá» vợ đấy, ông Luáºn ạâ€. Luáºn gà o: “Mà y tồi quá! Mà y thá» há»i ý kiến ba Ä‘i, rồi mà y sẽ hiểuâ€. Nó cÆ°á»i nhạt, đểu giả: “Ôi, ba lạc háºu hà ng thế kỉ. Luáºt lệ đạo đức gì mà cổ quá. Chán nhau rồi thì phải bá» nhau thôi, ông ạâ€. Luáºn quát: “Mà y câm mồm Ä‘i. Lúc mà y đóng quân ở Ninh Bình, mà y tán tỉnh nó, mà y có ý nghÄ© đê mạt ấy không?†Äông không nói, nhÆ° kẻ đứng ngoà i cuá»™c, chỉ nhìn nó lừ lừ, tưởng nhÆ° thân hình há»™ pháp của Äông sắp sá»a lao và o nó mà đấm đá cho thoả háºn. Chỉ còn Luáºn rát cổ đấu khẩu vá»›i nó, lúc uất quá chá»i nó là đồ vô giáo dục, thằng ăn cháo đái bát, tên phản bá»™i. Luáºn sục xuống xà nghiệp nó là m, gặp Äảng uá»·, giám đốc, công Ä‘oà n, yêu cầu quản là nó thặt chặt. Êm được má»™t tháng, đã mừng mừng. NhÆ°ng, đùng cái có giấy tá» xà nghiệp nó gá»i vá»: “Truy nã Lê Ng á»c Cừ vá» tá»™i Ä‘Ã o nhiệmâ€.
- Từ lâu, em Ä‘ ã nghÄ©: và o mùa khô, biển lặng, có lẽ nó sẽ v ượt biên. Em biết nó ngấm ngầm chuẩn bị. Thằng nà y hÆ° há»ng quá nặng rồi.
- Sao cáºu biết nó ngấm ngầm chuẩn bị? - Äông há»i, không nhúc nhÃch.
- Chị L ý bảo thế! Nó bán dần đồ đạc Ä‘em từ nÆ°á»›c ngoà i vá». Nó cặp kè chÆ¡i bá»i vá»›i má»™t đứa con gái hÆ° ở phố nà y. Nghe nói, má»—i đứa Ä‘i phải ná»™p hai chục ngà n.
- Sao bà L ý không bảo tôi?
Luáºn châm lại Ä‘iếu thuốc, rÃt má»™t h Æ¡i:
- Cuá»™c sống tháºt hết sức phức tạp. Má»—i gia Ä‘ ình, má»—i con ng Æ°á»i tháºt không Ä‘Æ¡n giản.
- Có g ì mà phức tạp hết sức?
- Nh Æ° hiện tượng thằng Cừ, em nghÄ© ngợi rất nhiá»u.
Äông nhăn trán:
- Có g ì mà phức tạp. Nó nhiá»…m Ä‘á»™c tÆ° tưởng tÆ° sản, hưởng lạc. Có váºy thôi!
- Cái đó có. Nhưng, cụ thể? Và c òn những mặt khác?
- Nó đánh mất l à tưởng!
- Nói thế th ì ai chả nói được. NhÆ°ng, vì sao? Vì sao? Chứ chỉ má»™t câu kết tá»™i thế, giải quyết được gì! Äừng nên từ má»™t khái niệm để xem xét con ngÆ°á»i. Phải tiếp cáºn nó, đặt nó trong các mối liên hệ mà xem xét má»™t cách thá»±c sá»± cầu thị. Có thể má»›i tìm được giải pháp đảm bảo cho nó không tha hoá, để nó phát triển là nh mạnh.
- Thôi, cáºu đừng có bênh che nó. - Äông chồm lên, và tháºt bất ngá», giáng nắm đấm xuống mặt cái bà n nÆ°á»›c. - Tôi có súng, gặp nó, tôi bắn chết luôn!
Luáºn chùng ngÆ°á»i lại, có cảm giác nghe thấy tiếng súng nổ bên tai. Äông lừ mắt, nhÆ° bồi thêm má»™t phát đạn nữa cùng vá»›i má»™t cú Ä‘áºp bà n nhá» hÆ¡n:
- Nó là một thằng phản động!
- VỠcái nghĩa…
- Theo nghÄ©a chÃnh xác của từ đó. - Äông ngồi thẳng dáºy. - Cáºu hiểu không? Tháng TÆ° năm 1975, tôi gặp nó ở Xuân Lá»™c, lúc ấy ta Ä‘ang bao vây Sà i G òn. Nó kêu vá»›i tôi: Äói, khổ lắm anh Æ¡i. Lúc đó tôi đã muốn bắn chết mẹ nó Ä‘i cho rồi. Hừ, còn bây giá», nó sẽ hại cả nhà . Nó sẽ hại cả nhà . Bà Lý bảo thế đấy!
NgÆ°á»i Luáºn có má»™t cÆ¡n rung nhè nhẹ. Thằng Cừ sẽ hại c ả nhà ! NghÄ©a là thế nà o. Vì nó là má»™t thằng phản bá»™i Tổ quốc? Nó sẽ là m Ä‘iêu đứng số pháºn thằng Cần, thằng DÆ° Ä‘ang há»c ở nÆ°á»›c ngoà i và Phượng má»›i chuyển công tác vá»? Hay nó trá»±c tiếp là m khổ vợ con nó? Và liệu ông cụ có chịu nổi vết Ä‘au nà y? Lý tinh nhạy lắm, đã nhìn ra những gì chÆ°a xuất hiện. Còn Äông lại tiếp nháºn ý kiến của vợ theo kiểu t Æ° duy thô sÆ¡, giản Ä‘Æ¡n, má»™t chiá»u nhÆ° Äông vốn có.
Ngá»ng lên, Luáºn cố rÅ© ra khá»i ám ảnh nặng ná»:
- Anh Äông ạ. Chuyện thằng Cừ, nếu không phân tÃch r õ rà nh thì sẽ hoang mang. Mà lúc nà y, lại rất cần tỉnh táo. Äặc biệt trong các bi kịch có dÃnh lÃu đến gia đình, mình cà ng phải tháºt rà nh rẽ để khá»i cuống, để tìm được táºn gốc mà chữa.
- Có g ì là phức tạp lắm đâu! Cáºu hay vòng vèo quá!
- Anh vừa nói, theo em, ý ấy chÆ°a toà n diện. Quy kết nhÆ° thế, chẳng có ý nghÄ©a gì, ngoà i ý nghÄ©a chÃnh trị của vấn Ä‘á».
Äông lụng bụng câu gì đó trong miệng, quay mặt nhìn ra cá»a. Luáºn h Æ¡i cúi xuống:
- Anh Ãt ở nhà , Ãt quan tâm tá»›i nó, không hiểu hết nó, từ những Ä‘iá»u nhá» nhất trong Ä‘á»i sống hà ng ngà y. Không kể nó há»—n láo từ lúc nhá», nhÆ° Ä‘i há»c vá» mở mâm cÆ¡m ra, thấy thức ăn không vừa ý, chá»i luôn: “Nó cho bố nó ăn thế nà y đâyâ€. Không kể cái tÃnh tắt mắt, ăn vụng từ miếng giò, quả trứng chị Lý mua cho thằng DÆ° hồi nhá». Không kể cái tồi tệ Ä‘á»›n hèn của thằng con trai Ä‘i bá»™ Ä‘á»™i mà viết thÆ° vá» chỉ kêu đói, kêu khổ và xin tiá»n gia đình. Nó hÆ° há»ng ở mặt khác kia. Em kể anh nghe. Má»™t lần, bà cụ mắng nó, đại để là trách nó không biết đến công lao sinh dưỡng, mang nặng đẻ Ä‘au, nuôi nấng, bú má»›m của cha mẹ. Anh có biết nó trả lá»i thế nà o không? “Thôi đừng đạo đức giả nữa. Tôi có khiến các ngÆ°á»i cho tôi ra Ä‘á»i đâu!†Lúc ấy, em Ä‘ang rút dép, em run cả hai bà n tay. Uất quá, em lẳng cả cái dép và o ngÆ°á»i nó. Má»™t lần khác, nó ở bá»™ Ä‘á»™i vá» nghỉ phép, em há»i nó: “Nghe nói, cáºu lấy vợ có con rồi, sao không nói vá»›i ba, mẹ và dẫn cô ấy vá» nhà ?†Nó nhún vai: “Ồ, chuyện ấy có gì mà quan trá»ng thế!†NghÄ©a là thế nà o? Nó đủ các tÃnh xấu của thói Ãch kỉ hèn nhát, vân vân, và vân vân. NhÆ°ng đáng sợ hÆ¡n đáng lÆ°u tâm hÆ¡n ở chá»— nà y: Rõ rà ng là có má»™t lối sống Ä‘ang có nguy cÆ¡ hình thà nh: coi tất cả chuẩn má»±c đạo đức là giả trá, vô bổ, vô lÃ, coi tất cả các quan hệ tình cảm thiêng liêng vá»›i Tổ quốc, gia đình, bố mẹ, anh chị em là vô nghÄ©a.
Luáºn ngừng lá»i. Äông có nghe không mà mặt vẫn ngoảnh ra ngoà i cá»a sổ. Chắc chắn là Äông không tiếp nháºn ý kiến của Luáºn đâu. Thấy Luáºn im. Äông từ từ quay lại:
- Cáºu hay là sá»±, phức tạp hoá các vấn Ä‘á» quá!
Luáºn c Æ°á»i, cố giấu vẻ chua chát:
- Thôi, bảo lÆ°u má»i ý kiến đã. Bây giá» nó Ä‘i rồi. Háºu quả t hế nà o cÅ©ng có và phải giải quyết, anh ạ.
- Äến công an, nói: Chúng tôi từ nó. Thế thôi!
- ÄÆ¡n giản thế thôi à ? - Luáºn nhăn nhăn trán, ngẩng lên. - Thôi được. C òn việc nà y: Có nên để ba biết sá»± tháºt không?
- à cáºu thế nà o?
- Không nên! Hiện nay, cụ má»›i chỉ biết là nó bá» việc ở xà nghiệp mà cụ đã buồn lắm rồi. Cụ đã viết thÆ° kể việc nà y vá»›i tất cả má»i ngÆ°á»i thân thÃch trong nhà , kể cả chị Hoà i, vợ anh cả TÆ°á»ng ngà y trÆ°á»›c. Em sợ sức khoẻ của cụ không chịu nổi… mặc dù em biết cụ luôn luôn tá»± chủ, muốn giữ thế cân bằng.
*
* *
Trá»i, chị Lý, bà n tay chị là bà n tay và ng. Trông chị lóc thịt kìa: Lưỡi dao bà i mảnh nhÆ° cái lá úa, sục và o tảng thịt, rạch rạch, tở từng lát dà i gá»n nhÆ° xén, trông đã phát thèm. Miếng thịt gói bánh to bản, dà y vừa Ä‘á»™, có cả mỡ, cả nạc, Æ°á»›p muối tiêu, không Æ°á»›p nÆ°á»›c mắm sợ để lâu bánh
thiu, xếp đầy ụ hai cái bát ô tô. Chá»— Ä‘á»— đồ và ng tÆ¡i nóng hổi. Mắt nh ìn, miệng nói mà hai tay má»m mại thoăn thoắt vần chuyển, tăm tắp trong má»i Ä‘á»™ng tác. Tấm lá bá»c lau miết, sạch bóng. Hà m răng nhá» trắng ngá»i tÆ°á»›c cái cá»ng lá. Những ngón tay búp măng vặn cái lạt giang má»m óng ả. Má»™t tiếng đồng hồ, gói gá»n thon lá»n yến rưỡi gạo nếp. Tất cả, vừa nãy, còn ngổn ngang thúng, mẹt, nồi niêu, gạo, Ä‘á»—, lá, lạt, giỠđã chặt chịa ba chục cái bánh gói không khuôn mà chiế c nà o cÅ©ng giống chiếc nà o, cao thà nh, vuông góc, Ä‘á»u nhÆ° đúc.
Má»™t ngà y ngắn ngủi qua, toà n bá»™ công việc chủ yếu của cái Tết lá»›n Ä‘ ã đâu và o đó. Phượng nhÆ° cái bóng bám theo Lý, chịu sá»± Ä‘iá»u hà nh, chi phối của Lý. Lúc nắm Ä‘á»—, khi bổ củi, lúc rá»a rau, khi bóc tá»i. Phượng là cái tay cái chân của Lý, nhất nhất má»i việc Ä‘á»u thá»±c hiện theo sá»± chỉ bảo của Lý. Cạnh Lý, Phượng cà ng lúc cà ng thấy m ình lóng ngóng, tuá»nh toà ng, nhạt nhẽo thế nà o.
Lý tháºt hoạt, tháºt vui, tháºt khéo, tháºt là ng Æ°á»i là m chủ công việc. Lý cÆ°á»i ha hả, cÆ°á»i hết cỡ và hoà n toà n tá»± nhiên, không bị rà ng buá»™c, ăn nói tháºt bá»— b ã, lắm khi tháºt bặm trợn mà nghe vẫn không chối tai.
- Mà y có tin không, Ph ượng? Có lần tao cắt tiết trâu rồi đấy.
- Tháºt à , chị?
- Chẳng có khỉ khô g ì cả. Ai là m được cái gì, tao cÅ©ng không chịu lép. Khắc là m, khắc quen. Lão giám đốc bảo tao: “Cô Lý, xem ra cô là ngÆ°á»i năng Ä‘á»™ng, coi kho phà đi, tôi Ä‘iá»u cô sang chạy váºt tÆ°, Æ°ng không?†Äược, tao bảo, ông là m quyết định Ä‘i. Thá» tay nghá» nhau má»™t tháng nhé. Tốt, phải tăng lÆ°Æ¡ng đấy. Tao sang phòng váºt tÆ° má»™t tháng, bao nhiêu ách tắc lÆ°u cữu, cứ là bay. Bá»™t nhẹ có rồi, kếp có rồi, sắt thép có rồi, nhÆ°ng nằm chết gà ở Cảng đã ná»a năm nay. Äể tôi giải quyết. ÄÆ°a hai ngh ìn đây. Tao chỉ gióng má»™t tiếng, năm ôtô tải đến, Ä‘Ãch thân tao xuống cảng. Má»™t tuần sau, kho xà nghiệp đếch còn chá»— nà o mà nhét nữa.
- Chị tà i quá.
- Tà i cóc khô gì! Chẳng qua là vì lão tr ưởng phòng không sai khiến nổi bá»n con gái và mụ vợ lão thứ trưởng bị thịt trong phòng. Lão nà y năm chục cái xuân xanh, chÆ°a vợ, xấu nhÆ° ma, già u ghê gá»›m, nhÆ°ng lại cứ hay ken két nguyên tắc rởm. Tao bảo lão: “Ông Æ¡i, ông phải biết nịnh ná»t quân của ông, phải biết ra lệnh lại phải biết bÆ°ng phở cho há» xÆ¡i. Äá»i phải biết ná»±ng ná»t, cÆ°ng chiá»u nhau chứ. Nịnh cÅ©ng tuỳ chá»— má»›i là xấu. Chứ vợ chồng nịnh nhau, chiá»u chuá»™ng nhau thì xấu ở chá»— nà o? Giá» lão Trưởng phòng là thần nịnh. Lúc nà o cÅ©ng “Cô Lý thân mếnâ€, “Cô Lý thân quýâ€. A, lão thủ thỉ, cÅ©ng có duyên ra phết. NhÆ°ng, ông Æ¡i, tao bảo lão, phải giữ khoảng cách đấy nhé. Tôi, gái có chồng rồi, cứ cặp kè nay Ä‘i công tác vá»›i ông, mai Ä‘i chạy hà ng vá»›i ông, không giữ g ìn thì là m bia miệng cho thiên hạ đấy. Lão nghe, mặt cứ Ä‘á»±c ra.
Lý c Æ°á»i nắc nẻ. Công việc hoà quyện hai ngÆ°á»i. Chuyện tâm tình quấn quýt say sÆ°a mà Lý vẫn không sao nhãng mảy ma y công việc.
- Thôi, nổi lá»a cho nồi bánh Ä‘i, Phượng! Nhá»› Ä‘un Ä‘á»u. Nghe lạch xạch là cho nÆ°á»›c thêm. Äặt cái cháºu thau nÆ°á»›c lên nắp thùng nà y cho nó nóng.
Cái thùng bánh cao lù lù. Giục Phượng, nhưng L ý cũng xắn tay áo ra sau bếp, vác bao trấu mua trữ đã h ơn tháng nay và o, rải quanh bếp.
Lá»a bén củi, cháy má»™t khối và ng Ä‘áºm dÆ°á»›i đáy thùng, liếm chá»m lên cạnh thùng, lÆ¡ lÆ¡ xanh. Ngoà i sân, tối nháºp nhoạng. Khu vÆ°á»n quẩn hÆ¡i sÆ°Æ¡ng trắng má». Cái cổng sắt bị hÆ¡i gió tạt chốc chốc lại rung cà nh cạch. Pháo nổ ở cuối phố đì đẹt vá»ng lại.
Lý kéo cái thá»›t đại gá»— nghiến ra cá»a bếp, đặt miếng thịt bò định thái để nấu sốt vang, sá»±c nhá»› lại bỠđấy chạy và o nhóm bếp dầu rán mỡ. Phượng nhấp nhổm quanh thùng bánh:
- Có con mèo Ä‘en nó quẩn quanh ở trong vÆ°á»n, chị L ý ạ.
- Mèo ho ang đấy, hôm ná» tá»› thấy nó tót cả lên bà n thá».
- M ình nên nuôi một con, chị ạ. Nhà lắm chuột quá.
- Mèo nuôi phải có thần nó má»›i ở lại vá»›i chủ. - Lý cúi xuống cái thá»›t. - Tá»› đã mua vá» hai con. Äo Ä‘uôi, ném que Ä‘o xuống má»™t chá»—, kéo tai nó Ä‘i quanh chá»— đó ba vòng rồi bắt nó lạy ông thổ công, nó vẫn ị báºy, tức, đánh cho má»™t tráºn, nó bá» Ä‘i liá»n. Cà ng may, tá»› kinh *** mèo lắm. À nà y, lạc ngâm Ä‘Æ°á»ng ở trên buồng được rồi đấy. Lên vá»›t ra, Ä‘em xuống đây hong Ä‘i, Phượng. Thôi chết, cái bếp dầu hở bấc hay sao?
L ý đứng dáºy, lá»™p khá»™p đôi guốc cao, chạy và o phÃa trong bếp. Phượng lên buồng vá»›t lạc, lát sau qua sân xuống bếp, vừa Ä‘i vừa lắc rổ lạc còn Æ°á»›t.
- á»i trá»i!
Chỉ su ýt nữa là Phượng buá»™t tay để rÆ¡i rổ lạc ngâm xuống đất. Kinh quá! Lợi dụng lúc Lý chạy và o Ä‘áºp lá»a bếp dầu, má»™t con mèo Ä‘en nhÆ° cục than, từ đâu đã lẻn và o định cắp miếng thịt bò Ä‘ang nằm thu lu má»™t khối trên thá»›t. NhÆ°ng, nó má»›i chỉ kịp háºp miệng và o miếng thịt, Lý đã quay ra và sá»± việc đã xảy ra nhanh nhÆ° má»™t tia chá»›p. Lý nhanh hÆ¡n con mèo, và con mèo đã nháºn trá»n cú đá hết sức giáºn dữ của Lý, nh Æ° má»™t búi giẻ bắn vá»t ra sân.
Kinh h ãi, Phượng sững lại ở cá»a bếp, quay mặt Ä‘i. Trong cá»a bếp, lá»a hắt và ng ngá»i, Lý đã ngồi thái thịt, Ä‘iá»m nhiên nhÆ° không có chuyện g ì xảy ra.
- Con mèo khéo chết mất, chị Lý ạ . - Phượng run rẩy, lách qua cá»a bếp.
- Kệ cha nó!
L ý đáp thản nhiên. Lưỡi dao sần sáºt chạm thá»›t. Lát sau, L ý chợt ngẩng lên, nhìn ra sân, reo:
- A, ông Luáºn, xuống giúp chị em tôi má»™t tay chứ!
Luáºn tháºt, Luáºn má»›i Ä‘i đâu vá», ngÆ°á»i ẩm sÆ°Æ¡ng, len qua cá»a, ngồi xuống cạnh bếp gần Phượng, quay đầu lại, há»i:
- Có việc g ì chị cứ sai bảo đi.
- Nà y, có biết ăn thịt mèo không? Có con mèo hoang hay và o ăn vụng lắm, bắt là m thịt Ä‘i. Tá»› là m thịt mèo giá»i có tiếng từ hồi sÆ¡ tán đấy!
Phượng rùng m ình. Lý c Æ°á»i khà nh khạch, tiếng cÆ°á»i hoà vá»›i tiếng pháo từ xa dá»™i vá» cà ng lúc cà ng dầy. Luáºn nghênh tai, tủm tỉm:
- Ngà y Tết, ai lại ăn thịt mèo. Có cách nà y trừng phạt mèo hay hơn. Bắt được cô nà ng, ta buộc bánh pháo và o đuôi.
- Có thừa pháo!
- Chị L ý, Ph ượng nà y, bá»n phe có đứa chÆ¡i ngông, ngà y ông táo chầu trá»i, đốt bánh pháo dà i ba mét.
- Ba mét Ä‘ ã ăn thua gì! - Lý ngẩng lên, bÄ©u môi. - Năm mét. Thả từ gác hai xuống tá»›i đất. Äám cÆ°á»›i con bạn tôi đấy. Nó là y sÄ©, chẳng hiểu tá» vi thế nà o mà lão thầy x Æ°á»›ng: Số cô sẽ là hoà ng háºu. Thế có Ä‘iên không! Năm kia nó cÆ°á»›i má»™t anh giáo, khổ mà há»›n hở quá, đốt má»™t lúc năm trăm đồng tiá»n pháo. Ngu hết chá»— nói. CÆ°á»›i vá»›i chả xin. Biết là khổ mà cứ lao và o.
Luáºn nghiêng mặt, nh ìn bà chị dâu. Giá»ng bà nà y tròn nuá»™t, âm vang mà ý tứ thì tháºt ngá»™ , tháºt bất ngá».
Phượng cúi xuống đẩy gộc củi, ngẩng lên chép miệng, bâng khuâng:
- Khổ, không biết Tết nà y chú Cừ bơ vơ ở nơi nà o!
- Nhắc đến cái thằng Ãch kỉ hại nhân ấy là m g ì. - Lý khẽ gắt, đứng dáºy, cầm bát thịt cất và o chạn.
- Nà y, ông Luáºn, ông và ông Äông chuẩn bị đón nháºn háºu quả việc thằng Cừ Ä‘i nhé.
Luáºn ngẩng lên:
- Chị L ý, sao chị bảo thằng Cừ là thằng Ãch kỉ hại nhân?
- Rõ quá rồi còn gì. Thứ nhất, nó ăn cắp trứng gà của thằng DÆ° con tôi. Thứ nhì, nó Ä‘i nÆ°á»›c ngoà i vá», không cho tôi đến má»™t cái mùi xoa, mà tôi thì nuôi dạy nó tốn không Ãt công của. Thứ ba, nó bán len cho tôi, len nó Ä‘em từ Tây vỠấy, đắt hÆ¡n bán cho ngÆ°á»i khác. Rõ ch Æ°a.
- R õ! - Luáºn c Æ°á»i, gáºt mạnh đầu.
Phượng thở dà i:
- Chỉ thương vợ con chú ấy.
- Ai bảo nó dại.
L ý quay ra, ngồi xuống trÆ°á»›c bếp nấu bánh, buông má»™t câu tháºt gá»n. Luáºn nhÃu nhÃu cặp mà y:
- Sao chị lại bảo vợ thằng Cừ dại?
- Chứ c òn gì! Tất cả những đứa lấy chồng lúc hai mÆ°Æ¡i tuổi Ä‘á»u là dại, là ngu hết. Cả tôi cÅ©ng váºy, cÅ©ng ngu, cÅ©ng dại.
Trá»i! Cả Luáºn và Phượng cÅ©n g sá»ng sốt, bất ngá». Bà Lý lại nổi cÆ¡n hùng hổ bất thÆ°á»ng rồi. NgÆ°á»i phụ nữ nà y có thể rất ý nhị, kÃn đáo, lại có thể, thoắt cái trở nên tà n nhẫn, bạo liệt vô cùng. Giá» là thế, giá» là tung thả không giá»›i hạn, là thông thốc cả những chuyện thoạt nghe Phượng đã hồi há»™p thót tim.
- Các cáºu phải biết là , tá»› m Æ°á»i ba tuổi từ nhà quê lên đất Hà Ná»™i nà y, đã biết ngay rằng: Là m thân con gái phải biết giữ mình. Hé! Khôn ba năm dại má»™t giá» là váºy. Äón dâu buổi sáng, buổi chiá»u cô dâu lên bà n đẻ. Có đứa ở xà nghiệp tá»› thế đấy. Äó là dại, là ngu. Phượng à , mà y có con gái, mà y phải dạy nó Ä‘anh đá tháºt lá»±c và o, đối vá»›i bá»n con giai phải cay nhÆ° hạt tiêu sá», phải biết tÃnh toán trÆ°á»›c sau. Cái lão Äông, anh trai ông ấy, ông Luáºn ạ, ngót ba chục cái lá và ng rÆ¡i, hồi ấy trông cÅ©ng bảnh, mà không hiểu sao má»›i chỉ có dăm ba lần gặp nhau mà mình đã cảm chà ng cÆ¡ chứ. Lão chẳng biết gạ gẫm. Ngá»™c nghệch, Ä‘Æ¡n sÆ¡ vô cùng. NhÆ°ng, nếu gạ cÅ©ng đừng hòng. Tuy váºy, tá»› vẫn dại. Má»™t là vá»› phải bà mẹ chồng ác nghiệt chẳng kém ai. “Nà y, thằng Äông kia, chết mẹ thì hết mẹ, chứ chết vợ nà y lấy được vợ khác, con ạâ€. Má»›i là m dâu được ná»a tháng, đã nghe được câu ấy, há»i có Ä‘iên ruá»™t lên không? NhÆ°ng tá»› không Ä‘iên. Tá»› ngá»t nhạt: “ThÆ°a mẹ, mẹ nói lại vá»›i ba con câu ấy để ba con nghÄ© xem thế nà o đã, có phải hay hÆ¡n không ạâ€. Hé hé… Äó là má»™t cái ngu của tá»›.
Luáºn Ä‘Æ°a đẩy:
- C òn Ä‘iá»u ngu dại thứ hai?
- Äáng lẽ phải để đến bốn mÆ°Æ¡i nhÆ° bây giá» h ãy lấy chồng.
- Ha! Tình yêu của tuổi bốn m ươi! Một đỠtà i độc đáo đấy.
Luáºn kêu, ngạc nhiên má»™t cách thà nh tháºt.
Nhìn Luáºn hau háu đón chá», Lý rà nh rá»t:
- Cáºu có hiểu không, vì tuổi bốn m Æ°Æ¡i má»›i có kinh nghiệm sống, má»›i hiểu Ä‘á»i, hiểu ngÆ°á»i, má»›i chÃn chắn, chÃn tá»›i, chÃn nẫu ra.
- ChÃn th ì có chÃn, nh Æ°ng hÆ¡i… già , chị ạ.
- Chả già tẹo nà o cả. T ình yêu không có tuổi! Lần yêu thứ một trăm cũng cứ bồi hồi như lần yêu đầu.
Vấn Ä‘á» nghiêm túc đây. Luáºn nghÄ©. L ý vẫn không đổi giá»ng:
- M Æ°á»i tám, đôi mÆ°Æ¡i, tháºt ra chỉ má»›i biết sÆ¡ sÆ¡ thằng chồng mình mồm ngang mÅ©i dá»c, mắt má»c hai bên thôi, chứ đã biết tâm tÃnh, triển vá»ng nó thế nà o. Äã là m gì có kinh nghiệm nháºn xét ngÆ°á»i. NhÆ° tôi lấy ông Äông lúc mÆ°á»i bảy tuổi. MÆ°á»i bảy tuổi, hồn nhiên thì có, nhÆ°ng ai dám đảm bảo là đã lá»±a chá»n đúng ngÆ°á»i mình sẽ chung sống suốt Ä‘á»i được?
- Chị nói thế chưa hoà n toà n đúng. Vấn đỠlà phải dắt dìu nhau, tạo ra sự hoà hợp vỠtâm là trong cả quá trình chung sống chứ. Nghĩa là cả hai bên phải chủ động!
Lý lắc đầu, môi nhệch cái c Æ°á»i mệt má»i:
- Thế th ì sống vá»›i nhau vất vả quá. Mà đá»i thì vốn đã khó nhá»c lắm rồi.
- Hay tuyệt! Äược rồi! Váºy chị quan niệm ngÆ°á»i chồng là tưởng của chị phải là thế nà o. Biết ná»±ng ná»t cÆ°ng chiá»u vợ chăng?
- Cáºu nghe lá»m chuyện tôi vá»›i cô Phượng vừa rồi, hả? DÆ¡! - L ý thưỡi dà i môi dÆ°á»›i, chao chát. - Lầm rồi cáºu Æ¡i! Nịnh ná»t nhau chỉ là chuyện ở trong nhà thôi. Còn ở ngoà i xã há»™i, ngÆ°á»i chồng phải là m h ãnh diện cho vợ. Hãnh diện, cáºu có hiểu không?
Có má»™t góc tối má» nà o đó trong Lý vừa Ä‘ ược những câu nói hết sức tá»± tin của chÃnh Lý tạo thà nh má»™t tia lá»a Ä‘iện soi tá». Lý đã tá»± bá»™c lá»™. Và Phượng, và o lúc nà y, bá»—ng nhÆ° Ä‘á»™t ngá»™t phát hiện ra cái bà ẩn trong tâm thái ngÆ°á»i chị dâu chồng ở cái buổi chiá»u hôm qua, khi hai ngÆ°á»i trò chuyện, nhắc tá»›i những ngà y Äông ở chiến trÆ°á»ng. “Chẳng thà cứ nhÆ° hồi ông ấy ở chiến trÆ°á»ng, tôi lại thÃch, lại sung sÆ°á»›ngâ€. Phải, Äông ở chiến trÆ°á»ng thì Lý có má»™t ông trung tá trong ná»—i nhá»›, má»™t ông trung tá được miêu tả hết sức trừu tượng, nhÆ°ng đầy hãnh diện, trÆ°á»›c má»i ngÆ°á»i. Còn bây giá»? Bây giá» thì chẳng có ông trung tá nà o hết. Bây giá» Äông là xÆ°Æ¡ng thịt cụ thể nhÆ° má»i ngÆ°á»i, đã vá» hÆ°u, không tạo ra má»™t giá trị má»›i nà o, sống giản Ä‘Æ¡n, bằng lòng vá»›i má»™t cuá»™c sống th Æ°á»ng nháºt buồn tẻ,
khiến L ý lắm lúc phải báºt lên cái câu há»i bá» ngoà i tưởng nhÆ° chỉ mang sắc thái đùa cợt mà k ì thá»±c láºp lá» má»™t ná»—i niá»m: “Tại sao tôi lại lấy ông Äông nhỉ?â€
Thấy Luáºn đăm chiêu, Lý quay lại, hất hà m trịch th ượng:
- Thế nà o? Sai à ?
- Phải suy nghĩ đấy.
- Có g ì mà phải suy với nghĩ. Tất cả bánh đúc bà y sà ng ra cả đấy thôi.
Luáºn lắc đầu. Bà L ý nà y sâu sắc đấy mà cÅ©ng nông nổi đấy, khôn ngoan đấy mà cÅ©ng nhẹ dạ đấy.
- Chị L ý nà y. Chị nói thế cũng chỉ đúng một phần thôi. Vợ chồng, ngoà i cái tình còn có cái nghĩa. Sống với nhau lâu thì có cái nghĩa tao khang, đá và ng trăm năm. Thế cho nên, đói no có thiếp có chà ng, còn hơn chung đỉnh già u sang một m ình.
- Nh Æ°ng, má»™t ngà y tá»±a mạn thuyá»n rồng, còn h Æ¡n chÃnh thất nằm trong thuyá»n chà i!
- Chị tà i lắm!
Luáºn rên nho nhá». Lại má»™t lần nữa Luáºn bị bất ngá». Luáºn lại không nắm bắt được bà chị dâu. NgÆ°á»i phụ nữ bốn mÆ°Æ¡i tuổi nà y tháºt phong phú, dồi dà o và đáºm đặc t ình cảm, ý nghÄ©; trong chị là cái Ä‘á»™ng cÆ¡ đốt trong đầy ắp năng lượng. Ngôn ngữ của chị sặc sỡ sắc mà u, lung linh, góc cạnh; trong khi Äông thì cứng nhắc, phẳng bẹt tẻ nhạt. Chị hÆ°á»›ng vá» cuá»™c sống thÆ°á»ng ngà y, nghÄ© ngợi, day dứt vá» nó, trong khi Äông lại hết sức bình lặng, coi má»i chuyện Ä‘á»u hết sức Ä‘Æ¡n giản, r õ rà ng.
Ph ượng bá»—ng đứng dáºy, Ä‘i ra ngoà i cá»a.
- Cái g ì ngoà i ấy đấy, cô? - Lý nhìn ra, há»i.
- Hình nh ư con mèo đen nó không là m sao. Em thấy nó vừa chạy qua đây.
- Kệ cha nó. Giống hoang nó sống dai lắm.
L ý đứng dáºy, xốc lại bao tải trấu, bốc má»™t vốc, ném và o lòng bếp:
- Chú Luáºn nà y, hôm qua ông cụ nói, cái câu cuối cùng ấy, ý là thế nà o?
- Hình nh ư Sở nhà đất hỠmuốn ông cụ nhượng lại căn nhà nà y cho một ông Thứ trưởng. HỠsẽ xây lại mấy gian bị cháy đổ. Còn mình, hỠbố trà xuốn g khu lắp ghép.
- Tôi dứt khoát không có đi đâu cả. Thằng Dư con tôi ba năm nữa tốt nghiệp vỠnước, nó phải có một căn buồng ở đây.
- À, là nghe loáng thoáng váºy.
- Nếu phải Ä‘i th ì tiếc quá. - Ph ượng đứng ở cá»a bếp, nói ra ngoà i trá»i đêm. - Tiếc nhất là khu vÆ°á»n.
Chẳng ai hưởng ứng lá»i Phượng. Chỉ có khu vÆ°á»n nhá» bá»—ng rà o rà o lá và lá»™p Ä‘á»™p buông sÆ°Æ¡ng. Cây trong đêm có má»™t ngôn ngữ riêng. H ình nh Æ° chúng mừng rỡ. Mùa lá rụng sắp qua rồi.
Ngoà i cổng có tiếng mở khoá và lao xao tiếng cÆ°á»i. Mấy bóng áo choà ng Ä‘i qua vÆ°á»n cây, rồi có tiếng reo mừng, chà o đón. Các cụ tổ hÆ°u Ä‘ ã đến há»p buổi cuối năm.
Luáºn chống tay, đứng dáºy, giáºm giáºm hai bà n chân tê cứng trong đôi già y da cÅ©:
- Thế nà o, kế hoạch Tết ra sao, chị L ý?
- Mai, ba m ươi: chơi chợ hoa, đi là m đầu. Tối, cúng tế gì thì cúng tế, rồi ăn cỗ tất niên.
- Mồng hai Tết phải vá» là ng thăm há»i, chúc Tết há» hà ng chứ. Ông cụ nhắc đấy. Chị, giá» là dâu trưởng.
- Dâu trưởng! - L ý dà i giá»ng. - Dâu tr ưởng là bà Hoà i, vợ ông cả TÆ°á»ng chứ?
- Nhưng ông ấy đ ã hi sinh, bà ấy đã đi lấy chồng khác rồi.
Nồi bánh sôi lục bục. Lý đạp cái bao tải, trấu đổ toé quanh bếp, ngủng ngoẳng:
- Kệ, tá»› không Ä‘i! Äồ ăn thức uống tá»› chuẩn bị đủ. Ba ng à y Tết, ông nà o bà nà o đói cứ việc bóc bánh ăn vá»›i thịt mỡ, dÆ°a hà nh, thịt gà , thịt đông đấy. Tá»› có kế hoạch của tá»›. Khác Ä‘i, chứ cứ má»™t kiểu mãi à ? Lúc nà o cÅ©ng má»™t Ä‘iệu nhạc thì á»›n xÆ°Æ¡ng sÆ°á»n lắm. Mà Phượng nà y, ra giêng, tôi vá»›i cô xin phép Ä‘i chÆ¡i há»™i hè cho nó sÆ°á»›ng cái thân. Tá»™i đếch gì. Khổ mãi rồi! Cái già nó xồng xá»™c đến sau lÆ°ng rồi c òn gì.
Chợt ngừng, Lý ngẩng lên, nghiêng ngóng vá» phÃa c ăn buồng khách lúc nà y đã ran ran tiếng c Æ°á»i, báºt kêu:
- K ìa kìa, các cụ cÅ©ng còn yêu Ä‘á»i nữa là mình! Äấy, đấy, có nghe thấy tiếng các cụ Ä‘á»c thÆ¡ xuân không, Phượng?
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
Tà i sản của ngudoc
26-09-2008, 05:11 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 2
Thiên nhiên đ ã đến một bước ngoặt.
Hà ng me gầy viá»n hai lá» Ä‘Æ°á»ng bị cái rét gai góc tuốt sạch đến từng vảy lá nhá», má»™t chiá»u áp Tết nhÆ° triá»u dâng âm thầm Ä‘ ã đến kì bá»™c phát bá»—ng tÆ°ng bừng nÆ¡i đầu cà nh, những chấm lá»™c và ng, li ti nhÆ° những bóng đèn nhá», le lói sáng má»™t góc trá»i vẫn còn nhiá»u mây xám. Xuân thiên nhiên gặp gỡ xuân trong lòng ngÆ°á»i. Sá»± hà i hoà , cá»™ng cảm Ä‘em lại vẻ đẹp má»›i mẻ cho tá»± nhiên, thổi và o cảnh Ä‘á»i thÆ°á»ng nháºt tưởng nhÆ° Ä‘ ã nhà m chán má»™t sá»± sống non trẻ, má»™t nhịp Ä‘iệu khác thÆ°á»ng.
Hăm ba tháng Chạp ông Táo chầu trá»i, Lý thắp hÆ°Æ¡ng lên bà n thá», là m mâm cá»— nhá», nói đùa: tôi cung tiến chu đáo để ông Táo lên báo cáo vá»›i Giá»i toà n những Ä‘iá»u tốt đẹp của gia Ä‘ ình ta nhé! Hăm tÆ° Tết, trá»i Ä‘á»™t ngá»™t tăng Ä‘á»™ nóng, Ä‘Ã o hoa m ãn khai hết, đã tưởng há»ng mất má»™t niá»m vui mở đầu 365 ngà y dà i. NhÆ°ng may hăm bảy Tết, gió mùa vá». Gió Ä‘em hÆ¡i mÆ°a vá», giăng mà n hÆ° ảo trên khắp các phố phÆ°á»ng. Cảnh váºt giảm Ä‘i Ä‘á»™ sáng, nhÆ°ng lại thêm nhiá»u mÆ¡ má»™ng, xôn xao.
Pháo nổ rá»™ từ chiá»u hăm tám Tết. Tiếng pháo lá»t và o nhà ông Bằng, nghe xa vẳng. Căn nhà xây dá»±ng theo kiến trúc châu Âu cuối thế kỉ trÆ°á»›c, vốn nhiá»u buồng đủ chá»— cho gia Ä‘ ình ông Bằng và bốn năm gia đình khác nữa. Nó nguyên là của má»™t công chức cao cấp ngÆ°á»i Pháp, nay thuá»™c quyá»n sở hữu của Nhà nÆ°á»›c. Năm 1970, ở đây xảy ra má»™t vụ ho ả hoạn vì cháºp Ä‘iện, cứu được có non ná»a toà nhà . Bốn năm gia Ä‘ ình kia dá»n Ä‘i nÆ¡i khác. Sở nhà đất dỡ bá» những khung nhà cháy, thu gá»n lại. Nay, căn nhà chỉ gồm có bốn buồng chÃnh. Hai buồng ở phÃa dÆ°á»›i th ì má»™t vốn là buồng của Cừ và Cần, nay dùng là m phòng khách chung, má»™t nữa, nhá» hẹp hÆ¡n là của Luáºn, giá» có thêm Phượng vỠở cùng. Trên gác hai buồng, buồng rá»™ng hÆ¡n là của vợ chồng Äông - L ý.
Ông Bằng ở căn buồng nhìn ra mặt Ä‘Æ°á»ng phố. Buồng có diện tÃch chừng mÆ°á»i sáu mét vuông, nhÆ°ng có má»™t phong thái riêng, giản dị, nghiêm túc và trà n đầy nghị lá»±c.
Cái giÆ°á»ng đôi bằng đồng, kiểu cổ, cao lênh khênh kê sát tÆ°á»ng được che má»™t tấm mà n gió. Cái bà n nhá» trên có máy chữ, há»™p bút, lá» hoa, ảnh kỉ niệm và mấy cuốn sách Ä‘ang Ä‘á»c, kê sát cái tủ sách ăm ắp từ Ä‘iển, sách tra cứu, các cặp hồ sÆ¡ lÆ°u giữ, ở ká» cái l ò sưởi xây. Có đến chục cái ghế đặt rải rác khắp buồng, kể cả cạnh cái bể cá và ng dà i má»™t mét để không từ ngà y bà Bằng quá cố, để chủ nhân có thể Ä‘á»c sách, ghi chép bất cứ chá»— nà o gặp khi ngẫu hứng.
Tháºt sá»± đây là căn buồng là m việc. Cảm giác khiêm nhÆ°á»ng, thoải mái trà n ngáºp hồn ngÆ°á»i khi bÆ°á»›c và o đây. Ãnh sáng lá»c qua v òm lá nhãn ngả bên cá»a sổ, toả và o dịu dà ng, dá»… chịu. Tất cả đồ váºt Ä‘á»u nhá» nhắn thanh tao, nhÆ° được tuyển chá»n kÄ© cà ng. Không có đồ váºt phản ánh bÆ°á»›c phát triển tân k ì của kÄ© thuáºt Ä‘iện tá», ngoại trừ cái bếp Ä‘iện đặt dÆ°á»›i bá»™ tranh trúc quân tá» bốn bức treo song song, kỉ váºt vô giá của cha ông. Äá»™c đáo nhất có lẽ là cái máy hát quay tay cổ lá»—, sợi dây cÅ© kÄ© nối liá»n ông già vá»›i thế giá»›i âm thanh. Ông vẫn hay vặn nghe Ä‘Ä©a hát lúc giải lao, và gần nhÆ° chỉ nghe má»™t bản duy nhất, bản "VÆ°á»n khuya" cổ Ä‘iển.
Căn ph òng tuy váºy hÆ¡i nặng ná», Ãt biến Ä‘á»™ng, không có lợi cho trà tưởng tượng bay bổng, nhÆ°ng có Ãch cho tÆ° duy trầm tÄ©nh, táºp trung. Tuổi bảy nhăm, đạt đến phong thái ấy là phải quá rồi. HÆ¡n nữa, chÃnh con ngÆ°á»i ông Bằng là váºy. Ung dung tá»± tại, ý chà nghị lá»±c má»™t cách thâm trầm, cốt cách ấy cà ng cố định sau Ä‘oạn trÆ°á»ng mấy chục năm Ä‘ ã trải, gieo neo không Ãt, cÆ¡ cá»±c Ä‘ ã nhiá»u. Äã cùng anh em thợ thuyá»n xông và o chiếm sở BÆ°u Ä‘iện và giÆ°Æ¡ng cao lá cá» Ä‘á» sao và ng những ngà y tháng Tám năm 1945 ở thà nh Nam. Ä Ã£ khảng khái giã từ má»i tiện nghi quen thuá»™c, má»i mÆ¡n trá»›n vá»— vá», vác ba lô Ä‘i theo kháng chiến. Ä Ã£ có lúc bị kẹp giữa các tráºn cà n Xitrông, MăngÄ‘arin, Amphibi của giặc. CÆ¡m gạo Ä‘á», rau tà u bay. Máy bay giặc săn lùng, hút chết ở Yên Bái, Tuyên Quang. Ä Ã£ có lúc bà Bằng mở quán cà phê, giải khát để kiếm sống. Äã có lúc hai vợ chồng xay lúa giã gạo thuê, kiếm thêm đồng tiá»n lÆ°ng gạo nuôi con, ngoà i sinh hoạt phà của ngÆ°á»i nhân viên bÆ°u Ä‘iện. Mấy chục năm tiếp xúc va chạm không Ãt. Bạn tốt lắm, kẻ xấu cÅ©ng chẳng hiếm. Lúc thênh thang vui vẻ, khi tủi hổ nhục nh ã nếm trải đủ và nh. Hà nh tr ình trên cõi Ä‘á»i nà y nhÆ° thế không c òn là Ãt á»i năm tháng, nay có thể cà ng vững dạ củng cố má»™t cốt cách tinh thần riêng: Lấy sá»± bình ổn, cân bằng là m căn bản, dùng thiện tâm để đối xá», bằng sá»± giúp Ãch cho Ä‘á»i để hiện diện. Con cái được nuôi dưỡng trong tinh thần luôn tu rèn bổn pháºn, thá»±c bất cầu bão, c Æ° bất cầu an , coi trá»ng đạo lÃ, rá»i xa phù phiếm, kết hợp đạo đức cá»™ng sản và tinh hoa của cha ông. Gặp khi trắc trở th ì kiên trì, nhẫn nại, không nao núng ngã lòng, bởi hiểu: Có cái thà nh công của kẻ tiểu nhân, có cái thất bại của ngÆ°á»i quân tá».
Äá»i ông Bằng khoảng hai chục năm trở lại gần đây nói chung là yên ổn. Hoà b ình láºp lại, chuyển sang nghá» dạy há»c từ năm 1955 đến năm 1960, ông được tr ò quý, bạn yêu. Äổi sang là m báo, ông không tháºt là tà i năng, nhÆ°ng chỉn chu, thá»±c sá»± cầu thị nên được đồng nghiệp trá»ng nể, tin cáºy.
Sóng gió Ä‘á»i ông Bằng chỉ nổi lên và o mấy năm gần đây và hiện tại. Bà Bằng vá» già , trái tÃnh trái nết mấy năm rồi mất. Bà mất, ông loạng choạng mất thăng bằng. Äau Ä‘á»›n quá! Má»™t Ä‘á»i sống chung ấm êm hoà thuáºn đến lúc má»—i ngÆ°á»i sắp má»—i ngả, sắp vá» vá»›i đất, lại sinh ra lủng
củng. Ná»—i buồn, ná»—i ân háºn, thêm cảnh bÆ¡ vÆ¡ trong bệnh táºt, khi tuổi già đơn chiếc, khiến ông Ä‘ ã có những tháng ngà y gần nhÆ° tê liệt. Ông rÆ¡i và o trạng thái trầm uất mất ná»a năm. Cái máy hát phủ đầy bụi. NhÆ°ng đầu năm ngoái, má»™t hôm, Luáºn chợt nghe thấy tiếng bản nhạc “VÆ°á»n khuya ". Anh chạy lên thì thấy ông Ä‘ang bổ máy chữ. Ông bắt đầu là m việc. Ông vẫn c òn khả năng Ä‘iá»u chỉnh mình, giữ thăng bằng cho mình.
Luáºn hiểu cha. Anh hay lên trò chuyện vá»›i ông, nhất là những ngà y gần đây, khi thằng Cừ bị xà nghiệp truy nã vì tá»™i Ä‘Ã o nhiệm. Luáºn cÅ©ng rất muốn há»c há»i ở cha - ông là má»™t kho kiến thức cổ. Phần khác, anh lại muốn nâng đỡ ông. Ông Ä‘ ã già yếu, xÆ°a nay rất hiêu h ãnh vá» con cái và ná» nếp gia phong, liệu ông có chịu Ä‘á»±ng nổi trÆ°á»›c cái sá»± biến ghê gá»›m - thằng Cừ hÆ° há»ng đến mức bá» ra nÆ°á»›c ngoà i không?
NhÆ°ng, Luáºn cảm thấy cha anh h ình nhÆ° biết được ý định đó của anh. Ông tá» ra mạnh mẽ hÆ¡n là anh tưởng. Má»™t hôm ngồi nghe máy hát, Luáºn kêu: "Sao ba chỉ nghe Ä‘á»™c má»™t bản “VÆ°á»n khuya " thế?" và hôm sau mượn của bạn vá» cho ông má»™t Ä‘Ä©a hát khác.
- Bản g ì đó, con?
- Má»™t hà nh khúc của Vácne, nhạc sÄ© thiên tà i Äức ạ. Cả đến HÃtle nó cÅ©ng thÃch nhạc của ông, ba ạ.
Luáºn nghÄ©, m ình buá»™t miệng ở câu nói oan. Quả nhiên, ông Bằng giúi ngay cái Ä‘Ä©a hát má»›i và o ngá»±c anh, từ chối không nghe. Mấy hôm sau, Luáºn má»›i cà ng hiểu: Không phải cha anh chỉ yêu thÃch vẻ đẹp cân đối, má»±c thÆ°á»›c, cổ Ä‘iển. Ông bảo Luáºn:
- Tiếng Pháp có má»™t câu chứa Ä‘á»±ng ý tÆ°Æ¡ng tá»±. NhÆ°ng, ông cha m ình nói hay hÆ¡n nhiá»u: " Tố nhân bất khả hữu khinh ngạo thái. Nhiên bất khả vô khinh ngạo cốt ". NghÄ©a là : Là m ngÆ°á»i không nên có cái dáng khinh ngạo, nhÆ°ng lại không thể không có cái cốt cách khinh ngạo.
Phải chăng ông muốn nói: Ông có cái cốt cách cứng rắn ẩn ở bên trong, đừng có tưởng ông chao đảo, thối chà trÆ°á»›c các sá»± kiện Ä‘au l òng trong gia đình. Ông là trúc quân tá», gió bão không thể lay đổ, không thể gãy.
Hăm bảy, hăm tám Tết, ông Bằng vẫn cặm cụi bổ máy chữ. Hay là ông muốn bá»™c lá»™ cái cốt cách khinh ngạo thế sá»± thÆ°á»ng t ình? Luáºn nghÄ© vui. NhÆ°ng ba mÆ°Æ¡i Tết, Luáºn rủ Äông lên buồng cha th ì thấy buồng trống không.
Ông Bằng đi đâu?
Ngồi đợi chừng má»™t tiếng, Äông đã sốt ruá»™t muốn rút lui. Luáºn bảo: "Nán tà nữa. Anh đặt ấm nÆ°á»›c Ä‘i. Nghe bản nhạc “VÆ°á»n khuya†nà y xong, thế nà o cụ cÅ©ng vá»".
Luáºn quay máy, đặt Ä‘Ä©a. Xè xè và i giây căn buồng liá»n nhÆ° bị ru trong má»™t giai Ä‘iệu êm ả, nhịp nhà ng. Và Äông, sao con ngÆ°á»i có cái đức qu ý hoá thế, đã ngá»a cổ thiu thiu ngủ, khi cái Ä‘Ä©a hát lặp lại âm hình cÅ© vá»›i chút biến tấu nho nhá».
VÆ°á»n khuya thanh vắng, hoa đứng im, rải bóng má»
Trá»i đêm xao xuyến…
NhÆ°ng, sao mà thiêng váºy, bản nhạc vừa hết, Ä‘ ã nghe thấy tiếng ba toong chống lịch kịch ở cầu thang.
- Ba! Ba đi đâu vỠthế?
Luáºn chạy ra đón cha. Ông Bằng lụng thụng cái áo paÄ‘á»suy dạ, má»™t tay xách đôi già y da cÅ© má»›i đánh xi, thở hà o hển:
- Ba đi chữa đôi già y, tạt lại thăm cụ giáo Cần có con mới hi sinh trên biên giới. Khổ! Ông cụ uỷ mị quá!
Äông tỉnh, đứng lên, Ä‘i lại cái bếp Ä‘iện. NÆ°á»›c sôi đến Ä‘á»™ ba, sóng vá»— dà o dạt thà nh ấm, Luáºn súc ấm trà . Ông Bằng cởi áo khoác, từ sau tấm mà n gió, bÆ°á»›c ra, nhấc đôi già y, chặc chặc lưỡi.
- Lâu lắm má»›i ra phố, thấy nhiá»u cái lá»™n xá»™n quá.
- Cái g ì mà ba bảo lộn xộn?
- Trẻ con hư quá. Nó đi xe đạp su ýt đâm và o mình, còn quát mình: "Bố già vỠmổ gà ăn mừng đi nhé!†Hà ng quán ăn uống xa phà cũng lắm quá.
Luáºn g õ ngón tay trên mặt bà n:
- Thà nh phố hình như đ ã hình thà nh một lớp tư sản mới, chúng đang phá phách, khuynh đảo x ã hội, ba ạ.
Ông Bằng cúi xuống, xỠchân và o già y:
- Nguy hiểm nhất là nó là m hÆ° há»ng x ã há»™i vá» mặt đạo đức. - Chân ấn và o l òng già y, ông già hÆ¡i ngẩng lên. - NhÆ°ng, ngÆ°á»i tốt c òn nhiá»u. NgÆ°á»i biết Ä‘iá»u hay lẽ phải c òn nhiá»u. Cái ná»n nhân văn còn vững. Ba cứ nói nhÆ° việc bà lang Chà chữa mắt cho ba. Hai ngà y má»™t báºn, bà đến xoa vuốt. NÆ°á»›c khô ng uống. Tiá»n không lấy. Chỉ vì cái nghÄ©a xóm giá»ng. Cái anh thợ già y ở đầu phố cÅ©ng váºy. Chữa xong đôi già y, há»i giá, đáp: Cụ già rồi, là m g ì ra tiá»n, thôi con chữa giúp cụ thôi. Không lấy tiá»n của cụ, con cÅ©ng có nghèo Ä‘i đâu.
Äang nói chợt ngừng lá»i, ông Bằng cúi xuống:
- Luáºn nà y, đôi già y của con…
Luáºn ngá» nguáºy những ngón chân trong đôi già y nâu lem luốc, m õm đã đứt chỉ, cÆ°á»i cÆ°á»i.
- C òn đi được, ba ạ.
- Không nên thế, đáng bao nhiêu đâu. Hôm há»p tổ hÆ°u vừa rồi, ba thấy, lắm ông xÆ°a chức tÆ°á»›c khá, nay hÆ°u trà lại sinh ra thói cẩu thả, ăn mặc rách rÆ°á»›i, bệ rạc quá. Có phải là do khó khăn đâu! Các cụ xÆ°a nói: thế là ỷ lão mãi lão , dá»±a và o tuổi già , bán cả danh dá»± của tuổi già . Phải giữ gìn các con ạ. Giữ gìn từ những cái nho nhá» vì từ những cái nho nhá» cá»™ng lại, há»p thà nh văn hoá, ná»n tảng đạo là đấy.
NgÆ°á»›c lên, mắt ông Bằng lấp lánh tÆ°Æ¡i vui nhÆ° phản chiếu cả má»™t trá»i xuân ngoà i kia. Luáºn hiểu: Tất cả những Ä‘iá»u cha vừa nói, dẫu có chút khiên cưỡng, Ä‘á»u toát lên cái thâm ý giáo dục con cái. Và hÆ¡n nữa: Cha anh Ä‘ang nói vá»›i chÃnh mình, để tá»± ổn định mình. Dá»±a và o má»™t ná»n tảng tinh thần vững bá»n để chống lại tất cả cái xấu Ä‘ang tà n phá cuá»™c sống. Äó là cách ông chủ Ä‘á»™ng tạo sá»± cân bằng trong cuá»™c sống của ông. Ông Ä‘ang có nguy cÆ¡ bị chao đảo v ì sá»± kiện thằng Cừ.
Äông bÆ°ng chén trà , đặt trÆ°á»›c mặt ông Bằng:
- Ba có đi chơi chợ hoa không, ba?
Ông Bằng lắc đầu:
- Mấy hôm nay ba có hứng thú là m việc. Và o tuổi ba, tạo được hứng thú khó lắm.
- Ba Ä‘ang nghiên cứu vấn Ä‘á» g ì đấy ạ? - Luáºn há»i.
- Ba vừa hoà n thà nh má»™t bà i góp và o cuốn "Má»™t trăm năm chống ngoại xâm của dân tá»™c Việt Nam ". Bây giá», nhà xuất bản Ngoại văn lại đặt ba viết má»™t bà i vá» l òng tri ân của ngÆ°á»i Việt. Ba sở đắc vấn Ä‘á» nà y lắm. Ba Ä‘ ã Ä‘á»c xong má»™t táºp thÆ¡ vá» há»™i Ä‘á»n Hùng. NgÆ°á»i Việt m ình đẹp lắm, các con ạ. Có lẽ sau Tết, ba sẽ Ä‘i mấy há»™i hè truyá»n thống, để sống lại cảm xúc vá» dân tá»™c, rồi ba má»›i viết.
Äông chép miệng:
- Ba nên dưỡng sức ba ạ.
- Tất nhiên, nhÆ°ng là m việc cÅ©ng là má»™t cách dưỡng sức chứ. - Ông Bằng quay lại nh ìn Äông, giá»ng hÆ¡i gắt. Äông ngồi cạnh cái bể cá rá»—ng, lục túi t ìm cái dÃp bằng sácgiÆ¡ đạn, Ä‘Æ°a lên cái cằm nhẵn thÃn, t ìm sợi râu còn sót.
Luáºn nghÄ©: Là m việc cÅ©ng là má»™t phÆ°Æ¡ng thức để tá»± cân bằng để tá»± ổn định của cụ đây, rồi nhấc ấm trà rót tiếp và o chén ông Bằng:
- Có má»™t Ä‘á» tà i rất có nghÄ©a và o lúc nà y, ba nên nghiên cứu ba ạ. - Luáºn ngừng giây lát. - Gia Ä‘ ình! Gia đình Việt Nam! Má»™t phạm trù quan trá»ng chứ, ba!
- Gia đình Việt Nam? Ông Bằng hÆ¡i bị bất ngá».
- Vâng. - Luáºn dằn giá»ng. - Con cho rằng, ngÆ°á»i Việt mình có nhiá»u cái bà ẩn, Ä‘á»™c đáo. Gia đình cÅ©ng có nhiá»u cái đáng nói lắm, nhất là lúc nà y. Vá» nhân loại th ì gia đình đã trải qua các hình thái: Tạp hôn cá»±c kì lang chạ, huyết tá»™c, punaluan, đối ngẫu, má»™t vợ má»™t chồng. NghÄ©a là , gia Ä‘ ình là má»™t yếu tố năng Ä‘á»™ng. Ở nÆ°á»›c ta, từ Cách mạng tháng Tám đến nay, gia Ä‘ ình đã biến đổi nhÆ° thế nà o, đáng nghiên cứu lắm chứ, ba?
Lần nà y th ì chÃnh ông Bằng bị anh con trai hấp dẫn vì sá»± uyên bác của anh ta. Ông nhÃu mà y, đăm đăm:
- Äúng, đúng. Ba nhớ… danh từ familia, theo tiếng La Mã, thoạt đầu là chỉ toà n ngÆ°á»i nô lệ thuá»™c quyá»n sở hữu của má»™t ngÆ°á»i nà o đó.
Luáºn đặt cả hai tay lên bà n, mặt ngá»i vẻ thông minh:
- Con là m báo, Ä‘i nhiá»u nÆ¡i, con có nháºn xét nhÆ° thế nà y: Những năm gần đây, ngÆ°á»i ta có khuynh hÆ°á»›ng trở vá» quy tụ vá»›i gia đình, gia tá»™c.
- Cái đó là đúng chứ!
- Vâng. NhÆ°ng h ình nhÆ° có má»™t thá»i k ì ngÆ°á»i ta có ảo tưởng là có thể bá» qua các quan hệ gia Ä‘ ình, cho rằng nó không quan trá»ng và đã xong xuôi cả rồi, vì các quan hệ cha con,vợ chồng, anh em… hình nhÆ° chẳng còn gì phải bà n bạc nữa.
- Ba Ä‘á»c báo nÆ°á»›c ngoà i thấy có nhà x ã há»™i há»c nói: Sau thá»i đại ti vi, tủ lạnh, con ngÆ°á»i sẽ Ä‘i đến đâu? Phải quay vá» vá»›i các giá trị tinh thần thôi. May dân tá»™c m ình không có vấn đỠđó.
Ông cụ lại tá»± bảo vệ, Luáºn nghÄ© hà o hứng tiếp:
- Cái khuynh hÆ°á»›ng củng cố gia Ä‘ ình, gia tá»™c, theo con, nó thể hiện má»™t sá»± phản ứng, chống lại cái vô đạo là lúc nà y Ä‘ang có nguy cÆ¡ trở thà nh má»™t năng lượng tà n phá. Không hiểu có phải v ì không khà tết nhất gợi nhá»› không mà con bá»—ng thấy sao lúc nà y cái ý nghÄ©a thiêng liêng của gia đình, tổ tiên lại gia tăng lên đến mức k ì lạ thế. Gia đình, hình nhÆ° đó má»›i là nÆ¡i con ngÆ°á»i cố thủ để bảo vệ phẩm giá m ình. Con thấy thế nà y: Xã há»™i Ä‘ang có bÆ°á»›c chuyển. Con ngÆ°á»i Ä‘ang đứng trÆ°á»›c sá»± lá»±a chá»n: Trở nên tốt đẹp và có thể phải chịu sá»± khổ sở vá» váºt chất hay là đểu giả, tà n bạo mà sống sung sÆ°á»›ng vá» mặt váºt chất. Và dụ nhÆ° ba vừa nói vá» lÅ© trẻ con hÆ°, r õ rà ng ba muốn mình giữ được tÆ° thế, uy tÃn, ba phải im lặng, nghÄ©a là phải hèn Ä‘i má»™t tÃ. Ba có nói đến bá»n ăn chÆ¡i xa phÃ. Có bá»n đó. Äừng tưởng chúng không quan hệ đến ta. Chúng là số Ãt, nhÆ°ng chúng tấn công ta, đánh và o từng gia Ä‘ ình ta. Gia đình bây giá» phải là lô cốt cố thủ. Gia đình phải là nÆ¡i không có sá»± chi phối của đồng tiá»n, ở đó con ngÆ°á»i sống vá»›i những tình cảm tháºt sá»±. Ở cÆ¡ quan con, ông Tổng biên táºp là má»™t chiến sÄ© cách mạng l ão thà nh, ông chịu cái Ä‘au ghê gá»›m là khi hoạt Ä‘á»™ng ở trong Nam, vợ ở ngoà i Bắc bỠông, Ä‘i theo má»™t g ã lái buôn. Vừa rồi ông tụ há»p gia đình là m má»™t cái lá»… thượng thá» cho bà cụ lên tám mÆ°Æ¡i. Tết năm nay, ông là m má»™t cuá»™c đại táºp hợp gia tá»™c. Há»i, ông bảo: Äể củng cố ná»n nếp đạo đức.
Luáºn dừng lại v ì thấy ông Bằng đã mấy lần muốn ngắt lá»i anh. Rõ rà ng là ông Bằng muốn nói, ông sợ bị Luáºn lôi cuốn. Ông sợ bị những thá»±c tế phÅ© phà ng Luáºn dẫn ra là m ngả nghiêng. Vừa thấy Luáºn ngừng, ông nói luôn và kì lạ, mắt ông sáng lên, đầy vẻ đắc chÃ:
- Vá» việc lá»… thượng thá» của bà cụ ông Tổng biên táºp, con chÆ°a hiểu Luáºn à . Cái đó nói lên mặt nhân văn của văn hoá Việt Nam chứ đâu có phải quy vá» vá»›i hủ tục. Äây là nói vá» mặt con ngÆ°á»i. Äá»i ngÆ°á»i dà i dằng dặc. Phải có g ì đổi thay, dù là chút Ãt, nghÄ©a là phải tăng lên giá trị, để mà vui sống chứ. NgÆ°á»i dân thÆ°á»ng, ngÆ°á»i già cả lấy g ì là m những cá»™t mốc sung sÆ°á»›ng ấy? Lá»… thượng thỠđó. ChÆ° a nói dịp đó giáo dục lòng tôn kÃnh cho con cháu. Bà ẩn đó, con! Bà ẩn nhÆ° cái yêu cầu vá» con ngÆ°á»i mà ba Ä‘ ã có lần nói: đừng có cái thái khinh ngạo, nhÆ°ng lại cần có cái cốt khinh ngạo má»i sá»± tầm thÆ°á»ng. C òn vá» gia đình, ba đồng ý vá»›i con. Gia đình vá»›i hà ng nghìn năm tồn tại có cÆ¡ sở bá»n vững lắm. Má»—i gia Ä‘ ình có má»™t ná»n nếp văn hoá riêng. Ba có là m má»™t công việc gá»i là ghi gia phả, đúng hÆ¡n là bút kà gia Ä‘ ình. - Ông già chỉ cuốn sổ dà y bằng cái gối ở trên bà n. - Tất cả ở đó. Ông ná»™i con, Ä‘á»— cá» nhân năm nà o, nhà cá»a sa sút, phẫn chà vá»›i cÆ°á»ng quyá»n vỠở ẩn, Ä‘i móc cua bị rắn cắn chết ngà y nà o. TÆ°á»ng hi sinh năm nà o. Äông cÆ°á»›i vợ, lên chức, đẻ thằng DÆ° năm nà o, có hết cả… Má»™t gia Ä‘ ình có cái bá» dà y lịch sá» trong má»™t xã há»™i tốt đẹp nhÆ° bây giá», tháºt đáng yên tâm.
Ông Bằng dừng lá»i, Ä‘Æ°a tay chẹn ngá»±c, ngăn má»™t cÆ¡n ho. Và h ình nhÆ° áp huyết tăng, ông Ä‘Æ°a tay vá»— nhè nhẹ mái đầu nhÆ°ng ông cố mở mắt, ông rất muốn nói tiếp. Trong giây phút, Luáºn thấy thÆ°Æ¡ng cha vô cùng. Cha anh Ä‘ang chống cá»± lại má»™t cách nhiệt thà nh những sá»± thá»±c nghiệt ngã. Ông dùng cái đẹp để lấn át cái xấu, ông cố tình lãng quên cái xấu. Khổ! Và o buổi hoà ng hôn của cuá»™c Ä‘á»i, khi nháºn thấy sá»± sâu sắc cùng cá»±c của ná»—i cô Ä‘Æ¡n, khi nguồn vui duy nhất là tiếp xúc vá»›i con ngÆ°á»i và thấy con cái phÆ°Æ¡ng trưởng, ông lại gặp phải những Ä‘iá»u Ä‘au l òng.
Luáºn thấy ân háºn vì đã dẫn câu chuyện Ä‘i quá sâu là m mệt cha. Và nhất là đưa ông tá»›i gần ná»—i Ä‘au buồn Ä‘ang ám ảnh ông: Chuyện thằng Cừ hÆ° đốn mà anh và Äông Ä‘ ã thoả thuáºn sẽ giấu biệt ông, giảm nhẹ đến mức tối Ä‘a tá»™i lá»—i của nó, nếu ông há»i tá»›i. May mà ông cố tình lẩn tránh. Lẩn tránh và tá»± mình tăng cÆ°á»ng đức tin, mặc dầu là có chút gượng gạo. Äông vừa rá»±t được má»™t cái râu quặp ở dÆ°á»›i cổ, giÆ¡ cái dÃp lên; nhắm má»™t bên mắt, nháºn dạng cái râu quái quá»·, rồi khoan khoái xoa cằm, Äông đứng dáºy, Ä‘i ra cá»a sổ.
DÆ°á»›i Ä‘Æ°á»ng bá»—ng đùng Ä‘oà ng nổ má»™t trà ng pháo.
T ìm được cá»› để thoát ra khá»i sá»± lúng túng, Luáºn bÆ°á»›c ra cá»a sổ, reo:
- Ôi chà ! Äông quá k ìa. Ba ra xem trẩy há»™i, ba! Các bà đi lá»… chùa đông không? Xem má»i ngÆ°á»i sá»a soạn Tết má»›i biết, từ trong sâu xa dân ta còn tà ng ẩn má»™t sức sống mãnh liệt lắm.
Ông Bằng qua cÆ¡n váng vất, ngẩng dáºy, Ä‘Æ°a tay xoa mặt:
- Cái Tết c òn có sức động viên lớn lắm, con ạ.
- NhÆ°ng, ba ạ, con thấy trong sá»± vui chÆ¡i có pha tạp chút Ãt mà u sắc hưởng lạc thái quá. Ba cứ thá» xem má»i ngÆ°á»i ăn mặc. Có vải ná»™i đâu. Toà n pho CanaÄ‘a, técgan, sốtxuni…
Ông Bằng trầm tĩnh:
- Có thể là giao lÆ°u thông tin quốc tế mà thu nháºn má»™t lối quen tiêu xà i các váºt phẩm cao cấp trong khi ná»n kinh tế c òn quá thấp kém.
Äông quay và o nhà , bá»—ng nhiên vằng tay, cau có:
- Tôi cho là ngốc và vô là hết chỗ nói là cái câu nà y: No ba ngà y Tết, đói ba tháng hè.
Luáºn lắc đầu:
- Äá»i ngÆ°á»i phải có những giây phút hÆ°ng phấn, những lúc nghỉ ngÆ¡i, từ đó bồi bổ thêm năng lượng để tiếp tục sản xuất ra của cái váºt chất chứ.
- Cáºu nói nhÆ° sách, nhÆ° tiểu thuyết.
- Tiểu thuyết th ì có gì là sai. Mà anh có bao giá» Ä‘á»c tiểu thuyết đâu?
- Tôi chẳng cần Ä‘á»c. Tôi đã và o sống ra chết, đủ mùi rồi. Văn chÆ°Æ¡ng các anh nhạt nhếch so vá»›i cái tô i đã biết.
- Không Ä‘á»c mà lại nói là nhạt thếch. - Luáºn cÆ°á»i mép. - Cứ sống rồi nghÄ© theo những lối m òn sÆ¡ lược nhÆ° thế, nên…
Äang nói, Luáºn vá»™i gh ìm, anh đã chệch sang má»™t chủ Ä‘á» khác; có lẽ vì Ãt lâu nay anh đã dá»± cảm thấy sá»± bất trắc của Ä‘á»i ông anh anh.
Không hay biết, Äông lại rút cái dÃp, đặt lên cằm, thản nhiên:
- Äá»i có g ì phức tạp lắm đâu. Anh chỉ hãy vẽ chuyện.
- Äá»i phức tạp là do nó vốn thế, chứ ai bịa ra được. C òn anh, Ä‘á»i tháºt Ä‘Æ¡n giản, cho nên cứ đủng đỉnh ngà y ngủ, tối tổ tôm. Giản Ä‘Æ¡n quá mà . Việc gì phải lo nghÄ© cho nó rắc rối.
Lần nà y thì Luáºn đã không kìm được m ình. Có lẽ vì thái Ä‘á»™ vừa kể cả vừa thá» Æ¡ của Äông. NhÆ°ng, Äông không há» pháºt ý vì cái giá»ng gay gắt nhÆ° lên án của Luáºn, ngả ngÆ°á»i, cÆ°á»i kh ì khì tháºt hồn nhiên:
- Ông Æ¡i, ô ng Ä‘á»c sách đã nhiá»u mà chÆ°a thấy được ý nghÄ©a câu nà y: Là m trai mà đánh tổ tôm. Uống chè mạn hảo, ngâm nôm Thu ý Kiá»u . Ông đã biết thế nà o là ù chi nhảy chÆ°a? Có ngÆ°á»i cả Ä‘á»i chÆ¡i mà không ù nhÆ° váºy được ván nà o đấy. Úi cha, Ä‘ang chá» mà bốc được con chi th ì sÆ°á»›ng phải nhảy lên nhÆ° Ä‘iện giáºt ấy chứ.
Dừng lại, thấy Luáºn lạnh nhạt, Äông liá»n hạ giá»ng:
- Nói tháºt vá»›i cáºu: Tôi Ä‘ ã năm chục tuổi đầu, kinh qua việc Ä‘á»i không Ãt. Giá», tôi không kiêu đâu. NhÆ°ng tôi coi má»i sá»± Ä‘á»u Ä‘Æ¡n giản và tôi tin là tôi không sai lầm được.
- Không sai lầm không có nghĩa là đ ã đầy đủ.
Luáºn phắt đầu lại, gần nhÆ° quát lên.
Äông không tá»± ái, lại vá»— đùi cÆ°á»i hà hà nhắc lại cái câu cá»a miệng muôn thuở: "Äá»i không phức tạp lắm đâu, ông Æ¡i ".
NgÆ°á»i bị tác Ä‘á»™ng v ì câu nói của Luáºn lại là ông Bằng. Ông ngÆ¡ ngÆ¡ hai con mắt. Ông tá»± há»i: Ông, bảy mÆ°Æ¡i nhăm tuổi Ä‘ ã đủ từng trải để xá» sá»± vá»›i má»i sá»± phức tạp của Ä‘á»i sống chÆ°a? Chuyện thằng Cừ Ä‘Ã o nhiệm - ông má»›i biết đến đó và đang cố để tin sá»± bất hạnh chỉ đến mức đó - lại canh cánh trong l òng ông.
Bấy giá», ở dÆ°á»›i bếp là hai chị em dâu L ý - Phượng. Hai ngÆ°á»i Ä‘ang tÃt tÃt nấu nÆ°á»›ng, sá»a soạn cho bữa cá»— tất niên đêm ba mÆ°Æ¡i.
L ý nhÆ° biến đổi thà nh má»™t ngÆ°á»i phụ nữ khác, trẻ ra đến hÆ¡n chục tuổi, kể từ gÆ°Æ¡ng mặt đến âm Ä‘iệu giá»ng nói. TrÆ° a nay, lúc Lý Ä‘i là m đầu rồi đèo cây quất năm trăm đồng vá», nh ìn Lý, Phượng Ä‘ ã ngỡ ngà ng. Không ngá» kiểu uốn Ä‘iện sìtôn là m cho mái tóc cÅ©n cỡn và nhÆ° là xÆ¡ xác, lại hợp vá»›i mái đầu và khuôn mặt L ý thế. Mặt Lý tròn, hồng nõn nhÆ° vừa bóc Ä‘i lá»›p da quen nắng gió má»i ngà y. Äôi môi cÅ©ng khác, nhÆ° môi của ai đó, nho nhá», cong nhẹ ở mép trên và ở là n môi dÆ°á»›i, nét son nhÆ° là quá tay, tạo nên má»™t vẻ trẻ trung, há»n dá»—i rất thÆ¡ ngây. Cặp g ò má cao được san Ä‘á»u v ì phÃa dÆ°á»›i má á»ng lên má»™t sắc hồng Ä‘áºm và hai con mắt lá răm
vốn sắc, nhóng nhánh sáng, Ä‘ong Ä‘Æ°a má»™t cái nh ìn vừa vui tÆ°Æ¡i vừa lẳng. Cái mÅ©i, nguyên cái mÅ©i th ì dÆ°á»ng nhÆ° vẫn váºy, há»›t lên má»™t chút, tạo nên má»™t Ä‘iểm sáng tinh thần: sá»± thanh tao hÆ¡i có chút cao ngạo. GÆ°Æ¡ng mặt đẹp, phản chiến rất r õ niá»m hÆ°ng phấn của Lý, sá»± tá»± ý thức vá» Æ°u thế bẩm sinh của m ình. Và , thấp thoáng sá»± phô trÆ°Æ¡ng t ình tứ muốn là m vừa lòng má»™t ngÆ°á»i nà o đó.
ChÃnh L ý, vá»›i gÆ°Æ¡ng mặt ấy, khi nháºn ra vẻ thán phục trong con mắt nh ìn của Phượng, cÅ©ng có chút bối rối. Chị hổn hển, tiếng ná» lấp tiếng kia:
- Có trẻ quá không, Phượng? M ình sợ không hợp vá»›i tuổi tác, công việc. NhÆ°ng mà , có lẽ tại cái dáng của m ình. Äấy hồi thằng DÆ° há»c lá»›p mÆ°á»i, m ình Ä‘Æ°a nó đến cÆ¡ quan, ai cÅ©ng bảo là hai chị em. Khi n ãy, vừa ở hiệu là m đầu ra, gặp luôn hai thằng mất dạy Ä‘i xe đạp: “Em Æ¡i, có Ä‘i vá»›i các anh không?†Chúng vẫy tay, nheo mắt. Tiên sÆ° bố đồ oe con, con tao c òn đáng tuổi anh chúng mà y đấy!
Phượng lắc đầu, không rất hợp vá»›i chị, chị L ý ạ. Äứng cạnh Lý rá»±c rỡ, Phượng thấy m ình nhÆ° xám nhá» Ä‘i. Cái c ảm giác nhợt nhạt vá» mình khiến sá»± tiếp xúc lại trở nên e dè, nhất là Phượng c òn bị ám ảnh vá» những lá»i tâm sá»± bức bối của Lý buổi chiá»u qua, cô hiểu: Con ngÆ°á»i nà y không phải là con ngÆ°á»i b ình thÆ°á»ng.
NhÆ°ng tiên cảm và thiên kiến ban đầu lại láºp tức phai má». Cảm tÃnh, dá»… xúc Ä‘á»™ng, chỉ lát sau Phượng Ä‘ ã bị Lý lôi cuốn.
Căn bếp nhá» náo Ä‘á»™ng trong má»™t nếp tráºt tá»± đến kì lạ. Từ trÆ°á»›c tá»›i nay, m ình Lý lo toan việc cÆ¡m nÆ°á»›c cho cả nhà . Ông Bằng và Luáºn từ ngà y chuyển ngà nh vá» là m báo ở thà nh phố, ăn cÆ¡m chung vá»›i gia đình Lý. Lý quán xuyến má»i việc chi tiêu trong cái gia đình lá»›n nà y. Bà quản gia tháºt là má»™t ngÆ°á»i có tà i ná»™i trợ, gia chánh, nữ công. Và bây giá», bà om s òm, vui vẻ sai phái, cắt đặt, thúc giục và cùng là m má»i việc vá»›i Phượng. Căn bếp xếp sắp vốn Ä‘ ã gá»n gà ng, đồ nà o thứ nấy, không thiếu thốn, chắp vá. Dao to, dao nhá», hÆ¡n chục con Ä‘ ã thuê mà i tinh tÆ°Æ¡m từ ná»a tháng nay. Thịt gà luá»™c chặt dao pha lưỡi sáng rợn, nhát nà o đứt nhát ấy, thẳng nhÆ° kẻ chỉ. Hạt tiêu, hà nh mỡ, cà ri, húng l ìu, mì chÃnh, bá»™t canh, nÆ°á»›c mắm các loại Ä‘ ã sẵn sà ng. Và các món xà o, nấu, hầm, luá»™c, rán, quay… theo má»™t thứ tá»± đã định, lần lượt hiện ra trên hai cái mâm đồng đánh sáng choang, vá»›i những bát Ä‘Ä©a sứ Giang Tây trắng bong, viá»n chỉ và ng, cao qu ý nhÆ° những đồ mÄ© nghệ. Những thứ ấy bà Bằng để lại, L ý thu vén cất giữ ở cái kho nhá» trên gác, cạnh buồng mình, cái kho chỉ Lý có chìa khoá.
Má»™t bà n tay tháo vát, chăm chỉ và hết sức khéo léo Ä‘ ã chăm sóc cái gia đình có ba ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bẩm sinh vốn phóng tâm coi nhẹ và xa rá»i chuyện cÆ¡m nÆ°á»›c nà y. Bà n tay đó có ai khác là L ý?
ChÃnh Phượng bị L ý thu hút mãnh liệt. ChÆ°a ở đâu L ý hiện lên đẹp toà n vẹn nhÆ° ở công việc nà y. Chị thá»±c hiện cái thiên chức cao qu ý của mình vá»›i má»™t sá»± say mê vô cùng, táºn tuỵ vô cùng. Không má»™t dấu vết của sá»± cẩu thả, tắc trách. Không má»™t chi tiết tuỳ tiện, được chăng hay chá»›. Tất cả Ä‘á»u phải đạt tá»›i đỉnh Ä‘iểm của yêu cầu, không má»™t mảy may nhân nhượng, kể từ cái mà u trắng ngá»c ngà qu ý phái của lòng bát Ä‘Ä©a đến cách bà y tầng tầng lá»›p lá»›p và cách thả những cánh rau thÆ¡m. L ý trút và o công việc tất cả sá»± sung sÆ°á»›ng và kiêu h ãnh vì được bá»™c lá»™ m ình. Má»i việc, dù to dù nhá», cÅ©ng Ä‘á»u hút hồn chị. Và những g ì gá»i là váºt chất cụ thể, đã biểu hiện ra, nhá» bà n tay chị Ä‘á»™ng và o, nhá» con mắt chị soi tá»›i, nhỠánh tâm hồn chị chiếu xuống, Ä‘á»u óng ánh má»™t linh hồn sống Ä‘á»™ng. Con ngÆ°á»i nà y hoà quyện toà n năng vá»›i công việc, hoá thân và o công việc, dù là công việc bếp núc. Con ngÆ°á»i nà y tạo ra xung quanh m ình má»™t lá»±c lôi kéo và má»™t trÆ°á»ng hấp dẫn đến mê mẩn.
NgÆ°á»i phụ nữ nà y dá»… thÆ°Æ¡ng biết bao. NgÆ°á»i phụ nữ nà y đáng yêu, đáng qu ý biết bao, và ngay lúc nà y, ở công việc bình bình thÆ°á»ng nà y, Phượng có cảm giác vừa r õ rệt vừa mê đắm nhÆ° thế, cảm giác nà y sẽ theo Ä‘uổi Phượng, thà nh má»™t khắc khoải khôn nguôi, cả những năm tháng dà i tiếp nối sau nà y nữa.
Hai ngÆ°á»i phụ nữ mê mải cho ra Ä‘á»i các món ăn, đến ná»—i quên cả chuyện tr ò. Tá»›i lúc Phượng nh ìn Lý nhồi hạt sen và o bụng con vịt mổ moi, để là m món vịt tần, không dừng được, thốt lên lá»i khen, L ý má»›i đáp:
- Mình có há»c trÆ°á»ng lá»›p khỉ nà o đâu. Dá»n vỠở chung vá»›i ông cụ bà cụ nhà nà y hôm trÆ°á»›c, hôm sau đâm đầu và o bếp luôn. Dạo đó, bà Hoà i, vợ ông cả TÆ°á»ng má»›i vá» quê tái giá. Ông TÆ°á»ng Ä‘i B năm 1959, hi sinh ngay năm đó. Nghe các cụ nói bà Hoà i gái quê rất ngoan nết, rất đảm. Tá»› đảm nháºn b ữa cá»— má»™t mình, đủ hết cả các món. Hai cụ ăn, gáºt gù, chịu con bé sà nh. C òn thế nà o nữa cáºu biết không, lấy ông Äông được hai năm, xin và o là m nhân viên của hà ng ăn máºu dịch, há» thá» tay nghá» xong là nháºn liá»n.
- Bà cụ chị dạy chị từ hồi c òn bé à ?
- Là m gì có ai dạy! Mình mồ côi bố mẹ từ lúc chÆ°a đầy mÆ°á»i tuổi. MÆ°á»i ba tuổi được ông chú bà thÃm có cá»a hiệu ở Hà Ná»™i thÆ°Æ¡ng t ình Ä‘em lên thà nh phố cho ăn há»c và dạy nghá» may cho. Quê ở Phủ L ý, nhÆ°ng m ình là nữ sinh Hà Ná»™i đấy, cô mình ạ. NhÆ°ng, m ình chỉ há»c hết lá»›p ba thôi. Dạo đó, cạnh nhà có má»™t chị nữ sinh Äồng Khánh thân vá»›i m ình lắm. Chị nà y lấy má»™t ông quan ba tà u bay nguỵ. Ôi trá»i, hai vợ chồng ăn diện ngất trá»i. Chị vợ nấu nÆ°á»›ng tà i ba không chê được. M ình hay sang chÆ¡i, há»c lá»m chị ta má»i cách nấu nÆ°á»›n g.
Lý nhấp nhổm, lát sau vá»›i tay lấy cái là n cói treo ở tÆ°á»ng, kéo ra má»™t khúc gi ò chắc nịch còn bá»c lá, dà i hÆ¡n gang tay. Má»™t lần nữa,
Phượng lại kinh ngạc vá» sá»± chi tiêu của L ý. Má»™t lần nữa, Lý lại cÆ°á»i thÆ°Æ¡ng hại cô em dâu chồng:
- Äúng là chồng nà o vợ ấy. Cái lão Luáºn nhà cô cÅ©ng váºy, tiêu cái gì cÅ©ng kêu: Chết, thế thì hết ná»a, hết má»™t phần ba tháng lÆ°Æ¡ng c òn gì.
- Nhưng…
- Tôi nói cho cô hay. Không cần th ì má»™t xu cÅ©ng không bá» qua. Cần thì bạc nghìn cÅ©ng quăng. Chuyện cây quất năm trăm đồng tôi kể cho cô nghe má»™t phần rồi. Cái chÃnh là tôi chiá»u ý cụ. NhÆ°ng, tôi cÅ©ng muốn chÆ¡i cho con mụ ấy má»™t vố. Vợ Thứ trưởng th ì đã là cái gì? Con gái thì xấu nhÆ° ma, y s ì mẹ, mà cứ đòi yêu thằng DÆ° con tôi. Tôi lá» Ä‘i, không cho gặp. Mụ ấy cay vá»›i tôi lắm. Ghen vá»›i tôi đủ thứ. Voi đú chuá»™t chù cÅ©ng đú. CÅ©ng son phấn, cÅ©ng mốt ná» kiểu kia, cÅ©ng bồ bịch nhÆ° ai. Rồi thế nà o con mụ nà y cÅ©ng chết. Äi đêm thế nà o mà chẳng có lúc gặp ma. Äể cô xem tôi nói có đúng không nhé. Lại c òn thế nà y nữa chứ. Thấy tôi mua cây quất to hÆ¡n, đẹp hÆ¡n, cay nhÆ° á»›t, lại lên giá»ng đạo đức “L ý nà y, cáºu tiêu pha, sắm sá»a thế nà o, chứ không chị em ngÆ°á»i ta dị nghị đấy!â€. Tá»› Ä‘iên lên Ä‘á»™p cho má»™t câu: “Chị ạ, trạng chết th ì chúa cÅ©ng băng hà , em đâu có sợ, chịâ€.
L ý cÆ°á»i, cắt khoanh gi ò, xắt hình nan hoa đặt lên hai cái Ä‘Ä©a men, sắp và o mâm, đứng dáºy bẻ lÆ°ng rồi ngồi xuống bóc tá»i cùng Phượng.
- Nói đến cái chết lại nhớ… A, hồi B52 nó đánh Hà Ná»™i cáºu ở trên Là o Cai à ? Tá»› lúc đó là m ở Công ty ăn uống thà nh phố. Úi giá»i, lần đầu tiên thấy ngÆ°á»i chết, ai mà chẳng rụng rá»i cả chân tay. NhÆ°ng Phượng ạ, h ình nhÆ° lúc ấy bom đạn rầm rầm nó kÃch thÃch hay sao ấy mà chẳng c òn biết sợ tẹo nà o cả! Tá»› đẩy cả xe bánh ra tráºn địa pháo. Cái hôm nó đánh đúng tráºn địa, nói cáºu lại bảo bịa, đúng là phải Ä‘i nhặt từng mảnh thịt ngÆ°á»i, rá»a nÆ°á»›c cho sạch, rồi cho và o túi nilông chôn. Tháºt đấy, vừa là m tá»› vừa khóc, v ì thÆ°Æ¡ng các anh bá»™ Ä‘á»™i quá, Phượng ạ.
L ý ngước lên, chớp chớp rồi hai con mắt mở to, đen láy, chân t ình. Phượng cảm động:
- Sau chị chuyển vỠxà nghiệp h iện giỠà ?
- Còn lâu. - Lý nghiêng đầu, cá» mái tóc và o bá» vai tr òn gãi ngứa. - Äể tá»› kể nốt chuyện chết chóc đã. ChÃnh tá»› suýt chết má»™t lần rồi đấy.
- Chị bị thương à ?
- Äâu có! Tại cái l ão thợ má»™c cá»™t nhà cháy kia kìa. Lão có má»™t thằng con rất mất dạy, chÃnh nó lôi kéo thằng Cừ nhà nà y. Thằng Cừ vốn Ä‘ ã hÆ°, lại được thằng kia dạy ăn chÆ¡i, bia bá»t, hút xách, há»—n láo. Con l ão trèo cây sang hái trá»™m nhãn và ăn cắp của mình cái khăn voan. Mình xồng xá»™c sang, định bắt quả tang. Äang đứng chá»i thì cha mẹ Æ¡i, c ái gì nó ngoạp và o bá»ng chân mình mà nhói má»™t cái thế nà y! Quay lại thì, ối giá»i… con chó lông xù, mắt Ä‘á» nhÆ° hai h òn than. Chó dại! Äang mùa chó dại. Chết tôi rồi. Tá»› má»›i chạy vá» nhà . Vừa chạy vừa kêu. L ão Äông quát: Là m cái g ì mà ầm Ä© lên thế! Chết ngay được đâu! Tháºt tá»› c òn oán lão đến già . Äược cái, Luáºn nhà cáºu là anh nhanh nhẹn, hắn má»›i d ìu tá»› ra cổng, gá»i xÃch lô, Ä‘Æ°a tá»› lên cÆ¡ sở ph òng dịch há» tiêm cho bảy ngà y liá»n. Tháºt là hết cả hồn!
Phượng cÆ°á»i thà nh tiếng cùng L ý. Bà Lý nà y ngá»™ tháºt, bà lại ghé sát tai Phượng:
- Luáºn nhà cáºu t ình cảm ra phết. Ngồi trên xế lô mình cứ rên há» há»: "Tôi chết mất, chú Luáºn Æ¡i!", thế mà hắn cÅ©ng xanh xám cả mặt mà y, và rÆ¡m rá»›m nÆ°á»›c mắt. Luáºn nhà cáºu tốt, chỉ phải cái không thá»±c tế vá»›i hoà n cảnh x ã há»™i bây giá». Hôm ná», hắn há»i mình: "Chị Lý sao không há»c bổ túc văn hoá nhỉ? Chị thông minh, há»c chắc chắn là đến đầu đến Ä‘Å©a được đấyâ€. Ôi giá»i thá»i buổi nà y, tiến sÄ© giáo sÆ° th ì cÅ©ng phải ngà y hai bữa lo ăn, sinh viên th ì có đứa bạc mặt vì chạy việc. Há»c mà là m gì! Cái lão Äông nhà tá»› th ì việc gì cÅ©ng chà ng mà ng, chẳng sốt sắng gì hết. Mà cáºu nà y. Kể cả ông cụ. ChÆ°a thấy cái nhà nà o cổ hủ nhÆ° cái nhà nà y. Chỉ thịnh đạo lÃ, sách vở… Thế th ì suốt Ä‘á»i đói nghèo là phải. Nà y, nhÆ°ng ông anh chồng cô cÅ©ng biết ghen ra tr ò đấy.
Lý cúi xuống, cái cằm nõn nhÆ° t ì trên là n xÆ°Æ¡ng quai xanh trắng ngần, cÆ°á»i nhá»n nhẻn:
- Kể cho mà nghe. Má»™t hôm Ä‘ang ngồi Ä‘an bá»—ng thấy l ão ta thở dà i đánh phượt má»™t cái. Há»i. L ão im. Gặng mãi lão ta má»›i buông má»™t câu: "Biết thế nà y lấy cô vợ Ä‘ui, què, mẻ, sứt cho xong!" Thì ra anh chà ng ghen. Ghen vá»›i cái thằng trưởng ph òng váºt tÆ° hồi trÆ°á»›c sáng nà o cÅ©ng Ä‘i xe máy qua đèo m ình đến xà nghiệp. Khốn nạn, cái thằng cổ châu Ã, má châu Phi, răng Thổ NhÄ© Kỳ, dáng Ä‘i Ả ráºp. Tá»› nghÄ© thế, im re. Má»™t tháng liá»n tá»› mặc cái quần lụa bạc và đánh cái áo nhuá»™m pin đèn hồi chiến tranh hay mặc. Má»™t hôm l ão há»i: "Ão trắng đâu sao không mặc?â€. Tá»› đáp: “Mặc thế không sợ ngÆ°á»i ta cÆ°á»›p mất vợ anh. Vợ anh đẹp nhÆ° cái tép kho tÆ°Æ¡ng. Kho Ä‘i kho lại nó trÆ°Æ¡ng phá»nh phá»nhâ€. L ão tủm tỉm cÆ°á»i. Hết cÆ¡n! Dạo đó, l ão chÆ°a vá» hÆ°u!
L ý ngẩng lên, mắt liến láo đảo quanh, rồi cúi xuống.
- Tháºt ra, cái lão trưởng ph òng váºt tÆ° ấy mà , chỉ phải cái dại gái. Xấu khổ xấu sở mà lại si t ình! Nói riêng vá»›i cáºu nhé. Tiá»n nong ăn tiêu thế nà y phần chÃnh là dấn vốn của tá»› cÅ© và tiết kiệm của ông Äông, nhÆ°ng cÅ©ng c òn phần nữa là tá»› vay của hắn ta.
- Chết, chị đừng nên thế!
Phượng thốt kêu. L ý lắc đầu lia lịa:
- Äừng lo! Vá»›i lại hắn ta già u lắm. Nà y, thằng cha kì lắm cÆ¡. Má»™t lần lên ph òng lão chÆ¡i, Ä‘ang ngồi, bá»—ng “bịch†má»™t cái sau lÆ°ng. Th ì ra má»™t cái ba lô ở gác xép rÆ¡i xuống. Mở ra, toà n vé xổ số. L ão ham chÆ¡i xổ số lắm. Mà số Ä‘á», trúng bạc ngh ìn luôn xoà nh xoạch.
Lúc ấy đã ngả chiá»u. Hai mâm cá»— đã sắp sẵn, chỉ còn hai bếp dầu Ä‘ang Ä‘un nồi má»c, nồi vây. Hai ngÆ°á»i phụ nữ Ä‘ang lau bát Ä‘Ä©a, bá»—ng cùng ngẩng lên. Luáºn đứng ở cá»a bếp từ lúc nà o, Ä‘ang hÃt hà vui vẻ:
- Chốc nữa được ăn cá»— của chị L ý tháºt bằng ăn yến của vua rồi. Nấu ăn ngon nhất Hà Ná»™i nà y là chị đấy, chị L ý à .
Lý đặt chồng bát xuống mâm, cÆ°á»i tung toá:
- Tháºt là chẳng được miếng thịt miếng xôi, cÅ©ng được lá»i nói cho tôi bằng l òng. Gá»›m, nghe mà mát cả ruá»™t. Ông Äông nhà cáºu không bao giá» nói nổi má»™t góc câu của cáºu đâu. Äến gá»i m ình ông ấy cÅ©ng có bao giá» gá»i là em đâu. Có lúc còn gá»i là mẹ thằng DÆ° nữa kia! Quê quá xá. Nà y, nhÆ°ng cáºu Luáºn, không phải nịnh. Äi bóc tá»i!
Phượng báºt cÆ°á»i. Luáºn đứng ngay Ä‘Æ¡:
- Nói tháºt l òng mà chị bảo là nịnh. Phải nói là chị tà i tháºt. Món gì chị là m cÅ©ng ngon. NhÆ° cái món dÆ°a muối khô, phải nói là rất tuyệt. NhÆ°ng, chị L ý ạ, em sợ nhất là mùi tá»i.
- Rõ tháºt khẩu thiệt đãi can qua chÆ°a! Thế th ì Ä‘i rá»a rau sống. Phượng rang Ãt lạc, chốc nữa cho hai anh em nhà hắn vừa nhắm rượu vừa đấu hót cho mà nghe.
- Chị L ý ạ, chị chiếu cố cho, tay em bị nẻ…
- Õng xương nó vừa vừa chứ!
Lý nguýt ông em chồng, cÆ°á»i khanh khách, nhấc rổ rau Ä‘i đến cạnh Luáºn:
- Nà y, chú Luáºn, mấy ông con bà n chuyện g ì từ trÆ°a tá»›i giá» thế?
- Tà o lao ấy mà .
- Nà y, tôi bảo. Ông cụ đang có lộc, có khước, cứ nói thẳng cho ông cụ biết chuyện thằng Cừ trốn ra nước ngoà i, việc g ì phải giấu.
Luáºn lúng túng:
- Chị bảo cụ có lộc, có khước…
- Nà y, - Mắt L ý loé sáng ranh mãnh, - có biết sáng cụ Ä‘i chữa già y rồi đến nhà ai không? Bà Chà lang vÆ°á»n! Các cụ hẹn nhau sau Tết Ä‘i chÆ¡i há»™i đấy. - L ý chợt nghiêm mặt, đổi giá»ng. - Còn việc nữa, chú phải nói vá»›i cụ ngay Ä‘i. Tôi không có đóng vai dâu trưởng ngà y Tết dắt dÃu nhau vá» là ng đâu nhé. Dâu trưởng là bà Hoà i. Ước g ì bà ấy hiện ra ngay đây lúc nà y nhỉ!
Trong bếp, Phượng nh ìn ra, bỗng nhiên lặp lại ý của Lý:
- Ừ, Æ°á»›c g ì chị Hoà i hiện ra ngay trÆ°á»›c cổng bây giá» nhỉ. Anh Luáºn à , lâu lắm rồi em chÆ°a được gặp chị ấy đấy. Giá» mà chị Hoà i lên đây ăn Tết th ì hay quá anh nhỉ?
Cầu được, Æ°á»›c thấy. NgÆ°á»i phụ nữ mà L ý và Phượng cùng ao Æ°á»›c hiện ra, tháºt nhÆ° Ä‘ ã hiện ra ngay trÆ°á»›c cổng nhà , và o đúng lúc cả nhà đang tÃu tÃt và o buổi cúng tất niên chiá»u ba mÆ°Æ¡i Tết.
Nghe tiếng chuông Ä‘iện, Phượng chạy ra cá»a. TrÆ°á»›c hai cánh cổng sắt là má»™t phụ nữ nông thôn trạc năm mÆ°Æ¡i, ngÆ°á»i thon gá»n trong cái áo bông trần hạt lá»±u. Chiếc khăn len nâu thắt ôm má»™t khuôn mặt rá»™ng có cặp mắt hai mà đằm thắm và cái miệng tÆ°Æ¡i. NgÆ°á»i phụ nữ đó Ä‘eo má»™t cái tay nải nặng, dáng vừa Ä‘i bá»™ từ ga xe lá»a vá», không có cái vẻ ngác ngÆ¡ lạ lẫm, nhÆ°ng hai con mắt in Ä‘áºm ná»—i bồi hồi.
Phượng kéo cánh cá»a sắt, dặt dè:
- Bác… bác há»i ai ạ? A, có phải bác là … là chị Hoà i không ạ?
- Cô Phượng đấy như?
Phượng quay ngoắt vỠsau, reo to:
- Chị Hoà i! Chị Hoà i lên, anh Äông, chị L ý, anh Luáºn Æ¡i!
Sá»± việc diá»…n ra quá Æ° Ä‘á»™t ngá»™t! Äông, L ý, Luáºn hấp tấp từ phòng khách ùa ra vệt Ä‘Æ°á»ng lát xi măng Ä‘i qua vÆ°á»n cây ra cổng, nh ìn thấy chị Hoà i tháºt rồi mà vẫn còn ngÆ¡ ngÆ¡ ngác ngác, ná»a tin ná»a ngá». Chị Hoà i lên! Lên đúng chiá»u ba mÆ°Æ¡i Tết! Tháºt ngoà i sức tưởng tượng! Trong tâm ức vẫn là có h ình bóng chị Hoà i, chị Hoà i, vợ anh cả TÆ°á»ng liệt sÄ©. Chị Hoà i, dâu trưởng, nết na, thuỳ mị. Trong tiá»m thức vẫn sống Ä‘á»™ng má»™t chị Hoà i đẹp ngÆ°á»i, đẹp nết. NhÆ°ng bây giá» chị Hoà i Ä‘ ã có má»™t gia đình riêng vá»›i những quan hệ riêng, lo toan riêng, nên vẫn nhá»›, vẫn quý, vẫn yêu chị ấy, mà lại không dám, không nỡ nÃu kéo chị vá» mình. Quan hệ của chị ở đây đẹp nhÆ°ng buồn. Chị có quyá»n quên mà không ai được trách cứ. Váºy mà , váºy mà lúc nà y trÆ°á»›c cánh cổng lại là chị.
Phượng sôi nổi, nồng háºu:
- Em mừng quá, chị Hoà i Æ¡i. Äể em xách tay nải cho.
Lý ôm chầm ngÆ°á»i phụ nữ Ä‘ ã má»™t thá»i là dâu trưởng, nức nở:
- Äúng là có linh tÃnh nhé. Chị xem lá»i em nói có thiêng không? Em vừa nói: Ước g ì chị Hoà i hiện ra bây giá» nhỉ!
- HÆ¡n chục năm nay chị Hoà i chÆ°a lên Hà Ná»™i rồi đấy. - Luáºn nói.
Chị Hoà i tươi tỉnh:
- Là m g ì! Äám cÆ°á»›i chú và cô Phượng chị c òn lên dá»± cÆ¡ mà . Má»›i có chÃn năm thôi. Báºn quá. Nhà nông chẳng bao giá» hết việc. Ông đâu?
Luáºn ra vẻ thà nh thạo:
- Tháng nà y đ ã cấy đâu chị? Ông ở trên nhà , có lẽ sắp xuống đấy.
- DÆ°ng mà c òn dỡ khoai tây. Còn há»p Äại há»™i. Äịnh Ä‘i từ sá»›m kia, mà công kia việc ná» cứ dồn tá»›i.
Trong ph òng khách đã bà y cá»— cúng. Äông súc ấm pha trà , L ý sà xuống tay nải cùng chị Hoà i.
- Chẳng mang được cái g ì lên đâu. - Chị Hoà i xởi lởi. - Cái Ngoan, thằng Tùng cứ nhét và o, rồi giục: Mẹ Ä‘i Ä‘i, không ông buồn, các chú, các cô mong! Äây là gạo nếp tăng sản của nhà . Cái gi ò thủ anh ấy gói đây. Ông thÃch ăn giò thủ lắm đấy, cô Lý ạ. Còn bá»c nà y là sắn dây. Trẻ con nó giã, nó rây đấy. À cái giống mÆ°á»›p hÆ°Æ¡ng nà y thÆ¡m ngon mà to quả lắm. Cô Phượng cất Ä‘i mà gieo. Gieo đêm nay là tốt nhất đấy. Ở nhà , trồng bá» ao, có quả hai cân bảy kia. Ờ, cho nó leo bá» tÆ°á»ng. À, ông thợ má»™c c òn đấy không? Mấy con rồi? Chú Äông tóc bạc nhÆ°ng vẫn khoẻ nhỉ! Cháu DÆ° có hay gá»i thÆ° vá» không? Cô L ý trông không nháºn ra được nữa. Trẻ nhÆ° gái mÆ°á»i tám ấy!
L ý tÃt mắt, hai má hây hẩy:
- Ông Äông sắp thà nh ông Di Lặc rồi, chị ạ. Còn em, bệnh đấy chị Æ¡i…
Cầu thang có tiếng ba toong chống lịch kịch. Phượng và Luáºn chạy ra chân cầu thang.
Ông Bằng Ä‘ ã xuống hết báºc. Äã đến lúc phải xuống để cúng, cÅ©ng là lúc ông nghe thấy xôn xao tin chị Hoà i lên. Ông cố Ä‘i cho ngay ngắn. Trông ông cao, gầy hÆ¡n má»i ngà y, nhÆ°ng trang trá»ng, chỉnh tá» hÆ¡n, mặc dầu vẫn là bá»™ comlê Ä‘en, kẻ sá»c má», cà i khuy chéo. Có lẽ do gÆ°Æ¡ng mặt ông ánh lên cái cảm xúc của con ngÆ°á»i trÆ°á»›c ngưỡng cá»a của năm má»›i, do con mắt Ä‘ ã qua khá»i căn bệnh, sáng dáºy, át Ä‘i vẻ già nua, tà n lụi và ná»—i Æ°u tÆ° c òn ghi vết ở trên trán, và nếp da xệ ở hai bên cằm.
Ông sững lại khi nhìn thấy Hoà i, mặt thoáng má»™t chút ngÆ¡ ngẩn. Rồi mắt ông chá»›p liên hồi, môi ông láºt báºt không thà nh tiếng, có cảm giác ông sắp khóc oà .
Hoà i gần nhÆ° không chủ Ä‘á»™ng được m ình, chị lao vá» phÃa ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân to bản, gót nứt nẻ thâm Ä‘en, giẫm trên ná»n đá lạnh, kịp h ãm lại khi còn cách ông già hai hà ng gạch hoa.
- Ông!
NgÆ°á»i phụ nữ thốt lên má»™t tiếng nhÆ° tiếng nấc. Và giá»ng ông Bằng bá»—ng khê đặc, khà n rè:
- Hoà i đấy ư, con?
Phượng quay mặt đi, mắt ngấn lệ không nỡ nh ìn cảnh gặp gỡ, không nỡ thấy đôi gót chân nứt nẻ của chị Hoà i, ngực dội lên những cơn sóng nghẹn ngà o và hai cánh mũi se se cay. Cảnh gặp gỡ vui mừng nhiễm một nỗi tiếc thương, đau buồn, ê nhức cả tim gan.
Ông Bằng nén xúc động, rút khăn tay, chấm kẽ mắt:
- Anh ấy và các cháu vẫn khoẻ cả chứ, con?
- ThÆ°a ông, bốn cháu của con nhá» trá»i vẫn khoẻ mạnh cả. Cháu đầu Ä‘i bá»™ Ä‘á»™i đóng ở biên giá»›i Hà Tuyên vừa rồi hết nghÄ©a vụ, vá» x ã tham gia sản xuất. Cháu thứ hai há»c lá»›p mÆ°á»i. Cháu gái thứ ba há»c lá»›p tám. Cháu trai út há»c lá»›p sáu. Nhà con, cảm Æ¡n ông, vẫn được b ình thÆ°á»ng. Anh ấy giá» tham gia uá»· ban x ã. Lẽ ra, anh ấy thu xếp công việc được cÅ©ng lên kÃnh thăm ông dịp nà y. Cả các cháu nữa, bốn đứa, đứa nà o cÅ©ng Ä‘ òi Ä‘i. Nhất là thằng lá»›n, nó cứ bảo mấy lần nó qua Hà Ná»™i mà chÆ°a được và o nhà thăm ông, lần nà y rá»—i r ãi nó phải Ä‘i…
Câu chuyện của ngÆ°á»i phụ nữ nông thôn có cái vẻ ká» cà đ ã Ä‘Æ°a cuá»™c gặp gỡ ra khá»i những chấn Ä‘á»™ng t ình cảm bất thÆ°á»ng. Và L ý đã hà húi xếp xong mâm cúng, nhảy từ cái ghế đẩu xuống, xoa xoa hai bà n tay rất ý tứ trÆ°á»›c ông Bằng:
- Ông ạ, con Ä‘á» nghị thế nà y, hà n huyên còn nhiá»u chuyện, để lát nữa tha hồ. Giá», má»i ông lại khấn cho lá»… cúng gia tiên bắt đầu ạ.
Má»i ngÆ°á»i dạt ra, để trống má»™t khoảng rá»™ng trÆ°á»›c bà n thá». Ông Bằng soát lại hà ng khuy áo, chỉnh lại cái cà vạt, ho khan má»™t tiếng, dịch chân lại trÆ°á»›c mặt bà n thá».
HÆ°Æ¡ng cháy, uốn cong má»™t Ä‘oạn tà n, bốc toả má»™t là n khói ảo má». Hai cái bánh chÆ°ng bá»c lá xanh tÆ°Æ¡i, buá»™c lạt Ä‘iá»u, xếp cạnh mâm ngÅ© quả và những chén rượu xinh xắn đặt rải hà ng ngang trÆ°á»›c bệ thá». Ngá»n đèn dầu lim dim in cái chấm v à ng và o dãy khung ảnh đặt sát tÆ°á»ng. ảnh song thân ở chÃnh giữa; bên trái, ảnh bà Bằng mặt hoa da phấn, tóc vấn khăn nhung, phÃa trái, ảnh anh cả TÆ°á»ng áo trấn thủ ô quả trám, mÅ© calô nghiêng, nét trắng Ä‘en Ä‘ ã phôi pha.
NgÆ°á»›c mái đầu hói, riá»m tóc lÆ¡ thÆ¡ đã bạc hết, ông Bằng chắp hai tay trÆ°á»›c ngá»±c. Khói hÆ°Æ¡ng và khung cảnh trầm tÄ©nh Ä‘Æ°a hiện tại vá» quá khứ. Thoáng cái, ông Bằng nhÆ° quên hết xung quanh và bản thể. Dâng lên trong ông cái ảm xúc thiêng liêng rất Ä‘á»—i quen thân và tâm trà ông bá»—ng má» nhoà , phi êu diêu lãng đãng gần xa, ẩn hiện tầng tầng lá»›p lá»›p những ảnh hình khi tá» khi má», cháºp chá»n nhÆ° trong chiêm bao. ThÆ°a thầy mẹ Ä‘ ã cách trở ngà n trùng mà vẫn hằng sống cùng con cháu. Con vẫn văng vẳng nghe đâu đây lá»i giáo huấn của ông cha, tiên tổ. Con vẫn Ä‘inh ninh ghi khắc công Æ¡n sinh thà nh dưỡng dục của thầy mẹ, gia tá»™c, ông bà , cha mẹ, tổ tiên, con nhÆ° thấy từ trong tâm linh, huyết mạch sá»± sinh sôi nảy nở, phúc thá» an khang của cháu con Ä‘á»i Ä‘á»i nối tiếp trong cá»™ng đồng dân tá»™c yêu thÆ°Æ¡ng. Và em, cùng con trai cả của ba mẹ. Em cùng con Ä‘ ã mất và vẫn hằng sống, hằng vui buồn, chia sẻ, đỡ nâng dắt dìu tôi cùng các cháu, các con, các em…
Trong giây lát, nháºp và o dòng xúc Ä‘á»™ng tri ân tiên tổ và những ngÆ°á»i Ä‘ ã khuất, ông Bằng lâng lâng trong những hoà i niệm hÆ° ảo, thoát trần. NhÆ°ng, quá khứ không cắt rá»i vá»›i hiện tại, tổ tiên không tách rá»i vá»›i con cháu, tất cả liên kết thà nh má»™t d òng mạch bá»n chặt thuá»· chung, bởi váºy, chỉ lát sau trở vá» vá»›i những ngÆ°á»i Ä‘ang sống và khoảng khắc hiện tại, mắt ông bá»—ng cay xè. Ông vá»™i cúi xuống, láºt báºt những lá»i cầu khấn thà nh kÃnh và run rẩy:
- Hôm nay, ngà y ba mÆ°Æ¡i tháng Chạp năm BÃnh Tuất, buổi tất niên, con cùng các nam tá», nữ tá», tôn tá»â€¦
D õi theo lá»i cha, Luáºn bá»—ng bấm tay Äông. Mặt Luáºn biến sắc. Rõ rà ng là khi kể tên các con trai, ông cụ đã bá» qua tên thằng Cừ. Lý ngá» nguáºy không yên, lát sau, ghé tai chị Hoà i, hà há»ng: "Chị Æ¡i, em biết khấn đúng bà i kinh nhà Pháºt cÆ¡".
Mắt chị Hoà i đăm đắm ngÆ°á»›c lên bà n thá». Và khi ông Bằng vừa buông tay chắp, rút mùi xoa lau mắt, lui ra, chị liá»n thế chân ông cụ, hai tay nâng lên trÆ°á»›c ngá»±c.
Tháºt là má»™t mâm cá»— quá Æ° thịnh soạn và o cái thá»i buổi đất nÆ°á»›c c òn rất nhiá»u khó khăn sau hÆ¡n ba mÆ°Æ¡i năm chiến tranh và so vá»›i đồng lÆ°Æ¡ng có hạn của cán bá»™, công nhân viên chức lúc nà y.
T rà n trá» trên mặt bà n, chạm cả và o cà nh quất Lý cố tình để sát và o mâm cá»— cho bữa ăn thêm đẹp, thêm sang, là la liệt bát Ä‘Ä©a ngồn ngá»™n các món ăn. Ngoà i các món thÆ°á»ng thấy ở cá»— Tết nhÆ° gà luá»™c, gi ò, chả, nem, măng hầm chân giò, miến nấu lòng gà , súp lÆ¡ xà o thịt bò… - món nà o
cÅ©ng mang dấu ấn tà i hoa của ngÆ°á»i chế biến - là các món khác thÆ°á»ng nhÆ° gà quay Æ°á»›p húng l ìu, vịt tần hạt sen, chả chìa, má»c, vây…
Äặc sản nhất, mà có lẽ L ý muốn bá»™c lá»™ khiếu năng, cùng tấm lòng mình nhiá»u nhất ở đó, là các món vịt tần, vây và má»c, nhất là món má»c. Chị Ä‘ ã rất tỉ mỉ và kÄ© tÃnh hết sức khi chế biến món nà y. Miếng thăn được chon lá»±a, gi ã tháºt nhuyá»…n nhừ thay cho giò sống được chÃnh tay chị trá»™n vá»›i má»™c nhÄ©, nấm hÆ°Æ¡ng, rồi nặn thà nh từng viên tr òn trÄ©nh. Nồi nÆ°á»›c dùng đảm bảo phải trong veo. Và chÃnh tay chị vá»›t, chia Ä‘á»u ra từng bát nhá».
Má»i ngÆ°á»i và o mâm, hân hoan khác thÆ°á»ng.
Hà ng bên kia là ba chị em dâu. Phượng vẫn giản dị. CÅ©ng không có g ì hÆ¡n là cái áo budông simili mà u cỠúa và cái khăn nilông mà u cà phê sữa. Chị Hoà i cởi bá» cái khăn. Hoá ra chị búi tóc, trông nhÆ° má»™t bà má miá»n Nam và rất thà nh thị. Nổi báºt vẫn là L ý. Lý lá»™ng lẫy trÆ°á»›c hết nhỠấn tượng của trang phục, cái áo bay Äức mà u hạt dẻ có mÅ© buông ở phÃa sau, đồng mà u, vá»›i cái quần may ống vảy đúng mốt Ä‘a ng thịnh hà nh. Chị rất hà i lòng vá» tà i tổ chức và sá»± báºt nổi vá» hình thức của mình. DÆ°á»›i ánh đèn nêông, tất cả những Ä‘Æ°á»ng nét trên gÆ°Æ¡ng mặt chị, tất cả mà u sắc và kiểu cách, Ä‘á»u bá»™c lá»™ hết vẻ đẹp tá»›i Ä‘á»™ cần thiết và gây má»™t ấn tượng tâm là mạnh mẽ vá»›i má»i ngÆ°á»i. L ý đẹp và sang nhÆ° má»™t diá»…n viên trên sân khấu; chị toả ra xung quanh má»™t không khà thÆ¡m tho, hÆ¡i Ä‘Ã i các, nhÆ°ng đáng yêu.
Hà o hứng, sáng tÆ°Æ¡i nữa là Luáºn. Dong dá»ng, thanh nhẹ trong bá»™ comlê tÃm than tuy cÅ© nhÆ°ng vừa giặt là cẩn tháºn, Luáºn có cá i dáng thanh nhã của Ä‘Ã n ông thà nh phố. Buồn hÆ¡n cả vẫn là Äông, má»™t thái cá»±c đối láºp vá»›i vợ. Äông không chịu sá»± chi phối của ngoại cảnh. Ngồi cạnh ông Bằng, Äông vẫn bá»™ quần áo bá»™ Ä‘á»™i mùa đông kÃn cổ, nhà u nhà u mà u cỠúa.
Ông Bằng đưa mắt qua tất cả các con trai, con dâu, lên tiếng trước tiên, ông muốn giữ thế chủ động:
- Hôm nay, ba rất vui. NhÆ°ng, có má»™t Ä‘iá»u ba thấy chÆ°a tháºt hà i l òng. Äó là cây quất. L ý mua bao nhiêu? Những năm trăm… Tốn kém quá!
Má»i ngÆ°á»i đổ xô nh ìn và o cây quất vòm bồng nở, trÄ©u trịt quả Ä‘ang rung rinh. Phượng Ä‘Æ°a mắt nh ìn Lý vừa lo lo vừa muốn chia sẻ. NhÆ°ng, L ý đã nhanh nhảu:
- ThÆ°a ông, ông tha lá»—i cho con Ä‘ ã không xin phép ông trÆ°á»›c. Tháºt t ình thì con muốn nhân dịp vui sum há»p nà y, có má»™t cây cảnh tặng ông. Vả lại, hoa vô giá, cá vô ngần ông ạ.
Luáºn cÆ°á»i rất tÆ°Æ¡i, đế thêm:
- Thôi, Tết nhất ông cÅ©ng phải cho phá luáºt má»™t tà chứ ạ.
À lên má»™t hồi cÆ°á»i tán thưởng. Ông Bằng gáºt gáºt đầu:
- Ba rất cảm Ä‘á»™ng, các con ạ. Hôm nay sum há»p, váºy là chỉ c òn thiếu có Cần, nhÆ°ng nó cÅ©ng sắp vá». - Ông cụ lại cố tình lá» thằng Cừ trong danh sách con cái. - Äặc biệt nhất là hôm nay có Hoà i, Hoà i ạ, thứ lá»—i cho ba, ba tháºt không ngá». Dân tá»™c m ình sống có nghÄ©a, có tình, có những cái đó má»›i còn đất nÆ°á»›c nà y. Ba muốn trÆ°á»›c tiên chúc con, chúc vợ chồng con và chúc các cháu…
Sáu cái cốc cùng nâng. Thân máºt và xốn xang lá»i chúc mừng qua lại và tiếng keng đùng đục của những chiếc thuá»· tinh Ä‘á»™ng chạm nhau.
- Em chúc chị Hoà i tháºt khoẻ tháºt vui.
- Thưa ông, con chúc ông mỗi năm mỗi khoẻ.
- Chúc cô chú Luáºn sang năm có thêm thằng cu.
- Thế th ì em chịu, em chỉ bằng chị Lý thôi.
Luáºn giÆ¡ cốc:
- Một con là đủ rồi.
L ý lanh chanh.
- Chưa đủ.
- C òn chị? Thôi chị Æ¡i. Má»™t đứa trẻ ra Ä‘á»i là toà n x ã há»™i thêm công thêm việc đó.
- Xã hội nà o! - Lý the thé. - Tôi cai rồi. Chứ tôi muốn, ai cấm được tôi. Dà o ôi, vẽ lắm. Con tôi, tôi đẻ tôi nuôi chứ!
- Chị chÆ°a uống Ä‘ ã say rồi. Sinh đẻ Ãt, có kế hoạch là vÅ© khà chống đói nghèo đó, chị L ý Æ¡i.
- C òn lâu tôi má»›i say nhé. - Lý quát. - Tôi há»i chứ ông có tá»›i năm con. Ai nuôi cho ông?
Luáºn lừ mắt bà chị dâu. Äừng nên nhắc tá»›i con số năm, Ä‘á»™ng l òng ông cụ. Rồi lảng chuyện, Luáºn ngồi xuống, ghé vá» phÃa cha:
- Ba ạ, cây quất dẫu sao chÆ¡i rồi cÅ©ng c òn sá» dụng quả của nó được. Chứ cà nh Ä‘Ã o năm sáu trăm bạc, m ãn khai hết hoa là bá».
Ông Bằng lắc đầu:
- XÆ°a, ngÆ°á»i sà nh chÆ¡i Ä‘Ã o Ä‘Ä©a cÆ¡. Chứ mua cà nh Ä‘Ã o mấy trăm bạc vá» chÆ¡i chỉ là lối chÆ¡i của anh trá»c phú hợm của.
- Äúng là chÆ¡i hoa Ä‘ ã có mấy ngÆ°á»i biết hoa! - L ý ve vé Ä‘i tá»›i, nghiêng xuống giữa Luáºn và ông Bằng vừa nói vừa đặt xuống bà n hai cái bát xinh xắn, ý nhị. - Ông xÆ¡i món nà y cho nóng ạ.
Luáºn giáºt lên, kêu to liên tiếp:
- á»i! Vây! Lại cả má»c nữa! Hoan hô chị L ý! Bà nà y cá»± phách tháºt. Bằng chiêu đãi quốc tế đây.
Lý cÆ°á»i m ãn nguyện:
- Phải thế chứ, không ông nhà báo đã đi ăn mòn bát đĩa thiên hạ lại chê!
- Xuân thu nhị k ì thôi, bà chị ơi. C òn thì quanh năm suốt tháng… rau muống với cà thâm thôi.
L ý giãy nảy:
- Äiêu chÆ°a k ìa! Ông xem Luáºn nó có Ä‘iêu không? Có bữa nà o con lo mà không có miếng thịt, miếng Ä‘áºu không? Không có á, cô Phượng biết không, là l ão ta rên rẩm liá»n: "Ä‚n thế nà y sao đủ calo mà là m việc được, chị L ý Æ¡i!â€
Phượng bụm miệng cÆ°á»i. Äông ngẩng lên, nghênh ngáo:
- Æ , Ä‘Ä©a á»›t để đâu rồi?
- Vừa có má»™t há»›p mà đ ã say! Äá» lòm lòm ở ngay trÆ°á»›c mặt ông kh ông là ớt thì là cái gì đây. - Lý Ä‘ay đả, vui vẻ ngồi xuống ghế của mình.
Không khà giản dị, đầm ấm dần. Và những câu chuyện đổi trao Ä‘ ã nổi lên râm ran, luôn chuyển dịch Ä‘á» tà i. Chuyện các món ăn và giá cả. Chuyện gia Ä‘ ình chị Hoà i. Hồi ức vá» những ngà y đã qua, vá» cái Tết cổ truyá»n, vá» há»™i hè tháng giêng, vá» các tệ láºu Ä‘ang là m nhuốc nhÆ¡ bầu không khà tâm là x ã há»™i. Và , lát sau Äông và Luáºn lại kéo nhau và o cuá»™c đấu khẩu Ãt lâu nay Ä‘ ã thà nh thông lệ má»—i khi hai ngÆ°á»i ngồi vá»›i nhau. Có hÆ¡i men, Äông bốc, hăng hẳn lên. Bảo vệ quyết liệt cái thú chÆ¡i tổ tôm, v ì nó "thanh tao" và "dân tá»™c tÃnh", Äông lại còn cố lôi kéo cả ông Bằng vá» phe mình.
- Kệ, hoà i hơi mà nghe hai l ão gà n. - Lý bấm tay chị Hoà i. - Chị ăn món vịt tần em là m đi. Có được không, chị?
- Cô là m khéo lắm.
- Vá» hÆ°u em sẽ mở cá»a hà ng ăn đấy, chị ạ.
- Chị cho em một chân phụ động nhé. - Phượng ngoảnh lại, vui đùa.
Chị Hoà i nh ìn Phượng, khe khẽ:
- Cô Phượng nà y, thế vợ con chú Cừ giỠra sao?
- Em đang lo lắm, chị ạ.
- Thế bao giỠcô đón cháu Nga vỠdưới nà y?
- Em định ổn định xong công tác, nhà cá»a, há»™ khẩu, vá»›i lại để cháu há»c hết năm há»c Ä‘ ã. Thá»i buổi nà y, là m kế toán, tà i vụ, em cÅ©ng lo lắm chị ạ.
- Cứ nguyên tắc, chÃnh sách mà là m, cô ạ. Còn vợ con chú Cừ, cô bà n vá»›i vợ chồng chú Äông, chú Luáºn xem nên giúp đỡ thế nà o. À mà cô ấy Ä‘ ã biết tin chú ấy chÆ°a?
- C òn đang giấu cả ông đấy.
- Chị biết. Ông trông vẻ ngoà i th ì vui, nhÆ°ng khà sắc th ì kém, xem ra phiá»n muá»™n nhiá»u.
Lý chỉ nhấm nháp qua loa, còn thì nháºp vai bà chủ bữa tiệc kiêm ngÆ°á»i phục dịch, hết nhấp nhổm xem xét, lại lượn Ä‘i lượn lại tiếp rượu, thêm món ăn.
Thấy Äông vừa hỉ hả nâng cốc vá»›i ông Bằng, L ý vá»™i bÆ°á»›c lại, lừ mắt nh ìn chồng:
- Anh Äông, ông bị cao áp huyết đấy.
Luáºn đẩn cao hai ống tay áo:
- Ba để con thay. Nà o, an h Äông. Trăm phần trăm nhé!
- Ná»a thôi. Vì hôm nay giao thừa, còn phải Ä‘i chÆ¡i. Hôm nà o thằng Cần ở Liên Xô vá», sẽ đấu tháºt sá»±.
Ông Bằng ngồi, hai tay chắp bụng, giữa cái không khà tà tà của bữa ăn Ä‘ang huyên náo dần. Má»™t há»›p rượu, má»™t bát má»c, ná»a bát v ây, đã no ứ lên rồi. Phần nữa, không ăn được v ì cảm Ä‘á»™ng, vì bồn chồn. Gia đình và sá»± sum há»p đêm giao thừa, có g ì đầm ấm, thiết tha hÆ¡n. K ì diệu thay thá»i khắc nà y. Thiêng liêng thay cái tế bà o xã há»™i nhá» nhoi nà y. Nhá» nhoi váºy mà là ná»n móng, mà kết hợp trong nó bao quan hệ. Tình cha con, vợ chồng anh em, những quy tắc luân là bất thà nh văn, bám rá»… sâu và o huyết mạch, tâm cảm, giằng nÃu má»i ngÆ°á»i trong những giao kết, liên hệ vừa nghiêm chỉnh vừa thân máºt. NghÄ© vá» gia Ä‘ ình, lòng ông bao giá» cÅ©ng êm ả, bao giỠông cÅ©ng gắng tạo ra cảm giác yên lòng. NhÆ°ng, ông biết là ông Ä‘ ã cưỡng lại sá»± tháºt, nhất là từ những giây phút cuối cùng khi ông đứng trÆ°á»›c bà n thá» nghi ngút khói hÆ°Æ¡ng. Gia Ä‘ ình ông, cái vùng không còn yên ổn nữa, nó đã phản chiếu tất cả cuá»™c sống ở ngoà i Ä‘á»i; vả chăng má»—i ngÆ°á»i là con, là vợ, là chồng trong các mối quan hệ th ì đồng thá»i cÅ©ng là má»™t con ngÆ°á»i x ã há»™i vá»›i tất cả những dấu ấn của thá»i đại. Sở nguyện của ông vá» má»™t sá»± an bằng đã trở nên bấp bênh. Bà Bằng mất,ông đã má»™t lần chịu Ä‘á»±ng ná»—i bÆ¡ vÆ¡ trong khoảng thiếu hụt. Ông không nệ cổ, thụ Ä‘á»™ng. Ông vùng vẫy. Ông cần bạn và ông Ä‘ ã tìm thấy ngÆ°á»i bạn đó. NhÆ°ng, việc đó giỠđây cÅ©ng có vẻ trá»› trêu thế nà o. Sum há»p nhắc nhở đến kẻ vắng mặt, giỠông má»›i nháºn ra Ä‘iá»u đó. Nghe Hoà i và Phượng th ì thầm, lòng ông lại nhói lên chuyện thằng Cừ hÆ° đốn. Vá»›i bản lÄ©nh chủ Ä‘á»™ng, ông lại chống đỡ, giữ thế quân b ình. Thà nh ra, trong suốt bữa ăn ông cứ lá»ng lÆ¡ giữa hai trạng thái: tin cáºy và lo sợ, an toà n và bất ổn. M ãi tá»›i lúc Lý kêu rạng rỡ: "Sắp giao thừa rồi", ông má»›i trở lại nháºp cuá»™c, má»›i lại nghe thấy tiếng nói của các con trai, con dâu.
- Ông ạ - Hoà i nhìn ông ngáºp ngừng. - Chú Cần viết thÆ° cho con, có nói chú ấy vá» sẽ xây dá»±ng gia Ä‘ ình, chú ấy há»i ý kiến con: "Có được không?â€
Äông quay lại, lè nhè giá»ng rượu:
- Thế là nó bỠcái phó tiến sĩ để vỠlấy vợ à ?
Phượng th ì thà o bâng quơ:
- Giá» nà y ở ngoà i ga c òn nhiá»u ngÆ°á»i nhỡ tà u, khổ, đêm đông rét mÆ°á»›t thế nà y, chắc gia Ä‘ ình há» mong lắm.
"Ngoà i trá»i, mù mịt tối, mÆ°a lâm thâm", L ý xuống bếp xách phÃch nÆ°á»›c lên nói váºy. Äêm ba mÆ°Æ¡i, lại nhÆ° thá»i tiết của bao nhiêu đêm ba mÆ°Æ¡i Ä‘ ã qua trong Ä‘á»i ngÆ°á»i. L ý pha cà phê, giá»t cà phê, Ä‘iểm nhịp thá»i gian trong cái cốc rá»—ng.
- Cho tôi nước chè thôi, cô L ý.
- Chị cứ uống Ä‘i, đêm nay hai chị em thức nghe Ä‘Ã i. - Phượng nói, đứng dáºy thu bát Ä‘Ä©a. L ý kêu: "Äể tất cả đấy, Phượng. Mai h ãy còn bát ăn, không phải rá»aâ€.
Tất cả chợt lặng đi, như nghe ngóng, đón đợi cái g ì đó từ xa xăm.
Ông Bằng nghe rõ tiếng tim mình Ä‘áºp. Thá»i gian Ä‘ang dò dè những bÆ°á»›c chân nho nhá». Kim giây đồng hồ trên tay L ý nhÃch cháºm chạp. Lý bê cái ghế đẩu, đứng lên, mắc bánh pháo trÆ°á»›c cá»a buồng khách.
Ôi, giao thừa, cái đứt Ä‘oạn Æ°á»›c lệ chia thá»i gian trong chiá»u dà i vô táºn thà nh từng chặng. Giao thừa! Giao Ä‘iểm của cÅ© má»›i, dấu chân của năm cÅ©, nốt nhạc đầu tiên của má»™t hà nh khúc má»›i, sao mà gây cho ta nhiá»u hồi há»™p đón chá». Ôi, giao thừa!
Äá»™t nhiên, ngá»±c ông giáºt nhói. Luáºn vụt đứng dáºy. L ý xoè diêm. Pháo ngoà i phố vắng đã nổ. Những quả pháo đầu tiên L ý châm ngòi lên tiếng. Căn buồng ran ran. Ngoà i cá»a sổ, cả má»™t vùng trá»i Ä‘ang ắng lặng bá»—ng bùng bùng náo Ä‘á»™ng, hừng hừng Ä‘á», lấp lánh ánh lá»a xanh hồng. Phượng kéo chị Hoà i cùng chạy ra sân. Hai ngÆ°á»i đứng lại trong vÆ°á»n cây, ngÆ°á»›c nh ìn trá»i. Vòn vá»t bay lên, rạch trên vòm trá»i đêm những vệt dà i, những chùm sáng tÃm biếc, hoa cà , xanh chói, Ä‘á» tÆ°Æ¡i.
Trong buồng, những ngÆ°á»i c òn lại trở vá» ghế ngồi.
Äã bÆ°á»›c má»™t bà n chân lên báºc thá»m năm má»›i. Bà ng hoà ng cái cảm giác đón nháºn những Ä‘iá»u chÆ°a được biết. Thá»i gian Ä‘ ã mở ra má»™t chiá»u dà i má»›i mẻ và hà nh trình lại tiếp tục vá»›i những xúc cảm tinh khôi, phấp phá»ng trÆ°á»›c má»i rủi may khôn lÆ°á»ng.
Phá vỡ cái không khà má» mịt, bâng khuâng của khói pháo và cảm nháºn, Luáºn đứng dáºy định chúc ông Bằng nhÆ°ng ông già đ ã kéo áo Luáºn:
- Äể ba nói mấy câu. - Mắt chá»›p chầm cháºm, ông Bằng ngần ngừ lÆ°á»›t qua Äông, Luáºn, L ý. - Các con ạ, sang năm má»›i, ba chúc tất cả các con. Cái may mắn, cái tốt đẹp sẽ đến nhiá»u và vững bá»n mãi mãi. - Dừng lại má»™t lát, nuốt khan má»™t hÆ¡i và gáºp mặt xuống, cổ ông nổi gân nhÆ° Ä‘ang có cÆ¡n co rút. - Lúc nà y đây ba sung sÆ°á»›ng, ba hạnh phúc v ì thấy các con phÆ°Æ¡ng trưởng, nên ngÆ°á»i. TÆ°á»ng Æ¡i, con Ä‘ ã hi sinh vì nÆ°á»›c, con không hiểu con Ä‘ ã có má»™t ngÆ°á»i vợ qu ý đến dÆ°á»ng nà o…
- Ba!
- Luáºn để ba nói. Ba không sao đâu. Ba tháºt sá»± sung sÆ°á»›ng, hạnh phúc. C òn ná»—i Ä‘au Ä‘á»›n…
- Ba! - Luáºn kêu, lần nà y tháºt sá»± hoảng hốt và bà n tay vá»™i nắm cánh tay ông già .
- Cứ để ba nói. Ba chịu đựng được. Các con đừng giấu ba nữa. Ba cũng không tự huyễn hoặc m ình nữa. Chuyện thằng Cừ hư đốn, ba biết hết. Nó là m nhuốc nhơ gia đ ình, là m tủi hổ vong linh mẹ nó, anh nó. Nhưng, các con ạ, ba chắc chắn là nó không bỠra nước ngoà i đâu. - Ông ngẩng lên, thái độ hiển hiện vẻ tự vệ. - Nó không tệ như thế được! Thực tế không thể có như thế được!
Lúc ấy, ở đám đất cạnh bếp, chị Hoà i cầm đèn soi cho Phượng gieo hạt mÆ°á»›p hÆ°Æ¡ng. Rồi chị ngắt má»™t cà nh mÃt non. Äem cà nh lá»™c và o nhà , chị nháºn ra căn buồng chỉ c òn có Lý. Mâm bát rếch đã thu và o má»™t cái rổ lá»›n để ở góc buồng. Lý soi mặt trong cái gÆ°Æ¡ng nhá» cầm tay, thắt lại lÆ°ng áo, chiếc và da Ä‘en láng thÅ©ng thẵng nÆ¡i khuá»·u tay. Thấy chị Hoà i, L ý cÆ°á»i:
- Chị hái lá»™c rồi à ? Bây giá» em má»›i Ä‘i đây. Chị buồn ngủ th ì cứ ngủ tr Æ°á»›c vá»›i cái Phượng nhé. Ông, anh Äông và chú Luáºn vừa kéo nhau lên gác rồi.
Tà i sản của ngudoc
26-09-2008, 05:14 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 3
Ai có thể đếm được Ä‘ ã bao năm tháng, bao Ä‘á»i ngÆ°á»i Ä‘ ã Ä‘i qua mà cái Tết vỠđại thể vẫn là má»™t?
Tết gia đ ình.
Tết dân tộc.
Tết Ä‘áºm Ä‘Ã phong vị cá»™ng đồng, qu ãng giải lao giữa hai chặng Ä‘Æ°á»ng vất vả, gian nan.
Vẫn là ngà y hăm ba cúng ông Táo, đêm ba mÆ°Æ¡i cúng tất niên, hái cà nh lá»™c. Vẫn là ngà y mồng má»™t he hé cá»a đón đợi ngÆ°á»i xông nhà , dặn d ò nhau ý tứ giữ gìn kiêng cữ cho khá»i dông cả năm dà i. Ngà y đầu xuân, cÆ¡m nguá»™i không rang để cho Ä‘á»i khá»i khô kháo, nhà không quét cho tà i lá»™c khá»i thất tán. Vẫn là mùi hÆ°Æ¡ng hoa ngan ngát nÆ¡i bà n thỠấy. Vẫn là là n không khà má»›i mẻ, hÆ¡i bỡ ngỡ, trịnh trá»ng ấy. Vẫn những gÆ°Æ¡ng mặt cởi mở, chan hoà giữa khung cảnh trá»i đất tÆ°Æ¡i đẹp v ì được niá»m phấn chấn của con ngÆ°á»i thâm nháºp giao hoà . Lá»i chúc mừng tá»±u trung vẫn mang sắc thái tinh hoa của ná»n văn hoá dân tá»™c, phản chiếu những khát vá»ng hà i hoà của con ngÆ°á»i vá» má»™t Ä‘á»i sống no đủ, ấm áp và cao đẹp giữa các quan hệ gia Ä‘ ình, đồng bà o, bè bạn, thầy tr ò.
Tết thoát khá»i cái xuất xứ từ là ng quê cổ truyá»n ứng vá»›i thá»i gian nông nhà n, nhÆ°ng vẫn c òn đầy đủ những nhân tố văn hoá truyá»n thống và trong sâu xa vẫn là điểm há»™i tụ sáng đẹp triết là nhân sinh cao cả vá» sá»± chan hoà của con ngÆ°á»i vá»›i tá»± nhiên, vẫn là cái biểu trÆ°ng vá» má»™t cuá»™c khởi hà nh má»›i, dẫu biết c òn gian khó mà vẫn lạc quan, hi vá»ng.
Ba ngà y Tết, gia đình ông Bằng gần nhÆ° là má»™t khối Ä‘Æ¡n nhất. Ngà y mồng má»™t, hỠở nhà đón khách. Ngà y mồng hai, tất cả kéo vá» là ng. Thuần phong mÄ© tục há»™i tụ má»i ngÆ°á»i trong má»™t cảm quan nhất quán "Mồng má»™t th ì ở nhà cha. Mồng hai nhà mẹ, mồng ba nhà thầy", ngà y mồng ba, ông Bằng, Äông, Luáºn đến thăm các thầy giáo cÅ© của mình.
Ông Bằng qua cÆ¡n xúc Ä‘á»™ng bất thÆ°á»ng đêm trừ tịch vốn trà n đầy nghị lá»±c, Ä‘ ã trở lại thăng bằng, vá»›i bá»™ mặt tinh thần tháºt hà o hứng, từ sá»›m mồng má»™t Tết đón ông thợ má»™c hà ng xóm đến xông nhà , bà lang Chà và các cụ trong tổ hÆ°u đến chúc Tết. Ông cÅ©ng đến chúc Tết há», ở lại nhà bà lang Chà gần má»™t giỠđồng hồ. Và ngà y mồng ba, ông già bảy nhăm tuổi khép nép nhÆ° má»™t chú há»c tr ò nhá» cùng bạn đồng khoa đến thăm ông thầy đã gần chÃn chục tuổi, cung kÃnh chúc Tết thầy, xin thầy mấy chữ là m kỉ váºt. Ba ngà y Tết, Äông cÅ©ng tạm rá»i bà n tổ tôm, đóng vai ông con trưởng khá thà nh thục. Chị Hoà i tham dá»± má»i hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° má»™t thà nh viên chÃnh thức của gia Ä‘ ình. Phượng ngoan ngo ãn hiá»n từ, hoà là m má»™t vá»›i sinh hoạt của cả nhà .
Chỉ có Lý là tách hẳn ra.
Chỉ có Lý là không chịu bó mình và o khuôn khổ gia đình.
Ba ngà y Tết, Lý chỉ tạt qua nhà chốc lát để thay bá»™ áo khác. Ngà y mồng má»™t, trá»i mÆ°a phùn, L ý mặc áo pun, quần jin. Ngà y mồng hai, mÆ°a ngÆ°ng, gió lặng, L ý mặc áo len dệt ngoà i áo dà i hoa vạt cao. Ngà y mồng ba, trá»i trở lạnh, Lý khoác áo lông hải li nhÆ° phụ nữ qu ý tá»™c phÆ°Æ¡ng Tây ngà y trÆ°á»›c. Gặp Phượng, L ý khúc khÃch: May cho tao quá, bà Hoà i đóng vai dâu trưởng Ä‘i vá»›i ông Äông, đẹp hết sảy. Ngà y hôm sau, chị nÃu Phượng ở cổng: Phượng Æ¡i, ông Äông há»i, bảo tao phải gác xà nghiệp nhé. Ngà y hôm sau nữa, chị ôm Phượng, riết róng: Phượng Æ¡i, và o tuổi bốn mốt là sang bên kia dốc của cuá»™c Ä‘á»i rồi. Tao buồn quá. Tao sợ chết quá. Tao Ä‘i xin thẻ, l ão thầy bói bảo tao năm nay có hạn. Mà Tết sắp hết rồi, thế có sầu không!
Nghe trong giá»ng nói, kiểu nói hÆ¡i con trẻ, có má»™t ná»—i khắc khoải không yên và má»™t cÆ¡n phóng túng bá»™t phát.
Tà i sản của ngudoc
26-09-2008, 05:15 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 4
- Chị Hoà i, chị ngắm cái gì đấy?
Thoáng nghe thấy tiếng xe máy phanh kÃt rồi lại rồ máy vụt Ä‘i, đã nghe thấy giá»ng Lý reo lanh lảnh ở ngoà i cổng. Trong là n sÆ°Æ¡ng má» lúc chiá»u xuân, từ khu vÆ°á»n nh ìn ra, nháºn được ngay là L ý vừa chụp cái mÅ© liá»n áo lên che đầu, lách qua khe mở của hai cánh cổng sắt, bÆ°á»›c và o. L ý Ä‘ang nghỉ phép, để kéo dà i thêm niá»m vui của cái Tết ba ngà y ngắn ngủi. Ai đó vừa đèo xe máy Ä‘Æ°a chị vá».
- A, chị trồng há»™ em cây quất ra vÆ°á»n rồi cÆ¡ à ? Cảm Æ¡n chị Hoà i quá!
L ý đứng lại, tháo đôi găng tay đen, xoa gương mặt n õn nà ướt hơi sương, lại hớn hở reo.
Chiá»u xuân ẩm Ä‘ang ngả bóng má» trong khu vÆ°á»n.
Äó là má»™t khu vÆ°á»n nhá» thÆ°á»ng thấy ở những biệt thá»± xinh xắn trong thà nh phố nà y. NgÆ°á»i dẫu có thế nà o cÅ©ng vẫn c òn quyến luyến cây xanh. Và , căn nhà nhá» nằm giữa cho cây xanh bao quanh nhÆ° bức tranh thu nhá» lại, nói lên má»™t Ä‘iá»u phổ quát cao xa: ná»n văn minh của con ngÆ°á»i trá»—i lên từ giữa tá»± nhiên và há» c òn nhá»› mãi Ä‘iá»u đó.
Ở thà nh phố, đất vốn hiếm. Ở đây, vÆ°á»n cây chỉ được dà nh má»™t khoảng hẹp, chủ yếu là ở bên phải căn nhà , thêm chút Ãt ở phÃa sau và lấn lên cái ná»n phần nhà đ ã phá sau cÆ¡n hoả hoạn. Tuy váºy không gian cháºt chá»™i vẫn đủ thu xếp cho cuá»™c tụ há»™i của cây. Khu vÆ°á»n vẫn hiển hiện sức sống cây xanh nhiệt Ä‘á»›i và đáºm Ä‘Ã phong cách tao nh ã, dồi dà o tÃnh thiết thá»±c và khiếu năng thẩm mÄ© của con ngÆ°á»i.
Mở lối đón từ cổng và o là hai cây thông bách tán yểu Ä‘iệu nghiêng m ình. Tiếp đó, phÃa trái là bụi trúc nhá» tỉa tót kÄ© cà ng, gây cảm giác khó chịu vá» vẻ cằn cá»—i, giả tạo của kiểu núi non bá»™, nhÆ°ng bù lại, phÃa đối diện xanh um má»™t nhóm mai xanh thả bóng rÆ°á»m rà . Dá»c theo bá» tÆ°á»ng, áp sát gốc mai, chạy vá» phÃa sau khoảng hÆ¡n ba chục thÆ°á»›c là phần chÃnh của khu vÆ°á»n. NÆ¡i đây không theo má»™t hà ng lối, khuôn thÆ°á»›c nhất định, những mÃt, ổi, nh ãn, vải, táo, sấu, xoà i, chen nhau từng tấc đất không thừa thãi, nhÆ°ng thoải mái giao cà nh. Tất cả các chủng loại dÆ°á»ng nhÆ° Ä‘á»u cùng má»™t lứa, giá» cao ngang tầm nhau và đang ở thá»i k ì sung sức nhất. Cây nà o cÅ©ng nhÆ° được chá»n lá»c trong đồng loại, ngùn ngụt sức sống nhÆ°ng khiêm nhÆ°á»ng đứng cạnh nhau, tạo nên má»™t mảng xanh sẫm, nhạt dần sắc Ä‘á»™ khi v òng sang phÃa trái căn nhà và chấm dứt ở hà ng tÆ°á»ng vi giá»›i hạn phÃa sau nÆ¡i cÆ° trú của các loại hoa thảo. Ở đây ráºm r ì các bụi xạ căn, bạc hà . Ở đây layÆ¡n tháºp th ò những tai hoa mảnh nhÆ° lụa, cạnh những khóm ngá»c trâm trắng nhÆ° tuyết và những cháºu cúc Ä‘Æ¡n, cúc đại Ä‘oá và ng rượi nhÆ° má»™t vệt nắng vừa rá»›t xuống.
Cạnh bếp là cái ná»n phần nhà đ ã cháy, lá»m xá»m xanh má» cá» gà dÆ°á»›i chân má»™t cái xà đơn, đôi bánh xe go òng, mấy quả tạ gang, dụng cụ táºp tà nh của mấy ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông trong nhà . Ở đó, mấy ngà y nay Ä‘ ã xuất hiện má»™t cái già n là m bằng tre khô, nó chỠđợi những hạt mÆ°á»›p hÆ°Æ¡ng của chị Hoà i mang lên, Phượng gieo đêm ba mÆ°Æ¡i Tết, nảy mầm, vÆ°Æ¡n ngá»n leo lên.
Và o mùa nà y, chim chÆ°a trở lại, cây qua mùa lá rụng Ä‘ang báºt nảy chồi non, khu vÆ°á»n toả lan má»™t là n không khà tÆ°Æ¡i là nh và thanh tịnh, rất dá»… chịu. NÆ¡i đây, sau những giá» là m việc mệt má»i, ông Bằng có thói quen hay Ä‘i Ä‘i lại lại để thÆ° gi ãn. CÅ©ng có lúc ông ngồi ngả lÆ°ng xoải dà i tay chân trên cái ghế đá đặt dÆ°á»›i má»™t cây táo. Cây có má»™t khuôn mặt dịu dà ng: dÆ°á»›i bóng cây, mệt nhá»c được giải toả và những phiá»n tạp trong Ä‘á»i sống thÆ°á»ng ngà y được thanh thản khá»i tâm hồn.
Dừng lại dÆ°á»›i bóng cây, nh ìn thấy ngÆ°á»i phụ nữ nông thôn Ä‘ang vun đất quanh cây quất má»›i trồng, L ý thoáng má»™t giây bỡ ngỡ, xa lạ. Tưởng nhÆ° lần đầu tiên Lý nhìn thấy chị và khu vÆ°á»n. Trong giây lát, vai L ý thõng xuống, chị thở má»™t hÆ¡i dà i, có cảm giác tất cả các đầu dây thần kinh và mạch máu Ä‘á»u buá»™t ra khá»i hai Ä‘iểm căng nÃu, má»m xỉu Ä‘i. Sau mấy ngà y cuốn m ình trong vui chÆ¡i ồ ạt, náo Ä‘á»™ng, L ý vừa bắt gặp má»™t nhịp Ä‘iệu khác hẳn, nhịp Ä‘iệu êm ả, thÆ° thái của khu vÆ°á»n.
Quả tháºt khu vÆ°á»n có má»™t nhịp Ä‘iệu riêng.Và bây giá», đó là nhịp Ä‘á»u đặn, khoan thai của cây chổi trong tay chị Hoà i, và tiếng lăn rà o rà o của lá khô theo hÆ¡i gió tạt trên ná»n đất ẩm.
- Chị Hoà i, chị quét là m gì! Có lần em quét, ông không nghe, ông bảo: Äể lá khô cho nó tá»± nhiên.
L ý thốt nói, rồi tần ngần gỡ cái khăn quà ng cổ, mắt thoáng bần thần như đang cố nhớ lại cái buổi L ý quét lá cuối cùng.
- Quét má»™t tà cho nó sạch. CÅ©ng có việc gì nữa đâu. Thăm há»i hà ng xóm, ngÆ°á»i quen th ì cÅ©ng suốt lượt rồi. Cô L ý nà y, lúc rá»—i rãi, bắc cái ghế ra đây ngồi chÆ¡i, không có con ruồi con muá»—i cÅ©ng thÃch lắm, cô ạ. Mùa hè, ừ, chỉ Ãt ngà y nữa thôi, ngồi ở đây ngá»i thấy cả mùi thÆ¡m hoa hoà ng lan từ nhà ông xÃch lô đầu phố Ä‘Æ°a vá» kia. ThÆ¡m lắm! Tôi nhá»›, cái hồi tôi ở đây, cái phần nhà kia chÆ°a cháy, chiá»u chiá»u gia Ä‘ ình ta, bà lang ChÃ, và ngÆ°á»i mấy gia Ä‘ ình nữa Ä‘em ghế ra đây ngồi chÆ¡i, tr ò chuyện vui lắm.
NgÆ°á»i phụ nữ tá»±a cán cây chổi cá» và o thân cây nhãn. Câu nói dà i, nhuần nhuỵ, Ä‘Æ°a ná»—i nhá»› vá» tÃt xa. Chị Ä‘ ang nhá»›! Ná»—i nhá»› dâng trà n cặp mắt hai mà đằm thắm và gÆ°Æ¡ng mặt hồn háºu. Rồi chẳng cần biết L ý Ä‘ang nghÄ© gì, chị bÆ°á»›c lên, giá»ng bá»—ng náo nức lạ thÆ°á»ng:
- Cô L ý Æ¡i, cây mÃt nà y hồi tôi lấy anh TÆ°á»ng nó má»›i bói quả đầu tiên, thế mà giá» nó Ä‘ ã cao chừng nà y rồi. Còn cây táo nà y, tôi nhá»› anh TÆ°á»ng trồng, ngá»n nó chỉ cao bằng chú Luáºn hồi đó. Tôi nhá»› anh TÆ°á»ng ba mÆ°Æ¡i, hÆ¡n chú Äông năm tuổi. Chú Luáºn chỉ má»›i mÆ°á»i bốn mÆ°á»i lăm. Cây táo lá»›n quá, nhÆ°ng tôi vẫn nhá»› cái dáng ngả, chẽ ba cà nh của nó.
NgÆ°á»i phụ nữ Ä‘i trong vÆ°á»n cây, thỉnh thoảng lại dừng lại vá»— nhè nhẹ và o từng thân cây, nhÆ° ngÆ°á»i mẹ Ä‘i xa vá» vá»— vá», ve vuốt những đứa con yêu. Thân thiết quá, cây vải, cây nh ãn nà y, chị mang từ quê lên. Khóm trúc kia chị tÆ°á»›i tắm, bắt sâu bá» măng cho nó. Cây ổi ná» chị hái búp sao là m thuốc cho bà , cà nh cụt ná» chị cắt là m chạc súng cao su và cho Cừ và Cần.
- Tôi c òn nhá»› những buổi chiá»u hè, ông ngồi Ä‘á»c sách ở cái ghế đá dÆ°á»›i gốc táo kia. Từ hồi nhà dá»n vỠđây Ä‘ ã có cái ghế ấy rồi. Còn khu vÆ°á»n, hồi đó c òn thÆ°a lắm. Nắng chan hoà cả. Chú Äông, chú Luáºn hay táºp thể dục ở đây. Tôi kéo má»™t cái dây thép từ bá» tÆ°á»ng kia tá»›i ống nÆ°á»›c cạnh nhà , phÆ¡i quần áo của cả nhà vẫn chÆ°a hết chá»—. Dạo đó tôi là m ở Công trÆ°á»ng xây dá»±ng nhà máy Thuốc lá Thăng Long. Má»™t hôm tôi Ä‘i là m vá», anh TÆ°á»ng bảo tôi cùng anh ra ngồi ở cái ghế đá kia. Anh nói vá»›i tôi: Hoà i à , anh Ä‘i lần nà y không chắc Ä‘ ã vá»â€¦
NgÆ°á»i phụ nữ buông lá»ng câu nói, quay Ä‘i, Ä‘Æ°a tay che mặt. L ý rÆ¡m rá»›m nÆ°á»›c mắt, L ý không tháºt hiểu cái gì vừa xảy ra ở Lý, ở chị Hoà i, Lý không có kỉ niệm. Lý chỉ nhá»› lÅ© con nhà ông thợ má»™c cá»™t nhà cháy hay trèo tÆ°á»ng sang hái trá»™m hoa quả và có lần lấy cái khăn voan của L ý.
- Anh TÆ°á»ng Ä‘i Nam năm năm chÃn, chị nhỉ? - L ý há»i, nhÆ° buá»™t miệng.
- Năm ấy đấy, cô ạ. - NgÆ°á»i phụ nữ quay lại, giá»ng nghèn nghẹn - Năm ấy quân ta bắt đầu mở Ä‘Æ°á»ng giải phóng miá»n Nam, tôi nhá»› lắm. Tôi nhá»›, năm năm nhăm, anh ấy cÆ°á»›i tôi.
Mặt ngÆ°á»i phụ nữ hÆ¡i gằm xuống. Chị Ä‘Æ°a tay, gạt sợi tóc mai vÆ°Æ¡ng trên má, giá»ng b á»—ng nhá» hẳn Ä‘i:
- Anh ấy biết tôi từ năm bốn nhăm, cô Lý ạ.
- Trá»i, lâu thế kia Æ°?
- Tháºt là thế đấy, cô L ý à .
NgÆ°á»i phụ nữ ngẩng lên, đôi mắt tháºt k ì lạ, trẻ nhÆ° mắt thiếu nữ, lóng lánh sáng. Và đôi môi chị se khô toả ra má»™t nét cÆ°á»i vừa sung sÆ°á»›ng, vừa ngượng ngùng:
- Nó là cái duyên, cái số, cô L ý ạ. Dạo đó, Ä‘Æ¡n vị anh ấy đóng quân hai tháng ở là ng tôi, luyện táºp để Ä‘i Nam tiến. Cô biết phong trà o Nam tiến hồi đó chứ! Cả là ng tôi gi ã bánh dầy là m lÆ°Æ¡ng khô cho các anh. Ôi, sao hồi ấy vui thế! Cối gi ã bánh tháºm thịch suốt ngà y suốt đêm. Tôi vuốt bánh. Vuốt bánh vất vả lắm, cô L ý ạ. Nếp nhuyá»…n dÃnh chặt và o chà y, phải kéo, phải vuốt tháºt khéo. Thế rồi má»™t hôm lúc Ä‘Æ¡n vị anh sá»a soạn lên Ä‘Æ°á»ng, anh Ä‘á»™t ngá»™t gá»i tôi ra cạnh cây rÆ¡m. “Cô m ình nà y - Anh nói - đôi tay em đẹp quá. Em có bằng lòng là m vợ anh không?" Tôi rủn hết cả chân tay. Rồi anh ấy Ä‘i. Thình lình năm năm tÆ° anh trở vá» là ng tôi. "Cô m ình còn nhá»› anh không?" Câu đầu tiên anh ấy há»i tôi thế! Tôi không trả lá»i, tôi báºt khóc tấm tức. Sao lúc ấy tôi lại khóc nhỉ?
Mắt ngÆ°á»i phụ nữ già n giụa. Cảnh ngà y nà o nhÆ° Ä‘ang tái hiện. Chị lắc đầu, rồi ngẩng lên, hoà i niệm vẫn vÆ°Æ¡ng vấn trong tâm trÃ.
NhÆ°ng, h ình nhÆ° không quen phô bà y quá lâu kỉ niệm riêng, chị liá»n quay mặt lại nh ìn Lý và vá»— nhẹ và o thân cây vải đứng cạnh, giá»ng sáng hừng:
- Cô Lý nà y, cây nó cÅ©ng biết cảm xúc, biết nghe nhạc đấy. Ông bảo tôi thế. Có lần, ông Ä‘á»c sách, kể cho tôi, anh TÆ°á»ng nghe. Có má»™t nhà vÅ© đạo Ấn Äá»™ sáng nà o cÅ©ng táºp múa mÆ°á»i lăm phút theo tiếng Ä‘Ã n ở vÆ°á»n hoa. Ông ta nháºn ra, những bông hoa ở đấy bao giá» cÅ©ng nở sá»›m hÆ¡n ở những nÆ¡i khác.
"Bà nà y quê mùa mà l ãng mạn ghê!" Thá»±c tình là Lý đã đứng nghe chị giãi bà y tâm sá»±, đã có lúc Lý cảm thÆ°Æ¡ng qu ý mến chị. Còn bây giá» Lý nghÄ©, mỉm cÆ°á»i, ra khá»i sức lôi cuốn của câu ch uyện.
- Cô Lý ạ, - ngÆ°á»i phụ nữ bÆ°á»›c sát lại cạnh L ý, giá»ng chợt hạ xuống, tháºt trầm buồn. - Tôi quý nhất gia đình ta ở cái nghÄ©a, cái tình. Tiếc quá, giá mà tôi có được má»™t đứa con vá»›i anh TÆ°á»ng…
Ngẩng lên, tránh cái nh ìn của chị Hoà i, Lý muốn thoát ra khá»i những quyến rÅ© uá»· mị. NhÆ°ng chị nháºn thấy, trên những cà nh nh ãn, cà nh vải trong tầm mắt chị nhu nhú những hạt sÆ°Æ¡ng treo, trông nhÆ° những giá»t nÆ°á»›c mắt.
Hai ngÆ°á»i Ä‘i và o nhà th ì gặp Luáºn chạy xá»™c ra.
- Chị Hoà i, chị Lý đã thấy Phượng vá» chÆ°a? Quái sao giá» nà y còn chÆ°a vá» là thế nà o nhỉ? - Giá»ng Luáºn lo âu thái quá. LÆ°á»›t qua Luáºn, L ý quay mặt Ä‘i, giá»ng tÆ°ng tá»ng:
- Ngà y đầu Ä‘i là m c òn để ngÆ°á»i ta xem mặt Ä‘ ã chứ!
Chị Hoà i nhìn Luáºn, mắt chá»›p chá»›p, ngần ngừ:
- Ừ, ngà y đầu nháºn việc chắc còn phải gặp các phòng, các ban, còn bà n giao nên cô ấy vá» muá»™n má»™t tà đấy thôi, chú ạ.
Luáºn áºm ừ, mặt cà ng đăm chiêu. Anh Ä‘ang chá» vợ Ä‘i là m buổi đầu tiên vá». Buổi đầu tiên kết quả thế nà o? Cà ng chá» cà ng sốt ruá»™t. Thông thÆ°á»ng, buổi đầu tiên không thể quá giỠđược. Nhẩm tÃnh rồi. Lấy xe cho là mất năm phút. Váºy, năm giá» kém năm là có mặt ở cổng rồi. Thế mà bây giá» Ä‘ ã sáu giá» mÆ°á»i. Chiá»u nay Luáºn ở nhà viết bà i. Viết xong, ngồi chá». ChÆ°a bao giỠđược hưởng cái thú thẩm mÄ© là chá» vợ Ä‘i là m vá» rồi cùng ăn cÆ¡m, cÅ©ng nhÆ° mấy ngà y Tết hưởng cái hạnh phúc nho nhá» là cùng vợ Ä‘i thăm há»i những ngÆ°á»i thân thÃch há» hà ng. Hai ngÆ°á»i Ä‘ ã xa cách nhau gần chục năm trá»i, nhiá»u lúc nhÆ° l ãng quên cả những niá»m vui của Ä‘á»i sống đôi lứa. NhÆ°ng cà ng chá» cà ng sốt ruá»™t. ÄÆ°á»ng phố giá» cao Ä‘iểm đầy xe, kẻ Ä‘i ẩu không Ãt, Phượng lại má»›i ở tỉnh lẻ vá». Tai hoạ, c òn những gì nữa, biết thế nà o mà lÆ°á»ng!
L ý kéo tay chị Hoà i, nguýt ông em chồng:
- Thôi, mặc lão, chị. Cứ như vợ chồng mới cưới không bằng.
- Th ì chú cứ và o ăn cơm trước đi. Ngộ n hỡ cô ấy còn gặp bạn bè, còn rẽ và o đâu đó mua bán cái gì thì sao nà o!
Nói vá»›i lại nhÆ° để trấn an Luáºn xong, chị Hoà i má»›i chịu theo cái kéo tay của L ý, lên gác, và o buồng vợ chồng Lý.
Mấy ngà y chÆ¡i ở đây, đây là lần đầu tiên chị và o buồng vợ chồng L ý. Những lần lên gác, thu dá»n buồng ông Bằng theo má»™t thói quen từ ngà y là m dâu Ä‘ ã xa, chị có gặp Lý nhÆ°ng chÆ°a bao giá» L ý má»i chị và o buồng. Cứ nghÄ©, cô ấy giữ kẽ, hay có Ä‘iá»u gì không tiện phô phang cho ngÆ°á»i khác biết. Nà o ngá», căn buồng tuá»nh toà ng và thiếu ngăn nắp quá. Lạ nữa là má»™t ngÆ°á»i Æ°a đẹp và khéo nhÆ° L ý sao lại để nÆ¡i ăn chốn ở luá»™m thuá»™m nhÆ° váºy. Cứ nhÆ° nÆ¡i ăn ở tạm bợ. Buồng rá»™ng, đồ đạc có vẻ nhiá»u, nhÆ°ng tất cả Ä‘á»u gói kÃn trong các bao tải, túi ni lông, h òm gá»—, hòm sắt giúi dÆ°á»›i gầm giÆ°á»ng, gầm tủ và chất đống ở má»™t góc nhà . Không có sá»± kê dá»n, bà i trÃ, ngoại trừ cái giÆ°á»ng mô đéc chân lùn kê trÆ°á»›c cái tủ gÆ°Æ¡ng kiểu cổ, trán tủ, bệ tủ chạm khắc chim hoa rÆ°á»m rà . Góc buồng đối diện vá»›i đống đồ đạc bá»c gói là nÆ¡i để những là ngá»±a gá»—, xe đạp con, búp bê, bà n tÃnh, bà n cá ngá»±a, những đồ chÆ¡i bằng nhá»±a, chắc là của DÆ°, con L ý hồi còn nhá», trừ cái khung xe đạp kiểu Mifa bao bá»c kÃn các tuýp, chỉ để hở cái cà ng phuốc nguệch ngoạc tì sát và o tÆ°á»ng.
- Chị ngồi đây, em pha nÆ°á»›c. - L ý vứt cái áo khoác lên giÆ°á»ng. - Chị nh ìn nhà em xem, có đúng là tiếng cả nhà không không? Gói, bá»c, h òm xiểng kia là của ngÆ°á»i ta gá»i. M ình, đến cái bà n nÆ°á»›c cÅ©ng không có. Æ , cái phÃch nÆ°á»›c đâu rồi. Quá»· tha ma bắt cái nhà ông Äông nà y lại xách Ä‘i há»™i tổ tôm rồi. Chị Hoà i ạ, kh ông ai vô tÃch sá»± nhÆ° cái ông Äông nhà nà y. Hôm Tết, láºp lá số tá» vi cho ông ấy, ông thầy bảo: ông ta mệnh vô chÃnh diệu, tức là loại ngÆ°á»i chẳng là m nên cÆ¡m cháo g ì cả. Tháºt cứ tức anh ách mà phải chịu. Chị ngồi đây, em cắm Ä‘iện, Ä‘un Ãt nÆ°á»›c nhé!
- Thôi nước nôi là m g ì! Cô ngồi đây, chị em nói dăm ba câu rồi tôi còn phải đi đà ng nà y một lát.
- Chị định đi đâu bây gi�
- Hôm qua gặp bà ChÃ, bà ấy lại má»i đến chÆ¡i. CÅ©ng là chá»— quen thân ngà y trÆ°á»›c cả. Ờ, cái buồng nà y ngà y trÆ°á»›c chú Äông, chú Luáºn ở đây. Ông bà ở bên kia. Ông rèn táºp con giai ráo riết lắm, nhất là cáºu Cừ. Còn ở dÆ°á»›i nhà , buồng vợ chồng cô Phượng xÆ°a là cái kho để đồ Ä‘oà n cháºt hẹp lắm!
L ý nghiêng đầu, gỡ cặp tóc, thưỡi cái môi dưới:
- Äược nhÆ° thế là sÆ°á»›ng quá rồi, cháºt hẹp g ì nữa. Thá» há»i, ở cái nhà nà y, có ai sÆ°á»›ng bằng cô Phượng không? Tá»± dÆ°ng được hưởng hết má»i thứ. Chuyển công tác vá» thà nh phố nà y, nhà cá»a có sẵn nà y. Nhẽ ra cái buồng ấy là của em, em lấy để dà nh cho thằng DÆ° chứ. Lại c òn cái ông Luáºn, trông có mẽ thế thôi chứ lÆ°Æ¡ng phóng viên ăn nhằm g ì. Không có ông cụ thúi cho, nà y trăm nà y, mai trăm khác th ì có ối ra đấy mà ăn tiêu.
- Chết, tôi tưởng… ông cụ th ì là m gì có tiá»n.
- Thế thì chị không biết rồi. - Lý trợn mắt. - Sổ tiết kiệm nà y. Lại còn nhẫn, xuyến của bà cụ. Bán Ä‘i thì cÅ©ng vẫn còn. Chị thấy buồng cụ không? Toà n những thứ đáng tiá»n cả đấy. - Lý thở đánh thượt. - Tháºt, khổ nhất ở cái nhà nà y là em. Äứng mÅ©i chịu sà o, trăm cái tá»™i cái nợ đổ lên đầu em hết. Chị tÃnh, Tết vừa rồi, tiêu pha tốn kém bạc ngh ìn chứ Ãt à . Rồi bây giá», cái Phượng nó lại vỠđây. Em bảo nó: Ä‚n chung là dứt khoát không nên rồi. NhÆ°ng, ăn riêng tiếng váºy cÅ©ng phiá»n lắm. V ì ở cạnh nhau, hÆ¡n kém nhau má»™t tà cÅ©ng nh òm ngó, suy bì tị nạnh, trò Ä‘á»i, xÆ°a nay vẫn thế.
- Anh em trong nhà ai lại thế!
- Ôi giá»i, hoà n cảnh nó sẽ nảy nòi ra cái tÃnh ấy chứ chị. Chung quy tại cái mệnh em. Mệnh em là mệnh thoa xuyến kim, tức là chuyên Ä‘i là m cho ngÆ°á»i khác hưởng, nhÆ° là cái thoa, cái xuyến, và ng tháºt đấy, nhÆ°ng là để trang sức cho ngÆ°á»i ta thôi, chị ạ.
Chị Hoà i gượng cÆ°á»i:
- Cô c òn tin số mệnh thế kia à !
- Khoa há»c đấy chị ạ. Bây giá», bá»n em, đứa nà o cÅ©ng chăm lá»… bái lắm.
Äang sôi nổi, L ý bá»—ng dừng. DÆ°á»›i sân có tiếng kêu thất thanh của Luáºn. Tiếng Luáºn nghe hốt hoảng lắm. Chị Hoà i vá»™i bÆ°á»›c ra cá»a, chạy xuống thang gác.
Luáºn và Phượng Ä‘ang Ä‘i và o nhà . Mặt Phượng cúi gằm. Cái khăn không thắt, để há» trên vai.
- Phượng mất xe đạp rồi, chị Hoà i ạ.
Luáºn nói, cố giữ giá»ng b ình tÄ©nh. Chị Hoà i kêu giáºt:
- Mất lúc nà o, cô?
Phượng đứng lại, hai con mắt Ä‘á» hoe, giá»ng ngà n ngạt:
- Em dá»±a xe ở trÆ°á»›c cổng xà nghiệp, khoá hai khoá. Ná»a tiếng sau ra th ì không thấy đâu nữa.
- Thế đã tìm hết các nơi chưa? Báo cơ quan, tr ình công an chưa?
L ý đã từ trên gác xuống từ lúc nà o, đứng ở chân cầu thang, tay chống nạnh, nghe chị Hoà i nói xong, rÃt:
- Có mà tìm đằng giá»i! Thằng cha nà o xông nhà cô năm nay? Có phải l ão thợ má»™c không?
Chị Hoà i nắm tay Phượng, xót xa:
- Thôi và o nhà đi đ ã, Phượng. Cứ b ình tĩnh. Sao tay em lạnh giá thế nà y!
Äủng đỉnh bÆ°á»›c ra, L ý nhìn Luáºn, lạnh tanh:
- Của Ä‘i thay ngÆ°á»i thế cÅ©ng c òn may đấy, cáºu Luáºn ạ. Bây giỠăn trá»™m ăn cắp nó tinh vi lắm. Hai khoá đã Ä‘i đến đâu. Nó còn xịt cả ête và o cho ngủ mê mệt Ä‘i rồi má»›i và o khuân đồ đạc kia. Hừ, có của th ì phải chịu khó mà giữ chứ. Hai khoá! Chứ m Æ°á»i khoá mà mất thì cÅ©ng cứ mất!
Tà i sản của ngudoc
26-09-2008, 05:18 PM
Phi Thăng Chi Háºu
Tham gia: Jun 2008
Bà i gởi: 1,213
Thá»i gian online: 3 tuần 1 ngà y 1 giá»
Thanks: 286
Thanked 0 Times in 0 Posts
ChÆ°Æ¡ng 5
"ChÆ°a được và o! ChÆ°a được và o!" Äông ngáºp ngừng ở ngưỡng cá»a, láng máng nghe thấy tiếng L ý hắt ra. Trá»i sáng tá» má». Äám tổ tôm chÆ¡i bù mấy ngà y Tết kéo má»™t mạch cho đến táºn giá». Giá» là năm rưỡi sáng và đứng dáºy ra khá»i cái chiếu tổ tôm là mắt Äông Ä‘ ã dÃp lại rồi.
"ChÆ°a được và o! ChÆ°a được và o!" Má»™t lần nữa, lại nghe thấy tiếng L ý gắt. NhÆ°ng lần nà y, không thể đừng được nữa, Äông Ä‘ ã buồn ngủ quá rồi. Mắt hấp him, chân lệt xệt, vừa bÆ°á»›c và o buồng tay Äông vừa quá» quá» sá» s oạng tìm cái gi Æ°á»ng.
Ä Ã£ tìm thấy cái giÆ°á»ng, sá» trên chiếu thấy những quân bà i tú lÆ¡ khÆ¡ vứt bừa bá»™n, Äông liá»n gạt Ä‘i, và ngẩng lên, thấy lá» má» má»™t h ình khối thân thể phụ nữ sáng má», biết là Lý vợ mình Ä‘ang đứng trÆ°á»›c cái tủ gÆ°Æ¡ng ở cạnh m ình, nhÆ°ng cÅ©ng chẳng nói được má»™t câu, Äông liá»n lăn ạch xuống giÆ°á»ng.
L ý đã dáºy và từ lúc nãy đã đứng trÆ°á»›c gÆ°Æ¡ng. Nghe thấy tiếng Äông ngáy, L ý quay lại, vứt cái áo vừa túm lấy che ngá»±c, lÆ°á»m chồng má»™t cái tháºt nặng, rồi lại trở vá» vá»›i bóng h ình mình trong gÆ°Æ¡ng.
L ý Ä‘ang soi gÆ°Æ¡ng thá» chiếc xu chiêng má»›i, chiếc xu chiêng ni lông, cỡ bốn mÆ°Æ¡i, mà u da ngÆ°á»i.
Trong gÆ°Æ¡ng, bây giá» là má»™t cô gái m ình trần, đẹp mỡ mà ng. GÆ°Æ¡ng Tà u, soi rất tháºt mặt, mà lại nhÆ° soi má»™t ngÆ°á»i khác, má»™t thiếu nữ Ä‘ ã nảy nở chÃn muồi, hoà n thiện vá» thể chất và sắc đẹp. L ý rất có ý thức vá» sức đẹp được trá»i phú bẩm của m ình, chị hÆ°á»›ng sá»± chú ý tá»›i cái đẹp của là n da, gÆ°Æ¡ng mặt, khuôn ngá»±c, và Ãt lâu nay bá»—ng nảy sinh má»™t khoái cảm má»›i: ngắm m ình gần nhÆ° khoả thân trÆ°á»›c gÆ°Æ¡ng má»—i sá»›m mai trở dáºy. NhÆ° giỠđây, chị yêu thÃch vẻ sắc sảo, hà i hoà của má»—i Ä‘Æ°á»ng nét trên khuôn mặt m ình, má»—i chi tiết giá»›i tÃnh trên cÆ¡ thể m ình, và là n gÆ°Æ¡ng theo thế đứng má»—i lần thay đổi của chị, lại má»™t lần hiện lên đến táo bạo những nét h ình uyển chuyển nhÆ° biến ảo, khi ến chị ngợp trong kiêu hãnh và thân hình nhÆ° nở bung v ì đã tá»›i tá»™t đỉnh của hà i l òng. Chị cÆ°á»i vá»›i m ình trong gÆ°Æ¡ng. Chị Ä‘Æ°a con mắt lá răm t ình tứ liếc mình trong gÆ°Æ¡ng. Chị uốn éo Ä‘i lại trÆ°á»›c gÆ°Æ¡ng. Chị yêu thÃch là n da trắng hồng mÆ¡n mởn thanh tân và n hiá»u lúc xoa vá»— bắp tay, bả vai, bầu ngá»±c, cặp chân hừng há»±c sức sống của mình, chị rÆ¡i và o trạng thái đê mê nhục cảm.
L ý thuá»™c loại phụ nữ qua thá»i thiếu nữ má»›i tháºt sá»± hoà n chỉnh nhan sắc. Và o tuổi bốn mÆ°Æ¡i, chị đẹp đầy đặn, toà n vẹn và thuần thục.
Thá»± c ra, cô nữ sinh Lý, ngay từ những năm đầu lên thà nh phố vừa há»c vừa táºp nghá» may dÆ°á»›i sá»± bảo trợ của ông chú bà thÃm già u có, hiếm con, tốt bụng, trông Ä‘ ã ngồ ngá»™, hay hay lắm rồi. Những câu đùa chá»›t nhả, những lá»i Æ°á»›m há»i bóng gió và cái lối tán tỉnh sà m sỡ của đám trai hà ng phố Ä‘ ã sá»›m thức tỉnh ở cô cái ý thức vá» Æ°u thế của m ình và cô đã ra sức chăm chút nó. Tuổi mÆ°á»i lăm, da óng ả, tuyết nhung, mắt lóng lánh sáng trong, L ý đã thấy thinh thÃch má»™t cái nhìn Ä‘Æ°a đẩy, má»™t cái vuốt má nghịch ngợm của má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông. Cá»a hà ng may " Mon tailleur " của ông chú Lý ở cạnh nhà vợ chồng viên quan ba tà u bay chÃnh quyá»n Bảo Äại. Cô vợ là nữ sinh trÆ°á»ng Äồng Khánh, lấy chồng, bá» há»c, ở nhà chỉ lo việc ná»™i trợ. Viên quan ba Ä‘ ã tứ tuần còn rất trai lÆ¡, má»—i lần ở sở vá», Ä‘i qua cá»a hà ng may hay ngó và o nhay nháy mắt, và t ìm má»i cÆ¡ há»™i để vuốt má L ý, Ä‘á»™ng chạm và o thân mình Lý. Còn cô vợ của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nà y, má»—i sá»›m tha thÆ°á»›t cái áo dà i hoa hiên ra chợ, ngồi ở các hà ng bún gà , xáo vịt, gi ò chả ngon nổi tiếng, đến chÃn giá», đủng đỉnh xách cái là n đồ ăn vá» qua, thế nà o cÅ©ng ngó và o cái cá»a sổ L ý vẫn ngồi há»c bà i và táºp may, cất tiếng thánh thót: "Cô Lý chăm quá! ChÆ°a Ä‘i há»c kia à ? Hay là thôi há»c, sá»a soạn lấy chồng đấy? Äể chị là m mối cho má»™t ông quan ba nhé. ThÃch quan ba tà u bay hay tà u bò nà o?" Cô ta đánh thức niá»m ao Æ°á»›c cuá»™c sống lứa đôi ở L ý từ lúc Lý má»›i dợm chân và o thá»i thiếu nữ.
Má»™t ngà y kia, trÆ°á»›c mặt L ý xuất hiện má»™t chà ng trai sÄ© quan, mÅ© Ä‘Ãnh sao và nh và ng, bụng kênh kênh khẩu K.54. Thà nh phố tÆ°ng bừng chà o đón các chiến sÄ© từ vùng kháng chiến vá» giải phóng. Vợ chồng viên quan ba tà u bay Ä‘ ã tếch và o Nam. Ông chú bà thÃm Lý cÅ©ng vá»™i vã ra Ä‘i. May mắn, Lý đã không nghe theo lá»i xui dại ngon ngá»t của há». Lý Ä‘i theo tiếng gá»i của trái tim thiếu nữ. Trong niá»m thiện cảm và kÃnh trá»ng chung của ngÆ°á»i thà nh phố vá»›i những chiến sÄ© giải phóng, cô cảm mến và chẳng bao lâu Ä‘ ã yêu tha thiết anh đại uý quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam ná» sau và i lần anh đến nhá» lÆ¡vê há»™ má»™t cái gấu quần, lá»™n cổ há»™ má»™t cái áo sÆ¡ mi. T ình yêu giữa cô thợ may táºp sá»± vá»›i anh bá»™ Ä‘á»™i ngÆ°á»i thà nh phố ra Ä‘i kháng chiến chÃn năm, giỠđóng lon quan ba, trở nên thắm thiết ngay sau khi thà nh phố sạch bóng quân thù được hai tháng, nhÆ°ng phải tá»›i năm 1960 đám cÆ°á»›i của há» má»›i được tổ chức.
Lấy L ý, Äông hoà n toà n mãn nguyện. Lý xinh đẹp, Ãt há»c nhÆ°ng thông thạo thá»±c tiá»…n và đảm Ä‘ang. Lấy Äông, L ý cÅ©ng mãn nguyện. Cái má»™ng thà nh vợ má»™t sÄ© quan nhÆ° cô nữ sinh Äồng Khánh áo hoa hiên vẫn hằng vẩn vÆ¡ lÆ°u giữ trong tâm trà L ý đã mau chóng hà i hoà vá»›i những cảm quan má»›i mẻ và thá»±c tế của cuá»™c sống hôm nay. Äông gần nhÆ° xa nhà suốt từ năm 1961 cho đến táºn khi hoà b ình láºp lại. Anh chỉ được sống vá»›i vợ trong những ngà y nghỉ phép năm, hoặc vá» thủ đô há»p hà nh, há»c táºp. Năm 1963, L ý má»›i sinh thằng DÆ° và dá»n vỠở hẳn vá»›i ông bà Bằng: khi ấy chị Hoà i Ä‘ ã Ä‘oạn tang chồng trở vá» quê, và L ý theo lá»i khuyên của Äông, đã xin và o là m ở má»™t cá»a hà ng ăn uống của thà nh phố.
Tá»±u trung L ý vẫn là má»™t phụ nữ thông minh, quyá»n biến, đầy ý chà tá»± láºp. Chị má»™t mình nuôi con, ngay từ lúc thằng DÆ° còn trứng nÆ°á»›c, nhất định không hé răng nhá» cáºy sá»± giúp đỡ của ông bà ná»™i nó. Ä Ã£ xảy ra má»™t và i vụ va chạm mẹ chồng nà ng dâu; đã xảy ra, nhÆ°ng không để lại không khà căng thẳng ở ngoà i mặt. Äông vá» phép thÆ°Æ¡ng vợ vất vả nhÆ°ng hết sức yên l òng vì thấy má»i việc Ä‘á»u suôn sẻ. Lý vui vẻ, tiến bá»™. Thằng DÆ° khoẻ mạnh, được L ý chăm sóc hết sức chu đáo, từ miếng ăn, manh áo tá»›i việc há»c hà nh. HÆ¡n nữa, trong sá»± quán xuyến của L ý, hai đứa em sau rốt là thằng Cừ và thằng Cần - Luáºn Ä‘ ã Ä‘i bá»™ Ä‘á»™i - cÅ©ng sống rất thoải mái nhÆ° con nhà khá giả. Äông qu ý vợ nên vô tình đã có lần là m nổi cÆ¡n ghen của bà mẹ. Bà đ òi ná»c Äông ra để đánh roi vì tá»™i cả nghe vợ, và ông thiếu tá lúc đó, cÅ©ng đã chấp nháºn để giữ được má»i sá»± thuáºn hoà .
Äông từ lúc c òn là há»c trò trÆ°á»ng Bưởi Ä‘ ã tham gia phong trà o há»c sinh cứu quốc. MÆ°á»i sáu tuổi, gia nháºp Trung Ä‘oà n thủ đô Ä‘i kháng chiến, theo gÆ°Æ¡ng anh cả TÆ°á»ng, công nhân nhà máy Ä‘iện, Ä‘ ã xung phong Nam tiến. Kháng chiến lần thứ hai, Äông luôn có mặt ở những nÆ¡i đầu sóng ngá»n gió, lúc khu 4, khi TrÆ°á»ng SÆ¡n, lúc B2, khi B3. Cuá»™c sống chiến sÄ© tạo cho anh má»™t nếp sống nếp nghÄ© là nh mạnh, giản dị. Äiá»u khác biệt thú vị nữa là , trong khi bạn bè không Ãt ngÆ°á»i Ä‘i chiến trÆ°á»ng mà l òng dạ không ngá»›t lo âu cho cuá»™c sống gia đình thì Äông gần nhÆ° là má»™t kẻ vô lo, kể cả việc tiêu pha lÆ°Æ¡ng phạn trong những năm tháng gian khó, thiếu thốn, ká» cáºn cái đói rét, khổ sở nhất.
L ý đã không phụ lòng Äông. Chị yêu chồng, qu ý con. Trong những năm ấy, chị có cái tâm là của ngÆ°á»i phụ nữ Ä‘ ã yên bá» gia thất, má»™t ngÆ°á»i mẹ Ä‘ ã có má»™t đứa con trai kháu khỉnh, má»™t ngÆ°á»i vợ Ä‘ang có má»™t ông chồng sÄ© quan ngoà i tiá»n tuyến. Vả chăng có đôi ba anh chà ng si mê vẻ đẹp thá»i gái má»™t con của chị, tá» ra quyến luyến chị th ì chị cÅ©ng vô tình bá» qua, hoặc vì báºn rá»™n mà không có sá»± cảm nháºn tinh tÆ°á»ng. Chị có Ä‘á»c tiểu thuyết xÆ°a đâu mà rung Ä‘á»™ng vá»›i những mối t ình thầm. Kể ra thì chị cÅ©ng có nháºn được và i lá thÆ° t ình tháºt. Có má»™t ông thiếu tá gá»i cho chị má»™t lá thÆ° dà i. Ông viết: "L ý không biết tôi đâu. NhÆ°ng, tôi biết em. Mai tôi Ä‘i và o mặt tráºn rồi, tôi muốn nói lá»i cuối cùng vá»›i em: Tôi yêu em, từ lâu rồi, mặc dầu biết rằng… Ä‘ ã muá»™n, đã lỡ". Äá»c những dòng thÆ° ấy, chị bảo ông ta là hâm, là ngá»› ngẩn, và đưa lá thÆ° ấy cùng vá»›i những lá thÆ° tÆ°Æ¡ng tá»± cho các bạn chị xem để há» cùng… cÆ°á»i. Rồi chị qu ên ngay. Vá»› vẩn hết, tất cả những cái gá»i là tình đầu, tình thầm, tình muá»™n, tình lỡ là ng…
Những ngà y ấy đẹp dung dị biết bao!
Những ngà y ấy, Äông ở xa mà chị sung sÆ°á»›ng.
"Ông trung tá nhà tao được cái đức ăn, đức ngủ là không ai bằng. Má»™t cân gạo má»™t b ữa, tao không nói ngoa. Còn ngủ, đặt mình chÆ°a đầy má»™t phút Ä‘ ã thà nh chiến sÄ© thi Ä‘ua kéo gá»— ngà nh lâm nghiệp rồi !". Chen và o lá»i bè bạn, chị lanh chanh kể vá» chồng mình vá»›i má»™t thái Ä‘á»™ kiêu h ãnh, yêu quý không che giấu.
Ngà y ấy, cuá»™c sống bình dị và rất khác bây giá». Chiến tranh thu hút toà n bá»™ nghị lá»±c của má»i thà nh viên dân tá»™c và mặt tráºn, nÆ¡i đối đầu sinh tá» vá»›i kẻ thù, trở thà nh ngÆ°á»i hÆ°á»›ng dẫn đạo đức, t ình cảm cho má»—i con ngÆ°á»i ở háºu phÆ°Æ¡ng. Ngà y ấy, có thể sống gian khổ, thiếu thốn mà không kêu ca. Ngà y ấy, những Ä‘ òi há»i của cá nhân bị dồn ép lại và ham muốn khát khao không có nhân tố kÃch thÃch, con ngÆ°á»i chÆ°a phải đối đầu vá»›i má»™t cuá»™c sống bị nhiá»u ngoại cảnh chi phối, thúc ép.
Giá» th ì cuá»™c sống triển khai trên hai hÆ°á»›ng: phong phú hÆ¡n và phức tạp hÆ¡n. L ý cÅ©ng váºy, Lý không ra ngoà i lệ đó. Äiá»u riêng biệt của chị có lẽ chỉ là ở chá»—: khi và o tuổi ổn định, chị bá»—ng đẹp hẳn lên và cá tÃnh chị Ä‘ ã phát triển thà nh hệ thống dÆ°á»›i áp lá»±c mạnh mẽ của hoà n cảnh.
Má»™t báºn Ä‘ang Ä‘i trên hè phố, bá»—ng nghe thấy má»™t tiếng gá»i hết sức nồng nà n, Lý đứng lại và nháºn ra trÆ°á»›c mặt má»™t ông già mặc quân phục xanh, Ä‘eo quân hà m đại tá. “Tôi là ngÆ°á»i cách đây gần hai chục năm Ä‘ ã gá»i má»™t lá thÆ° cho L ý. Chà , Lý vẫn trẻ và có phần đẹp hÆ¡n hồi ấyâ€. Ông tá»± giá»›i thiệu và ghi đị a chỉ. Hoá ra ông đại tá đã vá» hÆ°u nà y chÃnh là tác giả của lá thÆ° thổ lá»™ t ình yêu muá»™n mằn vá»›i Lý mà Lý đã Ä‘em ra giá»…u cợt cùng bạn bè. Th ì ra Ä‘á»i có lắm cái lắt léo, éo le, kì lạ mà Lý chÆ°a hỠđược biết tá»›i và không hiểu mùi vị hÆ°Æ¡ng sắc nó thế nà o. Ôi, cái nhan sắc là m mê hồn Ä‘Ã n ông của L ý! Äã có nhiá»u cuá»™c ghen tuông âm thầm của mấy anh trai trẻ trong phòng. Ganh ghét nhau vì Lý mấy ông đã vợ con Ä‘Ã ng hoà ng c òn mặt nặng mà y chì vá»›i nhau. Sóng gió là m nghiêng ngả cả ông giám đốc đã có cháu ná»™i. Ông không má»™t lá»i nói quyến rÅ©, không má»™t cá» chỉ bá»m xÆ¡m vá»›i L ý. NhÆ°ng, má»™t hôm, ông cắp cặp ra Ä‘i. Ông chuyển vá» Sở. “Ở lại đây thế nà o tá»› cÅ©ng mắc sai lầm vá»›i cô em mất, L ý ạ". Gặp Lý trÆ°á»›c khi chuyển công tác, ông nói váºy vá»›i vẻ tiếc nuối thà nh tháºt. Trá»i! L òng Ä‘Ã n ông không ngá» cÅ©ng kÃn đáo và sâu sắc váºy!
Những chuyện ấy có thể để lại dÆ° âm dai dẳng và nuôi dưỡng những cÆ¡n cuồng hứng Ä‘á»™t khởi thầm lặng trong L ý; nhÆ°ng có lẽ cÅ©ng chỉ váºy thôi, nếu nhÆ° không có những nhân tố kÃch Ä‘á»™ng khác. Äông từ chiến trÆ°á»ng trở vá», do cá tÃnh và sá»± hun đúc của môi trÆ°á»ng, bắt đầu sống cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt vá»›i gia Ä‘ ình, bá»—ng trở nên má»™t bóng hình xa lạ thế nà o! Trong khi bên chị lúc nà y, cạnh những con ngÆ°á»i biết qu ý trá»ng những giá trị tháºt sá»±, cÅ©ng không Ãt kẻ chỉ nhăm nhăm lợi dụng cái phần tăm tối ở chị, mà ở chị cái phần nà y cÅ©ng dÆ° thừa, dồi dà o nhÆ° cái đẹp tÆ°Æ¡i sáng vốn có ở chị. Cuá»™c sống Ä‘ ang chuyển đổi. Những khó khăn tất yếu của thá»i kì sau chiến tranh, giao lÆ°u thông tin và những ảnh hưởng xa lạ tứ xứ Ä‘ang kÃch th Ãch dục vá»ng bấy lâu bị dồn tụ vì hoà n cảnh khắc nghiệt. Chị bừng lên, đẹp hÆ¡n, giá»›i tÃnh bá»™c lá»™ đầy đủ hÆ¡n và đáo để hÆ¡n. Những ao Æ°á»›c trong sáng lá»›n dáºy cùng những khát vá»ng mây mù. Yêu Ä‘á»i nồng nhiệt và những hoan lạc thầm kÃn cùng lúc đồng thá»i bá»™c phát. CÅ©ng nhÆ° h ình bóng chị trÆ°á»›c gÆ°Æ¡ng, chị vừa là vẻ đẹp của tá»± nhiên cao qu ý, vừa là váºt chất hoá những thèm muốn tục luỵ phà m trần.
Lý đã bÆ°á»›c và o những ngà y sống bất ổn kể từ sau cái Tết nguyên đán cổ truyá»n, vá»›i biểu hiện trÆ°á»›c hết là trong quan hệ vá»› i Äông, thể hiện ngay ở cái câu nói cá»a miệng: Tại sao tôi lại lấy ông nhỉ ? của chị; nó đã chẳng còn là má»™t câu nói đùa nghịch thông thÆ°á»ng giữa vợ chồng nữa rồi.
GiỠđây, ngắm m ình rá»±c rỡ trong gÆ°Æ¡ng, L ý không khá»i không nhá»› lại con ngÆ°á»i Ä‘ ã gây xáo Ä‘á»™ng cho mình và những ngà y vui vẻ ở cái Tết vừa qua. Ba ngà y Tết, hai ngÆ°á»i cuốn lấy nhau và sau đó c òn hứa hẹn gặp gỡ nhau và o những dịp há»™i hè tháng giêng. Anh ta khen chị đẹp tuyệt trần, anh ta nức nở trÆ°á»›c sá»± khéo léo của chị. Anh ta nâng niu, chiá»u chuá»™ng chị, cung đốn đủ má»i nhu cầu, kể cả nhu cầu quái ác nhất của chị. TrÆ°á»›c mặt chị, anh ta dám mở má»™t chai Martel hÆ¡n ngh ìn bạc. Anh ta Ä‘i đôi già y thá»a táºn Pari. Anh ta má»i chị ăn những bữa ăn tốn cả trăm bạc. Anh ta tặng chị má»™t cái nhẫn hai đồng cân. Nà o có phải ai xa lạ. Anh ta, chÃnh là kẻ Ä‘ ã tung tiá»n cho chị vay. Anh ta, chÃnh là gã trưởng ph òng váºt tÆ° xấu giai, quá lứa ở xà nghiệp chị… Chỉ khác xÆ°a, giá» anh ta già u hÆ¡n lên rất nhiá»u. Bà bác từ Pari gá»i của vá» và váºn Ä‘á» kéo đến khiến anh ta liên tục t rúng số Ä‘á»™c đắc; ôi, hai ngá»n nguồn của cải của anh ta.
Äã có lúc Lý cÆ°á»i thầm anh chà ng dại gái và dÆ¡ dáng ná». Ä Ã£ có lúc chị coi hắn chỉ là điểm nghỉ ngÆ¡i vui chÆ¡i chốc lát của chị. Chị nghÄ©, chị có thể bứt khá»i hắn bất cứ lúc nà o. V ì chị là ngÆ°á»i có bản lÄ©nh. NhÆ°ng, rá»i xa hắn trong chốc lát, chị bá»—ng nháºn ra Ä‘iá»u trÆ°á»›c nay chị chÆ°a há» nháºn ra; cuá»™c sống sao trống vắng, buồn tẻ thế. Th ì ra bấy lâu nay chị sống trong khổ ải, gò bó, tẻ nhạt mà không biết, bấy lâu nay chị chẳng được hưởng sá»± sung sÆ°á»›ng, chị chẳng có hạnh phúc mà chị không hay. Ôi, cuá»™c sống đâu chỉ là ngà y hai bữa no đủ. Cuá»™c sống c òn là hẹn hò nhá»› nhung, nuối tiếc còn là những éo le, âu sầu, ao Æ°á»›c và sá»± thoả m ãn những cảm giác má»›i lạ nữa chứ!
- Tổ tôm tổ tép và o, sáng bảnh mắt ra còn ngủ! Là m rÆ¡i hết cá»— bà i của ngÆ°á»i ta rồi.
Nghe tiếng Äông ú á»› nói mê, L ý quay lại, cúi xuống nhặt những quân bà i tú lÆ¡ khÆ¡ rÆ¡i dÆ°á»›i đất, vừa gắt vừa đẩy chân Äông và o trong giÆ°á»ng.
- Khiếp quá, đặt m ình là ngáy!
- Æ Æ¡â€¦
- Æ Æ¡ cái g ì?
- Vừa mê một giấc sợ quá.
- Còn là mê nhiá»u!
Äông đã tinh tỉnh, chống tay ngồi dáºy, gãi gãi chá»m đầu, lá» má»:
- Ồ, cô bói bà i tây đấy à ? Mặc áo và o chứ không là cảm lạnh đấy.
Vứt cá»— bà i và o tủ, L ý quay lại, háºm há»±c:
- Cảm lạnh chứ ốm lăn ra đấy cÅ©ng chẳng được má»™t lá»i thăm há»i của ông đâu.
- á»m thế nà o được mà ốm!
- á»m thế nà o được! Ông th ì có quan tâm đến ai! Còn nhá»› cái lần tôi bị chó dại cắn không? Quá ngÆ°á»i dÆ°ng! Tháºt c òn nhá»› đến già .
Ä Ã£ tỉnh hẳn, Äông đứng dáºy, nhét vạt áo và o trong quần, cháºc cháºc lưỡi:
- Sao hồi nà y cô cứ hay tạo ra những chuyện tức tối không đâu thế!
- Tức tối không đâu. Có thế nà o ngÆ°á»i ta má»›i tức chứ.
- Cô thá» nghÄ© xem, hoà n cảnh m ình: con lá»›n Ä‘i há»c nÆ°á»›c ngoà i, hai vợ chồng khoẻ mạnh, đồng lÆ°Æ¡ng không đến ná»—i, có g ì đáng phà n nà n nữa. C òn xã há»™i thì cÅ©ng có gì phức tạp lắm đâu.
Lý mặc áo, quay lại, nhoe nhoe đôi môi má»ng còn dấu son:
- ÄÆ¡n giản quá nhỉ. Thế cho nên cứ tổ tôm tối ngà y mà .
- À, má»—i ngÆ°á»i có má»™t cái thú. Cô th ì thÃch há»™i hè, Tết nhất…
- Thế cho nên có biết chuyện gì vừa xảy ra đâu.
- Chuyện gì?
Äông ngá»ng lên, mắt chá»›p chá»›p. L ý hÆ¡i cúi xuống, rÃt:
- Cái Phượng nó mất xe đạp rồi.
- Sao? Thế nà o mà lại để mất xe đạp? Mất rồi th ì là m thế nà o bây gi�
Không trả lá»i ngay những câu há»i dồn của Äông, Lý đứng trÆ°á»›c gÆ°Æ¡ng, sá»a lại mái tóc, rồi quay lại, nhấc cái túi da, khinh bạc, và khiêu khÃch:
- Là m thế nà o à ? Dâng cho nó cái xe đạp Mifa treo kia k ìa chứ còn thế nà o nữa. Hừ, mÆ°u mô của thằng Luáºn ghê tháºt.
Äông ngồi phịch xuống giÆ°á»ng, ôm đầu kêu khe khẽ:
- Trá»i, sao cô lại n ghÄ© thế!
Lý quay gót, lững thững Ä‘i ra cá»a. NhÆ°ng, tá»›i ngưỡng cá»a, chị liá»n ngoắt lại, mặt tÃm bầm v ì tÃch tụ uất ức kìm nén, giá»ng tháºt lạnh lùng:
- Ông Äông nà y, không hiểu tại sao tôi lại lấy ông nhỉ? Hừ, kể cÅ©ng lạ tháºt. Thôi, tôi Ä‘i là m đây. TrÆ°a nay, ông mang tiá»n Ä‘i mà ăn phở. Cả chiá»u cÅ©ng váºy. C òn tôi, tôi Ä‘i ăn bún, ăn thịt bò khô cho nó đỡ háo. Tôi đã bảo thẳng con Phượng rồi đấy. Từ nay, tôi không phải hầu hạ thằng nà o, con nà o hết.
- Kìa, chị mua d Æ°a cho em đấy à ? Äể đấy em thái. Chị Hoà i, chị chuẩn bị ra ga Ä‘i. Anh Luáºn em Ä‘ang xếp hà ng mua vé rồi.
Phượng già nh con dao bà i từ tay chị Hoà i. Mẹt dÆ°a Ä‘ ã đầy. Chị Hoà i đứng dáºy:
- HỠgánh qua đây, có đồng một cân, rẻ quá. Nhà có vại dưa như có thức ăn khô để dà nh, cô ạ.
- Thôi, chị mặc áo bông, chÃt khăn và o Ä‘i.
Vá»™i và ng, hai ngÆ°á»i thu xếp hà nh trang, Ä‘i ra cổng. Äông không có ở nhà . Ông Bằng cÅ©ng Ä‘i vắng.
- Äể em xách tay nải cho. Giá em c òn cái xe đạp, em đèo chị Ä‘i th ì có phải chị đỡ vất vả không?
- Có gì đâu. Hai chai nÆ°á»›c mắm cô cho. Bốn mét vải hoa, hai đôi bÃt tất, Ãt sách bút cô chú cho. Nhẹ tênh ấy mà . Cô Phượng ạ, hôm qua tôi lên buồng rá»a ấm chén cho ông, ông Ä‘Æ°a tôi tiá»n, tôi bảo: Con định Ä‘Æ°a biếu ông đây, sao ông lại cho con. Ở nông thôn tiếng thế cÅ©ng đỡ. Ở đây, má»—i đồng má»—i tốn, cô ạ.
Hai ngÆ°á»i Ä‘i trên hè phố. Chốc chốc chị Hoà i lại rẽ và o chà o ngÆ°á»i quen ở hà ng phố. Sắp đến ga hai chị em má»›i thủ thỉ được vá»›i nhau.
- Bao giá» chị em m ình má»›i gặp lại nhau được, chị Hoà i nhỉ? Mấy ngà y vừa rồi, em báºn quá, chẳng giúp g ì Ä‘Æ° ợc chị.
- Có gì mà giúp. Công tác của cô thế nà o rồi?
- Lạ nÆ°á»›c lạ cái, cÅ©ng c òn nhiá»u cái khó, chị ạ. Em chỉ muốn sá»›m ổn định để đón cháu vá». Váºy mà má»i việc c òn ngổn ngang bá»i bá»i. Há»™ khẩu của em cÅ©ng chÆ°a nháºp được. Vừa rồi, lại mất cái xe đạp. Sao mà em Ä‘oảng thế!
- Äừng buồn, em ạ. Khôn ngoan chẳng lá» tháºt thà đâu. Dẫu sao th ì thuáºn lợi cÅ©ng được sáu, bảy phần rồi.
- Vâng, em cũng biết thế.
- Phượng nà y, em định nấu ăn riêng đấy à ?
- Vâng.
- Cũng phải thế thôi Phượng ạ. Lúc khó khăn nà y…
Câu nó i bị buông lá»ng. Äã đến cá»a ga. Hai ngÆ°á»i quay mặt lại nhau. Phượng lẳng cái nh ìn Ä‘i nÆ¡i khác v ì ná»—i bùi ngùi nhá»› thÆ°Æ¡ng chợt dâng lên nÆ¡i khoé mắt. Phượng sắp phải xa má»™t con ngÆ°á»i có cuá»™c Ä‘á»i không may mắn mà t ình nghÄ©a mặn mà , nhân háºu, thuá»· chung vô cùng rồi.
- Phượng à , chị má»›i hiểu em thôi, nhÆ°ng chị thấy em là má»™t ngÆ°á»i tốt, em sẽ là ngÆ°á»i rất tốt. Cố gắng em nhé. Không g ì bằng đức Ä‘á»™, em à … L ý nó khác vá»›i chị em mình đấy.
Mi mắt ngấn nÆ°á»›c, nghe chị Hoà i nói. Phượng khẽ gáºt đầu. Chị Hoà i tiếp:
- G ia đình mình tiếng thế cÅ©ng không Ãt chuyện đâu, Phượng ạ.
- Em biết.
- Chị rất thương em.
- Lúc nà y em chỉ áy náy vợ con chú Cừ, chị ạ. Em định xin nghỉ phép xuống chỗ cô ấy xem thế nà o.
- Vá» chuyện Cừ, hôm rồi chị có nói vá»›i chú Äông rồi. Cừ nó hÆ° tháºt. NhÆ°ng nó là ruá»™t thịt, có Ä‘iá»u kiện gần gụi th ì phải bảo ban nó. Trẻ tuổi, nó dại dá»™t, lại dá»… phẫn. Má»™t mai nó biết nghÄ© lại thì cÅ©ng nên rá»™ng lòng tha thứ. Còn vợ con Cừ, nếu có khó khăn gì, em biên thÆ° cho chị. Giúp được việc g ì, chị sẽ cố! ThÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nhÆ° thể thÆ°Æ¡ng thân, em ạ.
- Vâng, em sẽ biên thÆ° Ä‘á»u cho chị.
- C òn việc nà y nữa, chị định nói vá»›i Lý, nhÆ°ng nghÄ© L ý không chắc hiểu được, nên lại thôi. Chị cÅ©ng Ä‘ ã nói vá»›i Äông rồi, nhÆ°ng chú ấy áºm á», không hiểu ý tứ thế nà o. Äó là chuyện của ông. Ông hồi nà y yếu quá. Hà ng ngà y lên dá»n dẹp buồng ông, em phải chú ý là m việc nà y nhé, chị thấy ông buồn buồn vì vắng vẻ quá. Bà mất quả là ông thiếu mất má»™t ngÆ°á»i đỡ nâng, bầu bạn. Chị d ò ý ông, ông có ý ngại. Chị liá»n đến thẳng nhà bà ChÃ. à chị muốn hai ông bà sống gần gụi nhau cho có bạn bè lúc già cả, em ạ. Rồi ai cÅ©ng váºy thôi.
Lần nà y thì Phượng hoà n toà n bất ngá». Cô nắm chặt hai bà n tay ngÆ°á»i phụ nữ già u l òng nhân ái và đầy tinh thần trách nhiệm, mắt rÆ°ng rÆ°ng, không muốn xa rá»i.
Có tiếng c òi tà u tu tu ngoà i sân ga và tiếng bánh xe thép lăn cùng tiếng va Ä‘áºp của các quả đệm nối toa. Hà nh khách Ä‘ang nằm, ngồi ngả ngốn trong ph òng chá», chồm dáºy nhốn nháo.
Rút tay khá»i tay Phượng, chị Hoà i cúi xuống kênh vạt áo bông, Ä‘oạn nh ìn Phượng, tần ngần:
- PhÆ° ợng nà y, nghe chị nói nhé. Nếu em mến chị, quý chị thì em phải nghe lá»i chị. Em vừa mất xe, em lại má»›i chuyển công tác vỠđây, lúc khó khăn hoạn nạn, chị chẳng có gì giúp được em. Lúc lên đây, chị có giắt theo Ãt tiá»n định biếu ông, mua quà cho các cháu…
- Chị Hoà i!
- Kìa, chị nói rồi cơ mà .
- Không! Không! Em không lấy tiá»n của chị đâu.
- Chị có! Chị có! Chị ối tiá»n!
Luáºn từ ph òng đợi tà u nhảy ra, tay cầm vé, tay ôm bá»c bánh m ì hÆ¡n chục cái, thấy hai ngÆ°á»i phụ nữ giằng đẩy nhau, Ä‘oán ngay ra nguyên cá»› câu chuyện, liá»n la to:
- Æ k ìa, chị Hoà i! Sao lại thế? Vé đây, chị cầm lấy bánh mì em gá»i cho bá»n nhóc ở nhà . Chị theo em và o lối cá»a xe đạp. Nhanh lên, tà u trả phép đông lắm!
Tà i sản của ngudoc