Chị Bùi Thị Nhạn sinh năm 1917, tại thôn Cống Thủy, xã Khánh Mậu, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình, trong một gia đình nông dân nghèo. Nạn đói năm 1945 đã cướp đi sinh mạng cha mẹ và bốn anh em của chị. Ngay sau ngày Cách mạng tháng 8-1945 thành công, chị tham gia Hội phụ nữ cứu quốc cùng nhân dân xóm làng xây dựng cuộc sống mới.
Chẳng bao lâu, quân Pháp nhảy dù đánh chiếm Phát Diệm. Theo chủ trương của cấp trên, sau thời gian tạm lánh, chị lại cùng bà con trở về quê hương làm ăn sinh sống và tổ chức lực lượng kháng chiến. Nhà chị được chọn làm nơi hẹn gặp của cán bộ hoạt động trong vùng địch hậu. Cả hai vợ chồng chị đều được chọn làm giao thông liên lạc của huyện Kim Sơn.
Ngày ngày, chị làm bạn với cái giỏ bên hông lặn lội ngoài đồng vừa để kiếm cá, bắt cua sinh sống, vừa để che mắt địch đem tài liệu của Đảng đến các cơ sở kháng chiến trong huyện. Chị làm công tác địch vận rất giỏi. Bằng nhiều cách tuyên truyền, giải thích, chị đã lôi kéo được một số anh em vệ sĩ bỏ hàng ngũ giặc về nhà làm ăn, nhưng rồi hoạt động của chị bị địch đánh hơi thấy. Tháng 3-1950, thấy phong trào du kích trong vùng phát triển, mặc dầu chưa có đầy đủ chứng cớ, nhưng tên phản động Phi khoác áo linh mục núp trong nhà xứ Dưỡng Điềm đã ra lệnh bắt chị. Sau hơn một tháng dùng mọi thủ đoạn từ dụ dỗ, dọa “rút phép thông công”, đến tra tấn dã man nhưng cũng không khai thác được gì ở chị, cuối cùng địch buộc phải trả lại tự do cho chị.
Về nhà, thấy chị bị tra tấn với nhiều thương tích trên người, anh em cán bộ quyết định để chị tạm nghỉ công tác một thời gian phục hồi sức khỏe. Nhưng chỉ sau 10 ngày thấy đi lại được, chị gặp cán bộ nằng nặc đòi được giao nhiệm vụ. Và, chị lại hăng hái chuyển tài liệu đến tận các cơ sở kháng chiến trong tiểu khu. Chị còn khéo tổ chức được một tổ thiếu nữ làm nhiệm vụ canh gác, bảo vệ cán bộ. Cháu Lê Thị Cống, con gái đầu của chị, cũng tích cực tham gia hoạt động trong tổ chức này.
Để đẩy mạnh hoạt động du kích chiến tranh trong lòng địch, từ đầu tháng 10-1950, theo chủ trương của trên, đội tuyên truyền vũ trang của ta đã ném lựu đạn và vũ trang tuần hành ngay ban ngày ở các thôn Định Hướng, Dục Đức, đốt điếm canh của bảo an thôn Đồng Nhân, Tuân Hóa… Hoảng sợ, giặc cho bọn vệ sĩ kéo đến nhà anh Chú, rồi ập vào nhà chị Nhạn. Chồng chị chạy thoát.
Ngày 12-10-1050, bọn vệ sĩ lại đến vây nhà chị. Một tên nhét gói truyền đơn vào đống rạ. Tên khác la lối dỡ đống rạ và thét khám nhà. Gói truyền đơn chúng vừa dúi vào rồi lại lôi ra nói là có truyền đơn trong nhà. Thế là chúng bắt chị đi cùng với đứa con mới 8 tháng tuổi vào bốt Dưỡng Điềm. Ngày hôm sau, chúng còn bắt các anh Hữu, anh Tiệp, anh Giao và chị Bảy.
Ngày 18-10-1950, chúng lập trò xét xử, quyết định tử hình chị Nhạn và anh Giao. Trước sự chứng kiến của đông đảo dân làng, chị giật mảnh vải đen ném xuống đất và thét vào mặt bọn giặc:
- Tao chết cho cách mạng. Nhớ lấy! Chúng mày sẽ không bao giờ được chết như tao.
Chúng trói chị vào cây cọc đóng ở chợ Hồi Thuần. Sau nhiều loạt đạn của địch, chị từ từ ngã xuống. Chị đã hy sinh anh dũng, tận trung với Đảng, tận hiếu với dân. Đảng bộ Kim Sơn đã làm lễ truy nhận chị là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.
Những năm tháng chống Mỹ cứu nước, tỉnh hội Phụ nữ Ninh Bình và huyện hội Phụ nữ Kim Sơn đã lấy tấm gương hy sinh anh dũng của chị Bùi Thị Nhạn để giáo dục phụ nữ toàn huyện, toàn tỉnh. Nhiều chiến dịch sản xuất mang tên chị đã đem lại kết quả tốt đẹp.
ĐỖ DANH GIA
Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:
