Ghi chú đến thành viên
Gởi Ãá» Tài Má»›i Trả lá»i
 
Ãiá»u Chỉnh
  #1  
Old 04-09-2008, 06:27 PM
donkihotexuthanh's Avatar
donkihotexuthanh donkihotexuthanh is offline
Phá Quan Hạ Sơn
 
Tham gia: Apr 2008
Bài gởi: 293
Thá»i gian online: 0 giây
Xu: 0
Thanks: 0
Thanked 11 Times in 5 Posts
Nhà báo – nhà văn Thiếu Sơn:

Nhà báo Thiếu SÆ¡n tên thật là Lê Sỹ Quý, quê gốc ở Hải DÆ°Æ¡ng. Ông sinh ra cách đây đúng má»™t trăm năm: năm 1908. Ngay từ nhá», Lê Sỹ Quý đã bá»™c lá»™ lòng ham mê văn há»c. Cậu bé Ä‘á»c cả sách ta lẫn sách bằng tiếng Pháp, thậm chỉ còn thá»­ dịch những trang văn Pháp ngữ mà cậu yêu thích ra tiếng Việt. CÅ©ng từ khi còn khá nhá», Lê Sỹ Quý đã có má»™t số bài văn được đăng trên tá» Khai hóa và Nam Phong vá»›i tên thật của mình.

Ngày 4/3/1972 trên tá» "Tin sáng Sài Gòn" đã đăng má»™t cái tin ngắn nhÆ°ng làm chấn Ä‘á»™ng dÆ° luận miá»n Nam lúc bấy giá», nguyên văn nhÆ° sau: "Má»™t ổ Ä‘iệp báo bị bắt tại Sài Gòn: Nguồn tin thông thạo cho biết, cÆ¡ quan an ninh vừa bắt má»™t ổ Ä‘iệp báo ở Sài Gòn. Trong đó có nhà văn Thiếu SÆ¡n và nhạc sÄ© Phạm Trá»ng Cầu. Hiện cÆ¡ quan tình báo Ä‘ang phối hợp vá»›i Tổng nha Cảnh sát đã bủa lÆ°á»›i bắt trá»n ổ Ä‘iệp báo này".

TrÆ°á»›c đó, Thiếu SÆ¡n đã công bố trên báo Äiện Tín và Thần Chung ở Sài Gòn má»™t bài báo rất chân thành và đúng má»±c nhan Ä‘á» "Bài há»c Hồ Chí Minh". Chính quyá»n Sài Gòn vì bất lá»±c nên đã vu cho ông tá»™i làm Ä‘iệp báo để dá»… bỠđàn áp má»™t trí thức khả kính, luôn lấy chủ nghÄ©a dân tá»™c và tinh thần yêu nÆ°á»›c làm trá»ng. Thá»±c ra đấy không phải là lần đầu nhà báo Thiếu SÆ¡n phải nếm mùi tù giam. Phi lao lý bất thành nhân sỹ, đó có lẽ là Ä‘iá»u có thể đúc kết được từ cuá»™c Ä‘á»i làm báo dài lâu của ông.

Nhà báo Thiếu SÆ¡n tên thật là Lê Sỹ Quý, quê gốc ở Hải DÆ°Æ¡ng. Ông sinh ra cách đây đúng má»™t trăm năm: năm 1908 (thá»i gian trôi qua quá lâu nên ngay cả ngÆ°á»i nhà của ông cÅ©ng không nhá»› được chính xác ngày tháng chào Ä‘á»i của Thiếu SÆ¡n). Cha ông là má»™t công chức nhá» của chế Ä‘á»™ thá»±c dân (thông ngôn ở Tòa sứ Bắc Kỳ, ngạch thượng du), chá»— làm việc không ổn định nên bản thân Thiếu SÆ¡n sau này cÅ©ng không biết mình đã cất tiếng khóc chào Ä‘á»i ở địa phÆ°Æ¡ng nào.

Cậu bé Lê Sỹ Quý hồi nhá» cÅ©ng không được hưởng sá»± chăm nom của mẹ vì ông bố "công chức còm" nhÆ°ng tính tình đào hoa, nhÆ° Ä‘a số các công chức thá»i ấy không xa lạ gì vá»›i chuyện "má»™t trà, má»™t rượu…" nên đã bá» ngÆ°á»i mẹ của Thiếu SÆ¡n (bà sinh được ba ngÆ°á»i con nhÆ°ng chỉ có má»™t mình Thiếu SÆ¡n là sống sót) để lấy thêm liên tiếp hai Ä‘á»i vợ nữa.

CÅ©ng vì hay phải nay đây mai đó theo cha trên các tỉnh thượng du nên cậu bé Lê Sỹ Quý không có Ä‘iá»u kiện tiếp nhận há»c vấn má»™t cách quy củ. Ở quê, SÆ¡n chỉ được há»c đến lá»›p vỡ lòng. Phải tá»›i năm lên 7-8 tuổi, Lê Sỹ Quý má»›i được cha Ä‘Æ°a vá» Hà Ná»™i nhá» bà cô ruá»™t nuôi ăn há»c nhÆ°ng lên lá»›p nhì lại phải theo cha vá» Móng Cái vì lúc đó, ông cụ được phân vỠđấy làm việc…

Tuy nhiên, ngay từ nhá», Lê Sỹ Quý đã bá»™c lá»™ lòng ham mê văn há»c. Cậu bé Ä‘á»c cả sách ta lẫn sách bằng tiếng Pháp, thậm chỉ còn thá»­ dịch những trang văn Pháp ngữ mà cậu yêu thích ra tiếng Việt. CÅ©ng từ khi còn khá nhá», Lê Sỹ Quý đã có má»™t số bài văn được đăng trên tá» Khai hóa và Nam Phong vá»›i tên thật của mình.

Mặc dù rất sáng dạ nhÆ°ng do hoàn cảnh gia đình và bệnh tật mà anh thanh niên Lê Sỹ Quý đã không thi đậu được tú tài. Lúc này, ngÆ°á»i cha đã vá» hÆ°u nên gia cảnh tÆ°Æ¡ng đối túng bấn. Äang lúc bÄ© cá»±c, gặp kỳ thi tuyển nhân viên bÆ°u Ä‘iện toàn Äông DÆ°Æ¡ng được tổ chức ở Hà Ná»™i, Lê Sỹ Quý đã đầu Ä‘Æ¡n xin tham gia và đậu ngay chân thủ khoa.

Tuy vậy, Lê Sỹ Quý cÅ©ng không được làm việc ở gần cha mình mà phải vào làm thÆ° ký ở Nhà dây thép Gia Äịnh. Äồng lÆ°Æ¡ng viên chức không nhiá»u nhÆ°ng cÅ©ng đủ để giúp anh không phải quá lo sinh kế. Và vì thế, vốn có tâm hồn mÆ¡ má»™ng "nghệ thuật vị nghệ thuật" nhÆ°ng cÅ©ng rất biết cách tÆ° duy tỉnh táo và mạch lạc, chàng trai trẻ đất Bắc đã sá»›m tham gia vào công việc làm báo ở Nam Kỳ và bút danh Thiếu SÆ¡n đã xuất hiện.

Trong tập hồi ức của mình, ông giải thích vá» bút danh này nhÆ° sau: "NgÆ°á»i ta chí hoặc gởi cho sông, hoặc để ở núi. Ở sông thì nÆ°á»›c chẩy hoài hoài. Còn núi thì cứ ở yên má»™t chá»—. Tôi không thích sá»± lÆ°u Ä‘á»™ng. Tôi thích sá»± vÄ©nh cá»­u nên tôi lá»±a núi. NhÆ°ng tôi muốn cho cái núi của tôi phải cứng rắn xanh tÆ°Æ¡i, phải có cái tráng khí của thiếu thá»i. Bởi thế nên tôi má»›i lấy bút hiệu: Thiếu SÆ¡n".

Bút danh Thiếu SÆ¡n đã trở nên quen thuá»™c từ đầu những năm 30 của thế ká»· trÆ°á»›c vá»›i cả má»™t loạt các bài phê bình văn há»c trên tá» Phụ nữ Tân văn là tá» báo Nam Kỳ Æ°a thích từ ngày ở ngoài Bắc. Rồi tá»›i năm 1932, Thiếu SÆ¡n đã tập hợp các bài phê bình văn há»c đã đăng báo của mình gá»­i ra Hà Ná»™i in thành tập sách "Phê bình và cảo luận". Tập sách đầu tay được dÆ° luận trí giả cả trong Nam ngoài Bắc hoan nghênh nên càng thôi thúc Thiếu SÆ¡n Ä‘i sâu vào nghiệp cầm bút, mặc dù ngay từ lúc đó ông đã nhận ra má»™t Ä‘iá»u "tiá»n sống vá» nghá» văn không đủ nuôi ngÆ°á»i"…

Ngay từ những bài viết đầu tiên đã bá»™c lá»™ má»™t đặc Ä‘iểm rất rõ trong phong cách viết của Thiếu SÆ¡n: chân thá»±c tá»›i cùng trong má»i suy tÆ° và nhận định, không lụy ngÆ°á»i cÅ©ng không lụy thá»i. Ông chủ trÆ°Æ¡ng "nghệ thuật vị nghệ thuật" má»™t cách chân chính và thá»±c tâm nên rốt cuá»™c trong má»i hoạt Ä‘á»™ng của mình, Thiếu SÆ¡n luôn hÆ°á»›ng tá»›i mục tiêu vị nhân sinh.

Chính vì thế nên mặc dù bài "Hai cái quan niệm vá» văn há»c" của Thiếu SÆ¡n, đăng trên Tiểu thuyết thứ bảy năm 1935 đã vô tình châm lá»­a khai mạc cuá»™c bút chiến vá» sau diá»…n ra rất nóng bá»ng "Nghệ thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh" nhÆ°ng trên phÆ°Æ¡ng diện xã há»™i, ngay từ lúc bấy giá», tÆ° duy và hành Ä‘á»™ng của con ngÆ°á»i khi đó vẫn còn chủ trÆ°Æ¡ng chui trong "tháp ngà của trí tuệ", đã gần gụi vá»›i cuá»™c đấu tranh vì ná»n Ä‘á»™c lập của dân tá»™c, của đất nÆ°á»›c.
Äặc biệt là từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Thiếu SÆ¡n càng hiểu ra rằng, trong Ä‘iá»u kiện vận nÆ°á»›c Ä‘ang trong thế chông chênh và biến Ä‘á»™ng nhÆ° thế, không thể nào hoàn toàn đứng ngoài thá»i cuá»™c.

Và Thiếu SÆ¡n đã tìm tá»›i đảng Xã há»™i Pháp SFIO vì, nhÆ° ông sau này nhá»› lại, "đảng này lúc đó ủng há»™ cuá»™c kháng chiến của Việt Nam" và nhận trách nhiệm làm Tổng thÆ° ký chi bá»™ Việt Nam của SFIO, đồng thá»i kiêm chủ bút tá» Justice (Công lý) có khuynh hÆ°á»›ng tiến bá»™ rõ rệt trong làng báo Sài Gòn khi ấy (đây là tá» báo đầu tiên bằng tiếng Pháp, xuất bản ở Sài Gòn, ủng há»™ rõ rệt cuá»™c kháng chiến của chúng ta trong những năm đầu).

Theo hồi ức của ông Phạm Hữu Tùng, nguyên Ủy viên ThÆ°á»ng vụ Chi há»™i Văn nghệ Nam Bá»™, nguyên Ủy viên ThÆ°á»ng vụ Há»™i các nhà viết báo Nam Bá»™, "sá»± nghiệp cầm bút của Thiếu SÆ¡n rá»±c rỡ nhất "ở vào giai Ä‘oạn đầu của cuá»™c kháng chiến chống Pháp, khi trên mặt các báo Sài Gòn thá»i kỳ phong trào "báo chí thống nhất" nở rá»™, luôn có bài ký tên Thiếu SÆ¡n được má»i ngÆ°á»i tìm Ä‘á»c…".

Năm 1947, ông còn cho xuất bản tập sách "Giữa hai cuá»™c cách mạng 1879 và 1945", thể hiện rất rõ quan Ä‘iểm yêu nÆ°á»›c và ủng há»™ kháng chiến của mình. Uy tín của Thiếu SÆ¡n nhÆ° má»™t nhà báo đấu tranh cho công lý lên cao đến mức năm 1948, khi tÆ°á»›ng Nguyá»…n Văn Xuân được Pháp cho đứng ra lập chính phủ, ông ta đã đánh tiếng má»i nhà báo Thiếu SÆ¡n làm má»™t chân Bá»™ trưởng nhÆ°ng ông đã từ chối dẫu gia cảnh lúc đó vẫn tiếp tục cá»±c kỳ tùng tiệm…

CÅ©ng trong những năm kháng chiến chống Pháp, đã có lúc Thiếu SÆ¡n can đảm rá»i bá» nếp sống đô thành để Ä‘i vào bÆ°ng biá»n làm báo giúp nÆ°á»›c, chứ không chịu để ngòi bút phải uốn cong Ä‘i vì sức mạnh lợi quyá»n của kẻ thù. TrÆ°á»›c đó, ông đã má»™t lần bị thá»±c dân Pháp giam vào tù ngục. Tại bÆ°ng biá»n, Thiếu SÆ¡n đã tham gia làm báo Cứu quốc Nam Bộ…

Chỉ sau năm 1954, theo sá»± phân công của tổ chức, Thiếu SÆ¡n má»›i quay trở vá» Sài Gòn trong vai trò má»™t trí thức theo chủ nghÄ©a dân tá»™c. Chính quyá»n Ngô Äình Diệm quá Ä‘a nghi và tàn bạo đã bắt ông vào tù (đây là lần thứ hai ông phải chịu cảnh giam cầm, kéo dài tá»›i 4 năm) và chỉ tá»›i cuối năm 1963, ông má»›i được trả lại tá»± do.

Và Thiếu SÆ¡n lại tiếp tục công việc mà ông thích nhất và thạo nhất: viết báo. Thiếu SÆ¡n là má»™t ngÆ°á»i sinh ra để làm báo nên ông viết rất nhanh và cÅ©ng rất sâu. Viết vá» chủ Ä‘á» gì ông cÅ©ng rất chú trá»ng tá»›i những thông Ä‘iệp văn hóa và đạo đức cần tôn vinh. Số lượng các bài báo của ông đã được công bố rất lá»›n.

Trong hàng hoạt các bài viết ở cuối những năm 60 trên những tá» báo có ảnh hưởng lá»›n tại Sài Gòn nhÆ° Thần chung, Dân chủ má»›i… Thiếu SÆ¡n đã lại làm sáng lên má»™t tinh thần vị nghÄ©a quen thuá»™c vá»›i những "Bài há»c quê hÆ°Æ¡ng" vá»›i "Tầm nhìn nhân loại". Càng ngày ông càng nhìn nhận rõ hÆ¡n vai trò của giá»›i trí thức trong sá»± nghiệp cứu nÆ°á»›c chung của dân tá»™c: "Nếu không đủ khí tiết để giữ mình thì phải nhá» tá»›i sá»± há»— trợ của nhân dân để khá»i làm khách lạ của quê hÆ°Æ¡ng và được sống trong tình thÆ°Æ¡ng dân tá»™c. Trí thức không thể sống cô Ä‘Æ¡n và lý tưởng phải bắt nguồn từ thá»±c tế…".

Chính những bài viết có sức cuốn hút mạnh mẽ của Thiếu SÆ¡n, đặc biệt là những bài báo viết ká»· niệm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hÆ°á»›ng tá»›i cá»™i nguồn chính nghÄ©a của dân tá»™c, đã khiến chính quyá»n tay sai ngoại bang ở Sài Gòn hoảng sợ. Và đây cÅ©ng là nguyên nhân khiến chúng phải Ä‘Æ°a ông vào tù, chứ thá»±c ra, gá»i ông là "Ä‘iệp viên" thì là má»™t sá»± phóng đại quá đáng. Thế nhÆ°ng, má»™t con ngÆ°á»i dẫu quen nhiá»u vá»›i má»i tiện nghi nhÆ°ng lại có khí tiết vững vàng thì má»i cạm bẫy và Ä‘e dá»a của kẻ thù Ä‘á»u không thể làm cho nhụt chí.

Ở trong tù, Thiếu SÆ¡n vẫn luôn giữ cho mình má»™t nếp sống can đảm, chính trá»±c. Tháng 3/1974, chính quyá»n Sài Gòn đã buá»™c phải trao nhà báo Thiếu SÆ¡n cho chính phủ cách mạng lâm thá»i… Sau đó, ông được Ä‘Æ°a ra Bắc rồi sang Pháp công tác… Khi nghe tin miá»n Nam được hoàn toàn giải phóng ngày 30/4/1975, nhà báo Thiếu SÆ¡n đã xin vá» nÆ°á»›c để được hòa chung vá»›i niá»m vui dân tá»™c và để không phải "chết ở đất lạ quê ngÆ°á»i".

Nhà văn - nhà báo Thiếu SÆ¡n qua Ä‘á»i ngày 3/1/1978 ở TP Hồ Chí Minh. TrÆ°á»›c đó không lâu, năm 1977, trong bài báo "Trí thức vá»›i cách mạng và cách mạng vá»›i trí thức" đăng trên tá» Sài Gòn giải phóng, Thiếu SÆ¡n đã viết: "Bản thân tôi không phải là má»™t ngÆ°á»i cách mạng, nhÆ°ng tôi Ä‘i theo cách mạng cho tá»›i ngày đất nÆ°á»›c đã sạch bóng quân thù. Tôi có bạn trong những ngÆ°á»i kháng chiến và những ngÆ°á»i chỉ sống ở thành nhÆ°ng vẫn hÆ°á»›ng vá» cách mạng. Tôi tin tưởng má»™t dân tá»™c đã tạo nên chiến thắng Äiện Biên Phủ và Äại thắng Mùa xuân 1975 sẽ dÆ° sức Ä‘Æ°a đất nÆ°á»›c vượt qua má»i khó khăn".

(Xin cảm ơn ca sĩ lão thành Quang Hưng đã cung cấp tư liệu cho bài viết này)
Phan Long



Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục này:

Tài sản của donkihotexuthanh

Trả Lá»i Vá»›i Trích Dẫn
Trả lá»i

Từ khóa được google tìm thấy
ïàðàãðàô, nha van thieu son

Ãiá»u Chỉnh


©2008 - 2014. Bản quyá»n thuá»™c vá» hệ thống vui chÆ¡i giải trí 4vn.euâ„¢
Diễn đàn phát triển dựa trên sự đóng góp của tất cả các thành viên
Tất cả các bài viết tại 4vn.eu thuá»™c quyá»n sở hữu của ngÆ°á»i đăng bài
Vui lòng ghi rõ nguồn gốc khi các bạn sử dụng thông tin tại 4vn.eu™