|
|
18-08-2008, 06:57 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
Tấm ván phóng dao_Mạc Can
Phần 1
Không có gì là m cho tôi sợ hÆ¡n là cÆ¡n mÆ°a lúc ná»a đêm, vì vá»›i tiếng tôi, nhìn giá»t mÆ°a rÆ¡i long lanh, nghe tiếng mÆ°a rì rà o, tà tách, chẳng khác nà o những lá»i thì thầm bên tai, nhắc nhở lại quá nhiá»u ná»—i buồn, của cuá»™c Ä‘á»i đã qua. Ai có tá»›i má»™t chợ quê, trong cảnh tha phÆ°Æ¡ng cầu thá»±c vá»›i các gánh hát nghèo má»›i biết, mÆ°a cầm chân ngÆ°á»i mua vui ở nhà , mÆ°a là m cho sân khấu phông mà n buông rủ buồn hiu. Con hát đói lạnh, không biết ngà y mai sẽ ra sao, mà vốn liếng nà o có gì cho cam, ngoà i má»™t giá»ng hát, hay má»™t trò xiếc, trên hai bà n tay trắng.
MÆ°a rÆ¡i lá»™p Ä‘á»™p trên mái lá nhà lồng chợ vắng tanh, chợ không ngÆ°á»i, sân khấu không ánh đèn, không khán giả, buồn ai oán, chung quanh má» mịt gió nÆ°á»›c, tiếng ếch nhái ồm á»™p, má»™t lúc vang vang, má»™t lúc lặng thinh. Tiếng mÆ°a rÆ¡i hoà i, não ruá»™t suốt canh thâu, tôi thao thức mòn má»i cho tá»›i khi thiếp Ä‘i, bà n tay lạnh vô tình Ä‘Æ°a lên khuôn mặt không thể nà o gá»™t sạch dấu phấn trắng, chì Ä‘en, son Ä‘á». Äôi mắt sâu thăm thẳm lấy đêm là m ngà y, trong mÆ°a, từ cõi nà o vảng lại tiếng cầu kinh hoang mang, dà n đồng ca của kiếp côn trùng nÆ¡i bùn lầy nÆ°á»›c Ä‘á»ng không khác gì cuá»™c Ä‘á»i những ngÆ°á»i hát rong!
Tôi chợt thúc dáºy ngu ngÆ¡, phải má»™t lúc má»›i nhá»› mình Ä‘ang ở đâu, tôi Ä‘ang ngồi trên cái giÆ°á»ng của tôi, má»™t tấm ván đầy vết dao, những vết thÆ°Æ¡ng không bao giá» là nh, Ä‘au Ä‘á»›n, ẩm Æ°á»›t. Ngoà i kia, má»™t khoảng không gian u ám, bá»—ng có và i ánh đèn dầu tù mù, tiếng ngÆ°á»i thì thầm, chợ quê nhóm lúc nà o, ngÆ°á»i ta gá»i là chợ ma, trá»i chÆ°a sáng chợ đã vá»™i tan, còn má»™t mình tôi trÆ¡ trá»i ngÆ¡ ngác, má»™ng du ná»a thức ná»a ngủ, tôi Ä‘i, mÆ¡ hồ giữa trá»i đêm, đứng nhìn vá» phÃa nhà lồng chợ, nÆ¡i gánh hát rong của gia đình tôi má»›i tá»›i chiá»u nay. CÆ¡n mÆ°a là m cho tấm bảng quảng cáo hình nhân nhạt nhoà , loang lổ, mÆ°a cÅ©ng là m cho tấm bảng hiệu Nghệ Tinh, tên gánh hát nghèo của cha tôi hoen úa Ä‘i, mà cÅ©ng mÆ°a khiến cho cả nhà đói meo nhÆ° vầy đây, cha mẹ tôi cứ mãi lang bang, chúng tôi không có tÆ°Æ¡ng lai, sống rà y đây mai đó, biết khi nà o có má»™t mái nhà , được vá» nhà . Cuối trá»i má»™t mà u mây biếc, mà u tÃm pha chút xanh lam lạnh nhạt, lúc sau ủng hồng má»™t ngà y má»›i, trên những chiếc lá non còn long lanh giá»t nÆ°á»›c mÆ°a khuya, còn ngà y hôm qua Æ°, đã chết Ä‘i rồi.
Tôi rất thÃch những buổi sáng tinh sÆ°Æ¡ng, má»i váºt nhÆ° ngÆ°ng lại, hay là chÆ°a bắt đầu cho những xôn xao, tâm hồn con ngÆ°á»i ta cÅ©ng chá»t bâng khuâng yêu mến cuá»™c sống hÆ¡n, yêu ngÆ°á»i và má»i váºt chung quanh hÆ¡n.
Buổi sáng nà o, ổ đâu, nÆ¡i tôi ngang qua cÅ©ng đượm buồn, còn hÆ¡n là váºy nÆ¡i đây vắng ngÆ°á»i. Tôi chợt thấy cha tôi, tÆ°á»›ng ông nho nhá» thấp lùn, cái lÆ°ng tôi cÅ©ng gù gù cá»±c nhá»c nhÆ° ông, ông chầm cháºm bÆ°á»›c ra khá»i nhà lồng chợ, Ä‘iếu thuốc Ä‘en trên môi ông cháy Ä‘á» láºp lòe. Ông đứng trÆ°á»›c chợ, buổi sáng hôm đó, nhìn gánh hát rong tá»™i nghiệp của ông, có lẽ từ đầu hôm tá»›i giá», hay là suốt nhiá»u đêm dà i trong cuá»™c Ä‘á»i cha tôi. Ông khó ngủ yên, cha tôi không có gì trong tay ngoà i và i trò ảo thuáºt, và má»™t xác gánh hát tả tÆ¡i. Ông đứng bất Ä‘á»™ng má»™t lúc khá lâu. Äó là má»™t ngÆ°á»i cha hết lòng thÆ°Æ¡ng yêu vợ con, má»™t nghệ sÄ© táºn tuỵ vá»›i nghá», đúng nhìn cÆ¡ ghiệp mong manh của mình, rã rồi sau cÆ¡n mÆ°a lúc ná»a đêm.
Ông xoay ngÆ°á»i lại và nhìn thấy con của ông, cho tá»›i khi nà o tôi ha lìa khá»i cõi Ä‘á»i nầy tôi không bao giá» dám quên giây phút đó, Cha tôi bÆ°á»›c trên con Ä‘Æ°á»ng tháºt đắng, má» má» sáng. Ông tá»›i gần tôi, tôi chợt thấy tóc ông đã nhuốm bạc, chúng tôi cùng bÆ°á»›c Ä‘i bên nhau, từ khi tôi chà o Ä‘á»i cho tá»›i khi tôi lá»›n lên, lần đầu tiên Cha tôi ở gần tôi vuốt tóc tôi. Ông không nói gì vá»›i tôi, Ä‘iêu thuốc lá Ä‘en vẫn ở trên môi ông, cho tá»›i khi trá»i rạng, hai cha con trở vá» nhà lồng chợ. Hon ba chục năm sau, trong má»™t gánh hát khác, tôi có dịp trở lại chợ Sà i Äôi, má»™t sáng tôi bÆ°á»›c trên con Ä‘Æ°á»ng nầy, khung cảnh khác xÆ°a biết là bao, sung túc hÆ¡n, nhà lồng chợ khang trang hÆ¡n, có má»™t nhà hát bá» thế hÆ¡n, tôi nhá»› Cha Mẹ tôi bằng tất cả tấm lòng của ngÆ°á»i con, nhá» Cha con có má»™t nghỠđể sống, là m vui cho nhiá»u ngÆ°á»i nhÆ° Cha.
***
Tôi sinh ra trên má»™t dòng sông, mái nhà của gia đình tôi là mui má»™t chiếc ghe nhá». Cha tôi má»™t ngÆ°á»i hát rong, sống lÆ°u linh lÆ°u địa. Ông có tánh hà o phóng vô lo, lại khá nóng nảy. Nói nhÆ° ông ná»™i tôi thì... nếu trong lu của Cha tôi chiá»u nay còn chút gạo, ngà y mai hẵng tÃnh, gạo chợ nÆ°á»›c sông, trên bến dÆ°á»›i thuyá»n, cá mắm tôm cua vùng lục tỉnh Nam Bá»™ bên cạnh con ngÆ°á»i. Còn Mẹ tôi là má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bình dân, vui tánh, bà không biết má»™t chữ cái, đổi lại nhiá»u trà tưởng tượng, bà hay kể vá» tôi:
- Thằng nầy ngá»™ lắm, má»›i đẻ nó ra, chút xÃu nó đã cÆ°á»i rồi, chắc mụ bà móc miếng nó dạy nó là m há»?
Mẹ tôi thÃch câu nói hà i hÆ°á»›c nầy, bởi má»—i lần bà nói xong, ai cÅ©ng nhìn tôi lấy là m... lạ, nhÆ° tôi đây là ngÆ°á»i từ cung trăng rá»›t xuống. Tôi quen dần vá»›i những nụ cÆ°á»i chung quanh tôi, từ thá»i thÆ¡ ấu cho tá»›i lúc già , tôi sống khác thÆ°á»ng vá»›i khuôn mặt buồn hiu. Và tôi cÅ©ng quen Ä‘i vá»›i nhiá»u ngá»™ nháºn, vô cùng bất tiện khi quan hệ vá»›i cuá»™c sống, thói thÆ°á»ng vốn vô tâm. Tôi trá»™m nghÄ©: đầu tiên, sau khi tôi là má»™t phôi thai, tôi là má»™t trái tim nhá», lo lắng, hồi há»™p, tá»± thân tôi không thể nghe được nhịp Ä‘áºp của tôi, mà là Mẹ tôi, lần hồi trong má»™t thá»i gian khá dà i tôi má»›i cảm biết được rằng tôi Ä‘ang sống trong má»™t thế giá»›i nà o đó, cháºt hẹp. Rồi... má»™t hôm tôi lắng nghe tiếng thì thầm, tiếng ngÆ°á»i ở má»™t thế giá»›i khác sinh Ä‘á»™ng hÆ¡n, nhÆ°ng tôi không hiểu há» nói gì, cho tá»›i má»™t buổi chiá»u, tôi thoát ra khá»i nÆ¡i đó, ngay láºp tức tôi khóc, vì má»™t vết cắt Ä‘au nhói nÆ¡i nà o trong thân thể tôi, tôi liá»n mang má»™t vết sẹo để Ä‘á»i, có thể gá»i là xấu, mà tôi lại vô tá»™i!
Äúng là má»™t nÆ¡i xôn xao, vô cùng bất tiện cho tôi, nhiá»u tiếng Ä‘á»™ng chung quanh tôi, tôi nghe tiếng tôi khóc và tiếng cÆ°á»i của nhiá»u ngÆ°á»i, rồi tôi bà ng hoà ng mở mắt, lần đầu thiệt là khó nháºn biết hết thảy má»i thứ.
Bá»—ng trÆ°á»›c mắt tôi chợt có má»™t Ä‘iểm sáng ngá»i, ngá»™ nghÄ©nh. Nó rất thu hút, là m cho tôi biểu lá»™ sá»±... ngạc nhiên, vì váºy mà Mẹ tôi má»›i nói tôi “ngá»™â€. Tôi bắt đầu lá»›n lên trong má»™t không gian nho nhá» cÅ©ng lại cháºt hẹp, tôi láºt bò, đứng lên, trên sà n ván ẩm Æ°á»›t của khoang chiếc ghe hát rong, sân khấu đầu tiên của tôi. Bắt đầu cho má»™t cuá»™c phiêu linh dà i. Khi tôi lá»›n hÆ¡n má»™t chút, tôi má»›i biết: Ä‘iểm sáng chiá»u nà o là m tôi quan sát chÃnh là cây đèn bão, cây đèn dầu nầy. Cha tôi vẫn thÆ°á»ng treo trÆ°á»›c mÅ©i ghe. Má»—i khi chiá»u xuống, Mẹ tôi lại đốt lên ngá»n lá»a nhá», trên ná»n những dòng sông tối. Nói những dòng sông, bởi chiếc ghe, mái nhà của gia đình chúng tôi luôn chuyển bên, trong mịt má» khói sóng.
Tôi chà o Ä‘á»i và o má»™t buổi chiá»u tà n, mà buổi chiá»u nà o không buồn, nó là lúc chết của má»™t ngà y, còn sáng hôm sau là má»™t ngà y khác, cÅ©ng ngắn ngủi nhÆ° ngà y hôm qua, khi tôi được 5 tuổi, cái đèn bão Cha tôi bá» quên ở má»™t bến bãi nà o đó. Tôi không thể quên nổi ánh sáng của ngá»n đèn, cÅ©ng nhÆ° không thể nà o quên con chó nhá» còi xÆ°Æ¡ng, bạn hiá»n của tôi, con chó tá»™i nghiệp, lang thang, cùng đói meo nhÆ° tôi trong những ngà y tháng dà i trôi sông lạc chợ. Ở miá»n Nam và o tháng mÆ°á»i, thÆ°á»ng có những cÆ¡n mÆ°a nhÆ° trút hết nÆ°á»›c từ trên trá»i xuống đất, đó là má»™t mùa khắc nghiệt vá»›i dân gánh hát, phiêu bạt trong mÆ°a và đói rã ruá»™t.
Mẹ tôi nhìn mưa nói:
- MÆ°a dữ thần ôn váºy là tại ông tha mà bà không tha, mÆ°a má»™t tráºn mùng ba tháng mÆ°á»i, cái tÃch chuyện NgÆ°u Lang Chức Nữ có bầy quạ sói đầu đó nha.
Äúng là ... mÆ°a, không có gì khác, mÆ°a giăng khắp chốn, mÆ°a sầu mÆ°a thảm, mÆ°a rÆ¡i là m rá»— mặt con sông (thÆ°á»ng thÆ°á»ng có gÆ°Æ¡ng mặt phẳng lặng) sau chợ, trôi nổi những dá» lục bình nghèo nà n chỉ trổ và i búp bông tim tÃm, khi có những cÆ¡n mÆ°a dầm nhÆ° váºy, lôi cuốn ngÆ°á»i lại lo sợ. Nhìn sấm sét chá»›p sáng lòe trên trá»i, nghe những tiếng vang Ä‘á»™ng khủng khiếp, nhÆ° trá»i sáºp, tôi luôn nghÄ© sét sẽ đánh trúng má»—i mình tôi. Không hiểu sao tôi cứ nghÄ© những gì mà con ngÆ°á»i gá»i là tai nạn, là rủi ro, bá»™i phần là để dà nh cho tôi, vì cái cá»› là tôi quá nghèo, mà nghèo là vô cùng táºn của ná»—i khổ, luôn luôn bị ăn hiếp NhÆ°ng khi nà o mÆ°a dứt há»™t, lại khác, trên mặt sông lÄ©nh lặng êm Ä‘á»m, má»i váºt sau cÆ¡n mÆ°a dữ tợn, được gá»™t sạch bụi trần ai, Ä‘á»… rồi bầu trá»i thay cảnh má»›i cho má»™t lá»›p tuồng khác, hữu tình hÆ¡n. Trên ná»n sân khấu lá»™ng lẫy đó, ngÆ°á»i ta sẽ thấy nhiá»u Ä‘iá»u huyá»n diệu, chẳng hạn má»™t chiếc cầu vồng hiện lên từ chân trá»i nầy, bắc qua má»™t chân trá»i xa thăm thẳm, tôi luôn ao Æ°á»›c Ä‘i tá»›i chân trá»i xa diệu vợi nà o, cho biết được nhiá»u Ä‘iá»u hÆ¡n, nhÆ° những cánh chim giang hồ.
Mẹ tôi lại nói, bà là ngÆ°á»i hay nói:
- Mống chuồng, chắc mèm là bữa nay có nắng hát được.
Trong nhà ai cÅ©ng mừng, chú Tà i “say†ngÆ°á»i bạn chèo chiếc ghe hát cÅ©ng mừng, bởi vì hết những ngà y mÆ°a gió ế ẩm chỉ có cháo vá»›i “nÆ°á»›c mắm rô tiâ€. Mẹ gá»i món nÆ°á»›c mắm kho quẹt, mặn đắng lưỡi bằng cái tên nầy. Chúng tôi tá»›i má»™t chợ quê, bến sông tấp náºp kẻ mua ngÆ°á»i bán, lúc nầy Cha tôi chÆ°a lên bá», ông há»c của má»™t ngÆ°á»i thầy Quảng Äông nghá» bán thuốc dán, anh tôi trải trên ná»n đất ẩm Æ°á»›t má»™t miếng vải nhá»±a lá»›n, thá»i đó Cha tôi được nhiá»u khán giả biết đến nhÆ° má»™t nghệ sÄ© “sân đất†nổi liếng, bên hông chiếc ghe ông cho vẽ chiếc nón cao, và i lá bà i vá»›i con thá» ngáºm má»™t cây gáºy, biểu tượng của các nhà ảo thuáºt quốc tế, hà ng chữ lá»›n: Sạc lô Trần, nhà ảo thuáºt trứ danh. Äoà n xiếc Nghệ Tinh.
NhÆ°ng mặt đất chÆ°a kịp khô ráo thì chân trá»i đã hiện ra những đám mây Ä‘en, còn có má»™t cá»™t mây lẫn nÆ°á»›c cuốn tròn xoáy trong gió. Mẹ tôi cho má»i ngÆ°á»i biết đó là ông rồng Ä‘ang hút nÆ°á»›c? Có mấy ai coi trá»ng gánh hát bèo bá»t bán thuốc dạo, nhÆ°ng má»i ngÆ°á»i tháºt vui khi có chiếc ghe xáºp xệ hát xiệc của Sạc lô Trần tá»›i. Trên tấm vải nhá»±a Cha tôi bà y đủ trò, tôi đánh trống, em gái tôi ngồi cạnh gõ cái phèng la, anh tôi chuẩn bị những lưỡi dao, vì chÃnh anh là ngÆ°á»i phóng dao.
Äám đông vây tròn chúng tôi, ở hà ng thượng hạng là đám con nÃt, nhiá»u đứa để đầu ba vá, lem luốc, ở truồng, la hét, chen lấn già nh chá»—. Chú Tà i “say†cầm cây roi mây Ä‘i vòng trong sân giữ tráºt tá»±. Khán giả ngÆ°á»i lá»›n cÆ°á»i nói vui vẻ, là mấy bà già trầu xách giá» Ä‘i chợ, là đà n ông trá»ng tuổi đầu búi tó củ hà nh, rồi các cô gái trẻ bên cạnh chà ng trai là ng, chợ quê nhá»™n nhịp đầu trên xóm dÆ°á»›i, bởi tiếng trống của tôi thúc giục, tôi thÃch tiếng vang Ä‘anh giòn của mặt trống da bò, căng thẳng tá»›i ná»—i nhảy tÆ°ng cặp dùi trống bằng gá»— mun, mà u nâu, cầm lâu ngà y lên nÆ°á»›c láng bóng bởi mồ hôi tay.
Em gái tôi nhá» xÃu ngồi gõ nhịp phèng la, cây dùi chạm và o mặt đồng, rất ăn ý vá»›i tiếng trống, rất nhịp nhà ng vá»›i tiếng nói sang sảng của Cha chúng tôi. Ông lá»›n tiếng nhÆ°ng tÆ°á»›ng thấp lùn, ông rất hãnh diện khi khoe vá»›i khán giả bá»™ chân cheo của ông. Ông có thể dlùng ngón chân Ä‘i má»™t bà i quyá»n trên chừng má»™t chục trứng gà mà trứng không bể, ông gá»i đó là thuáºt “khinh côngâ€, những ngÆ°á»i là m nghá» SÆ¡n Äông mãi võ thÆ°á»ng luyện võ nghệ phòng thân, cha tôi cÅ©ng phải nhÆ° váºy. Ông còn là m Sạc lô vá»›i cái nón tròn nhÆ° quả dÆ°a hấu, và cây gáºy mây, búng má»™t cái cặp ngay vô nách, cái nón bay khá»i ót ông là m khán giả khoái chà cÆ°á»i rần, trò vui nhứt ở đâu cÅ©ng thÃch là trò ông tÆ°á»›ng thầy ba biết Ä‘i vô nhà lồng chợ ăn cắp thịt heo.
Cha tôi đứng giữa sân khấu đất, ông rất dạn chuyện ăn nói, tiếng Tây tiếng Tà u, tiếng Miên ông biết má»—i thứ má»™t chút, ngoà i ra còn những chuyện tiếu lâm ngắn là m mấy cô gái nghe nhằm Ä‘á» mặt tÃa tai. Trên sân diá»…n không hiếm chi chuyện ông gây lá»™n vá»›i khán giả, nếu nhÆ° có ai nói sốc ông. Còn đám du thủ du thá»±c, chuyên môn móc túi sợ Cha tôi nhÆ° thần, nếu Cha tôi trông thấy chúng nó móc túi ai, láºp tức ông quên ông Ä‘ang là nghệ sÄ©, ông nhảy tá»›i tóm cổ nó thoi liá»n tại chá»—, ông có ngón đòn “sa bù lu†ra tay là bá»n móc túi lá»— mÅ©i ăn trầu. Nhiá»u lần nhÆ° váºy khiến cho Mẹ tôi lo:
- Tụi nó móc túi ngÆ°á»i ta chá»› nó móc túi ông đâu mà ông lo chuyện ba láp, nó thù vặt chém lén là mệt nha, nó tiểu nhÆ¡n đánh lén lÆ°ng mình phải sợ chá»›.
NhÆ°ng Cha tôi vẫn váºy, nóng nhÆ° TrÆ°Æ¡ng Phi, thấy chuyện bất bình chẳng tha. Khán giả miá»n quê vừa á»›n vừa khoái cha tôi má»›i là vui. Cha tôi rất ghét tay biện chà hống hách, cho nên khi nó nhỠông nhổ cái răng, ông cố ý nhổ cho nó nhảy dá»±ng lên, là m cho ai cÅ©ng hả giáºn, mà tay biện chà khó nói Ä‘iá»u gì. Sạc lô Trần là má»™t phần ká»· niệm của cô bác khán giả, sau nầy khi tôi đã lá»›n tuổi, nhiá»u ngÆ°á»i há»i tôi, có phải là con của Sạc lô Trần không, tôi thÆ°a là phải, láºp tức cô bác gởi lá»i thăm Cha tôi mạnh giá»i, vá»›i nụ cÆ°á»i trên môi. ChÃnh tôi cÅ©ng là má»™t khán giả hâm má»™ Cha tôi nhứt hạng. Trong đêm trÆ°á»ng tÄ©nh mịch, tôi thÆ°á»ng thấy ông cặm cụi má»™t mình chế biến những trò ảo thuáºt vui, lúc đó tôi thÆ°Æ¡ng Cha tôi không kể xiết, ông là má»™t nghệ sÄ© cô Ä‘á»™c, trong con ngÆ°á»i nhá» bé nầy, có má»™t tâm hồn nà o khác hÆ¡n, trá»ng nghÄ©a khinh tà i, khó ai hiểu hết được.
Tôi không quên hình ảnh ông nÆ¡i sân khấu đất, sân khấu nầy quả là khó diá»…n hÆ¡n sân khấu rạp lá»›n, khán giả ngồi rất gần, nhứt là đối vá»›i nghệ sÄ© ảo thuáºt, sân khấu đất, có lẽ là nhÆ° bây giá» ngÆ°á»i ta gá»i là sân khấu nhá».
Cần phải đủ bản lÄ©nh tiếp cáºn ngÆ°á»i xem. Cha tôi là má»™t trong những kịch sÄ© bẩm sinh, Ä‘á»™c diá»…n giá»i, có duyên nói, Ä‘i và o lòng ngÆ°á»i, ông đóng vai của chÃnh ông, vá»›i nhiá»u sáng tạo, và đã Ä‘i và o những giai thoại của khán giả bình dân. NgÆ°á»i ta nói Sạc lô Trần dẫn con trâu qua ống chỉ, Ä‘iá»u đó tôi chÆ°a thấy mà cÅ©ng không có ai thấy, những lá»i đồn đại nầy là m cho Cha tôi nổi tiếng thêm, nÆ¡i những chợ quê, khi đó chÆ°a có nhiá»u trò giải trÃ, nhiá»u nghệ sÄ© tà i năng hÆ¡n nhÆ° hiện nay.
Tôi Ä‘ang nghe tiếng chÃnh tôi cÆ°á»i khi nhá»› lại trò ông tÆ°á»›ng thầy ba. Cha tôi rất tinh nghịch, ông vừa nói giá»…u vừa xé má»™t tá» giấy nhá»±t trình. Ông khéo tạo mảnh giấy vụn thà nh má»™t hình nhân, ông trêu chá»c hình nhân nầy vá»›i nhiá»u lá»i bóng gió tay biện chà , khiến cho bà con đứng ngoà i hả đã, cÆ°á»i ngất ngÆ°..
- Äây là ông tÆ°á»›ng thầy ba Ä‘ui then hồi nhá» khó nuôi, má ổng Ä‘en thui cho nên đặt ổng tên là ông lô xà sá»™, thầy ba Æ¡i nói chuyện chút coi, thầy ba Æ¡i.
- Æ i!
Có tiếng trả lá»i nhÆ° tiếng con nÃt, là m cho khán giả hết hồn, thiệt ra chỉ có mình Cha tôi nói, đó là trò khẩu thuáºt nói tiếng bụng, Cha tôi lại “há»i†thầy ba rằng:
- Thầy Ä‘i vô nhà lồng chợ ăn cắp thịt heo được hông, trả lá»i?
- Äược!
Tiếng thầy ba trả lá»i dẻo nhẹo, nhÆ° bà bóng. Cha tôi há»i:
- Thầy ba nói được là phải là m được nghe chÆ°a. Bây giá» thầy ba chịu khó cho tui để thầy ba vô cái ống nầy, khoan đừng có Ä‘i đâu nha cha ná»™i, mấy bà già để tui lo cho, ngÆ°á»i cõi trên nhÆ° thầy sao mà be he quá váºy?
Biện chà có tiếng dê sòm, nghe váºy khán giả nhìn ông ta cÆ°á»i rá»™ lên. Tá»›i đây Cha tôi bá» hình nhân vô cái ống thiết tròn, cái ống nầy tôi phải lau chùi má»—i ngà y, nó có hai ống, ống lá»›n che ngoà i, ống nhá» chứa sẵn thịt heo.
Má»—i lần diá»…n trò nầy Cha tôi dặn Mẹ tôi Ä‘i chợ sá»›m, mua thịt heo ngon, để sau buổi diá»…n, kho thịt vá»›i há»™t vịt cho cả nhà ăn. Tôi đánh trống theo lá»i nói của Cha tôi, ông thÃch tôi đánh trống, vì tôi hiểu ý ông. Thầy ba đã nằm trong ống thiết, Cha lại là m nhÆ° lắng tai nghe:
- Æ i.
- Thầy ba nói trong nầy giống như đêm ba mươi, đen thui. Chịu khó chút nha thầy ba, chết chưa, cái ông nầy chưa gì đi rồi, thầy ba lặn vô chợ rồi, thầy độn thổ rồi, bà con chỠchút sẽ thấy thầy ba ăn cắp thịt heo vỠcho coi.
Ai cÅ©ng phải chá», vì tò mò vốn là cái tánh chung của con ngÆ°á»i, chá» thầy ba Ä‘em thịt heo vá» cho nhãn tiá»n.
Trong lúc chá», Cha tôi quảng cáo thuốc nhức răng, ông nói không có cái gì khổ cho bằng bệnh nhức răng, vợ hun cÅ©ng đổ quạu, ông nhái Ä‘iệu bá»™ của ngÆ°á»i nhức răng.
Cha tôi diá»…n hay tá»›i mức giống hệt, tuy ông không còn cái răng thiệt nà o. Ông má»i má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà bÆ°á»›c vô sân, lúc đầu bà ta mắc cỡ, nhÆ°ng sau đó không vô không được vì bị những ngÆ°á»i khác đẩy vô:
- Hồi nhỠtới bi giỠbà có nhức răng hông?
Cha tôi há»i, bà kia trả lá»i:
- Dạ có, còn có má»™t cái răng nầy thôi mà nó cÅ©ng nhức thấu trá»i?
NgÆ°á»i Ä‘Ã n bà nầy chỉ còn má»™t cái răng cá»a.
- Bà có chồng chÆ°a, có chồng rồi thì há miệng ra coi. Hai chuyện, có chồng hay nhức răng hoà n toà n khác nhau, song bà nầy vẫn há miệng. Ai lại không có má»™t và i lần nhức răng, nó vô cùng khó chịu, nhÆ°ng hầu nhÆ° không có thứ thuốc nà o trị dứt, trong dân gian ngÆ°á»i ta lại nói, nhức răng là tại có con sâu ăn răng? Cha tôi nói:
- Tôi để miếng bông gòn trong miệng bà , thuốc nầy bắt được con sâu ăn răng, nghe chưa.
Có hai chuyện bây giá» phải đứng chá», đó là chỠông tÆ°á»›ng thầy ba Ä‘em thịt heo vá», hai là chá» coi con sâu ăn răng cho biết, bà nầy cÅ©ng chịu khó ngáºm miếng bông gòn, vá»›i vẻ mặt tức cÆ°á»i. Lúc nầy Cha tôi giá»›i thiệu những chai thuốc nhức răng, và lấy miếng bông gòn trong miệng bà già ra để trên má»™t cái Ä‘Ä©a, trên đó bò lúc ngúc những con sâu “ăn răngâ€. Cha tôi bán được khá nhiá»u chai thuốc nhá», đó là những chai dầu Nhị Thiên ÄÆ°á»ng xà i rồi trống không, ông pha chút rượu trắng vá»›i nÆ°á»›c rá»… cây, dán nhãn có hình Sạc lô vá»›i cái cằm sÆ°ng vù và cái răng to tÆ°á»›ng, chai thuốc là má»™t món quà cay cay, vô thưởng vô phạt.
Vá» sau nầy khi tôi lá»›n lên tôi má»›i biết khó khi nà o trị được bệnh nhức răng, khán giả mua thuốc nhức răng của Cha tôi, nhÆ° là mua vé coi ông vừa giá»…u vừa diá»…n xiệc ảo thuáºt cho vui, bà con cÅ©ng tha thứ không cằn nhằn gì, coi nhÆ° ăn trầu nhả bã, hút thuốc phà hÆ¡i mấy đồng bạc giây lát cÅ©ng tiêu tan.
- Bên nầy mua bên kia mua, lẹ tay thì còn cháºm tay... cÅ©ng còn, chá» chút bà hai, đợi chút xÃu ông tÆ° Æ¡i, bán má»™t tặng má»™t, mua má»™t chai tÃnh tiá»n hai chai.
Có lẽ sân khấu tấu hà i ăn nên là m ra má»™t thá»i, mấy lúc hiện nay, là ... nhá» Cha tôi chế ra cách nói chuyện vui kiểu chai thuốc bắt con sâu ăn răng. Ông còn là tác giả khuyết danh của khá nhiá»u chuyện tức cÆ°á»i nhÆ° “con vịt ăn gì mà nó kêu cạp cạp†ông giải nghÄ©a rằng, con vịt ăn bắp, chỉ ăn bắp má»›i là cạp, giá»…u bình dân váºy mà ai cÅ©ng khoái.
Cha tôi biết viết và nói tiếng Pháp, nghe đâu ông sinh ra trong má»™t gia đình khá giả nhÆ°ng ông bá» Ä‘i giang hồ. Ông nói và sáng tác miệng thuá»™c loại giá»i. Ông có má»™t cây viết “máy†hiệu Parker thÆ°á»ng giắt trên nắp túi không khi nà o thấy ông viết gì, chỉ dùng để ký tên cho vui, ông có chữ ký kỳ lạ, nó nhÆ° má»™t cái há»™p lá»›n trong đó nhốt lại má»—i chữ “Trầnâ€. Chẳng mấy ai quan tâm thuốc của Sạc lô Trần có chữa khá»i bịnh hay là không, nhiá»u ngÆ°á»i còn cÆ°á»i hả hê mua dùm Cha tôi nhiá»u miếng thuốc dán, Ä‘au đâu dán đó, bịnh gì cÅ©ng hết? Vì Cha tôi hát mà không bán vé và o cá»a cho nên thuốc cÅ©ng nhÆ° tá» vé đứng, dùng để thưởng thức tà i nói “pha trò†của ông mà thôi.
Cha tôi trở lại cái đĩa, ông có vẻ lo lắng cho bà già :
- Trá»i Æ¡i con sâu trong miệng nè, bà không sợ nó cắn đứt lưỡi bà sao bà ? Ban đêm bà ngủ bà có nghe con sâu nhai răng bà kêu cắc cắc không?
Tháºt ra đó cÅ©ng là ảo thuáºt, con sâu là những con mẻ từ há»™t cÆ¡m nguá»™i, vô hại. Rồi nhÆ° má»™t lá»i tạ lá»—i, cám Æ¡n khán giả, Cha tôi láºp tức biểu diá»…n những trò khác rất hay, mà không bán má»™t thứ “thuốc†nà o nữa. Ông lô xà sá»™ ăn cắp thịt trong nhà lồng chợ trở vá», khi mở cái ống thiếc tròn, khán giả ồ lên má»™t tiếng lá»›n, nhÆ° thần thoại, ai cÅ©ng thấy rõ má»™t miếng thịt heo ngon. Ông tÆ°á»›ng thầy ba Ä‘i chợ còn hÆ¡n “nình bà †ông khéo lá»±a miếng thịt tÆ°Æ¡i rói, ai biết Mẹ tôi còn là má»™t ngÆ°á»i ná»™i trợ nấu ăn ngon, nếu nhÆ° trá»i không mÆ°a, món thịt kho há»™t vịt tuyệt cú mèo sẽ thay cho món “nÆ°á»›c mắm rô ti†mặn rát lưỡi.
Tôi lại nghe tiếng tôi cÆ°á»i, nhÆ°ng cuá»™c Ä‘á»i không phải là má»™t chuá»—i cÆ°á»i tháºt sá»± vui, xâu chuá»—i có nhiá»u hạt lá»›n hạt nhá», hạt xấu hạt tốt, hạt cÆ°á»i hạt khóc, hạt hạnh phúc và vô hạnh, nó là xâu chuá»—i vô thÆ°á»ng.
Anh tôi ra sân, chú Tà i “say†thay chỗ tôi đánh trống.
Chú đánh trống khá giá»i, tiếng trống của chú tôi không bắt chÆ°á»›c được, nó có nhiá»u nhịp căng, có khi rá»i rạc, có khi liên hồi, tôi hay lắng nghe tiếng trống của chú Tà i khi chú lia nhẹ chiếc dùi ở rìa trống, không thể giải thÃch được. Gần giống nhÆ° ngÆ°á»i ta nghe nhạc giao hưởng, lạ thÆ°á»ng thay nhiá»u khi những nốt nhạc lại gợi nhá»› hình ảnh nà o đó, có lúc là má»™t dòng sông, có lúc là má»™t áng mây và có lúc là m nhá»› tá»›i má»™t ngÆ°á»i, tôi nà o cho mình là ngÆ°á»i lÆ°Æ¡ng thiện, nhÆ°ng khi nghe tiếng trống tôi chợt nghÄ© vá» Cha tôi. Tôi thấy ông là hai con ngÆ°á»i, má»™t là chÃnh ông, tuyệt đối lÆ°Æ¡ng thiện, còn ngÆ°á»i thứ hai sao mà xa lạ vá»›i tôi tá»›i ná»—i tôi ngạc nhiên và hổ thẹn, vì mình có những ý nghÄ© đó vá»›i báºc sanh thà nh. Chẳng hạn nhÆ° những đồng tiá»n bán thuốc “nhức răng†nằm đầy trên tấm vải nhá»±a buổi sáng hôm nà o, chẳng qua tôi là má»™t kẻ kiêu hãnh, là m dáng, chuyên rÆ°á»›c cho mình ná»—i khổ tâm, dù cho nó là những hạt cát vốn đã bẩn bụi trần gian.
Hình nhÆ° tôi cÅ©ng có ngÆ°á»i thứ hai trong tôi, ai mà biết được, lần hồi tôi cho là có tháºt. Hai con ngÆ°á»i nầy trong tôi không hoà thuáºn, má»™t trầm tÆ° sám hối, còn má»™t có cÆ¡ phá phách, há»—n loạn, bất kham. Chúng nhÆ° má»™t con gà chá»i nhốt chung vá»›i má»™t con vịt, má»™t kẻ hung hăng thÃch xung Ä‘á»™t, kẻ khác ngây thÆ¡ và hoà n toà n thụ Ä‘á»™ng.
Thông thÆ°á»ng, xiệc rong bán thuốc, thá»i đó biểu diá»…n là m quà , nó không có nhiá»u trò lá»›n, váºy mà ghe hát của Cha tôi có mà n phóng dao. Khán giả không chỉ thÃch cÆ°á»i cợt, mà há» con thÃch cảm giác mạnh. Khổ nổi Cha tôi lại là ngÆ°á»i đánh trống cho mà n phóng dao, ông là má»™t nghệ sÄ© cầu toà n. Tất nhiên tiếng trống của Cha tôi không thể nà o chê, vá» sá»± Ä‘iêu luyện, ông phối các âm thanh thÆ°á»ng rất Ä‘Æ¡n Ä‘iệu thà nh má»™t chuá»—i tiếng Ä‘á»™ng thúc giục, hấp dẫn, lôi cuốn, và hồi há»™p. Khi anh tôi xuất hiện ở giữa sân, anh nhÆ° má»™t ông Hoà ng, vá»›i những lưỡi dao, trong tiếng trống tráºn mạc nôn nao. Còn tôi phải lủi thủi vác tấm ván phóng dao từ dÆ°á»›i sông cạnh đó lên bá», chen qua nhiá»u ngÆ°á»i nhÆ° má»i lần. Em gái nhá» của tôi, và cả anh tôi, bÆ°á»›c ra cúi chà o khán giả. Em tôi là ngÆ°á»i đứng trÆ°á»›c tấm ván.
Anh tôi là má»™t ngÆ°á»i mà ai gặp, nếu đó lại là những cô con gái, thì khó thể nà o quên, anh tháºt đẹp, nhứt là khi anh ra sân khấu, mặc cho đó là sân khấu đất tà n tạ.
NhÆ° má»™t Hoà ng tá» bị Ä‘Ã y Ä‘oạ xuống cõi trần gian, vị Hoà ng tá» nầy vừa tôi nghiệp vừa kiêu hãnh biết bao. Anh tôi tá»›i đây từ má»™t lâu Ä‘Ã i trong chuyện cổ tÃch, mái tóc anh Ä‘en nhánh, nuôi dà i chải chuốt, da anh trắng xanh, nụ cÆ°á»i mê hồn.
Còn tôi là ai? Từ trÆ°á»›c khi tôi là má»™t phôi thai chung dòng sữa Mẹ vá»›i anh, chúng tôi không biết nhau trÆ°á»›c, nhÆ°ng bây giá» vị Hoà ng tá» là anh ruá»™t của tôi, tá»™i nghiệp là anh cÅ©ng đói khổ cùng cá»±c nhÆ° má»i ngÆ°á»i trong “Hoà ng gia†chiếc ghe hát của chúng tôi có 6 ngÆ°á»i, Cha tôi, Mẹ tôi, anh em tôi và chú Tà i “sayâ€. Cuá»™c sống trôi giạt, giả tháºt qua nhiá»u năm tháng, Ä‘iá»u tôi khổ nhứt lá trái tim quá Ä‘á»—i nhạy cảm của tôi, nó thổn thức từ khi tôi chÆ°a đủ hình hà i, trôi theo tôi sau chiếc ghe hát, trên những dòng sông là tấm ván phóng dao, đầy thÆ°Æ¡ng tÃch nhÆ° ná»—i Ä‘au của kiếp ngÆ°á»i.
Thá»i thÆ¡ ấu của tôi, của anh em tôi cứ váºy, chầm cháºm trôi theo những dòng sông vui buồn, trong cÆ¡ khổ đói khát vá»›i hoà n cảnh riêng biệt không giống ai. Vì váºy mà tôi trở nên rất Ãt nói, có khi nhiá»u ngà y liá»n tôi không nói má»™t tiếng, là m cho Cha tôi, nhứt là Mẹ tôi cứ tưởng rằng tôi bị ai đó cắt mất lưỡi. Tôi chỉ thầm nói trong cái đầu nhá» của tôi hai chữ “tại sao†rồi cúi đầu nhẫn nhục, chịu Ä‘á»±ng, bởi không Ãt ngÆ°á»i nhìn chúng tôi vá»›i đôi mắt chê trách, khinh miệt bầy xÆ°á»›ng ca vô loà i, mặc dù chúng tôi có ca hát chi đâu? Tôi sống phiêu linh má»™t kiếp lục bình trôi nổi, thá»i tuổi nhá» của tôi Ä‘i và sống qua nhiá»u nÆ¡i, buá»™c lòng tôi phải thấy nhiá»u, suy nghÄ© nhiá»u hÆ¡n những thằng nhá» khác. Äôi khi tôi ngồi cÆ°á»i má»™t mình, Mẹ tôi cứ tưởng tôi bị tâm thần hay ma ám, Mẹ dâu có biết con rÆ¡i nÆ°á»›c mắt vì những Ä‘iá»u khổ tâm quá sức con, ngÆ°á»i Mẹ bình thÆ°á»ng nầy nà o đâu đã biết mình sinh ra má»™t con ngÆ°á»i dị táºt, nó có má»™t trái tim quá lá»›n. MÆ°a vẫn rÆ¡i và o những tháng mÆ°á»i vá»›i tiếng trống, và trò phóng dao, bên bãi sông cuối chợ sáng chiá»u, ná»—i Ä‘au luôn trở lại bất cứ lúc nà o trong cuá»™c Ä‘á»i sau nầy của tôi, má»™t vở bi hà i kịch trúc trắc.
***
Tấm ván dùng để phóng những lưỡi dao, gồm có ba mảnh ván nhá» ghép lại, phÃa sau nó có hai thanh gá»— chặn, má»™t dÆ°á»›i thấp gần bà n chân tôi, còn hai dùng cho tôi giữ nó đứng thẳng. Tấm ván cao khá»i đầu tôi khi tôi đứng sau nó, còn cao hÆ¡n em gái tôi đứng ở phÃa trÆ°á»›c nhiá»u.
Cha tôi nhá» ngÆ°á»i thợ má»™c chuyên đóng hòm đóng tấm ván nầy, đáng lý bằng gá»— thông má»m, nhÆ°ng rồi trại hòm không có loại ván nầy, nó được đóng bằng gồ dầu cứng, khổ ná»—i tấm ván quá cứng, không “ăn†dao, cho nên ngoà i việc đứng là m chú há» con má»—i đêm, phụ diá»…n vá»›i Cha tôi, ban ngà y tôi còn phải tÆ°á»›i nÆ°á»›c cho tấm ván má»m Ä‘i.
Cha quyết định bán chiếc ghe, lên bá» láºp má»™t Ä‘oà n xiệc nhá», trong đó có lý do Ä‘Æ°á»ng sông lúc sau nầy có cÆ°á»›p mà cÆ°á»›p thì không từ ai...
Chúng tôi được Ä‘i xe hÆ¡i, Ä‘i tá»›i đâu chú Tà i “say†tìm mÆ°á»›n xe tá»›i đó, nay chú được lên chức quản lý, Ä‘i xin phép hát. Cha tôi không còn hát sân đất, bán những chai, thuốc nhức tăng nữa, mà là má»™t ông bầu, khá nhiá»u nghệ sÄ© hát rong kéo vá» hợp tác. Cố chú Phi Long trÆ°á»›c đây là nghệ sÄ© phóng dao, nay chuyên Ä‘i dây thép trên cao, đặc biệt là chú Ä‘i guốc, Ä‘i xe đạp má»™t bánh trên dây, có bác hai Äại Bà ng chuyên xiệc trên chiếc xe đạp kiểu, bác hai cÅ©ng diá»…n ảo thuáºt, chú Lê Bân là ngÆ°á»i miá»n Bắc chuyên vá» trò đạp chiếc thang cao, vá»›i đứa con gái, nhá» leo lên uốn dẻo. Má»™t ban nhạc đệm nữa chá»›, gồm tay Ä‘Ã n măng- đô-lin, ông tên là Bà Kim CÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông mù hết sức sạch sẽ, vui tỉnh, ngÆ°á»i vợ suốt ngà y cằn nhằn, vá»›i đứa con gái không là m gì ráo, chỉ biết khóc, chú Bảy HÆ¡n má»™t ngÆ°á»i trÆ°á»›c kia thổi kèn đám ma, và má»™t tay trống, chú tên là Thà nh cái thùng trống là gia tà i lá»›n của chú, chú Bê ốm nhách, hoạ sÄ© vẽ quảng cáo, vá»›i bà vợ ho lao.
Ngoà i ra còn có gia đình má»™t ngÆ°á»i Hoa Miến Äiện, gồm ngÆ°á»i chồng chuyên vá» trò chồng ngÆ°á»i, bốn ngÆ°á»i con, hai trai hai gái biểu diá»…n trò khéo, má»™t gia đình ngÆ°á»i Hoa Chợ Lá»›n khác, ngÆ°á»i cha là m há» xiệc, cô con gái khá đẹp tung hứng. Cha tôi là m Sạc lô, má»™t tiết mục khác, ông giả trang thà nh ngÆ°á»i Ấn Äá»™ nuốt lá»a và trò tà ng hình, chú ChÃn Chim là m há» ngoà i cá»a, anh tôi là nghệ sÄ© phóng dao. Äoà n xiệc duy nhứt lúc đó trong miá»n Nam là đoà n Nghệ Tinh của ông bầu Trần, chúng tôi hát ở những rạp khá lá»›n, nhiá»u nÆ¡i.
Mẹ tôi không biết chữ, nhÆ°ng nhá» Ä‘i đây Ä‘i đó quá nhiá»u, cho nên nói chuyện rất hay, bà hay Ä‘i coi bói, sau đó thuá»™c tuồng, lại bói cho ngÆ°á»i khác. Những buổi trÆ°a trong rạp hát vắng ngÆ°á»i, bà coi bói cho ngÆ°á»i trong Ä‘oà n. Còn tôi lúc nà o cÅ©ng kê tấm ván phóng dao trên má»™t hà ng ghế nằm nhìn lên trần rạp: Mẹ tôi là ngÆ°á»i tằn tiện, chÃnh bà dà nh dụm được má»™t số tiá»n trong thá»i gian Cha tôi là m nghá» bán thuốc để cho Cha láºp gánh hát.
Mẹ tôi có khách ngoà i tá»›i coi bói lúc nà o tôi không biết, nhÆ°ng khi tá»›i má»™t rạp hát nà o, bên cạnh phòng vé bà cÅ©ng cho dán má»™t bảng hiệu riêng, do chú Bê vẽ, trên đó có má»™t bà n tay, vá»›i những lá bà i tây, lâu dần khán giả tá»›i coi bói khá đông. Thu nháºp của Mẹ tôi có vẻ tức cÆ°á»i, nhÆ°ng Cha tôi không có ý kiến, riêng ông thỉnh thoảng cÅ©ng có ngÆ°á»i bệnh... Ä‘au răng tá»›i mua chai thuốc, hay nhỠông nhổ dùm cái răng Ä‘au, ông còn có nghá» cắt mây hay lá»™t cÆ°á»m trong mắt, má»™t Äông Y sÄ© bẩm sinh, khá mát tay.
Anh tôi Ãt khi có mặt trong rạp, chỉ có khi tá»›i mà n biểu diá»…n của anh, và o ban đêm, tá»›i đâu, lúc nà o anh cÅ©ng hay ngồi ngoà i quán nÆ°á»›c vá»›i những ngÆ°á»i bạn, anh luôn luôn có bạn, há» ngồi rất lâu, có khi là cả ngà y trong quán nÆ°á»›c hay quán cà phê giống nhÆ° anh, những ngÆ°á»i bạn lạ mặt nầy trầm tÃnh, nhÆ°ng khó biết há» từ đâu tá»›i, là m nghá» gì, nói chuyện gì. Cha tôi thì luôn Ä‘i đâu đó vá»›i chú Tà i “sayâ€, còn em gái tôi lúc nà o cÅ©ng nằm trong má»™t góc tối vá»›i xâu chuá»—i và quyển kinh.
Giữa trÆ°a, tôi nằm trên tấm ván phóng dao nghe Mẹ tôi bói bà i cho má»™t bà khách, má»™t Ä‘iá»u tôi phải công nháºn là Mẹ tôi có năng khiếu coi bói... bẩm sinh, bà lại Æ°a quan sát, có thói quen bắt chÆ°á»›c giá»i, lại nhiá»u tưởng tượng, bà còn thuá»™c lòng nhiá»u chuyện Ä‘á»i xÆ°a, số vốn nầy vô tình khiến cho Mẹ tôi dẫn dắt câu chuyện bói toán trÆ¡n tru:
- Theo như lá bà i nầy, con đầm chuồng nầy cho tui biết thì... hồi nhỠbà bị bịnh nặng lắm.
Mẹ tôi trang bà i, láºt ra má»™t con nói vá»›i bà khách, tôi thầm nghÄ©, có ngÆ°á»i nà o lúc còn nhá» lại không bịnh nầy bịnh kia, chà Ãt cÅ©ng nóng ho. Bà khách giáºt mình:
- Dạ có tui đau ban khỉ, sém chết.
- Thấy chưa, tui nói không sai, bà còn té nữa phải không, té xuống nước, cái mạng bà lớn lắm đó nha...
- Dạ có tui té xuống giếng, may là má tui hay kịp vá»›t lên, không thì tui chết rồi, rồi cái, tui bịnh ban cua tóc rụng hết ráo, còn nữa, hồi hai tuổi tui nghe má tui nói lại, tui té xuống sông, chìm lỉm, vá»›t lên chết luôn mấy ngà y, không biết sao bá» vô hòm rồi tá»± nhiên tui sống dáºy, rồi cái tá»± nhiên bây giá» tánh tui hÆ¡i tÆ°ng tÆ°ng.
- Ông bà khuất mà y khuất mặt quở, biết sao hông, tại song thân của bà đặt tên bà quá đẹp, kỵ huý. Nhá» kiếp trÆ°á»›c bà ăn ở nhÆ¡n đức hay giúp ngÆ°á»i cho nên quá»›i nhÆ¡n Ä‘á»™ mạng, cứu bà đó nghen.
- Ờ tui nhá»› rồi, má tui nói hồi bốn năm tuổi tui đẹp mà dá»… thÆ°Æ¡ng lắm, rồi cái ba má tui đặt tên tui là Má»™ng Hoa, hèn chi ông bà quở, bây giá» là m sao đây ba. Tui cÅ©ng hiá»n nhÆ° cục bá»™t, đứa con nÃt trong xóm, tui cÅ©ng không dám mÃch lòng, mà sao kỳ, tui... khổ triá»n miên.
- Tôi nói cái nầy bà đừng sợ, có ngÆ°á»i ghen ghét bà muốn hại bà .
- Trá»i Æ¡i ai mà ác nhÆ¡n sát đức váºy không biết?
Tôi ngẫm nghÄ© đây không phải là coi bói thông thÆ°Æ¡ng mà hai ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà tâm sá»± vá»›i nhau, ai cÅ©ng đã qua thá»i con gái, giở nuối tiếc kiếm cá»› nhắc lại, đôi khi chỉ để khen mình. Mẹ tôi xà o bá»™ bà i tây:
- Con đầm rô nầy, ngÆ°á»i nữ nầy hại bà chá»› ai vô đây, còn thằng tây già nầy là chồng hiện tại của bà , bà có tá»›i bốn Ä‘á»i chồng, mà không lần nà o trá»n chuyện tình ngãi. Chồng bà lá»›n tuổi hÆ¡n bà phải không, bà phải có ngÆ°á»i chồng nhá» tuổi hÆ¡n, bà má»›i có hạnh phúc.
Tôi lại nghÄ©, tất nhiên là váºy rồi, bao giá» thì trong các cuá»™c hôn nhân ngÆ°á»i chồng luôn lá»›n tuổi hÆ¡n ngÆ°á»i vợ. Bà khách có vẻ hối tiếc, số pháºn ngÆ°á»i phụ nữ tháºt truân chuyên.
Vẻ hối tiếc hiện rõ trên khuôn mặt ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà nầy, nó đã có quá nhiá»u nếp nhăn theo thá»i gian. Mẹ tôi chỉ má»™t con bà i:
- Hồi còn trẻ bà hết lòng thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i trai nầy, tức là ở kế bên nhà bà , nhÆ°ng hai bên gia đình không đồng ý, trắc trở cho tá»›i bây giá», đúng chÆ°a.
Bà khách báºt khóc, bây giá» chỉ còn má»™t mình bà nói, còn Mẹ tôi lắng nghe, câu chuyện tháºt dà i, cho tá»›i trá»i xẩm tối. Bà khách trả tiá»n công coi bói cho Mẹ tôi, Mẹ tôi tiá»…n chân ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà đáng thÆ°Æ¡ng nầy ra cá»a rạp.
Tôi còn nghe vẳng lại lá»i khuyên chà tình của Mẹ tôi:
- Tánh bà khổ vì thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i, không phải ai cÅ©ng má»™t bụng nhÆ° mình đâu, nhứt là đà n ông, cái bụng bà tốt, nhÆ°ng mà bà còn phải trả nợ trần ai nhiá»u. Kiếp trÆ°á»›c bà là đà n ông, bá» bê, hất hủi nhiá»u ngÆ°á»i, phụ tình nhiá»u ngÆ°á»i, phụ tình thì tình phụ, cái số của bà là váºy.
Äoạn nầy tôi nghe nhÆ° trong chuyện cổ tÃch nà o đó, mà Mẹ tôi hay kể cho má»i ngÆ°á»i nghe. Không sao, Mẹ tôi và bà khách không có gì giáºn nhau trong chuyện coi bói, chỉ có má»™t chuyện, có lẽ ngÆ°á»i khách còn phải lo, là con đầm.
NgÆ°á»i nữ rắp tâm hại bà , nhÆ°ng theo tôi sá»± lo lắng đó vô Ãch, bởi vì kẻ thủ ác đó vẫn nằm trong bá»™ bà i, nghÄ© váºy vì tôi chÆ°a biết câu chuyện vá» sau nầy của Cha tôi vá»›i những quân bà i ác liệt.
Mẹ tôi coi bói nhÆ° nói chuyện Ä‘á»i, việc nầy giúp bà có chút tiá»n má»n, lai rai bá» vô con heo đất. Con heo đất nầy Mẹ tôi mua đã lâu, để khá»i mua con heo đất khác, bà có má»™t cách riêng, khi con heo đất “ăn no†bà đáºp má»™t lá»— nhá» dÆ°á»›i bụng nó moi lấy tiá»n ra, bà tiện tặn dán cái bụng nó lại bằng giấy báo, khi nà o heo lại “ăn no†bà chỉ có việc xé mảnh giấy báo đó, không Ä‘áºp con heo.
Tôi thấy con heo đất nầy từ hồi tôi còn nhá» xÃu cho tá»›i khi tôi trở thà nh má»™t ông già , nó vẫn ở cạnh Mẹ tôi nhÆ°ng bà vẫn nghèo, tôi nghẹn ngà o biết rằng bao năm Mẹ vẫn dà nh dụm bằng cách đó trong khi Cha tôi phóng túng vô lo, ông không có chút khái niệm nà o vá»... ngà y mai. Mẹ tôi coi con heo đất nầy là quá»›i nhÆ¡n há»™ mạng cho đủ thứ việc trên Ä‘á»i, Ä‘au ốm, hoạn nạn mÆ°a gió, bà còn má»™t cái bùa há»™ mệnh khác là con bồi rô trong bá»™ bà i tây, vá»›i tháºt nhiá»u ảo ảnh.
Má»™t đêm vắng lặng sau khi vãn hát, tôi nằm thao thức trên tấm ván phóng dao. Suất diá»…n tối rồi em gái tôi suýt chút gặp nạn. Không phải chỉ lần nầy mà nhiá»u lần khác, khi tôi đứng vịn ngoà i sau tấm ván, tôi nhìn qua kẽ hở, tôi nghiệm rằng sá»± nguy hiểm không lÆ°á»ng trÆ°á»›c được, không biết nó sẽ xảy ra lúc nà y. Trò phóng dao, theo tôi nó không xuất phát từ xứ sở hiá»n hoà nầy, mà nó du nháºp và o đây từ má»™t nÆ¡i ngÆ°á»i ta ăn thịt ngÆ°á»i, nÆ¡i mà ngÆ°á»i ta quen việc phóng mÅ©i dao tiêu diệt con mồi.
Biết bao nhiêu đêm tôi cứ suy nghÄ© vá» cái sá»± vô lý của trò diá»…n đầy bạo lá»±c nầy, má»™t ngÆ°á»i đứng im cam chịu hà ng chục lưỡi dao bén ném vá» phÃa mình, buồn nhứt ngÆ°á»i đó lại là em gái tá»™i nghiệp của tôi, nó nhÆ° bị đóng Ä‘inh lúc còn sống. Sao chỉ má»—i má»™t mình tôi thấy Ä‘iá»u đó, mà nà o phải tôi đây là báºc cứu nhân Ä‘á»™ thế cho cam, tôi cÅ©ng là má»™t con ngÆ°á»i nhá» bé tá»™i nghiệp, má»™t con kiến bò quanh miệng chén. Kẻ thủ ác vô hình nà o đó tinh nghịch tạo nên hoà n cảnh nầy chăng, tôi nghiệm ra trong đó có đồng tiá»n là thống soái, còn thói vô tâm nữa, nó là câu chuyện của muôn Ä‘á»i.
Không có gì buồn hơn cái rạp hát lúc đêm khuya, Cha tôi nằm chèo queo, trong cái mùng rách, còn Mẹ tôi ngồi trước bộ bà i tây. Bà tự coi bói cho mình, bà nói với bà :
- Bà sinh ra đã quá nghèo rồi, còn gặp ông chồng giang hồ lãng tá» cÅ©ng nghèo rá»›t mồng tÆ¡i. Phải trên sáu mÆ°Æ¡i tuổi gia đình bà cÆ¡ may má»›i có nhà có cá»a nhÆ° ngÆ°á»i ta, má»›i cất đầu lên nổi nghe chÆ°a.
Mẹ tôi nhìn Cha tôi, len lén cháºm nÆ°á»›c mắt, bà ao Æ°á»›c trong tưởng tượng, má»™t cuá»™c sống khác cho cả gia đình. Hà ng đêm Mẹ ky cóp bá» chút tiá»n lẻ và o con heo đất. Tôi thầm xin lá»—i Mẹ, tôi cứ tưởng bà không thÆ°Æ¡ng yêu gì tôi, không phải nhÆ° váºy, chỉ vì tôi khó hiểu, mà bà là ngÆ°á»i má»™c mạc.
***
Lạ thay tuy là con ông, tôi lại không biết nhiá»u vá» Cha tôi, ông Ãt khi tá»›i gần hay nói chuyện vá»›i tôi. Còn Mẹ tôi là má»™t ngÆ°á»i Miến Äiện lai Hoa, bà nói tiếng Hoa pha tiếng Miến Äiện vá»›i nhiá»u thổ ngữ lạ kỳ. Tôi khó biết tôi là ngÆ°á»i... gì. Tháºt lòng đôi khi tôi vẫn thấy nhÆ° mình sống nÆ¡i đất khách, mặc dù nÆ¡i tôi sinh ra là đây. Trong tôi há»—n mang nhiá»u thứ cá»™i nguồn pha tạp, khó biết gốc rá»… ngá»n ngà nh. Những là ng quê miá»n Nam, nÆ¡i gánh hát rong chúng tôi Ä‘i qua, có nhiá»u cô bác đồng hÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i Hoa vá»›i Mẹ tôi sinh sống bằng nhiá»u thứ nghá» bán tạp hoá, thợ thổi ve chai, là m thủ công, may dệt, thầy thuốc Bắc, bán hủ tiếu, nhiá»u gia đình an cÆ° lạc nghiệp, già u có, sống yên vui trong lòng bà con ngÆ°á»i Việt hiếu khách hiá»n hoà . Lần hồi lá»›n lên theo sông nÆ°á»›c, tâm trạng “đất khách†trong tôi mất hút, tôi sống vui trong cá»™ng đồng không chút kỳ thị. Tôi biết Æ¡n vùng đất Nam Bá»™ gạo trắng nÆ°á»›c trong đã cÆ°u mang chúng tôi. Tôi vô cùng lÆ°u luyến nÆ¡i tôi sinh ra, nuôi tôi lá»›n lên, còn quê ngoại xa tÃt mù khÆ¡i chỉ là nÆ¡i mÆ¡ mà ng trong giấc chiêm bao, hình nhÆ° là má»™t bức tranh thuá»· mạc, chốn nà o không tháºt.
Từ ngà y lên bá» tôi cá»±c hÆ¡n vá»›i tấm ván phóng dao, gánh hát tá»›i nÆ¡i nà o rạp ở xa bến sông, từ rạp tôi phải lôi tấm ván nặng đó xuống sông để ngâm nÆ°á»›c, mà lúc nà o lượt vá» nó cÅ©ng nặng hÆ¡n gấp bá»™i. Tôi lá»›n không nổi vì đói và mất sức. Nhiá»u năm ròng rã trôi qua, khi tôi cố lá»›n được má»™t chút, tôi vác nó, tôi cõng nó nhÆ° má»™t món nợ Ä‘á»i, đôi khi vá»›i tấm ván còng lÆ°ng, tôi chợt nghÄ© hay là mình thỠán, phải khổ sai bởi má»™t tá»™i lá»—i nà o ở kiếp trÆ°á»›c? Tuy váºy cÅ©ng có thể nói, tấm ván nầy Ä‘em lại cho tôi những giây phút êm Ä‘á»m, nặng ná» trên bá», nó lại nổi trên mặt nÆ°á»›c, tôi Ä‘eo bám nó táºp bÆ¡i, khi đã bÆ¡i giá»i, tôi nằm trên tấm ván thả nổi phiêu linh. Có khi từ bến chợ, tôi vá»›i tấm ván xuôi dòng tá»›i tÃt mù khÆ¡i, cho tá»›i chiá»u, con nÆ°á»›c chảy ngược lại, tôi vá»›i nó trôi vá» bến cÅ©, luôn luôn có những trái bần ổi xanh chua mà em gái tôi rất thÃch, và i nhánh bông lục bình mà u tÃm buồn buồn.
Mẹ tôi nhìn thấy tôi vác tấm ván phóng dao vá» rạp hát, nặng là váºy mà vẫn không sao, bà khen:
- Thằng nầy coi ốm nhom váºy mà mạnh dữ hén.
Cha tôi thì vô tÆ°, còn anh tôi nhìn tôi nhÆ° không có, không phải là anh thiếu lấm lòng, nhÆ°ng anh là má»™t ngÆ°á»i trầm tÃnh, tỉnh táo bởi ná»—i khổ của riêng anh, và quen chịu Ä‘á»±ng... khi nhìn thấy nổi khổ của ngÆ°á»i khác. Em gái tôi thở dà i khi nà o thấy tôi má»—i năm tôi thêm má»™t tuổi mà vóc hình vẫn váºy, gần nhÆ° ngÆ°á»i lùn, cằn cá»™i xác xÆ¡. Tôi ốm nhom, cổ tay đầy gân xanh, nhá» xÃu, ngÆ°á»i ngợm trÆ¡ xÆ°Æ¡ng sÆ°á»n. Mẹ đâu có biết má»—i lần con vác tấm ván qua mắt Mẹ, con cố gắng là m nhÆ° không khổ cá»±c nặng ná» gì, để Mẹ khá»i lo âu cho con. Cà ng thÆ°Æ¡ng Cha bao nhiêu tôi cà ng thÆ°Æ¡ng Mẹ tôi gấp ngà n lần, bá»™ bà i tây và con bồi rô không giải mã hết những Æ°u tÆ°.
Và o mùa hanh nắng, sau Tết, gánh hát báºn rá»™n hÆ¡n, má»™t hai đêm nÆ¡i nầy, sáng lại ở nÆ¡i khác, qua nhiá»u thị trấn, là ng xã nhá»™n nhịp. Miá»n Äông, Miá»n Tây, nhÆ°ng nhiá»u nhứt vẫn là Miá»n Tây. Từ Tân An, Bến Lức, Chợ Äệm, Rạch Kiến, Chợ Äà o, Sà i Äôi, Cái Bè, Cai Láºy, trở lại miệt Cần ÄÆ°á»›c, Cần Giuá»™c, Tân Trụ, Tân HÆ°Æ¡ng, Tân Hiệp. Tấm ván phóng dao giỠđây phÆ¡i mình trên mui xe, trá»i không mÆ°a, sông luôn xa rạp hát, tấm ván lúc nà o cÅ©ng khô cứng, khiến cho công việc của tôi nặng nhá»c hÆ¡n, tấm ván không má»m, những lưỡi dao có cÆ¡ báºt ra, trò diá»…n không hấp dẫn, tôi lo cho tá»›i ná»—i ai nhìn mắt tôi cÅ©ng biết, nhÆ°ng rồi há» cÅ©ng khó biết thằng nhá» nầy lo cái gì, lo cái gì mà lo.
Tôi lo cả ngà y lẫn đêm, tôi muốn tấm ván oan nghiệt nầy biến mất Ä‘i cho rồi, tôi lo cho em gái tôi. Cà ng lo hÆ¡n, và o má»™t buổi trÆ°a trong nhà lồng chợ vắng ngÆ°á»i, tôi thấy anh tôi ngồi tỉ mỉ chùi tháºt bóng bá»™ dao bén, gia tà i của anh. Buổi trÆ°a nÆ¡i nầy tháºt hiu hoạnh, các cà nh cây đứng gió, nắng và ng rá»±c ngoà i sân chợ, bá»—ng có tiếng gà trÆ°a gáy vang lạ kỳ. Thị trấn Tân Hiệp nằm rải rác hai bên con Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»™c đạo vá» lục tỉnh, còn chút dấu vết nhà ga xe lá»a, chiếc cổng và đoạn Ä‘Æ°á»ng sắt trÆ¡ trá»i.
Trong nhà lồng chợ có má»™t xác chiếc xe hÆ¡i nhá», bánh xe xì hết hÆ¡i, sÆ°á»n xe xiêu vẹo, ngÆ°á»i ở chợ nói vá»›i nhau chiếc xe đó bị tai nạn, nhiá»u ngÆ°á»i chết chủ xe kéo vá» bỠđó, má»—i đêm thÆ°á»ng nghe tiếng khóc văng vẳng của cô gái nà o đó đã chết. NhÆ°ng khi tan hát anh tôi vẫn nằm ngủ tỉnh queo trên mui xe, bây giá» anh ngồi trên đó chùi những lưỡi dao.
TẤM VÃN PHÓNG DAO
Tiểu thuyết của Mạc Can
Giải A cuộc thi tiểu thuyết Hội nhà văn 2005
Nhà xuất bản Hội nhà văn (2005)
65 Nguyá»…n Du - HÃ Ná»™i Tel & Fax: 8222135
Chịu trách nhiệm xuất bản: Nguyễn Phan Hách
Chịu trách nhiệm bản thảo: Nguyá»…n Khắc TrÆ°á»ng
Biên táºp: Lê Minh Khuê
Vẽ bìa: Trần Äại Thắng
Sá»a bản in: Minh PhÆ°á»›c
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y:
|
18-08-2008, 07:11 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
Phần 2
Tôi để tấm ván phóng dao dÆ°á»›i đất, cạnh chiếc xe, nằm trên tấm ván, nắng nhÆ° thiêu đốt má»i thứ chung quanh. Tôi lim dim ngủ, lÅ© ruồi xanh vo ve chung quanh tôi. Hồi hôm nầy khi vãn hát, anh tôi chạy ra đứng nhìn ai đó trong dòng ngÆ°á»i Ä‘i coi xiệc, Ä‘i vá» hÆ°á»›ng rạp chiếu bóng, chợ Tân Hiệp có má»™t rạp chiếu bóng khá lá»›n, có lần Cha tôi định mÆ°á»›n rạp đó diá»…n nhÆ°ng không thà nh, nhÆ°ng sau đó ông chủ vui vẻ má»i gánh xiệc “tăng cÆ°á»ng†phụ diá»…n cho phim. Tôi cứ nhá»› khuôn mặt khắc khổ của ông chủ rạp, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà máºp mạp vợ ông thì phúc háºu, hai ngÆ°á»i con trai lá»›n tá» tế, dá»… chịu, riêng cô con gái khoảng mÆ°á»i tám mÆ°á»i chÃn tuổi thì tháºp đẹp, sang trá»ng.
Anh em tôi Ãt khi ở gần nhau, anh vốn Ãt nói, nhÆ°ng ngay lúc nầy anh cần ngÆ°á»i để nói má»™t câu chuyện gì đó. Và tôi cứ nằm lẳng lặng nghe. Câu chuyện của anh vá» vô khối những mối tình đã qua, Ä‘iá»u đó xứng đáng vá»›i anh, anh tháºt đáng yêu vá»›i các cô gái là ng, tuy nhiên khi nghe tôi không khá»i nghÄ© tá»›i pháºn mình, tôi thì chỉ má»—i tấm ván dà y cá»™m nhÆ° tấm ván hòm dÆ°á»›i lÆ°ng là bạn. Gần nhÆ° ná»a cuá»™c Ä‘á»i tôi, cho tá»›i lúc nầy tôi chÆ°a há» ngủ yên giấc mà cÅ©ng khó có dịp nằm trên má»™t cái giÆ°á»ng Ä‘Ã ng hoà ng. Tôi chỉ có chút ván sà n ghe lạnh toát khi chà o Ä‘á»i, chút ván sân khấu xó xỉnh, trên chiếc ghế gãy của rạp hát, rất bất tiện. Sang trá»ng nhứt đối vá»›i thằng tôi là cái giÆ°á»ng lÆ°u Ä‘á»™ng, tấm ván khổ nầy đây.
Má»—i đêm ở những nÆ¡i xa lạ, rất thÆ°á»ng má»™t đêm tôi có tá»›i hai ba giấc ngủ cháºp chá»n, má»™t ở nÆ¡i nầy lúc trá»i khuya chá» xe tải tá»›i chở gánh hát Ä‘i, và hai ba khi tá»›i má»™t nÆ¡i nà o đó lúc trá»i tù mù chÆ°a sáng hẳn. NhÆ° tối hôm qua tôi tá»›i chợ Tân Hiệp nầy, nói là tối nhÆ°ng tháºt sá»± lúc nhóm chợ, ná»n đất thì nhá»›p nhúa, Mẹ tôi có chiếc giÆ°á»ng xếp lại, nó lá»›n và nặng, bà đã quen tìm ngay má»™t góc, ngÆ°á»i ta nói má»™t lần dá»n nhà đã khó, chúng tôi hÆ¡n má»™t ngà n lần dá»n nhà , không còn manh giáp gì để kể thêm... tôi cÅ©ng đã quen cách sống nầy, sạp chợ hay thá»›t thịt cÅ©ng xong, buồn cÆ°á»i là tôi chÆ°a há» có má»™t cái gối, tôi luôn gác đầu lên khuá»·u tay rồi Æ°á»›c mÆ¡. Tôi mÆ¡ nhiá»u nhứt là được lởi trÆ°á»ng há»c, mà suốt cuá»™c Ä‘á»i trôi sông lạc chợ của tôi, tôi thÆ°á»ng thấy ở nhiá»u thị trấn hay những là ng quê, đó là ngôi trÆ°á»ng là ng vá»›i tiếng trống thôi thúc vui tai. Má»™t mảnh sân chÆ¡i dÆ°á»›i tà n cây bà ng lá»›n, tấm bảng Ä‘en trên tÆ°á»ng, tôi luôn thấy tôi ngồi cạnh nhiá»u đứa bạn... tưởng tượng, ê a táºp đánh vần.
Có lẽ “kiếp trÆ°á»›c†của tôi, tôi cÅ©ng giá»i chữ và rất chăm há»c, cho nên trong những giấc mÆ¡ tôi nhìn chữ rất quen thuá»™c, má»›i đó tôi đã thuá»™c, Ä‘iá»u kỳ dị là dù là há»c trong giấc mÆ¡ (trÆ°á»›c đó không dược há»c má»™t chữ cái là m thuốc) tôi... cÅ©ng gần nhÆ° biết chút chữ rồi. Tôi Ä‘ang há»c thì có ngÆ°á»i lay và o đầu tôi kêu tôi dáºy, chợ quê thÆ°á»ng nhóm há»p lúc trá»i vừa sáng, ngÆ°á»i đánh và o đầu tôi khi tôi... Ä‘ang há»c bà i là bà bán thịt, bà cần lấy lại cái sạp mà tôi thì gác tấm ván phóng dao của tôi trên đó, năm ngủ.
Tôi ngồi nhá»m dáºy ngÆ¡ ngác, má»™t cõi thiên Ä‘Æ°á»ng trong mÆ¡ đã mất, trÆ°á»ng há»c của tôi đâu mà tôi còn lẩm nẩm đánh vần. Tôi cố nhá»› những dòng chữ đã há»c, nó nhạt nhoà trong nắng Ä‘á» mÆ°a dầm của những chuyến Ä‘i dà i thăm thẳm. Ngôi trÆ°á»ng thân yêu của tôi, cây bà ng, tiếng trống, bạn bè, chỉ là trong hÆ° không. Tôi nhá»›, tôi có má»™t ngÆ°á»i bạn gái nhá» trong má»™t lá»›p há»c nà o đó, đế rồi khi thà nh má»™t ông già , tôi hay tìm đến tần ngần trÆ°á»›c cá»a sân trÆ°á»ng nhÆ°ng nà o có đâu, có lúc nà o và không lúc nà o?
SÆ°Æ¡ng gió, nắng quái, bất thÆ°á»ng nÆ¡i cÆ° trú của quá nhiá»u chuyến Ä‘i là m cho tôi lâm má»™t thứ bệnh trầm kha, vô phÆ°Æ¡ng cứa chữa, bệnh sổ mÅ©i kinh niên đã Ä‘Ã nh, tôi lại có bệnh giáºt mình khi nà o ai nói sau lÆ°ng tôi. Cả nhà tôi nằm ngủ rất lạ, tôi nằm ngủ cÅ©ng lạ nhÆ° Cha tôi, lúc nà o cÅ©ng có mảnh vải che mắt mặc dù chÆ°a chết hay bị xá» bắn, khi nà o mắt tôi được che lại tôi ngủ yên hÆ¡n.
Việc nầy giúp tôi nhìn thấy nhiá»u hình ảnh hÆ¡n, nhiá»u mà u sắc hÆ¡n. Lúc nà o cÅ©ng váºy, khi tôi nhắm mắt, ban đầu thÆ°á»ng có những đốm sáng láºp loè, đó là ánh lá»a trong chiếc đèn bão, thá»i thÆ¡ ấu của tôi, rồi là chữ, chỉ có chữ, tôi khát chữ tá»›i Ä‘á»™ Ä‘iên cuồng, ở kiếp nà o đó, ở má»™t thế giá»›i nà o đó... tôi là má»™t nhà thông thái. Tôi biết quá nhiá»u Ä‘iá»u nhÆ°ng rồi tôi đã là m sai má»™t Ä‘iá»u gì dó khiến cho tôi bị xoá Ä‘i, cả tôi và cả những Ä‘iá»u tôi há»c, giỠđây tôi biến thà nh kẻ lÆ°u dà y u tối, trong tiá»m thức, tâm linh tôi nhÆ° sÆ°Æ¡ng khói, nó cho thấy tôi là kẻ tá»™i đồ, má»™t kẻ thủ ác. Tôi nhìn thấy má»™t cá»™t khói hình nấm, vá»›i ngá»n lá»a phủ trùm vạn dặm, quá nhiá»u ngÆ°á»i bị thiêu cháy, tà n Ä‘á»™c. Äúng và o năm tôi sinh ra, năm má»™t ngà n chÃn trăm bốn mÆ°Æ¡i lăm, còn tôi hoá kiếp trốn Ä‘i nhÆ° má»™t kẻ Ä‘Ã o tẩu.
***
Có ngÆ°á»i nói, ngÆ°á»i nà o Ãt chữ thì được bù cho nhiá»u tưởng tượng, Ä‘iá»u đó đúng ở trÆ°á»ng hợp Mẹ tôi và tôi.
NhÆ°ng tôi lại có nhiá»u tưởng tượng hÆ¡n bà , nó trở thà nh bệnh hoạn nan giải, má»™t chứng khác của kẻ lÆ°u lạc, khi ngủ không nhá»› trÆ°á»›c đó đầu mình ở hÆ°á»›ng nà o, chân mình và chÃnh mình Ä‘ang ở đâu. Gá»i là bệnh “thuá»· thủ†nó còn di căn nhiá»u chứng khác nhÆ° (cÅ©ng trong khi ngủ) mÆ¡ thấy má»™t váºt gì thì thÆ°á»ng hay Ä‘Æ°a tay cầm lấy. Tôi hay giáºt mình thấy nhiá»u lưỡi dao bay tá»›i tôi, hai cánh tay tôi Ä‘Æ°a lên chống Ä‘o, lạ thay dù là cÆ¡n mÆ¡ tôi cÅ©ng Ä‘au nhói tim, tệ nhứt khi thức cÅ©ng giáºt mình, nó là má»™t ám ảnh khôn nguôi, không bao giá» dứt. Bất ổn thÆ°á»ng xuyên, lúc đầu tôi tưởng chỉ má»—i mình tôi nhÆ°ng sau đó tôi má»›i biết cả nhà tôi ai cÅ©ng váºy.
Nhiá»u năm ròng, trên lÆ°ng tôi là tấm ván chán ngán, tôi nghÄ© cách khác má»—i khi Ä‘em nó xuống sông, tôi không cõng không vác nó nữa. Mà tôi chịu má»™t phần nặng nhất trên vai phải, rồi thả nó nghiêng xuống nÆ¡i khuá»·u tay, sau đó tôi bám chặt nó lại nÆ¡i bà n tay. Tôi Ä‘i xuống sông - ngâm nÆ°á»›c tấm ván, bÆ¡i lặn suốt buổi, chiá»u vá» tôi khá thong dong, kế nầy khá hay bởi tôi là má»™t nhà thông thái, nhÆ°ng khi nhà thông thái được mÆ°á»i sáu tuổi thì má»™t hôm ông la thấy mình có có cánh tay phải dà i hÆ¡n cánh tay trái, và bà n tay trái của ông ta lại nhá» hÆ¡n bà n tay phải. Không gì khác hÆ¡n, đó là dấu chứng khắc nghiệt của sá»± cÆ¡ cá»±c, bằng cấp tặng cho tôi trong chuá»—i ngà y lao khổ, Ä‘iá»u đó là m cho nhà thông thái e dè, giấu má»i ngÆ°á»i dị táºt của mình, ông ta trốn tránh má»i ngÆ°á»i, rất tá»± ti. Khóc hổ ngÆ°Æ¡i, cÆ°á»i ra nÆ°á»›c mắt, tôi chỉ thÃch ngồi má»™t mình nÆ¡i nà o đó, bên bá» sông hoang vắng, vá»›i tấm ván phóng dao, mặc dù nó gây thÆ°Æ¡ng tổn cho tôi, bạn hiá»n của tôi. Tôi trở vá» rạp hát, trên lÆ°ng tôi có món nợ truyá»n kiếp, lÆ°ng tôi cÅ©ng bị gù, vá»›i nhiá»u vết chai, dá»c Ä‘Æ°á»ng tôi Ä‘i, mấy đứa con nÃt chạy theo trêu chá»c:
- Ê ê thằng hỠhộc máu: thằng hỠcon lưng gù.
Không có gì khác hÆ¡n, má»—i tối chúng nó chui vô cá»p, coi tôi là m há» vá»›i cái miệng tô son Ä‘á», ngoác lên táºn mang ta, tôi nhÆ° Thằng Gù ở Nhà thá» Äức Bà , nhân váºt trong cuốn tiểu thuyết mà chú Bê hoạ sÄ© hay Ä‘á»c và dùng dạy chữ cho tôi má»—i đêm, khi tôi ngồi coi chú vẽ quảng cáo. CÅ©ng có lúc tôi Ä‘i má»™t mình không vác tấm ván, không có nó thân thể tôi vẫn xiêu vẹo: thân hình tôi thÆ°á»ng ngả vá» bên phải nhiá»u hÆ¡n, thằng tôi, khi nhìn trong kÃnh nó có cánh tay dà i nhÆ° vượn, bà n tay phải chai sạn, quả là hÆ¡n hẳn bá»n trẻ chung quanh tôi chỉ còn thiếu chiếc mÅ© gai trên trán, là đủ bá»™.
CÅ©ng nhá» chú Bê mà tôi biết ông Äôngkysốt, và Thằng Gù buồn cÆ°á»i thảy cuốn tiểu thuyết Äôngkysốt nầy là cuốn sách há»c đánh vần của tôi, khi tác giả cuốn sách bị cầm tù trong nhà giam của vua Tây Ban Nha, sau chiến tranh vá»›i ngÆ°á»i Thổ, ông ta nói: Tháºt là bất tiện? Má»™t cách nói hà i hÆ°á»›c trong cảnh hoạn nạn, tôi nghÄ© váºy. Chú Bê nói:
- Câu nầy là vốn sống riêng của nhà văn, của cải duy nhứt mà ngÆ°á»i nà o muốn viết tiểu thuyết phải có, biết chÆ°a. Cái ông viết cuốn sách kỳ cục, giá»…u cợt sá»± Ä‘á»i mà tao cho chú mấy mượn để mầy Ä‘ang há»c đánh vần, là má»™t nhà quý tá»™c bị sa sút, má»—i buổi “cÆ¡m†của ổng chỉ có má»™t con bồ câu chiên hay rô ti gì đó thôi. Äói quá mà , là m cho ổng bị chứng bệnh hoang tưởng, biết chÆ°a.
Chú cằn nhằn tôi là má»™t thằng nhá» hoang tưởng, cả nhà tôi Ä‘á»u bị bệnh hoang tưởng, rồi má»™t buổi chú kể cho tôi nghe vá» má»™t ngÆ°á»i Tây Ban Nha khác, má»™t hoạ sÄ© lá»›n, sau cùng chú Bê, nhà hoạ sÄ© vẽ quảng cáo nói: chÃnh chú là Picasso.
Anh tôi không có nhiá»u giấc chiêm bao nhÆ° tôi, anh chỉ kể chuyện tháºt trÆ°á»›c mắt, chuyện những cô gái là ng đã Ä‘i qua Ä‘á»i anh, anh còn ghi lại ngà y tháng lên tuổi của các “đương sự†đôi khi có cả hình ảnh minh hoạ cho những cuá»™c tình. Äổi lại tôi kể cho anh nghe má»™t trong những giấc mÆ¡ đặc sắc của tôi, vì tôi chẳng có má»™t chuyện tình nà o.
- Tối hôm qua em nằm chiêm bao thấy em cỡi má»™t con lừa lùn, chạy lon ton ngoà i sau Ä‘uôi má»™t con ngá»±a ốm tong, trên lÆ°ng ngá»±a là anh. Anh mặc áo giáp sắt, thanh gÆ°Æ¡m tháºt dà i, trên tay còn cầm cây giáo cùn, anh là Äôngkysôt còn em là Xăngxô Pantra ngÆ°á»i hầu của anh.
Anh tôi không bao giá» cầm tá»›i cuốn sách, anh há»i Äôngkysốt là ai? Sau cùng anh ngắm tôi rồi nói:
- Mấy giống nhÆ° cái ngÆ°á»i hầu mà mầy kể, là m Ä‘Ã y tá»›, không là m được chuyện gì lá»›n.
Anh vẫn ngồi trên nóc xe, còn tôi vẫn nằm trên tấm ván phóng dao trơ trụi, tôi kể tiếp:
- NÆ¡i chân trá»i hiện ra chiếc cầu vồng, Pantra cỡi con lừa lùn qua táºn bên kia chiếc cầu, hoá ra bên đó cÅ©ng không có gì hÆ¡n bên nầy. Anh ta muốn trở vá» chá»— cÅ© nhÆ°ng con lừa biến mất theo chiếc cầu. Pantra la hét kêu cứu nhÆ°ng Äôngkysôt cÅ©ng bá» Ä‘i. Bá»—ng xuất hiện má»™t con rồng hút nÆ°á»›c, hút anh ta lên táºn mây, từ trên đó anh ta nhìn xuống trái đất nhá» nhÆ° trái cam, sau đó tất cả Ä‘á»u biến mất, nhÆ° trÆ°á»›c đó vốn không có gì.
Không nghe anh tôi há»i hay nói gì, tôi tưởng anh chán quá nên đã ngủ, hồi lâu tôi cÅ©ng lim dim. Má»™t lúc sau bá»—ng nghe anh há»i:
- Mấy nằm chiêm bao nhÆ° váºy có nghÄ©a gì?
Tôi nói:
- TrÆ°á»›c đây hà ng triệu triệu năm, trái đất không có gì, sau nầy nó sẽ trở lại nhÆ° váºy.
Tôi nghe tiếng anh thở dà i, có lẽ anh ngán ngẩm câu chuyện tầm phà o của tôi, anh nói chuyện của anh, chuyện tại là m sao đêm rồi anh cứ nhìn theo dòng ngÆ°á»i khi vãn suất hát. Trong khi nghe anh kể tôi ngÆ°á»›c nhìn lên nóc xe, nÆ¡i ngÆ°á»i ta nói có má»™t cô gái đã chết, tôi thấy anh tôi nằm ngá»a mặt, trên mắt anh đắp má»™t cái khăn tay, thói quen khi ngủ nhÆ° Cha tôi và cả nhà tôi.
Tôi buồn vì má»—i lần kể cho anh nghe những giấc chiêm bao của tôi, anh chỉ yên lặng nhìn tôi thở dà i, giống nhÆ° anh Ä‘ang nhìn má»™t con ngÆ°á»i tá»™i nghiệp, trong nhà thÆ°Æ¡ng Ä‘iên.
Còn tôi vẫn nhá»› giấc chiêm bao của mình: Tôi vẫn còn là Xăngxô Pantra, nhÆ°ng lần nầy đứng sau tấm ván phóng dao, em gái tôi nhÆ° má»™t thiên thần nhỠđứng trÆ°á»›c tấm ván, anh tôi cách chúng tôi má»™t khoảng xa, chỉ có 3 anh em tôi trên má»™t trái đất nhá» xÃu. Anh ném những mÅ©i dao nhá»n vá» phÃa em tôi, nó ôm mặt khóc, bất ngá» tôi xô ngã tấm ván, xông tá»›i dùng thân của mình che em tôi lại, những lưỡi dao bay tá»›i loang loáng nhÆ° tên bắn, tôi chá»™p lấy những lưỡi dao, chợt thấy Ä‘au nhói, má»™t lưỡi dao cắm và o tim tôi, tôi thấy tôi chết, khi đó chung quanh rá»™ lên tiếng cÆ°á»i và nhiá»u tiếng vá»— tay. Trái đất, anh tôi và em tôi biến mất, chỉ má»™t mình tôi trÆ¡ trá»i giữa không gian bao la vô táºn, tôi nhẹ tênh, lạnh toát, chung quanh tôi không còn gì, không còn mặt trá»i, mặt trăng, các vì sao, kể cả những tiếng Ä‘á»™ng, tất cả Ä‘á»u mà u Ä‘en.
Có lẽ tôi giãy giụa la hét má»™t lúc khá lâu, nhÆ°ng chẳng ai nghe tôi, tôi không biết mình thức hay ngủ, anh tôi vẫn nằm trên nóc xe, bên cạnh anh có má»™t ngÆ°á»i con gái không rõ mặt, thân ngÆ°á»i đầy máu. NgÆ°á»i đó leo xuống xe, cúi nhìn tôi, tôi cố đạp chân tháºt mạnh, la tháºt lá»›n, cuối cùng tôi thoát ra cÆ¡n mê sảng, tôi vẫn nằm trên tấm ván phóng dao, buổi trÆ°a yên lặng. Trong chợ vắng tanh, ngoà i kia trên sân chợ nắng dữ, tôi bị ngợp thở nhÆ° ở trong má»™t đám cháy, khi tôi mở mắt thì váºt tôi nhìn thấy là ... má»™t con chó bá»—ng chạy ngang qua sân chợ. Miệng nó ngáºm má»™t khúc xÆ°Æ¡ng, nắng loá mắt và rồi con chó mất hút trong mà u và ng chanh, má»™t cách khó hiểu.
Trong đêm gánh hát chuyển qua má»™t Ä‘iểm khác, tôi ngồi trên mui xe ngắm nhìn mây trôi lang thang trên bầu trá»i khuya, mảnh trăng má» trong mây. Gió tạt và o mặt tôi mát lạnh, chú Bê ngồi cạnh tôi vai đắp cái má»n cÅ©, tôi kể cho chú Bê nghe giấc mÆ¡ của tôi, chú nói bá»™ não con ngÆ°á»i có má»™t nÆ¡i bà ẩn. Nó chứa lại những hình ảnh nhÆ° má»™t cuốn phim, kể cả những Ä‘iá»u mà mình mong Æ°á»›c và “tháºm chÆkhông muốn có, sau đó má»™t lúc khi mình ngủ tháºt say. Những hình ảnh đó tái hiện nhÆ° dá»± cảm, loại trừ nhiá»u chi tiết vô lý vốn có, hoang Ä‘Æ°á»ng, nhÆ° là bay Ä‘i hay biến mất, thì nhiá»u giấc mÆ¡ giống - nhÆ° - tháºt, chỉ có Ä‘iá»u là sá»± tháºt đó không biết nó xảy ra lúc nà o.
Chiếc xe lãng tá» vẫn trôi Ä‘i trên con Ä‘Æ°á»ng hun hút, trăng khuya bà ng bạc khắp thôn là ng say ngủ, ánh đèn nhà ai tù mù sau luỹ tre Ä‘en ngòm, má»™t và i thị trấn ven Ä‘Æ°á»ng mái ngói rêu phong. Chú Bê vẫn ngồi trên nóc xe vá»›i tôi, tôi không thể nà o quên được khuôn mặt “đặc biệt†của chú, vá»›i chiếc mÅ©i cong nhÆ° mụ phù thuá»·, và cái miệng móm mém, sÆ°Æ¡ng khuya Æ°á»›t đẫm cái má»n cÅ© trên vai chú. Cha tôi ngồi vá»›i ngÆ°Æ¡i tà i xế, Mẹ tôi lúc nà o cÅ©ng nằm trên má»™t cái thùng, bên cạnh em gái tôi lúc nà o cÅ©ng thao thức. Còn anh tôi lúc nà o cÅ©ng nằm cạnh chú Tà i “sayâ€, gánh hát di chuyển má»i nÆ¡i chỉ có má»™t chiếc xe, má»i ngÆ°á»i chen chúc vá»›i những đồ váºt biểu diá»…n, tôi thả ngÆ°á»i nằm trên tấm ván phóng dao.
Nhìn trá»i cao vá»i vợi, mảnh trăng trôi theo chúng tôi, hay là đứng yên má»™t nÆ¡i, dải ngân hà lấp lánh nhÆ° má»i đêm trăng sáng.
Khó thể giải mã giấc mÆ¡ của má»™t ngÆ°á»i có trái tim thốn thức, và bá»™ não chÆ°a hoà n chỉnh nhÆ° tôi, nó hoà n toà n hÆ° ảo. Tôi rất sợ những giấc mÆ¡ dữ nhÆ° váºy mà sao má»—i đêm nó cứ hiện vá» tìm kiếm chÃnh tôi, chỉ có má»™t tôi. Trong những giấc mÆ¡ mệt nhá»c nầy, lạ thay tôi hiện thân, trở thà nh những nhân váºt tiểu thuyết còn hÆ¡n váºy nữa, những nhân váºt thá»i sá»±, nếu nhÆ° tôi tìm được má»™t ngÆ°á»i nà o đó biết vá» cõi thứ ba, miá»n đất mà ngÆ°á»i ta gá»i là tâm linh, miá»n đất hoang tưởng vô thÆ°á»ng, mà số pháºn của tôi cho phép tôi chạm chân lên đó, tôi sẽ há»i nhiá»u Ä‘iá»u, rất tiếc là tôi không gặp được ngÆ°á»i đó. Bá»—ng nhiên tôi nhá»› chú Bê, khi tôi suy nghÄ© Ä‘iá»u nầy, tất cả những cái gá»i là kiến thức mà tôi có là nhá» chú. NgÆ°á»i hoạ sÄ© giang hồ nầy có quá nhiá»u sách, và nhiá»u ý tưởng trừu tượng, trong má»™t hoà n cảnh nhÆ° tôi, sách đánh vần vỡ lòng, sách táºp Ä‘á»c mà tôi cắm cúi há»c, Ä‘á»u do chú Bê tốt bụng cho mượn, khổ thay nó toà n là tiểu thuyết. Sau cùng, nó có má»™t háºu quả tôi sống và ước mÆ¡ nhÆ° má»™t nhân váºt trong tiểu thuyết, mà buồn cÆ°á»i thay trong Ä‘á»i sống của tôi nó cÅ©ng không khác gì? Tôi gần nhÆ° không tháºt, mà có kể cÅ©ng Ãt ai tin.
Mặt khác, tôi có nhiá»u dá»± cảm vá» những bi kịch, tên nầy do tôi đặt cho các loại chuyện buồn, bất trắc, khi nà o tôi ngá» rằng nó sẽ xảy ra, và nó xảy ra tháºt, ban đầu chỉ là những dá»± cảm nhá». Tôi còn là m cho má»i ngÆ°á»i ngạc nhiên vá» cái- tà i- tìm- đồ váºt, ban đầu là Mẹ tôi, bà hay là m rá»›t cây kim, sau đó thÆ°á»ng xuyên là và i lá bà i, ngẫu nhiên tôi nói nó Ä‘ang nằm đâu, bà tìm thấy, vá» sau khi mất cây kim hay lá bà i, bà lại nhá» tôi kêu tên nó. Chúng ở đúng nÆ¡i trong xó xỉnh nà o đó tá»›i ná»—i khiến chÃnh tôi cÅ©ng ngạc nhiên. Tôi Ä‘oán mÆ°a nắng Ãt khi sai, sau đó lần hồi và o các chuyện nhiêu khê khác, có khi tôi nói bâng quÆ¡ vá» ai đó, vá» tai nạn hay má»™t ngÆ°á»i... chết. Lạ tháºt sá»± việc tuần tá»± xảy ra, từ đó, Ãt có ngÆ°á»i dám tá»›i gần tôi hay nghe tôi nói chuyện, má»—i lần tôi Ä‘oán đúng má»™t chuyện, trong ngÆ°á»i tôi rất mệt, nhÆ° trút tất cả sinh lá»±c của mình, năng khiếu nầy ngà y cà ng lá»›n, tôi cà ng còm cõi hÆ¡n, Ä‘iá»u khác khiến tôi lo sợ và cố giấu má»i ngÆ°á»i, tôi có nhiá»u dá»± cảm lá»›n hÆ¡n đúng hÆ¡n, nhÆ°ng khổ thay ai cÅ©ng đã biết. ChÃnh Cha tôi cÅ©ng Ãt khi tá»›i gần tôi, tôi thÆ°á»ng thấy ông đứng đâu dó, má»™t khoảng cách mà theo tôi nghÄ©, ông giữ sá»± an toà n, để nhìn tôi bằng đôi mắt lo lắng. Chỉ có má»™t Ä‘iá»u khó, những chuyện tôi Ä‘oán tôi lại không biết là nó xảy ra lúc nà o? Äiá»u đó vô cùng khổ tâm, là m Ä‘au buốt táºn trái tim tôi, nó hạn chế lòng tốt của tôi, khi tôi muôn giúp ngÆ°á»i, giúp ai đó tránh hay qua khá»i tai nạn, thÆ°á»ng là ngẫu nhiên, không cách nà o hạn chế hay ngăn cháºn được cái gá»i là ngẫu nhiên, tôi chỉ dá»± cảm được cho ngÆ°á»i khác còn khi dùng bà i vặt cho chÃnh tôi, nó hoà n toà n mù má» không hiệu nghiệm. Cái đó không lạ, vá» sau tôi chiêm nghiệm, nhÆ° ngÆ°á»i ta hay gá»i là - không- lÆ°á»ng- trÆ°á»›c- được, hoà n cảnh đâu có phải nhÆ° má»™t khối lượng nhÆ° gạo, cát trong má»™t dung tÃch, nó vô hình và bất ngá» xuất hiện, hoà n toà n không há» là váºt chất.
Bi kịch phần nhiá»u tuần tá»± biến chuyển, có thể trông thấy nhÆ° mây trên trá»i mà nó lại phát triển tạo nhiá»u hoà n cảnh khó cho con ngÆ°á»i, nhiá»u ngÆ°á»i không biết cho rằng định mệnh, tháºt ra do mâu thuẫn, ngá»™ nháºn... và nhiá»u thứ khác, bi kịch là sản phẩm chÃnh con ngÆ°á»i tạo ra, tá»± há» Ä‘em tá»›i Ä‘iá»u xấu, Ä‘iá»u bất hạnh, buồn cÆ°á»i là nhiá»u lúc, chỉ là má»™t lá»i nói đùa, rủi thay nó lại khá Ãt niá»m vui.
***
Tôi không hiểu tại sao Cha tôi không nhá» thợ má»™c đóng thêm cái bệ để tấm ván phóng dao, mà phải tốn thêm má»™t ngÆ°á»i đứng sau vịn nó khi biểu diá»…n là tôi. Tại sao không phải là chú Tà i “say†hay chú Bê hoạ sÄ© mà là tôi, sá»± hình thà nh ban đầu nầy cho thấy nhen nhóm bá»™ ba nhân váºt của bi kịch. Anh tôi phóng dao, em gái tôi đứng trÆ°á»›c tấm ván, còn tôi ở sau nó. Em tôi từ nhỠđã đứng trÆ°á»›c tấm ván, lúc đó chúng tôi còn là gánh hát rong bán thuốc nhức răng, ở tuổi nó, má»™t đứa con gái nhá» bé đáng lý chÆ¡i trò búp bê, cá»™t võng Ä‘Æ°a em, nấu ăn, hay nói chuyện vá»›i những bông hoa thì em tôi cứ phải nhìn những lưỡi dao bay vá» phÃa nó. Có lẽ lúc đầu vì còn nhá» quá nó không biết sợ, nhÆ°ng thá»i gian trôi qua nó bắt đầu hiểu ra những lưỡi dao bén tháºt. Tôi vẫn còn nhá»› má»™t chuyện, tuy nhá», má»™t hôm em tôi ngồi nhìn Mẹ là m cá, nó cứ nhìn trân trối con dao, bà có má»™t con dao bằng thép tháºt bén, những ngà y sau đó nó cứ ngồi má»™t chá»— lấy tay che mắt, tối lại diá»…n xong mà n phóng dao tôi thấy em tôi khóc, nó đã biết sợ. NhÆ°ng má»i chuyện đã là thói quen thà nh nếp, khó thay đổi được, mà cÅ©ng mấy ai muốn thay đổi cho mất công, chỉ có má»—i tôi là muốn Ä‘iá»u đó khác Ä‘i. Láºp tức trÆ°á»›c mắt má»i ngÆ°á»i tôi liá»n có vẻ bất thÆ°á»ng.
Không ai nhìn thấy Ä‘iá»u nầy, vá» hình thể em tôi khô cằn không ra dáng vẻ thiếu nữ, ở tuổi mÆ°á»i bốn mÆ°á»i lăm những đứa con gái khác đã trổ mã, nhÆ°ng sao nó vẫn nhÆ° đứa trẻ con, lại có vẻ “già †trÆ°á»›c tuổi. Ở em chỉ có đôi mắt là cá» Ä‘á»™ng, còn toà n thân bất Ä‘á»™ng, nó hay ngồi liá»n má»™t lúc chỉ má»™t nÆ¡i, đôi mắt nhÆ° muốn nói gì nhÆ°ng không dám nói, không nói được, đôi khi nó cứ ngáºm hoà i má»™t má»™t ngón tay, cứ váºy. Năm đó tôi được 16 tuổi, em tôi 14 và anh chúng tôi 18 tuổi, tôi có chút thay đổ, u buồn hÆ¡n, tôi ngẩn ngÆ¡ xa lạ vá»›i chÃnh mình, tôi từ chối sá»± hiện hữu của tôi, nhÆ°ng cái gì biết suy nghÄ© thì nó lại còn sống. Tôi suy nghÄ© và sống kiểu tôi, khá bệ rạc, tôi không chăm sóc vẻ ngoà i, sống mòn má»i khủng khiếp trong những giấc mÆ¡ tiểu thuyết, tôi thÆ°á»ng mÆ¡ thấy:
“Tôi thấy tôi cầm má»™t lưỡi dao trên tay, nó đúng là lưỡi dao của Mẹ tôi hay là m cá, không biết tại sao tôi lại len lá»i và o má»™t đám đông, hình nhÆ° đó là buổi lá»… ngoà i trá»i. Tôi cứ theo sát má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nhá» thó da nâu sáºm, ông già mang kÃnh tròn gá»ng sắt, choà ng miếng vải thô rá»™ng quanh ngÆ°á»i. Bá»—ng ông già tiến tá»›i đứng trÆ°á»›c má»™t tấm ván, nó nhÆ° canh cá»a nhà mồ, tôi đứng trong đám đông, bất thần phóng lưỡi dao vá» phÃa ông...â€
Giấc mÆ¡ kể trên là má»™t trong những giấc mÆ¡ quen thuá»™c, khủng khiếp là hoảng loạn nhứt của tôi. Anh tôi khó ai hiểu nổi, anh rất Ãt nói, cuá»™c sống nầy tà n phá anh em tôi tá»›i táºn cùng, có lẽ anh cÅ©ng khổ tâm không thua gì ai, nhÆ°ng anh chịu Ä‘á»±ng được nó. Hôm tôi nằm trên tấm ván kể cho anh nghe câu chuyện chiêm bao vá» Xăngxô Pantra ở nhà lồng chợ Tân Hiệp, tôi cứ tưởng là anh ngủ, nhÆ°ng không. Sau đó khi tôi vác tấm ván xuống sông, anh Ä‘i theo tôi. Tôi vá»›i anh ngồi bên bá» sông nhìn chiá»u xuống, lúc đó anh có mang theo cần câu cá tá»± chế, anh cho tôi má»™t cần câu nhá» hÆ¡n, chúng tôi thả câu, mặt sông lúc hoà ng hôn lăn tăn sóng nhá», tranh tối tranh sáng, anh há»i:
- Là m cách nà o mà ngÆ°á»i ta tìm được má»™t và i giấc chiêm bao.
Lúc nầy, khi nhìn anh tôi trong bóng chiá»u, lần đầu liên sau nhiá»u năm trÆ°á»ng sống vui buồn bên nhau, tôi không còn có cảm giác anh là ngÆ°á»i xa lạ vá»›i tôi, lần đầu tiên tôi biết thÆ°Æ¡ng anh, gần gÅ©i vá»›i anh. Tôi khám phá ra anh dá»… thÆ°Æ¡ng hÆ¡n là tôi tưởng, tuy nhiên, bá»—ng tôi thấy mình có lá»—i vá»›i anh, mình đã là m Ä‘iá»u gì đó sai quấy vá»›i anh, mà anh lại hiá»n là nh là váºy, đằm thắm là váºy, tôi cứ nhìn anh cố nhá»› xem tôi đã xúc phạm anh lúc nà o. Gió chiá»u là m cho mái tóc Ä‘en dà i của anh bay bồng bá»nh trông anh tháºt lãng mạn, anh quay qua bắt gặp cái nhìn trìu mến của tôi, bất chợt anh lại há»i, vẫn vá»›i nụ cÆ°á»i trên môi:
- Hình nhÆ° ban ngà y mình muốn cái gì, thì trong khi ngủ mình nằm chiêm bao thấy chuyện đó, đúng chÆ°a? Em có nhiá»u giấc mÆ¡ hÆ¡n anh, em già u hÆ¡n anh nhiá»u.
Tôi lại khám phá ra anh tôi thêm má»™t lần nữa, anh là má»™t con ngÆ°á»i má»™c mạc giản dị hÆ¡n tôi, còn má»™t khám phá thú vị hÆ¡n, anh nói chuyện nghe rất hay, váºy mà lâu nay tôi đâu có biết. Anh lại nói vá»›i tôi:
- Nhà mình nghèo quá, cứ sống lang thang, anh muốn là m má»™t chuyện gì đó lá»›n hÆ¡n, để đổi Ä‘á»i, sống chết má»™t lần, mình lại chỉ có má»™t Ä‘á»i, Ãt vốn quá.
Anh có má»™t khát vá»ng nóng bá»ng, táo bạo, nguy hiểm, và khá phiêu lÆ°u, tôi rợn ngÆ°á»i khi lắng nghe anh kể vá» Ä‘iá»u đó Lúc nầy mặt trá»i miá»n Tây Ä‘á» rá»±c trên sông trong buổi chiá»u tà . Anh tôi mỉm cÆ°á»i, răng anh trắng Ä‘á»u nhÆ° hạt bắp. NhÆ°ng đúng và o lúc đó tại sao lại có má»™t chút nắng tà n phai trên tóc và mắt anh. Tôi nhÆ° nhá»› lại có lẽ nà o Má tôi nói vá» những linh hồn phiêu du, khuôn mặt hiá»n háºu nầy tôi đã trông thấy ở đâu? Trong giấc mÆ¡, phải rồi, trong má»™t giấc mÆ¡ của tôi. Anh có nhiá»u nét giống hệt nhÆ° ông già mang gá»ng kÃnh sắt tròn mà tôi ném lưỡi dao và o ông (trong tiá»m thức, tôi đã giết anh tôi, tôi đã giết ngÆ°á»i. Má»™t Ä‘iá»u không thể chối cãi, rõ rà ng là tôi có mặt ở đó vá»›i hung khÃ, hoà n toà n không có chứng cá»› ngoại phạm).
Ức chế bao lâu nay, khi đứng sau tấm ván phóng dao, vì thÆ°Æ¡ng em tôi, đã Ä‘Æ°a tôi giấc mÆ¡ dữ, dù là váºy tôi vẫn cứ xót xa nhìn anh, anh của tôi. Anh tôi không có được má»™t giấc chiêm bao, thà nhÆ° váºy còn hÆ¡n, tôi biết nhÆ° váºy là m cho anh buồn, ở phÃa sau của má»™t tá» giấy nhiá»u chữ, vẫn còn có má»™t ý nghÄ©a khác. CÅ©ng nhÆ° ngoà i sau những nụ cÆ°á»i bỡn cợt Cha tôi già nhanh hÆ¡n, mái tóc ông Ä‘iểm bạc lÆ°a thÆ°a, còn Mẹ tôi, sau cùng không giấu nổi bệnh suy tim, bà lúc nà o cÅ©ng phải có chai thuốc trợ tim bên cạnh, nhÆ° đứa con gái nhá» tá»™i nghiệp của bà .
Ở miá»n Nam hai mùa mÆ°a nắng, song giữa lúc trá»i hanh khô thỉnh thoảng vẫn có những cÆ¡n mÆ°a rà o không Æ°á»›t đất, trong những cÆ¡n mÆ°a trá»i bá»—ng nổi cÆ¡n thịnh ná»™ vá»›i ánh chá»›p sáng rá»±c, tia lá»a giết chết ngÆ°á»i. Chúng tôi lại Ä‘i nÆ¡i khác triá»n miên kiếp giang hồ, tôi tạm biệt Tân Hiệp và o má»™t đêm trá»i sáng trắng, anh tôi không giấu được vẻ bồn chồn, xe lăn bánh ngang qua rạp chiếu bóng nhá» nhÆ° yên ngủ. Những tấm panô quảng cáo phim vẽ hình đôi tình nhân Ä‘ang hôn nhau, phim nói vá» má»™t mối tình trắc trở già u nghèo, có lẽ anh tôi rá»i thị trấn heo hút nầy vá»›i vá»›i bao ná»—i niá»m, tôi Ä‘oán là vá»›i ngÆ°á»i con gái nà o đó đã đến xem anh phóng những lưỡi dao.
Nhiá»u lần tôi tá»›i Tân Hiệp, tôi cÅ©ng đã yêu, khi tôi ngồi trên sà n má»™t cây cầu tà u bá» hoang vá»›i tấm ván Æ°á»›t sÅ©ng nÆ°á»›c, đó là má»™t buổi chiá»u muá»™n mà ng và buồn rầu, bá»—ng có má»™t cô gái không quen từ thị trấn Ä‘i vá» hÆ°á»›ng chợ. Bóng cô gái xa lÃt tắp trong má»™t không gian bao la vần vÅ© mây trá»i, mất tôi cứ mải nhìn theo nhìn cô gái cho tá»›i khi cô xuống má»™t chiếc xuồng nhá» qua bên kia sông, thân pháºn má»™t con ngÆ°á»i tháºt nhá» nhoi vá»›i thiên nhiên. Buổi chiá»u hôm đó lòng dạ tôi cứ bâng khuâng là m sao, và tôi đã biết thế nà o là yêu, cho mãi vá» sau nầy tôi má»›i biết đó là PhÆ°Æ¡ng, con gái ông chủ rạp chiếu bóng. Lúc đó tôi nói nhá»: Tạm biệt, có lẽ anh tôi cÅ©ng nói nhÆ° váºy trong lòng anh, còn tôi sau nầy có trở lại Tân Hiệp nhiá»u lần, trong cuá»™c Ä‘á»i thăng trầm của mình, có khi trên Ä‘Æ°á»ng ngang qua, bao nhiêu năm rồi mà thị trấn nầy vẫn có vẻ nhÆ° nằm say ngủ hai bên con Ä‘Æ°á»ng bụi má», nó cứ vẫn còn má»™t Ä‘oạn Ä‘Æ°á»ng sắt nhÆ°ng không có chuyến tà u lá»a nà o Ä‘i qua.
Anh tôi thì khác, đó là câu chuyện của những trang sau, và o thá»i nầy khán giả không có được nhiá»u trò giải trà nhÆ° bây giá» quanh quẩn cÅ©ng chỉ có và i gánh hát vá» là ng. NÆ¡i chợ quê, bến nÆ°á»›c, con đò, má»—i lần gánh hát, nhÆ° gánh của Cha tôi vá» thì tháºt sá»± nhÆ° những ngà y há»™i hoa đăng. Vá»›i gánh hát xiệc của Cha tôi, ngoà i những trò há», xiệc, ảo thuáºt, nó còn những vở kịch ngắn hà i hÆ°á»›c vui nhá»™n. NhÆ°ng mà n phóng dao của anh em tôi má»›i là mà n mà khán giả thÃch nhất của đêm biểu diá»…n.
ChÃnh và o buổi chiá»u tà n bên bá» sông Tân Hiệp, lúc anh em tôi có dịp ngồi bên nhau, nói vá» những Æ°á»›c vá»ng xa má», nó đã có những tÃn hiệu đầu tiên của cuá»™c phân ly Ä‘au lòng. Tôi có má»™t cảm giác khác thÆ°á»ng, sợ hãi, hối háºn, đồng thá»i cÅ©ng khó hiểu được vì sao má»™t lúc tôi thÆ°Æ¡ng yêu anh tôi, còn má»™t lúc khác tôi lại coi anh nhÆ° má»™t ngÆ°á»i xa lạ. Có lẽ vì đứa em gái tá»™i nghiệp của tôi và anh.
***
Cô gái trẻ trẻ mang chiếc máy ảnh Ä‘i quanh quẩn khá lâu trong xóm Äa Kao, há»i thăm má»™t lúc má»›i gặp được má»™t thằng nhá» biết nhà của chú hoạ sÄ© Bê. Chú Tà i “say†ngồi trÆ°á»›c Ä‘Ä©a cÆ¡m cháy vá»›i xị rượu đế, đôi mắt chú và ng nhÆ° nghệ, coi nhÆ° lú lẫn không còn nhá»› gì. Chú Bê vá»›i cái ngá»±c dẹp lép nhÆ° ngÆ°á»i ho lao váºy mà sống dai tỉnh táo:
- Sao cháu không tìm tÆ° liệu viết vá» sân khấu ca kịch, viết chi vá» xiệc vá»›i mấy trò ảo thuáºt, nghỠđó đâu có ai coi trá»ng. Äây nè chú vá»›i ông ngoại nầy hồi trà o năm mÆ°Æ¡i sáu mÆ°Æ¡i có Ä‘i gánh hát xiệc của ông Sạc lô Trần, bây giá» vá» già có được cái gì đâu, ngÆ°á»i ta quên ráo trá»i rồi.
Chú Bê than phiá»n nhÆ° mình là má»™t nghệ sÄ© lá»›n bị bá» quên, cô gái nói:
- Cháu muốn biết vá» má»™t ngÆ°á»i nổi tiếng lúc đó, là m nghá» phóng dao.
Phóng dao thì có Sáu SÆ¡n, sau đó thì Phi Long, cá»±u trà o còn nhÆ° ngÆ°á»i trẻ hÆ¡n là cáºu Hai con trai lá»›n của ông Trần.
- Cháu muốn xin ông cho cháu địa chỉ ngÆ°á»i đó.
- Còn đâu nữa mà địa chỉ.
- Xin ông vui lòng kể vá» ngÆ°á»i đó, được không ông.
Má»™t lúc sau ông Bê má»›i chịu kể, nhÆ°ng khi ông chịu kể rồi thì không dứt, ông già bây giá» sanh táºt nói má»™t hồi là “say†chuyện:
- Tôi kêu ông Trần bằng anh Hai, còn cáºu con trai lá»›n của ổng tui kêu bằng cáºu Hai. Cứ má»—i lần cáºu Hai ra sân khấu hát mà n phóng dao thì cáºu ăn mặc toà n mà u Ä‘en, áo Ä‘en, quần Ä‘en, đôi già y cÅ©ng Ä‘en. Äá»™c đáo là bá»™ dao của cáºu Hai, nó là m bằng thép Ä‘en bóng coi thấy sợ lắm, ăn tiá»n là chá»— đó, nó có hết thảy là 12 lưỡi, chuôi dao cá»™t chỉ ngÅ© sắc. Cái nghá» nầy Ãt ai là m, khó lắm, không khéo là giết chết ngÆ°á»i. Không phải ai phóng dao cÅ©ng dÃnh tấm ván, theo tui biết là nhÆ° vầy, và dụ nhÆ° tui cầm lưỡi dao, tui phải đứng cách xa tấm ván 7 bÆ°á»›c bởi vì tầm tay tui ngắn. Sở dÄ© cáºu Hai danh tiếng hÆ¡n mấy ngÆ°á»i khác bởi gì cáºu nầy lạ hÆ¡n, đứng cách xa tấm ván tá»›i mÆ°á»i bÆ°á»›c, khó Ä‘iá»u khiển lắm, cáºu có thể phóng bể những cái bong bóng mà ngÆ°á»i đứng trÆ°á»›c tấm ván không bị thÆ°Æ¡ng, cáºu nầy có tà i. Theo tui biết chút đỉnh thì nguyên tắc không bao giỠđược quên của ngÆ°á»i phóng dao giá»i là không báºn tâm cái chuyện gì ngoà i Ä‘á»i, khi lên sân khấu hát mà n nầy. Khi phóng lưỡi dao, lúc nà o cÅ©ng phải chồm ngÆ°á»i tá»›i Ä‘Ã ng trÆ°á»›c má»™t chút, gá»i là trừ hao? Lưỡi vá»›i chuôi dao, khi phóng mạnh nó quay tròn trong không khÃ, nó quay chiá»u dá»c. NhÆ°ng khi nà o cánh tay của ngÆ°á»i phóng xê dịch chiá»u ngang, lưỡi dao chiếm chá»— bằng hà ng ngang, cô hiểu chÆ°a, nguy hiểm vô cùng cho ngÆ°á»i nà o đứng thà mạng trÆ°á»›c tấm ván. Quá nhiá»u lần tui chứng kiến mấy cô Ä‘Ã o phóng dao bị sát thÆ°Æ¡ng, từ trà o Sáu SÆ¡n cho tá»›i quái kiệt Phi Long. Là m cái nghá» Ä‘Ã o hát đứng trÆ°á»›c tấm ván nầy là chịu chết, lưỡi dao thế nà o cÅ©ng chém vô mặt, đâm vô tay, chạy trá»i không khá»i nắng, sá»›m muá»™n gì cÅ©ng bị. Tui kể cô nghe chuyện nầy má»›i là thấy thÆ°Æ¡ng, ngÆ°á»i anh lá»›n thì đứng hát vai phóng dao, còn cáºu Ba, cái ngÆ°á»i mà hồi đó tui hay kêu bằng ngÆ°á»i cõi trên thì đứng ở ngoà i sau vịn tấm ván, thê thảm nhứt là cô TÆ°, đứa em gái trong nhà lại đóng vai cô Ä‘Ã o phóng dao. Tôi nghÄ© rằng cáºu Ba nầy trÆ°á»›c sau gì cÅ©ng Ä‘iên, tim gan con ngÆ°á»i chịu là m sao thấu, cốt nhục tÆ°Æ¡ng tà n, 12 lưỡi dao phóng nhiá»u kiểu. Tất cả theo tôi đếm được là hÆ¡n 48 lần cô gái phải hứng chịu sá»± nguy hiểm tá»›i thân mình, không phải má»™t suất hát mà hà ng trăm hà ng ngà n suất, 48 lưỡi dao bay tá»›i trong má»™t suất.
Cô cứ thá» tÃnh má»™t năm ba trăm sáu mÆ°Æ¡i lăm ngà y, trái tim con ngÆ°á»i ta phải Ä‘áºp biết bao nhiêu lần cho sá»± hồi há»™p tủi thân chÆ°a kể 3 ngà y Tết diá»…n biết bao nhiêu suất phải là nhịp Ä‘áºp của trái tim của má»™t con ngÆ°á»i phi thÆ°á»ng, cho cái trò chÆ¡i bạo lá»±c, sá»± tra tấn dã man, nhÆ° thá»i trung cổ đó.
Cô gái khóc, đôi mắt Ä‘á» hoe, cánh mÅ©i cÅ©ng Ä‘á», là m cho hai ông già khá ngạc nhiên, câu chuyện nầy có gì liên quan tá»›i cô, nhÆ°ng ông Bê không biết, ở tuổi 17 của cuá»™c sống má»›i ngà y nay, đối vá»›i cô gái trẻ, chuyện má»™t ông già kể, giống nhÆ° cổ tÃch. Mà n phóng dao không thể thiếu má»™t “Thằng Há»â€ má»™t thá»i gian dà i, chú Tà i “say†là m việc nầy, chú biết khá nhiá»u nhÆ°ng uống rượu cÅ©ng nhiá»u.
***
Những Ä‘iá»u chú Tà i “say†biết chú Ä‘á»u bá» quên đâu đó, chú nhÆ° cái đồng hồ luôn luôn sai giở, trá»› trêu thay chú chỉ nhá»› khi đã ngà ngà men rượu, thà nh ra chú chỉ được việc khi nà o say má»m. Khi say chú Tà i nói chuyện có duyên, tÆ°á»›ng tá ngả nghiêng láºt Ä‘áºt lức cÆ°á»i, chÃnh ông Trần khám phá Ä‘iá»u đó, nhá» váºy... chú có thêm má»™t công việc khác hÆ¡n là đi xin phép hát, chú là m thằng há» gỡ dao!
Không biết từ lúc nà o, há»… ở đâu có mà n phóng dao thì ở đó có thằng há», vai trò nầy chỉ để gỡ những lưỡi dao, ghim chặt và o tấm ván sau má»—i lần ngÆ°á»i diá»…n viên chÃnh phóng Ä‘i. Rất già u chi tiết tạo cá»› để pha hà i, nhÆ° thằng há» bị bắt đứng trÆ°á»›c tấm ván, run láºp cáºp, bất ngá» cúi lạy nhÆ° tế sao, hay là bất ngá» hÆ¡n những lưỡi dao cắm thẳng và o bụng anh ta, là m cho khán giả hét lên.
NhÆ°ng sau đó anh chà ng toe toét cÆ°á»i, lôi trong bụng, sau vải áo má»™t mảnh ván khác tháºt dầy, cuối cùng anh ngáºm bên kia đầu má»™t trái chuối, cô Ä‘Ã o phóng dao cắn má»™t bên, lưỡi dao chặt ngá»t chia hai trái chuối, má»™t pha... cÆ°á»i đứng tim.
Trò há» nầy tháºt... há», lúc nà o cÅ©ng là m cho khán giả cÆ°á»i ngất ngÆ°... nhÆ°ng chú Tà i “say†thì không cÆ°á»i, mặc dù lúc nà o cÅ©ng say, nhÆ°ng khi tá»›i mà n nầy, chú để sẵn má»™t xị rượu sau tấm ván, lúc nà o chú không có việc ngoà i sân khấu thì chú chạy tá»t ra sau tợp má»™t ngụm, cÅ©ng có lúc dứt cÆ¡n say, lúc đó chú buồn hiu, run láºp cáºp vì sợ.
Là m há» không phải nghá» của chú, nhÆ°ng chú cÅ©ng phải vẽ mặt, Ä‘eo má»™t cái râu quặp xuống hai bên mép, nó còn run lên qua hai ống tre, tạo thêm những trà ng cÆ°á»i. Chú là ngÆ°á»i đạo mạo nghiêm trang, vai trò “quản lý†gánh hát, thà nh ra rất bá»±c mình khi phải là m thằng há», má»i sá»± Ä‘á»u được chú đổ thừa để tìm tá»›i hÅ© rượu, nên má»i ngÆ°á»i gá»i chú là Tà i say.
Ông Trần có nhiá»u cái khó rất đúng, nhÆ° là ông buá»™c các diá»…n viên ra sân khấu phải hoá trang tháºt đẹp, đúng nhÆ°ng chuyện nầy khổ cho mấy anh dà n cảnh, có anh chỉ bê cái bà n ra sân khấu cÅ©ng phải hoá trang, còn bà Trần ngồi bán vé, gác cá»a, cÅ©ng tô son Ä‘iểm phấn? Mà nà o phải son phấn gì cho tốt, mà u Ä‘en từ lá» chảo pha vá»›i dầu dừa, mà u trắng là bá»™t mà u nÆ°á»›c nấu vá»›i tròng trắng há»™t vịt, còn mà u Ä‘á» có khi là bao nhang, có khi là ... cÅ©ng bá»™t mà u nÆ°á»›c vẽ quảng cáo của chú Bê. Da mặt của các “nghệ sĩ†cà ng ngà y cà ng thâm xịt nhÆ° miếng thịt trâu quá buổi chợ chiá»u.
Buổi chiá»u khi xe “rao bảng†chạy Ä‘i khắp chốn trong chợ huyện, thì ông Trần đã ngồi hoá trang, ông luôn luôn có cái râu Sạc lô dÆ°á»›i mÅ©i, Ä‘iá»u lạ là ông chÆ°a lên sân khấu cÅ©ng để nguyên khuôn mặt đã hoá trang ngồi quán cà phê, hay là la cà đâu đó trÆ°á»›c rạp. “Dá»™ng mà n†tức là dùng má»™t thanh gá»— dá»™ng xuống sà n ván sân khấu coi nhÆ° chuông báo hiệu sắp kéo mà n biểu diá»…n, chú Tà i Say liá»n hoá trang cho mình, tức cÆ°á»i là , cÅ©ng có khi rắc rối vá» giấy phép hay bị nạn coi cá»p, chú cÅ©ng y chang cái mặt há» ra nói chuyện phải quấy vá»›i ông huyện ông xã. Chú là ngÆ°á»i hoá trang cho cô Ä‘Ã o con đứng chịu phóng dao, cô gái nhá» có khuôn mặt xanh xao tá»™i nghiệp được phủ má»™t lá»›p phấn trắng dầy, và má»™t mà u hồng giả tạo trên má, chú cÅ©ng vẽ mặt há» cho cáºu bé mà ai cÅ©ng nói là “ngÆ°á»i cõi trên†chú tô cho nó má»™t cái mÅ©i Ä‘á» chót, cái miệng cÅ©ng Ä‘á» ngoác lên táºn mang tai.
Tháng bảy trá»i nóng nhÆ° thiêu đốt, trên mặt những con lá»™ tráng nhá»±a nổi sóng lăn tăn, và i con chó Ä‘ang chạy chÆ¡i ngoà i Ä‘Æ°á»ng... bá»—ng té khuỵ chân lè lưỡi, bà Trần cứ ngồi nhìn chăm chú đứa con trai “ngÆ°á»i cõi trên†của bà , sao lạ? Nó Ä‘i vòng vòng nhÆ° con gà tìm chá»— đẻ, miệng lầm bầm chỉ má»™t câu - Tại sao - Bà chỉ cho ông Trần thấy, ông lắc đầu, bà Trần sợ hãi lo lắng.
Suốt nhiá»u ngà y “ngÆ°á»i cõi trên†không ăn má»™t miếng cháo, nó nằm trên tấm ván nhìn lên nóc rạp, cô em gái rón rén tá»›i nhìn:
- Anh sao váºy?
Thằng nhá» nóng hà m, nó khóc thút thÃt những ngà y trÆ°á»›c nó chỉ ngồi trong bóng tối, nó nói: có... ngÆ°á»i nà o đó trên nóc rạp cứ phóng những lưỡi dao xuống mặt nó?
Nó la hét nhÆ° bị ma đè, cụng đầu và o tÆ°á»ng. Cô em gái thÆ°Æ¡ng anh lo chÆ°á»m cái khăn bá»c nÆ°á»›c đá trên đầu anh mình, mỉm cÆ°á»i nhìn nhìn... là m quen, má»™t lúc sau lại há»i:
- Anh sao váºy? Nói cho em nghe Ä‘i, “ngÆ°á»i cõi trên†ấm ức không nói, nó khổ tâm vì chiá»u nà o cÅ©ng phải vẽ cái mặt há», ngồi trên chiếc xe ngá»±a hai bên treo hai tấm bảng quảng cáo, nó phải đánh trống, rồi nhăn mặt nhÃu mà y là m trò khỉ. Con nÃt trong huyện cứ chạy theo chiếc xe ngá»±a, trêu chá»c nó cho tá»›i khi chiếc xe rao bảng vá» trÆ°á»›c sân rạp, nó lại chịu tráºn, đứng đánh trống cho tá»›i cháºp tối, chân cẳng má»i nhừ, vẫn vá»›i khuôn mặt há» lem luốc nhÆ° ma trÆ¡i. Còn mấy đứa con nÃt được má tụi nó kêu vá» nhà , ăn cÆ¡m chiá»u xong, tắm rá»a thay đồ má»›i, chạy mau qua sân chợ, vây chung quanh nó tiếp tục trò chÆ¡i “chá»c quêâ€, có đứa chÆ¡i ác lấy đất cát chá»i phá. DÆ°á»›i ánh sáng của cái đèn “măng xông†treo cạnh bà n bán vé “ngÆ°á»i cõi trên†háºm há»±c, nÆ°á»›c mắt lÆ°ng tròng thấy còn thêm tức cÆ°á»i, chÆ°a hết, sau đó nó đứng sau rạp vắng hoe đầy gò mả, tÆ°á»›i những gáo nÆ°á»›c lên tấm ván, hÆ¡i bị sợ ma.
“ngÆ°á»i cõi trên†lâm bịnh, nằm thừ lừ trên tấm ván phóng dao, nó không nói được, không ai chịu hiểu nó, nó chạy tá»›i cụng cái đầu trá»c vô vách, rồi cứ Ä‘i... vòng vòng, miệng lẩm bẩm - tại sao tại sao - là m cho bà Trần lấy là m lạ há»i chú Bê, bởi chú hay nói chuyện vá»›i con bà :
- Chú Bê, thằng Ba bị cái gì váºy?
Chú Bê cÆ°á»i ruồi:
- Nó bị ngÆ°á»i khuất mà y khuất mặt bắt, tại đêm nà o nó cÅ©ng đứng sau gò mả!
Bà Trần lại há»i:
- Trá»i... trá»i, nó đứng ở ngoà i là m cái gì váºy trá»i?
Bà Trần lo quá, “ngÆ°á»i cõi trên†đây sao. Bà cứ ngồi nhìn Ba chăm chú, đứa em gái của nó thấy váºy tá»™i nghiệp, há»i nhá» nhẹ, nhÆ° năn nỉ anh mình.
- Sao anh khóc? Anh đừng khóc nữa.
Nó khóc thút thÃt, em nó cÅ©ng khóc, là m cho chú Tà i “say†cÅ©ng mếu:
- Anh không muốn vẽ mặt hỠđi rao bảng, mắc cỡ quá!
Chỉ có váºy, bà Trần nói vá»›i chồng:
- Thằng Ba xin ông cho nó đừng vẽ mặt há» Ä‘i rao bảng. Tụi con nÃt chạy theo chá»c nó quá, nó khùng, nó bịnh, nó cụng đầu vô vách.
- Không muốn thì nói, ai cấm nó nói.
Ông Trần bực tức la lên, nhưng tối đó sau khi vãn hát, ông nói nhỠnhẹ với con.
- Váºy chá»› con muốn là m cái gì?
- Dạ, Cha muốn con là m gì con cÅ©ng là m, Cha đừng bắt con vẽ cái mặt há» Ä‘i rao bảng, con khổ lắm, tụi nó chá»c con là thằng há» lÆ°ng gù há»™c máu.
- Váºy thôi mầy ở không ăn khá»i là m nữa.
Ông Trần giáºn dữ bá» Ä‘i, ông có cái tánh không chịu nghe nhiá»u, nếu ông chịu khó ở lại má»™t chút, chịu lắng nghe má»™t chút, ông sẽ hiểu đứa con nhá» bé yếu Ä‘uối của ông còn có chút lòng tá»± trá»ng, trong cái thân hình còm cõi không ra hình ngÆ°á»i của nó, nó bị mất nhân cách vá» việc mà ông coi là nhỠđó, những đứa trẻ bằng tuổi nó sung sÆ°á»›ng hÆ¡n. Còn hÆ¡n nhÆ° váºy, đứa trẻ tá»™i nghiệp nầy muốn nói vá»›i ông nhiá»u Ä‘iá»u mà nó không dám, nó muốn nói: ông không nên để đứa em gái nhá» của nó phải đứng trÆ°á»›c tấm ván phóng dao, tá»™i nghiệp. Lúc nà o trong cái đầu nóng bÆ°ng của nó cÅ©ng vang lên tiếng thổn thức:
- Cha Æ¡i đừng cho em con đứng phóng dao nữa, nó là con gái, nó còn nhá» quá, Cha Æ¡i bá»... nghá» nầy Ä‘i Cha.
Thằng nhá» lại sốt suốt đêm, nó nằm trên tấm ván hằn sâu những vết thÆ°Æ¡ng, nó chỉ thá»u thà o câu nói đó.
Ông Trần không giấu được ná»—i buồn, thằng con ông nói đúng, buổi tối khi tất cả má»i ngÆ°á»i ngủ say, ông ngồi má»™t mình hút gần hết bao thuốc, lúc sau bà Trần tá»›i ngồi bên chồng. Không phải má»™t mình ông buồn mà bà cÅ©ng buồn, ngá»n đèn dầu leo lét trên bà n thá» tổ nghiệp, vá»›i và i cây nhang tà n, hai ông bà thở dà i nhìn đứa con má»n nằm trÆ¡ trá»i trên mảnh ván, không mùng không má»n, không có nổi má»™t cái gối, còn đứa con gái ngồi trong bóng tối vá»›i xâu chuá»—i cầu kinh. Gần sáng ông Ä‘i qua các dãy ghế tá»›i chá»— con, ông khe khẽ Ä‘Æ°a bà n tay già nua vuốt tóc nó. MÆ°a rà o trên nóc rạp chợ, trá»i má» sáng, sau khi dứt cÆ¡n mÆ°a, chợ nhóm má»™t chút rồi tà n, ông Ä‘i ra ngoà i, nhìn cái gánh hát nghèo nà n của ông, sau cÆ¡n mÆ°a lúc ná»a đêm. Nó nhÆ° không có tháºt, chỉ mong manh vòng tròn và i thÆ°á»›c sân khấu đất, vuông vức chút sân khấu ván, đối vá»›i ông, váºy mà đã Ä‘i hết cả má»™t Ä‘á»i ngÆ°á»i.
|
18-08-2008, 07:15 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
Phần 3
Bà TÆ° ngồi trÆ°á»›c thá»m nhà , bà n tay bà xanh xao lần chuá»—i, lúc nà o bà cÅ©ng mến ngÆ°á»i anh thứ ba của bà hÆ¡n, bà nói vá»›i cÆ¡n gió, lúc nầy ngừng lại, quây quần chung quanh bà :
- Gió Æ¡i, nói nầy nghe nè, biết không, ngÆ°á»i anh thứ ba của tôi có vẻ khác thÆ°á»ng vá»›i má»i ngÆ°á»i, vì váºy mà anh cô Ä‘á»™c, tá»™i nghiệp anh phải chịu Ä‘á»±ng quanh năm suốt tháng vá»›i những ánh mắt trêu chá»c của tất cả thế gian. Tá»›i nhÆ° tôi là em má»™t nhà vá»›i anh mà cÅ©ng có khi mỉm cÆ°á»i, lúc nà o trông thấy anh, chuyện anh từ chối là m thằng há» Ä‘i rao bảng là anh từ chối xuất hiện trÆ°á»›c đám đông má»™t cách lố bịch, không ra hình ngÆ°á»i, tôi nghÄ© anh có quyá»n được từ chối các Ä‘iá»u không chÃnh đáng má»™t cách khiêm tốn, phải chÆ°a.
Bà TÆ° mỉm cÆ°á»i nhá»› nhiá»u chuyện đã qua, bà lắc đầu thì thầm kể chuyện vá»›i con mèo già , tháºt là già , nó nằm lim dim sưởi nắng, trên sân gạch Ä‘á» bầm:
- Khi ba anh em còn nhá», anh Ba là ngÆ°á»i gần em nhứt, anh cõng em qua những vÅ©ng nÆ°á»›c mÆ°a, anh hái cho em những trái bần xanh và những nhánh bông lục bình, em thÆ°á»ng nhìn anh nói chuyện vá»›i tấm ván, bạn thân nhứt của anh, nó cÅ©ng khổ nhÆ° anh và em. Anh nói: Tấm ván Æ¡i mầy khổ quá, đúng là tấm ván khổ, suốt bao năm trên thân mầy hằn bao vệt dao, không khác tấm thá»›t - nhÆ°ng má»™t ngÆ°á»i nói chuyện vá»›i tấm ván vô tri là điá»u Ãt có và khiến cho ai cÅ©ng tức cÆ°á»i, khó hiểu! Song anh còn nói vá»›i ai được, bởi vì suốt ngà y anh chỉ có nó nhÆ° là em chỉ có xâu chuá»—i, anh thÆ°Æ¡ng tấm ván nhÆ° má»™t ngÆ°á»i, anh thÆ°Æ¡ng em nhÆ° trái tim anh, khuôn mặt ngÆ°á»i đầu tiên em nhìn thấy là anh, lúc đó anh cúi xuống nhìn em, anh nheo mắt là m há» vá»›i em, em cÆ°á»i, từ lúc đó và lúc nà o em cÅ©ng nhìn anh không chán, anh tháºt ngá»™ nghÄ©nh, ngÆ°á»i nhÆ° anh, vá»›i em chỉ có anh là vui. Äó là gÆ°Æ¡ng mặt của má»™t ngÆ°á»i tá» tế, có ánh mắt dịu dà ng, ánh mắt là tấm gÆ°Æ¡ng soi tâm hồn má»™t ngÆ°á»i, anh có đôi mắt cÆ°á»i nhÆ°ng Æ°u tÆ° phiá»n muá»™n. Äôi khi anh chợt trở nên vui tÃnh thái quá, sau đó ná»—i buồn phiá»n lại xâm chiếm anh, em thì lúc nhá»› khi quên, duy chỉ má»™t chuyện em nhá»› rõ nhứt là khi Cha rã gánh xiệc rong, ông lại vỠở trong má»™t khu nghÄ©a địa. Tức cÆ°á»i là cả gia đình mình không có nổi má»™t mái nhà , mặc dù đôi khi Cha cÅ©ng có ý định đó nhÆ°ng rốt ông lại quên Ä‘i, Cha nhÆ° ngÆ°á»i du mục hẩm váºn, em nhá»› là Mẹ luôn nói Cha không biết lo xa ông cÅ©ng biết nhÆ°ng ông là váºy, đã là váºy. Em không nhá»› lúc nà o tá»± nhiên em đứng trÆ°á»›c tấm ván phóng dao, nó xa xôi quá nhÆ°ng em nghÄ© rằng do em không bao giá» khóc, Mẹ thÆ°á»ng nói em lý, có lẽ đó là nguyên nhân em được chá»n là m cô Ä‘Ã o con của tiết mục nầy. Em có nhiá»u tưởng tượng hÆ¡n ngÆ°á»i, em cho rằng những lưỡi dao không thể nà o chạm và o ngÆ°á»i em được, em nghÄ© nó là má»™t nghệ thuáºt giúp cho khán giả giải trà giây lát, tháºm chà có lúc nhìn những lưỡi dao bay vá» phÃa mình em còn nghÄ© là những cánh hoa, em tháºt là mÆ¡ má»™ng... NhÆ°ng có má»™t hôm em nhìn Mẹ là m những con cá, em thấy lưõi dao nầy không khác cho lắm những lưỡi dao kia, sau đó em bắt đầu thấy sợ cà ng đứng nhiá»u buổi vá»›i trò phóng dao em cà ng sợ, em là con cá trên tấm thá»›t không khác. Tim cứ “rá»™n rà ng†nhÆ° má»™t ngÆ°á»i thiếu nợ ai đó mà há» sẽ xuất hiện thình lình, ngÆ°á»i đòi món nợ chÃnh là những lưỡi dao, em không có cách nói nà o khác, bởi nó là nhÆ° váºy. Má»™t buổi em mở cái rÆ°Æ¡ng của anh Hai tò mò coi những lưỡi dao, nó hoà n toà n khác, khác hÆ¡n nhiá»u lúc nó ở trên sân khấu, nó nặng và thô kệch Ä‘iá»u đó em không nói, nhÆ°ng nó vô tri, váºt vô tri có biết gì mà không gây tá»™i, anh biết không lúc đó là má»™t ngà y khá đẹp trá»i, Mẹ Ä‘ang ngồi bói bà i, em bá»—ng lạnh toát cả ngÆ°á»i, trá»i đất tối xầm Ä‘i, đó là cÆ¡n chóng mặt khó hiểu, em thấy những lưỡi dao gần nhÆ° nhảy tÆ°ng, nó hết sức hiếu Ä‘á»™ng trên tay em, nó không phải là cánh hoa, mà là sắt thép bén nhá»n lạnh lùng, con ngÆ°á»i tháºt khổ vì trà tưởng tượng và ngây cho. Em Ãt nói dần và chỉ nghÄ© má»™t ngà y nà o đó lưỡi dao sẽ xuyên qua ngÆ°á»i em, tim em Ä‘áºp nhanh những lần nhìn lưỡi dao bay tá»›i rồi khi không có biểu diá»…n tim em vẫn Ä‘áºp khác thÆ°á»ng, em hay chóng mặt và cÆ¡ thể yếu dần, em thấy những oan hồn vẫy gá»i em, có khi là ban ngà y, em chết khi còn sống.
Không chỉ là sợ những lưỡi dao, em còn sợ cả những ngÆ°á»i Ä‘ang sống chung quanh em, con ngÆ°á»i sao mà ác... cứ thế, má»—i đêm biểu diá»…n em nhìn thấy biết bao khuôn mặt vô tình, những nụ cÆ°á»i và những trà ng pháo tay, nhÆ°ng có gì vui khi nhìn má»™t đứa con gái trÆ°á»›c những mÅ©i dao. Em biết anh Ä‘ang ở ngoà i sau tấm ván vì em nghe nhịp thở của anh, sá»± nổi giáºn của anh, kể cả sá»± thụ Ä‘á»™ng tá»›i chai lỳ của anh, anh không dám nói, vì váºy cà ng ngà y anh cà ng khác thÆ°á»ng hÆ¡n, Ä‘iên cuồng hÆ¡n, em sợ cái tâm thiện của anh mà sá»± bất nhẫn đôi khi là m cho ngÆ°á»i ta trở thà nh ác tÃnh, có khi là váºy. Em đã là m cô Ä‘Ã o đứng trưóc tấm ván phóng dao từ khi em là má»™t đứa con nÃt cho tá»›i khi đã qua hết má»™t thá»i con gái. Ngà y Cha má»i mòn phải rã gánh hát của ông, anh em mình cÅ©ng đã có tuổi những ngà y tÆ°Æ¡i đẹp nhứt của Ä‘á»i ngÆ°á»i qua mau má»™t cách phà hoà i, sau đó là má»™t chuá»—i ngà y truân chuyên, mình không có má»™t cái nghá» trong tay, không có má»™t đồng xu khởi nghiệp. Cha không chuẩn bị gì cho các con, chỉ có Mẹ tiên liệu má»i bá», bà chắt chiu từng cắc vốn trong con heo đất của bà . NhÆ°ng em đã mất sá»± bình thÆ°á»ng, do em chÆ°a bao giá» có niá»m vui, chÆ°a có má»™t ngà y hạnh phúc, nhÆ° những ngÆ°á»i con gái khác, em cảm thấy em kỳ lạ mà ngÆ°á»i khác cÅ©ng nói váºy, em không sông gần ai được, em biết mình cố chấp không không thể khác, má»™t ngà y má»™t giá» nà o mà chung quanh có ngÆ°á»i em thấy tủi thân phiá»n muá»™n, em xin lá»—i má»i ngÆ°á»i, lại cái số của em là váºt. Ai nói em không cần sống gần con ngÆ°á»i, nhÆ°ng biết sao bây giá», em nhÆ° ngÆ°á»i bị bá» quên, em sợ, má»™t chiếc lá.... rÆ¡i nhẹ em cÅ©ng giáºt mình, má»™t cÆ¡n gió thoảng qua thá»m cÅ©ng là m cho em co ngÆ°á»i lại, má»™t lá»i nói thông thÆ°á»ng cÅ©ng là m em lạnh ngÆ°á»i huống chi là má»™t lá»i tá» tình đã quá muá»™n mà ng đối vá»›i em. Lá»i tá» mình dù êm dịu, và thá»±c lòng Ä‘i nữa, nhÆ°ng tim em là m sao chịu nổi, nó sẽ là m em chết Ä‘i vì hạnh phúc, em xác xÆ¡ không ra hình ngÆ°á»i nữa, tâm can em bấn loạn bất thÆ°á»ng, em tìm má»™t nÆ¡i hiu quạnh, chỉ mong sống yên cho tá»›i cuối Ä‘á»i, em Ãt ra khá»i nhà , em sợ phải Ä‘i qua Ä‘Æ°á»ng, mặc dù nÆ¡i em ở chỉ có con Ä‘Æ°á»ng nhá» sÃu siu, hầu nhÆ° không có má»™t dấu chân. Con Ä‘Æ°á»ng, anh em mình đã Ä‘i qua biết bao là con Ä‘Æ°á»ng, hầu nhÆ° má»i ngả Ä‘Æ°á»ng, váºy mà con Ä‘Æ°á»ng sÃu siu má»™t và i gang tay trÆ°á»›c nhà em, em chỉ nhìn nó, vì biết rằng nó cÅ©ng chẳng còn Ä‘Æ°a mình tá»›i đâu, hÆ¡n là nÆ¡i cuối cùng má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải tá»›i. Má»—i ngà y em ăn ná»a chén cÆ¡m vá»›i miếng dÆ°a chuá»™t, trái chuối hay cá»™ng rau, vá»›i bây giá» em vẫn không hiểu, sao em là con gái của Mẹ, mà Mẹ không nói má»™t lá»i vá»›i Cha đừng để con mình đứng trÆ°á»›c tấm ván phóng dao, em không hiểu? Ná»—i Ä‘au của riêng em không còn là chuyện bị sát thÆ°Æ¡ng da thịt, ná»—i Ä‘au lá»›n hÆ¡n nhiá»u, nó ở đâu nÆ¡i sâu thẫm nhÆ° những hạt cát tá»™i nghiệp dÆ°á»›i lòng biển, nÆ¡i mà ngà n năm trÆ°á»›c triệu năm sau, có khi nà o ánh mặt trá»i soi rá»i tá»›i, nó là má»™t cá»i im lặng trầm ngâm vÄ©nh hằng.
Bà TÆ° ngÆ°ng lần chuá»—i, chợt mỉm cÆ°á»i nheo mắt nhìn ra con Ä‘Æ°á»ng nhá», ông Ba lụm cụm chở bằng xe xÃch lô, trên nệm xe có má»™t cái máy truyá»n hình “lạc son†không biết ông lượm, hay mua rẻ ở đâu, tá»›i tặng em mình. Nó nhÆ° má»™t cái va ly, vá»›i tháºt là nhiá»u nút, nhÆ°ng mà n hình thì nhá» hÆ¡n cái bao thuốc lá, ông Ba cÆ°á»i:
- Cái truyá»n hình nầy mà coi đá banh phải tốn thêm cái kÃnh hiển vi, váºy mà còn rõ lắm, coi cho vui nhà vui cá»a, coi quảng cáo sữa, nghe con nÃt khóc cÆ°á»i... cÅ©ng đỡ buồn nha bà TÆ°.
Vì đã quen vá»›i cách sống Ä‘i đây Ä‘i đó vá»›i gánh hát, lúc đầu vá» vá»›i cuá»™c sống “ổn định†coi bá»™ chÆ°a hạp, nhá»› nghá», ông Ba cÅ©ng buồn, bao nhiêu ngà y thất nghiệp không nhá»› nổi, rồi ông cÅ©ng có má»™t ngÆ°á»i bạn cho đạp chung má»™t chiếc xe xÃch lô. Ông Ba đạp ná»a ngà y còn ông bạn kia.... mắc nháºu cho nên có khi không đạp, ông Ba cÆ°á»i:
- Gặp chú Bê vá»›i chú Tà i “say†bán lạc son ở lá» Ä‘Æ°á»ng, có cái truyá»n hình ngá»™ ngá»™ chú bán chịu, anh mua cho cô TÆ°, nhà không có gì hết ráo cÅ©ng buồn. Có nhà có cá»a rồi phải chÆ°ng dá»n chá»›.
Nói chÆ°a dứt tiếng, ông Ba đã Ä‘i ra khá»i cổng, bà TÆ° mỉm cÆ°á»i nhìn theo anh, cái tánh láºt Ä‘áºt, cầm cái nầy rá»›t cái kia vẫn váºy. Bà cứ ngồi nhìn cái máy truyá»n hình, lần đầu tiên bà nhìn thấy nó, trong đêm bà cứ thao thức lén nhìn nó, cái mà n hình nhá» bằng gói thuốc lá vẫn là mà u xám Ä‘en. Thá»i bà chỉ có máy radio máy hát Ä‘Ä©a quay giây thiá»u. Sáng lại quét sân bà cÅ©ng khẽ quay lại nhìn nó, cho tá»›i trÆ°a hôm sau ông Ba đạp xe xÃch lô tá»›i, vừa má»›i nghe tiếng ông ngoà i sân chân đã vô tá»›i nhà :
- Hôm qua quên nói, cái máy nầy sà i hai dòng Ä‘iện, trăm mÆ°á»i cÅ©ng được mà hai trăm hai cÅ©ng chạy.
Bà TÆ° cÆ°á»i:
- Có dám cắm điện đâu mà coi!
Nói là nói váºy chứ bà vừa lò mò vừa hồi há»™p cầm ngay cái cắm Ä‘iện, nhÆ° má»™t đứa trẻ con bà muốn biết thá»±c sá»± nó có hình hay không (cÅ©ng nhÆ° có ngÆ°á»i già rồi mà chÆ°a biết nghe, hay nói Ä‘iện thoại) lẽ nà o không có phim chiếu lại có hình. NhÆ°ng nhịp tim Ä‘áºp mạnh, bà ngồi xuống cái giÆ°á»ng tre, muốn khóc vì sợ. Ông Ba cắm Ä‘iện, phải chá» má»™t hồi lâu cái máy nóng lên nó má»›i kêu è e, nhÆ°ng chẳng thấy hình đâu, chỉ toà n những chấm Ä‘en trắng, bà TÆ° ngồi nhìn, quả tháºt rồi nó cÅ©ng có hình, những hình nhân má» mỠảo ảo, là m cho bà chóng mặt, tim Ä‘áºp mạnh, nhứt là chÆ°Æ¡ng trình gì thoang thoáng má»™t mà n xiệc nÆ°á»›c ngoà i nhÆ° là phóng dao.
Cái máy không bao giá» mở lại lần thứ hai, bởi chÃnh hôm đầu tiên nó đã bốc khói, tịt ngòi, ông Ba thở dà i vì không bao giá» Ä‘em tá»›i nổi má»™t chuyện gì vui cho em mình, không phải bây giá» mà tá»± lúc nà o. Nhà bà TÆ° có trồng và i cây kiểng, bà tÆ°á»›i nÆ°á»›c, Ä‘Æ¡m phân năm nầy qua tháng ná», nhÆ°ng nó chỉ có lá và lá, không há» ra hoa.
Rồi như những ngà y cũ đã qua trong cô quạnh, bà Tư chỉ còn có mỗi một chuyên là vui, ngồi nói chuyện của mình với con mèo, hay chiếc lá và ng rơi rơi:
- Lá Æ¡i, năm em Ä‘Æ°á»c 16 tuổi thì Cha em rã gánh hát, cả nhà phải vô ở Ä‘áºu nhà chú Út trong má»™t nghÄ©a địa, chú là em má»™t cha khác mẹ vá»›i Cha em. NghÄ©a địa hoang vu cá» dại má»c cao hÆ¡n đầu ngÆ°á»i vá»›i hà ng trăm ngôi má»™ xÆ°a cÅ©, có cái sạt lở không ngÆ°á»i chăm sóc, có cái còn nguyên vẹn hình khối nặng ná» bằng đá ong mà u Ä‘á» xẫm. Ban ngà y nắng chói chang, gió đùa những chiếc lá khô rÆ¡i rụng đám bụi hồng nhÆ° phấn, má»™t cách Ä‘iểm trang muá»™n mà ng, còn đêm vá» lạnh buốt xÆ°Æ¡ng, ẩn hiện trên những tà n cây Ä‘en sì là bầy Ä‘om đóm láºp loè, hà ng triệu chiếc lá lao xao phát ra tiếng thì thà o, nhÆ° má»™t đám đông tranh nhau trò chuyện. Chú Út là m nghá» chở lu từ lò nung xuống táºn Sà i Gòn bán, chú chở bằng xe đạp, lúc nà o vá» cÅ©ng say má»m, Cha em tóc bạc trắng lúc nà o cÅ©ng ngồi trÆ°á»›c thá»m nhà nhìn quanh quẩn, còn Mẹ thì cứ cằn nhằn Cha từ sáng tá»›i tối. Anh Hai em Ä‘i biệt tăm, còn anh Ba lang thang ngoà i những ngôi má»™, có đêm anh ngủ luôn ngoà i đó, anh ngồi viết rồi vẽ những cái hình kỳ lạ trên cát anh cứ chắc lưỡi rồi khẽ lắc lắc đầu, cÅ©ng có lúc hình nhÆ° anh nói chuyện vá»›i ai, thì ra anh nói chuyện vá»›i cái bóng của mình... Má»™t hôm em bá»—ng nhìn thấy thấp thoáng qua đầu ngá»n cá», trong đêm nhà ai léo lét ánh đèn dầu, nÆ¡i đó trong sÆ°Æ¡ng khói có má»™t ngÆ°á»i há»c trò, vẻ mặt đăm chiêu, vá» sau nầy chÃnh anh dạy cho em và anh anh Ba của em thêm má»™t và i chữ, em chợt bâng khuâng khi nà o trông thấy anh, còn anh Ba thì khác thÆ°á»ng hÆ¡n, anh nhÆ° mẩu viết chì vụn trên bà n, sau đó mẩu viết chì nầy biến mất. Bá»—ng nhiên da em cứ trắng dần, nếu nhoai nhìn thấy em trong đêm ngÆ°á»i ta sẽ sợ, em không biết em bị bịnh gì, có lẽ em quá suy kiệt, má»i ngÆ°á»i nhìn em lo ngại, từ đó em ở suốt trong nhà , em nghÄ© em ở trong nghÄ©a địa coi bá»™ thÃch hợp vá»›i em hÆ¡n. ChÃnh em cÅ©ng không dám soi gÆ°Æ¡ng nhìn mình, nhÆ°ng đúng và o lúc nầy em lại gặp má»™t ngÆ°á»i, khổ thay đó là mối tình đầu cÅ©ng là mối tình duy nhứt vắt vai của em, nó vẫn không trá»n, nhÆ° tất cả má»i việc trong Ä‘á»i em, vì em có dám nói gì vá»›i ngÆ°á»i ta đâu! Em nhÆ° chiếc lá khô rÆ¡i muá»™n mà ng, trang Ä‘iểm là m gì vá»›i bụi phấn, nhÆ°ng má»—i lần nhá»› tá»›i ngÆ°á»i đó em vẫn khóc, mặc dù lúc đó hay sau nầy năm tháng qua mau em có còn nhá»› rõ khuôn mặt anh đâu.
***
Tôi nhìn thấy má»™t cà nh cây khô, táºn Ä‘Ã ng xa, cuối dòng sông, tôi thầm nghÄ© mình sẽ bÆ¡i vá»›i tấm ván phóng dao tá»›i đó, lúc nầy tôi Ä‘ang có má»™t con chó nhá» bầu bạn, nó cÅ©ng biết bÆ¡i. Tối hôm qua, khi Cha tôi cho dá»n gánh xiệc của ông từ chợ Bún qua chợ Lái Thiêu, nhÆ° thÆ°á»ng lệ tôi ngồi vá»›i chú Bê trên mui xe, vùng đất Ä‘á» thuá»™c miá»n Äông nầy có nhiá»u vÆ°á»n cây ăn trái nổi tiếng nằm dá»c theo con lá»™ nhá» quanh co, vá»›i những con sông nÆ°á»›c trong vắt. Tôi vẫn thÃch nhìn những ngôi nhà ngói xÆ°a cÅ© lặng lẽ giữa trá»i khuya, má»™t cõi thinh lặng bà ẩn trong tiếng ve sầu, nó nhÆ° bức tranh tÄ©nh váºt u trầm gợi lòng hoà i cổ. Rạp hát nằm bên cây cầu đúc nhìn qua chợ vẫn chÆ°a có ánh đèn, tôi leo xuống xe, chú Bê chuyá»n xuống tấm ván nặng, tôi vác nó và o rạp còn nghe trong đêm tiếng Cha tôi nói chuyện vá»›i chú Tà i, vá» việc phải lo quảng cáo sá»›m cho kịp buổi chợ. Mẹ tôi lụm cụm ráp cái ghế bố, sau đó bà đi ra sau rạp đặt và i cục gạch là m ông lò, anh em dà n cảnh đã khiêng vô cái tủ chén, chảo Ä‘á»±ng, song nồi, nhiá»u rạp hát nhÆ° những ngôi nhà quen thuá»™c của bà , cứ má»—i lần trở vỠ“nhà †bà lại để bếp đúng nÆ¡i cÅ© Ä‘iá»u lạ là suốt cuá»™c dá»i của Mẹ không há» có má»™t cái bếp lò nà o nguyên vẹn, nó cÅ©ng vẫn chỉ là và i cục gạch u đầu sứt trán. NhÆ°ng má»—i năm và o ngà y ông Táo vá» trá»i Mẹ tôi vẫn cúng ông Táo, bà khấn:
- Ông Táo ông Nồi nói dùm vá»›i ông Trá»i phù há»™ cho gánh hát hát đắt già n, no đủ, may mắn, đừng có đụng chuyện gì lá»™n xá»™n, tui xin cám Æ¡n.
Mẹ tôi là bà bếp nấu cÆ¡m há»™i cho cả gánh hát ăn, bà nấu ngon mà gánh hát của Cha tôi không phân biệt mâm nà o của ông bầu, mâm nà o của công nhân, diá»…n viên, tất cả Ä‘á»u nhÆ° nhau, lúc hát được cá thịt ê há», khi mÆ°a gió có mắm ăn mắm, có muối ăn muối. Mẹ tôi hay dùng cÆ¡m nguá»™i còn lại trong chảo, chế món cÆ¡m chiên DÆ°Æ¡ng Châu, cho má»i ngÆ°á»i, bà hay nói cÆ¡m gạo là há»™t ngá»c của trá»i, bá» phà vá» sau không có má»™t há»™t mà ăn. Khá»i nói vá» sau, chỉ cần mÆ°a chừng má»™t tuần lá»…, cháo cÅ©ng không có mà húp, trong những bữa cÆ¡m há»™i rá»™n rà ng ngà y đó bà lại hay nói vá» tôi:
- Thằng nầy tui đẻ nó trên sông, năm đó lá»™n xá»™n ông tui bị Nhá»±t Bổn bắt, tụi nó Ä‘i kiếm cái giống gì trên bá» sông, ai mà biết. Tá»± nhiên má»™t thằng Ä‘eo cây gÆ°Æ¡m dà i nhìn thấy chiếc ghe hát của ổng có vẽ hình cái nón, con thá», vá»›i mấy là bà i, nó nghi ổng là m... gián Ä‘iệp, trói thúc ké Ä‘em ra sân chợ tÃnh bắn. May nhá» có ngÆ°á»i biết ổng là nghệ sÄ© và khoái ổng diá»…n trò ảo thuáºt quá khéo, cho nên ngÆ°á»i nầy nói vá»›i ông quan Nhá»±t Bổn, ông tui được tha, nhÆ°ng phải dạy cho mấy ông Nhá»±t và i trò ảo thuáºt má»›i là yên. Lúc đó hà n sông, thây ma trôi nổi tấp vô chiếc ghe, chú Tà i nầy nè, lấy sà o Ä‘Æ°a ra, nói nà o chỉ có tụi Nháºt, tụi Tây, mà cÅ©ng có ngÆ°á»i mình, bị xá» xâu trôi lá»nh bá»nh!
Mẹ tôi không nói tôi sinh ra ở Ä‘oạn sông nà o, ngà y tháng nà o mà chỉ nhá»› năm bà chỉ nói đó là má»™t con sông, có lẽ nhiá»u việc xảy ra trong thá»i gian đó đối vá»›i bà là ná»—i ám ảnh không vui, cho nên lúc nà o lắng nghe, tôi cÅ©ng hoà n toà n bị Ä‘á»™ng khi muốn biết thêm vá» mình!
Anh tôi nói được tiếng Hoa... pha Miến Äiện, có lẽ anh gần gÅ©i và được Mẹ thÆ°Æ¡ng yêu hÆ¡n. Còn tôi không biết cả hai, tôi chỉ biết nói tiếng Việt, tôi nghÄ©, dù cho má»i ngÆ°á»i không thể chá»n trÆ°á»›c cho mình má»™t cánh cá»a Ä‘á»… chà o Ä‘á»i (má»™t gia đình hoặc má»™t xứ sở) song khi đã đứng bên má»™t dòng sông nà o, uống ngụm nÆ°á»›c ngá»t của dòng sông đó, yên bình trên miá»n đất hiá»n hoà nuôi mình lá»›n lên nhÆ° tôi, hay vá»›i những lữ khách khắp bốn phÆ°Æ¡ng trá»i, thì đất dÆ°á»›i chân mình, chÃnh là quê hÆ°Æ¡ng của mình, nên cúi xuống tạ Æ¡n đất nÆ°á»›c đó. Tôi yêu mến những vùng đất, dòng sông, nÆ¡i tôi Ä‘i qua và hay lặng lẽ ngắm nhìn vá»›i nhiá»u xúc Ä‘á»™ng mãnh liệt.
***
Äà ng kia là cây cầu đúc, còn nÆ¡i tôi đứng cách chợ không bao xa, ngÆ°á»i gác rạp cháºm chạp tay cầm cây đèn dầu ra mở cá»a. Mẹ tôi Ä‘i ra xe ôm thêm bó chiếu, tôi thấy bà bÆ°á»›c giữa những hà ng ghế trống không, sân khấu mù mịt cuối bức tÆ°á»ng, bức tÆ°á»ng nà o trong những rạp hát nông thôn cÅ©ng ghi đầy những chữ viết vá»™i và ng, ká»· niệm của các gánh hát phiêu linh khác, có khi là lá»i há»i thăm ngÆ°á»i bạn Ä‘á»i nà o đó, hay là má»™t mối tình vá»›i ngÆ°á»i yêu dấu đã lâu không gặp.
Ở má»™t góc sân khấu có trang thá» nho nhá», trên ná»n tÆ°á»ng còn in những vết đạn của má»™t cuá»™c giao tranh. CÅ©ng có má»™t miếu nhá» khác thÆ°á»ng leo lét ánh đèn dầu nhang tà n khói lạnh, bà con cố cá»±u sống chung quanh rạp hát kể lại, năm xÆ°a có má»™t gánh hát ảo thuáºt tá»›i diá»…n trò chặt đầu để trên Ä‘Ä©a, cái đầu biết ca vá»ng cổ. Tổ trác?
Là m sao mà lưỡi gÆ°Æ¡m máy chặt đứt tháºt cái đầu cô con gái của nhà ảo thuáºt già ? Ông già điên loạn bá» Ä‘i, sau nầy nghe nói có trở vá», chết gục sau rạp hát, bà con khán giả chạnh lòng thÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i nghệ sÄ© rủi ro, nên láºp cái miếu nhá», có khi Ä‘em chút bánh trái tá»›i cúng cô hồn.
Còn những gánh hát tha phÆ°Æ¡ng cầu thá»±c thì có lệ, dù cho dá»n tá»›i đêm hôm khuya khoắt, hay giữa trÆ°a cÅ©ng thắp và i cây nhang, hay rót thêm chút dầu và o cây đèn trÆ°á»›c vong linh bạn đồng nghiệp, ngÆ°á»i khuất mà y khuất mặt không còn bÆ°á»›c ra sân khấu nữa cÅ©ng đỡ tủi thân.
Lần nà o tá»›i đây em tôi cÅ©ng ngồi khá lâu trÆ°á»›c miếu cô gái xấu số, tất nhiên câu chuyện có thêm bá»›t khá nhiá»u, trong đó có má»™t Ä‘iá»u mà Cha tôi nói rằng tháºt là vô lý, bởi vì không có ngÆ°á»i diá»…n trò ảo thuáºt chặt đầu nà o lại dùng lưỡi gÆ°Æ¡m tháºt. Cha tôi không tin cái gì ngoà i ông, còn tôi thì dÄ© nhiên là nằm mÆ¡ thấy cô con gái đó, khi tôi vác tấm ván để cạnh miếu thá» nằm ngủ, buồn cÆ°á»i là trong đêm chú Tà i “say†nằm cạnh tôi ú á»› nhÆ° bị ma đè? Tôi nghÄ© là do chú ngủ say nên nằm má»›, tôi kể lại giấc chiêm bao vá»›i em tôi khiến nó lo sợ và tôi bá»—ng thấy mình có lá»—i vá»›i em, tôi quên nó quá yếu Ä‘uối.
Nhiá»u lần trong má»i giấc chiêm bao tôi thấy tôi trở thà nh đủ thứ ngÆ°á»i, có khi là Tá» Thiên Äại Thánh hay má»™t Thiên Thần, có khi tôi là con quá»· dạ xoa, cÅ©ng có khi là cánh chim bay táºn trá»i xanh, hay những nhân váºt trong các cuốn tiểu thuyết của chú Bê...
Em tôi thÃch tôi kể cho nó nghe những chuyện chiêm bao hÆ¡n là anh tôi, má»™t hôm giữa trÆ°a khi tôi gác tấm ván trên lÆ°ng hà ng ghế khán giả, nằm im re vá»›i má»™t cái khăn Ä‘áºy kÃn mắt, em tôi Ä‘i xuống hà ng ghế cúi nhìn tôi, nó tinh nghịch lấy ngón tay nhá» khá»u mÅ©i tôi, coi tôi ngủ tháºt chÆ°a? Anh em tôi thỉnh thoảng cÅ©ng tạo má»™t chút vui đùa cho đỡ buồn, tôi mở mắt nhìn nó mỉm cÆ°á»i, nó không nằm mÆ¡ thấy cô gái xấu số nhÆ° đầu óc bệnh hoạn của tôi, nhÆ°ng má»—i khi tá»›i rạp hát nầy nó không dấu nổi lo lắng. CÅ©ng nhÆ° cô gái đó, bây giá» hằng đêm nó Ä‘ang đứng trÆ°á»›c má»™t mối nguy hiểm chết ngÆ°á»i, trong mà n biểu diá»…n, trò phóng những lưỡi dao tháºt: Em cúi nhìn tấm ván, ngón tay nhá» của nó chạm và o những vết thẹo của tấm ván, chi chÃt những vệt dao, có vệt mÅ©i dao cắm và o nhiá»u lần sâu hoắm, tôi đứng ngoà i sau tấm ván má»—i đêm, trông thấy rõ, mÅ©i dao bén ngót xuyên qua ná»a thân ván dầy, huống hồ chi da thịt em tôi, tôi muốn em tôi... quên Ä‘i chuyện cô gái chết, cho nên tôi kiếm chuyện khác, tôi nói:
- Äêm qua anh nằm mÆ¡ thấy mình là con chó.
Em tôi há»i lại:
- Sao mà thà nh con chó.
Tôi không nói tại sao, chỉ nói:
- Con chó ăn vụng thịt trong chảo của Mẹ, nó bị đá một cái vô bụng, chạy cong đuôi, la cẵng cẵng.
Em cÆ°á»i:
Sao bị đá trúng bụng mà kêu cẵng cẵng.
- Chó chá»› bá»™, chú Bê nói nằm chiêm bao thấy mình hoá chó, là tại vì khi là ngÆ°á»i mình sống thiệt thòi thua sút ngÆ°á»i chung quanh. Mình không được sống bằng ngÆ°á»i ta, mình nghèo hay bị ăn hiếp, biết chÆ°a.
Chú nói váºy và tôi cÅ©ng nói... đại nhÆ° váºy vá»›i em tôi, ban ngà y mình ao Æ°á»›c chuyện gì thì và o lúc ngủ say, nằm chiêm bao mình thấy cái đó. NhÆ°ng đồng thá»i tôi cÅ©ng thấy vô lý, vì nghèo nên lúc nà o tôi cÅ©ng muốn có và ng, hay tiá»n, nhÆ°ng tôi lại thấy mình chỉ là con chó, giấc mÆ¡ vốn có nhiá»u “quyá»n lá»±c†trong má»™t thế giá»›i không rà o cản, phong phú tưởng tượng nhÆ° váºy mà cÅ©ng... từ chối những Æ°á»›c vá»ng. Và ng hay tiá»n cÅ©ng xa vá»i vợi, trong két sắt của kẻ già u có, quyá»n chức, và ng đâu phải có tháºt vá»›i ngÆ°á»i nghèo, nhứt là vá»›i kiếp Ä‘á»i hát xÆ°á»›ng rong rêu nhÆ° Mẹ của tôi, suốt Ä‘á»i bà không có má»™t váºt trang sức nà o bằng và ng. Em tôi lại tá»›i ngồi má»™t góc xa vá»›i xâu chuá»—i trên tay, tôi nhắm mắt, thiu thỉu ngủ... bá»—ng bên tai tôi nghe có tiếng rên hÆ° hữ... hình nhÆ° nó phát ra dÆ°á»›i hà ng ghế lạnh, thây kệ, nhiá»u khi nó là chiêm bao má»™ng mỵ, nhÆ°ng tôi nghe nhá»™t nhá»™t dÆ°á»›i chân tá»›i ná»—i tôi phải cúi nhìn xuống... và tôi thấy con chó tháºt. Nó từ đâu, tá»›i nằm dÆ°á»›i tấm ván phóng dao, nó là con chó ốm nhom nhÆ° tôi, có lẽ Ä‘ang đói lả, con chó Ä‘Æ°a đôi mắt tá»™i nghiệp nhìn tôi vẫy Ä‘uôi mừng, tôi vòi tay xoa đầu con chó, coi nó có tháºt không? Con chó lè lưỡi liếm bà n tay táºt nguyá»n của tôi, lưỡi nó thô ráp và ấm nhÆ° bà n tay thân thiện của má»™t ngÆ°á»i bạn, chắc là bạn mình quanh quẩn đâu trong mấy cái quán ven sông, bị má»™t cái đá và o bụng cong Ä‘uôi chạy thẳng vô rạp hát.
***
TrÆ°a hôm sau ngà y chúng tôi từ Bún qua Lái Thiêu, tôi vác tấm ván ra khá»i rạp đứng nhìn cây cầu, má»—i ngÆ°á»i má»™t việc, anh tôi lái chiếc xe hÆ¡i nhá» Ä‘i nói a lô quảng cáo đêm biểu diá»…n, lúc nầy gánh xiệc của Cha tôi có vẻ bá» thế, thêm phần chiếu bóng há» giá»…u, chen lẫn vá»›i kịch hà i, ca nhạc và ảo thuáºt. Mẹ tôi Ä‘i chợ vá» Ä‘ang ngang qua cầu, bà vừa Ä‘i vừa nói chuyện vá»›i mấy bà ná»™i trợ khác, ở đâu bà cÅ©ng có ngÆ°á»i quen, Ä‘ang Ä‘i bà bá»—ng nhìn thấy tôi vác tấm ván, lon ton Ä‘Ã ng sau tôi là con chó nhá» còi xÆ°Æ¡ng, bà vốn quen mắt vá»›i những sá»± kỳ dị nÆ¡i tôi mà cÅ©ng phải cÆ°á»i. Mẹ tôi khó thể biết rằng tôi lượm được con chó... trong giấc chiêm bao, Cha tôi ngồi trong quán cà phê dÆ°á»›i mé sông vá»›i chú Tà i “say†cÅ©ng tức cÆ°á»i, anh Tùng vá»›i anh Äiệp Ä‘i đá banh vá»›i Ä‘á»™i banh địa phÆ°Æ¡ng vá» cÅ©ng trố mắt nhìn tôi vá»›i con chó:
- Bạn hiá»n nầy mấy kiếm ở đâu váºy Ba?
Anh Äiệp tinh nghịch há»i giá»…u, tôi trả lá»i:
- Nằm chiêm bao thấy con chó ai dè nó có thiệt.
Anh Tùng vui tánh nhÆ°ng nghiêm trang hÆ¡n, anh gáºt đầu... đồng ý:
- Ai nói thì anh không tin chá»› tay nầy nói là phải có tháºt.
Anh Tùng và tay Diệp nầy chÆ¡i thân vá»›i anh Hai tôi, mấy ảnh hiếu Ä‘á»™ng, thÃch thể thao, Ä‘i tá»›i đâu cÅ©ng đá banh, hay câu cá, bắn chim. Tay Äiệp ngổ ngáo hÆ¡n ngÆ°á»i anh, hai anh em giống nhau bởi món tóc quăn, Diệp còn táºp tạ đôi vá»›i những quả tạ tá»± đúc bằng xi măng vá»›i đá xanh, để tạo má»™t khuôn ngá»±c nở nang, cái eo thon nhÆ° con ếch. Äiệp thÃch trêu chá»c tôi, khác vá»›i anh Tùng thÆ°Æ¡ng tôi nhÆ° má»™t đứa em, anh thÆ°á»ng lắng nghe tôi nói chuyện tà o lao, thỉnh thoảng anh lại cắt trong các bà nh phim tặng tôi những khúc phim có hình Sạc lô hay ông Máºp ông á»m. Anh Tùng biết khá nhiá»u vá» Ä‘iện ảnh, anh cắt nghÄ©a cho tôi hiểu vá» chuyện tại sao má»—i má»™t giây, hay má»™t phút gì đó trên máy chiếu phim nhảy 24 hình, nó hÆ¡i giống trò chÆ¡i đánh “bốc†trong cuốn sách hình rẹt rẹt trên tay con nÃt. Anh cÅ©ng nói vá» lịch sá» Ä‘iện ảnh, nó được phát minh ở bên Tây, mà buổi chiếu bóng đầu tiên ở trong má»™t quán cà phê, theo anh nói cảnh chiếc xe lá»a và o ga là m cho mấy ông Tây khán giả phải giáºt mình...
Con chó đã biết thân pháºn của nó, nó quẫy Ä‘uôi mừng anh Tùng, còn vá»›i tay Äiệp nó... cÅ©ng mừng, nhÆ°ng đôi mắt sợ hãi, tôi sợ Äiệp đá con chó của tôi nên chúng tôi vá»™i và ng tránh xa, tôi cÅ©ng không kịp đặt tên cho con chó nhá». Chỉ kêu nó là Chó nhÆ° cái lên cúng cÆ¡m của nó từ “tạo thiên láºp địa†cho tá»›i bây giá», nếu nhÆ° không có gì sai vá» ngà y tháng năm sinh của nó trên trái đất nầy, tuy má»›i quen nhau chỉ má»›i đây thôi mà , nhÆ°ng khi tôi chắc lưỡi thì nó nhà o tá»›i. Hai chân trÆ°á»›c khá»u khá»u cái bụng lép của tôi, nó còn biết Ä‘i hai chân sau, Ä‘i lững thững nhÆ° má»™t đứa con nÃt, nó cÅ©ng là má»™t con chó con nÃt, hình nhÆ° tôi đã gặp con chó nầy ở đâu rồi. Hay là nó từ má»™t gánh xiệc rong nà o mÆ°a gió rã bà nh tô rồi lÆ°u lạc tá»›i đây, bởi vì nó biết... diá»…n, có dáng “tà i tá»â€ tuy hÆ¡i phong trần má»™t chút, tôi mến nó mà hình nhÆ° nó cÅ©ng mến tôi, tôi nhìn nó rồi nói:
- May phÆ°á»›c cho mấy vì mấy gặp tao, nếu nhÆ° mấy gặp ngÆ°á»i khác có khi mấy đã vô nồi biết chÆ°a?
Con chó gáºt đầu, hay là do tôi tưởng tượng ra nhÆ° váºy hai chuyện không khác vá»›i tôi cho lắm, chúng tôi Ä‘i vá» phÃa và m sông xa hÆ¡n, tránh bến chợ, vì nÆ¡i đó nÆ°á»›c đục ngầu bởi ghe xuồng tấp náºp buổi chợ chiá»u. Tôi thả tấm ván xuống mé nÆ°á»›c, Ä‘o con chó cho nó ngồi trên tấm ván, chúng tôi thả trôi theo dòng nÆ°á»›c chảy mạnh, sông cuốn cả bá»n tôi trong thân nó, Ä‘em tôi, tấm ván, vá»›i con chó vá» phÃa có cà nh cây khô. Dá»c Ä‘Æ°á»ng con chó hà o hứng nhảy xuống sông, cu cáºu quà o hai tay trÆ°á»›c khoả nÆ°á»›c bÆ¡i theo tôi, từ bến nầy cho tá»›i chá»— cây khô cÅ©ng là hÆ¡n má»™t cây số, cà ng xa thị trấn trên sông thÆ°a dần những cây dừa nÆ°á»›c, bá»nh bồng phiêu du là nhÆ°ng mảng lục bình lá»›n, hân hoan khoe vá»›i con chó và tôi và i nhánh bông dại khá», lại có vẻ vui mừng chà o đón chúng tôi.
NÆ°á»›c sông chá»— tôi bÆ¡i tá»›i trong hÆ¡n, và ấm hÆ¡n, nhiá»u chá»— nÆ°á»›c trong tá»›i ná»—i tôi còn thấy táºn đáy, sình non má»m dịu dÆ°á»›i hai bà n chân trần, cây cối có tên quen thuá»™c thÆ°a dần nhÆ°á»ng chá»— cho không biết bao nhiêu cà nh lá vô danh. Xa xa... là má»™t cảnh hoang vu, trÆ¡ trá»i ngá»n cây khô, không còn má»™t lá sống, nhÆ° bá»™ xÆ°Æ¡ng trắng toát vÆ°Æ¡n lên bầu trá»i xanh cao thăm thẳm, chúng tôi đã tá»›i má»™t nÆ¡i không dấu chân ngÆ°á»i, Ãt ra là váºy. Tìm vá» má»™t cõi xa xăm nhÆ° váºy chỉ là muốn ngồi má»™t mình nhÆ°ng hôm nay lại có con chó bầu bạn, oai hÆ¡n là tôi hÆ¡n nó nhiá»u thứ. Tôi chia cho nó ná»a củ khoai tôi láºn lÆ°ng, nhÆ° váºy là sòng phẳng, con chó nhai khoai coi có vẻ quen thuá»™c, không... kén ăn, dá»… nuôi, tôi thấy con chó có thể sống được cái kiểu thất thÆ°á»ng nhÆ° tôi, nếu nhÆ° nó chịu nổi, không bá» Ä‘i.
Tôi nhìn cà nh cây khô chết đứng giữa trá»i, vùng nông thôn hoang sÆ¡ thÆ°á»ng gặp những cÆ¡n sấm sét đánh chết cả ngÆ°á»i hay trâu bò, nhất là dÆ°á»›i tà ng cây lá»›n, nhìn tà ng cây khô tôi Ä‘oán trÆ°á»›c kia nó cÅ©ng ráºm lá, có lẽ má»™t hôm nà o trá»i đổ cÆ¡n mÆ°a khủng khiếp, nó “tá»›i số†bị sét đánh chết. Thiên nhiên giúp ngÆ°á»i là má»™t lẽ, nhiá»u khi cÅ©ng tà n bạo không lÆ°á»ng trÆ°á»›c được, chẳng hạn nhÆ° những cÆ¡n lÅ© vá» má»—i năm, gần giống nhÆ° ngÆ°á»i, có ngÆ°á»i thiện có kẻ ác, trong anh em cÅ©ng không thiếu, Cha Mẹ sanh con “Trá»i†sanh tánh, tất nhiên không hẳn là váºy nhÆ°ng cÅ©ng chÆ°a có cách nói khác. Tôi muốn tìm má»™t nÆ¡i vắng vẻ không ngÆ°á»i để khá»i phân tâm, táºp nói cho chững chạc, tròn và nh rõ chữ chỉ má»—i má»™t câu. Mà từ lâu tôi muốn nói vá»›i Cha tôi nhÆ°ng khi nà o được đứng gần ông tôi lại không dám nói, có khi tôi đánh bạo nói mà nghẹn lá»i, chỉ nói được ná»a câu, cÅ©ng có khi tôi nói trá»n, khổ thay tôi ấp úng không rõ nghÄ©a, tôi đã định nói nhiá»u lần, quá nhiá»u lần. NhÆ°ng tôi quá sợ Cha tôi, cái bóng to lá»›n, tà i năng của ông, cá»™ng thêm sá»± khắc nghiệt, rồi chÃnh vì những mặc cảm tá»± ti của tôi, là m cho lúc nà o tôi cÅ©ng cÅ©ng nghẹn lá»i, và gây tháºt nhiá»u ngá»™ nháºn, lý do chÃnh có lẽ là cả hai không ứng xá» kịp các Ä‘á»™t biến nảy sinh phải có của má»i câu chuyện!
Má»™t hôm Mẹ tôi Ä‘i chợ mua con dao má»›i, việc nầy có lạ gì vá»›i bà ná»™i trợ khi con dao cÅ© không còn dùng được nữa. Chuyện nầy xảy ra sau khi em tôi lại thấy Mẹ tôi là m cá bằng con dao má»›i, tôi đợi Mẹ tôi quên hẳn con dao cÅ© của bà tôi má»›i lén lấy nó Ä‘i, tôi giắt trong áo, rồi sau đó tôi cà i nó ngoà i sau tấm ván phóng dao Má»—i khi mang tấm ván xuống sông tôi Ä‘em theo con dao, bây giá» tôi có con dao trÆ°á»›c mặt, tôi dá»±ng tấm ván dá»±a gốc cây khô và tôi bắt đầu táºp phóng dao, cÅ©ng không khó cho lắm. Tôi vẽ má»™t hình nhân bằng cục than bếp rồi phóng lưỡi dao, vì có má»™t con dao nên tôi phóng nhiá»u lần chung quanh hình nhân đúng nhÆ° tôi nghÄ© sá»± nguy hiểm sẽ đến cho ngÆ°á»i đứng trÆ°á»›c tấm ván, nếu nhÆ° ngÆ°á»i phóng phân tâm, lúc tôi chuẩn bị chu đáo nhất để phóng con dao cạnh cổ hình nhân thì... bất ngá» con chó sủa vang, nó sủa rồi chạy theo má»™t con cóc, chỉ váºy mà tôi lại mất táºp trung, con dao cắm và o giữa cổ hình nhân, tôi chợt khám phá ra má»™t Ä‘iá»u ngÆ°á»i phóng dao sẽ bị phân tâm khi nà o ảnh hưởng bởi ngoại cảnh, hay bị sốc vá» tâm lý. Khi tôi táºp phóng con dao, vóc hình tôi thấp hÆ¡n anh tôi cho nên tôi đứng khá gần tấm ván, tuy váºy tôi cÅ©ng phải chồm tá»›i, khi nà o không chồm tá»›i lưỡi dao chém bằng sóng cắm chặt và o mảnh ván, nó có sức chém ngã má»™t thân cây chuối lá»›n. Biết bao nhiêu đêm tôi đứng ngoà i sau tấm ván nầy, qua ká» hở của tấm ván tôi luôn quan sát anh tôi, anh đúng là ngÆ°á»i tháºn trá»ng và có lẽ sẽ không xảy ra chuyện gì, theo kiểu tôi nghÄ© nhÆ°ng má»™t may hai rủi ai biết lúc nà o đó anh phân tâm? Mà con ngÆ°á»i thì khó tránh khá»i, sÆ¡ ý má»™t chút có thể xảy ra tai loạn, nhÆ° ngÆ°á»i tà i xế ngủ gục, nhÆ° má»™t vụ rá»›t máy bay, ngÆ°á»i ta còn có thể chết vì má»™t lá»— chân trâu, trên sân khấu đó còn là do súc khá»e của diá»…n viên, má»™t ca sÄ© có thể ca rá»›t nhịp, má»™t nhà ảo thuáºt có thể lá»™ má»™t bà quyết, còn ngÆ°á»i phóng dao không thể, vì nó là máu.
Không có gì tuyệt đối, cà ng táºp phóng nhiá»u lưỡi dao tôi cà ng Ä‘oan chắc nhÆ° váºy. Tạ Æ¡n Trá»i, nhiá»u khi tánh ngÆ°á»i đôi lúc nhÆ° gió thoảng mây bay, há»i hợt chỉ má»™t giây thôi và vô ý má»™t chút cÅ©ng đủ gây thảm hoạ. Tôi biết má»™t lúc nà o đó váºt vô tri là con dao sẽ không theo đúng ý ngÆ°á»i phóng nó, nó cuá»™n tròn lại trong mảng không gian của riêng nó, chÃnh nó chá»n mục tiêu để sát thÆ°Æ¡ng, chứ không phải ai khác, định luáºt của má»™t váºt nặng ném Ä‘i là va chạm. Tôi muốn nói Ä‘iá»u đó vá»›i Cha tôi, song tôi nghÄ© trÆ°á»›c khi nói vá» Ä‘iá»u nầy tôi sẽ nói vá»›i ông vá» má»™t hình vẽ hay má»™t con rối, thay cho ngÆ°á»i tháºt dừng trÆ°á»›c tấm ván là em tôi, nhÆ°ng tôi kịp nghÄ© lại, nếu tôi nói, má»i ngÆ°á»i sẽ lại nhìn tôi bằng đôi mắt thÆ°Æ¡ng hại, khán giả còn gì nữa để mua vé và o coi mà n phóng dao?
Hay là tôi nói vá»›i anh tôi, tôi quên rằng anh chỉ nghe tôi nói chuyện tà o lao vá» những giấc mÆ¡, không chắc anh sẽ lắng nghe tôi vá» chuyện nầy, vô hình chung tôi phủ nháºn tà i năng và sá»± tháºn trá»ng của anh hay sao?
Hay là tôi nói vá»›i em tôi, tôi không chắc là nó dám nói vá»›i ai, nhứt là vá»›i Cha chúng tôi, sá»± phản kháng nầy sẽ gây má»™t vụ nổ lá»›n. NgÆ°á»i duy nhứt có thể can thiệp là Mẹ tôi, nhÆ°ng dÆ°á»›i mắt Mẹ tôi, tôi là má»™t con ngÆ°á»i buồn cÆ°á»i, rối rắm, khó hiểu, môi mép, và có vẻ không bình thÆ°á»ng. Trên con Ä‘Æ°á»ng mà tôi lÆ°á»ng trÆ°á»›c được rằng thảm hoạ sẽ kéo ngang qua, không Ãt ngÆ°á»i bà ng quan, nó lại có vẻ hà i hÆ°á»›c, Ä‘a phần ngÆ°á»i ta sẽ đứng nhìn sá»± việc nhÆ° má»™t trò đùa, mà nếu có háºu quả chăng, cÅ©ng không phải phần mình, trong cảnh hiểm nghèo dà nh cho kẻ khác, không thiếu chuyện cÆ°á»i ra nÆ°á»›c mắt.
Tôi vá»›i con chó ngồi bên bá» sông vắng cho tá»›i xế chiá»u, ngẫm nghÄ© nhiá»u Ä‘iá»u mà những ngÆ°á»i khác đôi khi quá báºn bịu, có ai nà o nghÄ© tá»›i, cho mất công. Con chó rên hÆ° hừ chắc là đói bụng rồi, hay là nó nhá»› sân khấu, đã là “nghệ sĩ†thì ngà y ngủ đêm thức, cho tá»›i giá» biểu diá»…n tim cứ Ä‘áºp rá»™n rà ng, giá» nầy vá» chuẩn bị cho buổi diá»…n cÅ©ng vừa. Tôi còn phải đánh trống trÆ°á»›c rạp, mặc dù lúc nầy gánh hát của Cha tôi đã có máy phóng thanh, hát Ä‘Ä©a quảng cáo ra ngoà i, và mặc dù tôi đã ngâm tấm ván suốt buổi chiá»u dÆ°á»›i sông nhÆ°ng đến tối tôi vẫn phải tÆ°á»›i thêm nÆ°á»›c cho nó trÆ°á»›c khi vác nó lên sân khấu, tấm ván phải vô cùng má»m dá»… ăn dao...
Nhiá»u đêm nằm khoèo trên tấm ván nầy, rất nhiá»u đêm, lúc vãn hát trong rạp tối tăm, u uẩn má»™t ánh đèn dầu, tôi bá»—ng thấy cuá»™c sống của mình có nhiá»u Ä‘iá»u vô lý tôi sống nhÆ° con trùng con dế không khác, tôi vẫn cứ táºp những lá»i tôi muốn nói vá»›i Cha tôi. Tôi lo lắng là m sao khi nói vá»›i ông cho tròn và nh rõ chữ. Tôi nhá»› có má»™t lần ông vuốt tóc tôi, nhÆ°ng lúc đó tôi lại khóc để rồi hối háºn mình đã không kịp nói gì, rồi sau đó Cha tôi quên rằng ông còn có má»™t đứa con hà ng ngà y vẫn ở cạnh bên ông, đứa con táºt nguyá»n bất tà i vô tÆ°á»›ng, luôn là m báºn lòng Cha Mẹ. Tôi thở dà i tá»›i ná»—i con chó cÅ©ng buồn, nó ngÆ°á»›c mắt nhìn tôi, con chó có đôi mắt muốn khóc, nó chá»n được má»™t cách an ủi tôi, nó dá»±a đầu và o tôi quẫy Ä‘uôi. Tôi vuốt đầu con chó, chúng tôi rá»i khá»i nÆ¡i nầy, con sông cháºp choạng tối, má»™t buổi chiá»u lại mắt nắng, nhìn cà nh cây khô đứng trÆ¡ trá»i má»™t mình, dÆ°á»›i bóng chiá»u, nó trắng toát nhÆ° quân khăn tang. Tôi vẫy tay chà o tạm biệt, khi nà o trở lại, Ä‘iá»u đó khó hẹn, tạm biệt dòng sông và những nhánh bông lục bình phiêu bạt, tạm biệt cây cá» vô danh của tôi, tạm biệt không biết bao nhiêu là bạn cá. Nà o lìm kìm, mè vinh, cá lóc cá trê, cá dứa, cá lưỡi trâu, cá kèo, cùng những chú em còng gió nhá» xÃu nhút nhát, tạm biệt cả các bạn cá thòi lòi xấu xà nhÆ° tôi, xin lá»—i các bạn khác, vì tôi không nhá»› hết tên cám Æ¡n các bạn đã cùng trò chuyện vui đùa vá»›i tôi trên tất cả má»i dòng sông, tôi muôn hẹn gặp lại các bạn nhÆ°ng tôi sợ tôi sẽ là ngÆ°á»i lá»—i hẹn. Sóng nÆ°á»›c lăn tăn trên con sông lúc nầy đã lạnh, Ä‘Æ°a tiá»…n tôi vá» lại bến cÅ©, tôi nghe tiếng con sông thì thầm:
- Tạm biệt Quasimodo.
|
18-08-2008, 07:26 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
Phần 4
Bà TÆ° khéo chá»n má»™t chá»— ở hoà n toà n không giống ai, nhìn từ xa căn nhà nhá» xÃu sau của bà trông nhÆ° má»™t bức tranh sÆ¡ sà i, mà ngÆ°á»i ta vẽ bằng thuá»· ngân mặt sau tấm kiếng... tủ thá», thÆ°á»ng thấy ở nông thôn, Ä‘Ã ng sau căn nhà là con kinh cạn, bùn Ä‘en khô quánh. Háºu cảnh Ä‘en đủi nhÆ° váºy vô tình là m sáng lên tiá»n cảnh Ä‘Æ¡n sÆ¡ song lại khá nhiá»u mà u sắc, mái tôn chá»— thì bạc phá»u chá»— lại nâu còn có nhiá»u mảnh giấy dầu do mÆ°a gió qua nhiá»u năm tháng khiến nó không còn ra mà u gì. Cánh cổng má»›i Ä‘á»™c đáo là m sao, nó bằng tre trang Ä‘iểm bằng hết sức nhiá»u loại gây leo, nà o là mồng tÆ¡i lá tim tÃm, giây chùm bao còn được gá»i là nhãn lồng, giây tóc tiên mảnh dẻ lÆ¡ thÆ¡, và nhiá»u giây leo khác. Sân gạch tà u đỠối, những khoảng nối giữa những tấm gạch vuông là cá» chỉ, ngÆ°á»i ta sẽ nói gia chủ khéo léo lạo má»™t khu vÆ°á»n theo ý thÃch riêng nhÆ°ng thá»±c ra Bà cứ có gì trồng nấy cho vui... ngoà i ra cÅ©ng còn có má»™t con Mèo nằm ngủ vùi nÆ¡i góc nhà .
Gió lùa từ con kênh qua cá»a sau nhà Bà TÆ°, luồn qua cá»a trÆ°á»›c, cả hai cá»a Ä‘á»u không có cánh cá»a... chỉ má»—i hai cái khung, ná»n nhà thì cao mà mái nhà lại thấp, coi có vẻ hà i hÆ°á»›c ngá»™ nghÄ©nh. Bà TÆ° Ä‘ang nằm ngủ trên cái giÆ°á»ng tre, bà trông giống má»™t đứa con nÃt hÆ¡n là ngÆ°á»i trung niên, má»™t đứa trẻ già cá»—i suy dinh dưỡng héo hắt, gầy nhom, bên cạnh cái giÆ°á»ng tre là cái bà n gá»— cÆ°a chân, trên bà n có chén cÆ¡n nguá»™i, và i miếng dÆ°a chuá»™t, trên kệ là cái truyá»n hình nhá» nhắn... cÅ©ng ngủ, nó.. đắp má»™t lá»›p bụi má».
Ông Ba đạp chiếc xe đạp minh, mà lại Ä‘á»™i nón an toà n, cái nón lá»›n nhÆ° má»™t nồi cÆ¡m Ä‘iện, che gần hết khuôn mặt khôi hà i của ông. Ä‘Ã ng sau chiếc xe là má»™t cây tre khá cao trên đó lủng lẳng nhiá»u con rối vải tá»± là m, ngá»± trên ngá»n cây tre là má»™t con rối y kiểu, nhÆ°ng lá»›n hÆ¡n. Ông dá»±ng chiếc xe kỳ cục của ông nÆ¡i cổng, mắt hấp hái nhìn vô nhà , trông thấy... Bà TÆ° ngủ, ông bÆ°á»›c nhẹ trên ná»n gạch cố tránh cá», rồi ông ngồi xuống má»™t cái thùng sắt, ông hút thuốc Ä‘en trong ống vố, khói trắng bay lÆ¡ lá»ng chung quanh căn nhà nhó, khói len lá»i qua các cà nh lá, chỉ có lá và lá.
Rốt cuá»™c ông cÅ©ng thiu thiu ngủ, nÆ¡i nầy gần nhÆ° không có nổi má»™t tiếng chim hót, chỉ có váºy, má»™t lúc tháºt lâu lúc nầy không biết là trÆ°a hay chiá»u, không gian, thá»i gian lại nhÆ° ngủ quên. Bà TÆ° mỉm cÆ°á»i nhÆ°ng không phải vì thấy ông Ba, bà vẫn còn ngủ, má»™t ngÆ°á»i nằm ngủ, má»™t ngÆ°á»i ngồi ngủ cho... tá»›i khi chung quanh nắng bá»—ng và ng rượm, lần hồi tắt hẳn, nắng nhạt nhoà đà ng xa, trên con Ä‘Æ°á»ng nhá» cÅ©ng không má»™t bóng ngÆ°á»i, lúc đó mà u lá chung quanh khu vÆ°á»n nhá» chìm dần, cứ nhÆ° váºy không có gì khác, cho tá»›i tối. Má»™t ánh lá»a bé xÃu nhÆ° chiếc lá, in bóng Ba TÆ° cháºp chá»n trên ná»n gạch, bÆ°á»›c tá»›i gần ông Ba, ông Ä‘ang trá»i nhÆ° lá»i xin lá»—i:
- Ngủ quên, lúc nà o cũng ngủ quên.
BÃ TÆ°:
- Em cÅ©ng váºy... chừng thức thấy anh ngủ ngon để anh ngủ.
Lúc sau Bà lại há»i tiếp:
- Anh Ba... lớn rồi, ngủ còn nằm chiêm bao hông?
Ông Ba cÆ°á»i:
- Còn mà Ãt.
Hai anh em nhìn ra sân, buổi tối đã vá», lúc xÆ°a khoảng giá» nầy là chá»™n rá»™n tiếng phát thanh quảng cáo, trong cái Ä‘Ä©a cứ quay tròn là giá»ng ca buồn buồn của má»™t nghệ sÄ© cải lÆ°Æ¡ng, nổi tiếng vá»›i bà i Tình anh bán chiếu, những buổi chiá»u sau khi Ä‘i “rao bảng†vá» tá»›i rạp, mà trá»i lại đổ mÆ°a, thì bà i vá»ng cổ nầy nghe cà ng thêm đứt ruá»™t.
Ông Ba nhớ lại:
- Thiệt là lâu, mà vẫn không quên, cô TÆ° nhá»› không hồi... đó cứ má»—i buổi chiá»u Cha lại biểu hát Ä‘Ä©a quảng cáo rầu nhứt là “Ông Hai Thiên†cầm cây dù xuống mua già n, cái gì cÅ©ng có thể quên được nhÆ°ng mà bà i vá»ng cổ nầy khó mà quên.
MÆ°a lất phất nÆ¡i má»™t chợ quê, bà i ca từng tiếng má»™t nhÆ° những hạt mÆ°a buồn rầu, cái buồn là m cho ngÆ°á»i ta nhá»› dai hÆ¡n là niá»m vui, vì nó dở dang phiá»n muá»™n. Tất cả má»i chuyện bây giá» nhá»› lại nhÆ° má»™t Ä‘oạn phim câm, má»™t thá»i bôn ba kiêm sống, trôi nổi trên sóng nÆ°á»›c, chuyến xe lãng mạn lÆ°á»›t Ä‘i trong đêm trÆ°á»ng, sân khấu cÅ© mục tồi tà n, và muôn triệu ánh dao nhÆ° sao băng.
Ngón tay trá» của bà n tay mặt ông Ba có thói quen viết và o khoảng không, lúc nhỠông hay viết những chữ cái trên cát để táºp đánh vần, ông cÅ©ng hay thấm nÆ°á»›c để viết trên mặt bà n, ông không nhá»› nó đã nhÆ° váºy từ lúc nà o, ông không nhá»› ông viết bao nhiêu chữ và o khoảng không, nó có ý nghÄ©a gì, viết và o nÆ¡i mà thá»i gian cứ thổi phăng Ä‘i muôn triệu dòng chữ vô hình. NhÆ°ng gần nhÆ° lúc nà o ông cÅ©ng viết, có khi trong giấc ngủ, có khi trong vô thức, tất cả là má»™t quyển nháºt ký dầy cá»™m nhÆ°ng... không có chữ nà o! NhÆ°ng ông sẽ không bao giá» quên vì nó chÃnh là ná»—i buồn. Ná»—i buồn của sá»± tồn tại vô Ãch, không lý do, của má»™t kiếp ngÆ°á»i nhÆ° ông, nhÆ° nhiá»u đồ váºt cÅ© kỹ nằm trong xó nhà , mà ai cÅ©ng có, rỉ sét lụi tà n, biết váºy mà không thể bá» Ä‘i được, ngÆ°á»i ta đã quen thuá»™c, lÆ°u luyên vá»›i những gì mình có... tá»›i ná»—i khi nhìn lại nó, thì má»i chuyện sống Ä‘á»™ng, ai cÅ©ng gá»i những ná»—i buồn bằng chỉ má»™t cái tên mỹ miá»u: Ká»· niệm.
Bà TÆ° há»i:
Anh có gặp anh Hai không?
Ngón tay của ông Ba “viết†một hà ng số:
- Cách đây hai ba năm anh có gặp anh Hai, và o đêm Giáng Sinh, anh Ä‘ang đứng bán mấy con rối nầy trÆ°á»›c nhà thá» Tân Äịnh, ảnh đứng sau lÆ°ng anh mà anh đâu có biết, má»™t hồi sau, anh có cảm giác nhÆ° có ai nhìn mình, anh quay lại thấy anh Hai.
Con Ä‘Æ°á»ng lá»›n trÆ°á»›c khu nhà thá» Tân Äịnh đông nghẹt ngÆ°á»i, xe cá»™ nhÆ° mắc cá»i, ngÆ°á»i ta bà y bán cây thông, hang đá và những bức thằng nhá», những ngôi sao bằng giấy mà u, lóng lánh ánh đèn, kim quyên. Ông Ba... cÅ© sì, đứng bên chiếc xe đạp minh vá»›i tháºt nhiá»u con rối vải thô sÆ¡ ngÆ°á»i qua kẻ lại há» hững, má»™t cặp vợ chồng trung niên ngang qua những con rối, cÆ°á»i nói vui vẻ... bá»—ng ngÆ°á»i vợ nÃu tay chồng, bà ta chợt thấy con rối lá»›n trên ngá»n cây tre của ông Ba... nhúc nhÃt? Ông Ba “tiếp thị†bằng cách dùng bà n chân... nhịp nhịp sợi kẽm, nối trong ruá»™t cây tre cho tá»›i đầu và tay con rối, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà cÆ°á»i toe, kéo chồng tá»›i gần con rối lá»›n, bà ta nói vá»›t chồng:
- Ngộ quá, mua đi anh.
Ông Ba bá»—ng quay ngược lại sau lÆ°ng mình, nhìn ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông đứng sau má»™t cá»™t đèn, má»™t khuôn mặt nghiêm nghị, sắc cạnh vá»›i hà m râu Ä‘en nhánh, và mái tóc dà i. Bên cạnh ngÆ°á»i, dÆ°á»›i ánh đèn Ä‘Æ°á»ng là những giải băng kim tuyến chấp chá»›i, rất nhiá»u ngôi sao giấy, ông Ba kêu lên:
- Anh Hai.
Ông Hai gáºt đầu nhìn em mình, ông vẫn đứng yên tại chá»—, ngón tay chỉ cặp vợ chồng trung niên, ông Hai có ý nhắc em mình nên lo chuyện bán hà ng trÆ°á»›c đã. NhÆ°ng ngÆ°á»i chồng đã kéo bà vợ Ä‘i tháºt mau, ông ta nói:
- Ba cái đồ quỷ đó mua là m chi?
Ông Ba đẩy chiếc xe đạp theo dòng ngÆ°á»i, dÆ°á»›i ánh đèn mà u rá»±c rỡ tÆ°ng bừng của đêm Noel, ông Hai Ä‘i cạnh em mình, từ ngà y ở Ä‘áºu nhà chú Út trong nghÄ©a địa tá»›i nay, đã nhiá»u năm, hai anh em má»›i gặp lại nhau, hai ngÆ°á»i tá»›i ngồi trên má»™t ghế đá, bên kia Ä‘Æ°á»ng có má»™t nhà hà ng lá»›n, cạnh rạp hát lá»™ng lẫy, những chiếc xe hÆ¡i sang trá»ng Ä‘áºu lại rồi chạy Ä‘i.
Ngá»n đèn dầu sợi tim lụn dần, bà TÆ° Ä‘Æ°a tay run run vặn cái vòng nhá», cạnh chụp thuá»· tinh và ng úa, ám khói.
Hai anh em ngồi im lặng, ông Ba nhồi thuốc và o ống tẩu báºt diêm, những sợi khói má»ng bay là đà chung quanh hai ngÆ°á»i:
- Anh Hai chỉ nói có má»™t câu “cho anh gởi, em giữ dùm anh tất cả giấy tá», vá»›i hình ảnh nầy, gởi lá»i thăm Cha Mẹ, vá»›i cô TÆ°, có lẽ anh em mình không bao giá» gặp lạiâ€.
Bà Tư rên lên:
- Sao váºy hỡi trá»i?
- Anh cũng không hiểu!
Nói xong anh Hai nhÆ° biến Ä‘i trong bóng tối, hình nhÆ° có ngÆ°á»i nà o đó theo dõi ảnh, ngay khi anh thấy ảnh trÆ°á»›c cá»a nhà thá», coi bá»™ ảnh có chuyện gấp lắm.
Bà n tay của ông Ba, đặt trên đùi, ngón tay ông bá»—ng viết những dòng chữ, ông viết tá»± nhiên, theo quán tÃnh chăng? Nét mặt của ông thản nhiên cho thấy ông hoà n toà n không chú ý gì tá»›i Ä‘iá»u đó, có nghÄ©a... giữa ông và ngón tay ông là hai thế giá»›i riêng, nhÆ°ng ông viết những gì? Nó không lÆ°u lại chút gì là dấu tÃch, loại tốc ký nầy chỉ có ông nhá»› trong giấc mÆ¡, những dá»± báo của cÆ¡n bão lá»›n.
- Hồi xÆ°a, anh Hai của tụi mình là má»™t ngÆ°á»i tá»± tin.
Ông Ba trầm ngâm, giá» thì ông nói nhiá»u lá»i chững chạc:
- Tá»± tin nà o phải là vốn liếng chi gá»i là lá»›n, ngÆ°á»i tá»± tin thái quá gặp má»™t cú sốc dá»… mất thần, dá»… bị gãy, má»™t lâu Ä‘Ã i trên cát cÅ©ng đầy vẻ tá»± tin, nhÆ°ng nó có tồn tại đâu, nếu nhÆ° gặp con sóng lá»›n.
CÆ¡n gió nhẹ lúc nà o cÅ©ng quẩn quanh trong ngôi nhà của bà TÆ°, có khi nó lay nhẹ chút tóc lÆ°a thÆ°a của bà , có khi nó cuống cuồng rượt Ä‘uổi theo má»™t chiếc lá ngoà i sân. Ngoà i đó nắng quái úa và ng trên báºc thá»m rêu xanh thẫm, hai anh em... bá»—ng nhiên im lặng, những gì mắt há» nhìn thấy dÆ°á»›i nắng lúc đó... gần nhÆ° không tháºt, những ảo ảnh. Ông Ba lấy từ trong cái bị vải, mà lúc nà o ông cÅ©ng mang trên vai ra má»™t cuốn táºp há»c trò, mà u giấy đã cÅ©, những tấm ảnh cÅ©ng cÅ©, lẫn lá»™n trong nhiá»u giấy tá» tuỳ thân, tất cả cá»™t lại bằng dây thun.
- Gia tà i sự nghiệp của anh mình đây? - ông Ba nói với em.
Bà TÆ° cầm má»™t tấm hình, bà cứ nheo nheo mắt, rất nhiá»u hình phụ nữ dán trong cuốn láºp, phần nhiá»u ngÆ°á»i trong hình khá đẹp, hình của ông Hai lúc còn trẻ, mái tóc chải láng vá»›i chiếc áo Ä‘en, hình chụp trong má»™t tiệm chụp hình tỉnh lẻ, háºu cảnh luôn là bức tranh vụng vá» buồn buồn. Má»™t tấm hình khác, ông Hai chụp chung vá»›i má»™t cô gái xinh xắn, vẻ mặt nhân háºu, vá»›i chiếc khăn choà ng cổ mà u tim tÃm, nÆ°á»›c hình ngã mà u, ngÆ°á»i ta cắt tấm hình bằng loại dao bà n có răng cÆ°a, sau lấm hình có ghi dòng chữ bằng má»±c tÃm. Bà TÆ° thảng thốt:
- Chị Phương?
Äã lâu mà nụ cÆ°á»i của ngÆ°á»i trong hình còn nhÆ° tháºt, sống Ä‘á»™ng, dù cho đó chỉ là tấm hình Ä‘en trắng cÅ© kỹ, chị PhÆ°Æ¡ng nhÆ° sống lại từ đôi môi, mái tóc và cặp mắt, ngÆ°á»i thợ chụp hình đã bấm máy đúng lúc, bắt gặp giây phút chạnh lòng, nó là niá»m vui đêm trÆ°á»›c của má»i éo le ngang trái. Ông Ba nhìn tấm hình trên tay bà TÆ°, bà n tay nhá» nhắn đầy gân xanh của bà run run, bà thở dà i khó nhá»c:
- Hình nầy chị PhÆ°Æ¡ng chụp ở chợ Lái Thiêu, hôm đó em có Ä‘i theo, em nhá»› cái tiệm chụp hình gần rạp hát, buổi trÆ°a mà anh nói anh chiêm bao thấy mình thà nh con chó, tối hôm đó Cha kêu ngÆ°á»i thợ chụp hình tá»›i rạp.
Bà n tay phải táºt nguyá»n của ông Ba cầm lên má»™t tấm hình khác. Ông chợt nhá»› ra ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông chụp những tấm hình nầy, ông ta cao má»™t cách không bình thÆ°á»ng, ngÆ°á»i nầy có đôi mắt cá chết. Äêm đó ông ta đứng chéo góc sân khấu nhÆ°ng nổi báºt hÆ¡n má»i ngÆ°á»i, chiếc máy ảnh trên tay ngÆ°á»i thợ kỳ quặc, nó không còn gì để cÅ© hÆ¡n, má»™t mà u đồng thau ten rỉ. Cái tiệm chụp hình nhÆ° bị bá» quên của ông ta lặng lẽ nằm nÆ¡i góc phố mái ngói thấp, khung cá»a tháºt hẹp, nhÆ° nó hiện lên từ cõi nà o, hay thá»i gian nà o đã mất, bên trong tối Ä‘en má»™t cái tủ kiá»ng ngả mà u, vá»›i những tấm hình lúc nà o cÅ©ng nhÆ° muốn nói lại Ä‘iá»u gì!
Trong tấm hình là má»™t cảnh hoà n toà n hoảng loạn, bên trái là cái bóng của ai đó vô tình che mất má»™t phần hình, thá»i chụp và tốc Ä‘á»™ máy nhanh bắt dÃnh những mÅ©i dao bay loang loáng, Ä‘Ã ng xa, ngoà i trÆ°á»›c tấm ván có má»™t cô gái tháºt nhá» bé Ä‘ang khuỵ xuống trong bà n tay đỡ của má»™t anh há». Tấm ván ngã cho thấy má»™t ngÆ°á»i khác sau nó, tay cầm con dao nhÆ° chợt xông tá»›i trÆ°á»›c, còn lại, trong tấm hình là đám đông hốt hoảng, giống nhÆ° há» Ä‘ang trông thấy má»™t cảnh khủng khiếp.
“Trên trá»i ba vị thần ngồi nhìn tấm gÆ°Æ¡ng lá»›n, trong gÆ°Æ¡ng có chiếc ghe nhá» trôi trên má»™t dòng sông, rồi má»™t thằng nhá» má»›i đẻ ra đã cÆ°á»i, má»™t con nhá» gầy nhom Ãt tóc vá»›i tay qua những mảnh ván, vuốt ve và i nhánh lục bình bông mà u tÃm Ä‘ang trôi ngược lại. Äứa khác lá»›n hÆ¡n ngồi cuối mÅ©i ghe, chân khoả nÆ°á»›c, bên cạnh ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông vạm vỡ ra sức chèo ghe, ông Trần ngồi chùi những chiếc vòng ảo thuáºt, bà Trần ngồi láºt và i lá bà i tây, tấm ván phóng dao cá»™t lại bằng sợi dây dà i, bị kéo theo sau chiếc ghe. Thần Tiá»n nói:
- Xiệc rong váºy cÅ©ng buồn, không có gì đáng coi, hai ngà i cÅ©ng thấy cái chợ huyện nầy cÅ©ng buồn hiu, chỉ có má»™t rạp chiếu bóng quèn, hay là ta kết hợp há» lại cho vui.
Thần Và ng và Thần Bạc Ä‘ang lim dim buồn ngủ bá»—ng há»i:
- Äể là m gì?
Thần Tiá»n tinh nghịch nói:
- Có quá nhiá»u chuyện đáng coi, chuyện thứ nhứt, con trai ông bầu gánh hát xiệc rong, ngÆ°á»i phóng dao trẻ tuổi nầy không lÆ°á»ng sức mình, anh ta mÆ¡ tưởng tá»›i con gái cÆ°ng của ông chủ rạp chiếu bóng.
- Không lạ?
Thần Bạc nói, nhÆ°ng Thần Và ng cÆ°á»i tháºt lá»›n, lá»›n tá»›i ná»—i sóng trên sông nổi lên cuồn cuá»™n, khiến cho chiếc ghe chao đảo, ngÆ°á»i chèo chiếc ghe láºp tức la lên:
- Coi chừng mấy đứa nhỠchị Hai ơi!
Thần Tiá»n nhìn và o tấm gÆ°Æ¡ng nói:
- Sao lại không lạ, ông chủ rạp chiếu bóng vốn hám tiá»n, kết hợp chiếu bóng vá»›i xiệc rong vá»›i ông Trần, ông ta có lợi hÆ¡n, nhÆ° váºy có dịp cho cô con gái Ä‘i theo gánh hát, không nói các ngà i cÅ©ng thấy mùi bi kịch rồi.
Ba vị thần chăm chú nhìn và o tấm gÆ°Æ¡ng, chiếc ghe hát trôi theo dòng sông, Ä‘Ã ng xa kia là má»™t nhánh cây khô, con chó ngồi trên tấm ván, bá»—ng nó nhảy xuống sông cùng vá»›i má»™t cáºu thiếu niên bÆ¡i vá» má»™t bến chợ chiá»u.
Bên kia cầu có rạp hát nho nhá» lúc nây nhá»™n nhịp tiếng trống, ngÆ°á»i ngÆ°á»i xúm lại coi chú há» con đánh trống quảng cáo bên ánh đèn “măng xông†con chó quẫy Ä‘uôi là m trò, nó đứng hai chân sau Ä‘i vòng vòng ngÆ°á»i đánh trống, má»i ngÆ°á»i trầm trồ khen ngợi.
Thần Tiá»n nói lá»›n hả hê:
- NhÆ° váºy là tốt rồi, tay chủ rạp chiếu bóng cho ông Trần mÆ°á»›n máy đèn, âm thanh quảng cáo, xe hÆ¡i. Máy chiếu phim thì khác, chÃnh ông ta cho hai đứa con trai theo chủ Ä‘á»™ng chiếu phim, ăn chia cÅ©ng nhiá»u mâu thuẫn tin tôi Ä‘i, nÆ¡i nà o có đồng tiá»n thì nÆ¡i đó khắc lá»›n chuyện.
Bà TÆ° cÆ°á»i buồn:
Em nghÄ© có má»™t thế lá»±c nà o đó tháºt mạnh, khéo sắp đặt má»i chuyện, mà anh em mình nhÆ° con sâu cái kiến không thoát ra được.
Ông Ba nói:
- Tá»± thân nó là nhÆ° váºy.
Ông bồi hồi nhá»› lại, đó là những ngà y tháng vui nhứt của gia đình ông, và o những tháng nắng trá»i xanh thâm thẫm, nắng reo lên trên nhiá»u bến sông chợ huyện, bên kia sông là huyện Trà Ôn sầm uất lÃu lo tiếng nói cÆ°á»i ông Trần đã mÆ°á»›n được đâu đó má»™t món tiá»n kha khá, lệ thÆ°á»ng ai có chút lúa rồi ngÆ°á»i ta má»›i tá» tế cho mượn gạo. Ông Trần cho tu sá»a dụng cụ biểu diá»…n, vẽ má»›i panô quảng cáo may phục trang phông mà n, lại còn tá»± thân mình may má»™t tấm vải trắng dùng chiếu phim. Chú Bê “Picasso†hăm hở trổ tà i vẽ tấm panô bá»± chảng, chú tha hồ tưởng tượng thêm nhÆ° má»™t bức tranh huyá»n hoặc, vá»›i thằng nhỠ“ngÆ°á»i cõi trên†phụ việc rá»a cá», nấu a dao pha mà u, hai chú cháu vẽ ua há» Sạc lô trên phim, rồi hai anh há» Máºp- á»m “ngÆ°á»i phóng lao†được vẽ theo kiểu không gian ba chiá»u rất Ä‘iện ảnh, những lưỡi dao bay xa hÆ¡n, xa hÆ¡n sân khấu tháºt, còn cô Ä‘Ã o phóng dao đẹp hÆ¡n, nẩy nở hÆ¡n, rá»±c rỡ hÆ¡n, trông nhÆ° hoa háºu, má»i sá»± được nâng lên, ngÆ°á»i ta chấp nháºn chuyện quá đáng nầy vì nó cần thiết, mặt quảng cáo phải nhÆ° váºy, để kéo khách mua vé. Chiá»u chiá»u chiếc xe hÆ¡i nhá» chạy quanh chợ huyện phát “giò ram†nói loa, là m cho cả huyện nóng hÆ¡ lên, ai cÅ©ng nôn nao, ai cÅ©ng muốn tối mau mau, đặng xem xiệc vá»›i chiếu bóng, gánh Nghệ Tinh xiệc Ä‘iện ảnh của ông bầu Trần.
Ông Trần nóng nảy đứng bên kia sông chá» vị Mạnh ThÆ°á»ng Quân, ông Quản lái chiếc xe hÆ¡i bá» thế Ä‘ang chuẩn bị qua phà , trên xe nhiá»u bà nh phim há» má»›i và nhiá»u cây “đũa than†dùng cho máy chiếu phim khá nặng, lâu nay chỉ chiếu phim má»™t rạp địa phÆ°Æ¡ng ông bà cÅ©ng buồn, nhân tiện muốn Ä‘i đây Ä‘i đó cho vui, cùng Ä‘i vá»›i hai ông bà có anh em Tùng- Äiệp và cô con gái út tên PhÆ°Æ¡ng. PhÆ°Æ¡ng luôn dấu bà n ta trái trong má»™t chiếc khăn tay và khi không có mặt Cha, cô gái lại chăm chú Ä‘á»c cuốn tiểu thuyết dầy, lúc nà o cÅ©ng cà i trang chÆ°a Ä‘á»c bằng má»™t cà nh hoa ép khô.
Ông Trần tá» ra vui bao nhiêu thì ông Quản lại lạnh nhạt bấy nhiêu! Ông Quản có gÆ°Æ¡ng mặt của ngÆ°á»i sẵn tiá»n, già u cÅ© già u trong trứng già u ra, còn ông Trần má»›i ky ká»m chút Ãt, già u má»›i đồng tiá»n của kẻ khó còn quá nóng. Má»™t mâu thuẫn khó tránh, từ trong thâm thâm ông Quản, dÆ°á»›i mắt nhìn của ông, tay nghệ sÄ© giang hồ nghèo mạt rệp kia, xuất thân hát xiệc SÆ¡n Äông mãi võ dù sao cÅ©ng là kẻ là m công cho ông mà thôi. Má»—i má»™t đêm sau khi trả tiá»n mÆ°á»›n máy đèn, mÆ°á»›n máy hát quảng cáo mÆ°á»›n máy chiếu phim, tiá»n mÆ°á»›n phim, ông Quản ăn 6 còn ông Trần được 4 tÃnh theo tổng số cùi vé bán ra, vá»›i số tiá»n nầy ông Trần còn trả lÆ°Æ¡ng cho các nghệ sÄ© xiệc của ông? Công cốc, mèo vẫn hoà n mèo, theo voi chỉ được bã mÃa, nhÆ°ng được cái là đoà n hát bá» thế hÆ¡n, lại có chút bã mÃa.
PhÆ°Æ¡ng Ä‘i vá»›i Mẹ vòng chợ Trà Ôn, lúc sau gặp chiếc xe quảng cáo, PhÆ°Æ¡ng nói vá»›i mẹ “đi nhá»â€ xe vá» rạp, lúc nầy PhÆ°Æ¡ng má»›i có dịp nhìn gần “ngÆ°á»i phóng dao†danh tiếng mà ai cÅ©ng hâm má»™. Anh ta lạnh nhạt hầu nhÆ° không biết có cô con gái nhà già u ngồi cạnh mình: Má»™t kẻ kiêu hãnh thấy ghét - PhÆ°Æ¡ng thầm nghÄ©... nhÆ°ng sao lạ lùng, dù là ghét tháºt đó, nhÆ°ng đôi mắt cô con gái không thể nà o rá»i anh chà ng lãng tá» nầy cho được, khác vá»›i vẻ hà o hoa trên sân khấu, anh có hốc hác Ä‘i má»™t chút, vẻ hốc hác đến tá»™i nghiệp nầy là m chạnh lòng cô gái má»›i lá»›n, cô khẽ... thở dà i, khiến cho bà Mẹ ngạc nhiên.
Anh Tùng vui tánh và tay Äiệp lắc xắc chuẩn bị chiếc máy chiếu bóng nặng ná» trong căn phòng nhá» nóng bức cuối rạp, căn phòng lót ván, nó có hai lá»— vuông nhÆ° cá»a sổ, anh Tùng nhá» tôi kéo phụ giây Ä‘iện. Ông Trần nôn nao cho đóng kÃn các cá»a và o rạp, từ trong cái lá»— vuông vức cuối rạp nghe tiếng máy chạy rè rè lạ tai, bá»—ng má»™t tia sáng trắng loá mắt thoát ra chiếu thẳng và o mảnh vải trắng trên sân khấu, ban đầu nó nhảy múa những con số ngược, sau đó là hình ảnh vui mắt, tôi cứ ngẩn ngÆ¡ ngẩn ngÆ¡ nhìn chiếc máy kỳ diệu là m cho anh Tùng phát cÆ°á»i lá»›n...
Trong rạp nóng hầm, PhÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a mắt nhìn quanh, ngẫm nghÄ©: Äáng lý vá»›i cảnh lạ mắt nầy hay là buổi hợp tác đầu tiên nầy anh ta phải háo hức, lịch sá»± có mặt, trái lại anh chà ng không có trong rạp, tức ghê. NhÆ°ng khi mình tá»›i coi anh ta phóng dao trong chợ Tân Hiệp đêm nà o, anh ta có vẻ hoảng hốt khi chạm phải mắt mình kia mà , anh ta còn tá» ra ngạc nhiên... sau đó đôi mắt anh ta dịu lại, và rồi lúc vãn hát... chÃnh anh chà ng ngạo nghá»… nầy thÆ¡ thẩn nhÆ° mất hồn nhìn theo ai? Dừng có dấu, chết đứng rồi mà còn là m dáng, hay là anh sợ!
Và o đêm đầu tiên diá»…n ở Trà Ôn, khán giả đông nhÆ° kiến, sá»± hợp tác thà nh công tá»›i ná»—i gÆ°Æ¡ng mặt tủ lạnh của ông Quản cÅ©ng thấy được nụ cÆ°á»i, mà n phóng dao cÅ©ng suôn sẻ, nhÆ°ng nó có cái gì đó còn Ä‘á»ng lại trong lòng PhÆ°Æ¡ng. PhÆ°Æ¡ng bồn chồn đứng tim trong khi coi phóng dao... và không thấy “hay lắm†nhÆ° lần trÆ°á»›c, những ngà y sau đó, ban ngà y PhÆ°Æ¡ng cố tá»›i gần cô gái nhỠđứng trÆ°á»›c tấm ván, ban đêm PhÆ°Æ¡ng lại lẻn vô háºu trÆ°á»ng nhìn cô gái xanh xao được ông há» già tô son Ä‘iểm phấn. Vẻ chịu Ä‘á»±ng của cô nhá» khi ngÆ°á»i ta hoá trang cho mình cÅ©ng không thua gì khi cô đứng trÆ°á»›c tấm ván, đó là má»™t con ngÆ°á»i Æ°, khác hẳn, dù cho đó là má»™t con ngÆ°á»i bằng xÆ°Æ¡ng bằng thịt nhÆ°ng hoà n toà n khác và xa cách, không thân thiện, nghi ngại, hầu nhÆ° vá»›i cô bé, lòng tốt, sá»± tá» tế không có trên cõi Ä‘á»i nầy, đồng thá»i cô nhá» tá» ra quá nhạy cảm, có lẽ vá»›i xâu chuá»—i trên tay, hằng đêm cô khóc thầm. PhÆ°Æ¡ng không cầm nổi xúc Ä‘á»™ng khi lại coi mà n phóng dao.
Ông Quản và bà vợ tá» tế của ông của ông trở vá» Tân Hiệp, ông có nhiá»u việc khác hÆ¡n là rạp chiếu bóng.
Những ngà y hè nóng bá»ng vá»›i hoa phượng Ä‘á» rá»±c khắp các sân trÆ°á»ng vắng bóng há»c trò, cÅ©ng là những ngà y tháng không quên vá»›i PhÆ°Æ¡ng, khi nghỉ hè theo hai ngÆ°á»i anh vui chÆ¡i trong gánh hát phiêu bạt. Chú Tà i “say†nói nhá» vá»›i bà Trần:
- Chị Hai à , thiên thá»i địa lợi nhÆ¡n hoà , số anh Hai khá rồi đó, mà còn có chuyện nầy nữa nè, chị sắp có dâu. Thằng Hai vá»›i cái cô con gái ông chủ rạp chiếu bóng thÆ°Æ¡ng nhau rồi, hợp tác kiểu nầy có nhiá»u sá»± tá»›i.
Bà Trần khấp khởi mừng, lúc nầy bà hay nhìn PhÆ°Æ¡ng, cô con gái nhà già u nhÆ°ng có vẻ bình dân, ai cÅ©ng mến. PhÆ°Æ¡ng hay nói chuyện và chăm sóc cô TÆ°, cô gái nhá» cÅ©ng quyến luyến PhÆ°Æ¡ng, nhiá»u lúc hai chị em coi chung trang tiểu thuyết và cùng... khóc thút thÃt.
Từ Trà Ôn, Cha tôi Ä‘em gánh hát xiệc Ä‘iện ảnh của ông Ä‘i dá»c theo lục lá»™ cái xuống các tỉnh thà nh thuá»™c Miá»n Tây, qua nhiá»u quáºn huyện trù phú sông nÆ°á»›c ruá»™ng đồng xanh ngát, PhÆ°Æ¡ng tÆ°á»›ng mảnh khảnh nhÆ° Cha nhÆ°ng trá»i cho má»™t khuôn mặt khác hẳn, vui vẻ nhÆ° ngÆ°á»i Mẹ máºp mạp của chị, thêm nét hồn nhiên dá»… là m quen, cÅ©ng... có khi chị khó đăm đăm, cái nết con gái nhà già u nhÆ°ng sau đó chị lại... hay khóc, chị Ãt nói nhÆ°ng hay chăm sóc má»i ngÆ°á»i, trong gánh hát Ãt ai ghét chị, kể cả những cô gái ngÆ°á»i Hoa là m xiệc cÅ©ng thÃch chị, nhìn chị PhÆ°Æ¡ng xách giá» Ä‘i chợ phụ nấu cÆ¡m há»™i vá»›i Mẹ tôi, tôi cÅ©ng thấy... thÆ°Æ¡ng thÆ°Æ¡ng: Ngồi lặt rau, cắt thịt, vo gạo bên cạnh chị PhÆ°Æ¡ng, tôi thấy... bâng khuâng, nhìn chị mồ hôi nhá»… nhại bên cái chảo nóng bừng bừng tôi cÅ©ng... xót ruá»™t.
Miá»n Tây.
Những chuyến xe khởi hà nh trong đêm cô quanh và lãng mạn, thÆ°á»ng PhÆ°Æ¡ng hay ngồi trên mui xe, vá»›i chú Bê và tôi, xe lÆ°á»›t qua những cánh đồng, gió báºt tung mái tóc của chị, chị có cái gáy thon và trắng ngần, sau đó gió dịu dà ng, trìu mến buông thả mái tóc PhÆ°Æ¡ng dà i xuống lÆ°ng. Còn những đêm dá»n bên trên chiếc phà , trăng in hình dÆ°á»›i dòng nÆ°á»›c êm Ä‘á»m, chạy theo nhìn say mê chị PhÆ°Æ¡ng, chị có chiếc khăn quà ng cổ mà u tÃm rất Ä‘á»™c đáo, là m cho chị có dáng nghệ sÄ©. Nhứt là ná»a đêm vá» sáng, sÆ°Æ¡ng sá»›m mỠảo trên sông, PhÆ°Æ¡ng Ä‘Ã n ghi ta và hát rất hay, trăng cứ nhÆ° trôi theo chúng tôi khắp các nẻo Ä‘Æ°á»ng, và sÆ°Æ¡ng muối thì Æ°á»›t lạnh vai, Æ°á»›t lạnh cả phÃm Ä‘Ã n, nghe tiếng PhÆ°Æ¡ng hát không còn việc gì có thể buồn bằng, mây trá»i có lẽ cÅ©ng buồn theo. Chúng tôi tá»›i núi Ba Thê, đứng nÆ¡i cá»a sông, nhìn qua má»™t cánh đồng ngút ngà n, tá»›i vùng Năm Căn mà trÆ°á»›c kia, thá»i khoai hoang chỉ có năm căn nhà , rồi ngược vá» Cái NÆ°á»›c má»™t chợ nhá» hoang vu, lá»™ng gió.
Mặt trá»i má»c rồi lặn trên những dòng sông, có khi cuối ngả Ä‘Æ°á»ng nà o đó, Cha tôi vui vẻ bên cạnh Mẹ tôi, dá»c theo sông những giá» cá đầy, nhiá»u nhứt là cá linh, loại cá nhá» vảy lóng lánh mà u bạc. Còn hai bên Ä‘Æ°á»ng lúa trà n đồng, cây trái xum xuê, nối tiếp khu chợ, trÆ°á»ng há»c, chùa chiá»n, miá»n Tây đất là nh cho những gánh hát nghèo tha phÆ°Æ¡ng cầu thá»±c, nÆ¡i đây gạo trắng nÆ°á»›c trong ngÆ°á»i dân hiá»n hoà hiếu khách. Chị PhÆ°Æ¡ng có há»c, thỉnh thoảng dạy thêm cho tôi vá»›i cô TÆ° má»™t và i chữ, chị hầu nhÆ° luôn có mặt bên cạnh Mẹ tôi, vốn thÃch nấu ăn, chị hay đổ bánh xèo nhân tôm thịt và bông Ä‘iên Ä‘iển, trên mâm cÆ¡m há»™i cÅ©ng thÆ°á»ng có thêm món nầy món ná» do chị nấu. Cha tôi mỉm cÆ°á»i nhin “hai mẹ con†là Mẹ tôi vá»›i chị PhÆ°Æ¡ng ngồi bên cạnh trò chuyện, Mẹ Ãt chữ nhÆ°ng nói chuyện khá hay, tức cÆ°á»i nhứt là , tuy có há»c mà chị PhÆ°Æ¡ng lại... mê tÃn, chị thÃch coi bói. Mẹ tôi coi bói cho chị, bà nói toà n là điá»u tốt đẹp cho chị, rất khác thÆ°á»ng, toà n bá»™ câu chuyện là tÆ°Æ¡ng lai sáng ngá»i không chút sóng gió, cuá»™c Ä‘á»i trong bá»™ bà i của Mẹ lúc nầy trà n ngáºp “quá»›i nhÆ¡n “, tuy váºy trong lòng bà có chút ngần ngại, có lẽ bà cÅ©ng không tin chuyện “lÆ°Æ¡ng duyên†của PhÆ°Æ¡ng và anh tôi có thể lại thà nh, bà không nôi gì vá» Ä‘iá»u đó, mặc dù là rất trông mong.
Những buổi trÆ°a hè, cứ sau má»™t lúc tháºt im lặng, lÅ© ve lại rủ nhau đồng loại kêu vang dá»™i trong vÆ°á»n cây, nhất là khi chiá»u tá»›i, anh Tùng vá»›i anh tôi thÆ°á»ng Ä‘i bắn chim, tay Äiệp có lúc Ä‘i theo nhÆ°ng do nóng nảy nên chỉ tổ là m cho lÅ© chim hoảng hốt, anh ta ở lại rạp... táºp tạ.
Anh Tùng vá»›i anh tôi cÅ©ng thÃch Ä‘i câu cá trên những nhánh sông, còn tôi bÆ¡i dá»c theo sông vá»›i tấm ván, chỉ là khám phá những miá»n đất hoang vu và hái bần ổi cho em tôi... vá»›i chị PhÆ°Æ¡ng. Anh tôi khéo tay chế tạo cần câu và nhiá»u chiếc ná thun, vá»›i ná anh tìm loại gá»— gõ nâu bóng, anh cÆ°a lá»™ng thà nh hình, dùng miếng chai cạo cho tròn lẳn trÆ¡n tru, sản phẩm thủ công mỹ nghệ nầy anh tặng cho anh Tùng, tay Äiệp, tôi và cả chị PhÆ°Æ¡ng... nhÆ°ng chị không bắn chim lẫn câu cá, chị sợ phải sát sanh.
Trong vÆ°á»n cây, dÆ°á»›i chân lá ẩm mục mát lạnh, nắng xuyên qua kẽ lá nhÆ° những sợi thuá»· tinh Ä‘an chéo, cả bá»n chúng tôi gồm anh tôi, anh Tùng, tôi và chị PhÆ°Æ¡ng len lá»i dÆ°á»›i cà nh cây vú sữa ráºm rì. Trồng chen vá»›i cây nhãn và ổi “xá lỵ†cây khế ngá»t cây “quần quân†trái nhá» nâu tÃm ngá»™ nghÄ©nh, và i tiếng chim cu gáy trong vÆ°á»n, anh Tùng nháy mắt vá»›i anh tôi trong khi chị PhÆ°Æ¡ng có vẻ không bằng lòng trò chÆ¡i ác tÃnh nầy, tôi cÅ©ng buồn vì những chú chim sắp lâm nạn. Anh tôi, ngoà i tà i phóng dao anh còn là má»™t ngÆ°á»i bắn ná thun bách phát bách trúng, má»—i lần Ä‘i bắn chim trở vá» rạp, trên sợi dây kẽm dà i của anh có hà ng chục con cu cÆ°á»m xâu thà nh chuá»—i. Tay Äiệp thÃch anh tôi do những con cu cÆ°á»m nÆ°á»›ng gừng hai bên ức đầy thịt.
Cứ má»—i lần nhìn thấy má»™t con chim trúng đạn, cái đầu dáºp máu, chị PhÆ°Æ¡ng quay chá»— Khác nhăn mặt, chị Ä‘i theo trong vÆ°á»n cây chỉ là mua trái cây cho Mẹ tôi... và chỉ để nhìn anh tôi, tuy e sợ tà i bẩn chim của anh nhÆ°ng ánh mắt chị không dấu nổi trìu mến, Ä‘iá»u nầy khiến tôi có chút ganh tỵ. DÆ°á»›i ánh sáng mỠảo cháºp chá»n trong vÆ°á»n cây, khuôn mặt chị PhÆ°Æ¡ng đẹp không thể tả, có Ä‘iá»u tôi không hiểu, lúc nà o bà n tay trái của chị cÅ©ng ở trong chiếc khăn tay, cô con gái nà o lại không có khăn tay, rất thông thÆ°á»ng, nhÆ°ng vá»›i chị lại khác, chị có vẻ nhÆ° dấu bà n tay của mình, Ä‘iá»u bà ẩn nầy chỉ có ngÆ°á»i xét nét nhÆ° tôi má»›i để ý- Äồng thá»i nó báo cho tôi biết, trong chuyện nầy, tốt nhứt vẫn là không nên nói tá»›i, nó nhạy cảm và không lÆ°á»ng trÆ°á»›c được cÆ¡n giáºn dữ, dù cho đó là ngÆ°á»i hiá»n háºu nhÆ° PhÆ°Æ¡ng. Vá» sau nầy khi tôi có dịp Ä‘á»c má»™t cuốn tiểu thuyết, hay là táºp truyện ngắn, trong đó có truyện “Ngà n Cánh Hạc†của má»™t nhà vãn Nháºt, ông miêu tả vô song mặc cảm khôn nguôi của ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà trong câu chuyện - mà nà o có gì, chỉ là cái bá»›t nhá» trên ngá»±c, tà n hại cả Ä‘á»i.
Anh Tùng luôn có ấn tượng tốt trong lòng tôi, má»™t con ngÆ°á»i hiểu biết rá»™ng, dá»… gần gÅ©i, vui tánh, tôi thầm cầu mong cho anh gặp nhiá»u may mắn trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»i, ao Æ°á»›c rằng trái đất nhá» bé của chúng ta có tháºt nhiá»u ngÆ°á»i nhÆ° anh. Anh tôi vá»›i anh Tùng bổ sung cho nhau nhiá»u thứ, kể cả những chuyện vui chÆ¡i, nhÆ° bắn chim và câu cá. Chuyện thứ hai anh tôi cÅ©ng rà nh rẽ nhÆ°ng chị PhÆ°Æ¡ng cÅ©ng không thÃch, có khi vãn hát rồi anh Tùng và anh tôi còn Ä‘i câu cá, “cần câu†của hai anh cÅ©ng kỳ quặc nó... chỉ là hai lon sữa bò cÅ©, và cuá»™n nhợ gân, tất nhiên là có lưỡi câu nhÆ°ng do anh tôi tá»± cuốn, quan trá»ng hÆ¡n là cục chì và cái phao. Không đêm nà o anh tôi vá» tay không, thế nà o cÅ©ng có và i con cá Dứa nặng ký, ngÆ°á»i ta còn gá»i loại cá ngon nầy là cá Bông Lao, anh tôi là má»™t tay sát chim sát cá. Mẹ tôi luôn khen anh tôi bất cứ chuyện gì trÆ°á»›c mặt má»i ngÆ°á»i, nhứt là khi có chị PhÆ°Æ¡ng. Mẹ có vẻ thÆ°Æ¡ng anh nhiá»u hÆ¡n là tôi vá»›i đứa em gái tá»™i nghiệp của tôi, mặc dù cÅ©ng là do Mẹ mang nặng đẻ Ä‘au? Anh tôi 19 tuổi hÆ¡n chị PhÆ°Æ¡ng má»™t tuổi, cả hai sinh ra Ä‘á»i để chá» nhau ở đâu đó, mặc dù có xung khắc đôi chút nhÆ°ng phải gặp, đó là cặp uyên Æ°Æ¡ng mà u sắc giống nhau, kiếp trÆ°á»›c chắc là anh em má»™t nhà . Anh nói chuyện gì chị PhÆ°Æ¡ng cÅ©ng lắng nghe... say sÆ°a còn tôi thì chán phèo, tôi hãnh diện khi anh tôi kể cho chị PhÆ°Æ¡ng nghe “những giấc mÆ¡ đặc sắc†của tôi, chị vừa ngạc nhiên vừa rất thÃch, từ những câu chuyện hoang Ä‘Æ°á»ng nầy lần hồi chị có “cảm tình†vá»›i tôi hÆ¡n, và thÆ°á»ng mỉm cÆ°á»i nhìn tôi. Có lẽ chị nghÄ© sao tôi cứ vác tấm ván phóng dao, còn vá»›i tôi má»—i khi vác nó qua mắt chị tôi nhÆ° ngÆ°á»i hùng, tôi khá... kiệt sức vì liên tục tá» ra mạnh mẽ, kỳ lạ thay cho má»™t thằng cóc cắn nhÆ°, tôi lại có ảo tưởng được yêu? Tôi có chút Ãt niá»m vui khi nhìn hà m răng Ä‘á»u nhÆ° bắp luá»™c của chị PhÆ°Æ¡ng, và đó là mối tình đầu năm tôi 17 tuổi.
Chị hay há»i:
- Sao em ốm quá váºy Ba?
Tôi nhìn chị say sưa:
- Chắc là tại em... khổ quá?
Tôi muốn nói là tại “anh nhá»› emâ€, chị PhÆ°Æ¡ng có lẽ hiểu Ä‘iá»u đó qua ánh mắt tôi, chị hÆ¡i sợ, lần đầu tiên được nhìn khá “cáºn cảnh†má»™t ngÆ°á»i con gái, mà là má»™t ngÆ°á»i con gái tuổi dáºy thì quá đẹp, tôi chắc lưỡi thầm trách, trá»i sinh ra là m chi giống cái “nguy hiểm†nầy! Bởi lẽ ngoà i tiá»n bạc, danh vá»ng, quyá»n chức nó còn là ná»—i ám ảnh, nguy cÆ¡ sụp đổ của má»™t thà nh trì, chỉ bằng và i giá»t nÆ°á»›c mắt. Khổ ná»—i mùi da thịt con gái tháºt là thÆ¡m, mùi vị là lạ “gây nghiện†hÆ¡n là bá»n con trai khét nắng hôi hám vì suốt ngà y lá»™i sình, đá banh, nhÆ° tôi. Vì tôi suốt ngà y trôi trên sông cho nên tôi nghÄ©, mùi thÆ¡m nÆ¡i PhÆ°Æ¡ng có vị cá» hoang, hay là dá»… chịu nhÆ° mùi bông lục bình, buá»™c lòng lắm tôi má»›i kêu PhÆ°Æ¡ng bằng chị, tôi chỉ thua PhÆ°Æ¡ng có má»™t buổi thôi mà , lá»—i tại tôi má»i sá»±.
Má»™t cái tôi quá đáng luôn luôn có những ý nghÄ© ngông cuồng, tôi còn má»™t tôi bên cạnh biết phải quấy hÆ¡n, tôi kÃnh trá»ng chị PhÆ°Æ¡ng do tôi cảm được lòng tốt, sá»± tá» tế của chị, chị tháºt tinh tế hÆ¡n nhiá»u ngÆ°á»i khác. Má»—i khi chị thấy tôi khiêng vác tấm ván phóng dao quá sức tôi, cÅ©ng nhÆ° chị trông thấy những mÅ©i dao má»—i đêm bay vá» phÃa em tôi, khuôn mặt chị thoáng buồn, chị khóc. Chị hay ngồi khá lâu trên má»™t chiếc ghế trong rạp vắng (má»—i rạp chỉ má»™t chiếc ghế khi gánh hát trở vá» nÆ¡i cÅ©) chị nhìn lên sân khấu trống hoác lúc ban ngà y, nhìn Cha tôi Ä‘i lại xôn xao, nhìn Mẹ tôi trầm ngâm vá»›i bá»™ bà i, em tôi ngồi trong má»™t góc (cÅ©ng nhÆ° chị, nó luôn có má»™t góc ở má»—i rạp) và lúc nà o cÅ©ng vá»›i xâu chuá»—i, nhìn tôi nằm ngá»a mặt ngó lên trần rạp, chị thở dà i. Cuá»™c sống của chúng tôi má»›i nhà m chán là m sao, trùng lấp, vô định nhÆ° cái máy vá»›i nhiá»u trục quay vô nghÄ©a và vô Ãch, đôi khi tôi không biết mình sống để là m gì!
Thấm thoát cÅ©ng đã qua gần ná»a mùa hè, chị PhÆ°Æ¡ng chắc cÅ©ng phải trở vá» nhà đi há»c, chúng tôi xuống miệt Thủ Thừa, Má»™c Hoá, bên kia sông Thủ Thừa là Äồng Tháp MÆ°á»i. Có chuyện gì đó mà ông Quản cho ngÆ°á»i xuống kêu chị PhÆ°Æ¡ng vá» nhà , anh tôi có vẻ bồn chồn khi vắng chị, đêm hôm sau Cha tôi cho nghỉ diá»…n vì anh tôi bất thần Ä‘i Mỹ Tho tìm Chị PhÆ°Æ¡ng, anh Tùng cÅ©ng cấp tốc vá» nhà chỉ còn Äiệp ở lại gánh. Và i ngà y sau anh Tùng vá»›i anh tôi trở lại gánh hát, không có chị PhÆ°Æ¡ng, suốt má»™t ngà y, cả hai, anh tôi vá»›i anh Tùng không nói gì, há» không dấu được vẻ buồn, rạp Thủ Thừa khá lá»›n, nó nằm hÆ¡i xa chợ, đêm diá»…n đầu tiên không bao nhiêu khán giả, không khà trong huyện nhổ có cái gì khá căng thẳng. Bên kia sông, máy bay chúi xuống cánh đồng, có tiếng bom nổ rá»n và những đụn khói, đêm thứ hai lên mà n cÅ©ng không hà o hứng, ngay trong buổi biểu diá»…n có tiếng nổ vang rá»n trong rạp, Ä‘iện tắt tối Ä‘en, tiếng ngÆ°á»i la hét, ngÆ°á»i ta phải dùng những tấm bảng quảng cáo khiêng ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng ra ngoà i, giữa hà ng ghế khán giả có má»™t lá»— trÅ©ng sâu, đầy máu, gãy vụn nhiá»u hà ng ghế vá»›i guốc dép bá» lại. Gánh hát hạ ngay bảng hiệu, Cha tôi bị má»i lên huyện Ä‘iá»u tra, cả đám không được ra khá»i rạp, tất cả ngồi nằm trên sân khấu, lo lắng chá» Cha tôi vá», Mẹ tôi cứ đốt những nén nhang cầu tổ nghiệp, còn em tôi run rẩy vì sợ.
Thì ra mấy ông Dân Vệ say rượu vô coi cá»p là m rá»›t trái lá»±u đạn “mãng cầu gaiâ€; sau vụ “tai nạn†ở Thủ Thừa, Cha tôi cho dá»n gánh xuống miệt Cai Láºy - Cái Bè. NhÆ°ng từ ngà y đó trở Ä‘i, hát ở đâu cÅ©ng không Ä‘áºu già n có khi di chuyển trong đêm, tôi vá»›i chú Bê ngồi trên mui xe nhìn thấy những lằn đạn lá»a bay vá» má»™t phÃa nà o đó, tảng sáng xe phải dừng lại trên Ä‘Æ°á»ng, giữa dòng xe đò Ä‘Ã ng trÆ°á»›c Ä‘Ã ng sau dà i ngoằng. Trên Ä‘Æ°á»ng nhiá»u thây ngÆ°á»i chết, còn phÃa xa trên cánh đồng, bên những luỹ tre vang lên nhiá»u tiếng súng. Cha tôi vá»›i chú Tà i “say†quyết định chuyển vá» vùng khác, thuá»™c Miá»n Äông, chúng tôi tá»›i chợ Bún, sau đó và i ngà y dá»i gánh hát qua chợ Lái Thiêu..
|
18-08-2008, 07:30 PM
|
Guest
|
|
Bà i gởi: n/a
Thá»i gian online: 0 giây
|
|
Phần 5
Lúc đầu tôi không biết lý do nà o xảy ra vụ sát thÆ°Æ¡ng, chiá»u hôm đó tôi vá»›i con chó còi xÆ°Æ¡ng, bạn hiá»n má»›i của tôi, thả trôi theo dòng sông, từ nhánh cây khô vá» bến chợ thì bá»—ng nhiên trá»i đổ sáºp cÆ¡n mÆ°a nhÆ° trút nÆ°á»›c.
Äã và o đầu mùa mÆ°a chết đói, Cha tôi lại mang thêm ná»—i lo, anh tôi đã 19 tuổi, tuổi bắt lÃnh. Nhiá»u khi cảnh sát bất thần áºp vô gánh hát, xét tá» khai gia đình, mà trong gánh hát của Cha tôi có nhiá»u thanh niên, có thanh niên ngÆ°á»i Việt lẫn ngÆ°á»i Hoa. Và o những năm nầy, chÃnh quyá»n Ngô Äình Diệm cÅ©ng bắt lÃnh Hoa Kiá»u, chú Tà i “say†phải lo lót cho mấy viên chức địa phÆ°Æ¡ng nhiá»u lần, để được yên thân tá»›i đâu hay vá»›i đó.
Cha tôi nóng nảy, cÅ©ng không được lòng hết thảy má»i ngÆ°á»i, ông lại không thÃch ngÆ°á»i già u có, hầu nhÆ° trong lòng ông có chút tị hiá»m, nhÆ°ng khổ thay ông không có tà i là m già u, tổng hợp lại những cái nghá» của ông, nghá» nà o cÅ©ng te tua. Nghèo ba há» khó ba Ä‘á»i nhÆ°ng hình nhÆ° dòng há» nhà tôi từ ông cố ông sÆ¡ vẫn là mạt rệp. Trong thâm thâm tôi cÅ©ng ảnh hưởng nhÆ° Cha tôi, tôi không Æ°a ngÆ°á»i già u, kể cÅ©ng tá»™i nghiệp há», vì đâu phải hầu hết ngÆ°á»i già u là kẻ xấu, nếu nhÆ° không đầu cÆ¡ tÃch trữ lÆ°á»ng gạt ai, há» cÅ©ng lo là m ăn đầu tắt mặt tối, nhìn chung con ngÆ°á»i ai cÅ©ng... khổ, và ngÆ°á»i tốt ngÆ°á»i xấu chen lẫn (vá» già tôi má»›i biết và bá»›t ghét ngÆ°á»i già u, già u nghèo gì cÅ©ng có chung má»™t ý thÃch, thÃch có nhiá»u tiá»n, thÃch ăn ngon, thÃch quần áo đẹp, tiện nghi, no ấm, ngÆ°á»i già u thÆ°á»ng bị... khinh bỉ, lại có cái khổ vì sợ nghèo. Còn ngÆ°á»i nghèo có cái cá»±c là mÆ¡ tưởng nhiá»u hÆ¡n, bị ăn hiếp nhiá»u hÆ¡n, trêu chá»c nhiá»u hÆ¡n).
Nhiá»u lần bị trêu chá»c, tôi có ý thủ sẵn con dao, tôi luôn giắt con dao lấy trá»™m của Mẹ tôi sau tấm vấn, thủ thân. Bởi vì má»—i khi Ä‘i qua mấy quán nháºu tôi khó thể không bị mấy tay nầy lôi kéo, bắt phải là m trò khỉ, tôi thấy và i quán nháºu ven sông vẫn còn khách, say sÆ°a gây gổ đánh nhau, nổ súng là chuyện thÆ°á»ng, có khi còn “đôi†cả lá»±u đạn. Nhiá»u đêm Cha tôi Ä‘Ãch thân ra gác cá»a, vì nhiá»u thanh niên địa phÆ°Æ¡ng cà n quấy kéo nhau vô coi cá»p, Mẹ tôi cà ng lo cho Cha tôi hÆ¡n, tôi nói Cha tôi nóng tánh nghÄ© lại tôi cÅ©ng nóng nhÆ° ông, má»™t lần tôi vác Ä‘ao rượt trối chết má»™t kẻ trêu chá»c tôi, khi đó tôi có chút rượu. Tôi luôn hối háºn vì Ä‘iá»u nầy, khi không có rượu tôi nhÆ° cục bá»™t, nhÆ°ng khi có hÆ¡i men tôi “nhá»› lại†nhiá»u uẩn khúc, rồi không biết sao, có lẽ cÆ¡n giáºn pha... vá»›i rượu là m cho tôi Ä‘iên lên, lúc xảy ra chuyện, tôi không biết mình là m gì, mình là ai, sau đó tôi trốn và o má»™t xó ngồi khóc, Mẹ tôi hoảng hốt, bà khó biết tại sao tôi trở thà nh ngÆ°á»i hung dữ nhÆ° váºy?
Con chó lạnh run chạy trÆ°á»›c tôi và i chục bÆ°á»›c, nó biết vá» rạp hát, cÆ¡n mÆ°a kéo dà i, vá»›i những cÆ¡n gió rÃt, cây lá run rẩy trong gió, và i mảnh tôn nhà ai bay ngã xuống mặt Ä‘Æ°á»ng trÆ¡n Æ°á»›t, hình nhÆ° là má»™t cÆ¡n bão rá»›t.
Tôi vác tấm ván chạy theo con chó, nó chạy thẳng Ä‘uôi qua cầu, trong mÆ°a tôi thấy chiếc xe quảng cáo, anh tôi ngồi vá»›i ai đó, khi xe chạy qua tôi, tôi nhìn thấy chị PhÆ°Æ¡ng, chị Ä‘ang khóc mắt mÅ©i Ä‘á» hoe, anh tôi có vẻ cáu kỉnh, hai ngÆ°á»i nói chuyện gì vá»›i nhau buổi chiá»u hôm đó, tôi không biết nhÆ°ng tôi có dá»± cảm là chuyện chẳng là nh. Tôi chạy Ä‘i tìm Cha tôi nhÆ°ng ông không có trong rạp, tôi nghÄ© rằng nên nói vá»›i Cha những gì mình trông thấy, mấy lúc sau nầy Cha tôi thÆ°á»ng ngồi trong sòng bà i, có khi dÆ°á»›i hầm rạp, có khi ở nhà mấy ngÆ°á»i bạn Ä‘á» Ä‘en ngoà i phố, hay nhà chú Út em má»™t cha khác Mẹ vá»›i Cha tôi, trong khu nghÄ©a địa.
***
Và o má»™t ngà y buồn tẻ nhÆ° má»i ngà y khác đối vá»›i tôi, bá»—ng nhiên tôi tá»± phát hiện má»™t chuyện, lúc ban đầu khó hiểu, tôi nà o phải là kẽ dữ tánh. ChÃnh môi trÆ°á»ng chung quanh lúc đó tác Ä‘á»™ng, mặc dù là để đối phó, nhÆ°ng lâu dần nó đã tạo nên hà nh vi con ngÆ°á»i trong đó có tôi.
Tôi vốn thụ Ä‘á»™ng nhút nhát là váºy mà nhiá»u lúc tôi nhÆ° con chó Ä‘iên, con chó nà o cÅ©ng Ä‘iên lên vì ngÆ°á»i ta đá nó quá nhiá»u và ... đá vô lý, nó cắn lại chỉ để tá»± vệ, mấy ai biết được Ä‘iá»u nầy, nhìn thấy con chó nhe răng, ngÆ°á»i ta lại đá tiếp không phải chỉ có má»™t ngÆ°á»i. Hằng ngà y, trÆ°á»›c mắt tôi, luôn diá»…n ra những Ä‘iá»u hung bạo, và hằng đêm khi tôi đứng ngoà i sau tấm ván, nghe tiếng rÃt xé gió của những lưỡi dao bay chém và o thá»› gá»—. Tôi chiêm nghiệm nhiá»u Ä‘iá»u, con dao của tôi luôn giắt sau thanh gá»—, quái oăm tay, có nó tôi thấy tá»± tin hÆ¡n!
Từ khi gánh xiệc rong của Cha tôi có thêm phần chiếu bóng, trÆ°á»›c khi coi phim, khán giả phải đứng lên... chà o má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông thấp lùn, khi hình của ông ta xuất hiện trên mảnh vải trắng... Anh Tùng đứng bên nầy cái máy chiếu phim nóng rá»±c, luôn luôn cẩn trá»ng việc đó, còn tay Äiệp đứng bên kia Ä‘iá»u khiển cây “than†điện bốc khói, tá» ra ngang ngạnh và châm biếm. Có nhiá»u khán giả đứng ngoà i sân rạp chá» chiếu xong Ä‘oạn phim bắt buá»™c nầy, há» má»›i chịu vô, chi tiết nầy cÅ©ng là m cho tôi cứ nghiá»n ngẫm nhiá»u ngà y, má»™t hôm tôi há»i anh Tùng vá» cái ông trên mà n ảnh. anh nói:
- Tốn thêm và i phút chiếu cho nó rồi, để mất công lắm, chÃnh trị mà !
Rồi má»™t hôm, khi khán giả Ä‘ang trân mình đứng chà o, bá»—ng có nhiá»u tiếng cÆ°á»i rút rÃt, trên mà n ảnh, ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông nghiêm nghị nầy... có thêm má»™t bá»™ râu “cứt mÅ©i†giống nhÆ° vua há» Sạc lô? Anh Tùng hoảng hồn tắt máy chiếu, là m bá»™ nhÆ° phim bị đứt. Tay Äiệp tiếng khỉ đã moi trong thùng phim, lấy Ä‘oạn phim quan trá»ng nầy ra, anh ta tỉ mỉ vẽ từng nấc hình, thêm hà m râu cho ông Tổng thống. Và o thá»i gian nầy, không hiểu vì sao, Ä‘i tá»›i nÆ¡i nà o, tôi cÅ©ng có cảm giác lo âu, hình nhÆ° có Ä‘iá»u gì lá»›n lao, là m cho tất cả má»i ngÆ°á»i lo lắng. Má»™t đêm, sau khi vãn hát, bá»—ng có tiếng súng nổ ran ngoà i sau rạp, trá»i tối mịt mù cho thấy rõ nhiá»u lằn đạn lá»a Ä‘á» rá»±c, má»i ngÆ°á»i trong gánh hát ngồi im thin thÃt chá» sáng, sáng lại, tôi lén nhìn qua vách ván rạp hát, tôi thấy nhiá»u ngÆ°á»i bị thÆ°Æ¡ng, nhiá»u ngÆ°á»i chết, sân rạp và bên trong nó trở thà nh trạm cứu thÆ°Æ¡ng.
Tôi bắt đầu bồn chồn má»™t cách khó hiểu, tôi bị... bể tiếng, tiếng tôi khà o khà o nhÆ° con vịt Ä‘á»±c, tôi đã ở và o tuổi thà nh niên, và bá»—ng nhiên... có lẽ do những bồn chồn khó chịu nầy, cÅ©ng nhÆ° khó thoát khá»i ám ảnh của nhiá»u trang tiểu thuyết nặng ná» của chú Bê cho mượn. Cho nên... ngón tay trá» bên bà n tay mặt to xù của tôi ngá» ngoạy, nó cứ... viết trên cát, khi tôi ngồi cạnh bá» sông, nó cứ viết trên mặt nÆ°á»›c khi tôi lá»™i sông, nó cứ viết trên tÆ°á»ng khi tôi ngồi dá»±a vách, nó viết trên tấm ván phóng dao khi tôi nằm thiu thiu ngủ trên đó. Và khi bên cạnh tôi không có thứ gì để mà viết thì ngón tay... kỳ quặc nầy vẽ viết trên đùi tôi, rồi nhiá»u khi nó viết và o... khoảng không nhÆ° bầu trá»i, không kể buổi sáng, buổi chiá»u hay là đêm khuya? Tôi không bỠđược thói quen nầy, nó có nhu cầu cần giãi bà y, nhiá»u lúc chợt tỉnh, tôi bắt gặp những dòng chữ trên cát, trên đất, nếu nó là ở khoảng không, - tôi cÅ©ng sẽ nhá»› lại được.
Tôi lại hay Ä‘á»c, bất cứ cái gì có chữ là tôi Ä‘á»c. Má»™t hôm tôi nhìn thấy trong miếng giấy báo gói xôi, tấm hình của ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông mà má»i ngÆ°Æ¡i phải chà o, rồi trong đêm, tôi nằm chiêm bao tôi biến thà nh ông ta vá»›i bá»™ râu “cứt mÅ©iâ€. Tôi cÅ©ng thấy tôi hoá thân thà nh thánh Cam Äịa, hay là thánh Phê rô, ngoà i San Xô Pan Tra ra. Trong buổi cÆ¡m Má tôi nói:
- Nói không phải dị Ä‘an, nhiá»u ngÆ°á»i ngủ mê có cái táºt xuất hồn Ä‘i chÆ¡i, thà nh ra trên trá»i nhiá»u hồn bay lá»™n xá»™n, lÆ¡ lá»ng. Hồn của ngÆ°á»i nầy gặp hồn của ngÆ°á»i ta, nhÆ° Ä‘i chợ, nói chuyện ta bà thế giá»›i, đó là quen nháºu trong giấc ngủ, chừng thức dáºy hÆ¡i quên quên, có khà quên thiệt sá»±, quên hết ráo. NhÆ°ng mà ngá»™, rồi cái khi mình Ä‘i đây Ä‘i đó, tá»± nhiên... mình thấy má»™t ngÆ°á»i lạ hoắc lạ huÆ¡ nà o đó, mình cứ dòm dòm hoà i, là m nhÆ° mình đã gặp ngÆ°á»i ta ở đâu rồi. Nhà cá»a cÅ©ng váºy, có khi má»›i tá»›i má»™t căn nhà chÆ°a tá»›i lần nà o, mà nhÆ° có ở trong đó lâu rồi, quen thuá»™c ngõ trong, ngõ ngoà i, từng cái chén mẻ nha, cái ly nha, bình trà nha.
Nếu nhÆ° váºy tôi có quen vá»›i thánh Cam Äịa, dù cho vị thánh nhân nầy sanh ra trÆ°á»›c tôi... và ông ở táºn bên xứ Ấn Äá»™, tôi có nói chuyện vá»›i ông Tổng Thống Ngô Äình Diệm trong giấc mÆ¡. Còn thánh Phê rô thì lại khác tôi quen ông chÃnh vì Má... tôi Ä‘Æ°a tấm hình của ổng cho tôi coi, thà nh ra tôi... in trÃ, có nhiá»u Ä‘iá»u không hiểu nổi, không giải thÃch được trong thế giá»›i tâm linh, nôm na nó giống nhÆ° má»™t cái máy quay phim.
Những đám mây Ä‘en từ chân trá»i mù mịt kéo tá»›i chá»— ngá»n cây khô, mây nặng và thấp, có lẽ nó chứa qua nhiá»u nÆ°á»›c, má»™t “con rồng†cuồn cuá»™n hút nÆ°á»›c từ dÆ°á»›i sông lên trá»i, rồi là gió, lúc đầu mát rượi. Cho tá»›i chiá»u, gió bắt đầu thổi tung và i miếng tôn nhà ai, bay sát sạt nhÆ° những lưỡi dao, mÆ°a, mÆ°a nhÆ° giáºn há»n ai, nhÆ° khóc nhÆ° than, trút hết nÆ°á»›c mắt xuống mặt đất thê thảm nầy, và o những lúc nhÆ° váºy Má tôi thÆ°á»ng nói: Ông tha nà Bà hổng tha. Má tôi hay nói nhÆ°ng thÆ°á»ng có và i câu không được rà nh rẽ, Má hay chêm và i chữ... Hoa “pha†Miến Äiện, rồi không thiếu chi câu nói ngá»™ ngá»™ và o chuyện kể của bà , nhÆ°ng đây không phải là mÆ°a, nó còn hÆ¡n là váºy, nó báo hiệu má»™t cÆ¡n bão lá»›n khốn khổ tuyệt vá»ng.
Tôi kể chuyện tôi nằm chiêm bao, nói chuyện vá»›i ông “Ngôâ€. Má nhìn tôi má»™t hồi rồi, má»›i nói: Thằng quá»· nầy nó nặng bóng vÃa lắm, má»›i gặp ông lá»›n nhÆ° váºy - còn tôi thì nghÄ© khác, ông “Ngô†chÃnh là má»™t vị Ãc Thần, trong nhiá»u vị Ãc Thần gác trÆ°á»›c cổng những ngôi chùa hay ngôi đình Thần mà tôi có dịp ở trong đó, lúc nà o cung có hai vị Thần, má»™t Hiá»n còn má»™t là Ãc, ông “Ngô†nầy, tôi có cảm giác khó sống cho lâu, bởi vì có quá nhiá»u ngÆ°á»i ghét, má»™t trong nhiá»u chuyện mà ổng là m cho ngÆ°á»i ta ghét ổng là ... tá»± nhiên khi con ngÆ°á»i ta Ä‘i coi hát giải trÃ, mà cÅ©ng phải đứng dáºy chà o ổng, có bà con dòng há» gì cho cam, tuy việc nhá» nhÆ°ng là m mất công má»i cẳng, Ä‘Æ°a tá»›i chuyện không Æ°a, than phiá»n sanh rắc rối.
Chị PhÆ°Æ¡ng ngồi suốt nhiá»u ngà y chỉ trên má»™t cái ghế, anh tôi cÅ©ng ngồi im lặng bên chị, cả hai buồn rầu.
Má tôi coi bói cho chị, còn Cha tôi hút nhiá»u, tháºt là nhiá»u thuốc lá trong rạp, dÆ°á»›i cÆ¡n mÆ°a ngà y đó bứt rứt không thể nói cho hết, sân khấu trống hoác vá»›i bức tÆ°á»ng lem luốc, em tôi trong má»™t xó tối tăm, không nhìn thấy mặt nó, tay nó lần xâu chuá»—i. Miếng vải trắng chiếu phim cÅ©ng buồn hiu, gió từ trên nóc rạp hất tung nó lên, bay phần pháºt nhÆ° cá» tang, ngoà i kia nhÆ° chốn không ngÆ°á»i, chợ huyện trắng xoá nÆ°á»›c là nÆ°á»›c. TrÆ°á»›c những tráºn bão hung bạo, vẫn thÆ°á»ng có những ngà y lặng gió, bi kịch cÅ©ng có khá nhiá»u miếng diá»…n hà i ỡm á», ở và o phút giây nà o trÆ°á»›c cÆ¡n bão cÅ©ng kéo lê khá dà i, nhÆ° đùa, để cho ngÆ°á»i ta táºn hÆ°á»ng những Ä‘iá»u sau đó chắc sẽ không còn. Äêm trÆ°á»›c của má»i cÆ¡n bão lá»›n, nÆ°á»›c mắt của chị PhÆ°Æ¡ng đã cÅ©ng trà n ngáºp trong lòng chị, chị PhÆ°Æ¡ng là má»™t cô gái thÃch Ä‘á»c tiểu thuyết diá»…m tình. Má»—i khi hè vá» trong và i tháng xuống Ä‘i chÆ¡i vá»›i gánh hát xiệc rong, chị cÅ©ng Ä‘á»u mang theo cho mình nhiá»u cuốn sách vá»›i cánh hoa ép khô trong những trang Ä‘á»c dở dang. Tuy là con gái của má»™t ngÆ°á»i già u có, nhÆ°ng chị có nét khác thÆ°á»ng, chị lo âu. PhÆ°Æ¡ng thÆ°á»ng cầm cuốn sách trên má»™t bà n tay, nÆ°á»›c mắt cứ rÆ¡i xuống, và cánh mÅ©i hầu nhÆ° lúc nà o cÅ©ng Ä‘á», hình nhÆ° Ä‘iá»u gì cÅ©ng là m cho PhÆ°Æ¡ng bâng khuâng. Mà vẻ lãng tá» kỳ tình của anh tôi, sá»± nghèo khó của gia đình tôi, hình ảnh tá»™i nghiệp của Cha Mẹ tôi, em tôi và tôi là m cho chị mủi lòng. Tôi biết, tình yêu của chị dà nh cho anh tôi lãng mạn, anh tôi cÅ©ng đã hết lòng yêu chị yêu má»™t cách mãnh liệt, nhÆ°ng khổ thay anh lại là má»t “Hoà ng tá»â€ lang thang, nghèo hèn.
***
Cuồng phong thổi ngang qua thị trấn chỉ có má»™t ngà y, thì ra... nó chi là má»™t cÆ¡n bão rá»›t, ngà y hôm sau trá»i sáng dần, những áng mây nặng ná» mang theo cÆ¡n mÆ°a Ä‘i chá»— khác chÆ¡i, nhÆ° trò đùa. Cả má»™t ngà y Má tôi đứng trÆ°á»›c rạp ngá»a mắt háo hức nhìn trá»i, cho tá»›i chiá»u, bầu trá»i quang đãng chÆ°a từng thấy, bầy chim én bay vút lên cao, đảo luyện vui mắt, chúng rủ nhau bay thấp xuống, chui tá»t và o những cái tổ nhá» bên vách tÆ°á»ng rạp hát, tÃu tÃt trò chuyện, Má tôi vui vẻ nói:
- Ngon là nh tối nay bể rạp.
Cha tôi cÆ°á»i:
- Sau cÆ¡n mÆ°a trá»i lại sáng.
Trái lại em gái tôi hết sức lo lắng, trong những ngà y gánh hát bị tai nạn hay mÆ°a bão nghỉ hát, nó khá»i phải đứng trÆ°á»›c tấm ván phóng dao, không há» có chuyện nó vui vì nghỉ hát, bởi vì nghỉ thì nó cÅ©ng đói, nhÆ°ng nếu diá»…n nó còn khổ hÆ¡n là đói. Trong khi đó bầy chim én vô tÆ° bay dá»c ngang trong rạp, đùa giỡn chÃu chÃt vá»›i những con dÆ¡i, tôi nằm trên tấm ván nhÆ° nằm trên già n lá»a thiêu đốt, có cái gì khác thÆ°á»ng chung quanh đây. Anh tôi vá»›i chị PhÆ°Æ¡ng cứ ngồi im lặng hà ng giỠở cuối hà ng ghế, sát tÆ°á»ng, tròng bóng tối u ám, ẩm Æ°á»›t mùi phân dÆ¡i ủ mục...
Äêm thị trấn vui nhá»™n, quanh quẩn chỉ có mấy con Ä‘Æ°á»ng nhá», phố cÅ© mái thấp, mà u ngói nâu lẫn mà u rêu xanh, trÆ°á»›c rạp hát Cha tôi cho giăng giây cỠđủ thứ mà u, chen lẫn hà ng trăm bóng đèn sáng choang, từ cá»a rạp giăng ngang qua Ä‘Æ°á»ng, cho tá»›i tiệm hủ tiếu, bà n nà o cÅ©ng có ngÆ°á»i ngồi. Cái bảng hiệu Nghệ Tinh được chú Bê thiết kế kiểu há»™p đèn kéo quân, nhảy múa trong dó nhiá»u trò xiệc hấp dẫn, tiếng loa quảng cáo vá»›i giá»ng nói không giống ai, hoa hòe hoa sói, nổ tung trá»i đất của chú Bê nghe lồng lá»™ng, hai bên Ä‘Æ°á»ng vô cá»a rạp đông vui nà o là xe nÆ°á»›c mÃa, sạp bán khô má»±c, rượu đế há»™t vịt lá»™n, mÃa ghim, cháo lòng. Trên thà nh cầu, nhiá»u cặp trai gái đứng ngồi cÆ°á»i nói vui vẻ, dÆ°á»›i cầu dòng nÆ°á»›c nôn nao trôi, đám thanh niên du thủ du thá»±c, báºn quần ống túm, lÆ°ng quần xệ tá»›i rún, đầu chải tóc tém “đÃt vịt†quanh quẩn chá»c phá, đám “cao bồi†vÆ°á»n nầy thÃch xuất hiện và o những đêm có gánh hát vá», không đêm nà o tránh khá»i và i vụ đánh lá»™n xô xát.
Má»—i khi có đánh lá»™n trÆ°á»›c già n cá»a, Ãt khi nà o thiếu mặt... Cha tôi vá»›i tay Äiệp, tuy không phải công việc của mình, nhÆ°ng tay Äiệp nầy lại khoái ra già n cá»a... phụ xé vé, mà khổ thay già n cá»a lại là nÆ¡i rất nhạy cảm, dá»… xảy ra chuyện, nhiá»u chuyện xÃch mÃch dẫn tá»›i xô xát vá»›i đánh lá»™n, vá»›i đám thanh niên cÅ©ng thÃch vô coi cá»p.
Lúc nà o Äiệp cÅ©ng thủ sẵn má»™t thanh mã tấu bén ngót, cá»™m lÆ°ng! Lúc nầy Cha tôi có tăng cÆ°á»ng má»™t mà n vÅ© “sexy†khiến cho mấy ngÆ°á»i anh em địa phÆ°Æ¡ng háo thắng nầy thêm háo hức, muốn chÆ¡i nổi, lấy le. Sau khi khán giả đã vô đầy rạp, tôi chấm dứt nhiệm vụ đánh trống quảng cáo, tôi phải bắt cái thang tre tháo cái “hô bạt lÆ°a†tức cái loa sắt, vô treo trong rạp, rồi tôi phải là m nhiá»u việc khác, nhÆ° lấy má»™t cây dà i dá»™ng xuống sân khấu ván báo hiệu “chuông†má»™t, tôi chÃnh là cái chuông sống. Xong chÆ°a, chÆ°a đâu? tôi lại Ä‘Æ°a cái mặt há» mố meo lem luốc nhÆ° con phèo ăn vụng... lên sân khấu phụ diá»…n vá»›i Cha tôi ở mà n đầu, xong rồi, cÅ©ng là tôi, ra cá»a sau rạp có cái giếng sâu hun hút, tối hù thấy ghê, tôi nhắm mắt kéo từng gáo nÆ°á»›c, vừa run vừa... tÆ°á»›i cho tháºt má»m, tấm ván phóng dao, có nghÄ©a là tôi cứ đứngđó nhiá»u giở. Chỉ có má»™t mình, chung quanh toà n là mồ mả, nhìn bất cứ vất gì cÅ©ng thấy hình nhÆ°... nó nhìn lại mình rồi nó... nó nhút nhÃt, Ä‘Ã ng xa chá»— những ngôi má»™... có cái gì phát sáng, ánh sáng xanh láºp loè, chú Bê nói là do “phôtpho†tức là ... xÆ°Æ¡ng ngÆ°á»i hiện lên? Tôi bấm hai ngón chân cho đỡ sợ, tắm cho tấm ván khổ hÆ¡n Ä‘á»i cô Lá»±u.
Äợi cho hết mà n chiếu phim hồi má»™t, tôi vác tấm ván lên sân khấu, đứng sau lÆ°ng tấm ván, sau bức mà n nhung cÅ© kỹ dầy cá»™m, mặt trÆ°á»›c tấm mà n nầy có thêu hà ng chữ quảng cáo thuốc lá Bastos xanh, do hãng thuốc tặng cho gánh hát, vá»›i ba là n khói trên đầu Ä‘iếu thuốc tháºt lá»›n cÅ©ng thêu bằng vải úa và ng... Vẳng lại từ trÆ°á»›c tấm mà n nhung dầy mo, là má»™t cõi nà o khác, luôn luôn là tiếng náo Ä‘á»™ng nhÆ° địa ngục, tiếng nói chuyện ồn à o, tiếng cãi nhau, kÃch Ä‘á»™ng, chá»i thá», tiếng con nÃt khóc, tranh già nh chen lấn chá»— ngồi. Tiếng rao bán quạt giấy, mÃa ghim, cốc ổi, lẫn trong không khà nóng ná»±c, nồng nặc mùi mồ hôi, mùi thuốc lá nặng, mùi nÆ°á»›c giải và phân dÆ¡i.
Năm đó, cái rạp hát nầy còn má»™t bãi đất hoang ngoà i sau háºu trÆ°á»ng, nÆ¡i có cái giếng sâu tá»›i ná»—i, ban ngà y nhìn xuống nhÆ° cái hang má» má» Ä‘Æ°á»ng xuống âm trì địa ngục, và ngoà i kia là má»™t bãi tha ma. Chá»— nầy thÆ°á»ng là nÆ¡i Má tôi đặt và i viên gạch là m bếp, tôi cứ nhìn tấm ván chút nữa đây tôi phải vác nó lên sân khấu: Tấm ván dầu nắp hòm, khô ran, lỳ lợm, dù cho tÆ°á»›i nÆ°á»›c hoà i công, nó vẫn khô cứng. Con chó nhá» ngồi vá»›i tôi bá»—ng giáºt mình cong Ä‘uôi ngó dáo dác, bồn chồn rên hữ hữ, từ trong rạp bá»—ng vang lên má»™t tiếng... “rá»n†lá»›n, tôi đã quen vá»›i việc nầy, ấy là khi có nhiá»u tiếng cÆ°á»i, của tháºt đông ngÆ°á»i cÆ°á»i cùng má»™t lúc, thì khi đó, hà ng ngà n tiếng, cÆ°á»i đó sẽ láºp tức biến dạng, nó trở thà nh má»™t tiếng “rá»n†tháºt lá»›n u trầm lạ tai. NhÆ° má»i đêm diá»…n tôi biết lúc nầy đây, chÃnh là lúc anh Tùng chiếu tá»›i Ä‘oạn phim giá»…u Sạc lô Ä‘i “Pa Te†lặng Ä‘i má»™t hồi, tiếngâ€rá»n†lại nổi lên, là m con chó lại rên hÆ° hữ, cÅ©ng là lúc ông Há» nổi tiếng nầy là m nổ tung những tráºn cÆ°á»i, còn khoảng lặng giữa những trà ng cÆ°á»i là lúc tay Äiệp thay cây Ä‘Å©a “than†điện cho máy chiếu. Trong khi anh Tùng thay bà nh phim khác thì chú TÆ° Trắng trong bá»™ áo hoạt náo viên, chạy ra sân khấu giá»›i thiệu mà n nhà o lá»™n của nhóm xiệc ngÆ°á»i Hoa. Tôi nhìn qua kẽ ván vách rạp hát, tôi thấy trên sân khấu nhá»™n nhịp những diá»…n viên nhà o Bắc Phát, còn ở giữa rạp, anh Tùng lúi húi bên hông chiếc máy chiếu phim Ä‘en sì, lầm lì nhÆ° con khủng long, hai bà n tay của anh phải mang găng dầy. Tay Äiệp lại không có mặt bên kia chiếc máy? Chị PhÆ°Æ¡ng ngồi cạnh anh Tùng, chá»— đặt máy chiếu luôn dà nh má»™t và i cái ghế, mắt chị Ä‘á» hoe, má»—i má»™t lần trong tôi bồn chồn, linh cảm báo trÆ°á»›c má»™t hiểm hoạ, sao bà n tay phải táºt nguyá»n của tôi lại run bần báºt, còn ngón tay trá» của bà n tay nầy cứ ngá» ngoạy không yên, nó Ä‘ang viết liên tục trên ván vách rạp còn ẩm nÆ°á»›c, ải mục rêu xanh, nó muốn ghi lại nhiá»u chi tiết vá» má»™t đêm khủng khiếp nhứt.
***
Khá nhiá»u sá»± việc diá»…n trong và i ngà y trÆ°á»›c là m cho tôi suy nghÄ© kể cả cÆ¡n bão rá»›t, tôi nghÄ© không dứt, má»i con Ä‘Æ°á»ng Ä‘á»u dẫn tá»›i má»™t chuyện, chỉ có má»—i má»™t chuyện: Anh tôi sẽ bị phân tâm khi diá»…n trò phóng dao, vá»›i tiêng tôi thì Ä‘iá»u nầy rất rõ rà ng, má»™t t ngÆ°á»i là m nghá» phóng dao, đồng thá»i cÅ©ng là ngÆ°á»i bình thÆ°á»ng nhÆ° tất cả có đủ giáºn há»n thÆ°Æ¡ng ghét, thế nà o rồi anh cÅ©ng phân tâm, phân tâm thì quả thá»±c vô cùng nguy hiểm.
Nguy hiểm trÆ°á»›c hết cho ai, cho con ngÆ°á»i nhá» bé tá»™i nghiệp, lúc nà o cÅ©ng bị Ä‘á»™ng khi đứng trÆ°á»›c mảnh ván hòm là m váºt thà thân, nạn nhân chÃnh là em gái của tôi. Hãy cứ nhìn thẳng và o má»i sá»±, anh tôi, tôi vá»›i em tôi ở cùng lúc ba hoà n cảnh khác nhau, rất khác nhau, trong đó tôi vá»›i em gái tôi rÆ¡i đúng và o phÃa ngÆ°á»i chịu nhiá»u thiệt thòi, trái tim tôi cứ Ä‘au nhói trÆ°á»›c giá» biểu diá»…n, trong bối cảnh má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u hân hoan, hà ng ngà n lần không lần nà o khác, đêm nay anh tôi khác thÆ°á»ng hÆ¡n má»i đêm, tim tôi cà ng Ä‘áºp mạnh hÆ¡n, bá»—ng nhiên cÆ¡n giáºn bất ngá» áºp tá»›i nhÆ° cuồng phong. Tôi thở khá khó khăn, hai bà n tay nóng hầm, tôi có cảm giác tháºt kỳ lạ, nhÆ° muốn Ä‘áºp phá má»™t thứ gì đó kể cả là tôi, khi nghe tiếng “rá»n†vang ra từ dÆ°á»›i khán giả, tôi Ä‘áºp tháºt mạnh cái đầu ngu si của mình và o tấm ván, Ä‘iá»u nầy khiến cho tôi dá»… chịu hÆ¡n, và lúc đó, tại sao bà n tay to lá»›n chai sần của tôi lại chạm và o cán con dao, mà tôi luôn giắt nó sau tấm ván oan nghiệt. Trong khi đó, tôi lại nghe má»™t tiếng “rá»n†nhÆ° núi lở, trên tấm vải trắng, những hoạt cảnh khôi hà i Ä‘ang diá»…n ra là m cho má»i ngÆ°á»i cÆ°á»i rú lên, tôi nghe rõ có má»™t giá»ng cÆ°á»i rất lạ.
Äó là tiếng cÆ°á»i của má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông máºp mạp có cái ná»ng lá»›n dÆ°á»›i cằm giống con heo, đôi môi anh ta rất dầy, ngồi sau ghế chị PhÆ°Æ¡ng, còn sau mà y hà ng ghế, có má»™t cái đầu cao nhô lên, ông ta có đôi mắt buồn hiu nhÆ° con cá chết trên tấm thá»›t của Mẹ tôi, cÆ¡n cá nầy không cÆ°á»i nó Ä‘eo trên ngá»±c má»™t cái máy chụp hình...
Má»i việc có vẻ không bình thÆ°á»ng, hÆ° hÆ°, tháºt tháºt, hoang Ä‘Æ°á»ng, lòng dạ tôi rối bá»i, hoang mang, tôi nhá»› những cÆ¡n sốt khi tôi còn nhá», mẹ tôi Ä‘em tôi tá»›i thầy thuốc, tôi nóng vùi mê sảng, mắt hoa lên, rồi khi nà o cÅ©ng váºy, tôi thấy những dòng sông hoang vu. Vá»›i các bạn cá hiá»n là nh, vui tÃnh của tôi, từ thá»i thÆ¡ ấu, cho tá»›i khi tôi lá»›n lên, tôi không bao giỠăn cá, thấy cá kho hay cá canh, cá chiên cá nÆ°á»›ng trên Ä‘Ä©a, nhìn mắt các bạn đó khô đục, đứng tròng là tôi khóc. Có nhiá»u ngÆ°á»i không ăn cá nhÆ° tôi, nhÆ°ng vá»›i lý do khác, há» không chịu được mùi tanh, còn tôi, tôi sợ, biết bao nhiêu lần tôi thấy Mẹ là m cá, hay là tình cá» tôi thấy ở ngoà i chợ, biết bao nhiêu con cá nằm dãy dụa trên tấm thá»›t khuyết mòn, vảy cá rối tung, vá»›i máu, con cá nhìn tôi vá»›i đôi mắt đục ngầu tuyệt vá»ng.
NgÆ°á»i Ä‘Ã n ông ngồi sau chị PhÆ°Æ¡ng là m cho tôi sợ, ông ta có đôi mắt... cá, mi mắt á»ng Ä‘á», nhÆ° khóc, vá»›i cái miệng mÃm chặt, hay là ... những con váºt không phát triển nầy, từ lâu nằm trên tấm thá»›t, hôm nay tụ táºp tá»›i đây đòi lại máu. Không phải má»™t con mà hà ng ngà n con Ä‘ang ngồi cháºt rạp, tôi dụi mắt nhiá»u lần vẫn thấy dÆ°á»›i những hà ng ghế đầy cá, cá trÆ¡n và cá có vảy.
Khuôn mặt chị PhÆ°Æ¡ng hốc hác rất rõ, chị Ä‘ang khóc, chị cứ để cho những giá»t nÆ°á»›c mắt tuôn trà n trên đôi má xanh xao, giữa những khuôn mặt cÆ°á»i, chị PhÆ°Æ¡ng cứ khóc thút thÃt nhÆ° má»™t đứa trẻ con đòi món quà gì đó mà bị ngÆ°á»i lá»›n từ chối. Tôi chợt nhá»› Äiệp vắng mặt khá lâu bên anh Tùng, không biết tay nầy Ä‘i đâu? Có lẽ anh ta lại Ä‘i ra cá»a, sá»± vắng mặt của Äiệp là m tôi lo ngại, buổi chiá»u tôi đã trông thấy anh ta cứ nhìn bá»n du thủ du thá»±c khi chúng ngồi bên tiệm hủ tiếu uống rượu, có vẻ khiêu khÃch. Có lẽ vì váºy mà Äiệp giắt mã tấu sau lÆ°ng, Äiệp hÆ¡i giống tánh Cha tôi, tuy anh vẫn vô cá»› trêu chá»c tôi, nhÆ°ng nhìn kỹ thì anh chà ng nầy cÆ°Æ¡ng trá»±c, anh ta sòng phẳng, không chịu nổi bá»n hống hách thÆ°á»ng vô coi cá»p không mua vé, đồng thá»i anh cÅ©ng thÆ°á»ng hay cho ai đó, nếu nhÆ° tháºt sá»± không có tiá»n, nhứt là mấy đứa con nÃt, vô coi không nhiá»u suất. Má tôi vẫn ngồi trÆ°á»›c cá»a cho tá»›i táºn gần mà n chót buổi diá»…n, mà n phóng dao, bà táºn thu chút tiá»n cá»a, của những khán giả Ä‘á»™t nhiên muốn coi hát mà không tá»›i sá»›m, để phụ và o tiá»n chợ nấu cÆ¡m há»™i cho anh em ăn ngon hÆ¡n.
Sáng nay, em tôi cÅ©ng lạ hÆ¡n má»i ngà y, nó ngồi trầm ngâm khá lâu trÆ°á»›c cái miếu nhá» của cô gái bị chết vì trò ảo thuáºt chặt đầu, nó đốt nhang khấn vái. Có lúc nà o đó, chÃnh tôi cÅ©ng quên rằng mình có má»™t đứa em, em Ãt khi xuất hiện trÆ°á»›c mắt ai, em cÅ©ng sợ đám đông nhÆ° tôi, trá»› trêu thay em lại là m má»™t công việc trái ý là phải xuất hiện trÆ°á»›c hà ng ngà n khán giả. Nó rất thÆ°á»ng ngồi yên tháºt là lâu ở má»™t góc nà o đó, chá»— không có ngÆ°á»i lai vãng, chỉ để ngắm nhìn những con ngÆ°á»i qua lại, luôn có vẻ ngạc nhiên? Khi nà o ngẫm nghÄ© vá» thân pháºn mình tôi thấy rõ em tôi và tôi là hai thái cá»±c vá»›i Cha và Mẹ chúng tôi, ai cÅ©ng nồng nhiệt vá»›i cảnh sống, vui vẻ, yêu Ä‘á»i, chẳng những nhÆ° váºy chúng tôi còn khác hẳn vá»›i anh chúng tôi, chúng tôi là ngÆ°á»i cõi trên chăng!
CÅ©ng nhÆ° chị PhÆ°Æ¡ng, em tôi cố là m cho ngÆ°á»i lá»›n hiểu, rằng em cÅ©ng cần má»™t món quà , nhÆ°ng nó không bao giỠđược món quà đó, dù cho chỉ là má»™t nụ cÆ°á»i, ngược lại ngÆ°á»i ta đã tráo vô đó má»™t món quà khác, bá» ngoà i khá diêm dúa, chứa Ä‘á»±ng bên trong cho em tôi là sá»± khổ tâm triá»n miên, sánh đôi vá»›i nguy hiểm hà ng đêm.
Buồn cÆ°á»i, ngÆ°á»i ta lại rất thÃch mua vé vô rạp coi em tôi biểu lá»™ lòng dÅ©ng cảm khi nó đứng trÆ°á»›c những mÅ©i dao bén, há» khâm phục, đồng thá»i không dấu sá»± thoả mãn, tÃnh hiếu kỳ của mình. Tá»™i nghiệp, tiết mục phóng dao nầy là trò kéo khách bằng ngang vá»›i chiếu phim, chá»— của em tôi quan trá»ng cho sá»± sống của nhiá»u cái bao tá», hoà n toà n vì mục Ä‘Ãch kiếm tiá»n, không có gì thay đổi cho được. NgÆ°á»i mua vé cÅ©ng ác, há» thú vị tặng cho các nghệ sÄ© những trà ng pháo tay nồng nhiệt, lẫn lá»™n trong vinh quang hà o nhoáng mà há» trao tặng, có chuyện đổi chác khác sòng phẳng, khi Cha tôi tăng giá vé.
Con chó cứ rên hữ hữ, nó sống khá vô tÆ° không biết đến tiá»n, tôi buồn rầu không thể kể xiết, số tiá»n chÃnh thức khi bán vé và cả số tiá»n cá»a, suy cho cùng là bán mạng em tôi. Tôi thấy tháºt rõ Ä‘iá»u má»i ngÆ°á»i lấm lét né tránh, há»™t cÆ¡m xấu hổ mà má»i ngÆ°á»i ăn hà ng ngà y phải chăng từ máu của em tôi, nếu nhÆ° má»™t má»™t ngà y nà o đó cái chết sẽ tá»›i nhÆ° tôi dá»± Ä‘oán, Ä‘iá»u nầy nà o có phải là tưởng tượng thái quá, nó đã cáºn ká», má»™t sá»± tháºt hiển nhiên nhãn tiá»n.
Lòng tôi cứ trÄ©u nặng mối Æ°u tÆ°, lo lắng muá»™n phiá»n, tôi đã sống nhÆ° chết Ä‘i rồi suốt thá»i thÆ¡ ấu, và quãng đởi còn lại của tôi đầy những nghi ngại, kể cả khi tôi cÆ°á»i, nà o có vui gì cho cam. Ãc nghiệt thay máu chảy ruá»™t má»m, chÃnh tôi cÅ©ng bị số pháºn đóng Ä‘inh, vì chÃnh tôi cÅ©ng đã dá»± phần trong cái trò chÆ¡i bạo lá»±c có vay có trả nầy.
Rồi má»i việc diá»…n ra tuần tá»± ngăn nắp nhÆ° có ai đó sắp đặt, đó là má»™t bản hoả tấu vá»›i nhiá»u cung báºc, thăng trầm, lãng mạn, trữ tình, giả trá, sắt thép, bạo liệt, trong tiếng trống tráºn mạc thúc dục. Cuá»™c tranh chấp nà o diá»…n ra giữa lòng nhân ái, đối chá»i vá»›i lá» thói phi nhân, để bênh vá»±c cho ngÆ°á»i thế yếu, chống cái ác, vẫn có ngÆ°á»i thiện chÃ. NhÆ°ng khổ tâm thay khá nhiá»u lúc há» là thiểu số đôi khi còn thoả hiệp vá»›i cái xấu, còn đối phÆ°Æ¡ng hầu nhÆ° lúc nà o cÅ©ng già u và mạnh hÆ¡n. Giữa đó lại còn sá»± vô tâm, bà ng quan, ẩn náu trong từng con ngÆ°á»i, nhÆ° con vi trùng, hay con rắn nằm êm dÆ°á»›i lá»›p lá mục, khi nà o có cÆ¡ há»™i, thế nà o cÅ©ng bùng phát, chẳng khác gió vá»›i lá»a.
Anh tôi có má»™t chiếc tủ lá»›n dùng để Ä‘á»±ng đồ hoá trang, trang phục biểu diá»…n của anh, vì anh là kép chánh, trong tủ có má»™t chiếc áo choà ng rá»™ng, mà u Ä‘en anh Ãt khi mặc ra sân khấu, thÆ°á»ng thì anh ngồi ở ngoà i quán cà phê, luôn luôn vá»›i má»™t và i ngÆ°á»i bạn địa phÆ°Æ¡ng. Sau phần chiếu phim anh má»›i vô trong rạp, lúc nà o anh cÅ©ng đứng má»™t lúc sau bức mà n nhung, hé mở má»™t chút để nhìn xuống khán giả, đó là má»™t trong những thủ thuáºt “tá»± trấn an†bà ẩn riêng của ngÆ°á»i phóng dao. Anh phải nhìn cho tháºt rõ má»™t khuôn mặt nà o đó, bất luáºn là ai, trÆ°á»›c khi bÆ°á»›c ra sân khấu, lúc nầy anh Ä‘ang nhìn tấm vải trắng chiếu phim, Ä‘iểm tá»±a đầu tiên, thÆ°á»ng ngà y anh tôi tỉnh rụi trÆ°á»›c má»i chuyện, anh Ãt nói chuyện cÅ©ng nhÆ° biểu lá»™ tình cảm, vá»›i những Ä‘á»™ng tác cháºm rãi. Äiá»u nầy xem ra có lợi cho nghá» nghiệp của anh, lạnh nhạt, không chút hiếu Ä‘á»™ng, anh ra sân khấu giống nhÆ° Ä‘i bắn chim hay câu cá, cẩn tháºn lược bá» Ä‘á»™ng tác thừa, những nông nổi đáng tiếc phần nhiá»u ở kẽ hồ đồ. Khi nà o muốn là m má»™t chuyện gì, dù nhá» hay lá»›n, anh chần chá» rất lâu, gần nhÆ° không muốn nó diá»…n ra. Anh bÆ°á»›c bao nhiêu bÆ°á»›c trên sân khấu, phóng bao nhiêu lưỡi dao, cúi chà o rất chừng má»±c anh tôi là má»™t ngÆ°á»i ngăn nắp và bảo thủ đến tuyệt đối.
Khó hình dung má»™t ngÆ°á»i bảo thủ sống phóng túng, anh quen tuân thủ má»™t thứ ká»· luáºt tá»± mình đặt ra và hết sức trung thà nh vá»›i nó, có lẽ vì váºy, quá Ä‘á»—i nghiêm ngặt, cho nên anh nghèo tá»›i ná»—i không có được má»™t góc tÆ° giấc mÆ¡, ngÆ°á»i nà o mà không có má»™t Ãt mÆ¡ má»™ng, dù cho hão huyá»n, để tá»± an ủi mình, nó nhÆ° cái bánh ngá»t ngà o trong cõi Ä‘á»i quá đắng, anh hoà n toà n không thuyết phục nổi, mà cho dù anh có được má»™t chút mÆ¡ mà ng Ä‘i nữa anh vẫn khó lòng là m cho nó hấp dẫn, quyến rÅ©, nhiá»u mà u sắc hÆ¡n cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt, cÆ¡ há»™i nà o đó đổi Ä‘á»i khó thể tá»›i vá»›i anh tôi, anh hoà n toà n thụ Ä‘á»™ng.
Anh đứng Ä‘Ã ng sau lấm vải chiếu phim, nhìn những hình ảnh ngược, má»™t cách và von khá buồn cÆ°á»i vá» những suy nghÄ© hiện có của anh, nó thuá»™c vỠảo tưởng. Anh cứ nghÄ© rằng anh sẽ cÆ°á»›i được chị PhÆ°Æ¡ng? Tôi mÆ°á»ng tượng má»™t chuyện... chị PhÆ°Æ¡ng ở tầng lá»›p trên, có ăn há»c, có hiểu biết, tôi nghÄ© giữa chị và anh chỉ có và i mùa hè vui đùa. Chị khóc, chỉ là má»™t cách để cho trôi qua mùa hè nhà m chán Ä‘Æ¡n Ä‘iệu, nhÆ° và i cô gái nhà già u Æ°a Ä‘á»c tiểu thuyết khác thôi mà , nhÆ° váºy sẽ thú vị hÆ¡n nhiá»u vì có chút Ä‘á»›n Ä‘au, tuyệt vá»ng. Trái cá»±a vá»›i cảnh sống luôn được nuông chiá»u, muốn gì được nấy, tất cả những chuyện nhiêu khê nầy, trá»™n lại thà nh má»™t món cóc tai tạp pà lù khổ cho tôi, nếu nhÆ° tôi Ä‘i quá sâu và o con Ä‘Æ°á»ng tôi chÆ°a há» Ä‘i qua, những Ä‘iá»u chÃnh tôi chÆ°a có kinh nghiệm.
Cuối cùng tôi chiêm nghiệm, anh tôi rất liá»u lÄ©nh, đồng thá»i- má»—i- lần- anh -phóng Ä‘i má»™t lõi dao cÅ©ng là lúc anh thoát khá»i má»™t ức chế nà o đó, má»™t thứ mặc cảm thua thiệt, của đồng tiá»n giả.
Tiếng “rá»n†lá»›n nhứt bao giá» cÅ©ng ở phần kết của Ä‘oạn phim hà i, lúc đó anh tôi chuẩn bị những lưỡi dao lạ thÆ°á»ng hÆ¡n, đêm nay anh khoác trên vai chiếc áo choà ng dà i mà u Ä‘en tuyá»n, dà i từ trên vai phủ tá»›i táºn gót chân, tôi nghe Ä‘Ã ng trÆ°á»›c tôi, vá» phÃa đám đông có má»™t chỠđợi háo hức, sá»±... im lặng của má»™t trái bom. Bức mà n nhung cÅ© dầy nặng ná» mở ra hai bên, tôi nhìn qua kẽ hở của tấm ván phóng dao, đã có quá nhiá»u vết thÆ°Æ¡ng, biết bao nhiêu là con cá, già trẻ bé lá»›n, há» ngồi đầy các hà ng ghế, đứng ken chân ở giữa lối Ä‘i, hai bên vách, mãi láºn cuối bức tÆ°á»ng, nÆ¡i cá»a ra và o, thoang thoáng và i ngÆ°á»i cầm súng. Và ... tôi trông thấy chị PhÆ°Æ¡ng, chị ngồi bất Ä‘á»™ng trong đám đông, tôi Æ°á»›c chi giá» phút sinh tá» nầy, chị đừng vá»™i có mặt, vì chị là ngòi nổ, nếu nhÆ° tấm ván biết nói nó sẽ khóc than lo sợ, hÆ¡n bất cứ má»™t thứ gì khác, trong hà ng hà sa số những váºt dụng của con ngÆ°á»i.
Con chó nhá» của tôi có phản xạ thÃch nghi vá»›i hoà n cảnh tá»™i nghiệp của nó hÆ¡n là tôi, có khi tôi dấu củ khoai sau vách ngăn, nó tìm má»i cách chạy vòng ra sau, tuy có mất chút thá»i gian. Còn tôi, cÅ©ng tá»™i nghiệp, dù có há»™i đủ những Ä‘iá»u kiện tốt nhứt để Ä‘Ã o thoát ra ná»—i khổ, e rằng phản xạ của tôi cÅ©ng đã chai lỳ, tôi qua Ä‘á»—i ngây thÆ¡ vụng vá», lại cả tin, rằng ở bên trong bức tÆ°á»ng nà o tôi giam hãm tôi, tôi cÅ©ng yên thân, tôi không có khả năng vượt qua má»™t bức tÆ°á»ng giấy. GiỠđây vá»›i cÆ¡n sốt nặng lần trở lại tìm tôi, hai mắt tôi hoa lên, trÆ°á»›c tôi chỉ là những tia chá»›p tắt, những dấu chấm láºp lòe, những hà o quang khó chịu, tôi chóng mặt tá»›i ná»—i hoang mang báºt khóc hai bà n tay tôi run bắn lên, hai chân tôi có cÆ¡ khuỵ xuống, thân hình tôi nhẹ lênh. Äêm nay, có lẽ là đêm cuối cùng tôi đứng sau tấm ván trần ai lai khổ nầy chăng, tôi không phải là diá»…n viên và tôi chÆ°a há» là má»™t diá»…n viên, suốt cuá»™c Ä‘á»i tôi luôn chối bá» Ä‘iá»u đó. Vinh quang xin dà nh cho ngÆ°á»i khác, chẳng qua là tôi chỉ ghé lại đôi chút, Ãt phút ngắn ngủi, sắm má»™t vai trò đầy bi quan, quá Ä‘á»—i phụ trên ba tấc ván. Khán giả không biết và không thể nhá»› tôi, tôi bằng lòng và cám Æ¡n tháºt lòng vá»›i phần quà hẻo nầy, công việc vô danh nầy. Há» khó nhìn thấy mặt tôi, song đã bao nhiêu đêm tôi trông thấy mặt há», chà Ãt cÅ©ng và i ngà n lần, khán giả, những ngÆ°á»i hà m Æ¡n nuôi sống gia đình tôi, nuôi anh em tôi, sao mà tệ bạc, vô tÆ° là m váºy...
Tôi yêu mến là m sao những con ngÆ°á»i sống chung quanh tôi, tôi thèm muốn được vô tÆ° nhÆ° há», nhÆ°ng không thể, đáng lý tôi là má»™t ngÆ°á»i vui tánh, nhÆ°ng cÅ©ng không thể, vì tôi sinh ra khá buồn phiá»n và có má»™t số pháºn khác hẳn. Xin hãy rá»™ng lượng tha thứ cho tôi vì đã quá lá»i song nhìn lại, dù cho có phần cố chấp, tôi vẫn cứ phải là tôi khó hoà thuáºn vá»›i ai, má»i ngÆ°á»i cÅ©ng khó hoà thuáºn vá»›i tôi. Tôi Ä‘a nghi, luôn chẳng bằng lòng, không há» có chuyện tôi bất mãn gì, tôi chỉ bất mãn vá»›i tôi, khắc ká»· hợm hÄ©nh, tôi ẩn núp ngoà i sau tấm ván đã quen vá»›i bóng tối, tôi khó thể sống bình yên, dù cho tôi ở bên ngÆ°á»i. Và cho dù tôi có sống má»™t mình trên đảo hoang, tôi vẫn bất mãn, vì sao lại phải có thêm cái bóng của mình? Cô Ä‘á»™c chÃnh là sản nghiệp của tôi, số vốn kỳ lạ nầy là m cho tôi tháºt khó lòng xoay trở.
Chú Tà i “say†đang là m má»™t Ä‘á»™ng tác hà i ngá»™ nghÄ©nh, gây những tiếng “rá»n†cách xa tấm ván chừng 8 bÆ°á»›c chân, anh tôi phóng thá» những lưỡi dao, nó bay nhÆ° những con chim én luyện, là lắc, cắm pháºp và o thân gá»—, có lưỡi dao lại chém và o vết thÆ°Æ¡ng cÅ© của mảnh ván, có lưỡi dao nhá»n xuyên qua thân nó, quá ná»a, tháºt gần tôi, ánh thép mà u tim tÃm rợn ngÆ°á»i, tôi khẽ chạm và o tay em tôi, tôi nhìn thấy dòng sông nà o đó nÆ¡i tôi sinh ra, cuồn cuá»™n giáºn dữ, tôi nhìn thấy cây đèn bão cháy Ä‘á» trong đêm, rồi bất ngá», cÆ¡n giáºn ẩn náu lâu nay trong tôi bùng lên báºt khả, tôi nhắm mắt lại và trông thấy, giữa hà ng triệu ánh chá»›p sáng lòe nhÆ° sấm sét, má»™t ngÆ°á»i nà o đó, hình nhÆ° là Cha tôi, nhẹ lÆ°á»›t trong sÆ°Æ¡ng khói, tá»›i gần tôi, dìu tôi Ä‘i trong lúc hai bên Ä‘Æ°á»ng dám đông reo hò giáºn dữ, Ä‘Ã ng xa, má»™t nhánh cây chết khô lặng lẽ, xa hÆ¡n, có má»™t ngá»n núi nhá», con Ä‘Æ°á»ng mòn trong cá» thoai thoải, nhÆ° bức tranh thuá»· mặc, má»™t mái nhà , khói bếp nhẹ bay đầm âm, ngÆ°á»i Ä‘Ã n bà vẫy tay gá»i tôi vá», và đó là Mẹ tôi, tôi té ngã đâu đó, lúc nầy không còn thấy Cha đâu, hình nhÆ° tôi khóc, cúi xuống hôn trên mắt tôi là má»™t thiêu nữ, ngÆ°á»i có khuôn mặt quá Ä‘á»—i dịu dà ng, bà n tay cô gái cầm chiếc khăn trăng trắng, hình nhÆ° là PhÆ°Æ¡ng...
|
|
|
| |